فهرست
بخش نظری: زبان نمایشی در شعر نیما یوشیج
فصل یکم: کلیات.. 1

مقدمه. 2
بیان مسئله. 4
پیشینه پژوهش… 6
هدف پژوهش… 7
فرضیات و پرسش‌های پژوهش… 9
پرسش‌های اصلی.. 10

فصل دوم: پیشینه‌ی شعر فارسی از آغاز تا زمان نیما 11

پیدایش شعر عروضی در ایران. 12
ادبیات ایران در دوره مشروطه. 14
1.نثر. 14

شعر. 16
فصل سوم: زندگی و آثار نیما یوشیج، پدر شعر نو. 19

دوره ی اولیه. 20
نمایشنامه نویسی در بارفروش و رشت.. 25
تولد دوباره از میان خاکستر. 28
فصل چهارم: بررسی آرای نیما یوشیج درباره شعر. 30

الف. بوتیقای نیما یوشیج.. 31

درآمد. 32

مرحله یکم: تغییر ساختمان. 33
1.1 نقد ساختمان شعر قدیم. 33

1.2 نقش و نحوه ی ساختمان در شعر جدید. 34

1.3 زبان شعر جدید در ساختمان تازه 35

1.3.1 نزدیکی به طبیعت کلام. 35

1.3.2 کاربست واژگان در شعر جدید. 36

مرحله دوم: پیدا کردن وزن. 37
2.1 قافیه. 38

ب. گزارش مقدمه اشعار بلند نیما یوشیج و تحلیل آنها 40

یک. گزارش مقدمه ها 41

مقدمه افسانه. 41
مقدمه خانواده سرباز. 43
مقدمه خانه ی سریویلی.. 45
مقدمه مانلی.. 45
دو. شرح و تحلیل مقدمه های نیما 46

شخصیت.. 46
حال و معنی.. 47
ارتباط شخصیت ها 48
روایت.. 48
فصل پنجم: جستجوی زبان نمایشی در آثار نیما 50

مقدمه. 51

پویایی زبان. 51

مصداقی نه مقوله ای.. 51

موقعیت ساز، صحنه پرداز و توصیفی.. 52

چند صدایی، شخصیت محور و خلاقه. 52

وصف طبیعت همپای حالات و احساسات(عاطفه): 53

نمادگرایی.. 53

دیالوگ… 53

تغییر منظر. 54

طبقه بندی موضوعی آثار نیما 55

رمانتیک، تغزلی و خیالی.. 55
واقع گرا و اجتماعی.. 56
نمادین: توصیفی و مفهومی.. 56
تحلیل آثار نیما یوشیج در پرتو زبان نمایشی.. 59

1. منظومه‌ی افسانه. 59
کار شب پا 78
خانه سریویلی.. 85
پیوست یک: گزیده هایی از نظرات نیما درباره ی ادبیات.. 110

ارزش احساسات در زندگی هنرپیشگان. 110
نامه به شین پرتو. 112
حرفهای همسایه. 115
پیوست دو: نمونه هایی از نمایشنامه منظوم در ادبیات معاصر ایران.. 116

گزارشِ(ترجمه) مردم گریزِ مولیر، اثر میرزا حبیب اصفهانی.. 116
خسرو پرویز اثر تقی رفعت.. 117
منظومه ایده آل اثر میرزاده عشقی.. 118
زهره و منوچهر اثر ایرج میرزا 119
کتاب نامه. 121

بخش عملی: اقتباس نمایشی از منظومه‌ی مانلی نیما یوشیج.. 124

مقدمه

شعر عروضی فارسی از قرن سوم هجری پدید آمد. و به فاصله ای کوتاه قله های بسیار رفیع و تکرارنشدنی ادبیات ایران در آثار حماسی،‌ تغزلی و عرفانی آفریده شدند. اما پس از پشت سر گذاشتن این دوران اوج شکوه‌مند،‌شعر عروضی فارسی مثل هر جریان دیگری به دوره حضیض خود رسید. کم کم زبان این شعر تبدیل شد به زبانی بیگانه از طبیعت جهان، مردم و اجتماع،که فقط مشغول صور خیال و تصویرپردازی های ذهنی، با قواعد خودش بود؛ قواعدی که اکنون پس از گذشت هزار سال به طور کاذب حالت ازلی و ابدی پیدا کرده بودند.

 با شروع دوره مشروطه شاعران نویسندگان با کمک مردم بیدار شده یک رستاخیز را در زبان آغاز کردند. آن‌ها به بیگانگی این زبان کهن با مردم و زمانه اعتراف کردند و آن گاه تلاش هایی را برای نجات آن انجام دادند اما آنان تغییر و نوجویی را بیشتر در ظاهر دیدند و همین به خاطر دستاوردشان برای ادبیات ایران چندان عمیق و اثرگذار نشد.

وقتی نوبت به نیما رسید او به این نتیجه رسید که تغییر ایجاد کردن در قواعد ظاهری به تنهایی بسنده نیست. او در مسیری که پی گرفت شکستن قواعد را با تغییر نوع نگاه هموار کرد. نیما دوباره به سادگی زبان و به طبیعت بازگشت. او در شعر خود با دقت به جهان نگاه کرد و زبان زنده و نمایشی خود را با توصیف، عینیت گرایی و توجه کامل به طبیعت ساخت. در این زبان  اشیا کلمات و تعبیرات تازه اجازه ی ورود می یابند.

این زبان به بقیه ی رسانه ها هم کمک کرد که ساده، واقعی، روایتگر و طولانی شوند. این زبان خود از بقیه ی رسانه ها بهره داشت و به آنان بهره می رساند.  مهم ترین عنصر این زبان ساختمان است. که به یک اثر ادبی وحدت و شکل می دهد چیزی که در زبان شعر کهن وجود ندارد. در شعر کهن هر بیت به تنهایی دارای معنا است و ارتباط آن با بیت قبل و بعدش در اکثر قریب به اتفاق اشعار، صوری و بسیار سست است. اما در آثاری که نیما ارائه می دهد هر جزء به ترسیم یک کل واحد کمک می کند و اثر را به معنای واقعی آن می سازد. در این گونه از تمام امکان ها جهت اثر گذاری بیشتر زبان استفاده می شود. زبان به مرحله ای می رسد که زنده است مانند زبانی که روی صحنه تئاتر بازیگران مقابل هم به کار می گیرند. طولانی می شود، ادامه می یابد، حتی گاهی سکوت می کند و اتمسفر را  می سازد. نیما در طول راهی که رفت با گذر از منازل مهم فراوان سرانجام زبان نمایشی را با تمام ویژگی های تثبیت شده اش بنیاد نهاد. این زبان در کامل ترین شکل خود از تمام امکان های نمایشی مثل دیالوگ، تغییر منظر، توصیف با حواس پنجگانه، نمادگرایی، واقع گرایی با پرداخت جزئیات دقیق طبیعت، اشیا و اشخاص استفاده می کند اما هنرمند هوشیار و بسیار آگاهی را می طلبد که بر اساس موضوع کلی  خود از هرکدام از این امکان های تازه درست و به جا استفاده کند.