تکه هایی از متن پایان نامه به عنوان نمونه :

(ممکن است هنگام انتقال از فایل اصلی به داخل سایت بعضی متون به هم بریزد یا بعضی نمادها و اشکال درج نشود ولی در فایل دانلودی همه چیز مرتب و کامل است)

Abstract

The present thesis seeks to critically read Kurt Vonnegut’s Slaughterhouse-Fivein terms of Judith Herman’s surveys and categorization on post-traumatic stress disorder symptoms as well as the steps essential to be taken for the recovery from this disorder. The present study is an attempt to analyze the conflict between the will to deny horrible events experienced by the protagonists of the novel in World War II and the will to proclaim them aloud. The psychological distress symptoms such as the inability to sleep, lack of concentration, flashbacks and state of surrender are explored in the narrator and Billy Pilgrim as the two figures who are suffering from PTSD. These symptoms are analyzed in a way to call attention to the existence of unspeakable secret and simultaneously as means to deflect attention from it. The protagonists are both subjected to the dialectic of trauma since they find it difficult to remain clearheaded, to see more than a few fragments of the picture at one time, and to retain all the pieces and to fit them together. It is even more difficult to find a language that conveys persuasively what they have seen. This thesis attempts to explore the stages of recovery suggested by Judith Herman in the main characters of the novel: the fundamental stages of establishing safety, reconstructing the trauma story and restoring the connection between the protagonist and their community, a connection which carries their mission for the future generations. By tracing these features in the novel, the present study helps with the more understanding of the stories told by the survivors which appear in a highly fragmented manner.

Key Words: Hyperarousal, intrusion,constriction, dialectics of trauma, safety, remembrance and mourning, reconnection.

Table of Contents

Chapter One: The Problem, Argument, and Framework: An Introduction

1.1 General Background……………………………………………………………………………….. 2

1.2 Statement of the Problem ……………………………………………………………………….. 4

1.3 Objectives Significance of the Study………………………………………………………. 4

1.3.1 Hypothesis…………………………………………………………………………………….. 4

1.3.2 Significance of the Study……………………………………………………………….. 5

1.3.3 Purpose of the Study………………………………………………………………………. 6

1.3.4 Research Questions……………………………………………………………………….. 7

1.4 Review of Literature……………………………………………………………………………….. 8

1.5 Materials and Methodology…………………………………………………………………… 11

1.5.1 Definition of Key Terms……………………………………………………………….. 11

1.5.2 Motivation and Delimitation…………………………………………………………. 12

1.6 Organization of the Study………………………………………………………………………. 13

Chapter Two: Trauma Theory: A Critical Introduction …………………………. 14

2.1 Introduction…………………………………………………………………………………………… 15

2.2 Trauma: Definitions and Sub-Categories……………………………………………….. 15

2.3 Dimensions and Personality Factors………………………………………………………. 18

 

2.4 Traumatic Experiences: Historical Accounts…………………………………………. 20

2.4.1 Diaries …………………………………………………………………………………………. 20

2.4.2 Railway Spine ………………………………………………………………………………. 21

2.4.3 War ………………………………………………………………………………………………. 22

2.5 Trauma Theory: Influential Figures ………………………………………………………. 24

2.5.1 Sigmund Freud……………………………………………………………………………… 24

2.5.2 Mardi Horowitz…………………………………………………………………………….. 27

2.5.3 Judith Herman ……………………………………………………………………………… 28

2.5.3.1 Hyperarousal, Intrusion and Constriction: Symptoms of
Traum……………………………………………………………………………….. 30

2.5.3.2 The Dialectic of Trauma ……………………………………………………… 32

2.5.3.3 Stages of Recovery: Safety, Remembrance and Mourning, Reconnection  33

2.5.3.4 Resolving the Trauma …………………………………………………………. 40

2.6 Concluding Remarks …………………………………………………………………………….. 41

Chapter Three: A Psychoanalytical Reading of Slaughterhouse-Five: Traumatic Narrator and Traumatic Billy Pilgrims …………………………………………………………………………… 43

3.1 Introduction…………………………………………………………………………………………… 44

3.2 Hyperarousal Elements: A Psychoanalytical Reading of Slaughterhouse- Five   45    

3.2.1 Traumatic Narrator……………………………………………………………………….. 45

3.2.1.1 The Narrator’s Difficulty to Fall Asleep………………………………. 45

3.2.1.2 The Narrator’s Difficulty of Concentration ………………………… 46

3.2.2 Traumatic Billy Pilgrim…………………………………………………………………. 47

3.2.2.1 Billy’s Difficulty to Fall Asleep ………………………………………….. 47

3.2.2.2 Billy’s Difficulty of Concentration …………………………………….. 49

3.3 Intrusion Elements: A Psychoanalytical Reading of Slaughterhouse-Five 51

3.3.1 Traumatic Narrator ………………………………………………………………………. 51

3.3.2 Traumatic Billy Pilgrim ………………………………………………………………… 53

3.4 Constriction Elements: A Psychoanalytical Reading of Slaughterhouse- Five  55

3.4.1 Traumatic Narrator……………………………………………………………………….. 56

3.4.1.1 The Narrator’s Inability to Recall Traumatic Events……………. 56

3.4.1.2 The Narrator’s Reluctance to Traumatic Memories……………… 56

3.4.1.3 The Narrator’s Tendency towards Alcohols………………………… 58

3.4.2 Traumatic Billy Pilgrim………………………………………………………………… 59

3.4.2.1 Billy’s State of Numbness …………………………………………………… 59

3.4.2.2 Billy’s Avoidance to Recall Traumatic Memories ………………. 61

3.4.2.3 Billy’s Tendency towards Alcohol………………………………………. 63

3.5 Concluding Remarks …………………………………………………………………………….. 64

Chapter Four: A Psychoanalytical Reading of Slaughterhouse-Five: Recovery of Billy Pilgrim and the Narrator………………………………………………………………………………………… 65

4.1 Introduction ………………………………………………………………………………………….. 66

4.2 Recovery of Billy Pilgrim ……………………………………………………………………… 67

4.2.1 Establishing Safety for Billy Pilgrim…………………………………………….. 67

4.2.2 Remembrance and Mourning of Billy Pilgrim……………………………….. 72

4.2.3 Reconnection of Billy Pilgrim………………………………………………………. 76

4.3 Recovery of the Narrator ………………………………………………………………………. 80

4.3.1 Establishing Safety for the Narrator……………………………………………… 80

4.3.2 Remembrance and Mourning of the Narrator………………………………… 81

4.3.3 Reconnection of the Narrator……………………………………………………….. 83

4.4 Concluding Remarks……………………………………………………………………………… 85

Chapter Five: Discussions and Conclusion………………………………………………… 87

5.1 Summing up…………………………………………………………………………………………… 88

5.2 Findings…………………………………………………………………………………………………. 91

5.3 Suggestions for further Readings……………………………………………………………. 95

Bibliography……………………………………………………………………………………………….. 98

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Chapter One:

 

The Problem, Argument, and Framework: An Introduction:

 

 

 

 

واژه های کلیدی :

گردشگران خارجی، خرید صنایع دستی، بازاریابی گردشگری ، شهر اصفهان، کارآفرینی فرهنگی

فهرست عناوین

عنوان                                                                                                                                    صفحه

فصل اول (کلیات پژوهش) ………………………………………………………………………………………… 1

1-1-مقدمه………………………………………………………………………………………………………………….. 2

1-2-بیان مسئله پژوهش………………………………………………………………………………………………….. 3

1-3-اهمیت و ضرورت تحقیق………………………………………………………………………………………… 4

1-4-اهداف تحقیق……………………………………………………………………………………………………….. 5

1-5-پرسش‌های تحقیق……………………………………………………………………………………………………….. 6

1-6- فرضیه‌های تحقیق………………………………………………………………………………………………… 6

1-7-قلمرو تحقیق…………………………………………………………………………………………………… 6

1-8- حجم جامعه، حجم نمونه و روش نمونه‌گیری…………………………………………………………………… 6

1-9-روش تحقیق………………………………………………………………………………………………………….. 7

1-10-ابزار جمع‌آوری داده‌ها…………………………………………………………………………………… 7

1-11-تعریف متغیرهای تحقیق………………………………………………………………………………………. 7

1-12-چارچوب نظری تحقیق……………………………………………………………………………………………. 7

1-13-تعریف نظری اصطلاحات……………………………………………………………………………………….. 8

فصل دوم (مروری بر ادبیات موضوع پژوهش)………………………………………………………………….. 10

2-1-مقدمه…………………………………………………………………………………………………………………… 11

2-2-صنایع‌دستی……………………………………………………………………………………………………………… 12

2-2-1-انواع صنایع………………………………………………………………………………………………………… 12

2-2-2-تعاریف، طبقه‌بندی و تاریخچه صنایع‌دستی…………………………………………………………………… 13

2-2-2-1-تعریف صنایع‌دستی…………………………………………………………………………………………. 13

2-2-2-2-انواع طبقه بندی صنایع دستی…………………………………………………………………………….. 14

2-2-2-3- پیدایش صنایع‌دستی……………………………………………………………………………………… 14

 

2-2-2-4- تاریخچه صنایع‌دستی در جهان………………………………………………………………………. 15

2-2-2-5- تاریخچه صنایع‌دستی در ایران…………………………………………………………………… 16

2-2-3-مهر اصالت یونسکو برای صنایع‌دستی…………………………………………………………………… 16

2-2-4-آشنایی با سازمان‌های بین‌المللی مرتبط با صنایع‌دستی…………………………………………………… 17

2-3-توسعه پایدار گردشگری…………………………………………………………………………………………… 22

2-4-رفتار مصرف‌کننده در گردشگری…………………………………………………………………………………….. 23

2-4-1-تعریف گردشگری با تأکید بر دیدگاه تعاملی عرضه و تقاضا……………………………………………….. 23

2-4-2-بازاریابی گردشگری…………………………………………………………………………………….. 23

2-4-3-رفتار مصرف‌کننده……………………………………………………………………………………………. 24

2-4-4-رفتار مصرف‌کننده (گردشگران) در گردشگری……………………………………………………………….. 24

2-4-5-عوامل تأثیرگذار بر رفتار مصرف‌کننده………………………………………………………………………. 26

2-5-مصرف………………………………………………………………………………………………………………. 28

2-5-1-سفر کردن و انواع مصرف………………………………………………………………………………………. 28

2-5-2-مصرف نمادین (چشم‌انداز جامعه‌شناختی به مصرف)……………………………………………………………. 29

2-6-خرید…………………………………………………………………………………………………………………….. 29

2-6-1-رابطه خرید و گردشگری……………………………………………………………………………………. 32

2-6-2-خرید به عنوان فراغت و مصرف گردشگری…………………………………………………………………. 33

2-6-3-خرید فایده گرایانه………………………………………………………………………………………………………. 34

2-6-4-خرید برنامه‌ریزی نشده………………………………………………………………………………………………. 35

2-6-5-خرید فراغتی و تفاوت آن با خرید سنتی……………………………………………………………………………. 36

2-6-6-خرید به عنوان فعالیتی فراغتی در مقصد گردشگری…………………………………………………………. 37

2-6-7-ارزش لذتی و ارزش سودمندی خرید در مقصد گردشگری………………………………………………………………… 38

2-6-8-طیف خرید کارکردی- فراغتی…………………………………………………………………………………….. 38

2-6-9-خرید به عنوان سیاست گردشگری و راهبُرد پیشرفت……………………………………………………….. 39

2-7-گونه شناسی خریداران………………………………………………………………………………………………… 40

2-8-دلایل خرید سوغاتی توسط گردشگران………………………………………………………………………………. 42

2-8-1-گرایش به خرید یادگاری و یادبود………………………………………………………………………………….. 43

2-8-2-در جستجوی اصالت………………………………………………………………………………………………….. 43

2-8-3-در جستجوی تازگی………………………………………………………………………………………………….. 46

2-8-4-نیازهای کارکردی…………………………………………………………………………………………………… 46

2-8-5-خرید هدیه برای اقوام………………………………………………………………………………………….. 46

2-8-6-زیبایی‌شناسی……………………………………………………………………………………………………………. 47

2-8-7-خستگی/ زمان اضافه…………………………………………………………………………………………………….. 47

2-8-8-ارتباط با هنرمندان……………………………………………………………………………………………………… 47

2-8-9-عوامل مؤثر بر انتخاب سوغاتی……………………………………………………………………………………… 48

2-9-عوامل تأثیرگذار بر رفتار خرید گردشگر………………………………………………………………………… 50

2-9-1-فصل سفر…………………………………………………………………………………………………………… 52

2-9-2-سن و جنسیت………………………………………………………………………………………………… 52

2-9-3-هدف از سفر…………………………………………………………………………………………………… 55

2-9-4-درآمد و تحصیلات……………………………………………………………………………………………. 55

2-9-5-همراهان سفر و جنبه اجتماعی خرید………………………………………………………………….. 56

2-9-6-وسیله حمل‌ونقل مورد استفاده در سفر…………………………………………………………………. 58

2-9-7-نوع سفر……………………………………………………………………………………………………………. 59

2-9-8-فرهنگ، ملیت و خرید…………………………………………………………………………………………….. 59

2-10-دلایل انتخاب هزینه کرد به عنوان شاخص رفتار خرید……………………………………………………………… 60

2-11-پیشینه پژوهش……………………………………………………………………………………………………… 60

2-12-خلاصه فصل………………………………………………………………………………………………………….. 66

فصل سوم (روش پژوهش)……………………………………………………………………………………….. 67

3-1-مقدمه……………………………………………………………………………………………………………………. 68

3-2-روش‌ پژوهش…………………………………………………………………………………………………………. 68

3-3-جامعه آماری و روش نمونه‌گیری……………………………………………………………………………………… 69

3-4-پرسش‌های پژوهش………………………………………………………………………………………………………… 70

3-5-فرضیه‌های پژوهش……………………………………………………………………………………………………… 70

3-6- ابزارها و روش‌های جمع‌آوری اطلاعات……………………………………………………………………………………. 70

3-7-مقیاس مورد استفاده……………………………………………………………………………………………………….. 71

3-8-روایی و پایایی پژوهش………………………………………………………………………………………………….. 71

3-9-دسته‌بندی سؤالات پرسشنامه…………………………………………………………………………………………. 72

3-10-چهارچوب نظری پژوهش………………………………………………………………………………………………….. 75

3-11-فرایند تجزیه‌ و تحلیل داده‌ها……………………………………………………………………………………….. 75

3-12-خلاصه فصل……………………………………………………………………………………………………………… 76

فصل چهارم (تجزیه و تحلیل داده ها)……………………………………………………………………………….. 77

مقدمه………………………………………………………………………………………………………………………….. 78

4-1- یافته‌های توصیفی پرسشنامه……………………………………………………………………………………………….. 78

4-1-1- توزیع فراوانی متغیر ملیت در نمونه…………………………………………………………………………………… 78

4-1-2- توزیع فراوانی متغیر جنسیت…………………………………………………………………………………………… 80

4-1-3- توزیع فراوانی متغیر سن در نمونه……………………………………………………………………………………. 81

4-1-4- توزیع فراوانی متغیر وضعیت تأهل در نمونه………………………………………………………………….. 82

4-1-5- توزیع فراوانی متغیر میزان تحصیلات در نمونه……………………………………………………………….. 83

4-1-6- توزیع فراوانی متغیر میزان درآمد در نمونه…………………………………………………………………… 84

4-2- آزمون فرضیه‌های پژوهش………………………………………………………………………………………. 85

4-3- پاسخ به پرسش های پژوهش………………………………………………………………………….. 89

4-4- یافته‌های جانبی پژوهش…………………………………………………………………………………. 93

4-5-خلاصه فصل……………………………………………………………………………………………………………. 103

فصل پنجم (نتیجه‌گیری و پیشنهادها)…………………………………………………………………………………………………….. 104

5-1- مقدمه………………………………………………………………………………………………………………………… 105

5-2- نتیجه‌گیری………………………………………………………………………………………………………………… 105

5-3-یافته‌های جانبی پژوهش………………………………………………………………………………………………. 106

5-4- مقایسه پژوهش حاضر با پژوهش‌های پیشین……………………………………………………………. 107

5-5- پیشنهادهای کاربردی……………………………………………………………………………………………….. 109

5-6- پیشنهادهای پژوهشی…………………………………………………………………………………………… 110

فهرست منابع……………………………………………………………………………………………………………….. 112

پیوست………………………………………………………………………………………………………………… 120

پرسشنامه فارسی……………………………………………………………………………………………………. 124

پرسشنامه انگلیسی…………………………………………………………………………………………………… 130

مقدمه

تأثیر متقابل میان صنایع‌دستی و گردشگری بر اکثر محققان پوشیده نیست زیرا صنایع‌دستی می‌تواند یکی از عوامل مؤثر در جذب گردشگر باشد و متقابلاً صنعت گردشگری در رشد، توسعه و گسترش صنایع‌دستی، حفظ اصالت و بهبود کیفیت آن مؤثر واقع شود. صنایع‌دستی به ویژه با توجه به تأثیر بنگاه‌های کوچک تر می‌تواند نقش حیاتی در توسعه اقتصادی داشته باشد. این تأثیر به‌عنوان‌مثال از طریق ارتباط آن با صنعت گردشگری و نقشی که در توسعه صنایع خلاق و فرهنگی و همچنین از طریق تلاش‌های کارآفرینانه در اقتصاد روستایی ایفا می‌نماید، تسهیل می‌گردد. بخش صنایع‌دستی منبعی از خلاقیت و نوآوری است و کسانی که در این بخش فعالیت دارند بسیاری از ویژگی‌های کارآفرینانه از ایجاد ایده، شناخت فرصت‌ها، ریسک‌پذیری را با در نظر گرفتن طراحی محصول و در ارتباط با تصمیم‌گیری‌های کسب‌وکار به نمایش می‌گذارد. صرف‌نظر از آن دسته از شرکت‌های صنایع‌دستی که روش تولید انبوه را پذیرفته‌اند و بنابراین دیگر به صورت جدی مبنا و اساس آثار دستی را ندارند، اکثریت کسب‌وکارهای صنایع‌دستی در زمره شرکت‌های خرد و کوچک هستند. سه واژه میراث «فرهنگی»، «گردشگری» و «صنایع‌دستی» ازجمله مفاهیمی هستند که عموماً در کنار هم قرار می‌گیرند. صنایع‌دستی را می‌توان یکی از شاخه‌های میراث فرهنگی و صنایع خلاق دانست(کیقبادی و همکاران،30:1387). بکار بردن این سه واژه در کنار هم‌زمانی امکان‌پذیر است که بخواهیم از طریق گردشگری مفاهیم و پیام‌های فرهنگی و آگاه‌سازنده را منتقل کنیم. مقوله گردشگری فرهنگی که در کنار گردشگری صرف مطرح می‌شود، آگاه‌سازی فرهنگی را یکی از مهم‌ترین رهیافت‌های خود می‌داند. از محورهای اصلی گردشگری فرهنگی مواردی چون دیدار از جاذبه‌های فرهنگی و تاریخی، آشنایی با آداب و رسوم، بازدید از نمایشگاه‌ها و موزه‌ها، صنایع‌دستی و فرهنگ اقوام مختلف و به‌طورکلی بحث در مورد جذابیت‌های فرهنگی را می‌توان برشمرد. باید اشاره کرد مقصدها خود را از طریق عوامل مختلف فرهنگی مثل سوغات، صنایع‌دستی، تفریحات، معماری، تاریخ، هنر و سایر ویژگی‌های شیوه‌های زندگی، معرفی می‌نمایند و این جاذبه‌های فرهنگی بخشی از جاذبه‌های کشورهای درحال‌توسعه هستند. جاذبه‌های فرهنگی جریان‌های گردشگری ایجاد می‌نمایند بنابراین برای جامعه محلی فرصتی جهت تعامل با گردشگران و کسب درآمد از طریق آن‌ها فراهم می‌آورند. جشنواره‌ها، سوغات، رقص‌های سنتی، غذاهای محلی و غیره همه و همه بخشی از جاذبه‌های فرهنگی می‌باشند. یکی از عواملی که باعث می‌شود سفر و مسافرت برای مقاصد گردشگری سودآور باشد خرید، به ویژه خرید صنایع‌دستی توسط گردشگران است. این عمل تا آنجا مهم تلقی می‌شود که گاهی صنایع‌دستی را شاخه‌ای از گردشگری فرهنگی می‌دانند.

برای شفاف‌تر نمودن موضوع و چگونگی انجام کار، فراهم‌سازی طرح تحقیق اساسی‌ترین مرحله از مراحل تحقیق است و به عبارتی مرحله جهت‌یابی تحقیق نیز نامیده می‌شود. با توجه به اینکه در هر پژوهش شناخت دقیق عناصر تحقیق شامل مسئله تحقیق، اهمیت و ضرورت موضوع پژوهش، اهداف تحقیق، روش پژوهش، فرضیات، قلمرو مکانی، قلمرو زمانی، ابزار گردآوری داده‌ها و روش تجزیه و تحلیل داده‌ها و تعریف واژه‌های پژوهش از اهمیت خاصی برخوردار بوده و پایه و محور مطالعه است در آغاز این پژوهش سعی گردیده این موارد بیان شود.

1-2-بیان مسئله پژوهش

نخستین و مهم‌ترین ویژگی حاکم بر بیشتر محصولات صنعت گردشگری آن است که این محصولات بیشتر در قلمرو خدمات قرار می‌گیرند و این امر عاملی است که مطالعه بازاریابی آن‌ها را پیچیده‌تر و دشوارتر می‌سازد. ولی برخی محصولات این صنعت ازجمله سوغات و صنایع‌دستی، کالاهایی ملموس‌اند و امکان مطالعه بهتر آن‌ها فراهم است. با این وجود هنوز تحقیقاتی ازاین‌دست به‌اندازه کافی انجام‌نشده است. صنایع‌دستی از مهم‌ترین فعالیت‌های اقتصادی و فرهنگی وابسته به گردشگری است. با ورود یک گردشگر به کشور درآمدزایی اقتصادی ایجاد می‌شود و پول تزریق‌شده به واسطه اثر تکاثری[1]، نه یک‌بار، بلکه چندین بار در احیا و جان‌بخشی اقتصاد کشور مؤثر می‌افتد (فرزین،1389: 251). به واسطه هزینه‌هایی که گردشگران در مقصد صرف می‌کنند، گردشگری را صادرات نامرئی نیز می‌نامند (شمس،1391). از طریق خرید صنایع‌دستی فکر، اندیشه و فرهنگ یک ملت به کشور دیگر منتقل می‌شود. ازاین‌جهت آنچه صادر می‌شود فرهنگ سرزمین مقصد است. گردشگران با عناصر فرهنگی مقصد از طریق صنایع‌دستی، مشاهده آداب‌ و رسوم و زندگی روزمره مردم مقصد و شرکت در فستیوال‌ها آشنا می‌شوند. ایران به جهت برخورداری از فرهنگ غنی باسابقه چندین هزارساله، از منابع گسترده‌ای در حوزه گردشگری فرهنگی و صنایع‌دستی برخوردار است اما فراوانی و تنوع این منابع و مقایسه آن با آمار گردشگر ورودی و نیز شاخص‌های رقابت‌پذیری گردشگری و صنایع‌دستی در بازار جهانی دلالت بر آن دارد كه نیازمند نگاهی نو به بازار صنایع‌دستی کشور هستیم. با وجود تنوع صنایع‌دستی در کشور و زیبایی و ظرافت خاص به‌کاررفته در تولید آن‌ها موانعی بر سر راه بازاریابی این محصولات وجود دارد به طوری که کشورهای رقیب (چین، هند، تایلند و …) با برنامه‌ریزی و درک صحیح از بازار توانسته‌اند حجم قابل‌توجهی از بازارهای جهانی این صنعت را به خود اختصاص دهند بااین‌حال در صورت برنامه‌ریزی و بازاریابی مناسب هنوز فرصت برای حضور کشور در بازارهای جهانی صنایع‌دستی وجود دارد. یکی از مشکلاتی که در مسیر بازاریابی مؤثر صنایع‌دستی وجود دارد عدم توجه به سلایق مصرف کننده است. باید توجه داشت حساسیت این مسئله در آن است که چطور باید بین حفظ اصالت فرهنگی صنایع‌دستی و خواسته‌ها و سلایق گردشگران تعادل مناسب برقرار کرد. یافتن پاسخ این پرسش به تحقیقات همه‌جانبه‌ای نیاز دارد و در این مسیر شناسایی رفتار خرید صنایع‌دستی توسط گردشگران می‌تواند مفید واقع شود.

این پژوهش به شناسایی صنایع‌دستی موردعلاقه گردشگران خارجی در اصفهان و ویژگی‌هایی که موجب این محبوبیت شده پرداخت، به علاوه وجود و یا عدم وجود رابطه معنی‌دار میان متغیرهای جمعیت شناختی (سن، تحصیلات، درآمد)، نوع سفر و تعداد همراهان سفر با میزان خرید صنایع‌دستی بررسی شدند. بدین ترتیب می‌توان در عرصه صنایع‌دستی با تأکید بر حفظ اصالت و عناصر فرهنگی و کیفیت این محصولات به سوی بخش‌بندی بهتر بازار هدف، تبلیغات و بازاریابی، نیاز سازی و افزایش تقاضا برای آن‌ها، گام برداشت و از این طریق سهم کشور را هم در مبادلات فرهنگی حاصل از خرید صنایع‌دستی توسط گردشگران و هم در کسب منافع اقتصادی و فاصله گرفتن از اقتصاد نفتی افزایش داد. همچنین با به‌کارگیری نوآوری و خلاقیت و اعمال ویژگی‌های مشخص‌شده در این پژوهش می‌توان در سایر صنایع‌دستی که با استقبال کمتری روبه‌رو هستند در عین حفظ اصالت آن‌ها، به رونق بیشتر این اقلام کمک کرد.

1-3-اهمیت و ضرورت پژوهش

حضور گردشگران و خرید صنایع‌دستی توسط آن‌ها پیامدهای دوگانه مثبت و منفی برای فرهنگ و صنایع‌دستی مقاصد به همراه دارد. ازجمله پیامدهای مثبت آن می‌توان به «حفظ و احیای مجدد هنر وصنایع‌دستی» و «اشتغال‌زایی» در این زمینه به ویژه برای زنان و جوانان، به ویژه در جوامع روستایی و عشایری، اشاره کرد. پیامدهای منفی آن نیز در ارتباط با «کالایی سازی فرهنگ» و «کاهش اصالت» کالاهای فرهنگی ازجمله صنایع‌دستی، «تطابق با خواست گردشگران» جهت راضی نگه‌داشتن آن‌ها و پاسخ به تقاضاهای متنوع و در حال رشد گردشگران مطرح می‌شوند. کارآفرینان فرهنگی در عرصه صنایع‌دستی و گردشگری می‌توانند با توجه به شناسایی نیازهای بازار، به تولید و طراحی محصولات فرهنگی به ویژه صنایع‌دستی که وسیله‌ای برای انتقال ارزش‌های فرهنگی و اندیشه‌های جامعه مقصد به گردشگران است اقدام نمایند (البته با تأکید بر عناصر فرهنگی و وفاداری به حفظ اصالت این محصولات و نه صرفاً با مقاصد تجاری‌سازی و فروش انبوه). در سطوح بالاتر آگاهی از نیازهای گردشگران در زمینه صنایع‌دستی می‌تواند چراغ راه مسئولان سیاست‌گذاری و اجرایی سازمان میراث فرهنگی، صنایع‌دستی و گردشگری باشد. چرا که این سازمان با مدیریت و نظارت اصولی‌تر می‌توانند از آثار منفی حضور گردشگران بر فرهنگ و صنایع‌دستی (شامل کالایی سازی صرف فرهنگ، کاهش اصالت صنایع‌دستی، تطابق با خواست گردشگران) بکاهند و آثار مثبت آن (شامل: تبادل فرهنگی و احیای هنرها و صنایع‌دستی، اشتغال‌زایی و افزایش تقاضا برای آن‌ها و رونق اقتصادی مقاصد) را افزایش دهند.

آگاهی و شناسایی نسبی رفتار خرید گردشگران در صنایع‌دستی به ویژه در شرایط رقابت جهانی موجود به استفاده از این اطلاعات در بازاریابی و فروش بهتر این محصولات فرهنگی در بازار داخلی و یا به منظور دنبال کردن اهداف صادراتی کمک‌ می‌کند. نتایج پژوهش‌هایی از این دست می‌تواند به عنوان منبعی مفید برای برنامه‌ریزان، تولیدکنندگان و طراحان صنایع‌دستی و سرمایه‌گذاران در این بخش به شمار آید.

باید به این نکته نیز اشاره شود که یکی از ویژگی‌های محصولات صنایع‌دستی این است که در صورت برخورداری از ویژگی‌های خاص (تمایز)، قابل پنهان کردن نیستند و به محض عرضه در یک رقابت جهانی قرار می‌گیرند و مورد تقلید واقع می‌شوند؛ بنابراین می‌توان با به‌کارگیری نوآوری و خلاقیت و اعمال ویژگی‌های مشخص‌شده از پژوهش‌های این‌چنینی، کسب امتیازهایی مانند مهر اصالت صنایع‌دستی توسط یونسکو را تسهیل کرد و به این طریق مقدمات لازم برای معرفی جهانی صنایع‌دستی و نیز شناخته شدن آن‌ها با نام سازنده آن را فراهم کرد که این امر به نوبه خود می‌تواند به ایجاد و حفظ برند صنایع‌دستی در کشور کمک نماید.

همچنین با در نظر گرفتن نیازهای گردشگران و اعمال ویژگی‌های مدنظر آن‌ها در مورد یک سوغات و صنایع‌دستی محبوب در سایر صنایع‌دستی که با استقبال کمتری روبه‌رو هستند، به رونق بیشتر آن‌ها کمک کرد و از این طریق موقعیت صنایع‌دستی کشور را به جایگاه شایسته آن نزدیک تر کرد و امکان رقابت جهانی را فراهم ساخت.

کشورهایی که گوی سبقت را در صادرات و عرضه صنایع‌دستی ربوده‌اند (چین، هند، تایلند و…) این توفیق را از طریق به کار بستن فنون بازاریابی مناسب و شناخت سلایق و اولویت‌های مشتری و یا حتی نیاز سازی، به دست آورده‌اند.

بگشای نقاب تا بر آیند             از قالب جسم تیره جانها

خاموش حزین! که بر نتابد        افسانه ی عشق را زبانها

«حزین لاهیجی»

ادبیات یکی از ارکان اصلی فرهنگ هر جامعه است. زبان و ادبیات فارسی که حامل والاترین مفاهیم در عرفان و عشق و حکمت و انسانیت می باشد.ش زیباترین شکل و قالب و آهنگ را برای انتقال معانی به کار گرفته است، آهنگی که گوشی را می نوازد و جان را آرامش می بخشد و ذوق و احساس را سیراب می سازد آنچان موزون و آنگونه روان که ظرافت های کلیدی یادگیری را بازمزمه ی جویبار و نوای دلکش پرندگان و ترنم روح افزای نسیم آمیخته است. ادبیات گذشته ما ادبیات افتخار آمیز است که همواره سپاس ما را بر بزرگانی چون حافظ، سعدی، مولوی، فردوسی و مانند آن بر می انگیزد. از جمله شاعران فرهیخته ای که از دیار اصفهان برخواسته حزین لاهیجی است که آخرین شاعر دوره بازگشت ادبی است. در سایه شاعران زیاد سبک هندی از جمله صائب- سبا- نشاط- هاتف- مجمر و … کمرنگ نمایان شده است به دلیل آنکه هیچ پژوهشی در زمینه شرح و تحلیل غزلیات وی صورت نرگفته است نگار نده بر آن شد تا با شرح 300 غزل آغازین به همراه مختصر شرح احوال و سبک وی، به شناخت بیشتر حزین لاهیجی و غزلیات وی می پردازد .

باشد که این پژوهش مقدمه ای باشد بر پژوهش های سودمند دیگری در شناساندن مفاهیم و ارزش های هنری دیوان شاعر. برای نوشتن این پایان نامه نگارنده بعد از فصل اول، با عنوان مبادی تحقیق و بعد در فصل دوم بررسی مختصر زندگی نامه شاعر و سبک وی پرداخته است. و در فصل سوم به شرح و تحلیل 300 غزل از دیوان حزین لاهیجی می پردازد. مهمترین منابعی که در پیشبرد این هدف به کار آمدند عبارتند از :

1.آیین پژوهش های ادبی، دکتر محمود صادق زاده ، سال 88 ، دانشگاه آزاد اسلامی یزد

2.فرهنگ اشعار صائب، گلچین معانی احمد، 73 تهران ، انتشارات امیر کبیر

3.عمید، حسن، 54، فرهنگ عمید. چاپ و انتشارات جاویدان

4.حسن زاده، محمد حسین، سبک هندی و شاعران برگزیده آن، 79، انتشارات پیام یزد

5.ترقی، بیژن، دیوان حزین لاهیجی، تصحیح و مقدمه، بازخوانی و ویرایش سمنانی وحید،

فهرست مطالب

عنوان                                                                                صفحه

چکیده                                                                               6

مقدمه                                                                               7

فصل اول: کلیات و مبادی تحقیق                                                 10

سوالات مورد پژوهش                                                              11

روش تحقیق                                                                        12

پیشینه تحقیق                                                                      12

فصل دوم: شرح احوال و آثار حزین لاهیجی                                     13

نام و نسب                                                                           14

معاصران حزین                                                                     15

تاریخ حزین واهمیت نثر آن                                                       15

خلاصه زندگی حزین لاهیجی                                                    16

فصل سوم: شرح سیصد غزل آغازین حزین لاهیجی                                     19

منابع و مآخذ:                                                                     93

 

سوالات مورد پژوهش و فرضیه های تحقیق

1-حزین لاهیجی کیست؟

2-زندگی نامه خزین چگونه است؟

3-سبک سفر او چگونه است؟

در راستای این سوالات فرضیه های زیر مطرح است.

1-حزین لاهیجی در قضیه پیرو شاعران قرن 6 و در غزل پیر و شاعران قرن هفتم است.

2-صور خیال در اشعار حزین به ویژه دز غزلیات او از جایگاه بالایی برخوردار است.

اهداف تحقیق

اصلی ترین هدف این پایان نامه این است که با استفاده از روش تحلیلی – توصیفی به بررسی و شرح غزلیات آغازین شاعر نماید.

 

روش تحقیق

روش تحقیقی نظری است و شیوه تحقیق کتابخانه ای است مراحل کار به شیوه مطالعه و یادداشت برداری از منابع و مآخذ نوشتاری و دیداری مانند اینترنت انجام شده است.

پیشینه تحقیق

آنچه مسلم است هیچ اثری به طور کامل ، مستقل و منحصر به فرد به معرفی این شاعر و بررسی و شرح غزلیات وی پرداخته باشد نوشته نشده است.

 

فصل دوم

شرح احوال و آثار حزین لاهیجی به همراه سبک وی به صورت خلاصه

 

نام و نسب

حزین را به دو نام محمد و علی خوانده اند و همین امر سبب شده تا بعضی هم ترکیبی از این دو یعنی محمد و علی را برگزینند پرد او ابی طالب و جدش عبدالله است و نسبتش به شیخ زاهد گیلانی صوفی معروف قرن هفتم می رسد.

تولد: وی در سال 1103 در شهر اصفهان دیده به جهان گشود اما چون پدرش اهل یاهیجان بود به لاهیجی شهرت یافت .

وفات: حزین در سال 1180 زندگی را بدرود گفت و در شهر بنارس در باغی که خود ساخته بود به خاک سپرده شد. (سبک هندی و شاعران برگزیده نوشته محمد سین حسن زاده، زمستان 79، ناشر انتشارات پیام یزد صفحه 125).

گوشه ای از زندگی وی: وی علوم مختلف را بیشتر در اصفهان فرا گرفت. البته مدتی هم در شیراز به کسب  علم پرداخت. اصفهان در زمان شاه روزهای سخت و ناگواری را به خود دید و دچار حمله افغان ها شد لذا وی پیوسته در شهرهای مختلف در آمد و شد بود و سفری نیز به حج رفت و بازگشت و سرانجام پس از سر زدن به بیشتر شهرهای ایران در سال 1146 به هندوستان رفت. شاعر بی قرار در هند هم آرام نداشت و به شرح های گوناگون از جمله دهلی. و شاه جهان آباد و اکبرآباد و لاهور در آمد. و سرانجام در شهر بنارس چشم از جهان فرو بست.(سبک هندی و شاعران برگزیده نوشته محمد سین حسن زاده، زمستان 79، ناشر انتشارات پیام یزد صفحه 125)

آثار: نوشته هایی از حزین در رشته های مختلف علمی از فلسفه و رجال و علم کلام و تاریخ و غیره باقی مانده است. در کتاب شاعر  در هجوم منتقدان 54 اثر به نام او ثبت شده است مهم تر از همه تاریخ حزین است که شرح زندگانی اوست و دیگری تذکره المعاصرین که شرح حال یکصد تن از دانشمندان و شاعران معاصر اوست. و در سال 1165 در هند تالیف شده است و دیوان وی شامل قصیده و غزل و رباعی و مثنوعی و قطعه (سبک هندی و شاعران برگزیده نوشته محمد سین حسن زاده، زمستان 79، ناشر انتشارات پیام یزد صفحه 127-128).

معاصران حزین

از جمله معاصران مشتاق اصفهانی ، آذر بیگدلی، رشحه، میرزا نصیب طبیب، نشاط و مجمر و سحاب اصفهانی هستند برای نمونه شعری از سحاب اصفهانی ذکر می شود.

فرمانروای گردون، رفعت علی نقی خان              کایوان همّت اوست، برتر زسقف گردون

آن سرور فریدون، شوکت که نعل اسبش            زیبد اگر زند طعن بر افسر فریدون

از رَشک مُهر رایش در جَیب دست موسی          از شرم بذل دستش در خاک، گنج قارون

در اشکذر بنا کرد زآن آب آسیایی                             کاوصاف وضعش آمد از حدّ عقل بیرون

کلک “سحاب” بنوشت از بهر سال تاریخ            «گردان همیشه این آس چون آسیای گردون»

تاریخ حزین و اهمیت نثر آن

تاریخ زندگی و شرح مسافرت های حزین یکی از پرحادثه ترین و پرماجرا ترین تاریخ ها و زمان او یکی از پر آشوب ترین ادوار تاریخ ایران است.

این تاریخچه که بگفته نویسنده آنرا در دو سه شب نوشته، صرف نظر از شرح احوال و علل مسافرت ها و تاریخ زمان شاعر، نمونه ی نثر فصیح و بی تکلف ی اوست که بقول مرحوم ملک الشعراء بهار از حیث سلامت و پختگی قابل توجه و منحصر به فرد است. زیرا آن عصر که همزمان با تألیف کتاب دره ی نادره و تاریخ گیتی گشا است آخرین مرحله انحطاط نثر فارسی است. نمونه ی نثر آ« عصر که به وسیله ی منشیان و مترسلان از اواخر مغول ادامه یافته، به زمان حزین پایان می یابد. در میدان این سبک های پیچیده و متضع آن عصر نثر حزین را می توان عالی ترین نمونه ی نثر خالی از تکلف و ساده بشمار آورد.

اهمیت دیگر تاریخ حزین سندیت مطالب و معتبر بودن جنبه های تاریخی آن است که علل پیدایش و سبب تالیف این تاریخچه را می توان با جستجو در زندگی حزین پیدا کرد. (ترقی، بیژن، دیوان حزین لاهیجی).

خلاصه زندگی حزین لاهیجی

نام محمد علی ، نام پدر ابیطالب، جد عبدالله لقب او تا 16 پشت به شیخ زاهد گیلانی می رسد.

در  سال 1103 روز دوشنبه 27 ربیع الاخر در شهر اصفهان متولد شده.

در سال 1107 بخواهش پدرش در نزدملاشاه محمد شیرازی برای تیمن آیتی چند از قرآن را آموخته ، در سال 1111- هنگامی که 8 ساله بوده علم تجوید را نزد ملک حسین قاری اصفهانی آموخته، سپس قریب به سه سال نزد شیخ خلیل اله طالقانی که از اکابر مشایخ عارفین بوده تربیت و ارشاد یافته است.

در سال 1114، چندی نزد شیخ بهاء الدین گیلانی بتحصیل کتاب احیاء العلوم و رسائل اسطرلاب و شرح چغمینی پرداخته . (ترقی، بیژن، دیوان حزین لاهیجی).

در سال 16 و 1115 نزد پدرش شرح جامی بر کافیه و شرح نظام بر شافیه و تهذیب و شرح ایساغوجی و شرح شمسیه و شرح مطالع و شرح هدایه و حکمت العین و مختصر تلخیص و مطول و مغنی اللبیب و جعفریه و مختصر نافع و ارشاد و شرایع الاحکام و من لایحضر و الفقیه و معالم الاصول را خوانده.

در سال 17 و 1116 با پدر خود بعزم ملاقات اقوام بلاهیجان سفر می کند و در آنجا خلاصه الحساب را نزد عموی خود شیخ عبدالله زاهد گیلانی فرا می گیرد و پس از یکسال باتفاق پدر باصفهان مراجعت می کند.

در سال 19 و 1118 در نزد عده یی از فضلا و دانشمندان عصر خود از جمله میرزاکمال الدین حسن فسوی و حاجی محمد طاهر اصفهانی و شیخ عنایت اله گیلانی و امیر سید حسن طلاقانی بفرا گرفتن فنون و علوم مختلف پرداخت. (ترقی، بیژن، دیوان حزین لاهیجی).

در سال 1127 پدرش (ابیطالب بن عبدالله) در سن 69 سالگی زندگی را بدرود گفته. مدفن پدرش در مزار با بار کن الدین جنب آرامگاه مولانا حسن گیلانی در اصفهان است.

در سال 1129 مادرش (صبیه حاج عنایت اله اصفهانی) دو سال بعد از مرگ پدر در گذشته است.

در سال1130 پس از مرگ پدر و مادر با مادر بزرگ و برادرانش اصفهان را ترک کرده بشیراز میرود.

در سال 132 سومین دیوان خود را در شیراز گرد آوری کرده، تعداد ابیات این دیوان چهار هزار بیت است.

در سال 1134 محمود افغان وارد اصفهان می شود در اینسال بعلت قحطی و بیماری دو برابر وجده ی او در شهر اصفهان درگذشتند، در اوائل این سال دیوان دومش را که تخمینا ده هزار بیت است در اصفهان تدوین کرد – مثنوی تذکره العاشقین بضمیمه این دیوان است که در اصل یکهزار بیت بوده.

در سال 1135 که در اثر مرگ برادران و جده و شدت قحط و سختی بیمار شده برفاقت دو سه کس از دوستان تغییر لباس کرده از اصفهان خارج می شود، از آنجا به خوانسار و خرم آباد رفته، در اینجا بعلت شدت رنجوری و پریشانی دچار ضعف بدن و قوای دراکه می شود بعد از یکسال حالش رو بهبودی می رود.

در سال 1136 در بازگشت از شیراز بفکرش گذشته بود که گرانبها ترین یادداشت های زندگی را جمع و بصورت کتابی در آورد. در این سال این مجموعه را بپایان رسانید و مده العمر نام نهاد – نسخه این کتاب در موزه ی بریتانیا موجود است. (ترقی، بیژن، دیوان حزین لاهیجی).

سال 1145 در این تاریخ از بندر عباس با کشتی به بندر سورت در آمد دو ماه در آنجا اقامت گزیده، سپس به بندر جده رسیده بزیارت بیت اله مشرف می شود در هنگام زیارت خانه خدا بعلت اشارتی که در عالم رویا بوی شده در آنجا رساله امامت را تحریر نموده. بعد از مدتی بیابان مکه را در فصل تابستان پشت سر گذاشته با کشتی به جزیر بحرین و از آنجا به بندر عباس وارد می شود.

در سال 6/1145 بعد از مراجعت از سفر بیت اله مدتی در لار و جهرم و بندر عباس سرگردان بوده، در اینموقع به فکرش رسید که بولایت کرمان که آنجا را تا آنزمان ندیده بود برود. مدنی در آن شهر بسر برد، سپس بفکر سفر بزیارت مشهد مقدس افتاد ولی بعلت سرمای زمستان نتوانست حرکت کند به بندر عباس مراجعت کرد.

در سال 1146 از کرمان به بندر عباس و بحر عمان و بندر تته و خدا آبا د وکنار سند رسیده بعد از یک ماه توقف در سند بصوب ملتان (نام محلی) و دو سال اقامت در قریه ی نزدیکی آن شهر بکشور هند وارد می شود.در سال 152 نادر شاه دختری از احفاد او رنک زیب پادشاه را بحباله نکاح پسر کوچک خود نصر الله میرزا در آورده در آنموقع حزین در هندوستان در شاهجهان آباد بسر می برده.

در سال 1180 (شب 11 جمادی الاولی که 77 سال از سن شریفش می گذاشت در شهر بنارس – زندگی را بدرود گفت). (ترقی، بیژن، دیوان حزین لاهیجی).

فصل سوم:

شرح و تحلیل سیصد غزل آغازین حزین لاهیجی

ای نام تو زینت زبان ها            حمد تو طراز داستان ها

ای کسی که نام تو باعث زینت زبان های انسان هاست و حمد و شکر تو باعث زینت داستان ها می شود.

تا دام گشاده چین زلفت           افتاده خراب آشیان ها

از هنگامی که عاشق تو شدم ، این دام تمام آشیان ها و عشق های ظاهری مرا از بین می برد

در رقص بود به گرد شمعت       فانوس خیال آسمان ها

آسمان ها نیز عاشق تو هستند و گرد شمع چهره ی تو در رقصند

در وصف کمال کبریایت           ابکم شده کلک نکته دان ها

برای توصیف کمال کبریایی تو جوهره همه نیزه ها و قلم ها خشک شده است و مانند انسانی کر و لال شده است. آرایه تشبیه دارد و شخصیت بخشی.

مقصد تویی از سلوک عالم         شوق تو دلیل کاروان ها

هدف اصلی همه از جستجوی عالم خداوند است، علت حرکت کاروان ها اشتیاق به تو است،

بگشای نقاب تا بر آیند             از قالب جسم تیره جانها

اینكه در اوایل دهه 1950 جنبشی تحت عنوان” نهضت تفكر انتقادی” شكل گرفت. این جنبش با دو فرض اساسی كار خود را آغاز كرد: اول این­كه فكر كردن، حق هر انسان است و بنابراین كودكان حق دارند در محیط مدرسه و كلاس درس به فكر كردن اندیشیدن بپردازند. دوم این كه كلاس درس، آزمایشگاه عقلانیت است و در آن حدس­های خردمندانه كودكان مورد آزمون قرار می­گیرد و از این طریق، عقل آنان رشد می­كند(جهانی،1381).

1-2- بیان مسئله

با آن­كه در دهه­های اخیر، مفهوم برنامه درسی پنهان و لزوم توجه به آن نقش محوری و ویژه­ای را در مطالعات و تحقیقات برنامه درسی ایفا كرده است در كشور ما وجه غالب توجه دست­اندركاران تعلیم و تربیت و محققان، برنامه درسی رسمی یا آشكار بوده است. لذا بخش قابل توجه­ای از برنامه­های درسی كه دانش­آموزان در نظام­های آموزشی عملاً در معرض آن قرار می­گیرند، خصوصاً اثر نیرومند برنامه درسی پنهان ناشی از محیط اجتماعی مدرسه بر روی دانش­آموزان مورد كم توجهی و غفلت قرار گرفته است(علیخانی و مهرمحمدی،1384). برنامه درسی پنهان ابعاد گسترده­ای را در بر می­گیرد، از جمله: جو اجتماعی مدرسه، روابط دانش­آموزان با هم و با معلمان خود، ظاهر فیزیکی مدرسه و کلاس درس و…. بررسی­ها نشان می­دهد كه اكثر معلمان معتقدند كه رفتار نامطلوب و نامناسب دانش­آموزان در جریان تدریس اختلال ایجاد می­کند. اندیشمندانی چون اریكسون[8] وآبراهام مازلو[9] نیاز به جلب توجه را ویژگی تمام انسان­ها خصوصاً كودكان و نوجوانان می­دانند. این ویژگی در اوایل سال­های زندگی، حالت حیاتی دارد. دردناك­ترین احساس برای یك كودك یا نوجوان این است كه از طرف والدین، اطرافیان و معلم به حساب نیاید. دریافت توجه حتی به صورت خشم، اغلب خوشایند­تر از به حساب نیامدن و بی­توجهی برای نوجوانان است. وقتی كه كودك و نوجوان می­فهمد كه تنها راه به دست آوردن خواسته­ها و جلب توجه به خود، بلند فریاد زدن است مطمئناً از آن دریغ نمی­كند و شاید به رفتارهای مخرب­تری نیز متوسل شود. این بی­توجهی احتمال دارد از طرف والدین، معلم، عوامل مدرسه و اطرافیان به طرق مختلف باشد و شاید در برخی موارد، نتیجه برداشت كودكان یا نوجوانان از یك سری مسائل خاص باشد. ولی در هر حال بی­توجهی سبب بروز رفتار نامناسب از طرف افراد می­گردد. شكست در تحصیل، خود­ پنداره ضعیف، اعتماد به نفس آسیب دید، مشكلات فردی، شیوع تربیت نادرست والدین، وجود برخی مشكلات در مدرسه وغیره سبب می­شود كه بی­توجهی فرد را حساس و رنجیده خاطر و مترصد عکس­العمل­های منفی نماید. از سوی دیگر یکی از چالش­هایی که امروزه فرا روی آموزش و پرورش قرا گرفته، آموزش و رشد تفکر انتقادی دانش­آموزان می­باشد(خلیلی، بابامحمدی، 1383). مایرز(1986) بیان می­دارد در سال­های اخیر متخصصان امور تربیتی به شدت از ضعف توانایی فراگیران در امر تفكر انتقادی ابراز نگرانی كرده­اند، هر چند رشد و پرورش مهارت­های فكری فراگیران همیشه مساله­ای پیچیده­، در آموزش بوده است، ولی امروزه حالت بحرانی به خود گرفته است، چرا كه برونداد(خروجی) اطلاعات جامعه از قدرت تفكر انتقادی افراد درباره این اطلاعات فراتر رفته است. امروزه مقدار اطلاعات در دسترس بسیار بیشتر از توانایی افراد برای استفاده از آنهاست كه در چنین حالتی بایستی نقش مراكز آموزشی به عنوان مخزن اطلاعات، و اساتید به عنوان سخنران و انتقال دهنده اطلاعات تغییر نماید و فراگیران به جای اینكه صرفا به كسب و حفظ اطلاعات بپردازند، لازم است مهارت خویش را در تفكر و استدلال افزایش داده، اطلاعات موجود را پردازش كنند و آنها را به كار ببندند(صمدی و همكاران،1388،143).

گولد[10](1983) و سراتنیک[11](1981) صاحبنظران تربیتی معتقدند که فقر تفکر دانش­آموزان نتیجه حاکمیت روش­های تدریس سنتی در مدارس می­باشد. معلمان اغلب در جلوی کلاس می­ایستند و موضوعات علمی مطرح شده در کتاب را ارائه می­دهند. از سوی دیگر گال[12](1984) می­گوید دانش­آموزان نیز بر روی صندلی­های خود می­نشینند و حرف­های معلم را گوش می­دهند یا یادداشت بر می­دارند. معلم به تناوب سوال­هایی را مطرح می­سازد که اغلب در چند کلمه و با استفاده از کتاب می­توان به آنها پاسخ داد. سوال­ها اغلب از دانش­آموزان به طور سریع و تسلسلی پرسیده می­شوند، و عموما بر این فرض استوارند که تنها باید یک پاسخ درست داشته باشند. معلم داور نهایی پاسخ به حقایق علمی است. هدف سوال­ها به هیچ وجه، تحریک تفکر دانش­آموزان نیست، بلکه نوعی تمرین برای آمادگی امتحان فراهم می کند. اغلب دانش­آموزان حتی بدون تفکر، سوال­ها را از کتاب بیرون می­کشند. از سوی دیگر بیشتر سوال­هایی که در حین تدریس برای شاگردان طرح می­شود، برای حفظ تمرکز دانش­آموزان به گفته­های معلم یا تکرار سخنان معلم است. به این ترتیب فرصت­های فکر کردن، جست­­­­و­جو کردن، ربط­دادن، طبقه­بندی کردن و مهارت­های حل مسئله کمتر برای دانش­آموزان فراهم می­شود(شعبانی، مهرمحمدی،1379).

علاوه بر این یکی از اهدافی که به نظر می­رسد آموزش و پرورش باید بدان بپردازد، پرورش   توانایی تفکر دانش­آموزان است(وزارت آموزش و پرورش، طرح کلیات نظام آموزش و پرورش،1376).

  و در ­پایان، این پژوهش درصدد است که با برنامه درسی پنهان و نیز تأثیری که می­تواند بر میزان مهارت­های تفکر انتقادی(مقایسه، تشخیص و قضاوت) دانش­آموزان داشته باشد و تاثیر این میزان مهارت­ها نیز پیامدهای خاص خود را به ­دنبال دارد به بررسی رابطه برنامه درسی پنهان و میزان مهارت­های تفکر انتقادی دانش­آموزان بپردازد.

1-3- اهمیت و ضرورت پژوهش

نظام­های آموزشی غایات و اهدافی دارند كه تعامل و یكپارچگی تمامی مؤلفه­ها و عناصر برنامه برای نیل به آنها ضروری است. در همین راستا است كه اطمینان از اثر بخشی بایسته­ای این تعاملات، ركنی اساسی در برنامه­ریزی­های آموزشی و درسی تلقی شده(مهرام و همكاران،1385). برنامه­درسی پنهان، به عبور موفقیت­آمیزی از مانع برنامه درسی رسمی یا طرح­ریزی شده است. به سخن دیگر، برنامه درسی پنهان بحثی از فرآیند آموزشی مدرسه است كه به سادگی قابل درك نیست، ولی بخشی از آن­چه را كه فرا گرفته می­شود،(تقی پور و غفاری،1388).

برنامه درسی پنهان زمانی مورد توجه قرار گرفت كه دریافتند مدارس بیش از آنچه مدعی هستند به دانش­آموزان می­آموزند و این آموزش­ها به صورت نظامدار و سازمان­یافته انجام می­شود. بررسی این نكته، در عمل منجر به كشف برنامه درسی پنهان شد كه در آموزندگان اثری نافذ و پایدار داشت(سعیدی رضوانی و كیانی نژاد،1379).

 در خصوص اهمیت برنامه درسی پنهان و تاثیر آن می­توان گفت که برنامه درسی پنهان، در حد معنی­داری، تعیین كننده آن چیزی است كه مبنای احساس ارزش و عزت نفس همه شركت­كنندگان است و همین برنامه درسی پنهان است كه بیش از برنامه درسی رسمی و در سازگاری شاگردان و اساتید تاثیر دارد. هیچ كودكستان، دبیرستان و یا دانشكده­ای را نمی­شناسیم كه یك برنامه درسی پنهان بر شاگردان و هیئت آموزشی­اش را تحمیل نكرده باشد. اگر چه هر برنامه درسی پنهان ویژگی­هایی دارد كه خاص موسسه­ای معین است، ولی وجود این گونه برنامه­های پنهان تا حد بسیار زیادی كل فرایند تعلیم و تربیت را تحت تاثیر قرار می­دهند(ملكی ،89).

مفهوم برنامه درسی پنهان اساسا چه اهمیتی دارد و چرا این مفهوم مهم است؟ چرا به عنوان یكی از دستاوردهای مهم و مفهومی و ارجمند رشته برنامه­ی درسی به حساب می­آید؟ مهرمحمدی(1388) اهمیت این مورد را دعوت به ژرف­اندیشی در جریان تعلیم و تربیت و پرهیز از ساده­انگاری و سطحی­انگاری نیست. مهم­ترین پیام این مفهوم برای دست اندركاران تعلیم و تربیت، سیاستگذاران، مدیران و اصلاح گران، دعوت به ژرف اندیشی است. دیویی عبارت مشهوری دارد كه نشان می­دهد، اهمیت این مفهوم از كجا ناشی می­شود. او می­گوید:((یكی از بزرگترین مغالطه­های تعلیم و تربیت امروز این است كه دست اندركاران تعلیم و تربیت گمان می­كنند بچه­ها در مدارس آن چیزی را می­آموزند كه آنها اراده كرده­اند)). آیزنر[13] معتقد است: برنامه درسی آشكار بخش كوچكی از آن چیزی است كه مدارس آموزش می­دهند. بازبینی، دقت و ژرف­نگری در برنامه­های درسی آشكار به هیچ وجه نشان دهنده برنامه درسی پنهان نیست. برنامه درسی پنهان به فضای مدرسه، دیدگاههای مختلفی كه در آن رد و بدل می­شود، سیستم پاداش­دهی، مورد استفاده در مدارس، ساختار سازمانی كه مدرسه برای تداوم موجودیتش دارد، خصوصیات محیط فیزیكی مدرسه، تجهیزات و وسایلی كه مورد استفاده قرار می­گیرد، مربوط می­باشد. این ویژگی­ها مبین برخی از مولفه­های آشكار برنامه درسی پنهان می­باشد. او تاكید می­كند: آن چه دانش­آموزان از این طریق می­آموزند از جمله مهم­ترین آموخته­های دانش­آموزان است(فتحی واجارگاه،چوكده1385).

  از سوی دیگر یکی از چالش­های اساسی نظام آموزش و پرورش در ایران نحوه سازگاری با آن با شرایط جدید حاکم بر جهان و ایران بویژه در آستانه ورود به جامعه اطلاعاتی یا جامعه دانایی محور است. اگر قرار است آموزش و پرورش در ایفای کارکردهای خود موثر واقع شود؛ نمی­تواند نسبت به این شرایط و تحولات بی­تفاوت باقی بماند(فرختار1390). تفكر انتقادی به منزله مهارت اساسی برای مشاركت عاقلانه در یك جامعه دموكراتیك شناخته شده و در دنیای مدرن تجارت به منزله مهارت ضروری مورد حمایت است(آندولینا[14]،2001). تفكر انتقادی باعث می­شود كه فرد، از مدارك و شواهد موجود بالاترین درك را داشته باشد و درك كردن فرد را قادر می­سازد تا نظرات و معانی را كه در ورای هر چیز مهم وجود دارد آشكار سازد(جانسون[15]،2002). حتی در موقعیت­های روزمره تفكر انتقادی، تفاوت واقعی میان موفقیت و شكست در هر چه كار را به مرز می­نمایاند و به موفقیت یاری می­رساند(آندولینا، 2001).

علاوه بر این تفكر انتقادی از طریق ایجاد روابط معقول میان انسان­ها و تصمیم­گیری بر اساس تحلیل عناصر یك موقعیت و تفكیك عناصر مطلوب از نامطلوب، زندگی توأم با آرامش و مهربانی به ارمغان می­آورد، بنابراین اگر مدارس ما در آموزش این امر مهم ناموفق باشند جامعه ما و در نهایت جامعه جهانی شكست خواهد خورد. تفکر انتقادی فرد را قادر می­سازد، شهروندی پاسخگو باشد که در اجتماع شرکت کند و یک مصرف کننده صرف نیست. کودکان با توانایی تفکر انتقادی به دنیا نمی­آیند، و این توانایی به شکل طبیعی در تفکر توسعه نمی­یابد. تفکر انتقادی، تفکری است که برخی از جنبه­ها و مولفه­های آن آموختنی است؛ که باید تدریس شود و برخی دیگر از جنبه­های آن می­تواند تحت تاثیر برنامه درسی پنهان قرار گیرد. بسیاری از کتاب­ها و مقالاتی که تفکر انتقادی را تعریف می­کنند، هدف­ها و روش­های آن را با هدف­ها و روش­های علمی یکسان و شبیه به هم نشان می­دهد. اشخاصی که آموزش­های علمی دیده­اند، یاد گرفته­اند که برای رسیدن به سطح آگاهی­های علمی باید انتقادی فکر کنند. البته اشخاصی که تحصیلات دانشگاهی دارند، تکنیک­های تفکر انتقادی را باید یاد گرفته باشند. تفکر انتقادی، توانایی تفکر برای خود شخص است و مطمئناَ، تصمیمات او در زندگی شخصی، تحت تأثیر قرار  می­دهد(فرختار،1390).

تفكر انتقادی در طول تاریخ بشریت همواره حضور داشته است، زیرا انسان از منطق و استدلال برای پرداختن به پرسش­ها و فرضیات خود استفاده می­كند. تفكر انتقادی را می­توان هم­چون مشاهده منظم تفكرات انسان برای درك ارزش عمیق همه نكات بیان نمود تا این كه صرفاَ تفكر روبنایی دانسته و از آن برای برداشته­های ساده ذهنی استفاده كرد. علمایی از رشته­های گوناگون مانند روانشناسان خردگرا و فلاسفه، روانشناسان رفتارگرا و متخصصان تحلیل محتوا و دانشمندان تعلیم و تربیت به بهره­گیری از تفكر انتقادی روی آورده­اند(جمشیدیان قلعه سفیدی و خمیجانی فراهانی،1388،74).  

1-4- اهداف پژوهش

هدف كلی این پژوهش عبارت است از: بررسی رابطه برنامه درسی پنهان با تفكر انتقادی دانش­آموزان پسر پایه پنجم ابتدایی شهر آبدانان که می­توان آن را به صورت اهداف جزئی به شرح ذیل بیان كرد:

الف- بررسی رابطه برنامه درسی پنهان مدرسه با میزان مهارت سطح مقایسه دانش­آموزان.

ب- بررسی رابطه برنامه درسی پنهان مدرسه با میزان مهارت سطح تشخیص دانش­آموزان.

ج- بررسی رابطه برنامه درسی پنهان مدرسه با میزان مهارت سطح قضاوت دانش­آموزان.

1-5- فرضیه­های پژوهش

1-   بین برنامه درسی پنهان مدرسه و میزان مهارت­های تفكر انتقادی دانش­آموزان رابطه وجود دارد.

2-  بین برنامه درسی پنهان مدرسه و میزان مهارت سطح مقایسه دانش­آموزان رابطه وجود دارد.

3-  بین برنامه درسی پنهان مدرسه و میزان مهارت سطح تشخیص دانش­آموزان رابطه وجود دارد.

4-  بین برنامه درسی پنهان مدرسه و میزان مهارت سطح قضاوت دانش آموزان رابطه وجود دارد.

1-6- تعاریف نظری و عملیاتی

برنامه درسی پنهان: برنامه درسی پنهان همه عقایدی را شامل می­شود كه دانش­آموز به طور منفعل، مستقیماَ از محیط و چیز­های زنده و غیر زنده موجود در اطراف خود می­آموزد. برنامه درسی پنهان دانش، اعتقادات، نگرش­ها، رفتارها را شامل می­شود كه دانش­آموزان هم به صورت قصد شده و هم به صورت قصد نشده در خود درونی می­كنند.(فتحی واجارگاه، چوكده،1385).

برنامه درسی پنهان: عبارت است از نظرات معلمان پایه پنجم ابتدایی شهرستان آبدانان در ارتباط با برنامه درسی پنهان با استفاده از پرسشنامه.

ارتباطات متقابل نیروهای انسانی: موضوع مورد مطالعه جامعه­شناسی مدرسه است که عبارت است از ارتباطات میان­فردی بین دانش­آموزان و کادر آموزشی و اداری مدرسه و ارتباطات متقابل بین اعضای خانواده و مدرسه.

ارتباطات متقابل نیروهای انسانی: در این پژوهش وضعیت ظاهری، ارتباطات، توانایی­ها، وضعیت­ها، اجرای قوانین و نظارت با توجه به پرسشنامه مد نظر می­باشد.

ساختار سازمانی: روابط منطقی و سازمان­یافته که عبارت است از نظم و ترتیب دادن به کار و فعالیت و تکلیف آن به افراد به منظور انجام دادن کار و تحقق هدف­های معین(علاقه بند،1383).

ساختار سازمانی: در این پژوهش روش­های تشویق و تنبیه، شیوهای مدیریت، کلاس­بندی و گروه­بندی و اجرای برنامه درسی، عدم تفویض اختیار و دادن آزادی عمل به معلمان با توجه به پرسشنامه مد نظر می­باشد.

ساختار فیزیکی: روابط میان عناصر فیزیکی یک سازمان ساختار فیزیکی می­گویند. این ساختار دارای دو بعد زمان و فضا است که شامل طراحی، اثاثیه و بدن انسان­هاست(اسماعیل­پور و همکاران،1385).

ساختار فیزیکی: در این پژوهش موقعیت جغرافیایی مدرسه، نوع چیدمان میز و نیمکت، وجود امکانات آموزشی و کیفیت نمازخانه مدرسه، ظاهر فیزیکی و طریقه معماری، نوع

2-2-2 روش وردشی.. 13
2-2-3 هیبریداسون اربیتالهای کربن.. 15
2-3 ساختار هندسی گرافیت و نانولولهی کربنی.. 19
2-3-1 ساختار هندسی گرافیت.. 19
2-3-2 ساختار هندسی نانولولههای کربنی.. 22
2-4 یاختهی واحد گرافیت و نانولولهی کربنی.. 26
2-4-1 یاختهی واحد صفحهی گرافیت.. 26
2-4-2 یاخته واحد نانولولهی کربنی.. 27
2-5 محاسبه ساختار نواری گرافیت و نانولولهی کربنی.. 29
2-5-1 مولکولهای محدود. 29
2-5-2 ترازهای انرژی گرافیت.. 31
2-5-3 ترازهای انرژی نانولولهی کربنی.. 33
2-5-4 چگالی حالات در نانولولهی کربنی.. 37
2-6 نمودار پاشندگی فونونها در صفحهی گرافیت و نانولولههای کربنی.. 38
2-6-1 مدل ثابت نیرو و رابطهی پاشندگی فونونی برای صفحهی گرافیت.. 39
2-6-2 رابطهی پاشندگی فونونی برای نانولولههای کربنی.. 46
فصل 3. 48
پراکندگی الکترون فونون. 48
3-1 مقدمه. 48
3-2 تابع توزیع الکترون. 49
3-3 محاسبه نرخ پراکندگی کل. 53
3-4 شبیه سازی پراکندگی الکترون – فونون. 56
3-6 ضرورت تعریف روال واگرد. 59
فصل 4. 62
بحث و نتیجه گیری.. 62
4-1 مقدمه. 62
4-2 نرخ پراکندگی.. 62
4-3 تابع توزیع در شرایط مختلف فیزیکی.. 64
4-4 بررسی   سرعت میانگین الکترونها، جریان، مقاومت و تحرک پذیری الکترون. 66
4-4-1 بررسی توزیع سرعت در نانولولههای زیگزاگ نیمرسانا 66
4-4-2 بررسی جریان الکتریکی در نانولولههای زیگزاگ نیمرسانا 68
4-4-3 بررسی مقاومت نانولولههای زیگزاگ نیمرسانا 68
4-4-3 بررسی تحرک پذیری الکترون در نانولولههای زیگزاگ نیمرسانا 69
نتیجه گیری.. 71
پیشنهادات… 72
ضمیمهی (الف) توضیح روال واگرد. 73
منابع.. 75
چکیده انگلیسی.. 78

فهرست شکل­ها
شکل1-1. گونه­های مختلف کربن… 6
شکل 1-2. ترانزیستور اثر میدانی 9
شکل 1-3. ترانزیستور نانولوله­ی کربنی 10
شکل 2-1. اربیتال …… 15
شکل 2-2. هیبرید …. 17
شکل 2-3. ساختار ….. 18
شکل 2-4. شبکه گرافیت 21
شکل 2-5. یاخته­ی واحد گرافیت 21
شکل2-6. یاخته­ی واحدنانولوله­ی کربنی 23
شکل 2-7. گونه­های متفاوت نانولوله­های کربنی 25
شکل 2- 8. تبهگنی خطوط مجاز در نانولوله­ی کربنی 36
شکل 2-9. مؤلفه­های ماتریس ثابت نیرو. 43

فهرست جدول­ها

عنوان صفحه
جدول 2-1 عناصر ماتریس ثابت نیرو. 43

فهرست نمودارها


عنوان صفحه

نمودار 2-1. نوار انرژی الکترونی گرافیت 33
نمودار 2-2. نوار انرژی الکترونی نانولوله­ی کربنی. 36
نمودار 2-3. چگالی حالات در نانولوله­ی کربنی 38
نمودار 2-4. نوار سه بعدی انرژی فونونی گرافیت 45
نمودار 2-5. نوار انرژی فونونی در راستای خطوط متقارن منطقه اول بریلوئن 45
نمودار 2-6. نوار انرژی فونونی نانولوله­ی کربنی 47
نمودار 3-1. سطح فرمی در نانولوه­های کربنی… 54
نمودار 3-2. منطقه­ی تکرار شونده در نانولوله­های کربنی 60
نمودار 3-3. نقاط متقارن در مسئله پراکندگی 61
نمودار 4-1. نرخ پراکندگی در دو نانولوله­ی زیگزاگ و ………. 63
نمودار 4-2. وابستگی دمایی نرخ پراکندگی 63
نمودار4-3. تابع توزیع در میدان ضعیف و قوی نانولوله­ی 64
نمودار4-4. تابع توزیع در میدان ضعیف و قوی نانولوله­ی 65
نمودار 4-5. وابستگی سرعت میانگین الکترون به دما در نانولوله­ی کربنی… 67
نمودار 4-6. توزیع سرعت در نانولوله­های زیگزاگ… 67
نمودار 4-7. نمودار جریان – ولتاژ در مورد نانولوله­های زیگزاگ… 68
نمودار 4-8. مقاومت نانولوله­های مختلف ­ 69