فصل دوم: ادبیات نظری و پیشینه پژوهش… 13

2.ادبیات پژوهش         14

2-1- مقدمه. 14

2-2- صادرات… 15

2-2-1- مزایای صادرات… 15

2-2-2- انواع صادرات… 16

2-2-3- فرآیند صادرات… 21

2-3- نظریه‌های تجارت بین الملل.. 25

2-3-1- نظریه مرکانتیلیستها. 25

2-3-2- نظریه مزیت مطلق.. 26

2-3-3- نظریه برتری نسبی.. 27

-3-4- نظریه هکچر و اهلین.. 27

2-3-5- نظریه سیکل عمر کالا.. 28

2-3-6- نظریه مزیتهای پیشتاز بودن.. 28

2-4- مروری بر چند مدل صادرات… 29

2-4-1- مدل بالدوف… 29

2-4-2- مدل لئویندو. 32

2-4-3- مدل ابی و اسلتر. 33

2-4-4- مدل استیلز و آمبر. 34

2-5- رویکردهای رقابت پذیری.. 35

2-6- مدل الماس ملی.. 37

2-6-1- چرایی بکارگیری مدل الماس مزیت رقابتی پورتر. 47

2-7- پیشینه پژوهش…. 49

2-7-1- پیشینه داخلی.. 49

2-7-2- پیشینه خارجی.. 59

2-8- مدل مفهومی تحقیق.. 59

فصل سوم: روش تحقیق.. 63

3.روش تحقیق     64

3-1- مقدمه. 64

3-2- طرح تحقیق.. 65

3-3- جامعه و نمونه آماری.. 67

3-3-1- جامعه آماری.. 67

3-3-2- گروه های نمونه. 67

3-3-3- ‌نمونه گیری.. 68

3-4- ابزار تحقیق.. 69

3-5- شرحی بر روش AHP. 72

3-5-1- فرآیند تحلیل سلسله مراتبی (AHP). 72

3-5-2- اصول فرآیند تحلیل سلسله مراتبی.. 73

3-5-3- مدل فرایند تحلیل سلسله مراتبی.. 74

3-5-4- سازگاری در قضاوت‌ها. 76

3-6- روش اجرا 77

3-6-1- روش نمره گذاری.. 81

3-7- تجزیه و تحلیل داده‌ها 82

فصل چهارم: تجزیه و تحلیل داده‌ها 84

4.تجزیه و تحلیل داده‌ها 85

4-1- توصیف دموگرافیک نمونه تحقیق.. 85

4-1-1- متغیر تحصیلات… 85

4-1-2- متغیر سابقه کار. 86

4-1-3- متغیر سمت سازمانی.. 87

4-1-4- متغیر حوزه‌ی فعالیت… 87

4-1-5- توصیف جمعیت شناختی نمونه برای AHP. 88

 

4-2- شناسایی موانع مهم و اصلی هر کدام از ابعاد مدل.. 89

4-3- رتبه بندی ابعاد موانع صادرات… 98

4-3-1- تعیین ضرایب معیارها. 98

4-3-2- رتبه بندی ابعاد نسبت به معیارها. 99

4-3-2-1- رتبه بندی نسبت به معیار شدت تأثیر. 99

4-3-2-2- رتبه بندی عوامل نسبت به جامعیت تأثیر. 100

4-3-2-3-رتبه بندی ابعاد موانع نسبت به قابلیت کنترل.. 101

4-3-2-4- رتبه بندی ابعاد موانع نسبت به میزان تلاش لازم برای حذف… 102

4-3-3- رتبه بندی نهایی ابعاد نسبت به هدف… 103

4-4- رتبه بندی مؤلفه های هرکدام از ابعاد موانع.. 104

4-4-1- رتبه بندی موانع صادرات مرتبط با شرایط عوامل تولید.. 104

4-4-2- رتبه بندی موانع صادرات مرتبط با شرایط تقاضای داخلی.. 105

4-4-3- رتبه بندی در عوامل ساختار، استراتژی و رقابت… 106

4-2-4- رتبه بندی موانع در بعد صنایع مرتبط و پشتیبان.. 108

4-4-5- رتبه بندی موانع در بعد اقدامات دولت… 109

4-4-6- رتبه بندی موانع در بعد رویداد شانسی.. 110

فصل 5: نتیجه گیری و پیشنهادات.. 112

5.نتیجه گیری و پیشنهادات       113

5-1- مقدمه. 113

5-2- نتایج پژوهش…. 113

5-3- نتایج آزمون فرضیه ها 115

5-3-1- فرضیه تأثیر عوامل تولید بر صادرات… 115

5-3-2- فرضیه تأثیر استراتژی، ساختار و رقابت بر صادرات… 115

5-3-4- فرضیه تأثیر صنایع مرتبط و پشتیبان بر صادرات… 116

5-3-5- فرضیه تأثیر اقدامات دولت بر صادرات… 116

5-3-6- فرضیه تأثیر رویدادهای شانسی بر صادرات… 117

5-2- بحث و نتیجه گیری.. 117

5-4- پیشنهادهای تحقیق.. 118

5-4- محدودیت‌های تحقیق.. 123

ضمیمه(پرسشنامه). 124

فهرست منابع.. 127

 

فهرست جدول ها

جدول‏2‑1-اجزای مدل الماس ملی پورتر. 39

جدول‏2‑2- عوامل مؤثر بر توسعه صادرات.. 44

جدول ‏2‑3- ابعاد و مؤلفه های موانع صادرات.. 53

جدول ‏3‑1- نوع شناسی تحقیق. 57

جدول ‏3‑2- شاخص تصادفی.. 67

جدول ‏3‑3- مقایسات زوجی معیارهای تصمیم. 68

جدول ‏3‑4- مقایسات زوجی براساس شدت تأثیر. 68

جدول ‏3‑5- مقایسات زوجی براساس جامعیت تأثیر. 68

جدول ‏3‑6- مقایسات براساس قابلیت کنترل. 69

جدول ‏3‑7- مقایسات زوجی براساس تلاش لازم برای حذف.. 69

جدول ‏3‑8- ارزش گذاری شاخص‌ها نسبت به هم. 70

جدول ‏4‑1- توزیع پاسخگویان براساس میزان تحصیلات.. 75

جدول ‏4‑2- توزیع پاسخگویان بر اساس سابقه کار. 75

جدول ‏4‑3- توزیع پاسخگویان براساس سمت سازمانی.. 76

جدول ‏4‑4- توزیع پاسخگویان براساس حوزه اصلی فعالیت.. 76

جدول ‏4‑5- خصوصیات جمعیت شناختی نمونه AHP. 77

جدول ‏4‑6- ابعاد و مؤلفه های موانع صادرات.. 78

جدول ‏4‑7- نتایج آزمون مقایسه میانگین برای شناسایی موانع در بعد عوامل تولید. 81

جدول ‏4‑8- نتیجه آزمون مقایسه میانگین برای شناسایی موانع در بعد استراتژی، ساختار و رقابت.. 82

جدول ‏4‑9- نتیجه آزمون رگرسیون برای موانع مربوط به تقاضای داخلی و صنایه پشتیبان. 83

جدول ‏4‑10- نتیجه آزمون مقایسه میانگین برای شناسایی موانع در بعد نقش دولت و رویداد شانسی.. 84

جدول ‏4‑11- موانع مهم و اصلی در هر کدام از ابعاد مدل. 85

جدول ‏5‑1- جمعبندی نتایج رتبه بندی موانع. 102

 

 

 

فهرست شکل ها

شکل‏2‑1- فرآیند صادرات.. 20

شکل‏2‑2- فرایند مبادله کالا. 22

شکل‏2‑3- مدل بالدوف.. 27

شکل‏2‑4- مدل لئویندو. 29

شکل‏2‑5- مدل ابی و اسلتر. 30

شکل‏2‑6- مدل الماس ملی پورتر. 39

شکل‏2‑7- مدل درختی تصمیم. 52

شکل ‏3‑1- مدل سلسله مراتب تصمیم. 64

شکل ‏4‑1- درخت تصمیم ابعاد موانع صادرات.. 86

شکل ‏4‑2- رتبه بندی معیارهای انتخاب موانع. 87

شکل ‏4‑3- رتبه بندی ابعاد نسبت به شدت تأثیر. 88

شکل ‏4‑4- رتبه بندی ابعاد نسبت به جامعیت تأثیر. 89

شکل ‏4‑5- رتبه بندی ابعاد موانع نسبت به قابلیت کنترل. 90

شکل ‏4‑6- رتبه بندی ابعاد نسبت به میزان تلاش لازم برای رفع مانع. 90

شکل ‏4‑7- رتبه بندی نهایی ابعاد. 91

شکل ‏4‑8- درخت تصمیم مؤلفه های عوامل تولید. 92

شکل ‏4‑9- رتبه بندی مؤلفه های بعد عوامل تولید. 93

شکل ‏4‑10- درخت تصمیم مؤلفه های بعد تقاضای داخلی.. 93

شکل ‏4‑11- رتبه بندی مؤلفه های بعد تقاضای داخلی.. 94

شکل ‏4‑12- درخت تصمیم مؤلفه های بعد شاختار، استراتژی و رقابت.. 94

شکل ‏4‑13- رتبه بندی مؤلفه های بعد استراتژی، ساختار و رقابت.. 95

شکل ‏4‑14- درخت تصمیم مؤلفه های بعد صنایع مرتبط و پشتیبان. 96

شکل ‏4‑15- رتبه بندی مؤلفه های بعد صنایع مرتبط و پشتیبان. 96

شکل ‏4‑16- درخت تصمیم مؤلفه های بعد اقدامات دولت.. 97

شکل ‏4‑17- نتایج رتبه بندی مؤلفه های بعد اقدامات دولت.. 98

شکل ‏4‑18- درخت تصمیم موانع مرتبط با رویدادهای شانسی.. 98

شکل ‏4‑19- رتبه بندی موانع مرتبط با رویدادهای شانسی.. 99

 

چکیده

تحقیق حاضر با هدف شناسایی عوامل تأثیر گذار بر صادرات صنایع شوینده، بهداشتی در ایران انجام شده است. مدل اصلی تحقیق مبتنی بر مدل الماس ملی پورتر تدوین شده است. بر اساس این مدل، عوامل اثرگذار بر صادرات را می توان در 6 بعد مورد بررسی قرار داد. هر کدام از از این ابعاد مؤلفه هایی را شامل می‌شوند که در صورت تحقق یا بهبود آنها توان صادراتی یک کشور یا یک صنعت افزایش می‌یابد. براساس مبانی نظری و مرور تحقیقات پیشین و نیز اطلاعات بدست آمده از زمینه مورد مطالعه، در مجموع 47 مؤلفه در ابعاد 6 گانه مورد شناسایی قرار گرفته است. داده‌های تحقیق با استفاده از پرسشنامه گردآوری شده است. حجم جامعه آماری (N=147) می باشد و حجم نمونه آماری (n=106) بدست آمده است و نمونه گیری به روش تصادفی ساده صورت گرفته است. نتایج پرسشنامه با استفاده از آزمون مقایسه میانگین تک نمونه ای مورد بررسی قرار گرفته و مطلوبیت هر کدام از مؤلفه ها بعنوان یک عامل مهم و اصلی مورد ارزیابی قرار گرفته است. 18 عامل مهم و اصلی شناسایی شده است که در 6 بعد جای می‌گیرند. پس از مشخص شدن عوامل مهم و اصلی، با استفاده از روش AHP رتبه بندی ابعاد 6 گانه عوامل اثرگذار بر صادرات  انجام گرفته است. 4 معیار بعنوان ملاک های اهمیت عوامل مطرح شده است که عبارتند از: شدت تأثیر، جامعیت تأثیر، قابلیت کنترل و میزان تلاش لازم برای حذف موانع. داده های مربوط به تحلیل AHP با استفاده از پرسشنامه های مقایسات زوجی گردآوری شده است. حجم نمونه در این مرحله (n=30) انتخاب شده است و نمونه گیری به روش غیر تصادفی هدفمند صورت گرفته است. نتایج نشان می‌دهد که اولویت ابعاد موانع صادراتی به ترتیب عبارتند از:1) اقدامات دولت، 2)عوامل تولید، 3)رویدادهای اتفاقی و شانسی، 4)شرایط تقاضای داخلی، 5) صنایع مرتبط و پشتیبان و 6) شرایط ساختار، استراتژی و رقابت. در انتها پیشنهادات تحقیق متناسب با نتایج ارائه شده است.

 

واژه های کلیدی: صادرات، صنایع بهداشتی و شوینده، موانع صادرات، عوامل اثرگذار بر صادرات.

 

 

 

 

 

 

 

 

فصل اول: کلیات تحقیق

 

 

 

 

 

 

1.     کلیات
1-1- مقدمه
بررسیهای علمی ثابت کرده است که رشد اقتصادی کشورها به دلایلی چند با صادرات آنها ارتباط دارد. روند رو به رشد تجارت جهانی با بهره گیری از استراتژیهای فعال تجاری، انقلاب در فناوری اطلاعات و ارتباطات و رفع موانع در سطوح بین المللی، شتاب فزاینده ای یافته است بنابراین حضور فعال در تجارت جهانی نیاز به توجیه ندارد(لطفی، 1379). کشور جمهوری اسلامی ایران یکی از کشورهای صادرکننده کالا در قالب صادرات نفتی و یا غیرنفتی است و به لحاظ بهره مندی از مواهب متعدد همچون دریا، معادن و… می‌تواند بیش از این در صحنه تجارت فعال باشد.

کشورهای جهان با توجه به سطح رشد یافتگی شان، کالاهای متنوعی صادر می‌نمایند. در جوامع صنعتی به صادرات کالاهای صنعتی و فرآوری شده، که از ارزش افزوده بالایی نیز برخوردارند، اهمیت فراوانی داده می‌شود. این در حالی است کشورهای در حال گذر نظیر ایران، بیشتر به صادرات کالاهای کشاورزی و معدنی اشتغال دارند(قربانی، 1381).

تقویت صادرات دارای مزایای مهمی بوده که تولید انبوه، تامین درآمد ارزی، افزایش اشتغال، بهبود کیفیت و کاهش قیمت محصولات تولیدی از آن جمله است. بدیهی است جهت بهره مندی هر چه بیشتر از مزایای صادرات در دستیابی به رشد و توسعه اقتصادی استفاده از الگوهای مناسب ضروری است. از جمله موارد مهم که با گستره موضوعی خود می‌تواند جهت حرکت صادرات را نشان دهد، عوامل موفقیت می‌باشند(صادقی و همکاران، 1391)

از سویی دیگر، در دنیای امروز، محصولات بهداشتی، شوینده ها و پاک کننده ها، اهمیتی به اندازه زندگی و حیات انسانها پیدا کرده اند. اگر کمی تامل کنیم در می یابیم که این نکته، چندان دور از ذهن نیست. در دنیایی که بهداشت و سلامتی، یکی از فاکتورهای بسیار مهم برای توسعه یافتگی به شمار می آید، نقش کالاهای بهداشتی و شوینده ها در زندگی مردمان و بالا بردن سطح زندگی، رفاه و سلامتی بیش از پیش آشکار می شود.

با توجه به این نکته مهم،شرکت ها و صنایع تولید کننده مواد شوینده، در بازار های جهانی با تلاش بی وقفه،سرمایه گذاری‌های کلان، تبلیغات و بازار یابی وسیع، برند سازی و مشتری مداری، گوی سبقت را از دیگران می ربایند. آنها می‌کوشند محصولاتی با کیفیت هرچه بیشتر،قیمت مناسب و بسته بندی زیبا را راهی بازار کنند و سرانجام سودهای کلان را از آن خود سازند.

اما نقش صنایع بهداشتی و شوینده ایران در بازارهای جهانی چگونه است؟ این صنعت با چه مسائلی در ارتباط با صادرات روبرو است و عوامل اثر گذار بر صادرات صنایع بهداشتی و شوینده کدامند. چگونه می‌توان عوامل مؤثر را شناسایی کرده و راهکارهای مناسبی برای ایجاد تغییر یا تعدیل در وضعیت موجود آن عوامل ارائه داد. از دیدگاه صاحبنظران، ایران از قطب های مواد شوینده و بهداشتی منطقه به شمار می رود که در کنار کشورهایی چون هندوستان و ترکیه ،حرفی برای گفتن در این صنعت دارد.

متأسفانه شرکت های ایرانی فعال در زمینه صنایع بهداشتی و شوینده به دلائل مختلف، هنوز در امر صادرات محصولات و گسترش بازارهای خود در سطح جهانی، از قدرت کافی برخوردار نیستند و قدرت تشکیلاتی را ندارند که در سطح جهان تثبیت شوند و قیمت مواد اولیه را خودشان تعیین کنند.

از نظر صاحبنظران، در صنایع بهداشتی و شوینده وضعیت در بازارهای داخلی و خارجی مطلوب نیست. برای مثال اشاره می شود که: «تا چند سال پیش ورود برندهای خارجی به کشور ممنوع بود، اما اکنون که آزادسازی شده و با توجه به اینکه بسیاری از بخش های این صنعت یارانه دریافت نمی‌کنند، برندسازی و رقابت برای آنها دشوارتر شده است. هنوز در داخل کشور به حد کافی مصرف کننده وفادار ایجاد نشده است و این در حالی است که شرکت های خارجی، به شدت به نظرات مشتری و پیشنهادات و انتقادات مصرف کنندگان، اهمیت می دهند». از این رو بررسی موانع موجود در گسترش بازارهای داخلی و خارجی و بخصوص شناسایی عوامل اثرگذار بر صادرات محصولات بهداشتی و شوینده، دارای اهمیت است.

برای توفیق در امر توسعه صادرات، لازم است با یک نگرش جامع و سیستمی، ضمن آنکه به نیازهای داخلی توجه می شود، با خلق مزیت های نسبی و تقویت ظرفیت‌های صادراتی کشور و تبدیل آنها به مزیت‌های رقابتی و فراهم آوردن زمینه‌های لازم برای فعالیت بیشتر بخش خصوصی به حضور و مشارکت بیشتر در تجارت جهانی اهتمام شود(قاسمی، 1391).

یکی از مدل هایی که به بررسی عوامل اثر گذار بر صادرات می پردازد «مدل الماس ملی» پورتر است. این مدل به دلیل آنکه با یک رویکرد جامع به شناسایی عوامل کمک می کند و نیز مبنای موفقیت در صادرات را توان بالقوه داخلی شرکت های فعال در یک صنعت خاص می داند، در تحقیق حاضر مورد استفاده قرار گرفته است.

در این فصل کلیات تحقیق ارائه می‌شود. ابتدا مسأله اصلی تحقیق بیان می‌گردد و سپس سؤالات تحقیق تعیین می شود. در ادامه اهمیت و ضرورت تحقیق مورد بحث قرار می گیرد و اهداف تحقیق مشخص می گردد. در انتها تعاریف مفهومی و عملیاتی ارائه می شود.

مقدمه صفحه قبل را اضافه کنید

1-2- بیان مسأله
امروزه تجارت خارجی بخش قابل توجهی از کل تجارت بسیاری از کشورها را تشکیل می دهد و از اوایل قرن 19 تا کنون که تجارت خارجی تحول بی سابقه‌ای یافته، اهمیت و نقش آن در رشد و توسعه اقتصادی همواره رو به فزونی بوده است(آقاجانی و فرزاد فرد، 1392).

حضور آگاهانه دربازار جهانی بدون تدوین سیاستهای مناسب بازرگانی برای بسیاری از کشورهای در حال توسعه غیر ممکن به نظر می رسد. یکی از مطالعات کاربردی که می تواند سیاستگزاران اقتصادی را به اتخاذ تصمیمات مناسب راهنمایی کند، شناسایی عوامل داخلی و خارجی اثر گذار بر صادرات است(ناظمی و همکاران، 1390).

با توجه به افزایش نیاز بازارهای داخلی و جهانی و بخصوص کشورهای همسایه ایران، به محصولات بهداشتی و شوینده و نیز اهمیتی که امر صادرات برای توسعه تجارت بین المللی کشور ما دارد، بررسی و تحقیق در رابطه با شناسایی موانع و مشکلات یا بطور کلی عوامل اثر گذار بر صادرات این صنعت دارای اهمیت به سزایی است.

از دیدگاه صاحبنظران، صنایع بهداشتی و شوینده ایران از جنبه ی توان و ظرفیت های تولیدی، یکی از قطب های مطرح در زمینه تولید محصولات بهداشتی و شوینده است که دارای توانایی بالقوه‌ای درامر تولید و صادرات محصولات مختلف به کشورهای جهان است. در سال های اخیر از عمده مسائل قابل بحث این صنایع در امر صادرات، یافتن راهکارهایی برای تعدیل یا تغییر عوامل اثر گذار بر صادرات می باشد. از این رو بررسی و شناسایی عوامل داخلی و خارجی اثر گذار بر صادرات در بخش صنایع بهداشتی یک نیاز مهمی است. در این تحقیق سعی می شود تا به این موضوعات پرداخته شود و عوامل مهم تأثیر گذار شناسایی گردیده و مورد تحلیل عمیق تری قرار گیرند(فصلنمامه انجمن صنایع شوینده و بهداشتی، 1391).

مسأله اصلی تحقیق حاضر عبارت از شناسایی و رتبه بندی عوامل کلیدی تأثیر گذار بر صادرات صنایع بهداشتی و شوینده است. در این تحقیق به این مسأله پرداخته می شود که از نظر دست اندرکاران صنایع بهداشتی و شوینده و نیز صاحبنظران امر صادرات چه عواملی بر صادرات در این صنایع اثر گذار هستند. پس از شناسایی این عوامل با استفاده از روش رتبه بندی AHP عوامل بر حسب اهمیت و کلیدی بودن رتبه بندی می‌شوند و سپس 5 عامل کلیدی به بعنوان مهمترین عوامل مورد تحلیل قرار خواهد گرفت و راهکارها و پیشنهادات در رابطه با آنها ارائه خواهد شد.

در این تحقیق سعی شده است تا با مراجعه به صاحبنظران داده‌ها گردآوری شود و مورد تجزیه و تحلیل قرار گیرد. نتیجه‌ی این تحقیق برای شرکت‌هایی که در بخش صنایع بهداشتی و شوینده مشغول به کار هستند و نیز برای وزارت بازرگانی و دیگر سازمان‌های مربوطه قابل توجه است.

1-3- سؤالهای تحقیق
سؤالات تحقیق حاضر به شرح زیر است:

از نظر صاحبنظران صنایع بهداشتی و شوینده و دست اندرکاران امر صادرات چه عواملی بر صادرات در این بخش اثر می گذارند؛

معیارهای رتبه بندی عوامل اثرگذار بر صادرات کدام است؟

رتبه بندی ابعاد اثرگذار بر صادرات براساس مدل الماس ملی پورتر چگونه است؟

رتبه بندی مؤلفه های هر کدام از ابعاد اثرگذار بر صادرات به چه صورت است؟

مهمترین عامل های اثر گذار کدامند و چگونه می توان آنها را مورد تعدیل و تغییر قرار داد و

راهکارهای مناسب برای بهبود وضعیت موجود عوامل اثرگذار بر صادرات کدامند؟

1-4- فرضیه های تحقیق
فرضیه های تحقیق به صورت زیر است:

فرضیه اصلی اول: متغیر عوامل تولید بر صادرات صنایع شوینده و بهداشتی اثرگذار است.

فرضیه 1-1- عدم سهولت دسترسی به مواد اولیه باکیفیت و به صرفه بر صادرات صنایع شوینده و بهداشتی اثرگذار است.

فرضیه 1-2- عدم سهولت دسترسی به منابع مالی(ارزی-ریالی) بر صادرات صنایع شوینده و بهداشتی اثرگذار است.

فرضیه 1-3- عدم دسترسی به منابع سرمایه ای با هزینه کم بر صادرات صنایع شوینده و بهداشتی اثرگذار است.

فرضیه اصلی دوم: متغیر استراتژی، ساختار و رقابت پذیری بر صادرات صنایع شوینده و بهداشتی اثرگذار است.

فرضیه 2-1- افزایش واردات محصولات مشابه بر صادرات صنایع شوینده و بهداشتی اثرگذار است.

فرضیه 2-2- عدم وجود دیدگاه راهبردی برای حضور در بازار جهانی بر صادرات صنایع شوینده و بهداشتی اثرگذار است.

فرضیه 2-3- عدم استفاده از شیوه های گوناگون تبلیغاتی در بازار خارجی بر صادرات صنایع شوینده و بهداشتی اثرگذار است.

فرضیه 2-4- عدم استفاده از بازاریابی برای شناخت مشتریان و رقبای خارجی بر صادرات صنایع شوینده و بهداشتی اثرگذار است.

فرضیه 2-5- عدم آگاهی نسبت به نوع و روش تبلیغات در کشور مقصد بر صادرات صنایع شوینده و بهداشتی اثرگذار است.

فرضیه اصلی سوم: متغیر شرایط تقاضای داخلی بر صادرات صنایع شوینده و بهداشتی اثرگذار است.

فرضیه 3-1- حساسیت بالای مصرف کننده داخلی نسبت به کیفیت بر صادرات صنایع شوینده و بهداشتی اثرگذار است.

فرضیه 3-2- عدم توانایی شرکت ها در فروش اعتباری در بازار داخل بر صادرات صنایع شوینده و بهداشتی اثرگذار است.

فرضیه اصلی چهارم: متغیر صنایع مرتبط و پشتیبان بر صادرات صنایع شوینده و بهداشتی اثرگذار است.

فرضیه 4-1- عدم سهولت تأمین مواد و قطعات بر صادرات صنایع شوینده و بهداشتی اثرگذار است.

فرضیه 4-2- عدم همکاری مراکز و نهادهای رسمی توسعه صادرات جهت تأمین مالی بر صادرات صنایع شوینده و بهداشتی اثرگذار است.