2- 4- تبیین علت شناختی اختلالات مصرف مواد ……………………………………………………………………….. 24

2-4-1- رویکرد فیزیولوژیک           ………………………………………………………………………………………….. 24

2-4-2- نظریه روان تحلیل گری     ……………………………………………………………………………………………. 25

2-4-3- نظریه رفتار گرایی                 …………………………………………………………………………………….. 27

3-5 4- نظریه یادگیری اجتماعی – شناختی         …………………………………………………………………….. 28

2-4-5- نظریه شناختی – رفتاری               ………………………………………………………………………………. 29

2-4-6- نظریه تعامل خانواده………………………………………………………………………………………………………. 30

2- 5 – متادون ……………………………………………………………………………………………………………………………. 30

-2-6- انواع درمان با متادون……………………………………………………………………………………………………….. 33

-2-7- فارماکولوژی بالینی و سم شناسی متادون …………………………………………………………………………. 35

2- 8 – راهبردهای مقابله و اعتیاد …………………………………………………………………………………………………. 36

2-9- مفهوم استرس……………………………………………………………………………………………………………………… 83

2-10- کنار آمدن با استرس…………………………………………………………………………………………………………. 39

2-11- تعریف مقابله……………………………………………………………………………………………………………………. 41

2-12 – دیدگاههای مختلف در مورد مقابله…………………………………………………………………………………… 42

2-13- کارکردهای مقابله…………………………………………………………………………………………………………….. 56

2-14- تعریف شخصیت ……………………………………………………………………………………………………………… 56

2-15 – عوامل موثر بر شکل گیری شخصیت……………………………………………………………………………….. 58

2-16 نظریه پنج عامل بزرگ شخصیت…………………………………………………………………………………………. 77

2-17- اعتیاد و شخصیت……………………………………………………………………………………………………………… 81

2-18- ارتباط بین ویژگیهای شخصیت و سبک های مقابله در اعتیاد …………………………………………….. 87

فصل سوم: روش پژوهش

1-3. روش تحقیق…………………………………………………………………………………………………………………………. 92

2-3. جامعه آماری………………………………………………………………………………………………………………………… 92

3-3. نمونه و روش نمونه گیری……………………………………………………………………………………………………… 93

4-3. ابزار جمع‌آوری اطلاعات………………………………………………………………………………………………………. 93

5-3. روش اجرا………………………………………………………………………………………………………………………….. 103

3-3. روش تجزیه تحلیل اطلاعات……………………………………………………………………………………………… 104

فصل چهارم: تجزیه و تحلیل یافته‌های پژوهش…………………………………………………………………………….. 105

1-4. ویژگی‌های دموگرافیک……………………………………………………………………………………………………….. 107

2-4. توصیف داده‌ها…………………………………………………………………………………………………………………… 110

3-4. آزمون فرضیه‌ها…………………………………………………………………………………………………………………… 111

فصل پنجم: نتیجه‌گیری و پیشنهادات

1-5. مقدمه…………………………………………………………………………………………………………………………………. 120

2-5. بحث در چارچوب فرضیه‌های پژوهش………………………………………………………………………………… 122

3-5. نتیجه گیری………………………………………………………………………………………………………………………… 127

4-5. محدودیت‌های تحقیق…………………………………………………………………………………………………………. 128

5-5. پیشنهادات تحقیق………………………………………………………………………………………………………………… 130

فهرست منابع و مآخذ:………………………………………………………………………………………………………………….. 132

پیوستها :……………………………………………………………………………………………………………………………………… 138

1-1 مقدمه:

اعتیاد[1] یکی از مشکلات اساسی جامعه است؛ مشکلی که میلیون ها زندگی را ویران و سرمایه های کلان ملی را صرف هزینه مبارزه، درمان و صدمات ناشی از آن می کند ( عاشوری، ملازاده و محمدی،1387). در واقع سوء مصرف مواد و اعتیاد به مواد مخدر یکی از بلایای بزرگی است که بشر امروز در همه جای جهان با آن دست به گریبان است ( ممتازی، 1381).

سوء مصرف مواد و وابستگی به آن، آسیب های جدی اجتماعی، اقتصادی، فرهنگی و بهداشتی بر جوامع وارد می سازد که از آن جمله می توان به مواردی همچون بیماری های جسمانی واگیردار مانند هپاتیت، ایدز و بیماریهای روانی – اجتماعی همچون ازدیاد جرائم مرتبط با اعتیاد مثل سرقت، قتل، خودسوزی، بیکاری، خشونت خانوادگی، کودک آزاری، افزایش آمار طلاق و افت تحصیلی فرزندانی که والدین معتاد دارند اشاره نمود (جزایری ، 1382)

بنابراین با توجه به هزینه ها و آسیبهای جدی فردی، اجتماعی و اقتصادی سوء مصرف مواد در سراسر دنیا لازم است درمان مقرون به صرفه، مورد ارزیابی قرار گرفته در جهت درمان سوء مصرف مواد و اعتیاد بکار برده شود. ( سازمان بهداشت جهانی[2] ، 2006) در سالهای اخیر پیشرفتهای زیادی در زمینه درمان اختلالات مصرف مواد ایجاد شده است که از آن جمله می توان به مواردی همچون مداخلات دارویی، روانشناختی و اجتماعی اشاره نمود (سوزان و جانی[3]، 2008)

اما علیرغم اقدامات فوق و صرف هزینه های هنگفت از طرف دولت ، افراد معتاد و خانواده هایشان، از یک طرف شاهد نرخ رشد اعتیاد (سالانه 8 درصدی) یعنی بیش از سه برابر نرخ رشد جمعیت ( سالانه 2.6 درصد)، طی 20 سال اخیر هستیم (خدایی، 1384) و از طرف دیگر معتادان بسیاری وجود دارند که تمایل زیادی به ترک مصرف مواد داشته و حتی وارد درمان شده و مدتی هم قطع مصرف مواد را تجربه می کنند اما موفق به ادامه مسیر درمان نمی شوند و تلاشهای آنان برای پاکی دراز مدت با شکست روبرو می شود.