فصل اول: كلیات پژوهش

1- 1 مقدمه…………………………. 2

2-1 بیان مساله…………………………. 3

3-1 اهمیت و ضرورت تحقیق………………………….. 5

4-1 اهداف تحقیق………………………….. 6

6-1 فرضیه های تحقیق………………………….. 7

1-6-1 فرضیه اصلی اول………………………….. 7

2-6-1 فرضیه اصلی دوم…………………………. 8

7-1 تعریف نظری واژه ها و متغیرهای پژوهش……………….. 9

8-1 تعریف عملیاتی متغیرها………………………… 10

فصل دوم: مبانی نظری پژوهش

1-2 مقدمه…………………………. 13

2-2 طبقه‌بندی مدیران در سازمان‌ها………………………… 13

3-2 سطوح مختلف تصمیم‌گیرندگان مدیریتی………………………….. 13

4-2 دیدگاه‌های مطروحه در خصوص مدیران………………………….. 14

5-2 معیار تعریف اطلاعات خوب برای مدیران………………………….. 14

6-2 نقش‌های مدیریتی و سیستم‌های اطلاعات حمایتی……………….. 14

7-2 مدیران، تصمیم‌گیری و سیستم‌های اطلاعاتی……………………. 16

8-2 مدل فردی تصمیم‌گیری و سیستم‌های اطلاعاتی………………… 17

9-2 تصمیم گیری در سازمانها………………………… 17

1-9-2 شرایط تصمیم مدیران………………………….. 17

2-9-2 تئوری های تصمیم گیری………………………….. 17

3-9-2 تئوری کلاسیک تصمیم گیری………………………….. 18

4-9-2 تئوری رفتاری تصمیم گیری………………………….. 18

5-9-2 بصیرت ، قضاوت و پایبندی به عمل گذشته………………. 18

6-9-2 یابندگی قضاوتی………………………….. 19

7-9-2 قاطعیت در تصمیم گیری………………………….. 19

8-9-2 استراتژی درگیر کردن دیگران در تصمیم گیری……………….. 19

1-8-9-2 تصمیمات فردی ، تصمیمات مشورتی و تصمیمات گروهی……….. 19

2-8-9-2 مدیریت در قرن 21 جایگاه خاصی برای دو سیاست کلان قائل است……… 19

10-2 انواع اطلاعات…………………………… 20

1-10-2 طبقه‌بندی اطلاعات از نظر كاربرد…………………………. 20

2-10-2 طبقه‌بندی اطلاعات از نظر سطوح سازمانی………………………….. 21

11-2 نقش استراتژیک اطلاعات…………………………… 22

1-11-2 سیستمها………………………… 23

2-11-2 روش سیستم ها و دیدگاه سیستمی………………………….. 23

3-11-2 چرخه حیات سیستم………………………….. 23

4-11-2 اهمیت اطلاعات و سیستم های اطلاعاتی……………… 24

5-11-2 سیستمهای اطلاعاتی………………………….. 24

12-2 کاربرد مدیریت…………………………… 25

1-12-2 مشارکت بیشتر در تصمیم گیری………………………….. 25

2-12-2 افزایش سرعت در تصمیم گیری………………………….. 25

3-12-2 افزایش سرعت در شناسائی مسائل………………………….. 25

13-2 طرح ریزی سازمان………………………….. 25

1-13-2 کاهش ارتقاع هرم سازمان………………………….. 26

2-13-2 تمرکز یا عدم تمرکز بیشتر…………………………. 26

3-13-2 بهبود هماهنگی………………………….. 26

4-13-2 شرح دقیق تری از وظایف…………………………… 26

5-13-2 افزایش کارکنان متخصص……………………………. 27

14-2 سیستم های اطلاعاتی مدیریت………………………….. 27

15-2 طبقه‌بندی سیستم‌های اطلاعاتی………………………….. 27

1-15-2 طبقه‌بندی سیستم‌های اطلاعاتی از نظر ماهیت…………………………… 27

2-15-2 طبقه‌بندی سیستم‌های اطلاعاتی از نظر ساختار………………………… 28

3-15-2 طبقه‌‌بندی سیستم‌های اطلاعاتی از نظر كاربرد…………………………. 28

1-3-15-2 سیستم‌های اطلاعات پشتیبان مدیریت…………………………… 29

1-1-3-15-2 سیستم‌های اطلاعات مدیریتی………………………….. 29

2-1-3-15-2 سیستم‌های اطلاعات تولید گزارش……………………………. 29

3-1-3-15-2 سیستم‌های اطلاعات مدیران ارشد…………………………. 30

4-1-3-15-2 سیستم‌های اطلاعات استراتژیك……………………………. 30

5-1-3-15-2 سیستم‌های اطلاعات پشتیبان تصمیم………………………….. 30

6-1-3-15-2سیستم‌های پردازش تبادلات یا تراكنش‌ها………………………… 32

2-3-15-2 سیستم‌های اطلاعات پشتیبان عملیات…………………………… 32

1-2-3-15-2سیستم‌های اطلاعات اداری………………………….. 32

2-2-3-15-2 سیستم‌های اطلاعات مدیریت منابع انسانی…………………. 33

3-2-3-15-2سیستم‌های اطلاعات حسابداری………………………….. 34

4-2-3-15-2 سیستم‌های اطلاعات تجاری………………………….. 35

5-2-3-15-2 سیستم‌های اطلاعات تولید…………………………. 36

6-2-3-15-2سیستم اطلاعات جغرافیایی………………………….. 36

7-2-3-15-2 سیستم‌های اطلاعات اسنادی………………………….. 37

3-3-15-2سیستمهای كسب و كار الكترونیكی سازمان…………… 37

  http://fumi.ir/%d8%af%d8%a7%d9%86%d9%84%d9%88%d8%af-%d9%be%d8%a7%db%8c%d8%a7%d9%86-%d9%86%d8%a7%d9%85%d9%87-%d8%a7%d8%b1%d8%b4%d8%af-%d8%a7%d8%b1%d8%b2%d9%8a%d8%a7%d8%a8%d9%8a-%d8%b1%d9%8a%d8%b3%da%a9-%d9%88/

1-3-3-15-2 برنامه‌ریزی منابع سازمان………………………….. 37

2-3-3-15-2 مدیریت ارتباط با مشتری………………………….. 39

3-3-3-15-2 مدیریت زنجیره تأمین………………………….. 41

4-3-3-15-2 سیستم‌های همكاری سازمان………………………….. 42

16-2پیشینة پژوهش……………………………. 45

1-16-2 پژوهشات صورت گرفته در داخل كشور …………………………45

2-16-2 پژوهشات صورت گرفته در خارج كشور………………………… 48

فصل سوم: روش شناسی پژوهش

1-3 مقدمه…………………………. 54

2-3 نوع و روش تحقیق………………………….. 54

3-3 مبانی تئوریك پژوهش……………………………. 54

4-3 مدل مفهومی پژوهش……………………………. 57

5-3 متغیرهای پژوهش……………………………. 58

1-5-3 متغیر وابسته…………………………. 58

2-5-3 متغیر مستقل………………………….. 58

6-3 روش و تكنیك جمع آوری اطلاعات…………….. 58

1-6-3 مشخصات پرسشنامه…………………………. 58

7-3 روایی و پایانی ابزار………………………… 59

1-7-3 روایی / اعتبار………………………… 59

2-7-3 پایایی………………………….. 59

8–3 جامعه آماری، حجم نمونه و روش نمونه گیری…………. 61

9-3 قلمرو تحقیق………………………….. 61

10-3 روش تجزیه و تحلیل اطلاعات…………………………… 61

فصل چهارم: تجزیه و تحلیل داده ها

1-4 مقدمه…………………………. 64

2-4 بررسی ویژگی های جمعیت شناختی………………………….. 65

1-2-4 جنسیت…………………………… 65

2-2-4 سطح تحصیلات…………………………… 66

3-2-4 جایگاه سازمانی………………………….. 67

4-2-4 سن………………………….. 68

5-2-4 سابقه خدمت…………………………… 69

3-4 بررسی شاخص های مربوط به متغیرهای تحقیق………………… 70

1-3-4 بررسی شاخص های مولفه آشنایی………………………….. 70

2-3-4 بررسی شاخص های مولفه در دسترس بودن………………………….. 71

3-3-4 بررسی شاخص های مولفه توانایی………………………….. 72

4-3-4 بررسی شاخص های مولفه كاربرد MIS…………………………..

5-3-4 بررسی شاخص های مولفه آگاهی مدیر…………………………. 74

6-3-4 بررسی شاخص های مولفه حمایت مدیر…………………………. 75

7-3-4 بررسی شاخص های مولفه حمایت مالی………………………….. 76

8-3-4بررسی شاخص های مولفه سازمان یادگیرنده………………………… 77

9-3-4بررسی شاخص های مولفه حمایت سازمانی………………………….. 78

10-3-4 بررسی شاخص های مولفه شیوه تصمیم گیری مدیران…………. 79

11-3-4 بررسی شاخص های مولفه قصد كاربرد MIS…………………………..

12-3-4 بررسی شاخص های مولفه كاربرد كامپیوتر…………………………. 81

13-3-4 بررسی شاخص های مولفه كاربرد اینترنت…………………………… 81

14-3-4 بررسی شاخص های مولفه اعتقاد به اثربخشی………………………….. 82

4-4 بررسی نرمال بودن متغیرها………………………… 83

5-4 نتایج آزمون t…………………………

1-5-4 آزمون t برای مقایسه میزان كاربرد MIS در مدیران…………………. 84

6-4مقایسه میزان استفاده گروه های مختلف مدیران از MIS…………………

8-4آزمون همبستگی اسپیرمن بین متغیرها …………………………93

1-8-4 سن………………………….. 93

2-8-4 سابقه خدمت…………………………… 93

3-8-4 در دسترس بودن………………………….. 94

4-8-4 آگاهی مدیر…………………………. 94

5-8-4 حمایت مدیر…………………………. 95

6-8-4 حمایت مالی………………………….. 95

7-8-4سازمان یادگیرنده………………………… 96

8-8-4 حمایت سازمانی………………………….. 96

9-8-4 شیوه تصمیم گیری مدیران………………………….. 98

10-8-4 قصد كاربرد MIS…………………………..

11-8-4 كاربرد كامپیوتر…………………………. 99

12-8-4 كاربرد اینترنت…………………………… 99

13-8-4 اعتقاد به اثربخشی………………………….. 100

14-8-4آشنایی با MIS…………………………..

15-8-4 توانایی………………………….. 100

9-4آزمون تحلیل رگرسیون………………………….. 101

10-4 آزمون صحت مدل برازش شده…………….. 109

11-4 خلاصه آزمون فرضیه ها………………………… 112

فصل پنجم: نتیجه گیری و پیشنهادات پژوهش

1-5 مقدمه…………………………. 120

2-5 یافته های تحقیق………………………….. 120

1-2-5 یافته ها حاصل از ویژگی های جمعیت شناختی………………………….. 120

2-2-5 یافته های حاصل از بررسی شاخصهای مربوط به متغیرهای پژوهش……….. 120

3-2-5 نتایج حاصل از تجزیه و تحلیل فرضیات تحقیق………………………….. 122

4-2-5 نتایج حاصل از تحلیل رگرسیون………………………….. 125

5-2-5 سایر نتایج تحقیق………………………….. 125

3-5 پیشنهادات…………………………… 128

1-3-5 پیشنهادات کاربردی………………………….. 128

2-3-5 پیشنهادات به محققین آتی………………………….. 129

4-5 محدودیت های تحقیق………………………….. 130

پیوست………………………….. 131

منابع فارسی…………………………137

منابع لاتین…………………………141

چکیده:

پژوهش حاضر با هدف بررسی میزان آگاهی و استفاده مدیران از سیستمهای اطلاعات مدیریت در فرآیند تصمیم‌گیری در سازمان‌های دولتی استان ایلام انجام گرفته است. این پژوهش از نظر هدف كاربردی و از نظر روش توصیفی- پیمایشی می‌باشد. جامعه آماری پژوهش مدیران و كارشناسان 83 سازمان دولتی استان ایلام بوده كه با روش نمونه‌گیری خوشه‌ای ابتدا 25 سازمان انتخاب گردید و سپس اطلاعات مورد نیاز پژوهش از كلیه مدیران عالی و میانی آن سازمان‌ها جمع‌آوری گردید. در مجموع حجم نمونه آماری 205 نفر بود. برای اندازه‌گیری از مدل پذیرش فناوری تغییر یافته و تئوری عمل استدلالی استفاده شده است. برای جمع‌آوری داده‌ها از پرسشنامه و برای تجزیه و تحلیل داده‌ها، از آمار توصیفی (جدول توزیع فراوانی، درصد فراوانی) و آمار استنباطی (آزمون كولموگروف- اسمیرنف، آزمون t، آزمون ضریب همبستگی اسپیرمن، آزمون رگرسیون چند گانه گام به گام) استفاده شده است. نتایج حاصل از پژوهش نشان داد تفاوت معناداری بین دو گروه مدیران زن و مرد در استفاده از سیستم اطلاعات مدیریت وجود ندارد. همچنین بین گروه‌های با سطوح جایگاه سازمانی متفاوت در استفاده از آن نیز تفاوتی مشاهده نشد. همچنین بین میزان استفاده مدیران از MIS بر اساس گروه‌های سنی تفاوت وجود دارد به گونه‌ای كه مدیران مسن‌تر كمتر از MIS استفاده می‌كنند و بین میزان استفاده از MIS بر اساس گروه‌های سابقه خدمت تفاوت وجود دارد. تحلیل رگرسیونی گام به گام حاكی از این است كه شش عامل حمایت سازمانی، حمایت مالی، كاربرد اینترنت، حمایت مدیر ارشد، در دسترس بودن و اعتقاد به اثربخشی به عنوان مهمترین عوامل موثر بر بكارگیری MIS می‌توانند یك مدل قابل اتكا برای برآورد میزان كاربرد MIS ارائه نمایند.

فصل اول: کلیات پژوهش

1-1- مقدمه

در شرایط دائماً در حال تغییر ما نیز باید تغییر نمائیم وگرنه بهای سنگینی بابت عدم تغییر پرداخت خواهیم کرد. سازمان[1]ها را در سبز فایل از بکارگیری سیستمهای کامپیوتری و تکنولوژی اطلاعات و رسانه های پیش رفته گریزی نیست و آینده از آن آنانی است که با شناخت دقیق و صحیح، محاسن و معایب این سیستم ها را موشکافانه مورد نظر قرار داده و از تجربه دیگران درس بگیرند بدون اینکه هزینه های آن تجربه را مجدداً تقبل نمایند. تصمیم گیری یعنی آنچه که مدیران در سطوح مختلف سازمان انجام می دهند و همواره در فضای آن حرکت      می نمایند، تصمیم گیری را می توان جمع آوری و پردازش اطلاعات در نظر گرفت (صرافی زاده، 1383). روند مستمر و رو به رشد و تحول در شئون مختلف حیات اجتماعی بشر و پیشرفتهای شگرف و عمیق علوم و فنون گوناگون، موجبات تحول ساختارهای سازمانی را از اشكال سنتی به سوی ساختارهای پیچیده تر و تخصصی فراهم آورده است. امروزه به منظور اداره صحیح سازمان و اتخاذ تصمیمات منطقی و درست توسط مدیران، ایجاد سیستم اطلاعات مدیریت امری اجتناب ناپذیر است (صداقت و همكاران، 1388). داشتن اطلاعات دقیق ، مرتبط و به هنگام و سریع باعث بالا رفتن سرعت و دقت تصمیم گیری شده و جلوی انتخاب بسیاری از تصمیمات نادرست را خواهد گرفت. مدیران به منظور مواجهه با محیط و تحقق اهداف سازمانی خود با مد نظر قرار دادن متغیرهای محیطی ضرورتاً بایستی محیط را تحلیل و متغیرهای آن شناسائی و تدبیر مناسب در برخورد با آنها اتخاذ نمایند. این امر مستلزم برخورداری از اطلاعات به هنگام درون و برون سازمانی و نیز امکان بهره برداری بهینه از آنها را دارد (کستلز، 1386).

سیستم اطلاعات مدیریت تاثیر بسزایی در صحت، دقت، اقتصادی بودن و بهنگام بودن    تصمیم گیری مدیران دارد و ما را بر آن داشته تا در این تحقیق به بررسی میزان آگاهی و استفاده مدیران از سیستم های اطلاعات مدیریت[2] در فرآیند تصمیم گیری در سازمان های دولتی استان ایلام بپردازیم. در این فصل بیان مساله پژوهش، اهمیت و ضرورت پژوهش، اهداف و فرضیه های پژوهش، تعاریف نظری و عملیاتی متغیرها مورد بررسی قرار می گیرند.

2-1 بیان مساله

یك از نام‌های دوره كنونی زندگی بشر، عصر اطلاعات و ارتباطات است. علت این نام‌گذاری در واقع به خاطر توجه بسیار زیاد و فعالیت‌های گسترده‌ای است كه در این دوران در زمینه جمع‌آوری، پردازش و انتقال اطلاعات انجام گرفته و می‌گیرد. در عصر حاضر، مدیران نیاز پیدا كرده‌اند كه اطلاعات مربوط به اموری را كه با آن سر و كار دارند بشناسند، گردآوری و تحلیل كنند، سازمان بدهند و با مراعات سه عامل مهم سرعت، دقت و هزینه، كه در همه فعالیت‌های عصر ما بدون استثناء دیده می‌شود، آن را مبادله كنند (طالقانی، 1382). فقر و ضعف اطلاعات موجب می‌شود كه نظام مدیریت نه تنها تصویر درست و كاملی از آینده نداشته باشد، بلكه حتی نتواند قوت و ضعف و وضع گذشته و موجود سازمان را درست و كامل بشناسد. در نتیجه نه می‌تواند هدف‌گذاری صحیح بكند و نه قادر است فعالیت‌های مناسبی را برای نظام مدیریت طراحی نماید و پیرو این امر از منابع سازمان استفاده بهینه نخواهند شد. از این رو می‌توان یكی از عمده‌ترین دلایل عدم كارایی و عدم موفقیت‌ نظام مدیریت در ایران را تصمیم‌گیری ضعیف یا غلط و بی‌موقع مدیریت به علت وجود اطلاعات كافی و مناسب دانست و این موضوع می‌تواند به دلیل اهمیت كافی قائل نشدن برای اطلاعات مناسب و دقیق، صحیح، قابل اعتماد، به هنگام و كامل باشد. هدفگذاری به طور كلی براساس شناخت صحیح و دقیق وضعیت موجود و تجسم منطقی و معقول از چشم‌اندازهای آینده سازمان می‌تواند محقق شود. بنابراین چنانچه مدیران از این تحول غفلت كرده و طرح بلند مدت خود را مبتنی بر تجهیزات ناسازگار با این فناوری جدید تعریف كنند، دچار مشكلات جبران ناپذیری خواهند شد (بدرقه، 1389).

همچنین عدم توجه دقیق و علمی مدیران استان به عوامل مهم برنامه‌‌ریزی چون نیازسنجی، تأمین نیروی متخصص، تقسیم‌كار، زمان‌بندی، تجهیزات موردنیاز و استانداردها، سبب شكست پروژه اطلاعاتی می‌شود. اغلب مدیران سازمانهای دولتی با انبوهی از داده‌ها و یا طوماری از سوابق اطلاعاتی روبرو هستند كه برای آنها در تصمیم‌گیری، برنامه‌‌ریزی، سازما‌ن‌دهی و كنترل و هدایت صحیح و مطلوب‌، تأثیر چندانی ندارد. مجموعه این عوامل وابسته به هم، موجب می‌شوند كه سازمان‌ها همواره از بحران‌ اطلاعاتی بوجود آمده در عذاب باشند و این در حالی است كه خود نیز متوجه این فقدان و مشكل نیستند. نظام مدیریت اطلاعات، سیستم سازمان یافته و ابزار مناسبی است كه اطلاعات صحیح و خلاصه شده را در موقع مناسب به تصمیم‌گیرندگان سازمان ارائه داده و امكان‌ تصمیم‌گیری صحیح و دقیق را برای مدیران سازمان فراهم می‌سازد. هدف نهایی از ایجاد این سیستم گردآوری، پالایش، تجزیه و تحلیل، پردازش، فشرده و تخلیص كردن، ذخیره كردن و سرانجام انتقال تمامی اطلاعاتی گذشته و حال سازمان‌ها و پدیده‌های مرتبط با آنها، در یك بانك اطلاعاتی متمركز با امكان‌ دسترسی سریع برای مدیران آنها است (منبع قبلی).

از نظر تاریخی، سیر تحولات سیستم‌های اطلاعاتی و رویكردهای مرتبط با آنها را می‌توان به چند دوره تقسیم كرد. دوره‌ی اول به دوران كلاسیك و یا سنتی كه هنوز كامپیوتر اختراع نشده بود و سیستم‌های اطلاعاتی همگی مبتنی بر كاغذ و تبادل دستی پرونده‌ها بودند، مربوط می‌شود. رویكرد حاكم در این دوره، بوروكراسی اداری بود. دوره‌ی دوم كه با ابداع كامپیوترها در اواخر نیمه‌ی اول قرن بیستم شروع شد، آغاز طراحی و بكارگیری سیستم‌های اطلاعاتی اتوماتیك محسوب می‌شود. با ساخت و رواج كامپیوترهای بزرگ در سازمان‌ها، بسیاری از كارها و محاسبات به صورت خودكار انجام می‌شد، ولی از آنجایی كه این كامپیوترها در دسترس همه نبودند، از این‌رو سیستم‌های اطلاعاتی اغلب با رویكرد متمركز طراحی و ایجاد می‌شدند. دوره‌ی سوم با توسعه و رسوخ گسترده‌ی كامپیوترهای شخصی در سال‌های 1980 در تمامی ابعاد زندگی، سیستم‌های اطلاعاتی گرایش محسوسی به سمت عدم تمركز از نوع اتمیزه[3] پیدا كردند كه نوع خاصی از مدل استقرار و معماری جزیره‌ای و یا به عبارتی تكه تكه شده با اجزای پراكنده محسوب می‌شود. دوره‌ی چهارم با رشد و توسعه‌ی شبكه‌های كامپیوتری و به ویژه اینترنت در دهه‌ی 1990 امكان یكپارچه‌سازی و پیوند میلیون‌ها كامپیوتر و سیستم اطلاعاتی در سراسر جهان فراهم شد (محمودی، 1386).

این پژوهش به دنبال آن است كه تعیین نماید مدیران دستگاه های دولتی استان ایلام تا چه اندازه از سیستم اطلاعات مدیریت آگاهی دارند و از آن به چه میزان در فرآیند تصمیم گیری استفاده می نمایند؟ و آیا از این نظر بین گروه های مختلف مدیران تفاوت وجود دارد یا خیر ؟ و در نهایت سعی در شناسایی برخی عوامل موثر بر كاربرد MIS