فهرست موضوعی

فصل اول: کلیات تحقیق.. 1

1-1-     مقدمه. 2

1-2-     بیان مساله تحقیق.. 3

1-3-     اهمیت موضوع تحقیق.. 4

1-4-     اهداف تحقیق.. 6

1-5-     سوال های تحقیق.. 6

1-5-1-  سوال اصلی تحقیق.. 6

1-5-2-  سوال های فرعی تحقیق.. 7

1-6-     فرضیه های تحقیق.. 7

1-6-1-  فرضیه اهم تحقیق.. 7

1-6-2-  فرضیه های اخص تحقیق.. 7

1-7-     تعریف های عملیاتی متغیرها و  واژه های کلیدی.. 7

فصل دوم: مطالعات نظری.. 9

2-1-     فرهنگ سازمانی.. 10

2-1-1-  تعاریف فرهنگ سازمانی.. 11

2-1-2-  اهمیت فرهنگ سازمانی.. 13

2-1-3-  خصوصیات فرهنگ سازمانی.. 16

2-1-4-  منابع فرهنگ… 18

2-1-5-  شیوه پیدایش فرهنگ… 18

2-1-6-  انواع فرهنگ سازمانی.. 19

2-1-7-  رابطه فناوری و فرهنگ… 24

2-1-7-1-     عدم برنامه ریزی برای به کارگیری فناوری.. 24

2-1-7-2-     برنامه ریزی تغییر یا ایجاد فرهنگ برای به کارگیری فناوری.. 24

2-1-7-3-     استفاده از فناوری برای ایجاد تغییر های فرهنگی موردنظر. 25

2-1-8-  رابطه فرهنگ و مدیریت… 25

2-1-9-  رابطه فرهنگ و رفتار سازمانی.. 25

2-1-10-     کارکرد فرهنگ سازمانی.. 26

2-1-11-     زنده نگه داشتن فرهنگ… 26

2-1-12-     عوامل مؤثر در تغییر فرهنگ سازمانی.. 27

2-1-13-     تغییر فرهنگ سازمانی.. 28

2-1-14-     فرهنگ های سازمانی سالم و فرهنگ سازمانی بیمار. 29

2-1-15-     الگوی اساسی برای تبیین و تشریح فرهنگ سازمانی.. 29

2-1-15-1-  الگوی AGIL پارسونز. 29

2-1-15-2-  الگوی اوچی.. 30

2-1-15-3-  الگوی پیترز و واترمن.. 31

2-1-15-4-  الگوی لیت وین و اترینگر. 33

2-1-15-5-  الگوی کرت لوین.. 34

2-1-15-6-  الگوی منوچهر کیا 34

2-1-15-7-  الگوی دنیسون. 35

2-2-     مدیریت دانش… 38

2-2-1-  تاریخچه. 38

2-2-2-  داده ، اطلاعات ، دانش… 41

2-2-3-  انواع دانش… 43

2-2-3-1-     دانش آشکار ، دانش ضمنی.. 43

2-2-4-  تعریف مدیریت دانش… 47

2-2-5-  مدیریت دانش ، علم یا هنر ؟. 49

2-2-6-  چرخه مدیریت دانش… 49

2-2-6-1-     خلق، کسب و توسعه دانش… 49

2-2-6-2-     انتقال دانش… 50

2-2-6-3-     تسهیم دانش… 51

2-2-6-4-     ارزیابی، ذخیره و کاربرد دانش… 54

2-2-7-  آیا دانش می تواند مدیریت شود؟. 54

2-2-8-  سازمانهای یادگیرنده 55

2-2-9-  حرکت به سوی سازمانهای یادگیرنده ، یاد دهنده و مربی.. 57

2-2-10-     آمادگی سازمانی برای استقرار مدیریت دانش… 58

2-2-11-     بستر استقرار مدیریت دانش… 59

2-2-12-     عوامل حیاتی موفقیت برای اجرای سیستم های مدیریت دانش… 61

2-2-13-     نقش فرهنگ سازمانی در مدیریت دانش… 64

2-3-     سابقه تحقیقات گذشته. 65

 

2-3-1-  تحقیقات داخلی.. 65

2-3-2-  تحقیقات خارجی.. 68

2-4-     مدل مفهومی تحقیق.. 69

فصل سوم: روش تحقیق.. 70

3-1-     مقدمه. 71

3-2-     روش تحقیق.. 71

3-3-     قلمرو تحقیق.. 71

3-3-1-  قلمرو مکانی تحقیق.. 71

3-3-2-  قلمرو زمانی.. 71

3-3-3-  قلمرو موضوعی تحقیق.. 72

3-4-     جامعه آماری.. 72

3-5-     حجم نمونه و روش نمونه گیری.. 72

3-6-     ابزار جمع‌آوری اطلاعات… 72

3-6-1-  پرسشنامه آمادگی سازمانی برای استقرار مدیریت دانش… 73

3-6-2-  پرسشنامه فرهنگ سازمانی.. 73

3-6-3-  سوال‌های (گویه‌ها) پرسشنامه. 74

3-7-     روایی و پایایی پرسشنامه ها 75

3-7-1-  تعیین پایایی (قابلیت اعتماد) پرسشنامه ها 75

3-7-2-  تعیین اعتبار (روایی) پرسشنامه. 76

3-8-     روش‌های تجزیه و تحلیل اطلاعات… 77

فصل چهارم: تجزیه و تحلیل اطلاعات… 79

4-1-     مقدمه. 80

4-2-     آمار توصیفی.. 80

4-2-1-  آمار توصیفی براساس متغیرهای جمعیت شناختی.. 80

4-2-2-  آمار توصیفی متغیرهای پژوهش… 83

4-3-     آزمون فرضیه های تحقیق.. 84

4-3-1-  آزمون فرضیه اهم تحقیق.. 84

4-3-2-  آزمون فرضیه اخص اول تحقیق.. 85

4-3-3-  آزمون فرضیه اخص دوم. 86

4-3-4-  آزمون فرضیه اخص سوم. 87

4-3-5-  آزمون فرضیه اخص چهارم. 88

4-3-6-  آزمون فرضیه اخص پنجم. 90

4-3-7-  آزمون فرضیه اخص ششم تحقیق.. 91

فصل پنجم: نتیجه گیری و پیشنهادات… 93

5-1-     مقدمه. 94

5-2-     ارائه نتایج حاصل از آزمون فرضیه ها و بحث در مورد آنها 95

5-2-1-  فرضیه اهم تحقیق.. 95

5-2-2-  فرضیه اخص اول. 96

5-2-3-  فرضیه اخص دوم. 97

5-2-4-  فرضیه اخص سوم. 97

5-2-5-  فرضیه اخص چهارم. 97

5-2-6-  فرضیه اخص پنجم. 97

5-2-7-  فرضیه اخص ششم  97

5-3-     پیشنهادات براساس نتایج تحقیق.. 98

5-4-     پیشنهادات برای  محققان آتی.. 99

منابع و ماخذ. 100

منابع فارسی.. 101

منابع لاتین  102

ضمائم و پیوست ها 105

 

 

فهرست شکل ها

شکل 2-1: مدل پنج عاملی فرهنگ سازمانی.. 34

شکل 2-2: ارتباط بین تئوری ، رفتار ، فرهنگ و سازمان. 35

شکل 2-3: مدل فرهنگ سازمانی دنیسون. 37

شکل 2-4: ارتباط داده، اطلاعات ، دانش و خرد. 43

شکل 2-5: مدیریت دانش های ضمنی و آشکار و ایجاد رشد پایدار. 58

شکل 2-6: عوامل موثر در استقرار مدیریت دانش… 60

شکل 2-6: مدل مفهومی تحقیق.. 69

شکل 4-1: سطح تحصیلات… 81

شکل 4-2: جنسیت افراد. 82

شکل 4-3: سابقه کار. 83

جدول 4-11: میانگین رتبه ها در آزمون فریدمن به منظور بررسی عوامل مرتبط با فرهنگ سازمانی.. 91

جدول 4-12: آزمون معنی داری فریدمن.. 91

جدول 4-13: میانگین رتبه های عوامل مرتبط با آمادگی سازمانی برای استقرار مدیریت دانش… 92

جدول 4-14: آزمون معنی داری فریدمن.. 92

 

 

 

فهرست جدول ها

جدول 2-1: هفت موضوع مورد مقایسه در سازمان های توسط ویلیام اوشی.. 31

جدول 2-2: سه انقلاب و تغییر اساسی دانش… 40

جدول 2-3: چهار نوع تعامل بین دانش ضمنی و آشکار. 46

جدول 2-4: عوامل کلیدی موفقیت مدیریت دانش… 63

جدول 3-1: ابعاد و مولفه های آمادگی سازمانی برای استقرار مدیریت دانش… 73

جدول 3-2: ابعاد و مولفه های آمادگی سازمانی برای استقرار مدیریت دانش… 74

جدول 3-3: طیف لیکرت… 75

جدول 3-4: پایایی مقیاس آمادگی سازمان برای استقرار مدیریت دانش… 76

جدول 3-5: پایایی مقیاس فرهنگ سازمانی.. 76

جدول 4-1: میزان تحصیلات… 81

جدول 4-2: جنسیت افراد. 81

جدول 4-3: سابقه کار. 82

جدول 4-4: آمار توصیفی متغیرهای پژوهش… 84

جدول 4-5: نتایج آزمون همبستگی میان فرهنگ سازمانی و آمادگی سازمانی برای استقرار مدیریت دانش… 85

جدول 4-6:نتایج آزمون همبستگی میان سازگاری و انطباق و آمادگی سازمانی برای استقرار مدیریت دانش… 86

جدول 4-7: نتایج آزمون همبستگی میان رسالت محوری و آمادگی سازمانی برای استقرار مدیریت دانش… 87

جدول4-8:  نتایج آزمون همبستگی پیرسون میان ثبات و آمادگی سازمانی برای استقرار مدیریت دانش… 88

جدول4-9: نتایج آزمون همبستگی میان درگیر شدن در کار و آمادگی سازمانی برای استقرار مدیریت دانش… 89

جدول 4-10: ضرایب همبستگی میان متغیرها و ابعاد آنها 90

 

فصل اول: کلیات تحقیق
 1-1-        مقدمه

دنیای موجود با استانداردهای متنوع خود همواره درمعرض تحولات و تغییرات غیر قابل پیش بینی است.الوین تافلر اعتقاد دارد ورود به قرن بیست و یکم به عنوان عصر فرانظریه ،هنگامی برای انسان ها جاذب خواهد بود که آدم کنونی بتواند در مقابل تغییرات آن قرن، قدرت تحمل لازم را داشته باشد و با شجاعت در مقابل آن ظاهر شود. تحقق این پدیده ایده آل زمانی امکان پذیر خواهد بود که از هم اکنون بشر امروزی بتواند خودش را برای تغییرات آنچنانی در دنیای آیندگان آماده سازد.این مطلب نیز مشروط به در اختیار داشتن دانش، مهارت، بینش و پویایی است. زندگی در دنیای جدید نیازمند شناخت کامل و کسب مهارت های استفاده از این ابزارهاست. بدون شناخت چنین ابزاری رقابت و زندگی بسیار مشکل خواهد بود و مستلزم از دست دادن فرصت های فراوانی در زندگی روزانه افراد و جوامع است.

در آستانه هزاره سوم ، دوران بکارگیری شیوه های سنتی مدیریت پایان می پذیرد و افق­های جدیدی در قالب سازمانهای یادگیرنده و سازمانهای مجازی پا به عرصه مدیریت و سازمان می گذارند. سازمانهای یادگیرنده یا سازمانهای دانش آفرین سازمانهایی هستند که در آنها خلق دانش و آگاهی های جدید ، ابداعات و ابتکارات یک کار تخصصی و اختصاصی نیست ، بلکه نوعی رفتار همگانی است و افراد چگونگی آموختن را به اتفاق هم می آموزند[1]. و هر فردی در آن  انسانی خلاق و دانش آفرین است. سازمانهایی با چنین ویژگیها و خصوصیات سازمانهایی آرمانی و خواستنی هستند. سازمان­های موفق و کامیاب امروز ما سازمان­هایی هستند که دانش جدید را خلق کرده و یا کسب نموده و آن را به طرق و شیوه های کاربردی برای بهبود فعالیت­هایشان تبدیل کرده اند، آنها از شیوه های نو و خلاق برای اصلاح ساختار و عملکردشان بهره گرفته اند و از این رو می توانند برای ما سرمشق و الگو باشند. مدیریت دانش یکی از دستاوردهای عصر اطلاعات و دانش است و با توجه به ویژگی های آن، امروزه سازمان های موفق به شدت احساس نیاز به بهره مندی از آن دارند.

1-2-       بیان مساله تحقیق
جهت گیری اداره آموزش وپرورش منطقه امامزاده به عنوان یکی از واحدهای علمی  کشور ، مدیریت دانش و ایجاد محیطی خلاق و یادگیرنده می باشد و یکی از اهداف اداره تا سال 1389 استقرار و تکمیل سیستم مدیریت دانش و مدیریت بر مولفه های آن و شناسایی سرمایه های فکری اداره می باشد. تلاشهای اولیه در اغلب سازمانها در این زمینه با این چالش عمده مواجهند که علیرغم سرمایه گذاری روی مدیریت دانش گسترش نفوذ کاربردهای آن به کندی صورت می پذیرد. علت اصلی این مشکل پایین بودن سطح آمادگی سازمانها برای پذیرش و استفاده از مدیریت دانش است . بنابراین درک صحیح از میزان این آمادگی برای جهت گیری درست تلاشهای آغازین و تدوین استراتژی های مناسب ضروری به نظر می رسد. عوامل متعدد و بیشماری در موفقیت استقرار مدیریت دانش نقش دارند ، یکی از این عوامل فرهنگ سازمانی است. لذا در این تحقیق برآنیم تا از فرهنگ سازمانی ، که باعث  به اشتراک گذاشتن بهتر دانش ، ابقاء دانش سازمانی ، ایجاد روابط مبتنی بر اعتماد و همکاری ، روح تعاون ، کمک به آموزش ، افزایش فعالیتهای مرتبط با ثبات سازمانی و درک مشترک می شود ، در جهت افزایش آمادگی سازمانی برای استقرار مدیریت دانش استفاده نماییم. دانش به طور فزآینده ای به عنوان یک جزء حیاتی برای سازمان ها شناخته شده سا و ممکن است به عنوان یک عامل مهم نقش کلیدی را در رد یا پذیرش مدیریت دانش ایفاء کند(Ciganek et al., 2010).

پیاده سازی مدیریت دانش در هر سازمانی منوط به وجود زیرساخت ها و بسترهای مناسب می باشد. یکی از شرایط زمینه ای تاثیر گذار فرهنگ سازمانی می باشد. تغییر فرهنگ سازمانی یکی از مهمترین جنبه های هر نظام مدیریت دانش می باشد، بررسی وضعیت فرهنگ سازمانی موجود و تاثیر آن بر استقرار مدیریت دانش ضروری می باشد. در همین راستا، این تحقیق با هدف تعیین ارتباط بین فرهنگ سازمانی و مدیریت دانش در اداره آموزش و پرورش بخش امامزاده شهرستان نطنز انجام می گیرد.

1-3-     اهمیت موضوع تحقیق
در دنیای امروزی به منظور همگام شدن با تغییرات روزافزون و تطبیق سازمان با نوآوریهای جدید، دیگر نمیتوان به اطلاعات کهنه گذشته و شیوه ها و روش های نامنظم قبلی اکتفاء نمود. محیط متغییر امروزی یک برنامه ریزی منظم و بکارگیری شیوه های متنوع را برای بازسازی سازمانی ، می طلبد. ادبیات جدید سازمانی با اشاره به اصطلاحاتی از قبیل : مدیریت کیفیت جامع، یادگیری سازمانی،‌مهندسی مجدد سازمان، سازمانهای یادگیرنده و مدیریت دانش و…به دنبال ایجاد چارچوب نظری به منظور سازگار نمودن سازمان با محیط بیرونی آن می باشد. اگر بخواهیم سیر تاریخی این اصطلاحات را دنبال نماییم در دسته بندی که از سوی صاحبنظران ارائه گردیده است،‌دهه 1980 را دهه جنبش کیفیت ( تاکید بر اینکه برای دستیابی به کیفیت بهتر ،‌همه کارکنان باید از قدرت فکری خود بهتر استفاده کنند)،‌دهه 1990 را دهه مهندسی مجدد ( استفاده از فناوری برای بهبود فرایندهای کسب و کار و کاهش هزینه) و دهه 2000 را دهه مدیریت دانش لقب گرفته اند(فتحیان و همکاران، 1384)

با توجه به مطالب بیان شده ، مدیریت دانش جدیدترین مفهوم در سازمانهای کنونی می باشد. از آنجاییکه به منظور اجرایی شدن تغییرات، اصلاحات باید از اساسی ترین و حساس ترین فرایندهای سازمانی صورت پذیرد . به کارگیری مدیریت دانش در آموزش و پرورش به طور عام و مدرسه به طور خاص از اهمیت بالایی برخوردار است. نیاز و فرصتهای برای مدیریت دانش در آموزش همانند این نیازها در سامانهای تجاری می باشد. امروزه باید نخستین تغییرات در سیستم های آموزش و پرورش رخ دهد تا در آینده شاهد نتیجه این تغییرات در نوآوریهای سازمانی باشیم.علی رغم وجود ادبیات بسیار زیاد در خصوص مدیریت دانش در محیطهای صنعتی،  مفهوم مدیریت دانش در مدارس تقریباً یک موضوع ناشناخته می باشد(Wilson, 2002).

اگرچه زمان بسیار زیادی از شناسایی مفهوم مدیریت دانش بعنوان ابزار حیاتی در سازمانها می گذرد ، لیکن مدیران آموزشی و معلمان اخیراً شروع به شناسایی روش­های بکارگیری سیستمهای اطلاعاتی به منظور ایجاد محیط یادگیری اثربخش نموده اند( Petrides, 2002). معلمان به صورت انفرادی منابع مادی، فعالیتهای کلاسی، روش های تعلیم و تربیت و بینش های عملی یادگیری را تعیین می نمایند. اینها دانش های نفیدی هستند که بالقوه قابل تسهیم و استفاده مجدد می باشند. گرچه تحقیقات بسیاری در خصوص تکنولوژی اطلاعات در بخش های صنعتی صورت پذیرفته است لیکن این نوع تحقیقات در محیطهای یادگیری و آموزشی بسیار کم انجام شده است.

بنابر گفته صاحبنظران، مدیریت دانش میتواند‌ در تدوین خط مشی و انجام عملیات مورد انتظار به مدیریت آموزشی کمک نماید. دانش یک موضوع ثابت نیست بلکه یک فرایند پویا می باشد. همچنین دانش باید از اطلاعات و داده ها تمیز داده شود. داده ها حقیقت یا حقیقتهای فرض شده می باشد. اطلاعات بازتاب تجارب (گفته شده،‌شنیده شده یا درک شده) در تعامل با داده هاست. ضبط داده ها یک فرایند مکانیکی می باشد در حالیکه ضبط اطلاعات یا تجارب حاصل از اطلاعات یک فرایند شناختی است(Reynolds,