به همین منظور سعی شده ضمن مصاحبه با مدیران و کارشناسان متعدد در سطح شرکت مخابرات استان خراسان با مطالعات کتابخانه‏ای و توجه به نظرات ارائه شده از سوی اندیشمندان و صاحب نظران عوامل اساسی بازدارنده  در استقرار سیستم‏های اطلاعات مدیریت را شناسایی و میزان اهمیت هر یک از این عوامل را در استقرار MIS در شرکت مخابرات استان خراسان تعیین کنیم. عوامل شناسایی شده عبارتند از:

   فقدان دانش در کاربران،   فقدان زیر ساختها،   نااگاهی مدیران، نبودن اموزش وتخصص کاربران، فقدان رویه ها وفرایندهای لازم

   این تحقیق ترکیبی از دو روش کتابخانه‏ای و میدانی (پرسشنامه‏ای) می‏باشد، برای ادبیات موضوع از روش کتابخانه‏ای استفاده شده و ابزار جمع آوری اطلاعات در این پژوهش پرسشنامه کتبی بوده است که از طریق طیف لیکرت طراحی شده است.

در این پژوهش پنج فرضیه اصلی و سه فرضیه فرعی تعیین گردیده و برای بررسی و تجزیه و تحلیل آماری و تفسیر داده‏ها از ضریب همبستگی پیرسون و آزمون مختص به آن استفاده شده است. برای تحلیل داده ها از نرم افزار آماری SPSS کمک گرفته ایم.

چکیده

فصل اول: طرح تحقیق

1-1- مقدمه

1-2- بیان مسئله

1-3- اهمیت و علت انتخاب موضوع

1-4- هدف تحقیق

1-5- پرسش‌های پژوهش

1-6- چارچوب پژوهش

1-7- متغیرهای پژوهش

1-8- فرضیه‌های پژوهش

1-9- مدل تحلیلی پژوهش

1-10- تعریف عملیاتی

1-11- قلمرو تحقیق:

1-11-1- قلمرو مکانی تحقیق

1-12-2- قلمرو زمانی تحقیق

1-12-3- قلمرو موضوعی تحقیق

فصل دوم

مقدمه

بخش اول: مبانی نظری پژوهش

2-1- اطلاعات و نقش آن در سازمان

2-1-1- اطلاعات و داده‌ها

2-1-2- اهمیت اطلاعات

2-1-3- تبدیل داده‌ها به اطلاعات

2-1-4- ارزش اطلاعات

2-1-5- سیستم اطلاعات (IS)

2-1-6- سیستم اطلاعات مدیریت (MIS)

2-1-6-1- اجزاء MIS

2-1-7- جایگاه سیستم اطاعات مدیریت در سازمان

2-1-8- تأثیر فناوری اطلاعات بر سازمان

2-1-9- اهداف طراحی سیستم

2-1-10- شناخت بافت سازمانی

2-1-11- گامهای اساسی روش عوامل حیاتی موفقیت

2-1-12- لایه‌های سیستم اطلاعات مدیریت:

2-1-12-1- لایه‌ فنی (تکنولوژیکی)

2-1-12-2- لایه اطلاعاتی

 

2-1-12-3- لایه کاربردی

2-1-13- سیستم اطلاعات مدیریت و نقش مدیران:

2-1-13-1- نقش ارتباطی (تعاملی / مراوده‌ای)

2-1-13-2- نقش اطلاعاتی

2-1-13-3- نقش تصمیم‌گیری

2-1-14- اثر سطح مدیریت بر طرح MIS

2-1-15- طبقه‌بندی سیستم‌اطلاعاتی:

2-1-15-1- طبقه‌بندی بر اساس ساختار

2-1-15-2- طبقه‌بندی بر اساس حیطه عملکردی

2-1-15-3- طبقه‌بندی بر اساس معماری سیستم

2-1-16- عوامل تأثیرگذار برنوع سیستم‌های اطلاعاتی مورد نیاز

2-1-17- انواع سیستم‌های اطلاعاتی:

2-1-17-1- سیستم پردازشی تعاملی (TPS)

2-1-17-2- سیستم گزارشات مدیریت (MRS)

2-1-17-3- سیستم پشتیبانی تصمیم‌گیری (DSS)

2-1-17-4- سیستم هوش مصنوعی (AI)

2-1-17-5- سیستم‌های خبره یا هوشمند (ES)

2-1-17-6- سیستم پشتیبانی تصمیم‌گیری گروهی (GPSS)

2-1-17-7- اتوماسیون اداری (OA)

2-1-17-8- سیستم کارکنان دانشی (KWS)

2-1-17-9- سیستم پشتیبانی مدیران ارشد اجرایی (ESS)

2-1-18- سیر تکامل سیستم‌های اطلاعاتی

2-1-19- علت نیاز به سیستم‌های اطلاعاتی

2-1-20- متدولوژیهای طراحی و استقرار سیستم

2-1-21- طرق گوناگوم ایجاد سیستم:

2-1-21-1- چرخه حیات سنتی تجزیه و تحلیل و طراحی سیستم

2-1-21-2- چرخه حیات نظام یافته و تجزیه و تحلیل و طراحی سیستم

2-1-22- گامهای دهگانه چرخه حیات سیستم

2-1-23- ویژگی‌های یک سیستم اطلاعات کارآمد

2-1-24- گروههای تأثیرگذار در برپایی یک سیستم اطلاعاتی نوین

2-1-25- استقرار سیستم‌های اطلاعاتی

2-1-26- عوامل موفقیت در استقرار سیستم‌های اطلاعاتی

2-1-27- موانع استقرار سیستم‌های اطلاعاتی

2-1-28- معیارهای پیروزی سیستم اطلاعاتی

2-1-29- مشکلات بکارگیری سیستم‌های اطلاعاتی در سازمانهای دولتی

بخش دوم: توصیف فضای مطالعاتی، تحقیقاتی

2-2- جایگاه سیستم‌های اطلاعاتی در شرکت مخابرات استان خراسان

2-2-1- توصیف فضای مطالعاتی (شرکت مخابرات  استان خراسان)

2-2-2- سابقه استقرار سیستم اطلاعات

2-2-2-1- زمان بهره‌برداری از سیستم اطلاعات

2-2-2-2- جایگاه سازمانی و تشکیلات سیستم‌های اطلاعات

2-2-3- سیستم‌های اطلاعاتی موجود

2-2-4- شرح هر کدام از سیستم‌ها و انواع گزارشات دریافتی:

2-2-4-1- سیستم طرح جامع مالی

2-2-4-2- سیستم طرح جامع تدارکات و انبار

2-2-4-3- سیستم طرح جامع امور مشترکین

2-2-4-4- سیستم طرح جامع نیروی انسانی

2-2-5- ساختار سیستم‌های اطلاعاتی شرکت

بخش سوم: پیشینه پژوهش

2-3- سابقه تحقیق

2-3-1- سابقه تحقیق در داخل کشور

2-3-2- سابقه تحقیق در خارج از کشور

فصل سوم: روش پژوهش

مقدمه

3-1- روش تحقیق

3-2- فرضیه‌های پژوهش

3-3- جامعه آماری

3-4- روش نمونه‌گیری

3-5- منابع و روشهای جمع‌آوری اطلاعات

3-6- ویژگی‌های پرسشنامه

3-7- اندازه‌گیری و ابزار آن

3-8- روش آماری

3-9- اعتبار (روایی) پرسشنامه

3-10- اعتماد پذیری (پایایی) پرسشنامه

فصل چهارم: یافته‌های پژوهشی

مقدمه

4-1- بخش اول: بافت نمونه آماری تحقیق

4-1-1- ویژگی‌ پاسخگویان بر حسب سطح مدیریتی

4-1-2- ویژگی‌ پاسخگویان بر حسب رسته شغلی

4-1-3- ویژگی‌ پاسخگویان بر حسب حوزه کاری

4-1-4- ویژگی‌ پاسخگویان بر حسب سابقه خدمت

4-2- آزمون فرضیه‌ها

4-3- مدل پژوهش

فصل پنجم: نتیجه‌گیری و پیشنهاد

5-1- بخش اول: نتایج تحقیق

5-2- بخش دوم: پیشنهادهای مبتنی بر یافته های پژوهش:

5-2-1- پیشنهاد برای بهبود وضع موجود

5-2-2- توصیه به پژوهشگران جهت تحقیقات آتی

 فصل اول : طرح تحقیق

مقدمه :

هنگامی که انسان موفق شد ماشین را به مثابه منبع کار فیزیکی، جایگزین نیروی کار کند، بخشی از کار به ماشین و بخشی دیگر به انسان واگذار گردید. بدین ترتیب، کار به اجزای ریز تر تشکیل دهنده خود تقسیم شد .بنابراین، با قرار گرفتن محصول در خط تولید، ضمن افزایش بهره وری، جنبه های غیر انسانی (جانشینی) کار نیز فزونی یافت.

   با جنگ جهانی دوم عصر سیستم ها نیز آغاز شد .علی رغم تشکیل شدن سیستم از اجزای بهم وابسته و پیوسته،آن را باید به منزله یک کل غیر قابل تقسیم به اجزای خود در نظر گرفت.

   عصر سیستم ها، انقلاب فرا صنعتی را به ارمغان آورد . این انقلاب مبتنی بر استفاده از ماشینهای محاسبی است که ضمن مشاهده، به تولید، پردازش منطقی و انتقال اطلاعات می پردازند.با انقلاب صنعتی و ظهور ماشینهای پردازش و انتقال اطلاعات، امکان ماشینی کردن برخی از فعالیتهای ذهنی نیز فراهم شد.

در حدود اواسط قرن بیستم (دهه 1950) کشورهای صنعتی به مرحله جدیدی پای نهادند که طی آن به جوامعی خدمتگرا تبدیل شدند. در این دوره جاذبه استخدام بیشتر مبتنی بر ارائه خدمات بود.ولی اکنون این کشورها در عصر اطلاعات به سر می‌برند یعنی عصری که در آن حاکمیت به کامپیوتر، تکنولوژی ارتباطات و متخصصان و افراد بسیار ماهر تعلق دارد و به جای تلاش فیزیکی بر لزوم استفاده از قدرت فکر تاکید می‌شود.

   در عصر صنعتی «سرمایه» منبع استراتژیک به شمار می آمد، در حالی که در عصر اطلاعات، دانش منبع استراتژیک است (رضائیان، 1376، 1-6).

   ایالات متحده آمریکا از سال 1950 از جهان صنعتی با حفظ برتریت صنعتی به عصر اطلاعات گام نهاد. با افزایش درجه اهمیت فعالیت کارکنان و متخصصین در دنیای اطلاعات و ارجعیت و اهمیت آن نسبت به فعالیت های صنعتی نیاز این گروه از کارکنان در بخشهای سه گانه  خدمات، کشاورزی، صنعت و هنر بیشتر احساس شده است.

   جوامع پیشرفته نیز در حال حرکت برای تکنولوژی اطلاعات هستند حرکتی که دارای نرخ شتاب بسیار بالایی است. هنگامی که حجم و سرعت اطلاعات در اختیار مدیران افزایش می یابد، پردازش اطلاعات بایستی بطور فزاینده و با استفاده از سیستم های اطلاعاتی مدیریت صورت گیرد (مومنی،1372، 20-21).

   در عصر اطلاعات ارزش افزوده از طریق تبدیل اطلاعات به دانش و همچنین سرعت انتقال آن، حاصل   می شود. جریان اصلی عصر اطلاعات، مبتنی بر ارتباطات است.

   مدیران هموراه به دنبال اطلاعات هستند و اتخاذ تصمیمات آنان بر اساس داده های مرتبط با موضوع تصمیم است. در گذشته منابع اطلاعاتی آنان اتفاقی و غیر مطمئن و بطور مختلف و گوناگون بوده و اطلاعات آنان از طریق مقامات مافوق و یا مرئوسین و سایر پرسنل سازمان تامین می شد، که عدم اطمینان و اتکاء به صحت اطلاعات را تشدید می‌کرد.

   فقر و ضعف اطلاعات موجب می شود که مدیریت سازمان نه تنها تصور درست و کاملی از آینده نداشته باشد، بلکه حتی نتواند نقاط ضعف و قوت وضع گذشته و موجود سازمان را درست و کامل بشناسد. در نتیجه نه می‌تواند هدف گذاری صحیح نماید و نه قادر است فعالیتهای مناسبی را برای سازمان طراحی نماید و پیرو این امر  از منابع سازمان استفاده بهینه نخواهد شد. لذا می توان یکی از عمده ترین دلایل عدم کارائی و عدم موفقیت سازمانها را تصمیم گیری ضعیف و یا غلط یابی موقع مدیریت سازمان به علت عدم وجود اطلاعات کافی و مناسب دانست و این امر می تواند به دلیل اهمیت کافی قائل نشدن برای اطلاعات، تامین نکردن زیر بناهای مناسب و ضعیف در تولید، سازمان دهی،ذخیره سازی و اشاعه اطلاعات مناسب، دقیق، صحیح و قابل اعتماد و به هنگام و کامل است.

   لذا تجهیز مدیریت به یک سیستم اطلاعاتی صحیح و مطمئن که توانایی مدیریت را در اتخاذ تصمیم، برنامه ریزی و کنترل سازمان یاری دهد الزامی است. (مومنی،1372، 24-23).

   سیستم اطلاعات مدیریت سیستمی است که بر اساس عرضه داده ها و اطلاعات صحیح و خلاصه شده در موقع مناسب به تصمیم گیرندگان سازمان، امکان تصمیم گیری صحیح و دقیق را برای مدیران فراهم می سازد.

   یکی از مراحل استقرار و راه اندازی سیستم اطلاعات مدیریت، شناخت مشکلات مقابل آن و ارائه پیشنهادات جهت رفع این مشکلات می باشدکه در این تحقیق به بررسی آن خواهیم پرداخت.

1-2- بیان مسئله

امروزه در هر سازمانی دستیابی به اهداف با حداکثر کارائی و اثر بخشی، مهمترین رسالت سازمانی است. برای رسیدن به این مقصود می بایست تمامی فعالیتهای یک سازمان طبق برنامه خاصی انجام گیرد و باید یک دیدگاه وسیع از کلیه مشکلات مقابل آن تهیه گردیده و راههایی برای رفع آن ارائه گردد.

   اطلاعات به عنوان اصلی ترین عامل در این روند دارای ارزش ویژه ای است و هرچه حجم و پیچیدگی عملیات وسیع‌تر می شود، اطلاعات اهمیت بیشتری می یابد.

   به هر میزانی که گستره عملیات وسیعتر و پراکنده تر می گردد اداره نمودن اطلاعات بدون داشتن یک سیستم منطقی غیر قابل اجراء می باشد. سیستمی که بتواند این مسائل را پشتیبانی نموده و پس از کسب اطلاعات، مدیر را در تصمیم گیریهایش راهنمایی نماید سیستم اطلاعات مدیریت می باشد . این سیستم یکی از معتبرترین سیستم هاست که استفاده از آن روز به روز افزایش یافته و هر سازمانی بر اساس ساختار درونی خود این سیستم را طراحی می نماید. اما مسئله به اینجا ختم نمی گردد بلکه تنها طراحی و تنظیم سیستم بخشی از کار بوده و قسمت دیگر آن استقرار و اجرای آن می باشد. در کشور ایران بدلیل عدم اسقرار صحیح سیستمهای اطلاعاتی مدیریت گردونه تولید و اقتصاد دچار کاستی می گردد.

   دلایل متعددی را می توان برای این امر بیان نمود باید اذعان داشت که مدیران سازمانهای دولتی کشور در راستای بکار گیری سیستم اطلاعاتی مدیریت با موانع متعدد مواجه بوده و هستند از مهمترین عوامل یاد شده می توان به فقدان دانش کاربران، فقدان فرآیندها و رویه های لازم، نبودن آموزش وتخصص کاربران، فقدان زیر ساختها و ناآگاهی مدیران از اصول MIS و . . .

   ورود سیستم های اطلاعاتی مدیریت در سازمان همیشه با موفقیت و در جهت اهداف یاد شده نبوده است.هزینه های ناشی از تاخیر در ساختار سیستم های اطلاعاتی، نارضایتی کاربران از سیستم و سایر مسائل مطروحه در چگونگی جذب سیستم اطلاعات مبتنی بر کامپیوتر، عارضه هایی از وجود مشکل در استقرار سیستم بوده است )ترک زاده،1368،115-116 ).

نتیجه مطالعات انجام شده از سوی محققین و همچنین گزارشات و تجارب متخصصین بیانگر آن است که ممکن است سیستم های اطلاعات مدیریت در سازمان با دقت طراحی شود ولی در بکار گیری و هماهنگ شدن با رویه های سازمان دچار مشکل گردد و از سوی دیگر سیستم نه چندان دقیقی در سازمان دیگر بدون مشکل اجراء گردد.

شناسایی موانع، مشخص نمودن جزئیات، یافتن راههایی جهت کاهش و رفع آنها مواردی است که استقرار هر چه صحیح تر سیستم اطلاعات مدیریت را تسهیل می نماید.

1-3- اهمیت و علت انتخاب موضوع

   وابستگی پیچیده صنایع، منابع خارجی، دانش فنی، خدمات مهندسی، نصب و راه اندازی و پشتیبانی لازم، پرداختن به مسائل مشتریان و مشترکین، آگاه بودن از تحولات و نوآوری ها در زمینه های مختلف اهمیت اطلاعات و مدیریت را روشن می سازد . ایجاد یک سیستم بزرک و بدون سیستم موثر ارتباطی که بتواند اجزاء سیستم های کوچکتر را مرتبط سازد میسر نخواهد شد.

   در سیستم های بزرگ تجاری مدیران به اطلاعاتی احتیاج دارند که آنها را برای اتخاذ تصمیمات، برنامه ریزی و کنترل سازمان یاری نماید.بسیاری از افراد در مفهوم تجاری اطلاعات را با داده در معنا مترادف می‌دانند در حالیکه تمایز بین داده ها و اطلاعات برای طراحی سیستهای مدیریت MIS مهم می باشد.