فهرست مطالب

  عنوان             صفحه

چكیده 1

مقدمه 2

فصل اول: کلیات

1- كلیات 5

1-1- طرح تحقیق 5

1-1-1- بیان مسأله 5

1-1-2- پرسش اصلی تحقیق 8

1-1-3- فرضیه‌های تحقیق 8

1-1-4- اهداف تحقیق 8

1-1-5- سوابق تحقیق 8

1-1-6- جنبه نوآوری تحقیق 9

1-1-7- روش تحقیق 9

1-2- مفاهیم 10

1-2-1- معنای لغوی دیه 10

1-2-2- معنای اصطلاحی دیه 10

1-2-3-نفقه در لغت 11

1-2-4- تعریف اصطلاحی نفقه 11

1-2-5- تعریف حقوقی نفقه 13

1-3- مبانی نظری حقوق زن در اسلام 14

 

فصل دوم: حمایت شرع از زنان در نکاح،مهریه، نفقه و طلاق

2- حمایت شرع از زنان در نکاح، نفقه و طلاق 21

2-1- اهمیت مسأله‌ی نکاح در فقه اسلامی 21

2-1-1- احکام حمایتی شرع از زنان در نکاح 22

2-1-2- احکام حمایتی شرع از زنان در باب مهریه 24

2-2- احکام حمایتی شرع از زنان در باب نفقه 26

2-2-1- نفقه در مكاتب الهی 26

2-2-1-1- یهود 26

 

2-2-1-2- مسیحیت 26

2-2-1-3- اسلام 27

2-2-2- نفقه از دیدگاه حقوق غرب 28

2-2-3- نفقه از منظر آیات و روایات 28

2-2-3-1- نفقه از منظر آیات 29

2-2-3-2- ارکان نفقه‌ی زوجه از دیدگاه قرآن 35

2-2-3-3- نفقه از دیدگاه روایات 39

2-2-4- دیدگاه فقهای امامیه در خصوص نفقه‌ی زن 41

2-2-5- گستره‌ی نفقه و نحوه‌ی پرداخت آن 44

2-2-6- ملاک میزان نفقه و نحوه پرداخت آن 49

2-2-7- حق نفقه‌ی زن در طلاق رجعی 50

2-2-8- حق نفقه‌ی زن در طلاق باین 51

2-2-9- نفقه و حق حبس زوجه 52

2-3- احکام حمایتی شرع از زنان در باب طلاق 54

2-3-1- معنا و مفهوم طلاق 54

2-3-2- روایاتی در مذمت طلاق 55

2-3-4- احادیث مربوط به ملزم بودن شوهر به طلاق 57

2-3-5- مباحث حقوقی طلاق 59

 

فصل سوم: اشتغال زنان

3- اشتغال زنان 66

3-1- مشروعیت اشتغال زنان 67

3-1-1- مشروعیت اشتغال زنان از دیدگاه قرآن 67

3-1-1-1- آیاتی كه بر حق مالكیت زنان بر اموالشان دلالت دارند 67

3-1-1-2- آیاتی كه از كار زنان در بیرون از منزل سخن می‌گوید 68

3-1-1-3- آیاتی كه همه‌ی مردم را به فعالیتهای اقتصادی تشویق می‌كند 69

3-1-1-4- آیات تحلیل و تحریم برخی از معاملات 69

3-1-2- مشروعیت اشتغال زنان از دیدگاه روایات 70

3-2- قوامیت و ریاست شوهر و كار و اشتغال زن در بیرون از منزل 71

3-3- دیدگاه فقه امامیه در خصوص اشتغال زنان 77

 

فصل چهارم: حمایت شرع از زنان در باب مجازات

4- حمایت شرع از زنان در مجازات 83

4-1- حمایت شرع از زنان در باب دیه و قصاص 83

4-1-1- پیشینه‌ی تاریخی دیه و قصاص 83

4-1-1-1- عصر جاهلیت 83

4-1-1-2- دیه در حقوق یونان و روم 84

4-1-1-3- دیه در آیین یهود 85

4-1-1-4- دیه در آیین مسیحیت 86

4-1-1-5- دیه در حقوق آنگلوساکسون 86

4-1-1-6- دیه در دین اسلام 87

4-1-2- تعریف دیه در متون فقهی 89

4-1-3- دیدگاه فقهای امامیه در خصوص دیه و قصاص زن و مرد 90

4-1-4- دیدگاه فقهای امامیه در خصوص دیه‌ی اعضاء در زن و مرد 94

4-1-5- قوانین حمایتی شرع در بحث قصاص 99

4-2- حدود 100

4-2-1- زنا 100

4-2-1-1- در نهی از زنا 100

4-2-1-2- حدود زنا 101

4-2-3- سایر احکام حدود در حمایت از زنان 107

نتیجه گیری 114

پیشنهادات 115

فهرست منابع 116

چكیده

 

یکی از موضوعاتی که همواره در سطوح مختلف جامعه چه در داخل و چه خارج از کشور محل ابهام و پرسشهایی واقع شده، بحث تساوی حقوق زنان و مردان است. با توجه به ترویج و گسترش تفکرات فمینیستی در ایران، همواره این گروه های افراطی حملات شدیدی را به بحث حقوق زنان در اسلام طرح ریزی کرده اند.                                   

در همین راستا هدف پژوهش حاضر بررسی برخی از حقوق مصرح زنان در شرع اسلام بر مبنای روش تحقیق کتابخانه‌ای می‌باشد تا نشان دهد که اگرچه در مواردی به ظاهر میان حقوق زنان و مردان تفاوت وجود دارد اما این تفاوت منجر به تبعیض نمی شود بلکه جهت حفظ تعادل در مجموعه احکام فقهی و دوری از افراط و تفریط است. در این تحقیق به بررسی برخی از احکام و قوانین حمایتی شرع اسلام از حقوق زن در باب نکاح (مهریه، نفقه، اشتغال زنان)، باب طلاق، باب مجازات (دیه، قصاص، حدود)  پرداخته شده است.

واژه های كلیدی: اشتغال، حدود، حمایت شرع، زنان، فقه، نکاح.

مقدمه

هرگاه وارد مباحث تاریخی می‌شویم و موقعیت زنان را در طـول تاریـخ بـررسی می‌كنیم، می‌بینم كه زن در بیشتر ادوار تاریخ در موقعیت بسیار پست و خفت‌باری قرار داشته؛ به طوری كه هیچ ارزش و بهایی به او داده نشده است. در قرون ابتدایی پیدایش بشر و در عصر جاهلیت هیچ گونه حق انسانی به زن داده نمی‌شد و با وی در حد احشام و شاید کمتر بها داده می شده و اینک در عصر جاهلیت جدید در قرن بیست ویکم هر چند بر مرد و زن ظلم مى شود اما زنان به واسطه ویژگى‏هاى شخصیتى و جنسى كه دارند در این دوره بیشتر مورد تعدى و ستم قرار مى‏گیرند و شاید به جرات بتوان ادعا كرد كه این ظلم و پیمالی شخصیتی زن به مراتب سخیفتر از جاهلیت اعراب بادیه نشین است، در حالی که اگر به بررسی جایگاه زن در اسلام بپردازیم، می‌بینیم كه با ظهور اسلام زن از یك جایگاه رفیع و والایی برخوردار می‌شود.

اسلام با نگرشی متعالی به انسان و با هدف قرار دادن قرب به خدا به عنوان هدف برتر، تمام ارزش‏گذاری‏ها را بر این اساس قرار داده و مشاغل و مناصب را در تمامی انواع و سطوح آن، چیزی جز امانت نمی‏داند که استفاده از آن در جهت مثبت یا منفی، انسان را به پروردگار نزدیک یا دور می‏کند و چون ارزش هر کار و فعالیتی بستگی به شرایط آن کار و فعالیت دارد، وقتی پرورش فرزندان به عنوان یک وظیفه بر عهده زنان قرار می‏گیرد، این وظیفه بنا به نوع مسئولیت آن، از اهمّ وظایف انسانی ارزیابی می‏گردد که نمی‏توان آن را با هیچ معیار مادی به سنجش درآورد و این ارزش از آنجا ناشی می‏شود که چنین اقدامی در جهت ساختن جامعه‏ای سالم عملی خدایی به حساب می‏آید؛ چراکه رضایت و آرامش خلق خدا در سایه آن تأمین می‏شود.  

ما نمى‏توانیم برداشت و ارزیابى درستى از قوانین جزائى‏اسلام (اشتغال زن، دیه، قصاص و …) داشته باشیم بى‏آنكه جایگاه و كلیه مناسبات موجود این بخش ازقوانین و احكام را با بقیه‌ی بخشها در نظر بگیریم. چنان كه در خود این بخش‏از مجموعه نیز، باید به پیوندهاى موجود میان اجزا و تك تك مواد ومقررات آن، توجه نمود. و این خود امرى كاملاً دشوار و براى بسیارى ازافراد ناممكن است، چرا كه فهم همه‌ی اجزای دین  و جایگاه و مناسباتى كه‏هر یك از اجزای آن دارند، و تأثیر و تأثر متقابل، و نسبت‏سنجى آن با انسان ‏و كلیه‌ی روابط و مناسبات اجتماعى و فردى او، امرى آسان و