عنوان                                                                                                                        صفحه

فصل اول: کلیات پژوهش

  مقدمه …………………………………………………………………………………………………………………………………………………… 6

تعریف و بیان مسئله …………………………………………………………………………………………………………………………………7  

هدف ها و فرضیه های تحقیق …………………………………………………………………………………………………………………13

ضرورت انجام تحقیق ………………………………………………………………………………………………………………………………14

تعاریف مفهومی و عملیاتی متغیرها ……………………………………………………………………………………………………….15

فصل دوم: مبانی نظری و پیشینه پژوهش

مقدمه ………………………………………………………………………………………………………………………………………………………20

مبانی نظری …………………………………………………………………………………………………………………………………………….20

ادراک از محیط کلاس و پیشرفت تحصیلی …………………………………………………………………………………………..23

باورهای شایستگی و پیشرفت تحصیلی …………………………………………………………………………………………………26

باورهای پیشرفت و پیشرفت تحصیلی ……………………………………………………………………………………………………29

رفتارهای پیشرفت و پیشرفت تحصیلی ………………………………………………………………………………………………….35

فصل سوم: روش پژوهش

روش پژوهش ………………………………………………………………………………………………………………………………………….39

شرکت کنندگان ……………………………………………………………………………………………………………………………………..39

ابزار های پژوهش …………………………………………………………………………………………………………………………………..40

پرسشنامه ادراک از کلاس ……………………………………………………………………………………………………………………..40

پرسشنامه راهبردهای انگیزشی برای یادگیری ………………………………………………………………………………………41

پرسشنامه ادراک شایستگی …………………………………………………………………………………………………………………….42

شیوه اجرا ………………………………………………………………………………………………………………………………………………..43

روش تجزیه و تحلیل داده ها …………………………………………………………………………………………………………………44

فصل چهارم: یافته های پژوهش

 

تحلیل مدل مفهومی پژوهش ………………………………………………………………………………………………………………..46

باورهای پیشرفت ……………………………………………………………………………………………………………………………………55

رفتار پیشرفت ………………………………………………………………………………………………………………………………………..58

باورهای شایستگی …………………………………………………………………………………………………………………………………60

ادراک از کلاس ………………………………………………………………………………………………………………………………………62

عملکرد تحصیلی ……………………………………………………………………………………………………………………………………64

فصل پنجم: بحث و نتیجه گیری

مقدمه …………………………………………………………………………………………………………………………………………………….67

ادراک از محیط کلاس …………………………………………………………………………………………………………………………..67

باورهای شایستگی ………………………………………………………………………………………………………………………………….70

باورهای پیشرفت ……………………………………………………………………………………………………………………………………72

رفتارهای پیشرفت ………………………………………………………………………………………………………………………………….75

نتیجه گیری کلی ……………………………………………………………………………………………………………………………………76

محدودیت های پژوهش ………………………………………………………………………………………………………………………..77

پیشنهادهای پژوهش …………………………………………………………………………………………………………………………….78

پیشنهادهای کاربردی پژوهش……………………………………………………………………………………………………………….79

منابع فارسی ………………………………………………………………………………………………………………………………………….80

منابع لاتین …………………………………………………………………………………………………………………………………………..82

 

فهرست شکل ها

شکل (4-1) توزیع نمره ی اندرسون-رابین، پس از تحلیل عاملی مولفه های باورهای شایستگی …………………………………. 53

شکل (4-2) توزیع نمره ی اندرسون-رابین، پس از تحلیل عاملی مولفه های ادراک از کلاس………………………………………….. 54

شکل (4-3) توزیع نمره ی اندرسون-رابین، پس از تحلیل عاملی مولفه های باور پیشرفت……………………………………………… 54

شکل (4-4) توزیع نمره ی اندرسون-رابین، پس از تحلیل عاملی مولفه های رفتار پیشرفت……………………………………………. 55

شکل (4-5) مدل مفهومی پژوهش، نتایج ضرایب رگرسیونی استاندارد شده ی مدل…………………………………………58

شکل (4-8) نتایج تحلیل واریانس یک راهه ی تفاوت مولفه های باور پیشرفت در بین دختران و پسران……………………………60

فهرست جداول

جدول (4-1) آماره های توصیفی عملکرد تحصیلی، باور و رفتار پیشرفت، ادراک فرد از کلاس، و باورهای شایستگی………… 49

جدول (4-2) ماتریس همبستگی بین عملکرد تحصیلی، باور و رفتار پیشرفت، ادراک فرد از کلاس، و باورهای شایستگی… 50

جدول (4-3) ماتریس همبستگی بین عملکرد تحصیلی با مولفه های باورپیشرفت، رفتار پیشرفت، باورهای شایستگی و ادراک از کلاس درس….. 51

جدول (4-4) شاخص های برازش مدل………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… 56

جدول (4-5) ضرایب استاندارد شده، مستقیم، غیر مستقیم و کل در مدل مفهومی پژوهش………………………………………………………………….. 57

 

جدول (4-6) آماره های توصیفی مولفه های باور پیشرفت………………………………………………………………………………………………………………………… 59

 

جدول (4-7) آزمون همگنی واریانس بین دو گروه دختران و پسران در مولفه های باورهای پیشرفت……………………………………………………. 59

 

جدول (4-8) نتایج تحلیل واریانس یک راهه ی تفاوت مولفه های باور پیشرفت در بین دختران و پسران……………………………………………….. 60

 

جدول (4-9) آماره های توصیفی مولفه های رفتار پیشرفت…………………………………………………………………………………………………………………………. 61

 

جدول (4-10) آزمون همگنی واریانس بین دو گروه دختران و پسران در مولفه های رفتار پیشرفت…………………………………………………………. 62

 

جدول (4-11) نتایج تحلیل واریانس یک راهه ی تفاوت مولفه های رفتار پیشرفت در بین دختران و پسران……………………………………………. 63

 

جدول (4-12) آماره های توصیفی مولفه های باورهای شایستگی در بین دو گروه دختران و پسران………………………………………………………….. 63

 

جدول (4-13) آزمون همگنی واریانس بین دو گروه دختران و پسران در مولفه های باورهای شایستگی……………………………………………………. 64

 

جدول (4-14) نتایج تحلیل واریانس یک راهه ی تفاوت بین مولفه های باورهای شایستگی در دختران و پسران………………………………………. 65

 

جدول (4-15) آماره های توصیفی در بین دو گروه دختران و پسران در مولفه های ادراک فرد از کلاس……………………………………………………. 65

 

جدول (4-16) آزمون همگنی واریانس بین دو گروه دختران و پسران در مولفه های ادراک فرد از کلاس…………………………………………………… 66

 

جدول (4-17) نتایج تحلیل واریانس یک راهه ی تفاوت مولفه های ادراک فرد از کلاس در بین دختران و پسران……………………………………… 67

 

جدول (4-18) نتایج تحلیل واریانس یک راهه ی تفاوت مولفه های ادراک فرد از کلاس در بین دختران و پسران……………………………………… 68

 

 

 

 

 

 

 

 

فصل اول

 

کلیات پژوهش

 

 

 

 

 

 

 

مقدمه
پیشرفت  تحصیلی  و   عوامل   مؤثر   بر آن سال هاست  كه   مورد   توجه   متخصصان  آموزش   و  پرورش قرار گرفته است. طی دو دهه ی اخیر سمت و سوی عملکرد معلمان جهت یادگیری هر چه بهتر دانش آموزان راهنمایی و دبیرستان نسبتا تغییر کرده است و برای پیشرفت تحصیلی دانش آموزان بیشتر بر باورها، انتظارات و انگیزه های آن ها تاکید دارند  (بادروا و لوئنگ[1] ،۲۰۰۵). علاوه بر این پیشرفت تحصیلی همواره برای معلمان، دانش آموزان، والدین، نظریه پردازان و محققان تربیتی نیز حائز اهمیت بوده است. این پیشرفت تحت تاثیر انتظار و ارزش دانش آموزان از تکالیف درسی است و میزان انتظار و ارزش تحت تاثیر نحوه ی ادراک محیط اجتماعی، زمینه فرهنگی، عملکرد و رخدادهای گذشته است (پینتریچ و شانک[2]، 1390). با توجه  به آشكار شدن  اهمیت پیشرفت تحصیلی در دنیای امروز ، شناسایی  و بررسی عوامل و متغیر های مؤثر بر آن حائز اهمیت فراوان ا ست  (پومرانتز[3]، ۲۰۰۷).  روانشناسان جهت بررسی رابطه بین این متغیرها به ارائه مدل می پردازند. از جمله این مدل ها حاصل کار اکلز و ویگفیلد و همکاران آنها است که بیشترین تحقیق را در مورد پیشرفت تحصیلی و محیط کلاس انجام داده است (واینر[4]، 1992 ؛ ویگفیلد و اکلز[5]، 1992؛ ویگفیلد، سونکسس[6]، و اکلز، 2004). این مدل (بعنوان مثال اکلز 1983، 1987، 1993، اکلز و همکاران، 1989؛ ویگفیلد و اکلز، 1992، 2000) یک نظریه شناختی انگیزشی است که به میزان انگیزش افراد برای تلاش جهت اهداف مشخص، انتظار دست یافتن به این اهداف مطلوب و میزان ارزش گذاری افراد برای این اهداف می باشد (فیدر[7]، 2005).

دانش آموزان جهت رسیدن به پیشرفت تحصیلی باید باورها (انتظار-ارزش-عواطف) و راهبردها و رفتارهای پیشرفت (تلاش، مرور ذهنی، سازماندهی و بسط دهی، فراشناخت) را در خود شکل دهند. در این مدل فرض شده است که متغیرها با هم در ارتباط اند به طوری که اگر دانش آموزان ادراک درست و مثبت از توانایی های خود داشته باشند، باعث شکل گیری ارزش درونی و انتظار موفقیت در آنها شده و به انجام رفتارهایی می پردازند که باعث پیشرفت تحصیلی آنها می شود. این مدل رابطه بین متغیرها را بطور هم زمان و با هم در نظر گرفته است تا نقش احتمالی هر یک از این متغیرها را بیابد. بنابراین هدف این مطالعه بررسی روابط ساده و چندگانه ادراکات پیشرفت، باور های پیشرفت و رفتارهای پیشرفت با پیشرفت تحصیلی درس زیست شناسی در مدلی است که بر اساس نظریه انتظار و ارزش تدوین شده است.

تعریف مسئله و بیان سوال های اصلی تحقیق
یکی از پیامدهای مهم در نظام آموزشی، پیشرفت تحصیلی و رفتار پیشرفت مرتبط با آن است. پیشرفت تحصیلی شامل عملکرد دانش آموز در آزمون های معیار شده پیشرفت، نمره دروس مختلف و سایر نتایج یادگیری از جمله عملکرد در آزمون ها یا تکالیف کلاسی است. رفتارهای پیشرفت شامل مرور ذهنی، سازماندهی و بسط دهی و فراشناخت که باعث بهبود پیشرفت تحصیلی می شوند. مرور ذهنی شامل تکرار فعال یک موضوع برای بخاطر سپردن آن که یکی از راهبردهای سطحی پیشرفت است. روانشناسان شناختی گسترش معنایی را بعنوان افزودن معنی به اطلاعات تازه برای ربط دادن آنها به اطلاعات قبلا آموخته شده تعریف کرده اند و سازماندهی به معنای نوعی راهبرد گسترش معنایی است اما تفاوت آن با راهبردهایی که در قسمت پیش توضیح دادیم در این است که یادگیرنده در استفاده از راهبرد سازماندهی، برای معنی دار ساختن یادگیری، به مطالبی که قصد یادگیری آنها را دارد نوعی چهارچوب یا ساختار سازمانی تحمیل می کند. محققان بسط را از مهم ترین راهبردهای شناختی می دانند زیرا این راهبرد موجب ارتباط آموخته های قبلی به اطلاعات جدید می شود.

رفتار پیشرفت تحت تاثیر عواملی نظیر باور ها و ادراکات (انتظارات) می باشد. دوئک[8] (2000) می گوید این باورهای ما هستند که به دنیای اطراف ما سازمان می دهند و به تجربیاتمان معنا می بخشند و به طور کلی سیستم معنایی و رفتاری هر شخص را تشکیل می دهند. این باور ها شامل، انتظار، ارزش و عواطف هستند. ترکیب مضربی از دو باور (باور های مربوط به توانایی انجام تکلیف (انتظار موفقیت) و باورهای مرتبط با ارزش تکلیف)، باعث بروز رفتارهای پیشرفت می شوند. به بیان دیگر، ممکن است ما قادر به انجام کاری باشیم، اما اگر ارزش برای آن کار قائل نباشیم بعید است که به آن بپردازیم. از سوی دیگر ممکن است ما کاری را ارزشمند بدانیم، اما اگر احساس کنیم که قادر به انجام آن نیستیم و انتظار شکست داشته باشیم، محتمل است که به آن کار دست نزنیم (پینتریچ و شانک، 1390). عواطف؛ واکنش های عاطفی و هیجان مربوط به تکلیف را شامل می شود از جمله اضطراب امتحان. البته ممکن است که ارزش پیشرفت برای رفتار انتخاب مهمتر باشد، و انتظار هم عملکرد را تحت تاثیر قرار بدهد، بنابراین بهتر است معلمان به جای اینکه نگران افزایش دادن ارزش دانش آموزان  و علاقه آن ها به درس باشند، به بهبود پیشرفت دانش آموزان در کلاس و باورهای شایستگی پرداخته و همچنین انتظارات مناسبی را در آنها بپرورانند. پس در نتیجه، عملکرد و رفتار پیشرفت از جمله نتایج تعامل میان فرد و محیط اجتماعی آن می باشد (اوردان و شون فلدر[9]، 2006).

از جمله نظریه های انگیزش که با استفاده از مدلی به تبیین ارتباط بین رفتارهای پیشرفت و پیشرفت تحصیلی پرداخته است نظریه انتظار– ارزش می باشد که حاصل کار اکلز و ویگفیلد و همکاران آنها است و به ایجاد بیشترین نظریه پردازی و تحقیق در مورد پیشرفت تحصیلی در محیط کلاس منجر شده است. مدلهای انتظار و ارزش مرتبط با انگیزش پیشرفت، تاریخچه طولانی دارد (واینر، 1992؛ ویگفیلد و اکلز، 1992؛ ویگفیلد، سونکس، و اکلز، 2004). نظریه جدید انتظار – ارزش[10] (اکلز، 1987، 1993؛ اکلز، آدلر[11]، فوترمن[12]، گوف، کاکزالا، مسی[13] و همکاران، 1983؛ فیدر، 1982،1988؛ ویگفیلد، و همکاران، ویگفیلد و اکلز، 1992، 2002) یکی از موثرترین نظریه های انگیزشی است که مولفه های انتظار و ارزش را در بر می گیرد. این مدل (بعنوان مثال اکلز، 1983، 1987، 1993؛ اکلز وهمکاران، 1989؛ ویگفیلد اکلز، 1992، 2000) یک نظریه شناختی – انگیزشی است که به میزان انگیزش افراد برای تلاش جهت اهداف مشخص، انتظار دست یافتن به این اهداف مطلوب و میزان ارزش گذاری افراد برای این اهداف مربوط می باشد (فیدر، 2005).

مدل انگیزشی ارائه شده توسط اکلز و ویگفیلد از مدل های انتظار- ارزش لوین و اتکینسون اقتباس شده و بسط مفهوم انگیزش پیشرفت اتکینسون است. در این مدل به نقش انتظارات دانش آموزان از پیشرفت تحصیلی و ارزشی که برای تکلیف درسی قائلند، بعنوان عوامل پیشرفت، توجه شده است و انتظار و ارزش دو پیش بینی کننده عمده رفتار منجر به پیشرفت هستند. که انتظار بعنوان، باور و قضاوت فرد درباره ی قابلیت خود در انجام کار و موفقیت در آن است، و شامل انتظار موفقیت و انتظار شکست می باشد و در واقع سازه انتظار منعکس کننده پاسخ به این پرسش است: آیا می توانم این تکلیف را انجام دهم؟ ( اکلز، 1983؛ اکلز و همکاران، 1998؛ پینتریچ، a1988، b1988؛ ویگفیلد، 1994؛ ویگفیلد و اکلز، 1992). و همچنین ارزش بعنوان انگیزه برای تعامل در فعالیت های مختلف (پاتریشیا[14]، 2000) و دلایل مختلفی که دانش آموزان در مورد علت پرداختن به کاری ارائه می دهند تعریف می شود ( ویگفیلد و اکلز، 2002؛ اکلز، 2003) و شامل ارزش گذاری درونی، ارزش گذاری بیرونی و ارزش گذاری نسبت به تکلیف می باشد، و در واقع سازه ارزش، معکوس کننده پاسخ دانش آموز به این پرسش است: چرا باید این تکلیف را انجام دهم؟ ( اکلز، 1983؛ اکلز، ویگفیلد و شیفل[15]، 1998).

اغلب تحقیقات تجربی اکلز و ویگفیلد روی ارزش، متوجه ارزش ها و انتظارات دانش آموزان پایان دوره ابتدایی تا دوره دبیرستان در مورد ریاضی و انگلیسی می باشد.  در این مدل فرض شده است که انتظار و ارزش اثر مستقیم بر رفتار پیشرفت دارند و اغلب بر انتخاب، عملکرد، تلاش و استمرار در تکالیف موثراند (دیده شده توسط اکلز و همکاران، 1983؛ اکلز و همکاران و ویگفیلد و اکلز، 1992). چنین بنظر می رسد که انتظار، بیشتر با پیشرفت و درگیری شناختی و ارزش بیشتر با رفتارهای انتخاب که فراهم کننده فرصت پیشرفت در آینده هستند، ارتباط دارند. همچنین باورهای دانش آموزان درباره خود، میزان انتظار و ارزش های آنها تحت تاثیر نحوه ی ادراک محیط اجتماعی، زمینه فرهنگی و عملکرد و رخدادهای گذشته می باشد و این عوامل همیشه تاثیر مستقیم روی دانش آموزان نداشته اند بلکه توسط ادراک فرد از محیط و تفسیر و اسنادهای فرد از این رخدادها، تعدیل می شوند.

بنابراین هر چند این مدل عمومی روی اینکه چگونه دانش آموز باورهای انگیزشی خود را از طریق فرآیند های شناختی – اجتماعی می سازد، تاکید زیادی می کند، ولی فرض برآن است که این باورها ریشه در فضاهای اجتماعی – فرهنگی بزرگ تری دارند که دنیای دانش آموزان را می سازد. و در پایان، در بسیاری از تحقیقاتی که توسط اکلز و ویگفیلد انجام شده است انتظار بالا برای موفقیت و ارزش درونی، با همه انواع رفتار های پیشرفت از جمله انتخاب و مداومت (پایداری)، رابطه مثبتی داشته است (اکلز، 1983؛ اکلز و همکاران، 1988؛ ویگفیلد، 1994؛ ویگفیلد و اکلز، 1992).

برخی محققان، انتظار و ادراک دانش آموزان از توانایی خویش را با یادگیری شناختی دانش آموزان مربوط دانسته اند، بعنوان مثال پینتریچ و همکاران او (پینتریچ، 1989، 1999؛ پینتریچ و دی گروت[16]، 1990؛ پینتریچ و گارسیا[17]، 1991؛ پینتریچ و شرمن[18]، 1992؛ والترز یو [19]و پینتریچ، 1992)، به این نتیجه رسیدند که هم در دانش آموزان دبیرستان و هم در دانشجویان دوره کارشناسی، سطوح بالاتر ادراک شایستگی با، استفاده بیشتر از راهبرد های شناختی و فرا شناختی و در نتیجه درگیری شناختی بیشتر، همبستگی دارد.

برخی از پژوهشگران مانند بتل[20] (1965، 1966)، اصطلاح ارزش موفقیت را بکار بردند وآن را بصورت ” اهمیت پیشرفت در یک تکلیف برای فرد که تعیین کننده میزان مداومت او روی آن تکلیف است” (بتل، 1966،57:1965) تعریف کرد. بتل همچنین بین ارزش مطلق موفقیت، که عبارت است از اهمیت تکلیف بطور کلی، و ارزش نسبی موفقیت، که عبارت است از اهمیت تکلیف در مقابل سایر تکالیف، تفاوت قائل شده است (ویگفیلد و اکلز، 1992). بتل (1965) در یک نمونه از دانش آموزان دبیرستان دریافت که هم انتظارات و هم ارزش موفقیت، رابطه مثبتی با مداومت روی تکلیف ریاضی دارد. و در تحقیق دیگری با هدف بررسی عملکرد دانش آموزان دبیرستانی در ریاضی و انگلیسی، بتل (1966) نشان داد که رابطه انتظارات با عملکرد، قوی تر از رابطه  انتظارات با ارزش نسبی است یا مطلق موفقیت است. و همچنین نشان داد که انتظار و ارزش موفقیت همبستگی مثبتی با هم دارند، بنابراین بنظر می رسد که دانش آموزان، برای تکلیفی که انتظار دارند در آن موفق باشند ارزش بیشتری قائل می شوند و در تکالیفی که آنها را مهم می دانند انتظار دارند که موفق باشند (ویگفیلد، اکلز، 1992).

همچنین در مدل انتظار و ارزش فیدر (1982، 1988) ارزش های شخصی، بعنوان ارزش هایی که افراد برای تکالیف خاص قائل اند و در این مدل ارزش تکلیف نامیده می شوند، تعیین کننده رفتارهای منجر به پیشرفت همچون انتخاب، مداومت و پیشرفت هستند. فیدر (1988) دریافت که ثبت نام دانشجویان در درس علوم انسانی، علوم اجتماعی و یا علوم دقیق، هم با انتظارات و هم با ارزش تکلیف برای ریاضی و انگلیسی رابطه دارد. در مقابل دانشجویانی که ارزش های شخصی کنترل کننده و محدود کننده بالاتری داشتند، بیشتر احتمال داشت که ارزش تکلیف بیشتری برای ریاضی قائل باشند و دانشجویانی که ارزش تکلیف بیشتری برای ریاضی قائل بودند، بیشتر احتمال داشت که در علوم، ثبت نام کنند. در مقابل، دانشجویانی که گرایش های اجتماعی داشتند، بیشتر احتمال داشت که ارزش تکلیف بیشتری برای انگلیسی قائل باشند و دانشجویانی که ارزش تکلیف بیشتری برای انگلیسی قائل بودند کمتر احتمال داشت در درس علوم ثبت نام کنند و بیشتر متمایل به ثبت نام در درس علوم انسانی بودند. بنابراین بنظر می رسد که ارزش های شخصی عمومی تر، روی ارزش تکالیف خاص اثر می گذارند، ولی ارزش تکالیف خاص رابطه نزدیک تری با رفتار، حداقل از نظر انتخاب دروس دارند. فیدر (1981) همچنین دریافت که انتظارات، همبستگی مثبتی با ارزش تکلیف دارند.

در نمونه ای دیگر برخی از پژوهشگران (بیک و چویی[21]، 2002) به بررسی رابطه بین ادراک دانش آموزان از محیط کلاس و پیشرفت تحصیلی در کره پرداختند. در این مطالعه از مقیاس محیط کلاسی کره (KCES)[22]، شامل نه خرده مقیاس ( بعنوان مثال: مشارکت، وابستگی، رقابت، گرایش به تکلیف، نظم و سازماندهی، وضوح نقش و کنترل معلم) جهت اندازه گیری ویژگی روانی محیط کلاس، استفاده می شود و داده ها از انواع سازماندهی کلاس و انواع سازماندهی مدرسه جمع آوری شدند. نتایج تحلیل آنوا از داده ها نشان داد که، تفاوت معنادار آماری در محیط کلاسها، با توجه به سازماندهی مدرسه و کلاس وجود دارد و همچنین نتایج حاصل از تجزیه و تحلیل همبستگی پیرسون نشان داد که، هفت خرده مقیاس در کره با پیشرفت تحصیلی دانش آموزان ارتباط معناداری دارد و محیط کلاس درس پیش بینی کننده خوبی از پیشرفت تحصیلی دانش آموزان است. بعنوان مثال وضعیت کنترل معلم و گرایش به تکالیف با سطح پیشرفت دانش آموزان در انگلیسی رابطه مثبت داشت.

برخی مطالعات مانند اکلز و ویگفیلد و همکارانشان ( اکلز، 1983؛ اکلز و همکاران، 1989؛ ویگفیلد، 1994؛ ویگفیلد و اکلز، 1992)، در یک سری تحقیقات میدانی همبستگی در مقیاس بزرگ، به نقش انتظار و سازه های ادراک در پیشرفت پرداختند. دانش آموزان در ابتدا و انتهای یک سال تحصیلی، به مقیاس های خود گزارشی در مورد ادراکاتشان از توانایی خود و انتظاراتشان برای موفقیت و همچنین باورهایشان درباره ارزش تکلیف در ریاضی و انگلیسی پاسخ دادند. سپس با استفاده از روش های تحلیل روند و مدل سازی معادلات ساختاری، به بررسی اثرات نسبی انتظار و ادراک توانایی از یک سو و نمرات از سوی دیگر، بر روی ادراکات نمرات بعدی پرداختند و نتایج نشان دادند که ادراک دانش آموزان از توانایی خود و انتظار آن ها برای موفقیت، قوی ترین پیش بینی کننده نمرات بعدی در ریاضی و انگلیسی است و حتی نسبت به نمرات قبلی، پیش بینی کننده بهتری برای نمرات بعدی خواهد بود.

با توجه به اینکه در تحقیقات انجام شده رابطه بین چند متغیر در نظر گرفته شده است، مهمترین خلاء در این پژوهش ها عبارتند از:

رابطه بین این متغیرها هم زمان و با هم دیده نشده است، در نتیجه ما به ارائه مدلی پرداختیم که در آن به روابط هم زمان و چندگانه این متغیر ها و نقش احتمالی در پیشرفت تحصیلی هر یک از آنها پرداخته است. بر اساس مدل ما، که از مدل انتظار – ارزش اکلز و ویگفیلد گرفته شده است، عوامل اجتماعی (خانواده، مدرسه و همسالان) بر ادراکات دانش آموزان از خود اثر می گذارند. ادراک دانش آموزان، یعنی؛ قضاوت و آگاهی آنها از توانمندی هایشان در یک حوزه، می باشد. و ادراک دانش آموزان از توانمندی ها و قابلیت های خود باعث ایجاد رفتار های مختلف پیشرفت می شود، به طوری که اگر دانش آموز ادراک درست و مثبت از توانایی ها و قابلیت های خود داشته باشد، باعث شکل گیری ارزش درونی و انتظار موفقیت در دانش آموز شده و به انجام رفتارهای می پردازد که باعث پیشرفت تحصیلی او می شود. از جمله رفتار هایی که باعث پیشرفت تحصیلی می شوند، شامل انتخاب و پایداری در تکالیف می باشد. رفتار انتخاب به نوع انتخاب هایی اشاره دارد که وقتی قدری آزادی عمل در تصمیم گیری، به دانش آموزان داده می شود، انجام می دهند.  پایداری (مداومت)، میزان تلاش و صرف زمان دانش آموزان برای یک تکلیف، جهت پیشرفت در آن می باشد.
2-    با توجه به اینکه اغلب تحقیقات اکلز و ویگفیلد بر روی دانش آموزان پایان دوره ابتدایی یا دوره دبیرستان در مورد ریاضی و انگلیسی می باشد، و مطالعات قبلی پیشرفت را بیشتر بصورت یک اندازه کلی در نظر گرفته اند تا یک حوزه خاص، در مطالعه حاضر ارزش ها و انتظارات یادگیرندگان در سه مقطع دوم، سوم و چهارم دبیرستان و در زمینه زیست شناسی بررسی می شود.
3-     از دیگر محدودیت های این مدل نمونه گیری محدود آن می باشد در نتیجه هدف مطالعه حاضر تکرار تحقیق با دانش آموزان فرهنگ های دیگر و در نظر گرفتن ریشه های فرهنگی و اجتماعی مربوط به اهداف پیشرفت در عملکرد تحصیلی می باشد که آیا روابط به دست آمده در یک محیط فرهنگی- اجتماعی دیگر و در یک محیط جدید قابل تکرار است.
4-    از سوی دیگر در بیشتر تحقیقات انجام شده رابطه انتظار و ارزش بر عملکرد پیشرفت مورد بررسی قرار گرفته است، لذا هدف مطالعه حاضر بررسی رابطه انتظار و ارزش بر عملکرد تحصیلی با در نظر گرفتن اثر متغیرهای میانجی از جمله رفتار پیشرفت می باشد.
 

بنابراین افرادی که ادراک مثبت از توانمندی ها و محیط اجتماعی خود داشته باشند، باور های پیشرفت شامل انتظار موفقیت بالا (خودکارآمد) و ارزش گذاری درونی، و علاوه بر این، رفتارهای پیشرفت شامل مرور ذهنی، سازماندهی و بسط دهی، فراشناخت و تلاش بعنوان راهبرد پیشرفت در آنها شکل می گیرد، و در نتیجه باعث بهبود پیشرفت تحصیلی می شود. و نیز فرض میشود که ادراکات فرد از محیط کلاس، باور های شایستگی، باورهای پیشرفت، رفتار پیشرفت و پیشرفت تحصیلی با هم ارتباط دارند و با توجه به نقش میانجی گرانه باورها و رفتار های پیشرفت، مدلی پیشنهاد می شود که در آن باورهای پیشرفت و رفتار پیشرفت میانجی رابطه بین ادراک فرد از محیط کلاس و باورهای شایستگی با عملکرد تحصیلی هستند.

 

پیشرفت تحصیلی
پیشرفت تحصیلی
باورهای پیشرفت
رفتار پیشرفت
ادراک فرد از کلاس
ادراک از محیط کلاس
باورهای شایستگی
 

 

 

 

 

 

 

 

شکل 1- مدل مفهومی پیشرفت تحصیلی                     

 

هدف ها
ارزیابی برازش مدل ساختاری پیشرفت تحصیلی با داده های تجربی
تعیین توان پیش بینی کنندگی ادراکات و باور های پیشرفت از پیشرفت تحصیلی
 

فرضیه ها
مدل ساختاری پیشرفت تحصیلی با داده های تجربی برازش دارد.
متغیر ادراک فرد از کلاس، با میانجی گری متغیر باور های پیشرفت و رفتار پیشرفت، به طور غیر مستقیم با عملکرد تحصیلی رابطه دارد.
متغیر باورهای شایستگی، با میانجی گری متغیر باورهای پیشرفت و رفتار پیشرفت، به طور غیر مستقیم با عملکرد تحصیلی رابطه دارد.
متغیر باورهای پیشرفت، به طور مستقیم و با میانجی گری رفتار پیشرفت با عملکرد تحصیلی رابطه دارد.
متغیر رفتارهای پیشرفت، به طور مستقیم با عملکرد تحصیلی رابطه دارد.
 

ضرورت انجام تحقیق
از جمله پیامد های مهم در نظام آموزشی، پیشرفت تحصیلی دانش آموزان است و شناسایی متغیر های اثرگذار بر پیشرفت تحصیلی به طور کلی و پیشرفت علوم به طور خاص از اهمیت زیادی برخوردار است. این پیشرفت تحت تاثیر انتظارات دانش آموزان و ارزشی که برای تکلیف درسی قائل اند قرار دارد. در مدل انتظار و ارزش این سازه ها، دو پیش بینی کننده عمده رفتار منجر به پیشرفت هستند. و فرض شده است که انتظار و ارزش اثر مستقیم بر رفتار پیشرفت دارند و میزان انتظار و ارزش تحت تاثیر نحوه ی ادراک محیط اجتماعی، زمینه فرهنگی و عملکرد و رخداد های گذشته می باشد.

 با توجه به اهمیت انتظار و ارزش در پیشرفت تحصیلی و نقش محیط اجتماعی، زمینه فرهنگی و عملکردهای گذشته در شکل گیری این باور ها و با توجه به اینکه ادراک دانش آموزان از توانمندی ها و قابلیت های خود باعث ایجاد رفتارهای مختلف پیشرفت می شود، یعنی اگر دانش آموزان ادراک درست و مثبت از توانایی ها و قابلیت های خود داشته باشند، باعث شکل گیری ارزش درونی و انتظار موفقیت در دانش آموزان شده و به انجام رفتارهایی می پردازد که باعث پیشرفت تحصیلی او می شود و نیز از آن جهت که مطالعات اندکی در ایران به بررسی روابط علی میان متغیرهای حاضر پرداخته به طوری که در آن به تبیین نقش این متغیرها در پیشرفت تحصیلی اشاره شده باشد، انجام مطالعه ای جهت بررسی روابط علی متغیرهای مذکور با پیشرفت تحصیلی ضرورت دارد. بنابراین روانشناسان تلاش می کنند به بررسی رابطه بین این متغیر ها بپردازند. لذا به این منظور ارائه مدلی که در آن به نقش ادراکات و باور های پیشرفت در رفتار و در نتیجه عملکرد و پیشرفت تحصیلی پرداخته باشد، ضروری است. همچنین رابطه بین این متغیر ها به طور هم زمان و با هم مورد بررسی قرار نگرفته است لذا پژوهش در این زمینه از اهمیت زیادی برخوردار است.

 

 

تعاریف مفهومی و عملیاتی متغیرها
1-6-1 .  ادراک فرد از کلاس

تعریف مفهومی: برداشتی که فرد از واقعیت های موجود در کلاس دارد. و شامل هفت خرده مقیاس می باشد: همبستگی( تا چه میزان دانش آموزان با یکدیگر رابطه دوستانه دارند و حامی همدیگر هستند)؛ حمایت معلم ( تا چه میزان معلم به دانش آموز کمک می کند، با آنها دوستانه رفتار می کند، و به آنها علاقمند است)؛ مطالعه و تحقیق (بر مهارت جستجوگری و تحقیق و کاربرد آن در حل مساله و پژوهش تاکید دارد)؛ همکاری (تا چه میزان دانش آموزان در خلال فعالیتهای کلاسی با یکدیگر همکاری می کنند)؛ عدالت ( تا چه میزان معلم با دانش آموزان  به طور مساوی رفتار می کند،  از جمله توزیع پاداش، پرسیدن سؤال، دادن فرصت برابر برای شرکت همه در بحث ها).

تعریف عملیاتی:در پژوهش حاضر برای اندازه گیری ادراک از محیط کلاس از پرسشنامه  « در این کلاس چه می گذرد (WIHIC) [23]»  ساخته ی فراسر[24]، فیشر و مک روبی[25] (1996) استفاده شده است.

1-6-2.  باورهای شایستگی

تعریف مفهومی: قضاوت فرد در مورد مهارت ها و توانایی های خویش در تکالیف مختلف (پینتریچ و شانک، 1390). و یا به فرآیند آگاه شدن فرد از ویژگی های خویش، بازخورد نسبت به رویدادها، تواناییها و ظرفیت های خود اشاره دارد (هارتر، 1982). نهایتا ادراک شایستگی به مجموعه باورهای دانش آموزان در مورد توانایی هایشان در انجام تکالیف و رسیدن به اهداف تعیین شده اشاره دارد (شانک،۱۹۹۸). شامل 4 خرده آزمون می باشد: خرده آزمون کفایت رفتاری که عزت نفس را اندازه گیری می کند. خرده آزمون کفایت تحصیلی که ادراکات دانش آموزان را در عملکرد تحصیلی اندازه گیری می کند. خرده آزمون کفایت اجتماعی لیاقت دانش آموزان را در روابط بین فردی اندازه گیری می کند و در نهایت خرده آزمون کفایت فیزیکی متمرکز بر ورزش ها و بازی هایی است که منجر به خود ارزشیابی دانش آموزان از لیاقت فیزیکی آنها می شود.

تعریف عملیاتی:در پژوهش حاضربرای اندازه گیری باورهای شایستگی از  مقیاس ادراک شایستگی استفاده شده است که توسط هارتر (1982) طراحی شده که در آن کفایت شخصی و خود بسندگی را در چهار حوزه رفتاری، تحصیلی، اجتماعی و فیزیکی ارزیابی می کند.

1-6-3. باورهای پیشرفت و راهبردها رفتارهای پیشرفت

تعریف مفهومی باورهای پیشرفت: باور های پیشرفت باورهایی هستند درباره ی شایستگی  ادراک شده ی خودمان و این که باور داشته باشیم کاری را به خوبی یا حداقل به طور مناسب و کافی  انجام دهیم (بندورا[26]،۱۹۹۷؛ پاجارس[27]،۲۰۰۶). این باور ها شامل، باور های مربوط به توانایی انجام تکلیف (انتظار موفقیت) که به انتظارات فراگیران درباره توانایی انجام دادن یک تکلیف مربوط است و یا پاسخی است به این سوال که آیا می توانم آن تکلیف را انجام دهم؟ (کالر[28]، 1983؛ مک کیچی[29] و همکاران، 1990) که خود شامل یک مولفه به نام خودکارآمدی (باور و قضاوت فرد از توانایی خود برای انجام تکالیف خاص (بندورا، 1977) و باورهای مرتبط با ارزش تکلیف اشاره دارد به اهداف و عقاید یادگیرندگان درباره اهمیت، ارزش و جالب بودن یک تکلیف و یا به عبارتی پاسخ به این سوال که چرا من این تکلیف را انجام می دهم؟ (پینتریچ، 1989) و این ارزش شامل ارزش گذاری درونی نسبت به تکلیف (اهمیتی که دانش آموزان برای یک تکلیف یا درس خاص قائل اند، باوری که نسبت به آن تکلیف دارند و هدفی که از مطالعه آن دارند (ایمز و ارچر[30]، 1988) ارزش گذاری بیرونی نسبت به تکلیف (مفید بودن تکلیف برای فرد به لحاظ اهداف وی برای آینده)؛ ارزش گذاری نسبت به تکلیف (لذتی که افراد در هنگام انجام دادن یک کار تجربه می کنند، یا علاقه ذهنی آنها به محتوای یک تکلیف تعریف می شود (ویگفیلد و اکلز، 1992) و نهایتا عواطف که در این پژوهش شامل اضطراب امتحان (احساس یا حالت هیجانی ناخوشایندکه پیامد های رفتاری و روانشناختی خاصی دارد و در امتحانات رسمی یا دیگر موقعیت های ارزشیابی تجربه می شود (پینتریچ و دی گروت[31]، 1990) است.

تعریف مفهومی رفتارهای پیشرفت: رفتارهای پیشرفت شامل انتخاب تکالیف و پایداری در انجام تکالیف که باعث بهبود پیشرفت تحصیلی می شوند (پینتریچ و شانک، 1390) که شامل4 مولفه: تکرار یا مرور[32]، سازماندهی و بسط دهی[33]، فراشناخت[34]، تلاش می باشد. منظور از تکرار یا مرور گفتن یک مطلب برای خود با صدای بلند و آهسته است. واینستاین و هیوم (1998) راهبرد تکرار یا مرور را به عنوان تکرار فعال یک موضوع برای به خاطر سپردن آن تعریف کرده اند. که یکی از رفتارهای سطحی پیشرفت هستند. اگرچه راهبرد تکرار یا مرور یادگیرندگان را در انتخاب و کسب اطلاعات و دانش مورد نیاز کمک می کند اما این ها به تنهایی برای یادگیری مطالب بویژه موضوعات پیچیده و معنی دار کافی نیستند. راهبرد بسط و گسترش همین منظور را برآورده می سازد. روانشناسان شناختی گسترش معنایی را به عنوان افزودن معنی به اطلاعات تازه برای ربط دادن آنها به اطلاعات قبلا آموخته شده تعریف کرده اند. بعبارت دیگر یادگیرندگان به کمک راهبرد گسترش، بین آنچه قبلا می دانسته و آنچه قصد یادگیری اش را دارد پل ارتباطی برقرار می کند. این کار از طریق افزودن جزئیات بیشتر به مطالب تازه، خلق مثال ها، ایجاد تداعی بین آنها و اندیشه های دیگر و استنباط کردن درباره آنها انجام می شود. بهترین و کامل ترین نوع یادگیری و مطالعه سازماندهی است. سازماندهی نوعی راهبرد گسترش معنایی است، اما تفاوت آن با راهبردهایی که در قسمت پیش توضیح دادیم در این است که یادگیرنده در استفاده از راهبرد سازماندهی، برای معنی دار ساختن یادگیری، به مطالبی که قصد یادگیری آنها را دارد نوعی چهارچوب یا ساختار سازمانی تحمیل می کند. بایلر و اسنومن [35](1933) فراشناخت را به عنوان دانش درباره فرآیندهای شناختی و چگونگی استفاده بهینه از آنها برای رسیدن به اهداف یادگیری گفته می شود. و نیز تلاش و درگیری شناختی که عبارت است از اینکه، دانش آموزان چقدر از نظر شناختی مشغول تکلیف می شوند، مثلا تا چه اندازه از انواع مختلف راهبرد های خود تنظیمی و شناختی و فرا شناختی استفاده می کنند، از جمله رفتارهای پیشرفت می باشند (پینتریچ و شانک[36]، 1390).

 

تعریف عملیاتی: در این پژوهش باورها و رفتارهای پیشرفت از طریق پرسشنامه انگیزش که بخشی از پرسشنامه MSLQ [37] است و توسط پینتریچ و دی گروت (1990) توسعه یافته و به وسیله نویدی (1390) به فارسی ترجمه شده است، اندازه گیری می شود.

1-6-4. پیشرفت تحصیلی

تعریف مفهومی: پیشرفت تحصیلی شامل عملکرد دانش آموز در آزمون های معیار شده پیشرفت، نمره دروس مختلف و سایر نتایج یادگیری از جمله عملکرد در آزمون ها یا تکالیف کلاسی است. و نیز معلومات یا مهارت‌های اکتسابی عمومی یا خصوصی در موضوع درسی است که معمولاً به‌وسیله‌ی آزمایش‌ها یا نشانه‌ها یا هر دو-که اساتید برای دانشجویان وضع می‌کنند- اندازه‌گیری می‌شود   (شعاری نژاد، ۱۳۶۴).

تعریف عملیاتی: در پژوهش حاضر پیشرفت تحصیلی از طریق نمره کل درس  زیست شناسی اندازه گیری می شود.

با توجه به اینکه از عوامل مهم و موثر در پیشرفت تحصیلی، متغیرهایی از قبیل ادراکات، باورها و رفتارهای پیشرفت هستند ما در این پژوهش به بررسی روابط علی میان متغیرهای حاضر می پردازیم به طوری که در آن به تبیین نقش ادراکات و باورهای پیشرفت در پیشرفت تحصیلی دانش آموزان اشاره خواهیم کرد. بنابراین در پژوهش حاضر قصد بررسی پاره ای از عوامل شناختی انگیزشی موثر بر پیشرفت تحصیلی از جمله ادراکات و باورهای پیشرفت در دانش آموزان پایه دوم، سوم و چهارم دبیرستان داریم.

 

 

 

 

[1] . Bodrova & Leong

[2] . Pintrich & shunck

[3] .  Pomerantz

[4] . Weiner

[5] . Wigfield & Eccles

[6] . Songs

[7] . Feather

[8] . Doek

[9]  . Ordan & shonfelder

[10] . Expectancy-Value Model

[11] . Adler

[12] . Foterman

[13] . Meece

[14] . Patrishia

[15] . Schiefele

[16] . De Groot

[17] . Garsia

[18] . sherman

[19] . Wolters & Yu

[20] . Battle

[21] . Beak & Choi

[22] . Korean Classroom Environment Scale

[23] . What Is Happening In This Classroom questionnaire

[24] . Fraser

– بررسی بهداشت روانی بیماران سرطانی شیمی درمانی شده بیمارستان امام حسین (ع) تهران در تابستان 85 .
سرطان، یك بیماری است كه تغییر تصور زندگی، تهدید به كاهش عملكرد فرد و تهدید به تغییرات ظاهری را موجب می شود.
تشخیص سرطان باعث ایجاد بخران در زندگی فرد می شود. بیمار بایستی سعی كند سطح ناراحتی هیجانی خود را ضمن تصمیم گیریهای حیاتی برای درمان كنترل كند. نگرانیهای اصلی بیمار عبارتند از ترسهای ناشی از مرگ، وابستگی، بدشكل شدن ، ناتوانی، طرد و قطع روابط، مسائل مالی. واكنشهای بیمار به وسیله عوامل روان شناختی و بین فردی تعدیل می شوند. عوامل مدیكال عبارتند از: محل تومور، علائم، سیر بیماری. عوامل روان شناختی شامل منش،[2] توانایی تطابق[3]، قدرت ایگو[4] و مرحله تكاملی[5] زندگی و اثرات و معنای سرطان در آن مرحله هستند. عوامل بین فردی مربوط به خانواده و حمایتهای اجتماعی هستند.
بیماران ممكن است، اضطراب، غمگینی، ترس و خشم را تجربه كنند یا ممكن است بی حسی و كرخت شوند. گناه و مكانیزمهای مشترك در آن، نقش اصلی را بازی می كنند. از نظر شناختی بیماران ممكن است با حالت تهاجمی در جستجوی اطلاعات باشند، یا گیج و فلج یا ناتوان برای تمركز حواس شوند.ممكن است شكایات بدنی زیاد شود و فعالیت روزانه، اشتها و خواب آشفته گردد. واكنشهای استرس حاد ممكن است شدید باشد ولی معمولاً متغیر و گذرا هستند. وقتی اختلال بیش از 14- 10 روز طول بكشد باسیتی بیمار را از نظر وضعیت روانپزشكی ارزیابی كرد.
 
اهمیت و ضرورت پژوهش
یك سوم از ما دچار سرطان می شویم. در حال حاضر تقریباً دو میلیون نفر از مردم بریتانیا تحت درمان سرطان هستند كه این رقم بیش از یك بیست و پنجم جمعیت این كشور را تشكیل میدهد. اكثر این افراد دارای عمری طولانی هستند. امروزه طرز تفكر افراد نسبت به سرطان عوض شده است و سرطان یك موضوع ممنوع شده نیست. افراد در مورد تشخیص سرطان خود همانند تشخیص سایر بیماری ها به راحتی می توانند صحبت كنند.
علاوه بر آن پیشرفت در علوم پزشكی تأثیر زیادی بر آینده افراد مبتلا به سرطان داشته است. با وجودی كه خبر ها همیشه امیدوار كننده نیست، اما وقتی وارد عصر جدید می شویم مشاده می‌كنیم كه بیماران سرطانی نسبت به سایر افراد (كه بیماری آنها ترسناك تر از سرطان به نظر نمی‌رسد)، امیداوارانه تر زنگی خود را دنبال می كنند. امروزه كاملاً مشخص شده است كه چه اتفاقی در سلول رخ میدهد كه باعث سرطانی شدن آن می گردد و كشف این موارد مطمئناً منجر به ابداع روش های درمانی جدید و قاعدتاً پیشگیری از مشكلات رفتاری بعد از آن در آینده نزدیك خواهد شد.
از سوی دیگر باید بدانیم كه عوامل روانی نه تنها در ظهور سرطان مؤثرند بلكه ممكن است در درمان این اختلال نیز تأثیر داشته باشند. در حال حاضر محققان زیادی در حال بررسی این احتمال هستند كه آیا ممكن است روان درمانگری راه مؤثری برای درمان سرطان باشد. این موضوع توسط سیمونتون[6] و كارل[7]  مطالعه و توسعه داده شده است. آنان بیماران سرطانی را تشویق می كنند تا مانع دفاعی درون بدن خود را در حال حمله و بلعیدن سلولهای سرطانی تصور كنند. آنان معتقدند كه از این طریق بیماران احساس كنترل خود بر بیماری را بهبود بخشیده و در نتیجه به یك تغییر روان‌شناختی كه ممكن است منتهی به كنترل ایمن سازی شناختی واقعی

 

علیه سرطان گردد نایل‌آیند.
حال كه می دانیم، افراد نقش عمده ای در سلامت جامعه آنها دارد و افراد باید قادر باشند توانائیهای جسمی و روانی خود را به حداكثر رسانده تا زندگی اجتماعی، اقتصادی مفید و هماهنگی با محیط داشته باشند، اهمیت این موضوع آشكار می شود كه می توان با بالا بردن سطح بهداشت روان افراد مبتلا به بیماریهای جسمانی (چون سرطان) شانس زنده ماندن آنها را برای مدت زمان بیشتری افزود. تا در نتیجه افراد بتوانند میزان تطابق خود را با خانواده و اجتماع بالا برده و افراد سالمی از لحاظ جسمانی و روانی داشته باشیم.
 
– اهداف پژوهش.
در این پژوهش سعس شده اهداف ذیل دنبال شود:

انواع اختلالات رفتاری ذكر شده در MMPI در بیماران سرطانی شمی درمانی شده در هر دو جنس بررسی شود.
ایجاد سیستم های همایتی اجتماعی، روانی، خانوادگی.
تأثیر گذاری اعتقادات دینی و نظام ارزشها در بهداشت روانی فرد ارزیابی گردد.
ارائه راهكارها و پیشنهاداتی برای تعدیل تنش های ناشی از شیمی درمانی در افراد بیمار.
نقد و بررسی شیوه های درمانی موجود.

 
زمستان 88
برای رعایت حریم خصوصی نام نگارنده پایان نامه درج نمی شود
(در فایل دانلودی نام نویسنده موجود است)
تکه هایی از متن پایان نامه به عنوان نمونه :
(ممکن است هنگام انتقال از فایل اصلی به داخل سایت بعضی متون به هم بریزد یا بعضی نمادها و اشکال درج نشود ولی در فایل دانلودی همه چیز مرتب و کامل است)

فهرست مطالب:
فصل اول: مقدمه

مقدمه……………………………………………………………………………………………………………………………………………2
یاتاقان‌های غلتشی فولادی……………………………………………………………………………………………………………..3
محدودیت‌های کاربردی یاتاقان‌های فولادی……………………………………………………………………………………….3
یاتاقان‌های غلتشی سرامیکی…………………………………………………………………………………………………………..5
فصل دوم:پیشینه تحقیق………………………………………………………………………………………………………………………………………….8
فصل سوم:تئوری مطالب

پولیش‌کاری مغناطیسی شناور (MFP)………………………………………………………………………………………………17
پولیش‌کاری شیمیایی-مکانیکی(CMP)……………………………………………………………………………………………21
انتخاب ماده ساینده در پولیش‌کاری شیمیایی-مکانیکی (CMP) سرامیک Si3N4…………………………………….24
واکنش بین ذرات ساینده و قطعه‌کار………………………………………………………………………………………………..28
تاثیر شرایط محیطی پولیش‌کاری……………………………………………………………………………………………………32
 
فصل چهارم: طراحیتجهیزات آزمایشات

مقدمه……………………………………………………………………………………………………………………………………………35
تجهیزات مکانیکی…………………………………………………………………………………………………………………………..35
محفظه آهن‌ربا……………………………………………………………………………………………………………………………36
اسپیندل……………………………………………………………………………………………………………………………………37
دیواره……………………………………………………………………………………………………………………………………….38
صفحه معلق……………………………………………………………………………………………………………………………….40
نوار لاستیکی……………………………………………………………………………………………………………………………..41
تجهیزات الکتریکی………………………………………………………………………………………………………………………….43
آهن‌ربای الکتریکی………………………………………………………………………………………………………………………43
قانون بیووساوار…………………………………………………………………………………………………………………………..44
میدان مغناطیسی نزدیک حلقه جریان……………………………………………………………………………………………..44
نقش هسته در آهن‌ربای الکتریکی…………………………………………………………………………………………………..50
طراحی آهن‌ربای الکتریکی…………………………………………………………………………………………………………….51
 
 
فصل پنجم : تهیه و ساخت تجهیزات

مقدمه……………………………………………………………………………………………………………………………………………56
آهن ربای الکتریکی…………………………………………………………………………………………………………………………56
ساچمه‌های سرامیکی

 

Si3N4…………………………………………………………………………………………………………..59
 
فصل ششم : انجام آزمایشات

مقدمه………………………………………………………………………………………………………………………………………….61
عوامل موثر در فرایند………………………………………………………………………………………………………………………61
پودر ساینده…………………………………………………………………………………………………………………………………………………….61
سختی…………………………………………………………………………………………………………………………………62
آزمونسختیالاستیک: (سختیبرگشتیاانعکاس )………………………………………………………………………………63
2.1.1.2.6آزمونسختیخراش : (مقاومتدربرابربرشیاس…………………………………………………………………………………63
3.1.1.2.6آزمونسختیفرورفتگی : (مقاومتدربرابرفرورفتگی)……………………………………………………………………………..63

اندازه ذرات…………………………………………………………………………………………………………………………….66
جنس ذرات……………………………………………………………………………………………………………………………67
1.3.1.2.6کاربید سیلیکون(SiC)……………………………………………………………………………………………………………….67
2.3.1.2.6کاربید بور(B4C)……………………………………………………………………………………………………………………..69
3.3.1.2.6اکسید سریم CeO2…………………………………………………………………………………………………………………71

سرعت چرخش اسپیندل……………………………………………………………………………………………………………….73
مدت زمان پولیش کاری……………………………………………………………………………………………………………….74
نیروی وارد بر هر ساچمه……………………………………………………………………………………………………………….74
نحوه اعمال نیرو………………………………………………………………………………………………………………………74
انتخاب مقادیر نیروی اعمال شده…………………………………………………………………………………………………..75
نحوه اندازه گیری نیروی اعمال بر ساچمه ها……………………………………………………………………………………..75
3.6  طراحی آزمایشات…………………………………………………………………………………………………………………………….76
فهرست مراجع………………………………………………………………………………………………………………………………………..79
فهرست اشکال:
شکل (1-3) : جهت نیروی وارده بر جسم غیر مغناطیسی……………………………………………………………………………..18
شکل (2-3) : شماتیک روشMFP……………………………………………………………………………………………………………19
شکل(3-3) شماتیکی از منطقه تماس در CMP…………………………………………………………………………………………..29
شکل(1-4): الف)درپوش محفظه،  ب)محفظه………………………………………………………………………………………………..37
شکل(2-4): اسپیندل…………………………………………………………………………………………………………………………………38
شکل(3-4): دیواره……………………………………………………………………………………………………………………………………..39
شکل(4-4): صفحه معلق اکریلیکی………………………………………………………………………………………………………………40
شکل(5-4): نوار لاستیکی…………………………………………………………………………………………………………………………..41
شکل(6-4): مدل مونتاژ شده تجهیزات مکانیکی…………………………………………………………………………………………….42
شکل(7-4): میدان ناشی از عبور جریان از سیم حلقوی…………………………………………………………………………………..45
شکل(8-4): اندازه ابعادی سیم پیچ و هسته ………………………………………………………………………………………………….52
شکل(9-4): طرح کلی آهن ربای الکتریکی همراه با کنترلر……………………………………………………………………………..53
شکل(10-4): نحوه پراکندگی خطوط میدان در اطراف سیم پیچ …………………………………………………………………………….54
شکل(1-5): آهن ربای الکتریکی همراه با ورودی جریان………………………………………………………………………………….56
شکل(2-5): آهن ربای الکتریکی………………………………………………………………………………………………………………….57
شکل(3-5): واحد کنترلر آهن ربای الکتریکی………………………………………………………………………………………………..57
شکل(4-5): مجموعه تجهیزات الکتریکی………………………………………………………………………………………………………58
شکل(5-5): ساچمه های سرامیکیSi3N4 …………………………………………………………………………………………………………………..59
 
 

مولفه های رسانه اجتماعی:/پایان نامه درمورد رسانه اجتماعی
مولفه های رسانه اجتماعی

برخی از مؤلفه های مطالعه شده در ارتیاط با رسانه اجتماعی به شرح زیر است:

2-1-13-1-ارائه مطالب مرتبط در رسانه اجتماعی

جنبش های اجتماعی به صورت محلی فکر می کنند و ریشه در جامعه خود دارند اما در سطح جهانی عمل می کنند و با قدرت مدارانی مواجه می شوند که در فضای ارتباطی و شبکه های جهانی قدرت حضور دارند. شکل گیری ارتباطات خود گزین یک وسیله شگفت آور در اختیار جنبش های اجتماعی و شالوده شکنی های فردی در برابر گفتمان های غالب و نهادهای رسمی قرار داده است. طبیعتا جنبش های اجتماعی منشا فناوری ندارند اما از فناوری بهره می برند. فناوری یک ابزار ساده نیست، خود یک رسانه و یک ساخت اجتماعی با الزام های خاص خود است. افزون بر این توسعه فناوری ارتباطات خود-گزین فرهنگی را بسط می دهد که بر خود مختاری فردی تاکید دارد و فرد را به عنوان کنشگر اجتماعی دارای طرح و نقشه خود ساخته ظاهر می کند. در چنین پارادایم فرهنگی و فناوری، جنبش های اجتماعی و شکلهای نوین بسیج سیاسی به طور گسترده از ابزارهای ارتباط خود گزین استفاده می کنند، اگرچه از راههای دیگر هم در صدد تاثیر بر افکار عمومی بر می آیند(خانیکی و

 

بابایی،1390،ص 93).

رسانه های اجتماعی به صورت هوشمندی برای تک تک اعضای خود اقدام به بازاریابی می کنند. یکی از این راهها ارائه مطالب مرتبط به جستجوهای افراد از طریق فیلترینگ داده ها و اطلاعات نامرتبط با موضوع مورد جستجوی فرد می باشد به طوری که فرد در معرض اطلاعات نامربوط قرار نگیرد و به سهولت بتواند موضوع مورد نظر خود را یافته و آن را مورد کنکاش قرار دهد(Leggat,2011)

با ارائه مطالب مرتبط به وفور می توان در فرد ایجاد درگیری ذهنی نسبت به نام تجاری ایجاد کرده و او را به نام تجاری وفادار نمود.

2-1-13-2- به روز آوری مطالب

فهرست مطالب

عنوان  
صفحه
چکیده ………………………………………………………………………………………………………………………
1
« فصل اول : کلیات »
1)    بیان مسأله……………………………………………………………………………………………………
3
2)    سؤالات تحقیق …………………………………………………………………………………………….
6
3)    فرضیه­های تحقیق…………………………………………………………………………………………..
6
4)    اهداف تحقیق ……………………………………………………………………………………………..
7
5)    روش تحقیق …………………………………………………………………………………………………..
7
مبحث دوم) تعاریف، تاریخچه و مبانی تحقیق…………………………………………………..
8
گفتار اول) تعاریف………………………………………………………………………………………………..
8
گفتار دوم) تاریخچه جرایم در فضای مجازی (سایبراِسپیس)……………………………….
10
گفتار سوم) مبانی تحقیق …………………………………………………………………………………..
15
« فصل دوم: جرایم مالی و اقتصادی در فضای مجازی »
مبحث اول) کلاهبرداری رایانه­ای ……………………………………………………………………
18
الف) سوء استفاده از شبکه تلفنی ……………………………………………………………………
19
ب) سوء استفاده از صندوق­های پرداخت…………………………………………………….
20
ج) سوء استفاده از کارتهای اعتباری……………………………………………………………..
20
گفتار اول ) بررسی کلاهبرداری رایانه­ای در حقوق ایران ………………………………….
21
الف) کلاهبرداری رایانه­ای در قانون تجارت الکترونیک……………………………………..
21
1)    رکن قانون ………………………………………………………………………………………
21
2)    رکن مادی ……………………………………………………………………………………………
22
3)    رکن معنوی ………………………………………………………………………………………..
22
ب) بررسی کلاهبرداری رایانه­ای در قناون مجازات جرایم رایانه­ای ……………………………….
22
مبحث دوم) پولشویی……………………………………………………………………………………………….
23
الف) پولشویی یک جرم مستقل است………………………………………………………………………….
24
ب) پولشویی جرم سازمان یافته است…………………………………………………………………………
24
ج) پولشویی جرم فرا ملی است…………………………………………………………………………………
24
گفتار اول) بررسی پدیده پولشویی……………………………………………………………………………..
25
الف) تاریخچه پولشویی در فضای مجازی و تعریف آن ……………………………………………….
26
ب) نحوه پولشویی در فضای مجازی(سایبری) ……………………………………………………………
28
پول و بانکدارای الکترونیک ………………………………………………………………………………………
29
بورس اوراق بهادار …………………………………………………………………………………………………..
32
گفتار دوم) بررسی پولشویی سایبری در حقوق ایران ……………………………………………………
33
« فصل سوم : جرایم علیه امنیت و آسایش عمومی»
مبحث اول) جعل …………………………………………………………………………………………………….
36
گفتار اول) بررسی جعل رایانه­ای در قانون تجارت الکترونیک…………………………………………
38
الف) رکن قانونی …………………………………………………………………………………………………….
39
ب) رکن مادی ………………………………………………………………………………………………………..
39
ورود، تغییر، محو و توقف داده پیام ……………………………………………………………………………
39
قلب و مخدوش کردن حقیقت داده پیام………………………………………………………………………
40
مداخله در پردازش (داده پیام) …………………………………………………………………………………..
42
صدور و تولید جعلی امضاء شخص …………………………………………………………………………..
42
اخذ گواهی صحت و اصالت امضای الکترونیکی به طرق مجعول……………………………………
42
ج) رکن روانی ………………………………………………………………………………………………………..
43
گفتار دوم) جعل رایانه­ای در قانون جرایم رایانه­ای ……………………………………………………….
44
الف) تغییر یا ایجاد داده­های قابل استناد یا ایجاد یا وارد کردن متقلبانه داده به آنها …………….
44
مبحث دوم) جاسوسی در فضای مجازی ………………………………………………………………………

 

45
گفتار اول) رکن قانونی جرم جاسوسی در قانون جرایم رایانه­ای ………………………………………
46
الف) تعریف جرم جاسوسی در فضای مجازی ……………………………………………………………..
46
ب) مرتکب جرم جاسوسی در فضای مجازی ……………………………………………………………….
47
گفتار دوم) رکن مادی جرم جاسوسی رایانه­ای ………………………………………………………………
48
رفتار مجرمانه مرتکب…………………………………………………………………………………………………
48
موضوع جرم …………………………………………………………………………………………………………….
48
وسیله ارتکاب جرم…………………………………………………………………………………………………….
49
نتیجه جرم ………………………………………………………………………………………………………………
49
گفتار سوم) رکن روانی جرم جاسوسی رایانه­ای .. ………………………………………………………..
49
« فصل چهارم: جرایم علیه حیثیت معنوی در فضای مجازی »
مبحث اول) هرزه نگاری …………………………………………………………………………………………..
51
گفتار اول ……………………………………………………………………………………………………………….
52
الف) روشهای تولید هرزه­ نگاری ………………………………………………………………………………
52
نقاشی …………………………………………………………………………………………………………………….
52
متن…………………………………………………………………………………………………………………………
52
صوتی …………………………………………………………………………………………………………………….
52
رایانه ……………………………………………………………………………………………………………………..
52
بازیهای کامپیوتری ……………………………………………………………………………………………………
53
هرزه نگاری گرافیکی (مجازی) ………………………………………………………………………………….
53
دستکاری تصاویر توسط رایانه­ها…………………………………………………………………………………
53
گوشی­های تلفن همراه……………………………………………………………………………………………….
53
ب) انوع هرزه نگاری ……………………………………………………………………………………………….
53
ج) هرزه نگاری ……………………………………………………………………………………………………….
54
گفتار دوم) هرزه نگاری کودک…………………………………………………………………………………..
54
گفتار سوم) توزیع، تولید، انتشار محتویات مستهجن و هرزه به وسیله سامانه­های رایانه­ای…
57
الف) رکن قانونی …………………………………………………………………………………………………….
57
ب) رکن مادی …………………………………………………………………………………………………………
58
ج) رکن روانی …………………………………………………………………………………………………………
58
مبحث دوم) نشر اکاذیب ……………………………………………………………………………………………
58
گفتار اول) رکن قانونی ……………………………………………………………………………………………..
58
گفتار دوم) رکن مادی ………………………………………………………………………………………………..
59
الف) رفتار مجرمانه مرتکب ……………………………………………………………………………………….
59
ب) موضوع جرم………………………………………………………………………………………………………
59
ج) وسیله ارتکاب جرم……………………………………………………………………………………………..
60
د) نتیجه جرم……………………………………………………………………………………………………………
60
گفتار سوم) رکن معنوی …………………………………………………………………………………………..
60
مبحث سوم) افشاء اسرار خصوصی…………………………………………………………………………….
60
گفتار اول) رکن قانونی …………………………………………………………………………………………….
61
گفتار دوم)رکن مادی………………………………………………………………………………………………..
62
الف) رفتار مجرمانه مرکب………………………………………………………………………………………..
62
ب) موضوع جرم…………………………………………………………………………………………………….
62
ج) وسیله ارتکاب جرم…………………………………………………………………………………………….
63
د) نتیجه جرم …………………………………………………………………………………………………………
63
گفتار سوم) رکن معنوی …………………………………………………………………………………………..
63
« فصل پنجم: جرایم ویژه در فضای مجازی »
مبحث اول) دسترسی غیر مجاز …………………………………………………………………………………..
66
گفتار اول) دسترسی غیر مجاز به داده­ها و پیشینه تاریخی آن ………………………………………….
66
الف) تعریف …………………………………………………………………………………………………………….
66
ب) پیشینه تاریخی …………………………………………………………………………………………………….
67
گفتار دوم) رکن قانونی ………………………………………………………………………………………………
68
گفتار سوم) رکن مادی ………………………………………………………………………………………………
68
رفتار مجرمانه مرتکب ……………………………………………………………………………………………….
68
موضوع جرم ……………………………………………………………………………………………………………
69
وسیله جرم ………………………………………………………………………………………………………………
69
نتیجه جرم ……………………………………………………………………………………………………………….
69
  گفتار چهارم) رکن روانی …………………………………………………………………………………………
69
مبحث دوم) شنود غیر مجاز ………………………………………………………………………………………
70
گفتار اول) رکن قانون جرم شنود غیر مجاز…………………………………………………………………..
70
گفتار دوم) رکن مادی جرم شنود غیر مجاز …………………………………………………………………..
71
رفتار مجرمانه مرتکب ……………………………………………………………………………………………….
71
موضوع جرم…………………………………………………………………………………………………………….
71
نتیجه جرم ……………………………………………………………………………………………………………….
71
گفتار سوم) رکن روانی جرم شنود غیر مجاز ……………………………………………………………….
72
مبحث سوم) تولید و انتشار برنامه­های مخرب …………………………………………………………….
72
گفتار اول) بررسی برنامه مخرب ………………………………………………………………………………
72
گفتار دوم) رکن مادی ………………………………………………………………………………………………
73
رفتار مجرمانه مرتکب ……………………………………………………………………………………………..
73
موضوع جرم ………………………………………………………………………………………………………….
73
الف) انواع حملات مخرب………………………………………………………………………………………..
74
الف) ویروس­های کامپیوتری……………………………………………………………………………………….
74
الف) کرم­های رایانه­ای ……………………………………………………………………………………………….
74
الف) اسب تراواها ……………………………………………………………………………………………………
75
ب- اخلال در داده­ها یا سامانه­ها مجازی ……………………………………………………………………..
75
نتیجه جرم……………………………………………………………………………………………………………….
75
گفتار سوم) رکن روانی …………………………………………………………………………………………….
75
« فصل ششم: جرایم مرتبط با تجارت الکترونیک در فضای مجازی »
مبحث اول) جرایم علیه اسرار تجاری …………………………………………………………………………
77
گفتار اول) رکن قانونی ……………………………………………………………………………………………..
77
گفتار دوم) رکن مادی ……………………………………………………………………………………………….
78
الف) رفتار مجرمانه مرتکب ……………………………………………………………………………………….
78
نقض حقوق قراردادهای استخدام مبنی بر عدم افشای اسرار شغلی یا دستیابی غیر مجاز……..
78
تحصیل غیر قانونی اسرار تجاری ……………………………………………………………………………….
78
ب) وسیله ارتکاب جرم ……………………………………………………………………………………………
79
ج) موضوع جرم ……………………………………………………………………………………………………….
79
د) نتیجه جرم……………………………………………………………………………………………………………
80
گفتار سوم) رکن معنوی ……………………………………………………………………………………………
80
مبحث دوم) نقص علایم تجاری …………………………………………………………………………………
80
گفتار اول) رکن قانونی ………………………………………………………………………………………………
81
گفتار دوم) رکن مادی ………………………………………………………………………………………………..
81
الف) رفتار مجرمانه…………………………………………………………………………………………………..
81
ب) موضوع جرم ……………………………………………………………………………………………………..
82
ج) وسیله جرم ……………………………………………………………………………………………………….
82
د) نتیجه جرم …………………………………………………………………………………………………………
82
گفتار سوم) رکن معنوی …………………………………………………………………………………………..
82
نتیجه گیری …………………………………………………………………………………………………………….
83
پیشنهادها ………………………………………………………………………………………………………………..
85
منابع و مآخذ ……………………………………………………………………………………………………………
87
منابع فارسی …………………………………………………………………………………………………………….
87
منابع انگلیسی …………………………………………………………………………………………………………
90
چکیده

پیشرفت علم و فناوری در سال­های جاری نسبت به گذشته بسیار سریع می­باشد بطوریکه انقلاب صنعتی در قرون هجده زندگی انسان­ها را متحول نمود در برابر تغییرات ناشی از پدیده پیشرفت فناوری تحولات انقلاب صنعتی روبه فراموشی سپرده می­شود و دگرگونی­هایی ایجاد شده در این پدیده باعث رنگ باختن انقلاب صنعتی گردید هر چند در ابتدای پیدایش این علم جدید تنها نخبگان در نقاط مختلف دنیا توانای استفاده از آنرا داشته اما در چند دهه اخیر شتاب غیر قابل کنترلی در تمام نقاط جهان از لحاظ توسعه و استفاده از این علوم به وجود آمده که تمام حوزه­های زندگی انسان­ها را تحت تأثیر قرار داده به طوری که می­توان گفت یک انقلاب دیگری به نام انقلاب فناوری ایجاد گردیده و بر همین اساس عصر حاضر را عصر اطلاعات می­توان نام نهاد که دارای بعد فرا ملی بوده و یک محیطی تحت عنوان (فضای مجازی)1 را به خود اختصاص داده که اقدامات ملموس بشر در جهت پیشرفت امور خود بیشتر به این محیط اختصاص یافته و طبعاً تأثیراتی که این محیط بر تمام زوایای زندگی انسان­ها گذاشت علوم کیفری نیز از این امر مستثنا نبوده و مجرمین نیز عمده اقدامات مجرمانه خود را بنا به دلایلی همانند سهولت در ارتکاب سرعت در عمل و اخذ نتیجه مطلوب خود به این فضا اختصاص داده و حالت جرایم از حالت کلاسیک و سنتی به حالت مجازی تغییر روش داده و یک فضای فراملی را در برگرفته که هم از لحاظ عناصر ماهوی جرائم و هم از لحاظ شکلی و اصول دادرسی با اصول حاکم بر جرائم کلاسیک و سنتی تفاوت­های زیادی ایجاد نموده که به نظر می­رسد اجرای عدالت کیفری در این زمینه نیازمند یک تعاون و تعامل جهانی خاص می­باشد که در این تحقیق سعی شده است به صورت ماهوی نحوه شکل­گیری جرائم در فضای مجازی نظام حقوقی جمهوری اسلامی ایران پرداخته شود و به همین جهت در چهت در چهار فصل به بررسی ارکان تشکیل دهنده جرایم کلاسیک که به اعتبار فضای سایبری مورد جرم انگاری قرار گرفته­اند پرداخته می­شود و در فصول دیگر نیز ارکان تشکیل دهنده جرائم خاص در فضای مجازی که جزء جرایم جدید و نوین محسوب می­شود بررسی تا مشخص شود نحوه احراز و اثبات این جرایم و شکل­گیری در فضای مجازی به چه صورتی است.

واژگان کلیدی: جرم، سایبر، فضای مجازی، اینترنت، فناوری اطلاعات، تکنولوژی، تجارت الکترونیکی

فصل اول

کلیات

بیان مسأله
پیشرفت بی سابقه تکنولوژی در دهه­های اخیر باعث تغییرات عظیمی در زندگی بشریت گردیده. به گونه­ای که رشد فزاینده تکنولوژی حتی پدید آورندگان آن نیز را نیز دچار حیرت کرده است. یکی از مهم­ترین اختراعات بشریت در دهه­های اخیر رایانه می­باشد که پس از مدت کوتاهی تمام ارکان و فعالیت­های اجتماعی، سیاسی، فرهنگی و اقتصادی بشریت را تحت کنترل گرفت. رایانه علیرغم تمام مزایا و منافعی که برای بشریت به ارمغان آورده همانند فن­آروی­های دیگر مورد سوء استفاده افرادی قرار گرفت که با یادگیری شگردهای استفاده از این فن­آوری نوین قصد دستیابی به اهداف شوم و مجرمانه خود را داشته­اند، این امر به خصوص بعد از ایجاد اینترنت و فضای سایبر شیوع گسترده­ای پیدا کرده زیرا با توجه به شرایط و ویژگی­هایی که در فضای سایبر موجود است کاربران می­توانستند دست به ارتکاب جرایمی بزنند که در بعضی مواد باعث به وجود آمدن جرایم جدید و نوینی شده است که قبل از پیدایش فضای سایبر امکان تحقق آن وجود نداشته است.

جرایم رایانه­ای در طول دوران تحول خود سه نسل را سپری کرده­اند. نسل اول جرایم رایانه­ای از دهه 60 آغاز و تا اوایل دهه 80 ادامه داشت. در این دوره رایانه محوریت جرایم را در بر داشت و تأکید بر رایانه­، سیستم رایانه­ای و برنامه رایانه­ای بود به عبارتی در جرایم این نسل رایانه به عنوان وسیله و هدف جرم مد نظر بود از جمله جراین این نسل می­توان کپی برداری از برنامه­ها و سرقت برنامه­ها اشاره کرد.

در نسل دوم جرایم رایانه­ای که به جرایم علیه داده­ها معروف هستند، محوریت با داده­­ها و اطلاعات می­باشد این دوره از اوایل دهه 80 آغاز و تا اوایل دهه 90 ادامه داشت. در جرایم این نسل محتوای اطلاعات رایانه­ای در محوریت قرار می­گیرند.

نسل سوم جرایم رایانه­ای موسوم به جرایم سایبری از اوایل دهه 90 و با فراگیر شدن اینترنت آغاز می­شود. در این دوره دیگر تأکید بر رایانه به عنوان موضوع و هدف جرم نیست بلکه فناوری­های دیگر همانند اینترنت، مخابرات و شبکه­های ماهواره­ای در تحقق جرم نقش اصلی را ایفا می­کنند. ویژگی این نسل تجمیع رایانه با مودم و مخابرات با حالات شبیه سازی و مجازی سازی است.1

اصطلاح فضای سایبری اولین بار در سال 1982 در یک داستان علمی و تخیلی به کار رفت و در سال 199 فردی به نام جان پری بارلو به هنگام صحبت در یک کنفرانس مجازی از آن استفاده کرد و به از این واقعه­، این اصطلاح بر سر زبان­ها افتاد از لحاظ لغوی، سایبر، به معنای مجازی و غیر ملموس می­باشد که با توجه به گستردگی مفهوم سایبر و اطلاق آن به تمام افعال و اقدامات واقع شده در محیط شبکه­های بین المللی و بی شمار بودن مصادیق آن، به توصیه متخصصان و دانشمندان صاحب نام این رشته­، یافت لغت معادل این واژه و یا ترجمه آن به زبان­های دیگر مجاز نمی­باشد چرا که به عقیده این صاحب نظران با توجه به بسط مفهوم لغوی این واژه در سطح بین المللی این واژه بین­المللی شده و ترجمه آن دامنه این واژه را محدود می­کند. بنابراین بهتر است که لغت سایبر به عنوان لفظ مشترک بین­المللی مورد استفاده قرار گیرد.

عنوان فضای سایبر مورد تعاریف مختلف قرار گرفته است که می­توان به موارد ذیل اشاره کرد:

فضای سایبر، مجموعه به هم پیوسته موجودات زنده از طریق رایانه و ارتباطات راه دور بدون در نظر گرفتن جغرافیای عینی است.1
فضای سایبری، اثر فضا و اجتماعی شکل گرفته توسط رایانه، شبکه­های رایانه­ای و کاربران است.2
فضای ساببر توهم و تصویر باطل توافقی است که انسان­ها خلق می­کنند.
فضای سایبر، جایی است که شما هنگامی که با تلفن صحبت می­کنید هستید.
فضای سایبر یک ناحیه واقعی است.3
در محیط سایبر اشیاء و اطلاعات به صورت فیزیکی و ملموس وجود ندارد و در واقع آنچه در صفحه مانیتور مشاهده می­شود، موضوعات مجازی می­باشد که به صورت دیجیتال وارد شبکه شده است. از طرفی برای اینکه کاربر وارد فضای سایبر از طریق اینترنت شود، ابتدا باید تجهیزات مورد نیاز مانند رایانه، مودم و خطوط مخابراتی را فراهم نموده سپس از اتصال به شبکه و ورود به سایت وارد. فضای سایبر می­شود با توجه به مطالب فوق و تعاریف متخصصان، فضای سایبر را می­توان بدین گوننه تعریف کرد:

« محیطی است مجازی و غیر ملموس موجود در فضای شبکه­­های بین المللی که در این محیط تمام اطلاعات راجع به روابط افراد، فرهنگ­­ها، ملت­ها، کشورها و به طور کلی هر آنچه که در کره خاکی به صورت فیزیکی و ملموس وجود دارد، در این فضای مجازی به شکل دیجیتالی وجود داشته و قابل استفاده و در دسترس استفاده کنندگان و کاربران می­باشد و به طریق رایانه، اجراء آن و شبکه­های بین المللی به هم مرتبط می­شوند. »

فضای سایبر محدود به محیط فیزیکی خاص و معین نمی­باشد و هر فردی از هر نقطه جهان می­تواند به راحتی و با فشردن یک کلید به فرد دیگری در کشور دیگر ارتباط برقرار کند و از این طریق اهداف سوء و مجرمانه خود را روی آن فرد عملی کند، لذا با توجه به اینکه این جرایم به سهولت در مقیاس بین المللی ارتکاب می­آیند، تبدیل به تهدیدی علیه جامعه بین المللی شده است، به همین منظور سازمان­های بین المللی و منطقه­ای در راستای هماهنگی مقررات و قوانین داخلی رهنمودهایی را به کشورهای عضو ارائه کرده­اند.

اولین نهاد بین المللی که در این زمینه تلاشی گسترده انجام داده است، سازمان توسعه همکاری اقتصادی (OECD)1 می­باشد که در سال 1986 بر اساس تجزیه و تحلیل تطبیقی قوانین ماهوی چند کشور عضو اولین طبقه­بندی جرایم رایانه­ای را پیشنهاد داد که به شرح ذیل می­باشد.

الف – ورود، تغییر، محو، یا متوقف سازی داده­های رایانه­ای و یا برنامه­های رایانه­ای که صورت ارادی با قصد انتقال غیر قانونی وجوه یا هر چیز با ارزش دیگری صورت می­گیرد.

ب – ورود، تغییر، پاک کردن و یا متوقف سازی داده­ها یا برنامه­های رایانه­ای یا هر گونه مداخله دیگر در سیستم­های رایانه­ای که به شکل عمومی و با قصد جلوگیری از عملکرد سیستم رایانه­ای یا ارتباطات صورت می­گیرد.

بین المللی که در این زمینه تلاش گسترده­ای انجام داده است.

ج – ورود، تغییر، پاک کردن و یا متوقف سازی داده­­های رایانه­­ای یا برنامه­های رایانه­ای که به صورت عمدی و با قصد ارتکاب جعل صورت گرفته باشند.

و – تجاوز به حقوق انحصاری مالک یک برنامه رایانه­ای حفاظت شده با قصد بهره­برداری تجاری از آن برنامه­ها و ارایه آن به بازار.

ه – دستیابی یا شنود در یک سیستم رایانه­ای و یا ارتباطی که آگاهانه و بدون کسب مجوز از فرد مسئول سیستم مزبور چه با تخلص از تدابیر امنیتی و چه با هدف غیر شرافتمندانه و یا مضر صورت گرفته باشد. توضیح این نکته ضروری است که این لیست به دلیل عدم تفکیک جرایم و ابهام در ماهیت هر جرم مورد تبعیت قرار نگرفت. بعد از این اقدام کمیته منتخب جرایم رایانه­ای شورای اروپا پس از بررسی نظرات OECD و نیز بررسی­های حقوقی و فنی دو فهرست تحت عناوین: « فهرست حداقل» و فهرست اختیاری» را پیشنهاد داد که در فهرست حداقل به جرایمی چون کلاهبرداری رایانه­ای، جعل رایانه­ای سابوتاژ، استراق سمع، تکثیر غیر مجاز برنامه حمایت شده رایانه­ای و تکثیر غیر مجاز توپوگرافی و در فهرست اختیاری نیز به جرایمی مانند: تغییر داده­ها با برنامه­های رایانه­ای، جاسوسی رایانه­ای، استفاده غیر مجاز از رایانه اشاره شده است.

از جمله سازمان­های بین المللی دیگر که در زمینه جرایم سایبری رهنمودهایی ارایه داده­اند می­توان به انجمن بین المللی حقوق جزا (AIDP)1، سازمان ملل و کنوانسیون جرایم سایبری اشاره کرد.

بوجود آمدن فضای سایبر و متعاقب آن جرایم سایبری باعث ایجاد بحث­های حقوقی جدیدی در زمینه حقوق جزای ماهوی، آیین دادرسی و صلاحیت­های شده است.

سؤالات تحقیق
الف: سوأل اصلی

شرایط شکل گیری جرائم در فضای مجازی در نظام کیفری ایران چه می­باشد؟