استاد راهنما : دکتر عبدالرضا محمدی نافچی 
  استاد مشاور :  دکتر حسین جلالی
برای رعایت حریم خصوصی نام نگارنده درج نمی شود
تکه هایی از متن به عنوان نمونه : (ممکن است هنگام انتقال از فایل اصلی به داخل سایت بعضی متون به هم بریزد یا بعضی نمادها و اشکال درج نشود ولی در فایل دانلودی همه چیز مرتب و کامل است)
فهرست مطالب
چکیده : 1
مقدمه : 2
نشاسته های مقاوم«Resistant Starch» 5
چرا نشاسته مقاوم ؟ 5
تعریف نشاسته مقاوم : 6
فیبرهای رژیمی پیشنهاد شده : 7
فیبرهای رژیمی کاهش دهنده خطر ابتلا به بیماری های روده بزرگ 8
چه میزان نشاسته مقاوم مصرف کنیم ؟ 8
چه میزان نشاسته مقاوم نیاز داریم ؟ 9
منابع نشاسته مقاوم : 9
فصـل اول – کلیـات 10
اهمیت موضوع 11
اهداف تحقیق 11
1-2- سس مایونز چیست؟ 12
1-2-1- تاریخچه : 12
1-2-2- تعریف سس مایونز از نظر استاندارد ایران 12
1-2-3- تعریف سس سالاد از نظر استاندارد ایران 13
1-2-4- تعریف سس مایونز از نظر سازمان غذا و داروی آمریکا 13
1-3- امولسیون سس مایونز 14
1-3-1- مشخصات عمومی 14
1-3-2- نحوه تشکیل امولسیون 15
1-3-3- نیروهای مؤثر در تشکیل امولسیون 15
1-3-4- علل عدم پایداری امولسیون‌ها 15
1-4-نقش برخی از ترکیبات تشکیل‌دهنده در پایداری امولسیون سس مایونز 16
1-4-1- تخم‌مرغ: 16
1-4-2- پودر خردل: 16
1-4-3- هیدورکلوئیدها و صمغ 16
1-4- طبقه بندی سس ها 17
1-4-1- سس های تزئینی غلیظ 17
1-4-2- سس های تزئینی رقیق و سیال 17
1-5- سس های رژیمی 18
1-5- 1- چربی و بیماری ها 18
1-5- 2- نقش چربی در مایونز و سس های سالاد 19
1-5- 2- عوامل موثر در فرمولاسیون سس های کم چربی 19
1-5- 3- روش فرمولاسیون سس های کم چربی 19
1-5- 4- کاربرد جایگزین های چربی در سس های کم چربی 20
1-5- 5- کاربرد تقلید کننده های چربی در سس های کم چربی 20
1-5- 6- کاربرد امولسیفایرها در سس های کم چربی 21
1-6- تعریف استاندارد سس های رژیمی 22
1-6-1- توصیف برچسب های تغذیه ای سس های رژیمی 23
1-6-1- فرمولاسیون فرآورده های شبه مایونز کم چربی 23
1-7- سس های سالاد کم کالری 25
1-7- 1- روش تولید سس های سالاد کم کالری 26
1-8- سس های بدون چربی 27
1-9- تکنولوژی طعم سس های بدون چربی 27
1-9-1- پایداری میکروبی سس های بدون چربی 28
1-9-2- روش تولید سس های بدون چربی 28
فصـل دوّم – پیشینه تاریخی تحقیق 29
2-1- بیان مختصر سابقه تحقیقات انجام شده پیرامون موضوع 30
2-2- نشاسته های اصلاح شده 33
2-2- 1- مقدمه 33
2-2- 2-گرانول های نشاسته در گیاهان 33
2-2- 3- ساختار شیمیایی نشاسته 35
2-2- 4-خواص آمیلوز و آمیلوپکتین 37
2-2- 4-1-آمیلوز 37
2-2- 4-2-آمیلوپکتین 38
2-2- 5- ساختار داخلی گرانول نشاسته 40
2-2- 6- ترکیبات ناچیز در نشاسته 42
2-2- 7- خصوصیات عملکردی نشاسته 42
2-2- 7- برهمکنش نشاسته با سایر ترکیبات 43
2-2-7-1- تاثیر pH 43
2-2- 7- 2-

 

نمک ها 43
2-2- 7- 3- قندها 44
2-2- 7- 4- چربی ها 45
2-3- انواع نشاسته اصلاح شده ، تولید ، خواص و کاربردهای آن 46
2-3-1- مقدمه 46
2-3-2- نشاسته اصلاح شده به کمک روشهای شیمیایی 47
2-3-3- نشاسته با اتصالات عرضی : تولید ، خواص و کابردهای آن 47
2-3-4- انواع اصطلاحات شیمیایی متداول به روش جایگزینی در صنایع غذایی به شرح زیر است: 52
2-3-4- 1- نشاسته استاته 52
2-3-4- 2- نشاسته اکتنیل سوکسینیله 52
2-3-4- 3- نشاسته فسفاته 53
2-3-4- 4- نشاسته هیدروکسی پروپیله (E1442) 54
2-3-4- 5- نشاسته های کاتیونی و آمفوتری 54
2-3-4- 6- نشاسته تبدیل یافته 55
2-3-4- 6- 1- هیدرولیز اسیدی 55
2-3-4- 6- 2- نشاسته اکسیده شده 56
2-3-4- 6- 3- نشاسته های رنگبری شده 57
2-3-4- 7- نشاسته اکسید شده یا کلرینه شده 57
2-3-4- 8- دکسترینیزه کردن 58
2-3-3- اصلاح آنزیمی 60
2-3-4- اصلاح فیزیکی 62
2-3-4-1- نشاسته فوری یا پیش ژلاتینه (پری ژل) ، تولید ، خواص و کاربردهای آن 62
2-3-4-2- استفاده از خشک کن غلطکی برای تولید نشاسته پیش ژلاتینه 63
2-3-4-3- استفاده از خشک کن پاششی برای تولید نشاسته پیش ژلاتینه 64
2-3-4-4- استفاده از اکسترودر برای تولید نشاسته پیش ژلاتینه 65
2-3-4-5- تیمار حرارتی نشاسته 65
2-3-4-6- انیلینگ 65
2-3-4-7- فرآیند حرارتی – رطوبتی 65
2-3-5- اصلاح ژنتیکی 66
2-3-6- روشهای ترکیبی 66
2-3-7- تطابق نوع نشاسته اصلاح شده با کاربرد عملی آن 67
2-3-8- قوانین موجود در استفاده از انواع نشاسته 68
2-3-9- نتیجه گیری 70
2-2- جایگزین های چربی 71
2-2-1 – مقدمه 71
2-2-2 – پیشینه تغذیه ای 72
2-2-3 – کاربردهای چربی در غذا 75
2-2-3 -1- کاربردهای تغذیه ای چربی 75
2-2-3 -2-کارکردهای فیزیکی و شیمیایی چربی 76
2-2-3 -3-کارکردهای حسی چربی 76
2-2-4 – اصطلاحات علمی و طبقه بندی جانشین های چربی 77
2-2-4 -1- اصطلاحات علمی 77
2-2-4 -2- طبقه بندی 78
2-2-4 -3- بهینه سازی فرمولاسیون 79
2-2-4 -4- روش تکنولوژیکی 80
2-2-4 -5- مالتودکسترین و دیگر چربی های تقلیدی مشتق شده از نشاسته 80
2-2-4 -6- ملاحظات مهم در زمینه گسترش غذاهای کم چرب 81
2-2-4 -7-کیفیت محصول / تقدم و اولویت مصرف کننده 82
2-2-4 -8- آگاهی از ترکیبات 82
2-2-4 -9- جنبه های میکروبی 83
2-2-4 -10- ملاحظات قانونی 84
2-2-4 -11- قیمت گذاری و بازاریابی 85
2-2-5 – اثرات کاهش چربی در رژیم غذایی 86
2-2- 5 – 1- مقدمه 86
2-2- 5 – 2- تاریخچه و هدف 87
2-2- 5 – 3- پایداری فیزیکی و کاهش چربی 88
2-2- 6 – مفاهیم قانونی جایگزین های چربی 89
2-2- 6 – 1- مقدمه 89
2-2- 6 – 2- پذیرش جایگزین های چربی 90
2-2- 6 – 3- افزودنی ها بعنوان جایگزین های چربی 91
فصـل سوم – مواد و روش ها 93
3-1- مواد اولیه 94
3-2-آماده سازی مایونز 95
3-3- ترکیب شیمیایی 95
3-4- اندازه گیری ویسکوزیته 95
3-4- رنگ سنجی 96
3-5- تعیین pH و اسیدیته ی قابل تیتراسیون 96
3-6 – پایداری امولسیون سس مایونز 96
3-7-ارزیابی حسی 97
3-8- تجزیه و تحلیل آماری 98
فصـل چهارم – نتایج و بحث 99
4-1- ترکیب شیمیایی و میزان کالری 100
4-1-1- نتایج مربوط به رطوبت سس مایونز 101
4-1-2- نتایج مربوط به اندازه گیری چربی نمونه های سس مایونز 102
4-2- ویسکوزیته نمو نه های سس مایونز 103
4-3- آزمون پایداری 104
4-4- ویژگی های فیزیکو شیمیایی( pH و اسیدیته ) 105
4-5- رنگ سنجی 106
4-6- ارزیابی حسی 107
فصـل پنجم – نتیجه گیری و پیشنهادات 109
5-1- نتیجه گیری 110
5-2-پیشنهادات 110
6- منابع 111
فهرست جدول ها
عنوان                                                               صفحه

جدول 1 – مقدار مصرف توصیه شده فیبر رژیمی
7
جدول 2– مقدار نشاسته مقاوم مورد نیاز
8
جدول 1-1- فرمولاسیون فرآورده های شبه مایونز
23
جدول 1-2- فرمولاسیون شبه مایونز با 20 درصد روغن
24
جدول 1-3- فرمولاسیون مایونز مناسب سالاد سبزیجات
24
جدول 1-4- فرمولاسیون سس های سالاد کم کالری
26
جدول2-1 – اندازه و شکل گرانولهای نشاسته با منابع مختلف
34
جدول 22– برخی خواص فیزیکوشیمیایی مولکولهای آمیلوز و آمیلوپکتین
39
جدول3-2 – شرایط واکنش تولید انواع دکسترین ها و خواص آنها
58
جدول 2-4- برخی خصوصات نشاسته های اصلاح شده و کاربرد آنها در محصولات غذایی
68
جدول 2-5- لیست برخی نشاسته های غذایی که از طرف اتحادیه اروپا مجاز شناخته شده اند
69
جدول 6-2-وضعیت قانونی پلی دکستروز در حال حاضر
89
جدول 3-1 مقدار ترکیبات مورد استفاده در فرمولاسیون نمونه های مختلف سس مایونز (برحسب درصد)
93
جدول 3- 2 فرم ارزیابی حسی نمونه سس های مایونز
96
جدول 4-1 – نتایج مربوط به ترکیب شیمیایی نمونه های سس مایونز
99
جدول 4-2 – نتایج مربوط به رطوبت نمونه های سس مایونز
100
جدول 4-3– محتوای چربی نمونه های سس مایونز
101
جدول 4-4 – ویسکوزیته نمو نه های سس مایونز
102
جدول 4-5 – پایداری نمونه های سس مایونز
103
جدول 4-6pH – و اسیدیته نمو نه های سس مایونز
104
جدول 4-7 – نتایج رنگ نمو نه های سس مایونز
105
جدول 4-8 – نتایج ضریب تغییرات رنگ نمونه های سس مایونز
105
فهرست نمودارها
 
   عنوان                                                                    صفحه

نمودار 1 – رابطه مصرف نشاسته و ابتلاء به سرطان دستگاه گوارش
6
نمودار 4-1– محتوای رطوبتی نمونه های سس مایونز
100
نمودار 4-2 – محتوای چربی نمونه های سس مایونزذ
101
نمودار 4-3 – ویسکوزیته نمونه های سس مایونز
102
نمودار 4-4 –نتایج ارزیابی حسی نمونه های سس مایونز
106
فهرست شکل ها
عنوان                                                                                                                                صفحه
شکل 1-1- نمودار کلی طبقه بندی انواع سس                                                                               18
شکل 2-1- تصویری از آمیلوپلاست های گندم حاوی گرانولهای نشاسته                                               34
شکل 2 – 2- تصویر میکروسکوپی برخی از گرانولهای نشاسته با منشاء متفاوت                                     34
شکل 2 – 3- دی گلوکوپیرانوز                                                                                                35
شکل 4-2 – اتصالات (4-1) α و (6-1) α در ساختار نشاسته                                                         36
شکل5-2 – ساختار خطی آمیلوز و شاخه ای آمیلوپکتین مولکول های سازنده نشاسته                              37
شکل 6-2 – ساختار مولکولی آمیلوپکتین بر اساس نظریه های مختلف دانشمندان در سالهای مختلف             38
شکل -27- ساختار درونی یک گرانول نشاسته و نحوه ارتباط اجزاء با یکدیگر                                         40
شکل 8-2 – تصویر میکروسکوپ الکترونی از حلقه های رشد در یک گرانول نشاسته                                40
شکل2-9- نحوه قرارگیری مارپیچ های دوتایی در نشاسته                                                                41
شکل 2-10 نمایی از اتصالات عرضی در ساختار داخلی یک گرانول نشاسته                                         47
شکل2 -11- واکنش شیمیایی فسفروس اکسی کلرید                                                                     48
شکل 2-12- واکنش شیمیایی سدیم تری متا بی فسفات                                                                 48
شکل 2 – 13- واکنش شیمیایی مخلوط از آدیپیک – استیک انهیدریل                                                 48
شکل2-14- ویسکوآمیلوگرام های مربوط به نشاسته های با اتصالات عرضی متفاوت                               49
شکل 2-15- تصویری از ساختار شیمیایی نشاسته جایگزین شده پس از قرار گرفتن عوامل اصلاح کننده         50
شکل2-16– واکنشهای شیمیایی مربوط به تولید نشاسته جایگزین شده با استات                                     51
شکل 2-17 – نحوه واکنش اکتنیل سوکسینک آنهیرید با نشاسته                                                          52
شکل2-18 – نحوه واکنش شیمیایی در تولید نشاسته جایگزین شده با ارتوفسفات                                   52
شکل 2-19- نحوه واکنش شیمیایی در تولید نشاسته جایگزین شده با تری پلی فسفات                           53
شکل 2-20- نحوه واکنش شیمیایی تولید نشاسته هیدروکسی پروپیله                                                   53
شکل 2-21 – نشاسته آمفوتری                                                                                                54
شکل 22-2- مقیاس WF مورد استفاده در تعیین میزان هیدرولیز اسیدی                                               55
شکل 23-2- واکنشهایی که در اثر اکسیداسیون در نشاسته بوجود می آیند                                             57
شکل 24-2- تغییرات مولکولی نشاسته در اثر فرآیندهای دکسترینیزه شدن                                             58
شکل 2-25 – شمایی از چگونگی تاثیر برخی انواع متداول اصلاحات شیمیایی و آنزیمی                            59
شکل 2-26- چگونگی تاثیر انواع آنزیمهای موثر بر نشاسته و محصول عمل آنها                                     61
شکل2-27- منحنی تغییرات ویسکوزیته نشاسته پیش ژلاتینه ب گذشت زمان در اثر حرارت دهی                 62
شکل 2-28- نمایی از خشک کن تک غلطکی و دو غلطکی در تولید نشاسته پری ژل                               63
شکل2-29- ویسکوآمیلوگرام های مربوط به نشاسته تیمار حرارتی شده در مقایسه با نشاسته طبیعی               65
چکیده :
در این تحقیق ویژگیهای فیزیکوشیمیایی ، رئولوژیکی و حسی سس مایونز کم چرب تهیه شده با استفاده از نشاسته اصلاح شده هیدروکسی پروپیل دی استارچ فسفات (E1442) که جزء نشاسته های مقاوم(RS41) می باشد مورد بررسی قرار گرفت. نشاسته اصلاح شده هیدروکسی پروپیل دی استارچ فسفات که به عنوان جایگزین چربی جزء مواد حجم دهنده طبیعی است در این پژوهش با جایگزینی در فرمولاسیون سس مایونز کم چرب علاوه بر بهبود بافت و ویژگیهای ارگانولپتیکی محصول عملکرد قابل توجهی در سیستم گوارشی ایفا می کند . چربی مایونز در سطوح 25 % ، 50 % و 75 % با استفاده از نشاسته اصلاح شده هیدروکسی پروپیل دی استارچ فسفات جایگزین گردید و نمونه های سس به ترتیب با اسامی (25 % FR2) ، (50 % FR) و (75 % FR) نامگذاری شدند. نمونه ی حاوی 66 % روغن نیز به عنوان شاهد (Full Fat) در نظر گرفته شد.  

ریسکهای بانکداری الکترونیک:/پایان نامه بانکداری الکترونیک
ریسک های بانکداری الکترونیک بر عملکرد بانک
از بانکداری الکترونیک تعاریف متعددی شده است بر اساس یکی از این تعاریف، بانکداری الکترونیکی عبارت است از انجام عملیات بانکی در محیط الکترونیکی یا استفاده از ابزار الکترونیکی برای انجام کلیه عملیات بانکی. بانکداری الکترونیکی که در سالهای اخیر رشد قابل توجهی در کشورهای پیشرفته داشته ارائه خدمات بانکی 24 ساعته در سطح جهانی را ممکن می سازد. بانکداری اینترنتی و بانکداری متحرک و بانکداری مجازی که جدیداً مطرح می باشد، در واقع زیر مجموعه هایی از بانکداری الکترونیکی می باشند.باید توجه داشت که استفاده از ماشین های خودپردازATM  یا تلفن بانک یا استفاده بیشتر از ماشین های کامپیوتر برای ارائه خدمات بانکی به مشتریان، اتوماسیون جایگزین نمودن ماشین کامپیوتر به جای نیروی انسانی است، در حالی که بانکداری الکترونیکی یعنی انجام کلیه عملیات بانکی در محیط الکترونیکی.یکی از مهم ترین مزیت های بانکداری الکترونیکی که موجبات رشد سریع آن را فراهم نموده کاهش هزینه های بانکی می باشد.

منافع حاصل از بانکداری الکترونیکی ریسک های مختلفی نیز با خود دارد که باید از سوی مدیریت بانک

 

و بانک مرکزی در خصوص نظارت بر عملیات بانکی در چاچوب قوانین موضوعه پولی و بانکی کشور مورد توجه قرار گرفته و در جهت مقابله با آن راهکارهای مناسب اتخاذ شود.آمار منتشره از سوی صندوق بین المللی پول (IMF) نشان می دهد بانکداری الکترونیکی در شکل بانکداری اینترنتی در کشورهای اتریش – فنلاند- کره جنوبی – سنگاپور – اسپانیا – سوئد و سوئیس بیشترین کاربرد را دارد و این در این کشورها بیش از 75 درصد تمامی بانک ها نسبت به ارائه خدمات بانکداری اینترنتی اقدام می نمایند.در کشورهای اسکاندیناوی به ویژه فنلاند مشتریان بانک ها بیشتر فعالیت های بانکی خود را از طریق اینترنت انجام می دهند.در آغاز قرن بیست و یکم میلادی یعنی سال 2000 میلادی 62 درصد تمامی بانک های ایالات متحده امریکا داراس سایت در اینترنت بودند و 37درصد آن ها معاملات اینترنتی انجام می دادند. در کشور مزبور بانک هایی که خدمات بانکداری اینترنتی ارائه می دهند،بیش از 90 درصد دارایی هایی سیستم بانکی را به خود اختصاص داده اند.معهذا باید توجه داشت با وجودی که اغلب مشتریان در بانک های امریکایی که بانکداری اینترنتی انجام می دهند حساب بانکی دارند، اما این مشتریان هنوز محدود بوده و به حدود 4 درصد کل مشتریان بانک ها می رسند.

بانکداری الکترونیکی ریسک های مختلفی نیز با خود دارد که اغلب تحت تاثیر طبیعت خاص فعالیت های بانکداری الکترونیکی قرار می گیرند. به طوری که کمیته نظارت بانکی کمیته بال تاکید می نماید که مدیریت این گونه ریسک ها باید بخش لاینفک مدیریت ریسک بانک ها شود.با توجه به همین مورد است که اخیراً بانک بین المللی تسویه مبادرت به انتشار اصول چهارده گانه مدیریت ریسک بانکداری الکترونیکی نموده است.این ریسک ها عبارت از ریسک عملیاتی – ریسک حسن شهرت – ریسک حقوقی – ریسک استراتژیک – ریسک تجاری – ریسک اعتباری – ریسک نقدینگی – ریسک بازار – ریسک ارزی و …

پایان نامه قرارداد فروش کالا//تعریف قبول در کنوانسیون کالا
تعریف قبول

طبق تعریف قبول در کنوانسیون بیع کالا؛ اظهار یا رفتار دیگر از سوی پیشنهاد گیرنده حاکی از موافقت به ایجاب یک قبول محسوب می شود.[1] و همچنین در اصول یونیدروا آمده است که اظهار یا فعلی دیگر از سوی مخاطب ایجاب که بر رضایت به یک ایجاب دلالت داشته باشد، قبول محسوب می شود.[2] به دیگر سخن قبول، پذیرش بی قید و شرط مفاد ایجاب است. در قبول دو رکن اصلی وجود دارد: 1. رضای مخاطب به مفاد ایجاب  2. وجود مبرز یا مبینی که بر این رضا دلالت کند… ، تفاوتی نمیکند که مبرز، لفظ، نوشته یا عمل باشد؛ حتی اگر ایجاب به صورت شفاهی باشد، قبول ممکن است با عمل واقع شود. بنابراین علی الاصول برای بیان قبول شکل خاصی لازم نیست؛ ولی ایجاب کننده می تواند شکل خاصی را برای ابراز قبول تعیین کند؛ همچنین عرف و رویه متداول بین طرفین ممکن است شکل خاصی را برای اعلان قبول اعلام کند.[3] در ضمن نکته مهم دیگر این است که رضایت باید غیر مشروط باشد؛ یعنی نمی توان آن را به اقدام دیگری که باید از سوی ایجاب دهنده یا مخاطب ایجاب انجام شود وابسته کرد.[4] در نهایت قبول در نظر گرفته شده نباید حاوی تغییر شروط ایجاب باشد یا دست کم حاوی تغییری باشد که به طور اساسی آن شروط را تغییر دهد.[5]

 

 

بند سوم: قبول فعلی

در صورتی که در ایجاب، هیچ گونه شکل خاصی از قبول تحمیل نشود، اعلام رضایت ممکن است با یک اظهار صریح یا با استنتاج از فعل مخاطب ایجاب، عملی شود. در بند یک ماده 6-1-2 اصول موسسه، شکلی که فعل مزبور باید داشته باشد، مشخص نشده است: فعل مزبور اغلب شامل اقدامات مربوط به اجرای تعهدات، مانند پیش پرداخت برای مبلغ قرارداد، ارسال کالاها یا آغاز کار در محل انجام پروژه و غیره خواهد بود.[6]

 

بند چهارم: سکوت یا عدم اقدام

دكتر یونس نیک‌اندیش
 استاد مشاور:
دكتر مهران جعفری
برای رعایت حریم خصوصی نام نگارنده پایان نامه درج نمی شود

تکه هایی از متن پایان نامه به عنوان نمونه :

(ممکن است هنگام انتقال از فایل اصلی به داخل سایت بعضی متون به هم بریزد یا بعضی نمادها و اشکال درج نشود ولی در فایل دانلودی همه چیز مرتب و کامل است)

فهرست مطالب

عنوان                صفحه

چكیده 1

مقدمه 2

فصل اول:  کلیات

1- كلیات 6

1-1- طرح تحقیق 6

1-1-1- بیان مسأله 6

1-1-2- پرسش اصلی تحقیق 9

1-1-3- فرضیه‌های تحقیق 9

1-1-4- اهداف تحقیق 9

1-1-5- سوابق تحقیق 10

1-1-6- اهمیت و ضرورت تحقیق 14

1-1-7- جنبه‌ی نوآوری تحقیق 16

1-1-8- روش تحقیق 16

1-1-9- محدودیت‌ها و مشكلات 16

1-2- مفاهیم 17

1-2-1- اقتصاد 17

1-2-2- نظام 17

1-2-3- نظام اقتصادی 17

1-2-4- نظام اقتصادی اسلامی 18

فصل دوم:  دیدگاه‌های اقتصادی اسلام

2- نظام اقتصادی اسلام 20

2-1- الگو در تعریف نظام اقتصادی اسلام 21

2-2- ویژگی‌های نظام اقتصادی اسلام 22

 

2-3- عناصر نظام اقتصادی اسلام 24

2-4- روش استنباط مبانی بینشی 25

فصل سوم:  دیدگاه های اقتصادی آیت‌ا… صدر

3- دیدگاه های اقتصادی آیت‌ا… صدر 27

3-1- توصیف علمی نبودن مبحث اقتصاد اسلامی 28

3-1-1-زمینه‌ی‌های اولیه 28

3-1-2-علم و مکتب از دیدگاه آیت ا.. صدر 29

3-1-3-اسلام و اقتصاد اسلامی 30

3-1-4- نقش علم و دین در حل مشکلات 31

3-1-5-شرط تحقق اصول علمی در اقتصاد اسلامی 32

3-2- فضای علمی زمان آیت‌ا… صدر 33

3-2-1- علمی شدن اقتصاد در زمان کلاسیک و نئوکلاسیک 33

3-2-2- تأثیر اثبات‌گرایان منطقی و ابزار گرایان 34

3-2-3- جمع‌بندی تحولات حاکم بر‌اندیشه‌ی علمی دوره مورد بحث 35

3-3- تحلیل و بررسی‌اندیشه‌های اقتصادی آیت‌ا… صدر 36

3-4- نگاه شهید صدر به راه‌های گریز از ربا 41

فصل چهارم:  دیدگاه‌های اقتصادی شهید مطهری

4- دیدگاه‌های اقتصادی شهید مطهری 51

4-1- تفیکیک میان روابط طبیعی و روابط اعتباری 52

4-2- واقع‌گرایی در نظام اقتصادی اسلام 54

4-3- نگاه آرمانی به انسان در‌اندیشه‌ی توحیدی 57

4-4- توسعه‌ی انسانی 59

4-5- توسعه‌ی اقتصادی 59

4-6- اهداف نظام اقتصادی از منظر شهید مطهری 61

4-7- نقش و جایگاه حکومت در فرآیند نظام اقتصادی 62

4-8- مبانی نظام اقتصادی اسلام از نظر شهید مطهری 63

4-8-1- اصالت داشتن فرد و جامعه 63

4-8-2- مالکیت مختلط 65

4-8-3- تفسیر دیدگاه‌های گوناگون درباره‌ی آزادی اقتصادی 67

4-8-4- رعایت مصالح در فعالیت‌های اقتصادی 69

4-8-5- هم‌یاری 69

4-9- اهداف نظام اقتصادی از نظر شهید مطهری 70

4-9-1- تربیت و هدایت جامعه 71

4-9-2- برقراری امنیت 71

4-9-3- استقلال اقتصادی 72

4-9-4- اقتدار اقتصادی 73

4-9-5- رشد اقتصادی 74

4-9-6- عدالت اجتماعی- اقتصادی 75

4-9-7- اختیارات دولت 78

4-9-7-1- سیاستگذاری در جهت اهداف نظام 79

4-9-7-2- وضع مالیات 80

4-9-7-3- بهره‌برداری از زمین‌های عمومی 81

4-9-7-4- اداره‌ی انفال 81

فصل پنجم: مقایسه دیدگاه های شهید صدر و شهید مطهری

5- مقایسه دیدگاه های شهید صدر و شهید مطهری 84

نتیجه گیری 92

پیشنهادات 94

فهرست منابع 96

چكیده

جوامع بشری برای تأمین نیازها و توسعه‌ی نهادهای خود در ابعاد فرهنگی، اجتماعی، اقتصادی و سیاسی تدابیر و برنامه‌هایی دارند. صاحب نظران مکاتب گوناگون مادی (مارکیسم و سرمایه‌داری) از دیدگاه خاص خود به موضوع اقتصاد نگریسته و برنامه‌هایی را برای تنظیم امور جامعه خویش ارایه داده‌اند. به مرور زمان و با ایجاد شکاف‌های اقتصادی، بحران‌های اقتصادی، تأسیس و متعاقب آن بایگانی شدن پی در پی مکاتب اقتصادی به دلیل ناهم‌سانی با فطرت و سرشت انسان، جایگاه دین و‌اندیشه‌های دینی در قلمرو اقتصاد برای تنظیم روابط اقتصادی بیش‌تر نمودار شد. آراء و‌اندیشه‌های فقهی صاحب نظران دینی در عرصه‌‌های اقتصادی، اجتماعی، سیاسی، که متضمن سعادت دنیوی و اخروی افراد در جامعه است با شدّت و ضعف مورد نقد و بررسی قرار می‌گیرد. این نوشتار تلاش می‌کند تا با پرداختن به نظرات و‌اندیشه‌های دو تن از فقهاء و صاحب نظران دینی در حوزه‌ی اقتصاد اسلامی (شهید آیت ا…. محمد باقر صدر و شهید آیت‌ا… مرتضی مطهری) به تبیین مباحث عمده‌ی آن‌ها در این رابطه به پردازد. این بررسی درپی آن است تا نشان دهد که: توسعه‌ی اقتصادی پایدار، سلامت اقتصادی، امنیت روانی و… بدون تأثیرپذیری از یک نظام اقتصادی مبتنی بر آموزه‌های دینی دست نیافتنی است و بنابراین: می‌کوشد با ارایه همه‌ی اقشار در جامعه بین‌المللی باز شناسد تا در آینده بتوان از این مسیر نقبی به سوی اقتصاد اسلامی باز کرد.

واژه‌های كلیدی: اقتصاد، نظام اقتصادی اسلامی، صدر، مطهری.

مقدمه

تحقیقات و بررسی‌های معاصر در حوزه‌ی عرصه‌‌های گوناگون اجتماعی، اقتصادی حاکی از آن است که در نظام اجتماعی به طور بالقوه سه عنصر متخاصم وجود دارد که شرط سلامت این نظام برقراری تعادل میان آن عناصر است. دولت، اجتماع و بازار سه عنصر اصلی و حیاتی جامعه‌اند. دولت بسیار قدرتمند منجر به ظهور نظام‌هایی نظیر استالینیسم می‌گردد. بازاری که کاملاً به حال خود رها شده و فاقد تنظیم باشد شرایطی نظیر، خیار به وجود آورده و در موقعیتی که اجتماع از قدرت بلامنازع، و مسلط برخوردار باشد می‌تواند به ظهور جنگ‌های داخلی منجر گردد. نوع ارتباط آن سه حوزه با یکدیگر در جوامع متخلف متفاوت است. به طور کلی، در طی قرن بیستم نیروهای اقتصادی رونق یافته و حجم دولت رشد قابل توجهی یافته ولی در مقابل شبکه‌های اجتماعی تا حدودی تضعیف شده‌اند. این در حالی است که به تعبیر ولف (wolf، 1989) هم بازار و هم دولت به انسان‌ها به عنوان پیروان قواعد می‌نگرند نه به عنوان قاعده‌سازان، در عرصه‌ی سیاست‌گزاری‌های عمومی، گروهی بر اقتصاد بازار تأکید دارند و گروه دیگر به رابطه دولت و شهروندان توجه دارند. هر دو گروه نقش عنصر سوم که همانا روابط حاکم و مناسبات و مسایل اعتقادی رایج در میان کنش‌گران در عرصه‌‌های مختلف می‌باشد را فراموش کرده‌اند. حاکمیت نگرش اعتقادی و باور مذهبی بر رفتارهای اقتصادی به عنوان متغیر کنترل کننده، تعیین کننده و پیش‌بینی کننده می‌تواند به تداوم انسجام اجتماعی، نظم اجتماعی و تقویت امور عام‌المنفعه در جامعه بیانجامد.

 به طور کلی در حوزه‌ی دخالت دین در امور دنیا دیدگاه‌ها متعدد و متفاوت‌اند. یک نگرش ناظر به اعتقاد ما نسبت به پیامبران در بعد تربیت و پرورش ابعاد روحی انسان بوده و بر این باورند: که تنظیم و ساماندهی امور دنیایی انسان‌ها به خود آن‌ها واگذار شده است و به تعبیر برخی از این افراد، ابلاغ پیام‌ها و انجام کارهای اصلاحی و تکمیل دنیا در سطح مردم دور از شأن خدای انسان و جهان است و تنزل دادن پیامبران به حدود مارکس‌ها، پاستورها و گاندی‌ها یا جمشید و بزرگ‌مهر و همورابی است. برخی نیز با این بیان که دین اصلاً در تدبیر دنیا دخالت نکرده و آن را به عقلا وانهاده است، به تبیین این دیدگاه می‌پردازند. هرچند در این دیدگاه نیز توسعه‌ و رفاه، امری مطلوب به شمار می‌آید، دین در این امر دخالت نمی‌کند و چاره کار به خود مردم واگذار شده است. عده‌ای دیگر معتقدند که شریعت در برابر دنیای انسان‌های بی‌تفاوت نبوده و قایل به پاسخ‌گویی دین به نیازهای حیاتی بشر هم هستند.

اگر چه اقتصاددانان و سایر عالمان اجتماعی در طول دوره‌های مختلف حیات به ابزارهای تحلیلی و تبیینی متفاوتی دست یافته‌اند و این مفهوم را از نقطه نظر نموداری با مدل‌های گوناگون مطرح نموده‌اند، ولی با این وجود قادر به بیان کامل تفاوت‌های مشاهده شده هم از منظر کاربرد مدل‌ها و هم از نظر الگوهای موجود نشده‌اند و از سوی این ابزارها ناتوان از پاسخ‌گویی به این پرسش اساسی بوده‌اند که چرا جوامع دارای سرمایه‌های طبیعی فراوان از نابرابری‌های اقتصادی رنج می‌برند. درعین حال یکی از مباحث بسیار مهم که به صورت کلی دارای سابقه‌ای بسیار طولانی است و منابع و دیدگاه‌های نظری و برنامه‌های عملی فراوانی را نیز به خود اختصاص داده، مبحث اقتصاد است.

این موضوع در میان ‌اندیشمندان، متفکران و صاحب‌نظران مکاتب الهی و مادی گوناگون با شدّت و ضعف مطرح بوده و طیف وسیعی از نظریه‌ها و تئوری‌های علمی را در برگرفته است. این مبحث در میان متفکران اسلامی به صورت پراکنده و نیز به صورت موضوعی و بیش‌تر با صبغه فقهی به چشم می‌خورد، امّا اقتصاد اسلامی به گونه‌ی کلاسیک آن سابقه‌ی طولانی را ندارد. نخستین کسی که بحث اقتصاد را به صورت جدی در حوزه‌ی علوم اسلامی مطرح نمود، شهید آیت‌ا… محمدباقر صدر بود که با تدوین کتاب اقتصادنا و تبیین دیدگاه‌های خود در این نوشتار تحولی را در این زمینه‌ی ایجاد نمود و حتی در میان دانشمندان و صاحب‌نظران اهل سنت نیز جای خود را باز کرد.

 توجه به اسلام به عنوان دینی که دارای نظام اقتصادی است و این نظام هماهنگ با نظام سیاسی و فرهنگی و… در صدد تحقق اهداف عالیه‌ی نظام است از مبانی تفکر اقتصادی آیت ا.. صدر به شمار می‌رود. این رویکرد در راستای دیدگاهی است که معتقد است شریعت در برابر دنیای انسان‌ها نیز بی‌تفاوت نبوده، همه‌ی عرصه‌‌های حیات فردی و جمعی آدمی را در بر می‌گیرد و برای همه‌ی مناسبات و تعاملات اجتماعی و تحرکات فردی او پیام مشخصی دارد، بر این اساس اصولاً آبادی و احیاء آخرت مرهون و مبتنی بر احیاء دنیا است.

شهید مطهری نیز از کسانی است که به گستردگی و توسعه‌ی قلمرو دین و محدود نبودن آن به امور فردی و عبادی تأکید نموده است. از دیدگاه وی اسلام مکتبی جامع و واقع‌گرا است. در اسلام به همه‌ی جوانب نیازهای انسانی اعم از دنیایی و اخروی، جسمی و روحی، فکری یا احساسی و عاطفی، فردی یا اجتماعی توجه شده است. وی درباره‌ی‌ کسانی که حوزه‌ی دین را منحصر در مسایل فردی و آخرتی می‌دانند می‌گوید: «کسانی که گفته‌اند زندگی به طور کلی یک مسأله است و دین مسأله دیگر، دین را نباید با مسایل زندگی مخلوط کرد این اشخاص اشتباه اولشان این است که مسایل زندگی را مجرد فرض می‌کنند. خیر، زندگی یک واحد و همه‌ی شئونش توأم با یکدیگر است. صلاح و فساد در هر یک از شئون زندگی، در سایر شئون مؤثر است.

ممکن نیست اجتماعی مثلاً: فرهنگ یا سیاست یا قضاوت یا اخلاق و تربیت و یا اقتصادش فاسد باشد امّا دینش درست باشد و بالعکس. اگر فرض کنیم دین تنها رفتن به مسجد و کلیسا و نماز خواندن و روزه گرفتن است، ممکن است کسی ادعا کند مسأله دین از سایر مسایل مجزا است.

اسلام انسان را دارای ابعاد گوناگون می‌شناسد و به همین دلیل سمت و سوی پایه‌ها و زیربناهای اقتصاد اسلامی نیز مختلف و گوناگون است. اسلام معتقد است انسان بعد مادی و بعد معنوی دارد و دارای نیازهای مادی و نیازهای معنوی و نیز جنبه‌ی‌های فردی جنبه‌ی‌ی اجتماعی است. دو نوع کار، ‌اندیشه‌ای و عمل، و دو پاداش« دنیوی و اخروی» دارد.

بنابراین زیر بناها و پایه‌های اقتصاد اسلام که برای انسان و سعادت او پیشنهاد شده مختلف است. با آن که اسلام همه‌ی ابعاد وجودی انسان را اصیل می‌داند و به‌طور کلی کنارگذاشتن و یا فدا کردن برخی از این ابعاد را برای ابعاد دیگر نمی‌پذیرد، در عین حال به جنبه‌ی معنوی انسان توجه بیش‌تر دارد. زیرا: از نظر اسلام ابعاد مادی وسیله‌ای است برای هدف‌های اخروی و کمالات معنوی انسان.

1-1- طرح تحقیق

1-1-1- بیان مسأله

برای ارایه‌ی مقایسه‌‌ای واقعی میان دیدگاه‌ها و نگرش‌های موجود در مورد نظریات اقتصادی اسلام، ابتداء ضروری است فهم و برداشت درست نسبت به نظریات اقتصادی اسلام دریافت و اساساً رویکرد اسلام نسبت به اقتصاد را تبیین نماییم.

از این رو لازم است بدانیم نظر اسلام نسبت به نظام اقتصادی چیست؟ با مطالعه‌ی و بررسی در ابعاد موضوع در می‌یابیم که در اسلام مال و ثروت، تولید، مبادله، مصرف و تمامی مختصات اقتصاد نه تنها مذموم و ناپسند معرفی نشده، بلکه تابع شرایط و موازین درستی مورد تأکید و توصیه فراوان قرار گرفته است.

« اسلام دو پیوند با اقتصاد دارد: مستقیم و غیر مستقیم. پیوند مستقیم اسلام با اقتصاد از آن جهت است که مستقیماً یک سلسله مقررات اقتصادی درباره‌ی مالکیت، مبادلات، مالیات‌ها، ارث، هبات، صدقات، وقف، مجازات‌هایی مالی یا مجازات‌هایی در زمینه‌ی ثروت و غیره دارد (مطهری، 1379: 16).

«پیوند غیرمستقیم اسلام با اقتصاد از طریق اخلاق است. در این جهت برخی مذاهب دیگر نیز کم و بیش چنین می‌باشند، اسلام مردم را به امانت، عفت، عدالت، احسان، ایثار، منع دزدی، خیانت و رشوه توصیه می‌کند. همه‌ی این‌ها در زمینه‌ی ثروت است یا قسمتی از قلمرو این مفاهیم، ثروت است. تا حدود مسایل اقتصادی روشن نشود، حدود عدالت و امانت و عفت و احسان و هم‌چنین حدود دزدی و خیانت و رشوه، روشن نمی‌شود (مطهری، 1379: 16).

موضوع مهم دیگری که در ارتباط با دیدگاه اسلام نسبت به اقتصاد مورد نظر است توجه به اعتدال و میانه‌روی و اجتناب از هرگونه افراط و تفریط است و این مهم ناشی از همه‌جانبه‌نگری و توجه چند بعدی بدان موضوع، از نظر اسلام است. از این منظر رویکرد (افراط) به طور کلی بدون درک ارزش سلامت بنیه‌ی اقتصادی، فقر و ناداری را توجیه می‌نماید.

رویکرد دیگر تفریط، ناظر بر این است که منبع درآمد تمایلات بشر است و عرضه‌ی هر چیزی را تابع مستقیم وجود تقاضا و میل به خرید و قدرت خرید افراد برای آن می‌داند.

از این رو حتی اگر عرضه‌ای صد در صد مضربه حال افراد جامعه باشد امّا چون کسانی متقاضی آن هستند و خریدار برای مواد وجود دارد پس وجودش توجیه می‌شود. هر دو این رویکردها از نظر اسلام مطرود و غیر قابل پذیرش هستند. «اسلام مکاسب محرمه دارد، قبل از هر مساله‌ای در مکاسب، مکاسب محرمه را عنوان می‌کند، فروختن بت و صلیب را حتی به غیرمسلمانان تحریم می‌کند، فروختن شراب و آلات قمار و وسایل گمراهی را مطلقاً تحریم می‌کند، فروش کتب ضلاله را تحریم می‌کند، بیع سلاح برای دشمن را تحریم می‌کند. اسلام مجسمه‌سازی، ساختن و فروختن ظرف طلا و

دکتر امیر سیدی
تابستان 1393
برای رعایت حریم خصوصی نام نگارنده پایان نامه درج نمی شود

تکه هایی از متن پایان نامه به عنوان نمونه :

(ممکن است هنگام انتقال از فایل اصلی به داخل سایت بعضی متون به هم بریزد یا بعضی نمادها و اشکال درج نشود ولی در فایل دانلودی همه چیز مرتب و کامل است)

فهرست مطالب:

فصل اول: کلیات پژوهش

1-1- مقدمه…………………………. 2

1-2- بیان مسئله………………………… 2

1-3- اهمیت و ضرورت انجام تحقیق………………………… 7

1-4- اهداف پژوهش………………………….. 8

1-4-1- اهداف علمی…………………………. 8

1-4-2- اهداف کاربردی…………………………. 8

1-5- پرسش های پژوهش………………………….. 8

1-6- فرضیه های پژوهش………………………….. 9

1-7- روش شناسی…………………………. 9

1-7-1- نوع روش پژوهش………………………….. 9

1-7-2- قلمرو پژوهش………………………….. 10

1-8- جامعه و نمونه آماری…………………………. 10

1-9- روش گردآوری اطلاعات…………………………. 11

1-10- ابزار گردآوری اطلاعات…………………………. 11

1-11- روش تجزیه و تحلیل اطلاعات…………………………. 11

1-12- مراحل انجام پژوهش………………………….. 12

1-13- چهارچوب نظری و مدل مفهومی پژوهش……………… 13

1-14- تعاریف و اصطلاحات………………………….14

1-14-1- تعریف مفهومی……………………….. 14

1-14-2- تعریف عملیاتی…………………………. 15

1-15- ساختار کلی گزارش…………………………. 16

فصل دوم: مروری بر ادبیات پژوهش

 

2-1- مقدمه………………………… 18

2-2- بخش اول : مبانی نظری…………………………. 20

2-2-1- بورس اوراق بهادار………………………… 20

2-2-2- مالی رفتاری…………………………. 21

2-2-2-1- نقش دانش مالی رفتاری برای سرمایه گذاران…………. 22

2-2-3- عدم اطمینان محیطی…………………………. 22

2-2-3-1- استراتژی های کاهش عدم اطمینان………………………… 25

2-2-3-2- عوامل اثرگذار بر میزان عدم اطمینان………………………… 25

2-2-4- مشخصات شناختی سهامداران………………………… 26

2-2-4-1- تعصب توهم کنترل………………………… 26

2-2-4-2- تعصب اعتماد………………………… 28

2-2-4-3- تعصب اسناد به خود یا خود اسنادی…………………………. 29

2-2-4-4- مغالطه………………………… 31

2-2-4-5- مغالطه سرمایه گذاری…………………………. 32

2-2-5- تبادل اطلاعات…………………………. 32

2-2-5-1- اطلاعات عمومی…………………………. 33

2-2-5-2- نقش اطلاعات در بازارهای سرمایه………………………… 34

2-2-5-3- کاربرد اطلاعات در بازار………………………… 35

2-2-5-4- انواع اطلاعات موجود در بازار سهام………………………… 36

2-2-5-5- شفافیت و افشاء……………………….. 37

2-2-6- تئوری بازار کارا……………………….. 38

2-2-6-1- الگوی بازارهای کارا……………………….. 39

2-2-6-2- انواع کارایی…………………………. 40

2-2-6-3- سطوح مختلف کارایی…………………………. 40

2-2-7- تصمیم گیری…………………………. 41

2-2-7-1- عوامل روانی تاثیر گذار در تصمیمات سرمایه گذاران……….. 42

2-2-8- تورش های رفتاری…………………………. 42

2-2-8-1- واکنش کمتر از حد………………………… 43

2-2-8-2- نماگری یا نماینده بودن………………………… 43

2-2-8-3- اتکا (‌لنگر اندازی )……………………….. 44

2-2-8-4- ناهماهنگی شناختی…………………………. 45

2-2-8-5- در دسترس بودن………………………… 46

2-2-8-6- محافظه کاری یا دیرپذیری…………………………. 47

2-2-8-7- توان پنداری…………………………. 47

2-2-8-8- واکنش بیش از حد………………………… 48

2-2-8-9- خوش بینانه نگری…………………………. 48

2-2-8-10- حسابداری ذهنی…………………………. 49

2-2-8-11- تایید و تصدیق……………………….. 50

2-2-8-12- ابهام گریزی…………………………. 50

2-2-8-13- داشته بیش نگری…………………………. 51

2-2-8-14- رویدادگرایی……………………….. 52

2-2-8-15- تازه گرایی (‌توجه به رویدادهای اخیر)……………………….. 52

2-2-8-16- پشیمان گریزی……………………….. 53

2-2-8-17- دگرگون گریزی……………………….. 54

2-2-8-18- زیان گریزی…………………………. 54

2-2-9- رفتار توده وار………………………… 55

2-2-9-1- رفتار توده وار در بازارهای مالی…………………………. 57

2-2-9-2- طبقه بندی رفتارهای توده ای…………………………. 58

2-3- مدل مفهومی پژوهش………………………….. 63

2-4- بخش دوم پیشینه تحقیق………………………… 64

2-3-1- مطالعات انجام شده در داخل کشور………………………… 64

2-4-2- مطالعات انجام شده در خارج کشور………………………… 66

فصل سوم : روش شناسی پژوهش

3-1- مقدمه………………………… 70

3-2- روش تحقیق………………………… 71

3-3- جامعه آماری…………………………. 73

3-4- نمونه آماری و روش نمونه گیری…………………………. 74

3-5- متغیرهای پژوهش………………………….. 75

3-6- روش جمع آوری اطلاعات…………………………. 75

3-6-1- پرسشنامه………………………… 76

3-6-1-1- روایی پرسشنامه………………………… 77

3-6-1-2- روش اعتبار محتوا……………………….. 77

3-6-2- پایایی پرسشنامه………………………… 79

3-7- روش تجزیه و تحلیل داده ها (روش آماری)……………………….. 79

3-7-1- پیش فرض های رگرسیون………………………… 80

3-8- خلاصه فصل………………………… 81

فصل چهارم : اجرای تحقیق و تحلیل نتایج

4-1- مقدمه………………………… 83

4-2- اطلاعات جمعیت شناختی…………………………. 83

4-2-1- جنسیت…………………………. 84

4-2-2- سطح تحصیلات…………………………. 84

4-2-3- سن………………………… 85

4-2-4- شغل………………………… 86

4-2-5- تجربه معامله………………………… 87

4-2-6- نحوه معامله………………………… 88

4-2-7- مکان معامله………………………… 89

4-3- توصیف سوالات پرسشنامه در راستای متغیرهای پژوهش………. 90

4-3-1- عدم اطمینان محیطی…………………………. 91

4-3-2- تعصب توهم کنترل………………………… 91

4-3-3- تعصب اعتماد………………………… 92

4-3-4- تعصب اسناد به خود………………………… 93

4-3-5- مغالطه سرمایه گذاری…………………………. 94

4-3-6- تبادل اطلاعات…………………………. 95

4-3-7- تورش رفتاری…………………………. 95

4-3-8- رفتار توده وار………………………… 96

4-4- انجام پیش فرض های رگرسیون………………………… 97

4-4-1- آزمون کولموگروف اسمیرنوف…………………………. 97

4-4-2- آزمون استقلال خطاها……………………….. 98

4-5- آزمون فرضیات پژوهش………………………….. 99

4-5-1- فرضیه اول پژوهش………………………….. 99

4-5-2- فرضیه دوم پژوهش………………………….. 100

4-5-2-1- فرضیه فرعی اول پژوهش………………………….. 101

4-5-2-2- فرضیه فرعی دوم پژوهش………………………….. 103

4-5-2-3- فرضیه فرعی سوم پژوهش………………………….. 104

4-5-2-3- فرضیه فرعی چهارم پژوهش………………………….. 106

4-5-3- فرضیه سوم پژوهش………………………….. 107

4-5-4- فرضیه چهارم پژوهش………………………….. 109

فصل پنجم : نتیجه گیری و پیشنهادات

بحث در نتایج تحلیلی (فرضیات پژوهش)……………………….. 111

5-1- مقدمه………………………… 112

5-2- خلاصه فرآیند تحقیق………………………… 112

5-3- بحث در نتایج پژوهش………………………….. 113

5-3-1- بحث در نتایج توصیفی…………………………. 113

5-3-2- بحث در نتایج تحلیلی (فرضیات پژوهش)……………………….. 113

فرضیه اصلی 1: عدم اطمینان محیطی و تبادل اطلاعات………….. 118

5-4- جمع بندی و نتیجه گیری…………………………. 118

5-5- پیشنهادات تحقیق………………………… 119

5-5-1- پیشنهادات بر اساس فرضیات……………………….. 119

5-5-2- پیشنهادات کاربردی……………………….. 120

5-5-3- پیشنهادات به محققان………………………… 121

5-6- محدودیت ها و مشکلات تحقیق………………………… 121

فهرست منابع و ماخذ

مراجع فارسی………………………….123

مراجع لاتین………………………… 126

پیوست ها

پیوست الف – پرسشنامه………………………… 129

پیوست ب – خروجی های نرم افزار SPSS…………………………

چکیده:

هدف از پژوهش حاضر بررسی تاثیر تبادل اطلاعات و تورش های رفتاری در توضیح رفتار توده ای می باشد. در این پژوهش سعی بر این شده است تا عواملی که منجر به ایجاد رفتار توده وار و تورش های رفتاری بین سهامداران در بازار اوراق بهادار می شود توسط پژوهشگر شناسایی شود تا با کاربردی کردن نتایج این پژوهش از ضررهای متناوب سهامداران بورس اوراق بهادار کاسته شود. منظور از تورش رفتاری، انحراف از تصمیم گیری های درست و بهینه است به طوری که اشخاص در فرآیند تفکر و تصمیم گیری دچار خطا شوند و منظور از رفتار توده ای آن دسته رفتارهای سرمایه گذاران در بازار می باشد که منجر به نادیده گرفتن پیش بینی­ها و عقاید خود در رابطه با قیمت سهام و اتخاذ تصمیمات سرمایه گذاری تنها بر پایه رفتار کل بازار می شود. جامعه آماری پژوهش حاضر شامل دو بخش می باشد، بخش اول کارگزاران بورس اوراق بهادار استان زنجان که تعداد آنها محدود بوده و بخش دوم سرمایه گذاران و خریداران و فروشندگان سهام می باشند که به کارگزاری ها مراجعه کرده اند، که نهایتاً تعداد 384 نفر به عنوان اعضای نمونه پژوهش انتخاب شدند. پژوهش حاضر از نظر بیان و چگونگی به دست آوردن داده های مورد نیاز، یک پژوهش توصیفی؛ از لحاظ نوع ارتباط، دارای همبستگی است؛ از لحاظ روش اجرا، پیمایشی؛ از نظر ماهیت داده ها، کمی و از نظر زمان اجرا نیز پیمایشی می باشد.

در این پژوهش هم از آمار توصیفی و هم از آمار استنباطی جهت تحلیل داده ها به کمک نرم افزار SPSS استفاده شده است. از آمار توصیفی جهت تعیین ویژگی های جامعه آماری مانند فراوانی های مشخصات پاسخ دهندگان و متغیرهای مستقل و وابسته ی پژوهش استفاده شد. در قسمت آمار استنباطی از آنجایی که هر یک از فرضیه ها دارای یک متغیر مستقل می باشد در نتیجه از آزمون رگرسیون تک متغیره برای تجزیه و تحلیل داده ها استفاده شده است. نتایج به دست آمده از این پژوهش حاکی از آن است که تبادل اطلاعات و تورش های رفتاری در توضیح رفتار توده ای تاثیر مثبت و مستقیمی دارد که مؤید نتیجه پژوهش بآتریز فرناندز و همکاران آن در سال 2010 تحت عنوان ” بررسی نقش تعامل بین اطلاعات و تعصب رفتاری در توضیح رفتار توده وار می باشد.

فصل اول: کلیات پژوهش

1-1- مقدمه

اقتصاد و مالی رفتاری، برآیندی از دستاوردهای روانشانسی شناختی در حوزه شناخت انسان و دستاوردهای اقتصاد متعارف در حوزه شناخت پدیده های اقتصادی است. این حوزه بین رشته ای، پیش فرض های غیر واقعی اقتصاد نئوکلاسیک در مورد انسان اقتصادی را با پیش فرض های مبتنی بر دستاوردهای اخیر روانشناسی شناختی تعدیل کرده است. این دستاوردها به ویژه در خصوص خطاهای انسانی در مواجهه با پدیده ها جلوه یافته است. نکته مهم آن است که با وجود تورش ها و خطاهای حسی یا ادراکی انسان، وی قادر به انتخاب و تصمیم گیری کاملاً عقلایی و با شرایط آرمانی نیست و نخواهد بود. در نتیجه بهتر است پیش فرض های نامحدود بودن منبع عقلانیت، اراده و خودخواهی در اقتصاد مورد تجدید نظر قرار گیرند. با این تغییر بسیاری از نظریه ها و رویکردهای اقتصاد نئوکلاسیک مورد انتقاد قرار خواهند گرفت و باید در آن ها تجدید نظر صورت گیرد تا نتایج الگوها مقرون به واقعیت شود (سعیدی و فرهانیان، 1390، ص102).

البته هنوز با وجود گذشت بیش از نیم قرن از جرقه های اولیه تشکیک در فرض انسان عقلایی توسط سایمون، بین طرفداران اقتصاد و مالی رفتاری وحدت نظری در خصوص این که رویکرد جدید منجر به یک پارادایم نوین شده و یا اینکه مکتبی در دل جریان اصلی اقتصاد متعارف شکل گرفته، وجود ندارد. ما نیز قضات در این مورد را به آینده می سپاریم، اما لازم است اشاره شود که تلاش هایی از سوی برخی طرفداران اقتصاد و مالی رفتاری در جریان است تا چارجوبی برای معرفی اقتصاد و مالی رفتاری به عنوان یک پارادایم جدید در اقتصاد ارائه شود (همان منبع).

اقتصاد و مالی رفتاری با استفاده از عوامل اجتماعی ، شناختی و هیجانی، درصدد فهم و تبیین تصمیم گیری اقتصادی افراد و بنگاه ها (شرکت ها و نهادهایی) که بازیگر نقش های اقتصادی اند برآمده است. در ادامه تأثیر یافته ها روی تعیین قیمت در بازار، بازده و تخصیص منابع مورد بررسی قرار می گیرد. به این ترتیب، نقطه آغازین نفوذ اقتصاد رفتاری در حوزه اقتصاد خرد بوده است. هسته اقتصاد رفتاری در واقع مبتنی بر این نگاه شکل گرفته که ابتدا پایه های تحلیل در اقتصاد با کمک یافته های روانشناسی، واقعی شود و به این ترتیب، هم پیش بینی های بهتر و هم سیاست گذاری های مناسب تری متصور خواهد شد (صالح آبادی و همکاران، 1391).

2-1- بیان مسئله

با توجه به نقش اطلاعات در تصمیم گیری مشارکت کنندگان بازار سرمایه، شفافیت اطلاعاتی و دسترسی فعالان بازار سرمایه به اطلاعات صحیح و به هنگام از اهمیت قابل ملاحظه ای برخوردار خواهد بود. مبنای تصمیم گیری مشارکت کنندگان در بازارهای اوراق بهادار، اطلاعاتی است که بورس ها، ناشران اوراق بهادار  پذیرفته شده در بورس و واسطه های فعال در این بازار ها منتشر می کنند. بهره گیری از این اطلاعات و به عبارتی تصمیم گیری صحیح در بازار اوراق بهادار زمانی امکان پذیر است که اطلاعات مزبور به موقع، مربوط با اهمیت و نیز کامل و قابل فهم باشد. چنانچه اطلاعات افشاء شده از ویژگی های فوق یا بعضی از آنها برخوردار نباشند، بدون تردید ساز و کار کشف قیمت در بازار به درستی عمل نخواهد کرد و قیمت گذاری اوراق به شیوه ای مطلوب انجام نخواهد شد. در تعریف تبادل اطلاعات در بازار سرمایه باید به کارا بودن بازار هم اشاره کرد که در آن اطلاعات با سرعت بالایی بر قیمت سهام تاثیر می گذارد و قیمت ها خود را با توجه به این اطلاعات تعدیل می کنند. فرضیه بازار کارا در طول نیم قرن گذشته یکی از پرچالش ترین موضوعات بازار سهام بوده است. محققین بسیاری در کشورهای مختلف سعی در پاسخ به این سوال داشتند که آیا بازار سهام در نقاط مختلف دنیا کارا است یا خیر. فرضیه بازار کارا بیان می کند که قیمت سهم منعکس کننده تمامی اطلاعات مربوط به آن سهم است، بنابراین اطلاعات به محض انتشار، بر قیمت سهم اثر گذاشته و البته در دریافت این اطلاعات، عدالت دسترسی نیز وجود دارد. اطلاعات توسط سرمایه گذاران عقلایی مورد بررسی قرار گرفته و جریان های نقد آزاد آتی شرکت برای سهامداران تخمین زده می شود. بدین ترتیب امکان محاسبه ارزش ذاتی وجود داشته و با مقایسه تفاوت ارزش ذاتی سهم و قیمت بازار آن، سرمایه گذاران به خرید یا فروش سهم        می پردازند. با انجام این معاملات، فرصت های آربیتراژی نیز به حداقل رسیده و قیمت ها تا حد امکان در تعادل هستند(یعنی قیمت بازار و ارزش ذاتی نسبت به یکدیگر همگرا می باشند). بنابراین برای سرمایه گذاران بسیار مهم است که بدانند در بازاری که سرمایه گذاری می کنند، آیا کارایی وجود دارد و این کارایی در چه سطحی است. بدیهی است نتایج این بررسی ها در سطح گسترده ای مورد استفاده معامله گران بازار سهام قرار گیرد  (سعیدی و فرهانیان، 1390، ص 32).

با گسترش سایت های اطلاع رسانی در بورس ها، اطلاعات به شکل گسترده و با سرعت زیاد در اختیار سرمایه گذاران و سهامداران بالقوه قرار می گیرد. به محض ورود اطلاعات جدید، قیمت ها تغییر می کند، با این حال اطلاعات قابل پیش بینی نبوده و هیچ سرمایه گذاری نمی تواند از فرصت های سودآور همراه با تبعیض استفاده کند. به همین دلیل است که نهاد نظارتی در بازار سرمایه، مقررات را به گونه ای طراحی و اجرا می کند که شفافیت اطلاعاتی ایجاد شود و فضا برای سوء استفاده از اطلاعات نهانی تا حد امکان حذف شود. حتی در صورت پذیرش فرضیه بازار کارا، کارایی بازارهای سرمایه در کشورهای مختلف تابع میزان بلوغ یافتگی قوانین و مقررات و اثر بخشی اجرای آن توسط نهاد ناظر است. به هر حال نمی توان انتظار داشت کارایی بازار سهام در بازارهای نوظهور مانند بازارهای پیشرفته یا با پیشینه، بیشتر باشد. تجربه نهادهای مالی، سرمایه گذاران، ناظران و مجریان این بازارها تاثیر مستقیمی بر کارایی بازار خواهد داشت. حتی در یک بازار، سهام مختلف دارای درجات مختلفی از کارایی خواهند بود. طبیعی است کارایی اطلاعاتی شرکت های بزرگ مانند شرکت های کوچک نخواهد بود (همان منبع، ص33).

سطوح اطلاعاتی بازار به سه شکل ضعیف و نیمه قوی و قوی می باشد. در شکل ضعیف قیمت سهام منعکس کننده تمامی اطلاعات تاریخی مربوط به قیمت سهام، حجم معاملات و معاملات عمده است، به این علت سرمایه گذاران با بررسی اطلاعات تاریخی نمی توانند به اصطلاح بر بازار فائق آیند. در شکل نیمه قوی قیمت سهام منعکس کنده تمامی اطلاعات عمومی و منتشر شده در بازار است. بنابراین اطلاعات موجود در بازار در انجام معاملات بی تأثیر است. در شکل قوی قیمت سهام منعکس کننده تمامی اطلاعات عمومی و محرمانه است. بنابراین دارندگان اطلاعات نهانی نمی توانند به علت موقعیت دسترسی به این اطلاعات، بازده تعدیل شده بر اساس ریسک بیشتری از بازار بدست آورند. البته این حالت اغراق آمیز در واقعیت روی نمی دهد و بیشتر صورت نظری به خود گرفته است. در شرایطی که هیچ یک از سطوح کارایی در بازار وجود نداشته باشد، به آن بازار، بازار ناکارا گفته می شود (همان منبع، 34).

در بازار کارا در سطح قوی، هیچ گروه از سرمایه گذاران در مقایسه با سایر سرمایه گذاران اطلاعات بیشتری ندارد. به بیان دیگر تمامی اطلاعات موجود در دست همگان است و هیچ کس بازدهی بیشتری نمی تواند بدست آورد. آزمون های این سطح از کارایی به بررسی بازده گروه های خاص سرمایه گذاران در مقایسه با متوسط بازار می پردازد. گروه های مزبور شامل: دارندگان اطلاعات نهانی، سرمایه گذاران حرفه ای، تحلیل گران اوراق بهادار در شرکت های مشاوره سرمایه گذاری و مدیران صندوق های سرمایه گذاری بازار پول و سرمایه هستند (همان منبع، 35).

مقررات مربوط به بازار سهام در تمامی کشورها که نهاد ناظر بازار سرمایه دارند، دارندگان اطلاعات نهانی را موظف به افشاء اطلاعات می کند. در عین حال تحقیقات در این حوزه نشان داده است که دارندگان اطلاعات نهانی علیرغم وجود قوانین و مقررات نظارتی، بازده بیشتری از متوسط بازار کسب می کنند. (آلوی[1] ، 2007)

همچنین تحقیقات نشان داده است سرمایه گذاران حرفه ای به علت دسترسی به اطلاعات خاص، قادرند بازده بیشتری در مقایسه با متوسط بازده بازار کسب کنند. این بازده خصوصاً پس از انجام معاملات عمده و تعدیل سودهای دوره ای قابل ردیابی است (هرشلیفر[2] ، 2003).

فرضیه بازار کارا معتقد است بازار مالی تمامی اطلاعات مربوط به یک سهم را در اختیار تمامی سرمایه گذاران قرار می دهد و از طرف دیگر رقابت سرمایه گذاران برای استفاده از فرصت های سودآورِ استثنایی، این فرصت ها را به حداقل و نهایتاً صفر می رساند (کاهنمن و سایرین[3] ، 1982).

بر اساس چارچوب سنتی اقتصاد، عاملان و کارگزاران اقتصادی کاملاً عقلایی فرض می شوند و عواملی که آن ها را از حالت عقلایی خارج کند وجود ندارد. البته ممکن است معدودی از افراد دچار تورش شوند اما در مجموع حرکت بازار بر مدار رفتار عقلایی است، در این وضعیت، قیمت اوراق بهادار برابر ارزش ذاتی (بنیادی[4] ) آن است. تحلیل گران اوراق بهادار در شرکت های مشاوره سرمایه گذاری نیز بازده بیش از بازار کسب می کنند که به علت زمان بندی مناسب برای ورود به بازار و خروج از آن و توانایی در انتخاب سهام می باشد (براون[5] ، 2009).

تورش های رفتاری[6]: منظور از تورش، انحراف از تصمیم گیری های درست و بهینه است. از آنجائیکه زمان و منابع شناخت محدود هستند، نمی توانیم داده هایی را که از محیط اخذ می کنیم به صورت بهینه مورد تجزیه و تحلیل قرار دهیم. بنابراین ذهن انسان به طور طبیعی از قواعد سر انگشتی استفاده می کند. اگر از چنین روشهای ابتکاری به طور مناسب استفاده شود، می تواند موثر واقع شوند، در غیر اینصورت تورش های غیر قابل اجتنابی پیش خواهند آمد. به طور کلی ممکن است اشخاص در فرآیند تفکر و تصمیم گیری دچار خطا شوند (ریتر[7]، 2003).

منابعی که باعث ایجاد تورش در فرایند تفکر و تصمیم گیری افراد می شوند عبارتند از:

الف: روشهای ابتکاری؛ ب: خود فریبی و ج: تعاملات اجتماعی (فلاح پور و عبداللهی، 1390).

الف) روشهای ابتکاری: از آن جائی که ظرفیت پردازش اطلاعات در بشر محدود است اشخاص به روشهای تصمیم گیری ناقص یا روشهای ابتکاری روی می آورند که به تصمیم گیری های نسبتاً خوبی نیز منجر می شوند. به این مختصر سازی که در فرآیندهای تصمیم گیری صورت می گیرد، ساده سازی ابتکاری گفته می شود[8] (یوسفی، 1386).

ب) خود فریبی[9] : مهم ترین پدیده ای که در زمینه خود فریبی بحث شده است، اعتماد بیش از حد است. شواهد زیادی وجود دارد که نشان می دهد اشخاص، به دانش و توانایی هایشان بیش تر ازآن چیزی که هست اعتماد دارند معمولاً پیش بینی افراد از احتمال وقوع پدیده ها یا خیلی افراطی یا خیلی تفریطی است. همچنین زمانی که قابلیت پیش بینی پدیده ای کم است یا شواهد و مدارک مبهم هستند. متخصصان بیشتر از افراد عادی در معرض اعتماد بیش از حد قرار می گیرند. برای مثال وقتی شخصی می گوید احتمال وقوع یک رویداد90 درصد است، معمولاً پیش بینی او کمتر از ٧٠ درصد موارد صحیح است. اعتماد بیش از اندازه به هیچ عنوان به سرمایه گذاران شخصی محدود نمی شود. شواهدی وجود دارد که نشان می دهد تحلیل گران مالی، حتی زمانی که مدارک و شواهد نشان دهنده این است که برآوردهای قبلی آن ها صحیح نیست، برآورد قبلی شان از عملکرد آتی یک شرکت را به راحتی مورد تجدید نظر قرار نمی دهند. به طور کلی در نظریه خود فریبی علاوه بر بحث اعتماد بیش از حد، به مکانیسم هایی پرداخته می شود که طی آن اشخاص به دنبال راه هایی می گردند که پیامد تصمیم گیری های خود را توجیه کنند و بدین ترتیب بتوانند احترام دیگران را به خودشان جلب کنند (همان منبع).

ج) تعاملات اجتماعی: متخصصان مالی، روانشناسی اجتماعی را کمتر مورد توجه قرار داده اند. نظریه پردازان مالی تاثیر اطلاعات بر روی قیمت سهام و حجم معاملات را بررسی کرده اند، اما تحقیقات کمتری راجع به تعاملات اجتماعی بین افراد در بازار سهام انجام داده اند. اشخاص گرایش دارند تا در تصمیم گیری ها و قضاوت هایشان با دیگران هم نوا شوند .اکثر سرمایه گذاران دچار عکس العمل های احساسی در جو بازار می شوند. به عبارت دیگر حتی زمانی که سیگنال های اطلاعاتی به فرد می گویند خرید وفروش کدام یک مناسب است، سرمایه گذاران باز هم نسبت به تصمیم گیری صحیح مردد هستند. باید توجه کرد که برخی از الگوهای اشاره شده در بالا، با هم در تعارض هستند. در اینجا ممکن است این سئوال پیش بیاید که کدام الگو صحیح است؟ در پاسخ به این سئوال باید گفت این که کدام الگوی رفتاری در بازار غالب می شود به شرایط و زمینه ای که اطلاعات در آن پخش می شود بستگی دارد (همان منبع).

رفتار توده وار عبارت است از الگوی رفتاری همبسته بین افراد (دونو[10]، 1996).

در تعریفی دیگر، توده واری عبارتست از پذیرش ریسک فراوان بدون اطلاعات کافی، به عبارتی می توان آن را قصد و نیت آشکار سرمایه گذاران جهت تکرار کردن رفتار سایر سرمایه گذاران تعریف نمود (بیخچاندانی[11]، 2001).

سرمایه گذاران و مدیران صندوق های سرمایه گذاری رفتار توده ای یا رفتار رمه ای را به صورت پذیرش ریسک فراوان بدون اطلاعات کافی، افزایش نرخ معاوضه ریسک و بازده و اولین نشانه اغتشاش و فرار به پناهگاه مناسب تر توصیف می کنند. بعضی از مشاهدات توسط شرکت کنندگان در بازار نشان می هد که رفتار رمه ای، نوسانات و بی ثباتی بازار را افزایش و شکنندگی سیستم مالی را شدیدتر و وخیم تر می کند (بیخچاندنای و شارما[12]، 2001).

چنانچه اکثر سهامداران اقدام به خرید سهام پرطرفدار نمایند این امر می تواند تنها ناشی از ورود اطلاعات مرتبطی باشد که به طور مستقل منجر به واکنش سهامداران شده است. در عوض منطق