در قرن حاضر مدیریت و مصرف انرژی پاک بی شک یکی از مهمترین زمینه های رشد و توسعه کشورها در رسیدن به اهداف استراتژیکی نظیر ، بخدمت گرفتن منابع مهم اقتصادی و اجتماعی ، صنعتی  می باشد لذا شرکت ملی گاز ایران بعنوان متولی یکی از  اصلی ترین تامین کنندگان انرژی پاک کشور هماهنگ با قوانین مصوب ، با تشکیل شرکتهای تولیدی ، پالایشی ، انتقال و توزیع گاز تمامی تلاش خود را جهت توسعه صنعت گاز کشور و ارائه خدمات مستمر و بهینه و همچنین جایگزینی مصرف سوخت پاک با سایر سوختهای فسیلی مبذول داشته است. بی شک نیل به اهداف از پیش تعیین شده در هر سازمان نیازمند سرمایه گذاری و صرف هزینه بوده و بدیهی است همواره سازمانها خصوصا” بخش دولتی با محدویت منابع مواجه می باشند و شرط استمرار فعالیتشان ایجاد تعادل در منابع و مصارف می باشد بنابراین با عنایت به اینکه طبق قوانین جاری روش نسیه فروشی در سطح شرکتهای گاز استانی الزامی است ، می توان گفت تحقق درآمد ها و وصول بهنگام آنها از شروط اصلی تداوم فعالیت شرکتهای گاز استانی می باشد .

این فصل شامل بیان مسئله ، اهمیت و ضرورت تحقیق ، سئوالات تحقیق ، اهداف تحقیق ، چهار چوب نظری و قلمرو تحقیق می باشد .

2- بیان مسئله
                 در زمان  تشکیل هر سازمان و یا نهاد اقتصادی توجه به توازن قابل قبول بین درآمدها و هزینه ها ضروری و انکار ناپذیر می باشد.و هر بنگاه اقتصادی با توجه به نوع صنعت ، وسعت عملیات و شرایط حاکم در بازار نیازمند میزان قابل قبولی از سرمایه در گردش می باشد که هر گونه نقصان در این سرمایه ممکن است موجبات رکود و یا نابودی کل شرکت گردد لذا توجه ویژه به ایجاد تعادل در میان منابع و مصارف بنگاه های اقتصادی و استفاده بهینه از منابع موجود از وظایف مدیران ارشد هر سازمان می باشد.”از دیدگاه مدیران مالی ، مدیریت سرمایه در گردش یک مفهوم ساده و روشن  است که از توانایی شرکت در درک تفاوت بین داراییها و بدهیهای کوتاه مدت اطمینان می دهد” (هورس 2005) از طرفی هدف اصلی موسسین سازمانها و موسسات انتفاعی و غیر انتفاعی اعم از دولتی و غیر دولتی ارائه خدمات بهتر و مطمئن به مشتریان و همچنین افزایش ارزش افزوده سرمایه گذاری انجام شده می باشد ، با قبول این اصل  که بطور کلی شرکتها و سازمانها با محدودیت وکمبود منابع  جهت سرمایه گذاری مواجه می باشند و مطالبات سازمانها بخشی از دارایی های شرکت است که بر اساس فعالیت اصلی شرکت ایجاد شده می توان گفت  مدیریت مطالبات بمنظور تبدیل آن  بمنابع سرمایه گذاری به یقین موجبات رشد و تعالی سازمان را بهمراه خواهد داشت .”جلوگیری از ایجاد مطالبات معوق و یا وصول آنها به صورت بالقوه و بالفعل امکانات ایجاد درآمد جدید را افزایش داده و توان برنامه ریزی موسسه را برای صرف منابع و تحصیل درآمد افزایش خواهد داد ” (حیدری ،1392)

      بطور کلی می توان مطالبات را به دو بخش حسابهای دریافتنی و اسناد دریافتنی تقسیم نمود . حسابهای دریافتنی به آن بخش از مطالبات ( بدهکاران) واحد تجاری اطلاق می گردد که در ازاء آن هیچ سند تجاری( ازقبیل سفته ، برات و ….) دریافت نشده است و اسناد دریافتنی به آن بخش از مطالبات واحد تجاری که مستند به اسناد تجاری است اطلاق می گردد ، حسابها و اسناد تجاری همواره با خطر عدم وصول مواجه بوده و بر همین اساس و احتمال سوخت بخشی از این مطالبات  ، مدیران واحد های تجاری بدنبال راهکارهای موثر جهت کنترل و مدیریت این حسابها می باشند بدیهی است اولین قدم در این عرصه ، شناسایی و الویت بندی عوامل موثر بر مدیریت مطالبات خواهد بود.

                 عدم وصول مطالبات باعث میگردد در امر خدمات دهی خلل بوجود آید و طرحهای زیر بنایی که هزینه زیادی بخود اختصاص میدهند معوق بمانند ، در امورجاری خدمات دهی بمشتریان ،  وقفه ایجاد گردد و حتی اگر نسبت وصولی به درآمد واقعی بسیار پائین باشد باعث عدم پرداخت بموقع حقوق کارکنان در نتیجه پائین آمدن بهره وری آنان و همچنین عدم اعتمادشان به ادامه حیات شرکت خواهد گردید که مجموعه موارد فوق باعث می شود کیفیت و کمیت خدمات دهی کاهش یابد و این امر خود سبب تشدید موضوع می گردد زیرا بر اساس تحقیقات بعمل آمده کیفیت و کمیت خدمات ارائه شده بر رضایت مشترکین تاثیر مستقیم و رضایت مشترکین باعث وصول مطالبات می گردد . ( مظفری زوارکی 1382)

                 کلیه شرکتها همواره با خطر احتمال سوخت مطالبات (حسابها و اسناد تجاری) مواجه بوده و بر اساس احتمال عدم وصول بخشی از این مطالبات ، مدیران واحد های تجاری  همواره بدنبال راهکارهای موثر جهت کنترل و مدیریت این حسابهای می باشند بدیهی است اولین قدم در این عرصه ، شناسایی و الویت بندی عوامل موثر بر مدیریت مطالبات خواهد بود.

در قرن حاضر مدیریت و مصرف انرژی پاک بی شک یکی از مهمترین زمینه های رشد و توسعه کشورها در رسیدن به اهداف استراتژیک ، در راستای بخدمت گرفتن منابع مهم اقتصادی و اجتماعی ، صنعتی  می باشد از طرفی بجهت وجود ذخایر عظیم گازی در کشور در برنامه های توسعه سیاسی ، اقتصادی ،  اجتماعی پنج ساله کشور نیز توسعه شبکه های گازرسانی و جایگزین مصرف گاز طبیعی با سایر سوختهای فسیلی بجهت مزایای بسیار زیاد اقتصادی و زیست محیطی و رفاهی  از الویت و اهمیت خاص برخوردار بوده است . لذا شرکت ملی گاز ایران بعنوان متولی یکی از  اصلی ترین تامین کنندگان انرژی پاک کشور هماهنگ با قوانین مصوب  با تشکیل شرکتهای تولیدی ، پالایشی ، انتقال و توزیع گاز تمامی تلاش خود را جهت توسعه صنعت گاز کشور و ارائه خدمات مستمر و بهینه و همچنین جایگزینی مصرف سوخت پاک با سایر سوختهای فسیلی مبذول داشته است. به گونه ای که ظرف مدت بیست سال گذشته شبکه های گاز رسانی شرکت ملی گاز  توانسته است گاز طبیعی را بعنوان  یکی از منابع تامین سوخت مصارف گوناگون خانگی ، تجاری و صنعتی  به اقصا نقاط  کشور ارائه نمایند. بدیهی است گسترش و ارائه خدمات مستمر این شرکت مستلزم سرمایه گذاری عظیمی می باشد که بخش عمده ای از آن بایستی از محل درآمدهای حاصل از فروش گاز به مشترکین این شرکت  تحصیل گردد . بعنوان مثال می توان به قوانین بودجه سنواتی کل کشور از جمله بند ح تبصره 2 قانون بودجه سال 1393  اشاره نمود که ” وزارت نفت از طریق شرکت دولتی تابعه ذی ربط موظف است علاوه بر نرخ گاز ، به ازای مصرف هر متر مکعب گاز طبیعی یکصد و سی (130) ریال بعنوان عوارض از مشترکین دریافت و پس از واریز به خزانه داری کل عین وجوه دریافتی را تا سقف بیست ویک هزار و پانصد میلیارد ریال  صرفا” برای احداث تاسیسات و خطوط لوله گازرسانی شهرها و روستاها ، با الویت مناطق سرد سیر ، نفت خیز ، گاز خیز ، و استانهایی که برخورداری آنها از گاز کمتر از متوسط کشور است ، هزینه نماید ” که درقوانین کلیه سالهای 1389 لغایت 1393 با مختصر تغییرات ج   زئی در متن و نرخ تکرار شده است اشاره نمود . همچنین طی سالیان اخیر بر اساس توافق نامه های منعقده بین شرکت ملی گاز و معاونت راهبردی ریاست جمهوری بیش از هفتاد درصد ( 70% )  منابع مالی گسترش شبکه و تاسیسات شرکتهای گاز استانی از محل منابع داخلی شرکتهای مزبور (درآمد های ناشی از فروش گاز ) تامین گردیده است .(مصوبات مجمع عمومی شرکت گاز استان گیلان اسناد منتشر نشده شرکت گاز گیلان )

 بنا بر این بدیهی است تداوم و استمرار خدمات روز افزون شرکت ملی گاز ایران و شرکتهای گاز استانی در گرو فروش گاز و وصول کامل و بهنگام درآمد های حاصله  باشد . از طرفی  با عنایت به ساختار دولتی شرکت و روش فروش نسیه و همچنین شرایط اقتصادی  خاص  حاکم بر کشور بدیهی است که بسیار از مشترکین این شرکت بدلایل گوناگون هزینه گاز مصرفی را با تاخیر پرداخت  می نمایند که این امر  نه تنها موجب اخلال در روند  سرمایه گذاری و توسعه شرکت ملی گاز و شرکتهای تابعه شده است که حتی گاها” در روند عادی و ارائه خدمات روزمره شرکت نیز تاثیر منفی بجای می گذارد . بدیهی است که مدیران شرکت ملی گاز و شرکتهای گاز استانی  بمنظور تامین منابع مالی مورد نیاز و کاهش هر چه بیشتر اثرات منفی تاخیر در پرداخت صورتحسابهای صادره و افزایش مطالبات شرکت همواره ضمن رصد حجم مطالبات شرکت ، بدنبال پاسخ این سوالند که “عوامل موثر بر کنترل مدیریت مطالبات   شرکت کدامند و الویت این عوامل چگونه می باشند” .

– اهمیت و ضرورت تحقیق
               افزایش روز افزون مصرف گاز در بخش های مختلف خانگی ، تجاری و صنعتی بجهت سهولت و هزینه کم مصرف آن نسبت به سایر سوختهای فسیلی خصوصا” پس از اجرای قانون هدفمند سازی یارانه ها  ، همچنین مزایای زیست محیطی ناشی از جایگزینی مصرف گاز طبیعی با سایر سوختهای فسیلی و وجود ذخایر عظیم این نعمت خدادادی در کشور ما  و امکان کسب درآمد های ارزی جملگی عواملی هستند که  موجب ایجاد عظمی ملی در جهت گسترش این صنعت بزرگ در کشور گردیده است بدیهی است این امر مستلزم سرمایه گذاری در  بخشهای اکتشاف ، تولید ،پالایش ، انتقال ، صادرات و توزیع گاز می باشد . و تامین منابع مورد نیاز این سرمایه گذاری یکی از چالشهای پیش روی دولتها بوده ، بی شک بخش عمده ای از سرمایه مورد نیاز جهت توسعه  و نگهداری زیر ساختهای مورد نیاز ، می بایست از محل درآمدهای حاصل از فروش گاز در آخرین حقله شرکتهای وابسته به شرکت ملی گاز یعنی شرکتهای گاز استانی تامین گردد .( مصوبات مجامع عمومی  شرکت اوراق منتشر نشده ) از طرفی  ساختار دولتی ، اجتماعی و اقتصادی حاکم در کشور مبنی بر لزوم فروش نسیه گاز و روشهای سنتی و قدیمی تولید و صدور صورتحساب موجب گردیده که در خوش بینانه ترین حالت یعنی پرداخت بموقع صورتحسابهای صادره شاهد فاصله زمانی نسبتا” طولانی بین مصرف ، شناسایی و وصول درآمدهای شرکتهای گاز استانی باشیم . در حالی که در بسیاری از موارد مشترکین این شرکتها از پرداخت صورتحسابهای صادره خودداری نموده و شرکتهای گاز استانی را با پدیده رو به رشد انباشت مطالبات ، کاهش نقدینگی و سرمایه در گردش مواجه می نمایند. (جدول 4-1)

 طبعا” این امر موجب گردیده که وصول مطالبات شرکتهای گاز استانی از بدهکاران ( مصرف کنند گان این  شرکتها) به یکی از چالشهای اساسی و مهم مدیران شرکتهای مزبور تبدیل گردد بعنوان مثال  نسبت دوره وصول مطالبات ( متوسط مطالبات ضربدر 365 حاصل تقسیم بر متوسط فروش )در شرکت گاز استان گیلان بیانگر فاصله زمانی فروش (مصرف گاز ) تا وصول درآمد ها (مبلغ صورتحساب ) می باشد که در صورت عدم وجود تاخیر در روند مصرف ، تولید صورتحساب و وصول درآمد حاصله بایستی عددی معادل دو برابر دوره تولید صورتحساب (فاصله زمانی بین تولید دو صورتحساب متوالی ) باشد ، این نسبت در سال مالی  1386 بطور متوسط  148 روز بوده  و در  سال 1392 به 235 روز بطور متوسط ؛  افزایش یافته است ( صورتهای مالی شرکت گاز استان گیلان که به تائید سازمان حسابرسی و مجمع عمومی شرکت رسیده است) که  این امر بیانگر افزایش فاصله زمانی  وصول درآمد های شرکت  بمیزان 70 روز در طی شش سال گذشته می باشد بدیهی است هر چه فاصله بین فروش و وصول درآمد ها بیشتر گردد شرکت با مشکلات نقدینگی و سرمایه در گردش بیشتری مواجه خواهد گردید ، اینجاست که شناسایی و الویت بندی  عوامل موثر بر مدیریت مطالبات گره گشای مشکلات شرکت خواهد بود  . و مدیران شرکت می توانند با بکار گیری تصمیمات بهنگام و صحیح روند رو به رشد مطالبات شرکت را کنترل و کاهش داده و عملا” ضمن تامین منابع مورد نیاز جهت سرمایه گذاری شرکت سایر شاخصهای اقتصادی شرکت را نیز بهبود بخشند. در همین راستا شرکت ملی گاز ایران بعنوان هسته مدیریتی شرکتهای وابسته بمنظور حصول اطمینان از تامین بموقع و کامل منابع مورد نیاز و ایجاد تعادل بین منابع و مصارف شرکتهای تابعه با  تاکید بر اهمیت ویژه بر وصول مطالبات شرکت اقدام به تشکیل کمیته

6-پیشینه تحقیق…………………………………………………………………………………………………………………4

7- محدودیت های تحقیق …………………………………………………………………………………………………..4

8-هدف از تحقیق………………………………………………………………………………………………………………5

9-روش تحقیق…………………………………………………………………………………………………………………..5

10-خلاصه تحقیق………………………………………………………………………………………………………………5

 

فصل اول: مفاهیم

1-1 مفهو م شیعه. 7

1-2 : مفهوم اهل سنت… 8

1-3 :تعریف عبادت… 10

1-4  تعریف نماز. 16

1-5 مفهوم حج.. 19

1- 6مفهوم شناسی خمس… 22

1-7زکات: 23

 

فصل دوم:انگیزه عبادت و فلسفه و کارکردهای آن

2-1 کارکردهای عبادت… 25

2-2 شرایط دعا و عبادت… 31

2-3 فلسفه عبادات… 34

2-4 علل و انگیزه‏های عبادت… 39

2-5 مشروعیت در عبادات… 40

 

فصل سوم : بررسی نظرات فقها دربلوغ و صحت عبادت کودکان

3-1  بلوغ کوکان. 43

3-1-1 سن بلوغ در فقه اهل سنت… 43

3-1-2 سن بلوغ در فقه شیعه. 44

3-1-3 فیزیولوژی بلوغ. 54

3-2 نظر فقهای شیعه راجع به عبادات کودکان. 58

3-2-1احكام بلوغ برای روزه گرفتن در ماه رمضان. 63

3-2-2  بیدار كردن كودك در سحر و گرفتن روزه به اندازة توان. 72

3-2-3 حج کودک.. 74

3-2-5  خمس کودک: 91

3-2-6  زكات اموال كودك‏ 94

3-2-7 احکام نماز کودکان: 95

3-2-8  احکام کودکان و مسجد: 96

3-3  احکام عبادی کودکان از نظر فقهای اهل سنت… 97

3-3-1 واداشتن به روزه‏ 97

3-3-2 كودك و خمس‏ 99

3-3-3 ذکر وتشهد. 101

3-3-4 راجع به زکات کودک.. 101

3-3-5حج‏ 102

3-3-6وضوی كودكان. 103

 

فصل چهارم : نتیجه گیری و پیشنهادات

نتیجه گیری.. 105

پیشنهادات: 108

 

فهرست منابع: 110

 

چكیده

بحث مشروعیت عبادات اطفال یكی از سؤالات مهم در مباحث فقهی بوده وفقهای عالیقدر شیعه و اهل سنت  درباره آن آرای متفاوتی ابراز كردهاند. لازم است تا والدین با توجه به آموزه های دینی به تربیت آنها توجه نموده و همت گمارند..نتایج نشان می دهد  عبادات كودكان دارای امر شرعی بوده ومشروعیت و استحباب شرعی دارد. در این رابطه به دلیلهایی همچون عمومیت ادلّه تكالیف، عمومات و اطلاقات غیرتكلیفی كه دلالت بر تشویق و كسب ثواب دارند،آیاتی از قرآن كه دلالت بر عدم تضییع پاداش كسانی كه عمل خوبی را انجام دهند،مؤثر بودن عبادات طفل به مانند برخی فعالیتهای حقوقی او، روایاتی كه مستقیماًكودك را امر به عبادت كرده و یا مشروعیت عبادت او را پذیرفته است و نیز دلیل عقل و قاعده لطف استناد شده است.روش جمع آوری مطالب در این تحقیق به صورت کتابخانه ای می باشد.

 

كلیدواژگان

كودك، عبادت، مشروعیت، فقیه،اهل سنت،شیعه.

 

مقدمه

1-علت انتخاب موضوع

مبحث مشروعیت عبادات اطفال همواره یکی از سؤالات اصلی فقه امامیه و اهل سنت بوده است. بر طبق نظریه اول عبادات اطفال از نظر فقهی و شرعی استحباب و مشروعیت دارد؛ بدین معنا که فقط وجوب و الزام در عبادات از کودکان برداشته شده ولی استحباب و مشروعیت همچنان باقی است؛ که در این صورت کودکان با انجام عبادات پاداش این اعمال را به عنوان یک عمل مستحب دریافت خواهند کرد؛ ذکر این نکته لازم است که طبق مطلب قبلی نتیجه مشروعیت عبادات کودکان، استحباب و مندوبیت بوده و نتیجه استحباب این عبادات ترتب ثواب و پاداش است؛ بنابراین ترتب ثواب بر عبادات کودکان در این نظر فقط در صورت اثبات استحباب شرعی آن امکان پذیر است. بر طبق نظر دوم؛ عبادات در مورد کودکان صرفاً جنبه تمرینی داشته و دارای هیچ مشروعیت یا استحبابی نیست که در این صورت کودک در قبال انجام عبادات پاداش و ثوابی دریافت نمی­ کند؛ نهایت اینکه می­توان گفت: ولی کودک به جهت وادار کردن او به عبادت ثواب و پاداش دریافت خواهد کرد و یا در نظریه سوم معتقد شویم که عبادات کودکان جنبه تمرینی دارد ولی همین تمرین دارای پاداش خواهد بود. در هر حال از این نظریات یا نظریات دیگری در این باب، و قبول هر یک از این آراء در فقه امامیه دنیای جدیدی فرا روی کودکان و مخصوصاً جنبه عبادات آنها گشوده می شود.

2-بیان مساله

چنانکه می دانیم کودکان دارای روح بسیار لطیف، و دنیایی پاک و بی آلایش بوده و همچون زمین حاصلخیزی هستند که اگر بذر نیکی و سعادت در آن پاشیده شود به رستگاری و چنانچه بذر پلیدی و زشتی در آن افکنده شود به شقاوت منتهی خواهد شد. آموخته­های دنیای کودکی ماندگارترین و پایدارترین آموخته­های انسان در تمام عمر او است؛ بنابراین باید برای این دوران بسیار مهم برنامه ای ویژه داشت و سرمایه گذاری بیشتری برای آن جهت سعادتمندشدن آنان در دوران بعدی زندگی انجام داد. دین مبین اسلام نیز به این مطلب توجه کامل داشته و با اینکه تکلیف را از کودکان برداشته اما همواره به تربیت آنان همت گمارده و برنامه های ویژه تربیتی خود را مرحله به مرحله ارائه کرده و اولیاء را موظف به توجه نموده است. یکی از مهمترین برنامه های تربیتی اسلام آشنا کردن کودکان با عبادات است و چنانکه در آینده خواهیم گفت؛ روایات متعددی نیز در این زمینه از معصومین(ع) به ما رسیده است؛ بر اساس این روایات والدین موظفند کودکان خود را از سنین خردسالی با عبادات و مخصوصاً نماز آشنا کرده و آنها را به

فصل اول : کلیات تحقیق

1-1-مقدمه…………………………………………………………………………………………………………….1

1-2- بیان مساله………………………………………………………………………………………………………3

1-3-اهمیت و ضرورت تحقیق……………………………………………………………………………………5

1-4- اهداف تحقیق…………………………………………………………………………………………………7

1-4-1- هدف اصلی……………………………………………………………………………………………..7

1-4-2- اهداف فرعی…………………………………………………………………………………………..7

1-5- ویژگیهای منطقه مورد مطالعه…………………………………………………………………………8

1-5-1- موقعیت جغرافیایی…………………………………………………………………………………..8

1-5-2- معرفی سد ستارخان اهر…………………………………………………………………………10

1-6- محدودیتهای مطالعه……………………………………………………………………………………10

1-7- تعریف عملیاتی واژگان………………………………………………………………………………..11

فصل دوم : مبانی نظری و پیشینه تحقیق

2-1- مقدمه………………………………………………………………………………………………………14

2-2- مبانی نظری…………………………………………………………………………………………….14

2-2-1- مفهوم تمایل…………………………………………………………………………………………14

2-3-مفاهیم و تعاریف مشارکت…………………………………………………………………………..14

2-3-1-انواع مشاركت………………………………………………………………………………………….18

2-3-2-انواع مشارکت از لحاظ موضوع ………………………………………………………………..19

2-3-3- رابطه مشارکت با توسعه………………………………………………………………………..22

2-3-4- مشارکت در توسعه طرح های آبی……………………………………………………………23

2-3-5-کارکردهای مشارکت………………………………………………………………………………23

2-3-6- ضرورت مشاركت در توسعه پایدار روستایی………………………………………….24

2-3-7- نقش مشاركت مردمی در توسعه پایدار روستایی…………………………………….25

2-3-8- انواع مشارکت محلی در توسعه روستایی……………………………………………….25

2-3-9- موانع و محدودیت های مشاركت در توسعه پایدار روستایی……………………..27

2-3-10- نقاط قوت مشاركت مردمی در پیشبرد اهداف توسعه روستایی پایدار………28

2-3-11- نظریه های اندیشمندان در مورد  مشارکت…………………………………………..29

2-4- پیشینه مشارکت در ایران…………………………………………………………………….31

2-4-1-مشارکت در مدیریت آبیاری قبل از اصلاحات ارضی در ایران…………………….31

2-4-2- روند مشارکت بعد از اصلاحات ارضی………………………………………………….31

2-4-3-روند مشارکت در مدیریت آبیاری بعد از انقلاب…………………………………….32

2-4-4- روند اصلاحات مدیریت آبیاری مشارکتی ………………………………………….33

2-5- پیشینه تحقیق……………………………………………………………………………………35

2-5-1 – مطالعات داخلی………………………………………………………………………………35

2-5-2-مطالعات خارجی……………………………………………………………………………..39

2-5-3- جمع بندی……………………………………………………………………………………40

فصل سوم : مواد و روشها

3-1-مقدمه……………………………………………………………………………………………. 43

3-2- نوع و روش تحقیق……………………………………………………………………………43

3-3-جامعه آماری …………………………………………………………………………………….43

3-4- تعیین حجم نمونه و روش نمونه گیری………………………………………………44

3-5- ابزار و تکنیک های جمع آوری اطلاعات………………………………………………..46

3-6- ابزار پژوهش………………………………………………………………………………….46

3-7- متغیرهای تحقیق……………………………………………………………………………47

3-7-1- متغیر وابسته…………………………………………………………………………….47

3-7-2-متغیرهای مستقل…………………………………………………………………………47

3-8- فرضیات تحقیق …………………………………………………………………………49

3-9- قابلیت اعتماد و اعتبار ابزار اندازه گیری (پایایی و روایی)…………………..49

3-9-1-قابلیت اعتماد ابزار اندازه گیری…………………………………………………………49

3-9-2-اعتبار اندازه گیری (روایی) ابزار اندازه گیری …………………………………….50

3-9-3- اعبتار محتوا………………………………………………………………………………50

3-10- تجزیه و تحلیل داده ها…………………………………………………………..51

3-11- انتخاب مدل رگرسیونی……………………………………………………………..51

فصل چهارم : یافته های تحقیق

4-1- مقدمه …………………………………………………………………………………………..52

4-2 – نتایج توصیفی……………………………………………………………………………….52

4-2-1-وضعیت سنی بهره‌برداران…………………………………………………………….53

4-2-2- سابقه کشاورزی بهره‌برداران…………………………………………………………..53

4-2-3- وضعیت تحصیلی بهره‌برداران…………………………………………………….54

4-2-4- تعداد فرزندان بهره‌برداران…………………………………………………………….55

4-2-5- وضعیت جنسیت بهره‌برداران…………………………………………………………….55

4-2-6-شغل اصلی بهره‌برداران………………………………………………………………56

4-2-7- میزان مالکیت اراضی بهره‌برداران………………………………………………………..56

4-2-8- میزان درآمد کشاورزی بهره‌برداران………………………………………………………57

4-2-9- رضایت بهره‌برداران از وضعیت فعلی مدیریت آبیاری………………………….58

4-2-10- نگرش افراد در خصوص مشارکت در مدیریت آبیاری…………………………..59

 

4-2-11- ویژگیهای شخصیتی بهره‌برداران……………………………………………………63

4-2-12- وجود زمینه مشارکت در مدیریت آبیاری ………………………………………..67

4-3-نتایج استنباطی……………………………………………………………………………69

4-3-1-فرضیه شماره یک- ویژگیهای فردی بهره‌برداران………………………………….69

4-3-2-فرضیه شماره دو- ویژگیهای اقتصادی بهره‌برداران…………………………………72

4-3-3-فرضیه شماره سه- رضایت بهره‌برداران از وضعیت فعلی مدیریت آبیاری…….. 73

4-3-4- فرضیه شماره چهار- نگرش افراد در خصوص مشارکت در مدیریت آبیاری…..74

4-3-5-فرضیه شماره پنج- ویژگی‌های شخصیتی بهره‌برداران…………………75

4-3-6-فرضیه شماره شش- وجود زمینه مشارکت در مدیریت آبیاری……………..76

4-4- نتایج برآورد مدل لاجیت…………………………………………………………..77

4-5-نتایج آزمون فرضیه‌ها ………………………………………………………………………….84

فصل پنجم : خلاصه ، نتیجه گیری و پیشنهادات

5-1-مقدمه…………………………………………………………………………………………85

5-2- خلاصه…………………………………………………………………………………………..85

5-3- نتیجه گیری…………………………………………………………………………………86

5-4- پیشنهادات………………………………………………………………………………………..89

فهرست منابع…………………………………………………………………………………………..91

ضمائم………………………………………………………………………………………………………96

چکیده:

آب از جمله مهمترین عوامل در بقای بشر محسوب می‌شود. محدودیت مطلق این ماده حیاتی به عنوان یک منبع تجدید شونده و قرار گرفتن بخش قابل توجهی از اراضی کشور در مناطق خشک و نیمه خشک، موجب گردیده بخش کشاورزی هر‌روز با محدودیت بیشتر منابع آبی مواجه باشد لذا مدیریت منابع آبی و حفظ و نگهداری آن برای کشور حیاتی محسوب می‌شود. برای تحقق این امر، مشارکت بهره‌برداران در مدیریت آبیاری بسیار ضروری است. تحقیق حاضر در اراضی پایاب سد ستارخان شهرستان اهر صورت گرفته و هدف اصلی آن  تبیین عوامل موثر بر تمایل  بهره‌برداران به مشارکت در مدیریت بهره‌برداری و نگهداری شبکه آبیاری بود. جامعه آماری تحقیق شامل کلیه بهره‌برداران اراضی پایاب سد ستارخان شهرستان اهر با 1624نفر بهره‌بردار می‌باشد که تعداد بهره‌برداران مورد نیاز برای حجم نمونه با استفاده از فرمول تصحیح شده کوکران محاسبه شده و از طریق نمونه‌گیری طبقه‌ای و انتساب متناسب تعداد 260 بهره‌بردار انتخاب شدند. این تحقیق به روش پیمایشی انجام شد. ابزارگرد‌آوری داده‌ها پرسشنامه و مصاحبه بود. پایایی پرسشنامه تحقیق با محاسبه ضریب آلفای کرونباخ(78/0) قابل قبول بود. نتایج مطالعه نشان‌داد که 5/77 درصد از بهره‌برداران دارای تمایل به مشارکت در مدیریت آبیاری بوده و 5/22 درصد فاقد تمایل بودند. بین تمایل به مشارکت و متغیرهای میزان مالکیت اراضی، میزان درآمد کشاورزی، تعداد فرزندان، شغل اصلی و جنسیت رابطه معنی‌دار وجود دارد. نتایج رگرسیون لاجیت نشان داد که نزدیک 80 درصد از تغییرات متغیر وابسته را نگرش بهره‌برداران در زمینه مشارکت، فردگرایی، میزان رضایت از وضعیت فعلی مدیریت آبیاری و اعتماد به نفس تبیین کردند.

فصل اول: کلیات تحقیق

1-1- مقدمه

آب از جمله موثرترین و کاراترین عوامل در بقای بشر محسوب می‌شود که اهمیت آن در نگرش جدید جهانی به عنوان یک كالای مهم اقتصادی- اجتماعی و نیاز اولیه انسان مرتباً درحال افزایش است. محدودیت مطلق این ماده حیاتی به عنوان یک منبع تجدید شونده و قرار گرفتن بخش قابل توجهی از اراضی کشور در مناطق خشک و نیمه خشک، موجب گردیده بخش کشاورزی هر روز با محدودیت بیشتر منابع آبی مواجه باشد. لذا با توجه به شرایط اقلیمی خشک ایران، پژوهش و برنامه‌ریزی در زمینه حفظ و نگهداری از منابع آب برای توسعه کشور امری حیاتی محسوب می شود.

ایران با متوسط سالانه نزولات جوی 260 میلی لیتراز کشورهای خشک جهان و با منابع آب محدود می‌باشد. بر اساس آمارهای موجود، بخش کشاورزی با 92 درصد مصرف از 93 میلیارد متر مکعب آب استحصالی به عنوان بزرگترین مصرف کننده آب کشور محسوب می شود(زارعی‌دستگردی، ‌1388). مطالعات نشان می دهد که متاسفانه کارایی آبیاری در بخش کشاورزی 30 درصد می‌باشد به عبارت دیگر از 90 میلیارد متر مکعب آبی که در اختیار این بخش قرار می‌گیرد فقط 27 میلیارد متر مکعب آن مورد استفاده قرار می‌گیرد(اسفندیاری و بیات، 1387) .

در ایران نظام بهره‌برداری و تشكل و مشاركت مصرف كنندگان آب در بهره‌برداری از منابع آب، از پیشینه غنی برخوردار است. به این ترتیب كه تشكل‌های مصرف كنندگان آب در چارچوب بنه‌ها، خیش‌ها و ساختارهای مشابه آن تشكیل شده و افزون بر مدیریت مصرف آب، به عنوان قوی‌ترین نظام اجتماعی تولیدی، عملا دیگر فعالیت‌های جمعی را نیز رهبری می نمودند(پورزند، 1387). پس از اصلاحات ارضی كه موجب از بین رفتن تشکل‌های یاد شده و نظام ارباب رعیتی شد مشكلاتی در توسعه و مدیریت منابع آب بوجود آمد كه جای خالی این تشکل‌ها  احساس گردید. به دنبال این مشكلات دولت جهت پر كردن جای خالی این تشكل‌ها اقدام به ایجاد شرکت‌های متعددی  مانند  شركت‌های تعاونی روستایی، شركت‌های سهامی زراعی و شركت‌های تعاونی تولید روستایی نمود.  این شرکت‌ها در عمل موفقیت چندانی بدست نیاوردند و دولت به ناچار  مدیریت توزیع و مصرف آب را به عهده گرفت. با اجرای پروژه‌های عمرانی و بدست گرفتن وظایف نگهداری و بهره‌برداری پروژه‌ها توسط دولت و كنارگذاشته شدن كارگزاران محلی و بها ندادن و بی‌توجهی به نیروهای فعال منطقه كه به راحتی می‌توانستند نگهداری و بهره‌برداری این تأسیسات را انجام دهند، دولت ناچار شد بار سنگین هزینه‌های سرمایه‌گذاری، نگهداری و بهر ه‌برداری آنها را تحمل نماید. این فرآیند اگرچه اقتدار دولت را به همراه داشت اما مشكلات فراوانی گریبان‌گیر شبكه‌های آبیاری و زهكشی شد(عربی و محبی، 1387). از جمله این مشکلات که در شبكه‌های آبیاری و زهكشی وجود دارد می توان  نگهداری ضعیف سیستم آبیاری، اتلاف آب و فقدان انگیزه جهت صرفه‌جویی در مصرف آب را نام برد(حیدریان، 1384). لذا جهت رفع مشکلات فوق راه‌حلی که اکثر کشورها از آن استفاده کرده و می کنند، مدیریت مشارکتی آبیاری است.

مدیریت مشارکتی را بایستی به عنوان یك فرایند ظرفیت سازی دانست كه جامعه محلی را قادر می‌سازد برای توسعه برنامه‌ریزی و مدیریت بهره‌برداری، مسئولیت‌های بیشتری را بپذیرد. مشارکت بهره‌برداران درمدیریت شبکه‌های توزیع آب در جهان از اهمیت بالایی برخوردار است به طوری که سازمانهای مسئول با بررسی زمینه‌های همکاری و مشارکت بهره‌برداران در مدیریت آبیاری وشناسایی و تقویت عواملی که موجب افزایش تمایل و انگیزه آنها در این امر می‌شود موجبات مشارکت هر چه بهتر بهره‌برداران را فراهم می‌کنند. در کشور ما نیز طی برنامه‌های پنج ساله دوم، سوم،‌چهارم و پنجم توسعه کشور به این امر تأکید خاص گردیده است .

یکی از طرح‌های آبی که در استان آذربایجان‌شرقی اجرا شده است طرح سد و شبکه ستارخان شهرستان اهر می‌باشد که در راستای سیاست کلی سازمان آب استفاده از مشارکت بهره‌برداران در مدیریت بهره‌برداری و نگهداری شبکه از اهمیت بسیاری برخوردار است . با توجه به وجود مشکلات متعدد در این شبکه تحقیق حاضر به تبیین عوامل موثر بر تمایل بهره‌برداران به مشارکت در مدیریت بهره‌برداری و نگهداری شبکه آبیاری در اراضی پایاب سد ستارخان پرداخته تا با شناسایی عوامل موثر بر تمایل بهره‌برداران به مشارکت و جلب مشارکت بهره‌برداران در مدیریت شبکه‌های آبیاری از مشکلات عدیده‌ای که در این شبکه‌ها وجود دارد کاسته شده و شاهد بهبود بهره‌وری آنها باشیم.

2-1- بیان مسئله

مسئله اصلی این پژوهش مشارکت و تمایل بهره‌برداران به مشارکت در مدیریت آبیاری می باشد. تجارب جهانی مشارکت کشاورزان در مدیریت شبکه‌های آبیاری در دهه‌های اخیر در سطح جهانی و به ویژه درکشورهای

1-1- مقدمه. 3

1-2- بیان مسئله. 4

1-3- اهمیت و ضرورت پژوهش… 5

1-4- اهداف پژوهش… 6

1-4-1 اهداف کلی. 6

1-4-2 اهداف جزئی. 6

1-5- فرضیه های پژوهش… 7

1-5-1 فرضیه اصلی. 7

1-5-2 فرضیه های فرعی. 7

1-6- تعریف نظری و عملیاتی متغیرها 7

فصل دوم: مروری بر ادبیات و پیشینه تحقیق

2-1- مقدمه. 10

2-2- تاریخچه هوش هیجانی. 10

2-2-1 آگاهی اجتماعی و مدیریت رابطه. 16

2-3- مفهوم هوش هیجانی از دیدگاه بار-آن. 18

2-4- کفایت هیجانی. 23

2-5- هوش عمومی. 24

2-6- تأثیر هوش هیجانی در زندگی. 25

2-7- هوش چیست؟. 26

2-8- هیجان چیست؟. 28

2-8-1 نظریه‌های هوش هیجانی. 29

2-9- هوش هیجانی؛ مهارت‌های اجتماعی- هیجانی. 30

2-10- نقش هیجان ها در هوش.. 31

2-11- هوش هیجانی: دو نظریه. 31

2-12- تنظیم و کنترل هیجان ها 32

2-13- رابطه هوش هیجانی با هوش اجتماعی. 33

2-14- توانایی لذت بردن از زندگی. 34

2-15- توانایی جهیدن. 34

2-16- تعادل. 34

2-17- انعطاف پذیری. 34

2-21- پیشینه تحقیق. 37

2-21-1 پژوهش های خارج از کشور. 37

2-21-2 پژوهش های داخل کشور. 38

2-22- چارچوب نظری ومدل تحلیلی. 38

2-23- مدل تحلیلی تحقیق. 39

2-24- مدل مفهومی تحقیق. 39

فصل سوم:روش شناسی تحقیق

3-1- مقدمه. 41

3-2- روش شناسی تحقیق. 41

3-3- متغیرهای تحقیق. 42

3-3-1 متغیر پیش بین. 42

3-3-2 متغیر ملاک.. 42

3-4- ابزار گردآوری داده‏ها 42

3-4-1 مطالعات کتابخانه ای. 42

3-4-2 پرسشنامه. 42

3-5- جامعه آماری، روش نمونه‏گیری و حجم نمونه. 42

3-5-1 پرسشنامه هوش هیجانی. 43

3-5-2 روایی و پایایی پرسشنامه. 43

3-6- روش‌تجزیه و تحلیل داده ها 44

فصل چهارم: تجزیه و تحلیل داده ها

4-1- مقدمه. 46

 

4-2- تحلیل توصیفی داده ها 46

4-3- تحلیل استنباطی داده ها 52

فصل پنجم: نتیجه گیری و پیشنهادات

5-1- مقدمه. 56

5-2- جمع بندی نتایج. 56

5-3- بحث و نتیجه گیری. 58

5-4- پیشنهادات.. 59

5-4-1 پیشنهادهایی برای پژوهش های بعدی. 59

5-4-2 پیشنهادات کاربردی براساس نتایج پژوهش… 59

منابع و ماخذ. 60

فهرست منابع فارسی. 60

فهرست منابع انگلیسی. 63

پیوست.. 64

پیوست الف) پرسشنامه هوش هیجانی برادبری و گریوز. 64

چکیده انگلیسی. 66
فهرست جداول

جدول (4-1): توزیع فراوانی پاسخگویان برحسب جنسیت.. 46

جدول (4-2): توصیف کمی متغیر خودآگاهی. 47

جدول (4-3): توصیف کمی متغیر خود مدیریتی. 48

جدول (4-4): توصیف کمی متغیر آگاهی اجتماعی. 49

جدول (4-5): توصیف کمی متغیر مدیریت رابطه. 50

جدول (4-6): توصیف کمی متغیر هوش هیجانی. 51

جدول (4-7): آزمون فرضیه اول براساس ضریب همبستگی پیرسون. 52

جدول (4-8): آزمون فرضیه فرعی اول براساس ضریب همبستگی پیرسون. 53

جدول (4-9): آزمون فرضیه فرعی دوم  براساس ضریب همبستگی پیرسون. 53

جدول (4-10): آزمون فرضیه فرعی سوم  براساس ضریب همبستگی پیرسون. 54

جدول )4-11): آزمون فرضیه فرعی چهارم  براساس ضریب همبستگی پیرسون. 54

 
فهرست نمودارها

نمودار (4-1): توزیع فراوانی پاسخگویان برحسب جنسیت.. 46

نمودار (4-2): هیستوگرام برای متغیر بعد خودآگاهی. 47

نمودار (4-3): هیستوگرام برای متغیر بعد خودمدیریتی. 48

نمودار (4-4): هیستوگرام برای متغیر بعد آگاهی اجتماعی. 49

نمودار (4-5): توصیف کمی متغیر مدیریت رابطه. 50

نمودار (4-6): هیستوگرام برای متغیر هوش هیجانی. 51

 

چکیده
هدف از پژوهش حاضر بررسیارتباط هوش هیجانی مدیران با پیشرفت تحصیلی دانشجویان دانشگاه علوم پزشکی کرمان می باشد تحقیق حاضر از نوع همبستگی است در این پژوهش مولفه های هوش هیجانی مدیران به عنوان متغیر پیش بین و پیشرفت تحصیلی دانشجویان به عنوان متغیر ملاک درنظر گرفته شده اند. جامعه آماری تحقیق را کلیه مدیران دانشکده های دانشگاه علوم پزشکی کرمان در سال تحصیلی 92-91 تشکیل می­ دهند جامعه تحقیق شامل 60 مدیر است که 49 مدیر در این مطالعه شرکت کردند. کلیه  آزمودنی­های پژوهش پرسشنامه هوش هیجانی برادبری[1] وگریوز[2] (2005) برای سنجش هوش هیجانی و مؤلفه های وپیشرفت تحصیلی دانشجویان که تغییرات معدل کل هر دانشکده لحاظ گردیده است، موردسنجش وارزیابی قرار گرفتند. این ابزار از لحاظ اعتبار روایی آن 85% وپایایی91%  می باشد .داده های جمع آوری شده با روش آماری استنباطی و آزمون همبستگی پیرسون انجام گرفته است. نتایج نشان می دهد که ضریب همبستگی پیرسون بین هوش هیجانی مدیران پیشرفت تحصیلی دانشجویان 78/0 است و از لحاظ آماری معناداری می باشد بین خود مدیریتی و آگاهی اجتماعی مدیران با پیشرفت تحصیلی دانشجویان رابطه معناداری وجود دارد. همچنین

مفاهیم و کلیات :…………………………………………………………………………………………………………………………………………..2

فصل دوم :

مقدمه :………………………………………………………………………………………………………………………………………………………….6

2- 1)  دیالکتیک در عصر باستان :………………………………………………………………………………………………………………6

2-2)  رابطه ی منطق و دیالکتیک :…………………………………………………………………………………………………………..11

2-3)  فرق منطق و دیالکتیک :…………………………………………………………………………………………………………………..13

2-4) آیا دیالکتیک تنها محصول فکری غرب است ؟…………………………………………………………………………………15

2-5) دیالکتیک عشق در مثنوی :………………………………………………………………………………………………………18

فصل سوم ، دفتر اول:

3-1) آغاز دفتر اول : نی نامه…………………………………………………………………………………………………………….21

3-2) داستان شاه و کنیزک :………………………………………………………………………………………………………………..27

3-3 ) داستان و بررسی آن با بینش دیالکتیکی :…………………………………………………………………………………27

3-4) نتیجه ی قیاس های نابجا :…………………………………………………………………………………………………………31

3-5) حکایت پادشاه جهود که نصرانیان را می کشت :…………………………………………………………………………32

3-6)کژ ماندن دهان آن مرد کی نام محمد راصلی الله علیه به تسخر خواند:………………………………………..39

3-7) داستان شیر و نخجیران :…………………………………………………………………………………………………………….44

3-8) داستان طوطی و بازرگان :…………………………………………………………………………………………………………..53

3-9) فقیر و بی خصم دیدن دیده های حس، صالح… :………………………………………………………………………..64

3-10 دربیان آن که چنان که گدا عاشق کرم است:…………………………………………………………………………….68

3-11) کبودی زدن قزوینی بر شانگاه ، صورت شیر :……………………………………………………………………………76

3-12) قصه ی آن کس کی در یاری بکوفت :………………………………………………………………………………………77

3-13) رفتن گرگ و روباه در خدمت شیر به شکار……………………………………………………………………………….79

3-14) آمدن مهمان پیش یوسف علیه السلام و تقاضا کردن یوسف…: ……………………………………………….81

3-15) اعتماد کردن هاروت و ماروت بر عصمت خویش :…………………………………………………………………….84

3-16) قصه ی مری کردن رومیان و چینیان :……………………………………………………………………………………..88

3-17) متهم کردن غلامان و خواجه تاشان مر لقمان را :…………………………………………………………………….92

3-18) تعجب آدم علیه السلام از ظلالت ابلیس یعنی… :…………………………………………………………………….97

فصل چهارم، دفتر دوم:

4-1) حکمت تأخیر مجلد دوم :…………………………………………………………………………………………………………..101

4-2) حکایت اندرز کردن صوفی ، خادم را در تیمار داشت بهیمه…:…………………………………………………….110

4-3) حکایت یافتن شاه باز را به خانه ی کمپیر زن :………………………………………………………………………..114

4-4) حکایت حلوا خریدن شیخ احمد خضرویه به جهت غریمان :…………………………………………………….116

4-5) حکایت زنده شدن استخوان ها به دعای عیسی علیه الیلام :……………………………………………………119

4-6) حکایت تعریف کردن منادیان قاضی ، مفلس را گرد شهر :………………………………………………………..121

4-7) حکایت امتحان پادشاه به آن دو غلام کی نو خریده بود :…………………………………………………………127

4-8) حکایت کلوخ انداختن تشنه از سر دیوار در جوی آب:   ……………………………………………………………..142

4-9) حکایت انکار فلسفی بر قرائت ان اصبح ماءکم…:……………………………………………………………………….147

4-10) حکایت انکار کردن موسی (ع) برمناجات شبان:…………………………………………………………………….150

4-11)حکایت پرسیدن موسی (ع) از حق تعالی، سرّغلبه ظالمان……………………………………………………..153

4-12) حکایت نابینای سائل کی دو کوری دارم:……………………………………………………………………………….157

4-13)قصه آن شخص کی اشتر ضاله خود را می جست و می پرسید:………………………………………………159

4-14) قصه اعرابی و ریگ در جوال کردن و …:………………………………………………………………………………..162

4-15) حکایت کرامات ابراهیم ادهم …:…………………………………………………………………………………………….164

4-16) جستن آن درخت کی هر که میوه آن بخورد، نمرد:………………………………………………………………167

4-17) قصه بط بچگان که مرغ خانگی پروردشان:…………………………………………………………………………….168

فصل پنجم، دفتر سوم

5-1) قصه ی خورندگان پیل بچه از حرص و ترک نصیحت ناصح…………………………………………………….171

5-2) حکایت فریفتن روستایی شهری را …:……………………………………………………………………………………..173

5-3) قصه اهل سبا و طاغی کردن نعمت ایشان را:…………………………………………………………………………..176

5-4) قصه ی وکیل صدر جهان که متهم شد و از بخارا گریخت:………………………………………………………177

5-5) سیر تحول و تکامل موجودات:…………………………………………………………………………………………………182

5-6) در تفسیر این حدیث مصطفی علیه السلام کی ان الله تعالی خلق الملائکه:…………………………….185

5-7) اطوار و منازل خلقت آدمی از ابتدا:………………………………………………………………………………………….186

*** نتیجه گیری…………………….……………………………………………………………………………….188

*** کاربردها…………………………………………………………………………………………………………………………………..191

 

چکیده :

واژه ی «دیالکتیک »به معنای فن و شیوه ی مباحثه و مجادله است ، اما اصطلاح دیالکتیک در مکاتب فلسفی، علمی ، سیاسی، اجتماعی و ادبی با اغراض مختلف به کار رفته است . مقصود از دیالکتیک در این پژوهش لزوما با دیدگاه مکاتب پیش گفته منطبق نیست ، هر چند با بخشی از باور های هگل و نیز آن چه هانری کربن در مورد عشق در عرفان ابن عربی گفته است هماهنگ است .

مقصود از «دیالکتیک عشق » در این پایان نامه شوری است که از عشق در نهاد هستی نهاده شده و موجب کمال می شود . مولوی هم چون دیگر عارفان عاشق مبنای هستی را بر عشق استوار می داند ، عشق حضرت حق به ذات خویش . او در بعد عشق روح انسانی به خداوند نیز معتقد است که کمال انسان در گرو فراق است. لذا حضرت حق ، از ذات خویش ما سوی را آفرید تا در نهایت روح خاص در عالم خاک و در کالبد آدم قرار گیرد و این دوری موجب شوق بازگشت و معرفت حق شود . پس برابر نهادی به نام خاک لازم بود تا روح به کمال معرفت برسد والا انسان در مقام فرشتگی باقی می ماند . وجود تن و نفس که مایل به زمین باشند لازم است تا روح قدر عالم وصال را بداند و در حرکتی دیالکتیکی به شناخت و معرفت برسد .

جان گشاید سوی بالا بال ها                        تن زده اندر زمین چنگال ها

انسان کلی است که نهاد روح و برابر نهاد جسم را در خود دارد و از جدال این دو کمال معرفت حاصل می شود .

واژه های کلیدی : مولوی ، مثنوی ، دیالکتیک عشق ، فراق ، نفس ، روح ، انسان .