فهرست مطالب

عنوان                                     صفحه

فصل اول: طرح تحقیق 1

مقدمه 2

1-1- بیان مسئله 3

1-2- ضرورت و اهمیت تحقیق 4

1-3- اهداف تحقیق 6

1-3-1- هدف کلی 6

1-3-2- اهداف اختصاصی 6

1-4- فرضیه‌ها 6

1-5- محدوده تحقیق 7

1-6- محدودیت‌های تحقیق 7

1-7- تعریف واژه‌ها و اصطلاحات 7

1-7-1- تعاریف نظری 7

1-7-2- تعاریف عملیاتی 8

فصل دوم: پیشینه تحقیق 9

مقدمه 10

2-1- مبانی نظری پژوهش 10

2-1-1- فوتبال 10

2-1-2- آسیب دیدگی در فوتبال 10

2-1-3- آسیب های زانو در فوتبال………………………………………………………………………..11

2-1-4-آسیب های مچ در فوتبال………………………………………………………………………….11

2-1-5- آسیب مجدد در فوتبال 12

2-1-6- ریسک فاکتورهای آسیب مجدد در فوتبال 12

2-1-7- عوارض آسیب مجدد 13

2-1-8- برنامه بازتوانی 13

2-1-9- مدت زمان بازتوانی 14

2-1-10- آسیب قبلی و بازتوانی 15

2-1-11- نقش فاکتورهای بازتوانی در آسیب مجدد 15

2-1-12- زمان بازگشت به ورزش بعد از آسیب دیدگی 16

2-1-13- ارتباط بین سابقه ورزشی با آسیب دیدگی 16

2-2- مختصری از سوابق تحقیقات انجام شده 17

2-2-1- تحقیقات صورت گرفته در داخل کشور 17

2-2-2- تحقیقات صورت گرفته در خارج از کشور 19

2-3- جمع بندی 23

فصل سوم: روش شناسی تحقیق 24

مقدمه 25

3-1- روش تحقیق :. 25

3-2- جامعه آماری و نمونه آماری: 25

3-3- متغیرهای وارد در تحقیق: 25

3-4- شیوه اجرای تحقیق: 25

3-5- ابزار گرد آوری اطلاعات: 26

3-6- روش گرد آوری اطلاعات: 26

3-7- روش تجزیه و تحلیل اطلاعات: 26

فصل چهارم: یافته‌های تحقیق 27

مقدمه 28

4-1-آمار توصیفی تحقیق…………………………………………………………………………………28

4-2- تجزیه و تحلیل استنباطی متغیرهای تحقیق……………………………………………………32

فصل پنجم: بحث و نتیجه گیری 38

مقدمه 39

5-1- خلاصه تحقیق 39

5-2- بحث 40

5-3- نتیجه گیری 43

5-4- پیشنهادها 44

5-4-1- پیشنهادهای  کاربردی برگرفته از تحقیق 44

5-4-2- پیشنهادهایی برای سایر محققین 44

منابع ومآخذ 45

منابع فارسی 45

منابع لاتین 47

پیوست‌ها 50

پیوست1………………………………………………………………………………………………………….51

مقدمه

با وجود تقریبا 200 هزار فوتبالیست حرفه ای و 240 میلیون بازیکن غیر حرفه ای، فوتبال بیشترین جمعیت ورزشی را در دنیا دارا است، این ورزش ماهیتی جدا نشدنی از آسیب دارد .رواج آسیب‌های فوتبال در بازیکنان مرد بزرگسال، 10 تا 35 آسیب در هر هزار ساعت بازی برآورد شده است.اگر فرض شود که بازیکنی به طور متوسط 100 ساعت در هر سال فوتبال بازی می‌کند (از حدود 50 ساعت برای یک بازیکن تیم محلی تا 500 ساعت برای یک بازیکن از یک تیم حرفه ای)، می‌توان تخمین زد که هر بازیکن در هر سال، حداقل یک بار آسیب می‌بیند (17).در این میان اندام تحتانی به ویژه زانو و مچ پا بیشتر در معرض آسیب قرار دارند. یکی از شایع ترین و جدی ترین آسیب ها در بین افراد با فعالیت بدنی بالا پارگی رباط صلیبی قدامی می باشد که در آمریکا هر ساله از هر 3000 نفر یک نفر به آن مبتلا می گردد و این آسیب هر ساله دو بیلیون  دلار هزینه در بردارد ،که حدود یک سوم افراد مبتلا پس از آسیب ، کاندید عمل جراحی بازسازی رباط می گردند(7). یک نگرانی بزرگ با وجود درمان آسیب‌ها، تأخیر در بازگشت به ورزش یاآسیب مجدد است. آسیب مجدد عبارت از آسیبی که ازلحاظ طبقه بندی در همان گروه و جای قبلی و در همان فصل از مسابقات باشد، تعریف می‌شود (48).

در این میان مربیان و ورزشکاران باید با افزایش آگاهی و اطلاعات خود در رابطه با آسیب‌های ورزشی، میزان بروز و همچنین وقوع دوباره  این آسیب‌ها را کاهش دهند. برای مثال کشیدگی عضلات تحتانی از شایع ترین آسیب‌ها در ورزش است که یک  سوم از مراجعات ورزشکاران به پزشک را تشکیل می‌دهد. این آسیب منجر به از دست رفتن به طور متوسط 15% از کل زمان بازی بازیکنان در هر فصل، هزینه‌های مالی و شخصی ،اختلال در عملکرد ،درمان پزشکی و در بعضی موارد بازنشستگی زودرس می‌شود(56). با توجه  به درآمدهای به دست آمده در باشگاه‌های فوتبال که متوسط آن18 تا 30 میلیون دلار در سال2004  در استرالیا اعلام شد، مهم است که تعداد ورزشکاران آسیب دیده را که به دلیل وجود آسیب قادر به بازی نیستند،کاهش داده شود (56). پس از آسیب های ورزشی بازتوانی در افراد آسیب دیده می‌تواند به صورت کامل یا ناقص انجام  شود یا اصلا” انجام نشود.مهم ترین هدف بازتوانی ،درمان آسیب و اطمینان از بازگشت کامل ورزشکار به صورت سریع و کامل به وضعیت آمادگی و نهایتا”اجرای مطلوب ورزشی است(11). عدم بازتوانی کافی بعد از آسیب‌های ورزشی به عنوان یکی از دلایل درصد بالای آسیب مجدد بوسیله اکستراند[1] و همکارش (17%) و نیلسون[2] و همکارش( 25%) گزارش شده است (35). برنامه درمان و بازتوانی پس از آسیب باید به نحوی صورت گیرد که منجر به بازگشت سریع عملکرد اندام آسیب دیده به وضعیت طبیعی شود، بازگشت سریع عملکرد ورزشکار به وضعیت طبیعی منافع اقتصادی و درمانی زیادی دارد (26). علاوه براین تعداد روزهای پس از آسیب دیدگی اولیه تا زمان بازگشت به اولین مسابقه که همان زمان بازگشت به ورزش است ، نیز در مسئله آسیب دیدگی مجدد بدون تاثیر نمی تواند باشد بازگشت زود هنگام به ورزش  می تواند منجر به آسیب شود(56). از این رو  برای پیشگیری از آسیب مجدد ، ورزشکاران  بایستی توجه ای ویژه ای به این زمان داشته باشند . هدف از تحقیق حاضر ، ارتباط بین میزان آسیب مجدد در اندام تحتانی فوتبالیست ها  با سابقه ورزشی، مدت زمان بازتوانی و زمان بازگشت به ورزش در استان های تهران، اصفهان ، فارس ،کرمان و یزد می باشد .

1-1- بیان مسئله

با توجه به اینکه فوتبال ورزشی پربرخورد و پیچیده است این افزایش جمعیت ممکن است خطر آسیب را زیاد کند و نسبت شیوع بالای آسیب، قیمت و هزینه سلامت عمومی را بالا ببرد. همچنین آسیب‌های شدید برای سلامتی و بهبود زمان زیادی را طلب می‌کنند (29). در طی تحقیقی در انگلیس گزارش کردند که بازیکنان حرفه‌ای فوتبال 1000 برابر بیشتر از  مشاغل صنعتی در معرض آسیب هستند(34).

میزان برخورد بازیکنان و بروز آسیب در این ورزش محبوب بسیار زیاد است ، اما آنچه که دراین میان باعث ایجاد نگرانی برای ورزشکاران و مربیان می‌شود ،آسیب‌های مجددیست که در حین تمرینات و مسابقات بعد از آسیب اولیه از همان نوع و همان وضعیت در دو ماه پس از بازتوانی آسیب قبلی برای فوتبالیست‌ها به وجود می‌آید (34). در یک مطالعه روی آسیب‌های فوتبالیست‌ها، آسیب‌های قبلی به عنوان یکی از فاکتورهای قوی مرتبط با آسیب‌های جدید گزارش شدند که 20%آسیب‌های جزئی در ظرف دوماه پس از آسیب اولیه با آسیب‌های شدیدتر اتفاق می‌افتند(31). درمطالعه ای که در سال 2007  روی آسیب‌های فوتبال  در مردان دانشگاهی انجام شد ،پیچیدگی مچ پا به عنوان شایع ترین آسیب در حین تمرین و مسابقه عنوان شد که میزان آسیب مجدد در آن 24%  بود (19). پیچیدگی مچ پا که اغلب به عنوان آسیبی جزئی به حساب می آید، همراه است با مدت بی حرکتی و از دست دادن عملکرد و همچنین خطرطولانی شدن مدت آن به دلیل آسیب مجدد و سایرمشکلاتی که متعاقب آن برای فرد ایجاد می شود (27). آسیب‌ها علاوه بر اثرات منفی که بر جسم و روان بازیکنان می‌گذارند، باعث صرف هزینه‌های سنگین درمانی بازیکنان، کاهش درآمد و افزایش هزینه باشگاه‌‌ها، از بین رفتن استعدادها و کاهش سطح کیفی رقابت‌ها می‌شوند. این آسیب‌ها شانس ورزشکاران را برای حضور در سطوح رقابتی بالاتر کاهش می‌دهند. همچنین یکی از دغدغه‌های مهم مربیان در طول مسابقات، سلامت و عدم آسیب بازیکنان می‌باشد.

با توجه به اینکه مسئله آسیب دیدگی از موضوعات درگیر کننده هر ورزشکار برای ادامه فعالیت در یک مقطع زمانی می‌باشد، لذا آگاهی مربیان و ورزشکاران از آسیب‌های تخصصی رشته خود و علل بروز مجدد این آسیب‌ها لازم است. مطالعه اپیدمیولوژی آسیب‌های ورزشی نقش بازتوانی را در جلوگیری از آسیب‌های ورزشی ارزیابی می‌کند، بسیاری از آسیب‌های ورزشی به علت اینکه بازتوانی آسیب قبلی کامل نشده،اتفاق می‌افتند، شناخت ریسک فاکتورهای مرتبط با آسیب‌های ورزشی کمک می‌کند در طراحی راهکار‌های بازتوانی که منجر به شیوع کمتر و شدت کمتر آسیب‌های ورزشی می‌شوند(31). در مطالعه ای که در سال 2010 بر روی افرادی که پیچیدگی مچ پا داشتند انجام شد، نسبت افراد آسیب دیده با ریکاوری کامل در سه سال در محدوده ای از 36% تا 85 % عنوان شد (26). نتایج نشان داده منتظر ماندن برای بهبودی کامل اگرچه باعث از دست رفتن زمان زیادی برای فعالیت ورزشی می‌شود، ولی میزان آسیب مجدد را کاهش می‌دهد(57). تحقیقات زیادی روی میزان شیوع و علل آسیب‌های مختلف در رشته‌های ورزشی متفاوت انجام شده و تعدادی از فاکتورها از قبیل : ماهیت ،مکانیسم و خصوصیات آسیب بررسی شده است. اما در این بین به میزان آسیب مجدد و عوامل مرتبط باآن نظیر: سابقه ورزشی، مدت زمان بازتوانی و زمان بازگشت به ورزش به عنوان عوامل محدود کننده سن قهرمانی در ورزشکاران، توجه خاصی نشده است. تحقیق حاضرکه به بررسی ارتباط بین میزان آسیب مجدد در اندام تحتانی فوتبالیست‌ها با مدت زمان بازتوانی، زمان بازگشت به ورزش وسابقه ورزشی می‌پردازد و به دنبال این است که آیا ارتباطی بین عوامل ذکر شده  به عنوان عوامل و فاکتورهای موثردر آسیب مجدد، وجود دارد یا خیر ؟

1-2- ضرورت و اهمیت تحقیق

به منظور پیشگیری از بروز آسیب‌های مجدد ورزشی در فوتبالیست‌ها، درمان و بهبودی کامل ورزشکار آسیب دیده ضروری است. در این میان خود ورزشکار یا افرادی که مسئول بازگشت  وی به ورزش هستند، اصول صحیح بازتوانی را رعایت نمی کنند و باعث می‌شوند ورزشکار در معرض آسیب مجدد قرار گیرد. با وجود پیشرفت‌های زیاد در عرصه ورزش هنوز هم اغلب ورزشکاران آسیب دیده بعد از انجام مراحل بازتوانی اولیه بدون اینکه آمادگی لازم را کسب کرده باشند و برای شرایط تمرین و مسابقه آماده باشند، وارد میدان تمرین و مسابقه می‌شوند. عدم رعا یت مراحل بازتوانی به طور کامل می‌تواند یکی از علل آ سیب مجدد در ورزشکاران باشد که آن‌ها را متحمل مشکلات زیادی کند. مانند پیچیدگی مچ پا یکی از رایج ترین آ سیب‌های اسکلتی عضلانی است که در هر روز حدود 5000 مورد جدید، پیچیدگی مچ پا درانگلستان اتفاق می‌افتد و همچنین حدود 302000 نفر سالیانه در مراکز اورژانس پذیرش می‌شوند (26). 25 % از افرادی که پیچیدگی مچ پا دارند، برای یک هفته یا بیشتر از آن از فعالیت باز می‌مانند و 80 % از هزینه‌ها وخسارات سالیانه به خاطر از دست رفتن زمان فعالیت است (26). پاداش بازیکنان فوتبال  به طور متوسط درسال 2004،5/7میلیون دلار بوده است در حالیکه هر تیم به طور متوسط 357000 دلار در هر فصل هزینه‌های درمانی داشته است (56). آسیب های فوتبال نه تنها سلامتی بازیکنان را تهدید می‌کند، بلکه می‌تواند هزینه‌های اقتصادی زیادی را بر افراد و جامعه تحمیل کند. اهمیت این مسئله درحدیست که در استرلیا سالیانه 300000 دلار برای پژوهش در آسیب های ورزشی هزینه می کنند (48). گزارش شده است که حدود دو درصد از فوتبالیست های حرفه ای انگلستان در هر سال بر اثر آسیب شدید و تعداد زیادی از بازیکنان نیز به علت آسیب‌های مزمن بازی را ترک می‌کنند (18). در انگلیس  هزینه درمان بازیکنان و از دست‌دادن نتیجه بازی وقتی که بازیکنان به‌دلیل آسیب‌دیدگی قادر به بازی نسیتند، تقریبا برابر یک بیلیون پوند در سال تخمین زده شده است(23). همچنین هزینه متوسط درمان برای هر آسیب در فوتبال حدود 150 دلار آمریکا تخمین زده شده است(18). با توجه به فراوانی افرادی که در سراسر دنیا به فوتبال مشغول هستند و پیامدهای اقتصادی-اجتماعی ناشی از آسیب‌ها، برای کاهش تعداد آسیب و کم کردن هزینه‌هایی که باعث زیان باشگاه‌ها می‌شود و برای اجتناب از بازنشستگی زود هنگام بازیکنان از مسابقات در سطح حرفه ای  پیشنهاد یک برنامه پیشگیری که بتواند شیوع آسیب‌ها را کاهش دهد، به شدت مورد نیاز است (18).  در تحقیقی که بر روی 55 بازیکن در انگلستان انجام شد در مجموع از 110 مسابقه و 287 جلسه تمرینی با 2604 و 10740 ساعت در معرض خطر قرار گرفتن ،378 ساعت غیبت برای مسابقات و 1441 ساعت غیبت در تمرینات ثبت شد. در 49% آسیب‌ها فرد مسابقات را از دست داد و در 60% آسیب‌ها فرد جلسات تمرین را از دست داد و بقیه مشکلات مربوط به سلامت فرد بود که باعث از دست رفتن یک جلسه تمرین از چهار جلسه و یک بازی از هفت بازی شد (40). علی رغم تحقیقات متعددی که تا کنون صورت گرفته است، نداشتن آماری دقیق از آسیب مجدد و یا آسیب‌های بعد از توانبخشی و نیز نحوه انجام بازتوانی ،زمان بازگشت به ورزش در ورزشکاران آسیب دیده خلائی در شناخت عوامل تاثیرگذار در ایجاد آسیب مجدد را به وجود آورده است، لذا می‌توان با بررسی میزان آسیب مجدد و ارتباط آن با عواملی مانند زمان بازگشت به ورزش، مدت زمان بازتوانی و سابقه ورزشی فوتبالیست‌ها ،آمادگی بیشتری در پیشگیری از آسیب‌های مجدد به وجود آورد.

1-3- اهداف تحقیق