1-5-        فرضیه های پژوهش…. 7

1-5-1- فرضیه اصلی پژوهش…. 8

1-5-2- فرضیه های فرعی.. 8

1-6-        هدف کاربردی پژوهش…. 9

1-7-        جنبه نوآوری و جدید بودن تحقیق.. 9

1-8-        روش انجام پژوهش…. 9

1-9-        قلمرو موضوعی، زمانی و مکانی انجام تحقیق.. 10

1-9-1- قلمرو موضوعی تحقیق.. 10

1-9-2- قلمرو زمانی تحقیق.. 10

1-9-3- قلمرو مکانی تحقیق.. 10

1-10-     تعریف متغیرها و اصطلاحات و واژه ها 10

1-11-     تعریف مفاهیم نظری و عملیاتی تحقیق.. 10

1-11-1- فناوری اطلاعات.. 10

1-11-2- سیستم اطلاعات و فناوری اطلاعات.. 11

1-11-3- رفتار سازمانی.. 11

1-11-4- عناصر رفتار سازمانی.. 12

جمع بندی فصل اول. 13

فصل دوم: مبانی نظری و پیشینه تحقیق

2-1- مقدمه. 15

2-2- بخش اول: فناوری اطلاعات و ارتباطات و کاربرد آن در سازمان.. 15

2-2-1- فناوری اطلاعات.. 16

2-2-2- جامعه اطلاعاتی.. 16

2-2-3- زیر ساخت های فنی- اجتماعی جامعه اطلاعاتی.. 16

الف)زیر ساخت های ارتباط از راه دور 16

ب)زیر ساخت های مرتبط  با دانش…. 16

ج)زیر ساخت های فناوری رابط اطلاعات.. 16

2-2-4- سواد اطلاعاتی.. 17

2-2-5- شاخص های فناوری اطلاعات.. 19

2-2-6- زیر ساختار فناوری اطلاعات و ارتباطات.. 21

2-2-6-1- تار جهان گستر(اینترنت) 21

2-2-6-2- پست الکترونیکی.. 22

2-2-6-3- پرتال.. 22

2-2-6-5- تراکنش الکترونیک… 24

2-2-7- فعالیت های سازمانهای الکترونیک… 25

شرایط اجرای موفق استراتژی سازمانهای الکترونیک… 25

2-2-7-1- رهبری الکترونیک: وجود رهبری و اندیشه استراتژیک… 25

2-2-7-2- فراهم بودن زیر ساخت تکنولوژیکی.. 25

2-2-7-3- آماده بودن زیرساخت نهادی.. 25

– وجود سرمایه انسانی آگاه و آماده در زمینه ICT. 25

2-2-7-4- وجود زیرساخت حقوقی، اعتماد، امنیت اطلاعات و حریم خصوصی. 26

2-2-8- تجارت الکترونیک توسط سازمان.. 26

2-2-9- پرداختهای الکترونیکی در تجارت الکترونیکی.. 27

2-2-10- انواع روش های پرداخت الکترونیکی.. 27

2-2-11- شهر الکترونیک… 28

2-2-11-1- مدل شهر الکترونیک… 29

2-2-11-2- شهروند الکترونیکی.. 30

2-2-11-3- شهرداری الکترونیک… 30

2-3- قسمت دوم: رفتار سازمانی.. 31

2-3-1- مفهوم سازمان.. 31

2-3-2- رفتار سازمانی.. 32

2-3-2-1- هدف از مطالعه رفتار سازمانی.. 32

  برای دانلود متن کامل پایان نامه ها اینجا کلیک کنید

2-3-2-2- مبانی علمی رفتار سازمانی.. 41

2-3-2-3- محورهای رفتار سازمانی.. 42

2-3-2-4- رفتار سازمانی و مدیریت… 46

2-3-2-5- وظایف مدیران در زمینه بهبود رفتار سازمانی.. 47

2-3-2-6- ضرورت مدیریت رفتار سازمانی در آینده 48

الف- رفتار سازمانی مثبت گرا 48

ب- رفتار سازمانی تعارض گرا 48

2-3-3- مفاهیم مرتبط با رفتار سازمانی.. 53

2-3-3-1- تعریف سازمان.. 53

2-3-3-2- فرهنگ… 54

2-3-4- سطوح تجزیه و تحلیل رفتار سازمانی.. 47

2-3-5- ساختار سازمانی و رفتار کارکنان.. 49

2-3-6- عملکرد سازمان.. 49

2-3-7- تعیین کننده های عملکرد سازمان.. 50

2-3-8- چارچوب اندازهگیری عملکرد- لی.. 51

2-3-8-1- رضایت ذینفعان.. 51

2-3-8-2- ارتباطات سازمانی.. 52

2-3-8-3- همکاری تیمی.. 53

2-3-8-4- عملکرد راهبردی.. 54

2-3-8-5- مدیریت دانش…. 54

2-3-8-6- رشد سازمانی.. 55

2-4- قسمت سوم: فناوری اطلاعات و اثرات آن بر رفتار سازمانی و مدیریت سازمان.. 57

2-4-1- اثر متداول اینترنت و فناوری اطلاعات.. 57

2-4-2- استفاده از اینترنت برای کارمندیابی.. 57

2-4-3- استفاده از اینترنت در شیوه های جدید کار 58

2-4-4- استفاده از اینترنت برای توسعه قابلیت‌های کارکنان در سازمان.. 59

2-4-5- اثر فناوری اطلاعات و ارتباطات بر سازمان.. 59

2-4-6- تغییر در سبک رهبری سازمان.. 60

2-4-7- تغییر نقش کارکنان در سازمان.. 61

2-4-8- تغییر شیوه کنترل کارکنان در سازمان.. 61

2-4-9- تغییر انگیزش کارکنان در سازمان.. 62

2-4-10- تغییر در مدیریت اطلاعات و بهرهبرداری از دانش…. 62

2-5- ادبیات و پیشینه پژوهش…. 63

2-6- قسمت چهارم: فناوری اطلاعات در شرکت گاز استان لرستان.. 65

2-6-2- امور فناوری اطلاعات در شرکت گاز استان لرستان.. 66

2-6-3- پست الکترونیک در شرکت گاز استان لرستان.. 68

فصل سوم: روش شناسی پژوهش

3-2- فرضیات پژوهش…. 71

3-3- روش شناسی پژوهش…. 71

3-4- ابزار گردآوری اطلاعات.. 72

3-5- روشهای گردآوری اطلاعات.. 73

3-6- شاخص ها و متغیر های تحقیق.. 74

3-7- روش سنجش متغیرها 75

3-8- روایی ابزار تحقیق.. 77

3-8-1- پایایی ابزار تحقیق.. 78

3-9- جامعه مورد مطالعه. 78

3-9-1- تعیین حجم نمونه. 79

3-9-2- روش نمونه‌گیری.. 80

3-9-3- آزمون کفایت نمونه گیری.. 80

3-10- روشهای تجزیه و تحلیل اطلاعات.. 81

خلاصه فصل سوم. 84

فصل چهارم: تجزیه و تحلیل داده ها و آزمون فرضیه ها

4-1- مقدمه. 86

4-2- ارائه یافته های توصیفی.. 86

ویژگیهای جمعیت شناختی جامعه مورد مطالعه. 86

4-2-1- ویژگی جنسی جامعه مورد مطالعه. 86

4-2-2- ویژگی سنی جامعه مورد مطالعه. 87

4-2-3- ویژگی سطح تحصیلات پاسخگویان.. 87

4-2-4- ویژگی سابقه کاری پاسخگویان.. 88

4-3- تجزیه و تحلیل سوألات توصیفی پرسشنامه. 89

4-4- تحلیل توصیفی شاخصهای اصلی پژوهش…. 92

4-5- تحلیل استنباطی از یافتههای تحقیق.. 94

4-5-1- آزمون کلموگروف اسمیرنوف.. 94

4-5-2- آزمون همبستگی اسپیرمن.. 95

4-5-2-1- فرضیه اول.. 95

4-5-2-2- فرضیه دوم. 96

4-5-2-3- فرضیه سوم. 97

4-5-2-3- فرضیه اصلی پژوهش…. 97

4-5-3- تحلیل اثرات فناوی اطلاعات بر رفتار سازمانی کارکنان.. 98

4-5-3-1- محاسبه اثرات شاخصهای ابزار فناوری اطلاعات بر رفتار سازمانی.. 98

4-5-3-2- محاسبه اثر ابزار فناوری اطلاعات بر رفتار سازمانی کارکنان.. 100

جمعبندی فصل چهارم. 102

فصل پنجم: نتیجه گیری و ارائه پیشنهادات

5-1- مقدمه. 104

5-2- جمعبندی فرضیات پژوهش…. 104

5-2-1- تحلیل دادهها با آزمون کلموگروف-اسمیرنوف.. 104

5-2-2- تحلیل دادهها با آزمون همبستگی اسپیرمن.. 104

5-2-3- تحلیل فرضیه ها با رگرسیون خطی و تحلیل مسیر. 106

5-3- بحث و نتیجه گیری.. 106

5-4- پیشنهادات پژوهش…. 109

5-5- پیشنهادها برای پژوهشهای آتی.. 110

5-6- محدودیتهای پژوهش…. 110

منابع و مأخذ. 111

ضمائم

پیوست یک

پیوست دو

 

 

فهرست جداول

عنوان                                                                                                          شماره صفحه

جدول 2-1: تعریف مفاهیم پایه فناوری اطلاعات…………………………………………………………………………………………………….18

جدول 2-2: شاخص‌های کلیدی سنجش دسترسی به جامعه اطلاعاتی………………………………………………………………………..20

جدول 2-3: دسته­بندی فرایندهای مدیریت دانش…………………………………………………………………………………………………….46

جدول 2-4: پست الکترونیک شرکت گاز استان لرستان…………………………………………………………………………………………….64

جدول 3-1: مشخصات سوألات عمومی و فردی پرسشنامه پژوهش…………………………………………………………………………..69

جدول 3-2: شاخص­ها، مولفه­ها و متغیرهای پژوهش……………………………………………………………………………………………….71

جدول 3-3: محاسبه آلفای کرونباخ برای شاخص­های پرسشنامه………………………………………………………………………………..75

جدول 3-4: تقسیم بندی کارکنان اداره گاز استان لرستان…………………………………………………………………………………………..76

جدول شماره 3-5: نتایج آزمون KMO برای تشخیص کفایت نمونه گیری………………………………………………………………..79

جدول 4-1: ویژگی جنسی جامعه مورد مطالعه………………………………………………………………………………………………………84

جدول 4-2: ویژگی سطح تحصیلات جامعه مورد مطالعه………………………………………………………………………………………….85

جدول 4-3: ویژگی سابقه کاری جامعه مورد مطالعه…………………………………………………………………………………………………86

جدول 4-4: میزان ارتباط کارکنان شرکت گاز با فناوریهای IT………………………………………………………………………………….87

جدول 4-5: میزان استفاده فناوریهای IT در شرکت گاز لرستان…………………………………………………………………………………88

جدول 4-6: میزان استفاده کارکنان در طول روز از فناوریهای IT………………………………………………………………………………89

جدول 4-7: میزان استفاده کارکنان به ساعت در طول روز از فناوریهای IT…………………………………………………………………89

جدول 4-8: استفاده از فناوریهای IT و کاهش استفاده از روشهای سنتی…………………………………………………………………….90

جدول 4-9: میانگین، انحراف معیار و بار عاملی متغیرهای ابزارهای فناوری اطلاعات…………………………………………………..91

جدول 4-10: میانگین، انحراف معیار و بار عاملی متغیرهای اثرات فناوری اطلاعات بر شرکت گاز………………………………..92

جدول 4-11: میانگین، انحراف معیار و بار عاملی متغیرهای اثرات فناوری اطلاعات بر شرکت گاز………………………………..93

جدول ۴-12: نتایج آزمون کلموگروف اسمیرنوف برای بررسی نرمال بودن متغیرهای پرسشنامه…………………………………….94

جدول ۴-13: همبستگی اسپیرمن بین متغیرهای تبادل الکترونیکی داده و رفتار سازمانی کارکنان…………………………………….95

جدول ۴-14: همبستگی اسپیرمن بین متغیرهای برنامه­ریزی منابع سازمان و رفتار سازمانی کارکنان…………………………………96

جدول ۴-15: همبستگی اسپیرمن بین متغیرهای طراحی و تولید به کمک رایانه و رفتار سازمانی کارکنان………………………..97

جدول ۴-16: همبستگی اسپیرمن بین متغیرهای ابزارهای فناوری اطلاعات و کیفیت رفتار سازمانی کارکنان…………………….98

جدول ۴-17: همبستگی اسپیرمن بین متغیرهای استفاده از فناوری اطلاعات و تغییر در رفتار سازمانی کارکنان………………..99

جدول4-18: نتایج تحلیل فرضیه­های اول، دوم و سوم پژوهش با استفاده از روش احتمالات بیشینه……………………………..100

جدول4-19: نتایج تحلیل فرضیه­ چهارم پژوهش با استفاده از روش احتمالات بیشینه…………………………………………………101

جدول4-20 : خلاصه نتایج تحلیل فرضیه چهارم پژوهش با استفاده از روش احتمالات بیشینه…………………………………….103

جدول 4-21: ترکیب اثرات مستقیم و غیرمستقیم متغیرها در مدل­های پژوهش………………………………………………………….104

 

 

 

فهرست اشکال

عنوان                                                                                                          شماره صفحه

شکل 1-2: فناوری اطلاعات و اجزای آن………………………………………………………………………………………………………………..12

شکل 1-2: مدل مفهومی پژوهش؛ رابطه بین فناوری اطلاعات (و شاخص­های سه­گانه آن) با رفتار سازمانی کارکنان………….8

شکل 2-3: مدلهای رفتار سازمانی و متغیرهای تأثیرپذیر آن……………………………………………………………………………………….13

شکل شماره2-1: سطوح عملیاتی پرتال…………………………………………………………………………………………………………………..25

شکل 2-2: مدل شهر الکترونیک…………………………………………………………………………………………………………………………….33

شکل 2-3: نمودار سه سطح تجزیه و تحلیل در رفتار سازمانی…………………………………………………………………………………..37

شکل 2-4: روند ایجاد محیط مطمئن و محیط نامطمئن…………………………………………………………………………………………….38

شکل 3-1: تشریح قسمت­های طیف لیکرت و اساس ارزش­گذاری عددی آنها…………………………………………………………….72

شکل 3-2 : جمع­بندی ارزش­های طیف لیکرت و تبدیل به مقیاس فاصله­ای………………………………………………………………..73

شکل 3-3: رابطه آماری محاسبه آلفای کرونباخ برای تشخیص پایایی ابزار تحقیق………………………………………………………..75

شکل 3-4: فرمول تعیین حجم نمونه کوکران برای جامعه متناهی……………………………………………………………………………….77

شکل: 3-5: رابطه محاسبه کفایت نمونه­برداری…………………………………………………………………………………………………………78

شکل 3-6: مدل روش شناسی تحقیق……………………………………………………………………………………………………………………..81

شکل 4-1: ضرایب رگرسیونی غیر استاندارد مدل پیشنهادی پژوهش………………………………………………………………………..101

شکل 4-2: ضرایب رگرسیونی استاندارد مدل پیشنهادی پژوهش……………………………………………………………………………..101

شکل 4-3: ضرایب رگرسیونی غیر استاندارد مدل پیشنهادی پژوهش………………………………………………………………………..102

شکل 4-4: ضرایب رگرسیونی استاندارد مدل پیشنهادی پژوهش……………………………………………………………………………..102

شکل 4-5: ضرایب رگرسیونی غیر استاندارد مدل پیشنهادی پژوهش………………………………………………………………………..103

شکل 4-6: ضرایب رگرسیونی استاندارد مدل پیشنهادی پژوهش……………………………………………………………………………..103

 

فهرست نمودارها

عنوان                                                                                                          شماره صفحه

نمودار 4-1: وضعیت جنسی جامعه مورد مطالعه………………………………………………………………………………………………………85

نمودار 4-2: مقایسه سطح تحصیلات افراد جامعه مورد مطالعه…………………………………………………………………………………..86

نمودار 4-3: مقایسه میزان سابقه کاری افراد جامعه مورد مطالعه…………………………………………………………………………………87

 

چکیده

تأثیر فناوری اطلاعات بر رفتار سازمانی و اخلاقیات کارکنان سازمان، یکی از مباحثی است که تمام سازمان­هایی که به استفاده از این فناوری­ها مبادرت می­ورزند را به تعمق وادار کرده است. شرکت گاز استان لرستان نیز به مثابه یک سازمان طی دو دهه اخیر همانند دیگر بخش­های دولتی و خصوصی برای پیشبرد اهداف و تسهیل در دستیابی به مقاصد خود از فناوری اطلاعات استفاده کرده است و در این راستا در جریان ایجاد همگامی بخش انسانی با فناوری اطلاعات، به ناچار  منجر به پذیرش تأثیراتی از سوی این فناوری­ها بر کارکنان و در نهایت رفتار سازمانی خود بوده است. از این رو هدف اصلی پژوهش حاضر بررسی و تحلیل تأثیرات استفاده از فناوری اطلاعات و ارتباطات بر رفتار سازمانی کارکنان شرکت گاز استان لرستان می­باشد. روش تحقیق مورد استفاده در این پژوهش از نوع توصیفی- تحلیلی و همبستگی (علی) می­باشد، که در دسته مطالعات کاربردی بوده و بصورت پیمایشی انجام گرفته است. ابزار گردآوری اطلاعات دسته اول پرسشنامه محقق ساخته بود که از بین 107 نفر از کارکنان شرکت گاز استان لرستان (شعب شهرستانی آن) به تکمیل اطلاعات پرداخت و داده­های گردآوری شده با نرم افزارهای Spss و Amos مورد تحلیل قرار گرفتند و نتایج به این صورت حاصل شد: تحلیل داده­ها با آزمون کلموگروف- اسمیرنوف نشان دهنده عدم وجود توزیع نرمال برای متغیرهای مورد بررسی بود، پس از آن آزمون همبستگی اسپیرمن نشان داد که بین متغیرهای مورد بررسی در فرضیات تحقیق رابطه معنادار وجود دارد. با استفاده از آزمون رگرسیون خطی و تحلیل مسیر به تحلیل اثرات متغیرهای مستقل بر متغیرهای وابسته پژوهش پرداخته شد و با استفاده از روش احتمالات بیشینه و نرم افزار آموس گرافیک به ترسیم این روابط و اثرات پرداخته شد. در نهایت فرضیه­های پژوهش مورد تأیید قرار گرفت و مشخص شد که استفاده از فناوری­های اطلاعاتی و ارتباطی بر رفتار سازمانی کارکنان شرکت گاز استان لرستان تأثیر گذاشته و این تأثیرات بیشتر نشان دهنده بهبود کیفیت رفتار سازمانی کارکنان می­باشد.

واژگان کلیدی: رفتار سازمانی، فناوری اطلاعات، کارکنان شرکت گاز لرستان.

 

 

1-1-    مقدمه
در لغت نامه انگلیسی آکسفورد فناوری اطلاعات به شاخه­ای از فناوری اطلاق می­شود که توزیع، پردازش، و ذخیره اطلاعات به خصوص توسط رایانه را شامل می شود. فناوری ارتباطات و اطلاعات به سرعت روند زندگیمان حتی شیوه ای را که به سبب آن به تجارت می پردازیم، به اطلاعات و خدمات دسترسی می یابیم و به برقراری ارتباط با یکدیگر و سرگرم نمودن خودمان می پردازیم را دستخوش تغییر می سازد. فناوری ارتباطات و اطلاعات اقتصاد جهانی را تقویت و پشتیبانی می نماید. همچنین با حقوق بشر در ارتباط بوده و در بهترین حالت، از آزادی بیان و حق استفاده از اطلاعات بر اساس ماده 19 بیانیه جهانی حقوق بشر حمایت به عمل می آورد(عارفی، 1390). “سازمان بهره برداری اقتصادی و توسعه” سازمان ملل[1] از فناوری اطلاعات و ارتباطات تمایز مناسبی را میان ابعاد تولیدی و خدماتی فناوری ارتباطات و اطلاعات ارائه می­نماید. در سال 198 کشورهای عضو سازمان مذکور برای تعریف فناوری اطلاعات و ارتباطات بعنوان ترکیبی از صنایع تولیدی و خدماتی که داده ها و اطلاعات را به صورت الکترونیکی دریافت، انتقال و ارائه می نماید به توافق دست یافتند. عامل مهم در این تعریف جامع این است که همانگونه که فناوری ارتباطات و اطلاعات دوگانگی سنتی میان تولید و خدمات را در هم می ریزد، فعالیت هایی را که منجر به تولید و پخش محصولات فناوری اطلاعات و ارتباطات می گردد را می توان در هر جایی از اقتصاد یافت (کلس[2]، 2003).

بر این اسال در اداره ها و شرکت های مختلف دولتی و خصوصی در تمام کشورهای توسعه یافته و در حال توسعه به استفاده از فناوری اطلاعات و ارتباطات برای بهبود وضعیت موجود خود و دستیابی به وضعیت مطلوب پرداخته اند، البته در این زمینه تأثیراتی نیز از این فناوری ها پذیرفته­اند که در پژوهش حاضر به یکی از این تأثیرات با عنوان رفتار سازمانی کارکنان پرداخته است.

1-2-    بیان مسأله
امروزه علم الکترونیک در حال ایجاد انقلابی است که از لحاظ اهمیت و ابعاد تأثیرگذاری کمتر از انقلاب صنعتی نیست. این علم ظرفیت های تازه و چشمگیری به هوش و دانش بشری داده و با بهره­گیری از ابزارهای جدید، ماهیت کار و زندگی را متحول ساخته است. روش های محدود کننده سنتی منسوخ شده و قابلیت های مرتبط با آن مانند فناوری اطلاعات توانسته هر صنعت و فعالیت وابسته به جریان اطلاعات را تغییر داده، تکمیل یا اصلاح کند (پورتر،1380: 53). به طور کلی می­توان گفت که فناوری اطلاعات عبارتست از ” گردآوری، ذخیره سازی، سازماندهی، پردازش و نشر اطلاعات، اعم از صوت، تصویر، متن یا عدد است که با استفاده از ابزار رایانه­ای و مخابراتی صورت می­پذیرد” (فهیمی، 1380: 27). بنابراین، امروزه فناوری اطلاعات جزء لاینفک زندگی روزمره مردم و دولت شده و در این مسیر دولت، بخش خصوصی و مردم به طرق مختلف با این فناوری­ها در ارتباط می­باشند و بسته به نیاز خود، بصورت موقت و یا دائم از فناوری­ها برای دستیابی به اهداف خود استفاده می­کنند. بخش خصوصی همانند سایر تحولات علمی در بهره­گیری از فناوری اطلاعات هم، نسبت به بخش دولتی پیشگام بوده است و بر این اساس اولین آثار استفاده از فناوری اطلاعات، در تجارت الکترونیکی مشاهده می­شود که با استفاده از قابلیت هایی مانند اینترنت و اکسترانت شیوه­هایی مانند بازاریابی آنلاین، تماس با مشتری و یا تأمین کنندگان را به وجود آورده­اند (پورتر، 1380: 23). اما سازمانهای دولتی نیز از این تجربه بهره­برده و بخش عمده­ای از فعالیتهای خود را به فناوری اطلاعات واگذار کرده­اند و با گرایش خود به سوی جهان الکترونیک، زمینه های لازم را برای ایجاد سازمان الکترونیکی در قالب دولت الکترونیک را فراهم ساخته­اند، سازمانی که به صورت انتفاعی یا غیر انتفاعی، اینترنت و شبکه خصوصی را به کار برده و فعالیت­ها و ارتباطات را تسهیل می­سازد (رابینز، 2005: 33).

استفاده از فناوری اطلاعات بر عملکرد و سایر خروجی­های سازمان تأثیر می­گذارد، از این رو در طی دهه 1970 و1980 تولیدکنندگان به منظور خودکارسازی فعالیتهای خود به استفاده از فناوری اطلاعات روی آوردند(حاجی حسینی و همکاران،1391: 27-26)، همچمین اوایل دهه 1990 با رشد سریع سرمایه­گذاری در فناوری اطلاعات برای برنامه­ریزی منابع سازمان و مدیریت زنجیره ارزش همراه بود (هیم و پنگ، 2010: 148-147). فناوری اطلاعات به نحو چشمگیری شیوه­های انجام کسب وکار شرکتها را تغییر داده است و انتظار می­رود که این تغییرات با پیدایش تجارت الکترونیک تداوم یابد(لین، 2009: 866). به عبارت دیگر، فناوری اطلاعات همراه با تجارت الکترونیک، تحولات عظیمی را در سازمانها ایجاد کرده و شرکتها را ملزم به تغییر ساختارها و استراتژی­های کسب و کارشان نموده است (لی و همکاران، 2011: 38). از آنجایی که استفاده صرف از یک فناوری خاص به سبب سهولت تقلید و کپی­برداری نمی­تواند یک مزیت رقابتی و پایدار را برای شرکت­ها ایجاد کند(رودریگز و لورنته، 2011: 835)، از این رو ضرورت ایجاد تناسب در روابط میان فناوری اطلاعات – عملکرد و نیز شناسایی عوامل و شرایط بروز هم افزایی فناوری اطلاعات بیش از پیش احساس می­شود(جاناسی کارن و نای، 2004: 270). علاوه بر آنچه که گفته شد، قابلیتهای شرکتها از نظر فناوری اطلاعات در پردازش اطلاعات ورودی، میزان شناخت آنها را افزایش داده و سرمایه­هایی فکری[3] را ایجاد می­کند که شرکتها را قادر به تصمیمات خردمندانه­تر و انجام اقدامات اثربخش می­نماید. چنین قابلیتهایی نشان دهنده میزان پیچیدگی شرکتها در استفاده از فناوری اطلاعات برای حمایت از  به اشتراک گذاری اطلاعات در درون شرکتها، پردازش اطلاعات ورودی و بهره­برداری از دانش در راستای تولید خروجی­هایی ارزشمند برای بهبود عملکرد سازمان هستند(لای و همکاران،2008: 17). فناوری اطلاعات را می­توان برحسب پذیرش و استفاده از آن تعریف نمود. به طور کلی با توجه به نتایج تحقیقات گذشته سه منبع اصلی فناوری اطلاعات را شامل تبادل الکترونیکی داده­ها[4]، طراحی و تولید به­کمک رایانه[5]، و برنامه­ریزی منابع سازمان[6] می­دانند(رودریگوئز و مارتینز،2011: 111).

طبق راهبرد معروف (H.I.O.T) فناوری به مثابه یک سیستم شامل اجزاء و خرده سیستم­های اطلاعاتی، فنی و سخت افزاری، انسانی و ارتباطات و سازمانی است (ایسلم، 1998: 3) که به افزایش انسجام میان حوزه­های عملیاتی مختلف و تسهیل همکاری در درون سازمان می­انجامد(بانکر و همکاران، 2006: 317). صاحبنظران معتقدند که رشد و توسعه موزون همه اجزای فناوری برای رشد و توسعه سازمان ضروری است و در این میان همگامی عامل انسانی با فناوری مورد استفاده در سازمان نقش مهمی در تحقق اهداف سازمانی خواهد داشت. با وجود این و علیرغم تکامل این فناوری در سازمانها، همچنان تردیدهای فراوانی در مورد تأثیرات این فناوری بر اخلاق کارکنان وجود دارد. درواقع مزایای اقتصادی و سازمانی فناوری اطلاعات چندان مورد تردید نیست و تردید عموماً درباره شیوه­ای است که فناوری اطلاعات حوزه اجتماعی و بخصوص قلمرو اخلاقی آن را دچار دگرگونی می­کند (فوکان و دیلو، 2000: 239). به همین دلیل، برای ایجاد همگامی بخش انسانی با فناوری اطلاعات، رفتار سازمانی که از مباحث مهم و حیاتی در مدیریت سازمانهاست، با دنیای الکترونیک در ارتباط می­باشد و به بیان دیگر در یک رابطه همبستگی و تأثیر و تأثر قرار می­گیرند(در این ارتباط، رفتار سازمانی به بررسی آثاری که فرد، گروه و سازمان بر رفتار فرد در درون سازمان دارد می­پردازد. به بیان دیگر، وظیفه رفتار سازمانی مطالعه رفتار سازمانی در عرصه سازمان، رویارویی رفتار فرد و سازمان و بالاخره بررسی سازمان می­باشد (قاسمی، 1383: 2)).  همانطوری که گفته شد تردید نسبت به استفاده سازمانی از فناوری اطلاعات عموماً درباره حوزه اجتماعی و بخصوص اخلاقی آن می­باشد، به همین سبب بسیاری از مباحث اخلاقی پیرامون رایانه­­ها و فناوری اطلاعات توسط «دیدگاه تأثیر» در مورد فناوری اطلاعات مطرح شده­اند(سهرابی و خانلری، 1388: 2). به عنوان مثال آیا رایانه­ها اقسام جدیدی از مسائل اخلاقی را به وجود می­آورند که نیازمند نظریه­های جدید یا متفاوت اخلاقی می­باشد؟ یا خیر؟. درواقع تأثیر فناوری اطلاعات بر رفتار سازمانی و اخلاقیات کارکنان سازمان، یکی از مباحثی است که تمام سازمان­هایی که به استفاده از این فناوری­ها مبادرت می­ورزند با آن روبرو هستند، زیرا استفاده از این فناوری ها تثیرات مثبت و منفی زیادی را بر رفتار کارکنان بر جای می­گذارد. مسأله اساسی این سازمانها این است که تأثیر موارد اخلاقی فناوری اطلاعات

موضوعات: بدون موضوع  لینک ثابت


فرم در حال بارگذاری ...