پایان نامه تأثیر فناوری اطلاعات بر رفتار سازمانی کارکنان |
1-5- فرضیه های پژوهش…. 7
1-5-1- فرضیه اصلی پژوهش…. 8
1-5-2- فرضیه های فرعی.. 8
1-6- هدف کاربردی پژوهش…. 9
1-7- جنبه نوآوری و جدید بودن تحقیق.. 9
1-8- روش انجام پژوهش…. 9
1-9- قلمرو موضوعی، زمانی و مکانی انجام تحقیق.. 10
1-9-1- قلمرو موضوعی تحقیق.. 10
1-9-2- قلمرو زمانی تحقیق.. 10
1-9-3- قلمرو مکانی تحقیق.. 10
1-10- تعریف متغیرها و اصطلاحات و واژه ها 10
1-11- تعریف مفاهیم نظری و عملیاتی تحقیق.. 10
1-11-1- فناوری اطلاعات.. 10
1-11-2- سیستم اطلاعات و فناوری اطلاعات.. 11
1-11-3- رفتار سازمانی.. 11
1-11-4- عناصر رفتار سازمانی.. 12
جمع بندی فصل اول. 13
فصل دوم: مبانی نظری و پیشینه تحقیق
2-1- مقدمه. 15
2-2- بخش اول: فناوری اطلاعات و ارتباطات و کاربرد آن در سازمان.. 15
2-2-1- فناوری اطلاعات.. 16
2-2-2- جامعه اطلاعاتی.. 16
2-2-3- زیر ساخت های فنی- اجتماعی جامعه اطلاعاتی.. 16
الف)زیر ساخت های ارتباط از راه دور 16
ب)زیر ساخت های مرتبط با دانش…. 16
ج)زیر ساخت های فناوری رابط اطلاعات.. 16
2-2-4- سواد اطلاعاتی.. 17
2-2-5- شاخص های فناوری اطلاعات.. 19
2-2-6- زیر ساختار فناوری اطلاعات و ارتباطات.. 21
2-2-6-1- تار جهان گستر(اینترنت) 21
2-2-6-2- پست الکترونیکی.. 22
2-2-6-3- پرتال.. 22
2-2-6-5- تراکنش الکترونیک… 24
2-2-7- فعالیت های سازمانهای الکترونیک… 25
شرایط اجرای موفق استراتژی سازمانهای الکترونیک… 25
2-2-7-1- رهبری الکترونیک: وجود رهبری و اندیشه استراتژیک… 25
2-2-7-2- فراهم بودن زیر ساخت تکنولوژیکی.. 25
2-2-7-3- آماده بودن زیرساخت نهادی.. 25
– وجود سرمایه انسانی آگاه و آماده در زمینه ICT. 25
2-2-7-4- وجود زیرساخت حقوقی، اعتماد، امنیت اطلاعات و حریم خصوصی. 26
2-2-8- تجارت الکترونیک توسط سازمان.. 26
2-2-9- پرداختهای الکترونیکی در تجارت الکترونیکی.. 27
2-2-10- انواع روش های پرداخت الکترونیکی.. 27
2-2-11- شهر الکترونیک… 28
2-2-11-1- مدل شهر الکترونیک… 29
2-2-11-2- شهروند الکترونیکی.. 30
2-2-11-3- شهرداری الکترونیک… 30
2-3- قسمت دوم: رفتار سازمانی.. 31
2-3-1- مفهوم سازمان.. 31
2-3-2- رفتار سازمانی.. 32
2-3-2-1- هدف از مطالعه رفتار سازمانی.. 32
2-3-2-2- مبانی علمی رفتار سازمانی.. 41
2-3-2-3- محورهای رفتار سازمانی.. 42
2-3-2-4- رفتار سازمانی و مدیریت… 46
2-3-2-5- وظایف مدیران در زمینه بهبود رفتار سازمانی.. 47
2-3-2-6- ضرورت مدیریت رفتار سازمانی در آینده 48
الف- رفتار سازمانی مثبت گرا 48
ب- رفتار سازمانی تعارض گرا 48
2-3-3- مفاهیم مرتبط با رفتار سازمانی.. 53
2-3-3-1- تعریف سازمان.. 53
2-3-3-2- فرهنگ… 54
2-3-4- سطوح تجزیه و تحلیل رفتار سازمانی.. 47
2-3-5- ساختار سازمانی و رفتار کارکنان.. 49
2-3-6- عملکرد سازمان.. 49
2-3-7- تعیین کننده های عملکرد سازمان.. 50
2-3-8- چارچوب اندازهگیری عملکرد- لی.. 51
2-3-8-1- رضایت ذینفعان.. 51
2-3-8-2- ارتباطات سازمانی.. 52
2-3-8-3- همکاری تیمی.. 53
2-3-8-4- عملکرد راهبردی.. 54
2-3-8-5- مدیریت دانش…. 54
2-3-8-6- رشد سازمانی.. 55
2-4- قسمت سوم: فناوری اطلاعات و اثرات آن بر رفتار سازمانی و مدیریت سازمان.. 57
2-4-1- اثر متداول اینترنت و فناوری اطلاعات.. 57
2-4-2- استفاده از اینترنت برای کارمندیابی.. 57
2-4-3- استفاده از اینترنت در شیوه های جدید کار 58
2-4-4- استفاده از اینترنت برای توسعه قابلیتهای کارکنان در سازمان.. 59
2-4-5- اثر فناوری اطلاعات و ارتباطات بر سازمان.. 59
2-4-6- تغییر در سبک رهبری سازمان.. 60
2-4-7- تغییر نقش کارکنان در سازمان.. 61
2-4-8- تغییر شیوه کنترل کارکنان در سازمان.. 61
2-4-9- تغییر انگیزش کارکنان در سازمان.. 62
2-4-10- تغییر در مدیریت اطلاعات و بهرهبرداری از دانش…. 62
2-5- ادبیات و پیشینه پژوهش…. 63
2-6- قسمت چهارم: فناوری اطلاعات در شرکت گاز استان لرستان.. 65
2-6-2- امور فناوری اطلاعات در شرکت گاز استان لرستان.. 66
2-6-3- پست الکترونیک در شرکت گاز استان لرستان.. 68
فصل سوم: روش شناسی پژوهش
3-2- فرضیات پژوهش…. 71
3-3- روش شناسی پژوهش…. 71
3-4- ابزار گردآوری اطلاعات.. 72
3-5- روشهای گردآوری اطلاعات.. 73
3-6- شاخص ها و متغیر های تحقیق.. 74
3-7- روش سنجش متغیرها 75
3-8- روایی ابزار تحقیق.. 77
3-8-1- پایایی ابزار تحقیق.. 78
3-9- جامعه مورد مطالعه. 78
3-9-1- تعیین حجم نمونه. 79
3-9-2- روش نمونهگیری.. 80
3-9-3- آزمون کفایت نمونه گیری.. 80
3-10- روشهای تجزیه و تحلیل اطلاعات.. 81
خلاصه فصل سوم. 84
فصل چهارم: تجزیه و تحلیل داده ها و آزمون فرضیه ها
4-1- مقدمه. 86
4-2- ارائه یافته های توصیفی.. 86
ویژگیهای جمعیت شناختی جامعه مورد مطالعه. 86
4-2-1- ویژگی جنسی جامعه مورد مطالعه. 86
4-2-2- ویژگی سنی جامعه مورد مطالعه. 87
4-2-3- ویژگی سطح تحصیلات پاسخگویان.. 87
4-2-4- ویژگی سابقه کاری پاسخگویان.. 88
4-3- تجزیه و تحلیل سوألات توصیفی پرسشنامه. 89
4-4- تحلیل توصیفی شاخصهای اصلی پژوهش…. 92
4-5- تحلیل استنباطی از یافتههای تحقیق.. 94
4-5-1- آزمون کلموگروف اسمیرنوف.. 94
4-5-2- آزمون همبستگی اسپیرمن.. 95
4-5-2-1- فرضیه اول.. 95
4-5-2-2- فرضیه دوم. 96
4-5-2-3- فرضیه سوم. 97
4-5-2-3- فرضیه اصلی پژوهش…. 97
4-5-3- تحلیل اثرات فناوی اطلاعات بر رفتار سازمانی کارکنان.. 98
4-5-3-1- محاسبه اثرات شاخصهای ابزار فناوری اطلاعات بر رفتار سازمانی.. 98
4-5-3-2- محاسبه اثر ابزار فناوری اطلاعات بر رفتار سازمانی کارکنان.. 100
جمعبندی فصل چهارم. 102
فصل پنجم: نتیجه گیری و ارائه پیشنهادات
5-1- مقدمه. 104
5-2- جمعبندی فرضیات پژوهش…. 104
5-2-1- تحلیل دادهها با آزمون کلموگروف-اسمیرنوف.. 104
5-2-2- تحلیل دادهها با آزمون همبستگی اسپیرمن.. 104
5-2-3- تحلیل فرضیه ها با رگرسیون خطی و تحلیل مسیر. 106
5-3- بحث و نتیجه گیری.. 106
5-4- پیشنهادات پژوهش…. 109
5-5- پیشنهادها برای پژوهشهای آتی.. 110
5-6- محدودیتهای پژوهش…. 110
منابع و مأخذ. 111
ضمائم
پیوست یک
پیوست دو
فهرست جداول
عنوان شماره صفحه
جدول 2-1: تعریف مفاهیم پایه فناوری اطلاعات…………………………………………………………………………………………………….18
جدول 2-2: شاخصهای کلیدی سنجش دسترسی به جامعه اطلاعاتی………………………………………………………………………..20
جدول 2-3: دستهبندی فرایندهای مدیریت دانش…………………………………………………………………………………………………….46
جدول 2-4: پست الکترونیک شرکت گاز استان لرستان…………………………………………………………………………………………….64
جدول 3-1: مشخصات سوألات عمومی و فردی پرسشنامه پژوهش…………………………………………………………………………..69
جدول 3-2: شاخصها، مولفهها و متغیرهای پژوهش……………………………………………………………………………………………….71
جدول 3-3: محاسبه آلفای کرونباخ برای شاخصهای پرسشنامه………………………………………………………………………………..75
جدول 3-4: تقسیم بندی کارکنان اداره گاز استان لرستان…………………………………………………………………………………………..76
جدول شماره 3-5: نتایج آزمون KMO برای تشخیص کفایت نمونه گیری………………………………………………………………..79
جدول 4-1: ویژگی جنسی جامعه مورد مطالعه………………………………………………………………………………………………………84
جدول 4-2: ویژگی سطح تحصیلات جامعه مورد مطالعه………………………………………………………………………………………….85
جدول 4-3: ویژگی سابقه کاری جامعه مورد مطالعه…………………………………………………………………………………………………86
جدول 4-4: میزان ارتباط کارکنان شرکت گاز با فناوریهای IT………………………………………………………………………………….87
جدول 4-5: میزان استفاده فناوریهای IT در شرکت گاز لرستان…………………………………………………………………………………88
جدول 4-6: میزان استفاده کارکنان در طول روز از فناوریهای IT………………………………………………………………………………89
جدول 4-7: میزان استفاده کارکنان به ساعت در طول روز از فناوریهای IT…………………………………………………………………89
جدول 4-8: استفاده از فناوریهای IT و کاهش استفاده از روشهای سنتی…………………………………………………………………….90
جدول 4-9: میانگین، انحراف معیار و بار عاملی متغیرهای ابزارهای فناوری اطلاعات…………………………………………………..91
جدول 4-10: میانگین، انحراف معیار و بار عاملی متغیرهای اثرات فناوری اطلاعات بر شرکت گاز………………………………..92
جدول 4-11: میانگین، انحراف معیار و بار عاملی متغیرهای اثرات فناوری اطلاعات بر شرکت گاز………………………………..93
جدول ۴-12: نتایج آزمون کلموگروف اسمیرنوف برای بررسی نرمال بودن متغیرهای پرسشنامه…………………………………….94
جدول ۴-13: همبستگی اسپیرمن بین متغیرهای تبادل الکترونیکی داده و رفتار سازمانی کارکنان…………………………………….95
جدول ۴-14: همبستگی اسپیرمن بین متغیرهای برنامهریزی منابع سازمان و رفتار سازمانی کارکنان…………………………………96
جدول ۴-15: همبستگی اسپیرمن بین متغیرهای طراحی و تولید به کمک رایانه و رفتار سازمانی کارکنان………………………..97
جدول ۴-16: همبستگی اسپیرمن بین متغیرهای ابزارهای فناوری اطلاعات و کیفیت رفتار سازمانی کارکنان…………………….98
جدول ۴-17: همبستگی اسپیرمن بین متغیرهای استفاده از فناوری اطلاعات و تغییر در رفتار سازمانی کارکنان………………..99
جدول4-18: نتایج تحلیل فرضیههای اول، دوم و سوم پژوهش با استفاده از روش احتمالات بیشینه……………………………..100
جدول4-19: نتایج تحلیل فرضیه چهارم پژوهش با استفاده از روش احتمالات بیشینه…………………………………………………101
جدول4-20 : خلاصه نتایج تحلیل فرضیه چهارم پژوهش با استفاده از روش احتمالات بیشینه…………………………………….103
جدول 4-21: ترکیب اثرات مستقیم و غیرمستقیم متغیرها در مدلهای پژوهش………………………………………………………….104
فهرست اشکال
عنوان شماره صفحه
شکل 1-2: فناوری اطلاعات و اجزای آن………………………………………………………………………………………………………………..12
شکل 1-2: مدل مفهومی پژوهش؛ رابطه بین فناوری اطلاعات (و شاخصهای سهگانه آن) با رفتار سازمانی کارکنان………….8
شکل 2-3: مدلهای رفتار سازمانی و متغیرهای تأثیرپذیر آن……………………………………………………………………………………….13
شکل شماره2-1: سطوح عملیاتی پرتال…………………………………………………………………………………………………………………..25
شکل 2-2: مدل شهر الکترونیک…………………………………………………………………………………………………………………………….33
شکل 2-3: نمودار سه سطح تجزیه و تحلیل در رفتار سازمانی…………………………………………………………………………………..37
شکل 2-4: روند ایجاد محیط مطمئن و محیط نامطمئن…………………………………………………………………………………………….38
شکل 3-1: تشریح قسمتهای طیف لیکرت و اساس ارزشگذاری عددی آنها…………………………………………………………….72
شکل 3-2 : جمعبندی ارزشهای طیف لیکرت و تبدیل به مقیاس فاصلهای………………………………………………………………..73
شکل 3-3: رابطه آماری محاسبه آلفای کرونباخ برای تشخیص پایایی ابزار تحقیق………………………………………………………..75
شکل 3-4: فرمول تعیین حجم نمونه کوکران برای جامعه متناهی……………………………………………………………………………….77
شکل: 3-5: رابطه محاسبه کفایت نمونهبرداری…………………………………………………………………………………………………………78
شکل 3-6: مدل روش شناسی تحقیق……………………………………………………………………………………………………………………..81
شکل 4-1: ضرایب رگرسیونی غیر استاندارد مدل پیشنهادی پژوهش………………………………………………………………………..101
شکل 4-2: ضرایب رگرسیونی استاندارد مدل پیشنهادی پژوهش……………………………………………………………………………..101
شکل 4-3: ضرایب رگرسیونی غیر استاندارد مدل پیشنهادی پژوهش………………………………………………………………………..102
شکل 4-4: ضرایب رگرسیونی استاندارد مدل پیشنهادی پژوهش……………………………………………………………………………..102
شکل 4-5: ضرایب رگرسیونی غیر استاندارد مدل پیشنهادی پژوهش………………………………………………………………………..103
شکل 4-6: ضرایب رگرسیونی استاندارد مدل پیشنهادی پژوهش……………………………………………………………………………..103
فهرست نمودارها
عنوان شماره صفحه
نمودار 4-1: وضعیت جنسی جامعه مورد مطالعه………………………………………………………………………………………………………85
نمودار 4-2: مقایسه سطح تحصیلات افراد جامعه مورد مطالعه…………………………………………………………………………………..86
نمودار 4-3: مقایسه میزان سابقه کاری افراد جامعه مورد مطالعه…………………………………………………………………………………87
چکیده
تأثیر فناوری اطلاعات بر رفتار سازمانی و اخلاقیات کارکنان سازمان، یکی از مباحثی است که تمام سازمانهایی که به استفاده از این فناوریها مبادرت میورزند را به تعمق وادار کرده است. شرکت گاز استان لرستان نیز به مثابه یک سازمان طی دو دهه اخیر همانند دیگر بخشهای دولتی و خصوصی برای پیشبرد اهداف و تسهیل در دستیابی به مقاصد خود از فناوری اطلاعات استفاده کرده است و در این راستا در جریان ایجاد همگامی بخش انسانی با فناوری اطلاعات، به ناچار منجر به پذیرش تأثیراتی از سوی این فناوریها بر کارکنان و در نهایت رفتار سازمانی خود بوده است. از این رو هدف اصلی پژوهش حاضر بررسی و تحلیل تأثیرات استفاده از فناوری اطلاعات و ارتباطات بر رفتار سازمانی کارکنان شرکت گاز استان لرستان میباشد. روش تحقیق مورد استفاده در این پژوهش از نوع توصیفی- تحلیلی و همبستگی (علی) میباشد، که در دسته مطالعات کاربردی بوده و بصورت پیمایشی انجام گرفته است. ابزار گردآوری اطلاعات دسته اول پرسشنامه محقق ساخته بود که از بین 107 نفر از کارکنان شرکت گاز استان لرستان (شعب شهرستانی آن) به تکمیل اطلاعات پرداخت و دادههای گردآوری شده با نرم افزارهای Spss و Amos مورد تحلیل قرار گرفتند و نتایج به این صورت حاصل شد: تحلیل دادهها با آزمون کلموگروف- اسمیرنوف نشان دهنده عدم وجود توزیع نرمال برای متغیرهای مورد بررسی بود، پس از آن آزمون همبستگی اسپیرمن نشان داد که بین متغیرهای مورد بررسی در فرضیات تحقیق رابطه معنادار وجود دارد. با استفاده از آزمون رگرسیون خطی و تحلیل مسیر به تحلیل اثرات متغیرهای مستقل بر متغیرهای وابسته پژوهش پرداخته شد و با استفاده از روش احتمالات بیشینه و نرم افزار آموس گرافیک به ترسیم این روابط و اثرات پرداخته شد. در نهایت فرضیههای پژوهش مورد تأیید قرار گرفت و مشخص شد که استفاده از فناوریهای اطلاعاتی و ارتباطی بر رفتار سازمانی کارکنان شرکت گاز استان لرستان تأثیر گذاشته و این تأثیرات بیشتر نشان دهنده بهبود کیفیت رفتار سازمانی کارکنان میباشد.
واژگان کلیدی: رفتار سازمانی، فناوری اطلاعات، کارکنان شرکت گاز لرستان.
1-1- مقدمه
در لغت نامه انگلیسی آکسفورد فناوری اطلاعات به شاخهای از فناوری اطلاق میشود که توزیع، پردازش، و ذخیره اطلاعات به خصوص توسط رایانه را شامل می شود. فناوری ارتباطات و اطلاعات به سرعت روند زندگیمان حتی شیوه ای را که به سبب آن به تجارت می پردازیم، به اطلاعات و خدمات دسترسی می یابیم و به برقراری ارتباط با یکدیگر و سرگرم نمودن خودمان می پردازیم را دستخوش تغییر می سازد. فناوری ارتباطات و اطلاعات اقتصاد جهانی را تقویت و پشتیبانی می نماید. همچنین با حقوق بشر در ارتباط بوده و در بهترین حالت، از آزادی بیان و حق استفاده از اطلاعات بر اساس ماده 19 بیانیه جهانی حقوق بشر حمایت به عمل می آورد(عارفی، 1390). “سازمان بهره برداری اقتصادی و توسعه” سازمان ملل[1] از فناوری اطلاعات و ارتباطات تمایز مناسبی را میان ابعاد تولیدی و خدماتی فناوری ارتباطات و اطلاعات ارائه مینماید. در سال 198 کشورهای عضو سازمان مذکور برای تعریف فناوری اطلاعات و ارتباطات بعنوان ترکیبی از صنایع تولیدی و خدماتی که داده ها و اطلاعات را به صورت الکترونیکی دریافت، انتقال و ارائه می نماید به توافق دست یافتند. عامل مهم در این تعریف جامع این است که همانگونه که فناوری ارتباطات و اطلاعات دوگانگی سنتی میان تولید و خدمات را در هم می ریزد، فعالیت هایی را که منجر به تولید و پخش محصولات فناوری اطلاعات و ارتباطات می گردد را می توان در هر جایی از اقتصاد یافت (کلس[2]، 2003).
بر این اسال در اداره ها و شرکت های مختلف دولتی و خصوصی در تمام کشورهای توسعه یافته و در حال توسعه به استفاده از فناوری اطلاعات و ارتباطات برای بهبود وضعیت موجود خود و دستیابی به وضعیت مطلوب پرداخته اند، البته در این زمینه تأثیراتی نیز از این فناوری ها پذیرفتهاند که در پژوهش حاضر به یکی از این تأثیرات با عنوان رفتار سازمانی کارکنان پرداخته است.
1-2- بیان مسأله
امروزه علم الکترونیک در حال ایجاد انقلابی است که از لحاظ اهمیت و ابعاد تأثیرگذاری کمتر از انقلاب صنعتی نیست. این علم ظرفیت های تازه و چشمگیری به هوش و دانش بشری داده و با بهرهگیری از ابزارهای جدید، ماهیت کار و زندگی را متحول ساخته است. روش های محدود کننده سنتی منسوخ شده و قابلیت های مرتبط با آن مانند فناوری اطلاعات توانسته هر صنعت و فعالیت وابسته به جریان اطلاعات را تغییر داده، تکمیل یا اصلاح کند (پورتر،1380: 53). به طور کلی میتوان گفت که فناوری اطلاعات عبارتست از ” گردآوری، ذخیره سازی، سازماندهی، پردازش و نشر اطلاعات، اعم از صوت، تصویر، متن یا عدد است که با استفاده از ابزار رایانهای و مخابراتی صورت میپذیرد” (فهیمی، 1380: 27). بنابراین، امروزه فناوری اطلاعات جزء لاینفک زندگی روزمره مردم و دولت شده و در این مسیر دولت، بخش خصوصی و مردم به طرق مختلف با این فناوریها در ارتباط میباشند و بسته به نیاز خود، بصورت موقت و یا دائم از فناوریها برای دستیابی به اهداف خود استفاده میکنند. بخش خصوصی همانند سایر تحولات علمی در بهرهگیری از فناوری اطلاعات هم، نسبت به بخش دولتی پیشگام بوده است و بر این اساس اولین آثار استفاده از فناوری اطلاعات، در تجارت الکترونیکی مشاهده میشود که با استفاده از قابلیت هایی مانند اینترنت و اکسترانت شیوههایی مانند بازاریابی آنلاین، تماس با مشتری و یا تأمین کنندگان را به وجود آوردهاند (پورتر، 1380: 23). اما سازمانهای دولتی نیز از این تجربه بهرهبرده و بخش عمدهای از فعالیتهای خود را به فناوری اطلاعات واگذار کردهاند و با گرایش خود به سوی جهان الکترونیک، زمینه های لازم را برای ایجاد سازمان الکترونیکی در قالب دولت الکترونیک را فراهم ساختهاند، سازمانی که به صورت انتفاعی یا غیر انتفاعی، اینترنت و شبکه خصوصی را به کار برده و فعالیتها و ارتباطات را تسهیل میسازد (رابینز، 2005: 33).
استفاده از فناوری اطلاعات بر عملکرد و سایر خروجیهای سازمان تأثیر میگذارد، از این رو در طی دهه 1970 و1980 تولیدکنندگان به منظور خودکارسازی فعالیتهای خود به استفاده از فناوری اطلاعات روی آوردند(حاجی حسینی و همکاران،1391: 27-26)، همچمین اوایل دهه 1990 با رشد سریع سرمایهگذاری در فناوری اطلاعات برای برنامهریزی منابع سازمان و مدیریت زنجیره ارزش همراه بود (هیم و پنگ، 2010: 148-147). فناوری اطلاعات به نحو چشمگیری شیوههای انجام کسب وکار شرکتها را تغییر داده است و انتظار میرود که این تغییرات با پیدایش تجارت الکترونیک تداوم یابد(لین، 2009: 866). به عبارت دیگر، فناوری اطلاعات همراه با تجارت الکترونیک، تحولات عظیمی را در سازمانها ایجاد کرده و شرکتها را ملزم به تغییر ساختارها و استراتژیهای کسب و کارشان نموده است (لی و همکاران، 2011: 38). از آنجایی که استفاده صرف از یک فناوری خاص به سبب سهولت تقلید و کپیبرداری نمیتواند یک مزیت رقابتی و پایدار را برای شرکتها ایجاد کند(رودریگز و لورنته، 2011: 835)، از این رو ضرورت ایجاد تناسب در روابط میان فناوری اطلاعات – عملکرد و نیز شناسایی عوامل و شرایط بروز هم افزایی فناوری اطلاعات بیش از پیش احساس میشود(جاناسی کارن و نای، 2004: 270). علاوه بر آنچه که گفته شد، قابلیتهای شرکتها از نظر فناوری اطلاعات در پردازش اطلاعات ورودی، میزان شناخت آنها را افزایش داده و سرمایههایی فکری[3] را ایجاد میکند که شرکتها را قادر به تصمیمات خردمندانهتر و انجام اقدامات اثربخش مینماید. چنین قابلیتهایی نشان دهنده میزان پیچیدگی شرکتها در استفاده از فناوری اطلاعات برای حمایت از به اشتراک گذاری اطلاعات در درون شرکتها، پردازش اطلاعات ورودی و بهرهبرداری از دانش در راستای تولید خروجیهایی ارزشمند برای بهبود عملکرد سازمان هستند(لای و همکاران،2008: 17). فناوری اطلاعات را میتوان برحسب پذیرش و استفاده از آن تعریف نمود. به طور کلی با توجه به نتایج تحقیقات گذشته سه منبع اصلی فناوری اطلاعات را شامل تبادل الکترونیکی دادهها[4]، طراحی و تولید بهکمک رایانه[5]، و برنامهریزی منابع سازمان[6] میدانند(رودریگوئز و مارتینز،2011: 111).
طبق راهبرد معروف (H.I.O.T) فناوری به مثابه یک سیستم شامل اجزاء و خرده سیستمهای اطلاعاتی، فنی و سخت افزاری، انسانی و ارتباطات و سازمانی است (ایسلم، 1998: 3) که به افزایش انسجام میان حوزههای عملیاتی مختلف و تسهیل همکاری در درون سازمان میانجامد(بانکر و همکاران، 2006: 317). صاحبنظران معتقدند که رشد و توسعه موزون همه اجزای فناوری برای رشد و توسعه سازمان ضروری است و در این میان همگامی عامل انسانی با فناوری مورد استفاده در سازمان نقش مهمی در تحقق اهداف سازمانی خواهد داشت. با وجود این و علیرغم تکامل این فناوری در سازمانها، همچنان تردیدهای فراوانی در مورد تأثیرات این فناوری بر اخلاق کارکنان وجود دارد. درواقع مزایای اقتصادی و سازمانی فناوری اطلاعات چندان مورد تردید نیست و تردید عموماً درباره شیوهای است که فناوری اطلاعات حوزه اجتماعی و بخصوص قلمرو اخلاقی آن را دچار دگرگونی میکند (فوکان و دیلو، 2000: 239). به همین دلیل، برای ایجاد همگامی بخش انسانی با فناوری اطلاعات، رفتار سازمانی که از مباحث مهم و حیاتی در مدیریت سازمانهاست، با دنیای الکترونیک در ارتباط میباشد و به بیان دیگر در یک رابطه همبستگی و تأثیر و تأثر قرار میگیرند(در این ارتباط، رفتار سازمانی به بررسی آثاری که فرد، گروه و سازمان بر رفتار فرد در درون سازمان دارد میپردازد. به بیان دیگر، وظیفه رفتار سازمانی مطالعه رفتار سازمانی در عرصه سازمان، رویارویی رفتار فرد و سازمان و بالاخره بررسی سازمان میباشد (قاسمی، 1383: 2)). همانطوری که گفته شد تردید نسبت به استفاده سازمانی از فناوری اطلاعات عموماً درباره حوزه اجتماعی و بخصوص اخلاقی آن میباشد، به همین سبب بسیاری از مباحث اخلاقی پیرامون رایانهها و فناوری اطلاعات توسط «دیدگاه تأثیر» در مورد فناوری اطلاعات مطرح شدهاند(سهرابی و خانلری، 1388: 2). به عنوان مثال آیا رایانهها اقسام جدیدی از مسائل اخلاقی را به وجود میآورند که نیازمند نظریههای جدید یا متفاوت اخلاقی میباشد؟ یا خیر؟. درواقع تأثیر فناوری اطلاعات بر رفتار سازمانی و اخلاقیات کارکنان سازمان، یکی از مباحثی است که تمام سازمانهایی که به استفاده از این فناوریها مبادرت میورزند با آن روبرو هستند، زیرا استفاده از این فناوری ها تثیرات مثبت و منفی زیادی را بر رفتار کارکنان بر جای میگذارد. مسأله اساسی این سازمانها این است که تأثیر موارد اخلاقی فناوری اطلاعات
فرم در حال بارگذاری ...
[جمعه 1398-07-05] [ 08:29:00 ب.ظ ]
|