فهرست مطالب :

عنوان                                                                                                صفحه

چکیده:…………………………………………………………………………………………… 1

فصل اول:  کلیات تحقیق……………………………………………………………… 2

1-1- مقدمه…………………………………………………………………………………… 3

1-2- بیان مسأله تحقیق……………………………………………………………… 3

1-3- اهمیت و ضرورت انجام پژوهش……………………………………………. 4

1-4- اهداف تحقیق……………………………………………………………………….. 5

1-4-1- هدف اصلی…………………………………………………………………………. 5

1-4-2- اهداف فرعی……………………………………………………………………… 5

1-5- سوالات یا فرضیه های تحقیق……………………………………………… 6

1-5-1- فرضیه اصلی……………………………………………………………………… 6

1-5-2- فرضیات فرعی……………………………………………………………………. 6

1-6- مدل تحقیق…………………………………………………………………………… 7

1-7- تعریف متغیرهای تحقیق……………………………………………………… 7

1-8- تعریف اصطلاحات و متغیرهای عملیاتی………………………………. 8

1-8-1- کارآفرینی……………………………………………………………………….. 8

1-8-2- ریسک پذیری……………………………………………………………………… 8

1-8-3- انگیزه پیشرفت……………………………………………………………….. 8

1-8-4- آموزش کارآفرینی……………………………………………………………. 8

1-8-5- اعتماد به نفس……………………………………………………………….. 9

1-8-6 خلاقیت و نوآوری. 9

1-8-7- فرهنگ کارآفرینی……………………………………………………………. 9

1-9- تعریف عملیاتی متغیرهای تحقیق………………………………………. 9

1-10- قلمرو تحقیق…………………………….. 11

فصل دوم: ادبیات و پیشینه تحقیق. 12

2-1 مقدمه. 13

2-2 تعاریف. 13

 

2-2-1 تعریف کارآفرینی. 13

2-2-2 تعریف کارآفرین. 13

2-3 اهمیت کارآفرینی. 17

2-4  انواع کارآفرینی. 18

2-5 تفاوت های کارکردی کارآفرینی مستقل با کارآفرینی سازمانی  20

2-6  آموزش کارآفرینی. 21

2-7 دانشگاه کارآفرین. 23

2-8  وظایف دانشگاههای کارآفرین. 24

2-9- اهداف آموزش کارآفرینی در دانشگاه ها. 26

2-10- طرح توسعه کارآفرینی در دانشگاه های کشور. 27

2-11 مدل مفهومی تحقیق. 28

2-12 آموزش عالی و توسعه کارآفرینی. 33

2-13 پیشینه تحقیق. 35

2-13-1 تحقیقات انجام شده در خارج. 33

2-13-2 تحقیقات انجام شده در ایران. 35

    فصل سوم: روش اجرای تحقیق. 37

3-1 مقدمه. 37

3-2- روش تحقیق. 38

3-3- روش گردآوری اطلاعات. 38

 

3-3-1- منابع داده ها:. 40

3-3-2- ابزار گردآوری داده. 40

3-4- روایی و پایایی پرسشنامه. 41

3-4-1- پایایی (قابلیت اعتماد) پرسشنامه. 41

3-4-2- تعیین اعتبار (روایی) پرسشنامه. 42

3-5- جامعه آماری. 43

3-6- نمونه آماری  و روشهای نمونه‌گیری. 43

3-7- روش تجزیه و تحلیل داده‌ها. 46

3-7-1- آمار توصیفی. 47

3-7-2- آمار استنباطی. 47

 

فصل چهارم: تجزیه و تحلیل یافته های تحقیق. 49

4-1 مقدمه. 50

4-2-  تجزیه و تحلیل یافته ها(تحلیل جمعیت شناختی):. 50

4-3- تحلیل داده ها برای فرضیه های تحقیق. 52

4-3-1- آزمون  نرمال بودن (کولموگروف– اسمیرنوف). 53

4-3-2- آزمون تی استودنت تک نمونه ای. 60

4-3-3- آزمون فریدمن برای رتبه بندی عوامل. 68

فصل پنجم: نتیجه گیری و پیشنهادات. 70

5-1  مقدمه. 71

5-2 خلاصه تحقیق. 71

5-3 نتیجه گیری. 72

5-3-1 نتایج تحقیق. 72

5-3-2 نتایج آزمون ها. 73

5-4 محدودیتهای تحقیق. 75

5-5 پیشنهادات. 76

5-5-1 پیشنهادات مبتنی بر تحقیق. 76

5-5-2 پیشنهادات برای تحقیقات آتی. 77

پیوستها و ضمائم. 79

منابع فارسی و انگلیسی. 89

 

چکیده:

امروزه دانشگاهها باید شرایطی را فراهم آورند تا خلاقیت دانشجویان بارور شده، روحیه کارآفرینی پیدا کرده و بتوانند به راحتی، مستمراً و به طور فردی یا گروهی فعالیتهای نوآورانه خود را به اجرا درآورند. جامعه آماری این تحقیق شامل دانشجویان کارشناسی ارشد دانشگاه آزاد اسلامی واحد نراق می باشند که بر اساس روش نمونه گیری تصادفی خوشه ای نمونه آماری تعداد (108 نفر) انتخاب شدند و پرسشنامه ها در بین دانشجویان توزیع شد و پس از جمع آوری آن به تجزیه و تحلیل داده ها پرداخته شد. به منظور آزمون فرضیه تحقیق، اطلاعات مربوط وارد نرم افزار SPSS شد و عوامل مؤثر بر اساس آزمونهای کلموگروف – اسمیرنوف،  تی– استودنت تک نمونه ای و فریدمن محاسبه گردید. سپس نتایج بصورت جداولی ارائه گردید. براساس نتایج بدست آمده از آزمون کولموگروف – اسمیرنوف، متغیرها نرمال می باشند. براساس نتایج بدست آمده از آزمون تی استودنت تک نمونه ای، در مجموع عوامل مؤثر(ریسک پذیری، انگیزه پیشرفت، آموزش کارآفرینی، تقویت اعتماد به نفس، پرورش خلاقیت و نوآوری، تقویت فرهنگ کارآفرینی) بر نگرش کارآفرینی دانشجویان کارشناسی ارشد دانشگاه آزاد اسلامی واحد نراق تأثیر می گذارند یعنی فرض محقق (H1) مورد تأیید واقع شد و فرض (H0) رد شد. 

   1-1 مقدمه

کارآفرینی به مثابه یک استراتژی پرورشی ایده و اندیشه، ابتکار و نوآوری، جهت دهی منابع و سرمایه ها، هدایت بازار و مصرف کننده در کشورهای در حال توسعه یافته مورد توجه قرار گرفته است(عزیزی، 1383). کارآفرینی، خلاقیت و کسب و کارهای مخاطره آمیزه و انرژی موتور اقتصاد مدرن را فراهم می کنند(مقیمی، 1384). یکی از راههای ترویج و توسعه کارآفرینی در کشور، نظام آموزش، بخصوص آموزش عالی می باشد. صاحبنظران حوزه کارآفرینی بر این اعتقادند که برای کارآفرینی باید نظام آموزشی به ویژه آموزش عالی به سمتی برود که نیروهای با شهامت و شجاع را در تصمیم گیری پرورش دهد زیرا دانش آموختگان ما اغلب شهامت خطر کردن و اعتماد به نفس لازم را ندارند و به دنبال فرصت شغلی مزدبگیری هستند(خدمتی توسل، 1379).

1-2- بیان مسأله تحقیق

مفهوم کارآفرینی در عرصه وسیعی از چشم اندازهای علمی در رشته های مختلفی از روانشناسی گرفته تا اقتصاد بطور عمیق مورد مطالعه قرار گرفته است(مقیمی، 1384). کاتسیکیس و وکیرجیدو از کارآفرینی به عنوان موتور توسعه اقتصادی یاد می کند(Katsikis & kyrgidou, 2008). همچنین آلسوس کارآفرینی را به صورت چگونگی کشف، ارزشیابی و بهره برداری از فرصتهایی که موجب خلق کالاها و خدمات جدید می شوند، تعریف می کند(Alsos, 2001). تجربه موفقیت آمیز اغلب کشورهای پیشرفته و نیز برخی از کشورهای در حال توسعه در عبور از  بحران های اقتصادی به واسطه توسعه کارآفرینی در آن کشورها، موجب گردیده تا سایر کشورها نیز برای کارآفرینی، کارآفرینان و شکل گیری کسب و کارهای نوآورانه اهمیت خاصی قائل گردند. با نگاهی به روند رو به رشد و توسعه جهانی در     می یابیم که با افزایش و گسترش فناوری های پیشرفته ، نقش و جایگاه کارآفرینان به طور فزاینده ای بیشتر می شود . به بیان دیگر ارتباط مستقیمی بین پیشرفت فناوری و ضرورت آموزش کارآفرینان وجود دارد(اکبری ، 1387).

ثوریک و همکاران معتقدند فعالیت های کارآفرینی دانشجویان نقش مثبت مؤثری در کاهش نرخ بیکاری آنها دارد(Thurik et al, 2008). به اعتقاد رون دانش و مهارت های کارآفرینی را می توان از طریق برنامه های درسی دانشگاهی و با تزریق مفاهیم و مباحث کارآفرینی در دوره به عنوان مثال در کشورهای اسکاندیناوی آموزش کارآفرینی در آموزش متوسطه فرا گرفت (Ron, 2006). بر اساس خط مشی های جدید اتحادیه اروپا کارآفرینی در نظام های آموزشی ملی کشورهای عضو این اتحادیه به عنوان یک واحد درسی و یا به عنوان مباحث مجزا از دبستان تا دانشگاه در نظر گرفته شده است(2006 Karanassios et al,).

در این تحقیق به بررسی عوامل مؤثر بر نگرش کارآفرینی دانشجویان کارشناسی ارشد دانشگاه آزاد اسلامی واحد نراق پرداخته می شود، که به دلیل ضرورت کارآفرینی و توسعه آن(به ویژه آموزش کارآفرینی) بیش از پیش باید به آن پرداخته شود و این امر موجب افزایش تلاشها برای توسعه کارآفرینی و آموزش آن خواهد شد. پژوهش ها نشان می دهد که مهمترین عامل مؤثر در حرکت کارآفرینی و از قوه به فعل درآوردن آن، بروز نگرش کارآفرینی در افراد از طریق آموزش می باشد. بنابراین تحقیق حاضر بر آن است که عوامل تأثیرگذار بر نگرش کارآفرینی را بطور دقیق بررسی نموده تا از این طریق بتوان آموزش و پرورش کارآفرینی را در دانشگاهها نهادینه کرد زیرا پرورش کارآفرینی در افراد غیرکارآفرین از اهمیت    فوق العاده ای برخوردار است. از این رو فعالیتهای آموزشی برای تربیت کارآفرینان در دستور کار بسیاری از مراکز آموزش کارآفرینی قرار گرفته، چرا که لازمه توسعه کارآفرینی، آموزش آن است.

 

1-3- اهمیت و ضرورت انجام پژوهش

لوک(1981) در زمینه اهمیت کارآفرینی می نویسد در دهه اخیر، تحقیقات کارآفرینی در آمریکا، اروپا و آسیای جنوب شرقی گسترش زیادی یافته است. در ایران نیز در چند سال اخیر، کارآفرینی هم به لحاظ ایجاد اشتغال و هم به لحاظ نقش آن در توسعه اقتصادی کشور و همچنین به خاطر بحث       خصوصی سازی و مدیریت بهینه منابع کشور، مورد توجه قرار گرفته است. امروزه همگان دریافته اند که جوامعی که بیشتر به فکر متکی بوده اند تا به منابع زیر زمینی در بلند مدت موفق تر و سرافراز تر بوده اند. عصر حاضر عصر دانایی و خلاقیت و عصر تلفیق اندیشه ها و ابتکارات می باشد و توجه به کارآفرینی در توسعه و پیشرفت کشورها بسیار اهمیت دارند(اکبری، 1387).

در سالهای اخیر با توجه به نقش کارآفرینان در رشد و شکوفایی صنعتی و اقتصادی کشورها و نیز با عنایت به مسایل و تنگناهایی که از نظر اقتصادی و توسعه صنعتی و بخصوص بیکاری وجود دارد، ضرورت ایجاب می کند تا به ترویج توسعه کارآفرینی و فرهنگ آن در بین افراد جامعه پرداخته شود(Ardichvili, 2003). توسعه فرهنگ کارآفرینی و حمایت از کارآفرینان برای پیشرفت و ایجاد اشتغال امری ضروری به نظرمی رسد(یعقوبی، 1384).

با توجه به اینکه دانشجویان جزء نیروهای بالقوه هر جامعه هستند که در مدت زمانی نسبتاً کوتاه به عنوان افراد شاغل به کار اشتغال خواهند یافت، نمونه ی مورد بررسی در این پژوهش نیز از این قاعده مستثنی نیست، و کم بیش در آینده ای نزدیک به جمع کارکنان جامعه خواهد پیوست. از سوی دیگر، اشتغال به کار فارغ التحصیلان در مشاغلی که علاوه بر خودشان بتوانند افراد دیگر را نیز به کار بگیرند و از منابع بکر برای رشد و توسعه ی اجتماعی و اقتصادی جامعه استفاده بکنند، به عنوان هدفی اساسی و اولویتی مهم برای مسئولین اجرایی کشور مطرح است. اهمیت اساسی این تحقیق ارائه ابزارها و آزمونهایی برای تشخیص و شناسایی عوامل مؤثر بر نگرش کارآفرینی دانشجویان کارشناسی ارشد دانشگاه آزاد اسلامی واحد نراق و انطباق آنها با شرایط فرهنگی و اجتماعی دانشجویان است و به دلیل عدم انجام پژوهش در رابطه با موضوع مذکور در این دانشگاه، ضرورت و اهمیت این پژوهش دو چندان می شود.

 1-4 اهداف تحقیق

1-4-1 هدف اصلی

شناسایی و تعیین عوامل مؤثر بر نگرش کارآفرینی دانشجویان کارشناسی ارشد دانشگاه آزاد اسلامی واحد نراق.
1-4-2 اهداف فرعی:

شناسایی عامل ریسک پذیری در دانشجویان کارشناسی ارشد دانشگاه آزاد اسلامی واحد نراق.
شناسایی عامل انگیزه پیشرفت در دانشجویان کارشناسی ارشد دانشگاه آزاد اسلامی واحد نراق.
شناسایی عامل آموزش کارآفرینی در دانشجویان کارشناسی ارشد دانشگاه آزاد اسلامی واحد نراق.
شناسایی عامل اعتماد به نفس در دانشجویان کارشناسی ارشد دانشگاه آزاد اسلامی واحد نراق.
شناسایی عامل خلاقیت و نوآوری در دانشجویان کارشناسی ارشد دانشگاه آزاد اسلامی واحد نراق.
شناسایی عامل فرهنگ کارآفرینی در دانشجویان کارشناسی ارشد دانشگاه آزاد اسلامی واحد نراق.
1-5  سوالات یا فرضیه های تحقیق

در صورتیکه با توجه به بررسی ادبیات موضوعی تحقیق نتوان جهت خاصی را برای توصیف، بیان رابطه و یا بیان تفاوت بین متغیرهای تحقیق پیش‏بینی کرد باید به بیان سؤال ویژه تحقیق پرداخت(بازرگان، 1377). بعبارت دیگر، در تحقیقاتی که بدنبال یافتن چیستی پدیده‏ای هستیم و یا نظر افراد را در مورد پدیده‏ای جستجو می‌نمائیم باید به طرح سؤال اقدام کنیم و در مواردی که می‌خواهیم درباره رابطه علت و معلولی و یا همبستگی بین دو یا چند پدیده مشخص تحقیق کنیم از فرضیه استفاده می‌نمائیم(ظهوری، 1378). در این قسمت با توجه به مدل مفهومی تحقیق، فرضیه های تحقیق، بدین شرح بیان می‌گردند:

1-5-1- فرضیه اصلی

عوامل مؤثر(ریسک پذیری، انگیزه پیشرفت، آموزش کارآفرینی، تقویت اعتماد به نفس، پرورش خلاقیت و نوآوری، تقویت فرهنگ کارآفرینی) بر نگرش کارآفرینی دانشجویان کارشناسی ارشد دانشگاه آزاد اسلامی واحد نراق تأثیر می گذارند.

 

1-5-2- فرضیات فرعی

فرضیه 1: پرورش ویژگی ریسک پذیری، بر نگرش کارآفرینی دانشجویان کارشناسی ارشد تأثیر      می گذارد.

فرضیه 2: ایجاد انگیزه پیشرفت، بر نگرش کارآفرینی دانشجویان کارشناسی ارشد تأثیر می گذارد.

فرضیه 3: آموزش کارآفرینی، بر نگرش کارآفرینی دانشجویان کارشناسی ارشد تأثیر می گذارد.

فرضیه 4: تقویت اعتماد به نفس، بر نگرش کارآفرینی دانشجویان کارشناسی ارشد تأثیر می گذارد.

فرضیه5: پرورش خلاقیت و نوآوری، بر نگرش کارآفرینی دانشجویان کارشناسی ارشد تأثیر          می گذارد.

فرضیه6: تقویت فرهنگ کارآفرینی، بر نگرش کارآفرینی دانشجویان کارشناسی ارشد تأثیر         می گذارد.

1-6- مدل تحقیق

در تحقیق حاضر از بین عوامل مؤثر در ایجاد و استمرار کارآفرینی پس از غربالهای متعدد و با در نظر داشتن جامعه و محیط مورد بررسی؛ همچنین میزان اشتراک نظر محققین درباره انتخاب این عوامل در تحقیقات متعدد، عواملی را که به نظر می رسید بیشترین تأثیر را چه از نظر فردی و چه از نظر محیطی بر نگرش کارآفرینی دارند، انتخاب نموده و مدل مفهومی زیر تدوین گردید.

پس از تدوین مدل در ادامه به تعریف عملیاتی متغیرهای این تحقیق پرداخته می شود. این تعاریف به منظور کمک به سنجش این ویژگیها به صورت کاربردی، ارائه گردیده است.

1-7-  تعریف متغیرهای تحقیق

1-7-1- متغیر مستقل: متغیرهای مستقل عبارتند از: ریسک پذیری، انگیزه پیشرفت، آموزش کارآفرینی، اعتماد به نفس، خلاقیت و نوآوری، سیستم نامناسب پاداش، عدم انعطاف سیستم مدیریتی، عدم حمایت مدیریت، دردسترس نبودن منابع و ساختار نامناسب.

1-7-2- متغیر وابسته: متغیر وابسته در این تحقیق نگرش کارآفرینی دانشجویان است.

1-8- تعریف اصطلاحات و متغیرهای تحقیق

1-8-1 کارآفرینی:

کارآفرینی عبارتست از: فرآیند نوآوری و بهره‌گیری از فرصتها با تلاش و پشتکار بسیار و همراه با پذیرش ریسکهای مالی، روانی و اجتماعی، که البته با انگیزه کسب سود مالی، توفیق طلبی، رضایت شخصی و استقلال صورت می‌پذیرد(Hisrich & Peters, 2002). 

1-8-2 ریسک پذیری:

تحمل و اجرای ایده ها و فعالیتهایی است که پیش بینی آنها به صورت احتمالی می باشد و اجرای آنها مستلزم پذیرش مخاطره های حساب شده است(Cromie & Donoghue, 2002).

1-8-3 انگیزه پیشرفت:

کارآفرینان با توجه به اینکه معمولاً از کنترل درونی برخوردار می باشند، لذا عامل پاداش و تشویق را در خود جستجو می کند، به همین خاطر از توانایی خود انگیزی بالایی بر خوردارند. امّا افراد