پایان نامه ارشد: ارزیابی طرح ترویجی تسریع انتقال یافته ها از دیدگاه کشاورزان مجری طرح در استان کرمانشاه |
 |
دكتر امیرحسین علی بیگی
استاد مشاور :
دكتر علی اصغر میرک زاده
برای رعایت حریم خصوصی نام نگارنده پایان نامه درج نمی شود
(در فایل دانلودی نام نویسنده موجود است)
تکه هایی از متن پایان نامه به عنوان نمونه :
(ممکن است هنگام انتقال از فایل اصلی به داخل سایت بعضی متون به هم بریزد یا بعضی نمادها و اشکال درج نشود ولی در فایل دانلودی همه چیز مرتب و کامل است)
فهرست مطالب:
فصل اول : طرح تحقیق
1-1- مقدمه………………………………………………………………………………….2
1-2- بیان مسأله…………………………………………………………………………….3
1-3- اهداف…………………………………………………………………………………..5
1-4- اهمیت و ضرورت پژوهش……………………………………………………………6
1-5- محدوده پژوهش……………………………………………………………………….7
1-6- محدودیتهای پژوهش…………………………………………………………………..7
1-7- تعاریف و مفاهیم……………………………………………………………………8
فصل دوم : بررسی ادبیات تحقیق
2-1- مقدمه……………………………………………………………………………….11
2-2- بخش اول: کلیات ارتباط تحقیق و ترویج………………………………………….11
2-1-1- پیوند تحقیق و ترویج…………………………………………………………..13
2-2-2- نظام دانش و اطلاعات کشاورزی……………………………………………..16
2-2-3- شیوههای مرسوم ارتباطی تحقیق و ترویج کشاورزی در سطح جهان…….20
2-2-4- پیشینهی طرحهای مشترک تحقیقی – ترویجی در ایران…………………..25
2-3- بخش دوم: کلیات طرح ترویجی «تسریع انتقال یافته ها»………………………27
2-3-1- سابقه و پیشینهی تجربی طرح………………………………………………..27
2-3-2- اهداف طرح ترویجی «تسریع انتقال یافته ها»…………………………………28
2-3-3- ویژگیهای طرح ترویجی «تسریع انتقال یافته ها»……………………………….29
2-3-4- اهمیت و ضرورت اجرای طرح………………………………………………………30
2-3-5- رهیافت ترویجی طرح……………………………………………………………….30
2-3-6- محتوا و موضوع یافتههای تحقیقاتی و کاربردی طرح……………………………31
2-3-7- روند اجرای طرح ترویجی «تسریع انتقال یافته ها»……………………………33
2-3-8- الزامات اجرایی طرح ترویجی «تسریع انتقال یافته ها»……………………….34
2-3-9- مناطق اجرای طرح ترویجی «تسریع انتقال یافته ها» در استان کرمانشاه…..35
2-4- بخش سوم: کلیات ارزشیابی
2-4-1- تعاریف و مفاهیم ارزشیابی……………………………………………………..38
2-4-2- اهداف ارزشیابی………………………………………………………………….41
2-4-3- ویژگیهای ارزشیابی……………………………………………………………….43
2-4-4- مسائل کلیدی ارزشیابی………………………………………………………….43
2-4-5- سطوح ارزشیابی………………………………………………………………..45
2-4-6- انواع ارزشیابی…………………………………………………………………..47
2-4-6-1- انواع ارزشیابی با توجه به زمان………………………………………………47
2-4-6-2- انواع ارزشیابی از نظر کارائی…………………………………………………48
2-4-6-3- انواع ارزشیابی از لحاظ درجهی اعتبار……………………………………….48
2-4-6-4- انواع ارزشیابی با توجه به ارزشیابان………………………………………..50
2-4-7- مدلهای ارزشیابی………………………………………………………………….50
2-4-7-1- مدل ارزشیابی مشارکتی…………………………………………………52
2-4-7-2- مدل ارزیابی سریع و مشارکتی روستایی………………………………….56
2-4-7-3- مدل ارزشیابی مبتنی بر طبیعت……………………………………………..57
2-4-7-4- مدل ارزشیابی تجربی…………………………………………………………57
2-4-7-5- مدل مفهومی آون………………………………………………………………58
2-4-7-6- مدل سلسله مراتبی بنت………………………………………………………59
2-4-7-7- مدل ارزشیابی تفاوتها (اختلاف یا ناهمخوانی)……………………………….60
2-4-7-8- مدل ارزشیابی اعتبارگذاری…………………………………………………….61
2-4-7-9- مدل ارزشیابی اعتباربخشی…………………………………………………….61
2-4-7-10- مدل ارزشیابی مدافعه یا دوسویه……………………………………………62
2-4-7-11- مدل ارزشیابی هدف آزاد……………………………………………………….62
2-4-7-12- مدل ارزشیابی مناسبات اجرایی…………………………………………..64
2-4-7-13- مدل ارزشیابی حقوقی………………………………………………………..64
2-4-7-14- مدل ارزشیابی قضایی………………………………………………………….64
2-4-7-15- مدل ارزشیابی به مثابه روشنگری…………………………………………….65
2-4-7-16- مدل ارزشیابی مبتنی بر استراتژی وضعیت ویژه…………………………..65
2-4-7-17- مدل ارزشیابی تایلر…………………………………………………………….66
2-4-7-18- مدل ارزشیابی استیک………………………………………………………….66
2-4-7-19- مدل ارزشیابی تصمیمگیری مدیریتی………………………………………..67
2-4-7-20- مدل ارزشیابی هدف مدار…………………………………………………….67
2-4-7-21- مدل عمومی ارزشیابی………………………………………………………68
2-4-7-22- مدل آزمایش اجتماعی………………………………………………………..68
2-4-7-23- مدل کارشناسی…………………………………………………………………68
2-4-7-24- مدل تخصص محور……………………………………………………………….68
2-4-7-25- ارزشیابی به عنوان خبرگی…………………………………………………69
2-4-7-26- مدل منطقی ارزشیابی برنامه………………………………………………69
2-4-7-27- مدل سیپ……………………………………………………………………..70
2-5- بخش چهارم: پیشینهی پژوهش…………………………………………………..76
2-6- چارچوب نظری تحقیق……………………………………………………………….89
فصل سوم: روش تحقیق
3-1- مقدمه…………………………………………………………………………………91
3-2- نوع و روش پژوهش……………………………………………………………………91
3-3- جامعهی آماری…………………………………………………………………………92
3-4- حجم نمونه و روش نمونه گیری…………………………………………………….93
3-5- ابزار جمعآوری اطلاعات……………………………………………………………..94
3-6- تعیین روایی پرسشنامه…………………………………………………………….96
3-7- تعیین پایایی پرسشنامه……………………………………………………………..96
3-8- تجزیه و تحلیل داده ها………………………………………………………………..97
فصل چهارم: یافته ها
4-1- مقدمه…………………………………………………………………………………99
4-2- ویژگیهای فردی و حرفه ای کشاورزان…………………………………………….99
4-3- ارزیابی زمینه اجرای طرح ترویجی «تسریع انتقال یافته ها»………………101
4-3-1- میزان تأثیر عوامل زمینهای در موفقیت طرح ترویجی «تسریع انتقال یافته ها»…..101
4-3-2- وضعیت موجود عوامل زمینهای طرح ترویجی «تسریع انتقال یافته ها»….102
4-4- ارزیابی دروندادهای طرح ترویجی «تسریع انتقال یافته ها»………………….104
4-4-1- اثربخشی دروندادهای طرح ترویجی «تسریع انتقال یافته ها»……………104
4-4-2- شیوهی اقدام در مورد دروندادهای طرح ترویجی «تسریع انتقال یافته ها»…105
4-5- ارزیابی فرآیند اجرای طرح ترویجی «تسریع انتقال یافته ها»……………….107
4-6- ارزیابی بروندادهای طرح ترویجی «تسریع انتقال یافته ها»…………………108
4-7- ارزیابی کلی طرح ترویجی «تسریع انتقال یافته ها»………………………109
4-8- ارزیابی مراحل مختلف طرح ترویجی «تسریع انتقال یافته ها» از دیدگاه کشاورزان مجری طرح….111
4-9- نقاط قوت طرح ترویجی «تسریع انتقال یافته ها»…………………………112
4-10- نقاط ضعف طرح ترویجی «تسریع انتقال یافته ها»……………………….113
4-11- راهکارهای بهبود اجرای طرح ترویجی «تسریع انتقال یافته ها»…………114
4-12- نگرش کشاورزان نسبت به طرح ترویجی «تسریع انتقال یافته ها»………118
فصل پنجم: نتیجه گیری و پیشنهادها
5-1- مقدمه……………………………………………………………………………123
5-2- نتایج ارزیابی زمینه……………………………………………………………..123
5-2-1- پیشنهادها……………………………………………………………………..125
5-3- نتایج ارزیابی درونداد…………………………………………………………….125
5-3-1- پیشنهادها……………………………………………………………………..126
5-4- نتایج ارزیابی فرآیند……………………………………………………………….126
5-4-1- پیشنهادها……………………………………………………………………….127
5-5- نتایج ارزیابی برونداد…………………………………………………………….127
5-5-1- پیشنهادها…………………………………………………………………….128
5-6- سایر نتایج………………………………………………………………………….128
5-6-1- پیشنهادها…………………………………………………………………..130
منابع و مآخذ……………………………………………………………………………..131
چکیده:
هدف کلی این تحقیق، ارزیابی طرح ترویجی «تسریع انتقال یافتهها» از دیدگاه کشاورزان مجری طرح در استان کرمانشاه بود. جامعه آماری پژوهش دربرگیرندهی کشاورزان مجری طرح در استان کرمانشاه بود (72 نفر) که به روش سرشماری مورد مطالعه قرار گرفتند که سرانجام 64 نفر مطالعه شدند. به منظور جمعآوری اطلاعات در تحقیق حاضر از پرسشنامه استفاده شد. برای سنجش روایی ابزار تحقیق از پانل متخصصان و از آلفای کرونباخ برای سنجش پایایی استفاده شد (78/0=α). نتایج حاصل از ارزیابی طرح «تسریع انتقال یافتهها» بر اساس مدل سیپ نشان داد که طرح مورد نظر در قسمت درونداد (با میانگین 85/3)، زمینه (با میانگین 82/3)، برونداد (با میانگین 32/3) و فرآیند (با میانگین 28/3) به ترتیب بیشترین تا کمترین مطلوبیت را داشته است. یافتهها نشان دادند موفقیت طرح مورد نظر (میانگین 56/3 از 5) بیشتر از حد متوسط ارزیابی شد. نتایج آزمون همبستگی نشان داد بین ویژگیهای فردی و حرفهای کشاورزان مجری طرح ترویجی «تسریع انتقال یافتهها» با موفقیت طرح مورد نظر هیچگونه رابطهی معنیداری وجود ندارد. نتایج حاصل از تحلیل عاملی نشان داد که مهمترین راهکارهای بهبود اجرای طرح به ترتیب راهکارهای اقتصادی (با تبیین 21/16 درصد از کل واریانس تبیین شده) و راهکارهای مدیریتی (با تبیین 34/15 درصد از واریانس کل) میباشند. ایجاد ارتباط مؤثر بین کشاورزان، مروجان و محققان، سرعت بخشیدن به انتشار یافتههای تحقیقاتی قابل کاربرد و سازگار با شرایط اقلیمی کشاورزان، افزایش مشارکت و همکاری در بین کشاورزان و افزایش عملکرد در واحد سطح به عنوان مهمترین نقاط قوت و افزایش هزینههای تولید نسبت به روشهای سنتی و عدم توجه به دانش بومی کشاورزان به عنوان مهمترین نقاط ضعف طرح مورد نظر شناخته شدند. نتایج حاصل از سنجش نگرش کشاورزان مجری طرح نشان داد که 89 درصد از کشاورزان نسبت به طرح مورد نظر دارای نگرش مطلوب و 11 درصد دارای نگرش خنثی میباشند.
فصل اول: طرح تحقیق
1-1- مقدمه
اشاعه فناوری یا انتقال دانش عبارت است از یک فرآیند نظامدار آگاهسازی زارعین از نظام یا عناصر فناوریهای جدید و سپس ایجاد علاقه در زارع نسبت به فناوری جدید، تا آنها بتوانند آن را در ارتباط با نظام زراعی و تحت شرایط اقتصادی خود ارزیابی کنند. در این مرحله، کشاورزان تشویق و گاهی کمک میشوند تا فناوری جدید را روی قطعهی کوچکی از مزرعهی خود آزمایش نموده و همینطور در مرحلهی نهایی نیز آنها را در تصمیمگیری برای پذیرش، تعدیل یا ردکردن فناوری راهنمایی کنند. امروزه برای حصول اطمینان از تناسب فناوری با شرایط کشاورزان، وجود پیوندهای محکم بین تحقیق و ترویج در نظام کشاورزی، امری ضروری است (حسینی و چیذری، 1376؛ علیپور، چیذری و فرج ا… حسینی، 1384).
مسئله ارتباط تحقیق و ترویج در اغلب نظامهای تحقیقی و ترویجی ملی عمومیت دارد. بهعنوان یک قانون کلی میتوان گفت که هرچقدر از نظر سازمانی مروجان صحرایی از محققان بیشتر جدا شوند، به همان اندازه پیوند دوطرفه ضعیفتر خواهد شد و همچنین پیامها و توصیههای ترویجی بیشتر جنبهی عمومی پیدا کرده و با شرایط خاص محیطی که زارع در آن کشت و کار میکند، مناسبت کمتری خواهد داشت (حسینی و چیذری، 1376).
به منظور برقراری ارتباط کاری نزدیکتر بین مروجان صحرایی و محققان و انتقال مؤثر پیامها و توصیههای ترویجی به بهرهبرداران، شیوه های ارتباطی مختلفی مورد استفاده قرار میگیرد که یکی از این شیوهها مزارع نمایشی میباشد. استفاده از مزارع نمایشی به عنوان یک روش آموزشی ترویجی و مؤثر در تغییر روشهای تولیدی بهرهبرداران در سال 1903 توسط دکتر سیمان ناپ[1] ابداع شد. به اعتقاد ایشان، مشاهدهی واحدهای بهرهبرداری که توسط ایستگاههای تحقیقاتی و دانشکدههای کشاورزی با هزینهی دولتی ایجاد شده، نمیتواند انگیزهی کافی برای پذیرش شیوههای نوین و مدیرت تولید پیشرفته برای بهرهبرداران داشته باشد. پذیرش و نشر پدیدههای نوین در کشاورزی، به وسیلهی واحدهای بهرهبرداری نمایشی که با مشارکت خود بهرهبرداران تهیه و تحت شرایط محیطی موجود، تدارک دیده شده باشد امکان پذیر است. سالهاست که در ایران از مزارع نمایشی برای آموزش و انتقال یافتهها به بهرهبرداران استفاده میشود. ولی بررسیها نشان میدهد گستردگی و پراکنش و نحوهی اجرای این واحدها، نتوانستهاند حدود انتظارات را برآورده سازند. از طرفی بسیاری از یافتههای تحقیقاتی به صورت گزارشهای پژوهشی و تحقیقی – ترویجی منتشر شده ولی فقط تعدادی از بهرهبرداران از آنها استفاده کردهاند (نوروزی، صعودی و میر گوهر، 1385؛ زمانی پور،1380).
به منظور رفع این مشکل و وسیعتر کردن گسترهی افراد تحت پوشش و واحدهای بهرهبرداری، به منظور انتقال یافتههای تحقیقاتی و کاربردی، با هدف ارتقاء تولید متوسط کشوری و کاهش فاصله آن با تولیدکنندگان برتر، در شهریور 1380 سازمان تحقیقات و آموزش، مؤسسه تحقیقات کشاورزی دیم، معاونت زراعت، معاونت ترویج و نظام بهرهبرداری و مؤسسهی تحقیقات اصلاح و تهیهی نهال و بذر و معاونان و مدیران سازمانهای جهاد کشاورزی استانهای آذربایجان شرقی، کردستان، کرمانشاه و کهکیلویه تصمیم گرفتند تا پیش طرحی که مؤسسهی تحقیقات دیم کشور، تحت عنوان طرح «تسریع انتقال یافتهها» تهیه کرده بود را به صورت الگویی در چهار استان فوق اجرا کنند. با تعیین محقق معین (دیم) برای هر منطقهی اقلیمی، اقدام به تهیهی دستورالعمل فنی[2] گردید و با تشکیل کمیتههای هماهنگی، با دبیری ترویج و مشارکت مردمی، برنامهریزی و تقسیم کار انجام شد و طرح در سطح 4000 هکتار به اجرا درآمد (نوروزی و همکاران، 1385).
اهمیت و ضرورت اجرای طرح ترویجی «تسریع انتقال یافتهها»، افزایش تولید در واحدهای بهرهبرداری با بکارگیری همهجانبهی توصیههای فنی و ارتباط هرچه بیشتر تحقیقات، ترویج، اجرا و بهرهبردار میباشد. بر اساس طرح ترویجی «تسریع انتقال یافتهها»، یافتههای تحقیقاتی و تجارب برتر موجود جمعآوری و به صورت دستورالعمل کاربردی آماده میشود. بخشهای تخصصی، موانع اجرایی موجود را برطرف نموده و انتقال و بکارگیری یافتهها با شیوههای مناسب ترویجی انجام میشود (عزیزی و عظیمی، 1386).
بنابراین، ارزشیابی جنبههای مختلف طرح ترویجی «تسریع انتقال یافتهها» به ویژه از دیدگاه کشاورزان که مجریان این طرح در سطح مزارع خود میباشند، امر مهمی به نظر میرسد تا بتوان با ویژگیهای این طرح از زوایای مختلف (زمینه، درونداد، فرآیند و برونداد) و نقاط قوت و نقاط ضعف طرح و همچنین نگرش کشاورزان نسبت به طرح اجرا شده، آشنا شد و درصدد تقویت نقاط قوت و رفع کاستیها و کمبودهای طرح برآمد و با ارائهی راهکارهایی برای بهبود اجرای طرح، زمینهای برای گسترش این طرح به سایر بهرهبرداران، سایر محصولات و واحدهای بهرهبرداری و حتی به شهرستانها و استانهای دیگر کشور نیز فراهم گردد.
2-1- بیان مسأله
یافته های تحقیقاتی غالباً با روشهای مختلف ترویجی به بهرهبرداران معرفی میگردد. پروژههای تحقیقی – ترویجی، تحقیقی – تطبیقی (آنفارم[1])، روز مزرعه، هفته انتقال یافتهها و مشارکت
فرم در حال بارگذاری ...
|
[جمعه 1398-07-26] [ 11:57:00 ق.ظ ]
|
