افراد با مشاهده آنچه برای دیگران اتفاق می افتد و نیز با شنیدن تجارب دیگران مثل آنکه خود تجربه کرده باشند آموزش می بینند . از این رو، بسیاری چیزها را از الگوهایشان – اولیاء ، معلّمان، دوستان ، برنامه های تلویزیون، هنرمندان سینما و غیره – می آموزند . این نظر را که ما می توانیم هم از طریق مشاهده و هم از طریق تجربه مستقیم بیاموزیم ، نظریه یادگیری اجتماعی می نامند ( نکوئی مقدم و بهشتی فر ، 1385 : 17).
دیدگاه یادگیری اجتماعی بیان می دارد رهبران از طریق الگوسازی ‏، بر رفتار اخلاقی پیروان خود تاثیر دارند. بندورا این حقیقت را روشن ساخت که یک فرد تمی تواند فقط از طریق تجربه مستقیم بیاموزد بلکه می تواند به وسیله مشاهده ی افرادی که الگوی رفتاری هستند و توجه به نتایج رفتار آن ها نیز بیاموزند . رفتار اخلاقی سازمانی مدیون یادگیری اجتماعی پیروان که روزانه رفتارهای رهبرانشان را مشاهده می کنند ، می باشد . رهبران به خاطر موقعیت سلسله مراتبی و اختیار و قدرتی که در سازمان دارند ،‌ منبع مهمی برای رفتارهایی که انتظار می رود به آن پاداش داده شود یا به خاطر آن تنبیه شوند ‏، می باشند . رهبران اخلاقی نقش الگو را دارند . رهبران اخلاقی علاقه مند به درستکار بودن ‏، صادق بودن ، با ملاحظه بودن و منصف بودن با پیروانشان می باشند که همه ی اینها باعث کمک به ایجاد یک محیط کاری عادلانه می باشد. از رهبران اخلاقی همچنین انتظار می رود که رفتار اخلاقی را برای کارکنان به وسیله ابلاغ فعالانه ی استانداردهای اخلاقی ، استقرار تقویت کننده ها ( پاداش ها و تنبیه ها) برای حمایت از این رفتارها روشن سازند. به وسیله ی داشتن رفتارهای فوق الذکر ، رهبران اخلاقی الگوهایی جذاب ‏، موثق و قانونی برای رفتار اخلاقی دیده می شوند و در نتیجه هدف هایی برای تقلید توسط پیروان می گردند (اوگانفرورا ، 2009 : 5 ). بنابراین رهبری اخلاقی قادر است تا از طریق فرآیندهای معطوف به فضاسازی اخلاقی و الگوبرداری بر کارکنان بر تمامی سطوح اثرات خود را به جا گذارد (گل پرور و همکاران ، 1389 : 5).
2-1-2- تعهد سازمانی
2-1-2-1- تعریف و مفهوم تعهد
تعهد از نظر لغوی عبارت از به‌کار گرفتن کاری ، به‌ عهده گرفتن ، نگاه داشتن ، عهد و پیمان بستن و در اصطلاح عبارت است از :
1. عمل متعهد شدن به یک مسئولیت یا یک باور؛
2. عمل ارجاع یا اشاره به یک موضوع؛
3. تقبل یا عهدهدار شدن انجام کاری در آینده ( صادقی فر ، 1386 : 37 ).
در لغت نامه ، اغلب در تعریف این واژه چنین آمده است “عهد عبارت است از حفظ چیزی و مراعات آن و به میثاق و پیمانی گفته می شود که رعایت آن لازم باشد ” . همچنین تعهد در زبان فارسی به معنای گردن گرفتن ، شرط و پیمان و خود را ملزم به انجام عملی دانستن تعریف شده است(راهداری شمالی، 1390: 9 ).
در فرهنگ لغت وبستر کلمه (commit) یا (commitment) به وفای به عهد به چیزی یا فردی معنی شده است.
ادبیات رفتار سازمانی بیان واضح تری از تعهد سازمانی ارائه می دهد :
تعهد به افراد قدرت داده و رفتارهایشان را تحت شرایط مختلف تثبیت می کند در نتیجه می توان ابراز کرد که تعهد به سطح بالای وابستگی اجتماعی و روانی افراد به بعضی اشخاص یا اشیاء در زندگی اجتماعی اشاره داشته (الکساندر و تیری ، 1996) و توقعات ، فواید شخصی ، عناصر اخلاقی ، ایثار و وفاداری را در بر می گیرد ( لیو ، 2008 : 118).
شهید مطهری در باره تعهد چنین می‌گوید: تعهد به معنی پایبندی به اصول و فلسفه یا قراردادهای است که انسان به آنها معتقد است و پایدار به آنها می‌باشد. فرد متعهد کسی است که به عهد و پیمان خود وفادار باشد و اهدافی را که به خاطر آنها و برای حفظ آنها پیمان بسته صیانت کند ( اسماعیلی ، 1380 : 67 ) .
سالانسیلک معتقد است تعهد حالتی از شخصیت است که در آن فرد از طریق اقدامات و فعالیت هایی که انجام می دهد محدود و مفید شده و به دلیل انجام همین اقدامات این باور در فرد ایجاد می شود که باید انجام چنین فعالیت هایی را تداوم بخشیده و درگیری موثر خویش را در انجام آن ها حفظ نماید ، یعنی تعهد زمانی واقعیت می یابد که فرد نسبت به رفتار و اقدامات خود احساس مسئولیت و وابستگی کند ( محمدی و رضائیان ، 1386 : 58 ).
هربینک و همکارانش معتقدند که تعهد عبارت است از یک پدیده ساختاری که در نتیجه کنش ها و واکنش های متقابل فرد و سازمان به صورت نوعی اندوخته یا سرمایه گذاری در طول زمان تحقق می یابد ( صمدی و مهدوی خو ، 1388 : 54 ) .
2-1-2-2- انواع تعهد
ایفای وظیفه مدیران در دنیایی مشتمل بر انسان‌ها صورت می‌گیرد. افراد به طور دائم، رفتار، سلوک و کردار مدیر را زیر نظر دارند و از آنچه در مورد ارزش‌های مدیر می‌بینند ، بر اعتقادات و رفتار و کردار آنان اثر می‌گذارد. مدیران ممتاز تأثیری نیرومند و مثبت بر دیگران می‌گذارند زیرا مجموعه‌ای از اعتقادات مثبت یا مجموعه‌ای متناسب از رفتارهای مثبت را در هم می‌آمیزند . این اعتقادات و اعمال «تعهدات» را تشکیل می‌دهند. تعهد حدود مختلفی می‌تواند داشته باشد (دهقان مروست ، 1378 : 48).
تعهد در سازمان به انواع مختلف نظیر ، تعهد مکتبی ، تعهد ملی ، تعهد خویشتن مدارانه ، تعهد گروهی و تعهد سازمانی تقسیم می شود :

- تعهد مکتبی از تعلق به یک جهان بینی به وجود می آید . میزان تعهد فرد به الزامات نگرشی و گرایش مکتبی منجر به تعهد اصول گرایانه یا سازش کارانه و یا معتدل و معقول می شود .
- تعهد ملی ، همان حس ناشی از وطن دوستی است که فرد طی آن مصالح ملی و میهنی خویش را ملاک رفتار خود قرار می دهد .
- تعهد خویشتن مدارانه ، از علاقه مندی بیش از اندازه فرد به منافع خود ناشی می شود و معمولاً افرادی که گرفتار کیش شخصیت و خود برتربینی و یا بی توجه به منافع دیگران و سازمان هستند از آن برخوردارند ، لذا به تناسب محور بودن منافع فردی و ناسازگاری آن با منافع سازمان ، ناهنجاری های رفتاری بروز پیدا می کند.
- تعهد گروهی ، وابستگی فرد به گروه و ترجیح اهداف گروه ، مشخصه اصلی این نوع تعهد است . تعهد گروهی می تواند در جهت تقویت فعالیت های گروهی و یا پدیده گروه فکری ، عمل کند . خاستگاه گروه اندیشی یا تعهد گروهی منفی، نیاز به حرمت داشتن ، نیاز به اعتماد ، کاهش فشار احساس گناه ، نایل شدن به اهداف غیر رسمی و احساس پیروی از شخصیت مافوق است.
آثار زیان بار گروه اندیشی می تواند شامل مواردی هم چون : توهم آسیب ناپذیری ، گریز از نقد منطقی ، اجتناب از ارزیابی ، یک سونگری و تعصب گروهی ، کلیشه سازی غیر معقول ، اعمال فشار بر اعضاء ، اغماض لغزش ها ، توافق جمعی بی منطق ، نادیده گرفتن اطلاعات مخالف ، مسدود کردن سایر مجاری اطلاعات و تعصب روی کارکرد گذشته و تصمیمات اتخاذ شده باشد (باقری و تولایی ، 1389 : 75 ) .
هرسی و بلانچارد ( 1989 ، به نقل از صادقی فر، 1386 : 43 ) در تحقیقات خود اظهار می‌دارند که مدیران اثربخش در مجموعهای مرکب از تعهدات زیر اتفاق نظر دارند :
1. تعهد نسبت به ارباب رجوع
یک مدیر یا کارمند موفق میتواند تعهد در کار خود را از طریق خدمت کردن به ارباب رجوع و اهمیت قائل شدن برای او نشان دهد . مدیران از دو طریق عمده تعهد خود را نسبت به مشتری نشان می‌دهند ،
یکی انجام خدمت
و دیگری ایجاد اهمیت برای او
2. تعهد نسبت به سازمان
مدیران یا کارکنان مؤثر به سازمانشان افتخار کرده و این افتخار را در رفتار خودشان متجلی میسازند. این مدیران یا کارکنان، تعهد خود را به‌گونه های متفاوتی انجام میدهند و میکوشند تا با ایجاد فضای مناسب سازمانی ، حمایت مدیران عالی و رعایت ارزشهای اساسی سازمان، به این مهم دست یابند ( صادقی فر، 1386 : 43 ).
مدیر مؤثر خود تصویرگر افتخار سازمان خویش است مدیر این تعهد را به گونه‌ای مثبت به سه طریق نشان می‌دهد: خوشنام کردن سازمان، حمایت از مدیریت رده بالا و عمل کردن براساس ارزش‌های سازمان.
خوشنامی سازمان با معرفی دایمی سازمان به گونه‌ای مثبت صورت می‌گیرد. افرادی که از کار خود ناراحت و یا از نام بردن محل کار خویش شرم دارند انگیزه خود را از دست می‌دهند . آنان می‌خواهند که بخش مثبت از یک کار باشند . مدیر ممتاز کسی است که حمایت‌ها را به سوی سازمان جلب و از اظهارات مخرب نسبت به سازمان جلوگیری کند .
حمایت از مدیریت رده بالا از این جهت ضرورت دارد که همه سازمان‌ها برای آنکه وظیفه خود را انجام دهند به وفاداری و صداقت نیازمندند.