نتایج تحقیق حاکی‌است که عملکرد پلیس در مواجهه با جرایم مشهود بهتر از متوسط و نسبتاً زیاد است، همچنین میانگین داده‌ها نشان داده که تشخیص و مداخلات پلیس در جرایم مشهود به میزان نسبتاً زیادی مطابق با معیار‌های قانونی ارزیابی می‌گردد، به طور کلی اقدامات اجرایی قضایی پلیس در مواجهه با جرایم مشهود نسبتاً زیاد است و تصمیمات نهایی پلیس در خصوص جرایم مشهود مطابق با معیارهای قانونی به میزان نسبتاً خوبی برخوردار است.
واژگان کلیدی: پلیس، مواجهه، جرایم مشهود، ضابطین، جرم، غیر مشهود.
 
«فهرست مطالب»
عنوان                                   صفحه
فصل نخست: کلیات تحقیق 1
مقدمه: 2
1-1- بیان مسئله: 3
1-2- هدف ها: 4
1-2-1- هدف اصلی: 4
1-2-2- اهداف جزیی: 5
1-3- ضرورت و اهمیت: 5
1-4- سوالهای تحقیق: 7
1-4-1- سوال اصلی: 7
1-4-2- سوالات فرعی: 7
1-5- فرضیه ها : 7
1-6- کاربردهای تحقیق: 7
1-6- روش تحقیق: 8
1-7- روش نمونه گیری (در صورت لزوم): 9
1-8- جنبه جدید بودن و نوآوری: 9
1-9- تاریخچه 10
فصل دوّم: مبانی نظری و پیشینه تحقیق 12
2-1- پیشینه تحقیق 13
2-2- پلیس قضایی 15
2-3-تعریف ضابط 18
2-4-ضرورت وجود «سازمان ضابطان قضایی» 19
2-5- ضابطان عام 21
2-6- شناسایی نیروی انتظامی(پلیس) 29
2-7-اصول و مبانی سازماندهی پلیس: 30
2-8-عوامل موثر در سازماندهی و گسترش ناجا 35
2-9-وظایف ستاد 37
2-10-تقسیمات پلیس 38
2-10-1-وجود افتراق پلیس قضایی و اداری 39
2-10-2-نیروی انتظامی به عنوان پلیس ادرای و قضایی 39
2-11-انواع ضابطین 40
2-12-تعدد و تنوع وظایف در نیروی انتظامی 42
2-12-1-وظایف نیروی انتظامی به طور کلی به دو دسته تقسیم می شوند: 43
2-12-2-وظایف پشتیبانی نیروی انتظامی 44
2-13-ساختار نیروی انتظامی(پلیس) 49
2-14-تعیین عنوان در ساختار 50
2-15-ماموریت پلیس های تخصصی 52
2-15-1-مأموریت پلیس آگاهی ناجا 52
2-15-2-مأموریت پلیس اطلاعات و امنیت عمومی ناجا 53
2-15-3-مأموریت پلسی مرزبانی ناجا 53
2-15-4-مأموریت پلیس راهنمائی و رانندگی 53
2-15-5-مأموریت پلیس مبارزه با مواد مخدر ناجا 53
2-16-تاریخچه معاونت انتظامی(پلیس پیشگیری فعلی) 54
2-17-پلیس پیشگیری انتظامی ناجا 59
2-17-1-کلانتری ها و پاسگاه‌های در ناجا 62
2-17-2-سازمان و تشکیلات تدوین شده کلانتری ها در سال 81 ( مرحله اول) 62
2-17-3-مقایسه سازمان و تشکیلات کلانتری ها 65
2-18-نظارت و ریاست بر ضابطان قضایی 71
2-19- تعریف جرم مشهود 73
2-20-مصادیق جرایم مشهود با تاکید بر قانون جدید 75
2-21- اختیارات پلیس در جرایم مشهود 78
2-21-1-جلوگیری از فرار و اختفای متهم 81
2-21-2- اقدام برای کشف جرم 84
2-21-3- جلوگیری از تبانی متهم یا متهمین 85
2-21-4-جلوگیری از تبانی شهود 85
2-21-5- گزارش اقدامات انجام گرفته به دادستان 86
2-21-6-تشخیص واقعه: 87
2-21-7-مداخلات مامورین: 87
2-21-8-اقدامات اجرایی قضایی 88
2-21-9-اجرای تصمیمات نهایی 89
فصل سوم: روش تحقیق 90
3-1- مقدمه: 91
3-2- روش تحقیق: 91
3-3- ابزار گرد آوری اطلاعات: 92
3-4-جامعه آماری و حجم نمونه(در صورت لزوم): 93
3-5- روایی پرسشنامه 93
3-6- پایایی پرسشنامه 94
3-7- روش های تجزیه و تحلیل اطلاعات: 95
فصل چهارم: تجزیه ‌و تحلیل داده‌ها 96
4-1-مقدمه 98
4-2-بررسی ویژگی‌های توصیفی گروه نمونه 98
4-2-1- آمار توصیفی مربوط به سوال اصلی اول: 98
4-2-2- آمار توصیفی مربوط به سوال اصلی دوم: 102
4-2-3- آمار توصیفی مربوط به سوال اصلی سوم: 108
4-2-4- آمار توصیفی مربوط به سوال اصلی چهارم: 112
4-3- آمار استنباطی: 117
فصل پنجم: بحث و نتیجه گیری 127
5-1- سوال نخست: 128
5-2-سوال دوم:  128
5-3-سوال سوم: 129
5-4-سوال چهارم: 129
5-5-جمع بندی سوالات: 130
6-5پیشنهادات برگرفته از تحقیق: 131
7-5پیشنهادات محقق: 133
8-5پیشنهادات پژوهشی: 134
منابع و مآخذ: 135
ضمائم: 137
 
فهرست جدول‌ها
جدول 4- 1: 117
جدول 4- 2: 118
جدول 4- 3: 119
جدول 4- 4: 120
جدول 4- 5: 121
جدول 4- 6: 123
جدول 4- 7: 124
 جدول 4- 8: 125
 جدول 4- 9: 126
فهرست نمودارها
نمودار 4- 1: 99
نمودار 4- 2: 99
نمودار 4- 3: 100
نمودار 4- 4: 101
نمودار 4- 5: 101
نمودار 4- 6: 102
نمودار 4- 7: 103
نمودار 4- 8: 103
نمودار 4- 9: 104
نمودار 4- 10: 105
نمودار 4- 11: 105
نمودار 4- 12: 106
نمودار 4- 13: 107
نمودار 4- 14: 107
نمودار 4- 15: 108
نمودار 4- 16: 109
نمودار 4- 17: 109
/>نمودار 4- 18: 110
نمودار 4- 19: 111
نمودار 4- 20: 112
نمودار 4- 21: 113
نمودار 4- 22: 113
نمودار 4- 23: 114
نمودار 4- 24: 115
نمودار 4- 25: 115
نمودار 4- 26: 116
نمودار 4- 27: 116
 

فصل نخست: کلیات تحقیق
 
مقدمه:
جرایم مشهود در قوانین شکلی ایران از منظر نحوه ارتکاب جرم و اوضاع و احوال محیطی حاکم بر شرایط وقوع جرم مورد توجه قرار گرفته و به خاطر شرایط خاص حاکم بر آن جرم، قانونگذار تسهیلاتی را برای رسیدگی به آن در قانون آیین دادرسی کیفری جدیدمصوب4/12/92 پیش بینی نموده است ، و از سوی دیگر در قوانین ماهوی ایران از جمله قانون مجازات اسلامی برخی از جرایم به خاطر تظاهر و هتک حرمت اجتماع جرم انگاری خاص شده که مجازات آن را تشدید نموده. جرایم مشهود به واسطه ارتکاب علنی آنها به عنوان یک نهاد خاص با مختصات منحصر به فرد تأسیس گردیده است.
ضابطان قضایی[1] به دلیل وظایف و اختیاراتی که بر عهده آنها گذاشته شده است و موقعیت خاص این قشر از جامعه که با جان، مال، آبرو و حیثیت افراد جامعه ارتباط دارند از اهمیت خاصی برخوردارند، لذا می طلبد در انتخاب ضابطان نهایت دقت صورت پذیرد و در صورت امکان از نیرو های مجرب و آگاه که مسلط به قوانین ماهوی و شکلی باشند استفاده شود تا همواره این ضابطان بتوانند وظایف و اختیارات خود را در موقعیتهای مختلف بدانند. در قانون آیین دادرسی کیفری وظایف و اختیارات ضابطان قضایی در برخورد با جرایم مشهود، بطور مبسوط و البته با فشردگی خاص قوانین آورده شده است. مطابق ماده 24 این قانون ضابطان در صورتی که متهم را برای انجام تحقیقات تحت نظر قرار می دهند مکلف می باشند که موضوع اتهام و دلایل آن را بلافاصله و کتباً به متهم ابلاغ کنند، که متأسفانه ضمانت اجرای عدم انجام این تکلیف و اینکه آیا ضابط موظف است موضوع اتهام را بر روی یکی از اوراق مربوط درج و آن را تسلیم نماید و یا اینکه اعلام شفاهی و درج آن در صورتجلسه کافی می باشد، روشن نیست. علاوه بر این در ماده 25 قانون فوق الذکر مقرر شده است که ضابطان قضایی در جرایم مشهود موظف به انجام تحقیقات فوری هستند، ولی چگونگی انجام این تحقیقات مورد تصریح قانونگذار قرار نگرفته است و مشخص نیست که چه نوع تحقیق مقدماتی را شامل می شود. بنابراین وجود ابهاماتی از این قبیل در خصوص وظایف ضابطان قضایی در قانون آیین دادرسی کیفری زیاد دیده می شود. همچنین بعضاً ضعف عملکرد نیروی انتظامی در مقابل جرایم مشهود که به عنوان ضابط قضایی محسوب می شوند و ناکامی آنها در انجام وظایف خود، که موجبات نارضایتی عمومی را نسبت به تشکیلات قضایی فراهم نموده . علاوه بر آن حضور ضابطان خاص در کنار ضابطان عام با رسته ها و مأموریتهای ویژه و خاص، و کثرت وظایف و اختیارات ایشان، و عدم آگاهی و بعضاً سردرگمی و ناآشنایی این ضابطان با وظایف و اختیارات قضایی و تخصصی آنان، در برخورد با جرایم مشهود موجب شد تا به بررسی موضوع پرداخته شود. قدرت تشخیص جرایم مشهود از غیر مشهود، تکالیف و وظایف ضابطان قضایی، مداخلات مامورین در این راستا و تصمیمات نهایی که از مرحله ابتدایی فرآیند کیفری تشخیص جرم از غیر جرم می باشد و سپس کشف جرم است آغاز شده و تا خاتمه این فرآیند که اجرای حکم است ادامه می یابد. وظایف و اختیارات ظابطان قضایی در مرحله کشف جرم متفاوت از مرحله تعقیب دعوای عمومی می باشد. کشف جرم و حفظ آثار و دلایل جرم، جلوگیری از فرار و مخفی شدن متهم، بازجویی مقدماتی، امور مهمی هستند که در همان بدو تشکیل پرونده کیفری صورت می گیرد و انجام آن بر عهده ضابطان قضایی می باشد. در این پژوهش نویسنده در نظر داشته که به بررسی ابعاد مختلف این موضوع بپردازد و در پنج فصل به ترتیب ذیل: فصل اول کلیات، فصل دوم ادبیات و پیشینه تحقیق، فصل سوم روش تحقیق، فصل چهارم تجزیه و تحلیل یافته­ها و نهایتاً فصل پنجم به بحث و نتیجه گیری موضوع و ارایه پیشنهادات و راهکارها بپردازد.
1-1- بیان مسئله:
منابع آماری موجود در مرکز فرماندهی و کنترل شهرستان شهرکرد و نیز سوابق پرونده‌های متشکله درکوپ این شهرستان حکایت از آن دارد که از میان دسته بندی سه‌گانه جرایم که به اعتبار مشاهده عنصر مادی جرم طبقه بندی می‌گردند(مشهود، غیر مشهود، مشکوک) درصد قابل توجه‌ای از جرایم واقعه در این حوزه به جرایم مشهود اختصاص دارد. از لحاظ آمار و ارقام موجود در شش ماه اول سال 1393 حدود  15260 فقره پرونده تشکیل که از این میان 3150 پرونده مربوط به جرایم مشهود می‌باشد و قدرالسهم 20 درصدی جرایم را تشکیل می‌دهد.
ملاحظات فوق در کنار تکالیفی که مقنن در ماده 21 و 45 قانون قدیم و جدید آیین دادرسی کیفری  بر دوش ضابطان گذاشته است عملکرد آنها را در سنجه رضایت‌مندی جامعه و نظم و عدالت کیفری قرار می‌دهد، اما واقعیت آن است که ماهیت و فلسفه پیش‌بینی جرایم مشهود که با مسایلی همچون فوریت در اجرا، جلوگیری از فرارمتهم، تبانی یا امحاء آثار جرم بستگی تام دارد، در بوته عمل و در مرحله تشخیص، مداخله، اقدامات اجرایی و تصمیم گیری نهایی ممکن است برای ضابطین بسته به اوضاع و احوال صحنه، نوع برداشت ذهنی مامور و نحوه عکس‌العمل و ویژگی‌های جسمی و روحی وی مبتنی به برداشت‌های ناصوابی گردید که مآلاً موجب تضییع حقوق بزه‌دیدگان یا حتی متهمان گردیده و در مواردی ضمان مدنی و کیفری برای مامورین فراهم نماید.
سوابق پرونده‌های متشکله در ادارات حقوقی و امور مجلس فرماندهی استان و نیز ارزیابی میزان کلانتران حوزه‌های انتظامی در سطح شهرستان شهرکرد مؤید این موضوع است که برخی مامورین در مرحله تشخیص جرم بودن یا نبودن واقعه و به مراتب مشهود بودن آن، تشخیص رفتار مجرمانه، مداخلات آنها و تصمیم گیری دچار اشتباه می‌شوند و گاه این روند اشتباه برای آنها تبدیل به رویه گردیده از آن بی‌اطلاع می‌مانند. پژوهش حاضر در راستای این مسئله و به منظور ارزیابی عملکرد پلیس در مواجهه با جرایم مشهود و با اتکاء به دانش تجربه کاری نگارنده تدوین گردیده است.
1-2- اهداف:
1-2-1- هدف اصلی:

سنجش و ارزیابی عملکرد پلیس در مواجهه با جرایم مشهود؛