مقدمه. 1

فصل او ل: کلیات تحقیق

1-1. شرح و بیان مسأله‌ی پژوهش… 4

1-2. ضرورت و اهمیّت موضوع تحقیق.. 5

1-3. اهداف تحقیق.. 5

1-4. سوالات تحقیق.. 5

1-5. پیشینه‌ی علمی موضوع تحقیق.. 5

1-6. روش تحقیق.. 6

فصل دوم: شرح احوال و زندگانی نظیری نیشابوری

2-1. زندگی نظیری نیشابوری.. 8

2-2. نگاه نظیری نیشابوری به شاعران متقدم. 11

2-3. سبک شعری نظیری نیشابوری.. 12

2-4. ویژگی‌های سبک هندی.. 13

2-5. ویژگی‌های بیان نظیری نیشابوری.. 15

فصل سوم: تشبیه، تمثیل و اسلوب معادله

3-1. تشبیه. 18

3-2. تقسیم‌بندی تشبیه براساس مفرد و مرکب بودن. 25

3-3. انواع تشبیه بر پایه‌ی وحدت و تعدد طرفین.. 32

3-4. تشبیه بلیغ. 35

3-5. تمثیل و اسلوب معادله. 36

فصل چهارم: استعاره

4-1. استعاره 43

4-2. بخش اول: استعاره‌ی مصرحه. 44

4-3. بخش دوم: استعاره‌ی مکنیه. 54

4-4-بخش سوم: تشخیص…. 55

4-5. بخش چهارم: اضافه‌ی استعاری.. 58

فصل پنجم: کنایه

5-1. کنایه. 61

5-2. انواع کنایه. 61

5-3. گونه‌های کنایه بر پایه‌ی وسائط.. 62

5-4. کنایه بر پایه‌ی مکنّیٌ عنه. 66

5-5. عناصر کنایه در غزلیّات نظیری نیشابوری.. 70

5-6. عناصر قرآنی.. 71

5-7. عناصر اساطیری.. 72

5-8. عناصر تاریخی.. 72

5-9. عناصر آداب اجتماعی، مذهبی و عامیانه. 74

5-10. مجاز. 75

5-11. علاقه‌ی حال و محل یا ظرف و مظروف… 76

5-12. علاقه‌ی کلیت و جزئیت… 80

5-13. علاقه‌ی ماکان و مایکون. 82

5-14. علاقه‌ی سببیت یا علت و معلول. 85

5-15. مجاز به علاقه‌ی لازمیت و ملزومیت… 85

5-16. مجاز به علاقه‌ی آلیت… 88

5-17. علاقه‌ی خاص و عام. 89

نتیجه گیری.. 90

منابع: 93

منابع: 94

چکیده

نظیری نیشابوری از شاعران برجسته‌ی سال‌های آغازین قرن یازدهم هجری است که دیوان وی را مجموعه غزلیات، قصاید، قطعات، ترجیعات و رباعیات تشکیل می‌دهد در دیوان وی 564 غزل وجود دارد که از جنبه‌های مختلف شایسته‌ی بررسی و توجه بیشتر هستند. یکی از این جنبه‌ها حوزه‌ی بیان است که اهمیت آن بر هیچ کس پوشیده نیست، غزل نظیری نیشابوری از هر جهت شایسته‌ی تحلیل و بررسی است اما خصیصه‌ی ادبی مخصوصاً حوزه‌ی بیان آن متمایزتر است و به غزلیات وی رنگ و بوی خاصی بخشیده که در این پایان‌نامه به بررسی آنها پرداخته شده است. این پایان‌نامه در پنج فصل بررسی و تنظیم شده که فصل اول شامل کلیات و تعاریف است که به شرح و بیان مساله، ضرورت و اهمیت موضوع، اهداف تحقیق، کاربرد نتایج تحقیق، پیشینه‌ی علمی موضوع، فرضیه یا سئوال‌های تحقیق و شرح روش تحقیق می‌پردازد، فصل دوم به زندگی‌نامه‌ی نظیری نیشابوری، آثار، دانش و آگاهی او و تاثیر و تأثرش بر شعرای قبل و بعد از خود تنظیم شده است. اما تنه‌ی اصلی این پایان نامه از فصل سوم  شروع می‌شود که از سه بخش تشبیه، اسلوب معادله، تمثیل ، فصل چهارم استعاره و فصل پنجم کنایه و مجاز تشکیل شده است. مبنای کار تقسیم‌بندی تنه‌ی اصلی پایان‌نامه همان تقسیم‌بندی رایج در علم بیان است با این تفاوت که اسلوب معادله و تمثیل را با توجه به زیرساخت تشبیه بودن‌شان زیرمجموعه‌ی تشبیه آوردیم.  نتایج تحقیق نشان می‌دهد که آرایه‌های مذکور به غزلیات نظیری نیشابوری غنای خاصی بخشیده است

مقدمه
بی‌توجهی شاهان صفوی نسبت به ادب غنایی سبب مهاجرت شاعران ایرانی به سرزمین هند شد و دلیل دیگر این مهاجرت این بود که شاهان گورکانی با تشویق و ترغیب شاعران فارسی زبان محفل شعر و شاعری را گرم نگه داشته بودند و این باعث به وجود آمدن سبک هندی با مشخصه‌های خاص خود شد که از جمله‌ی ویژگی‌های آن نازک خیالی، دقت نظر، ظرافت در گفتار، توجه به زبان کوچه و بازار و … می‌باشد، نظیری نیشابوری از جمله شاعرانی است که از سبک هندی پیروی کرده و دیوان او مشتمل بر 564 غزل می‌باشد که در تک تک غزلیاتش ویژگی‌های خاص سبک هندی را گنجانده است.