دانلود پایان نامه ارشد: بررسی مقایسهای سنجش عملکرد مدیریت فناوری اطلاعات در کتابخانههای دانشگاههای شهید چمران اهواز و علوم پزشکی جندی شاپور با استفاده از الگوی تعالی سازمانی (EFQM) |
جندی شاپور با استفاده از الگوی تعالی سازمانی (EFQM)
برای رعایت حریم خصوصی نام نگارنده درج نمی شود
تکه هایی از متن به عنوان نمونه :
چکیده
هدف از پژوهش حاضر، سنجش عملكرد مدیریت فناوری اطلاعات در كتابخانههای دانشگاههای شهید چمران و علوم پزشكی جندیشاپور، و مقایسهی عملكرد مدیریت فناوری اطلاعات در كتابخانههای این دو دانشگاه با یكدیگر و نیز ارزیابی كاربرد الگوی تعالی سازمانی در حوزهی مدیریت فناوری اطلاعات در كتابخانههای دانشگاهی است تا از این رهگذر بتوان كیفیت خدمات این حوزه را در كتابخانههای مورد پژوهش بررسی، و نقاط قوت و زمینههای نیازمند بهبود آنها را شناسایی كرد. روش بهكار گرفته شده در این پژوهش پیمایشی است. جامعه پژوهش عبارت است از كلیهی مدیران و دستاندركاران فناوری اطلاعات در كتابخانههای دانشگاههای شهید چمران و علوم پزشكی جندیشاپور. الگوی مورد استفاده در این پژوهش، الگوی بنیاد اروپایی مدیریت كیفیت (EFQM) یا تعالی سازمانی است. این الگو در قالب پرسشنامهای اجرا شد كه بهمنظور همین تحقیق ساخته شد و شامل 62 خرده معیار بود كه هماهنگ با 9 معیار الگوی تعالی سازمانی، در 9 بخش تنظیم شده بودند. مجموعاً 59 نفر از مدیران سیستمها و كتابدارانی كه به نوعی در ادارهی فناوری اطلاعات در كتابخانههای خود نقش داشتند در این تحقیق شركت كردند. از این تعداد 35 نفر از دانشگاه شهید چمران، و 24 نفر از دانشگاه علوم پزشكی جندیشاپور بودند. همچنین، پیش از اجرای پرسشنامه یك كارگاه نیز بهمنظور آموزش نحوهی پاسخدهی به پرسشنامه برای هریك از این گروهها برگزار شد. در پایان كارگاه از شركتكنندگان خواسته میشد كه بر اساس تعلیمات، پرسشنامه را نمرهگذاری كنند. نتایج این بررسی نشان دهندهی عملكردی پایینتر از میانگین مورد انتظار بود. به این معنی كه، جمع نمرهی كسب شده برابر با 778/403 بود كه از این مقدار، 275/178 امتیاز متعلق به “توانمندسازها”، و 503/224 امتیاز متعلق به “نتایج” بود. بیشترین نمره مربوط به معیار «نتایج مشتریان» بود و دو معیار «نتایج كاركنان» و «نتایج جامعه» دارای امتیاز كمتری بودند. در كل، كتابخانههای دانشگاه جندیشاپور با كسب نمرهی بیشتر، عملكرد بهتری در مدیریت فناوری اطلاعات از خود نشان دادند. انجام آزمون تی مستقل بیانگر این بود كه تنها معیاری كه بین دو دانشگاه اختلاف معنا داری نشان داد، بخش عملكردی «نتایج جامعه» بود. سایر معیارها بین دو دانشگاه هیچ اختلاف معنی داری نشان ندادند. با توجه به نتایج بهدست آمده، پیشنهاد این است كه در خصوص مشاركتهای بین كتابخانهای و نیز بهبود رضایتمندی كاركنان لازم است تلاش بیشتری بشود تا این كتابخانهها بتوانند مدیریت فناوری اطلاعات خود را بهبود بخشند. همچنین، تمامی فرآیند این بررسی از ساخت پرسشنامه تا كسب نتایج نشان دهندهی قابلیت الگوی تعالی سازمانی و پرسشنامهی ساخته شده، برای استفاده در كتابخانهها است. با این وجود، توصیه میشود كه این الگو و پرسشنامهی ساخته شده برای این تحقیق در سایر انواع كتابخانهها نیز آزمون شود تا قابلیت كامل آن برای استفاده در كتابخانهها اثبات
شود.
عنوان شماره صفحه
چکیدهی فارسی ……………………………………………………………………………………………………………………….
الف
پیشگفتار …………………………………………………………………………………………………………………………………..
ب
فهرست مندرجات …………………………………………………………………………………………………………………….
ه
فهرست مطالب …………………………………………………………………………………………………………….
ه
فهرست جداول …………………………………………………………………………………………………………….
ط
فهرست نمودارها ………………………………………………………………………………………………………….
ک
فهرست شکلها ………………………………………………………………………………………………………….. ک
فهرست مطالب
فصل اول: کلیات پژوهش …………………………………………………………………………………………………………..
1
1-1- مقدمه …………………………………………………………………………………………………………………………………………………
2
1-2- بیان مسأله …………………………………………………………………………………………………………………………………………..
5
1-3- ضرورت پژوهش ………………………………………………………………………………………………………………………………….
6
1-4- اهداف پژوهش ……………………………………………………………………………………………………………………………………
8
1-5- سؤالهای پژوهش ………………………………………………………………………………………………………………………………
8
1-6- تعاریف عملیاتی ………………………………………………………………………………………………………………………………….
9
فصل دوم: مبانی نظری و پیشینهی پژوهش …………………………………………………………………
11
2-1- مقدمه …………………………………………………………………………………………………………………………………………………
12
2-2- گسترهی مفهومی کیفیت …………………………………………………………………………………………………………………..
14
2-2-1- مروری بر تعاریف کیفیت …………………………………………………………………………………………………………
14
2-3- زمینه پیدایش و گسترش مطالعات مدیریت کیفیت …………………………………………………………………….
18
2-3-1- مدیریت کیفیت فراگیر (TQM) …………………………………………………………………………………………….
19
2-4- سنجش عملکرد و مدیریت کیفیت فراگیر ………………………………………………………………………………………..
21
2-5- استفاده از الگوهای مدیریت کیفیت بهمنظور سنجش عملکرد ………………………………………………………….
24
2-5-1- جایزه ملی کیفیت مالکوم بالدریج (MBNQA) ……………………………………………………………………
24
2-5-2- شش سیگما (Six Sigma) ……………………………………………………………………………………………………
25
2-5-3- کارت امتیازی متوازن (BSC) …………………………………………………….. …………………………………………
29
2-5-4- الگوی “بنیاد اروپایی مدیریت کیفیت” (EFQM) یا تعالی سازمانی ……………………………………
31
2-5-4-1- مفاهیم بنیادین الگوی تعالی سازمانی ……………………………………………………………………….
33
2-5-4-2- معیارهای الگوی تعالی سازمانی …………………………………………………………………………………
36
2-5-4-3- منطق امتیازدهی در الگوی تعالی سازمانی ……………………………………………………………….
42
2-5-4-4- مزایای الگوی تعالی سازمانی ……………………………………………………………………………………..
43
2-6- خلاصه و نتیجهگیری از مباحث نظری ……………………………………………………………………………………………….
44
2-7- پیشینهی پژوهش ………………………………………………………………………………………………………………………………..
45
2-7-1- پیشینه در خارج از کشور ………………………………………………………………………………………………………….
46
2-7-2- پیشینه در ایران …………………………………………………………………………………………………………………………
53
2-8- خلاصه و نتیجهگیری از پیشینهی پژوهش ………………………………………………………………………………………..
56
فصل سوم: روششناسی پژوهش ……………………………………………………………………………………………….
60
3-1- مقدمه …………………………………………………………………………………………………………………………………………………..
61
3-2- روش پژوهش ……………………………………………………………………………………………………………………………………….
63
3-3- جامعهی پژوهش…………………………………………………………………………………………………………………………………..
63
3-4- ابزار گردآوری دادهها …………………………………………………………………………………………………………………………..
64
3-4-1- پرسشنامه …………………………………………………………………………………………………………………………………..
64
3-4-1-1- نحوهی تهیه پرسشنامه ………………………………………………………………………………………………
65
3-4-1-2- نحوهی محاسبه امتیازها بر اساس دادههای بهدست آمده از پرسشنامهی الگوی تعالی سازمانی……………………………………………………………………………………………………………………
6جج
68
3-4-1-2-1- نحوهی امتیازدهی به توانمندسازها…………………………………………………………….
68
3-4-1-2-1-1- معیار اول، رهبری………………………………………………………………
68
3-4-1-2-1-2- معیار دوم، خط مشی و استراتژی ……………………………………
69
3-4-1-2-1-3- معیار سوم، کارکنان …………………………………………………………
70
3-4-1-2-1-4- معیار چهارم، شراکتها و منابع ……………………………………….
70
3-4-1-2-1-5- معیار پنجم، فرآیندها ……………………………………………………….
71
3-4-1-2-2- نحوهی امتیازدهی به نتایج ……………………………………………………………………….
72
3-4-1-2-2-1- معیار ششم، نتایج مشتریان …………………………………………….
72
3-4-1-2-2-2- معیار هفتم، نتایج کارکنان ………………………………………………
73
3-4-1-2-2-3- معیار هشتم، نتایج جامعه ………………………………………………..
74
3-4-1-2-2-4- معیار نهم، نتایج کلیدی عملکرد ……………………………………..
75
3-4-1-2-3- نحوهی محاسبه امتیاز کلِ معیارهای الگوی تعالی سازمانی …………………….
77
3-4-1-3- سنجش روایی و پایایی پرسشنامه ………………………………………………………………………………………..
77
3-4-1-3-1- روایی پرسشنامه ………………………………………………………………………………………………..
77
3-4-1-3-2- پایایی پرسشنامه ……………………………………………………………………………………………….
78
3-4-2- کارگاه …………………………………………………………………………………………………………………………………………
78
3-5- روش تجزیه و تحلیل دادهها ……………………………………………………………………………………………………………….
79
3-5-1- نرم افزارهای مورد استفاده ………………………………………………………………………………………………………..
79
3-5-2- روشهای آماری بهکار گرفته شده ……………………………………………………………………………………………
80
3-6- مشکلات پژوهش و راهکارهای اتخاذ شده برای غلبه بر آنها ……………………………………………………………
80
فصل چهارم: تجزیه و تحلیل دادههای پژوهش …………………………………………………………………………
83
4-1- مقدمه …………………………………………………………………………………………………………………………………………………..
84
4-2- ویژگیهای کلی جامعه پژوهش …………………………………………………………………………………………………………..
84
4-3- بررسی سؤالهای پژوهش ……………………………………………………………………………………………………………………
88
4-3-1- سؤال اول پژوهش ……………………………………………………………………………………………………………………..
89
4-3-2- سؤال دوم پژوهش ……………………………………………………………………………………………………………………..
89
4-3-3- سؤال سوم پژوهش ……………………………………………………………………………………………………………………
89
4-3-1-1- رهبری ……………………………………………………………………………………………………………………….
90
4-3-1-2- خط مشی و استراتژی ………………………………………………………………………………………………..
91
4-3-1-3- كاركنان ………………………………………………………………………………………………………………………
93
4-3-1-4- مشاركتها و منابع ……………………………………………………………………………………………………..
94
4-3-1-5- فرآیندها ……………………………………………………………………………………………………………………..
95
4-3-1-6- نتایج مشتریان ……………………………………………………………………………………………………………
100
4-3-1-7- نتایج كاركنان …………………………………………………………………………………………………………….
102
4-3-1-8- نتایج جامعه ………………………………………………………………………………………………………………..
104
4-3-1-9- نتایج كلیدی عملكرد ………………………………………………………………………………………………….
105
4-3-4- سؤال چهارم پژوهش …………………………………………………………………………………………………………………
116
4-3-5- سؤال پنجم پژوهش …………………………………………………………………………………………………………………..
120
فصل پنجم: بحث، نتیجهگیری و پیشنهادهای پژوهش ……………………………………………………………
122
5-1- مقدمه …………………………………………………………………………………………………………………………………………………..
123
5-2- بحث و نتیجهگیری ……………………………………………………………………………………………………………………………..
124
5-2-1- وضعیت موجود و مطلوب مدیریت فناوری اطلاعات در جامعهی پژوهش ……………………………….
125
5-2-1-1- وضعیت موجود و مطلوب مدیریت فناوری اطلاعات از دیدگاه عوامل توانمندساز در جامعهی پژوهش ………………………………………………………………………………………………………….
125
126
5-2-2-2- وضعیت موجود و مطلوب مدیریت فناوری اطلاعات از دیدگاه عوامل نتایج در جامعهی پژوهش ………………………………………………………………………………………………………….
134
5-2-2- ارزیابی کاربرد الگوی تعالی سازمانی در حوزهی مدیریت فناوری اطلاعات در کتابخانههای دانشگاهی ………………………………………………………………………………………………………………………………….
5-3- پیشنهادهای پژوهش …………………………………………………………………………………………………………………………..
142
142
143
5-4- پیشنهادهایی برای انجام پژوهشهای آینده ……………………………………………………………………………………….
146
فهرست منابع ……………………………………………………………………………………………………………………………..
147
منابع فارسی …………………………………………………………………………………………………………………………………..
148
منابع انگلیسی ………………………………………………………………………………………………………………………………..
151
پیوست شمارهی 1: پرسشنامهی پژوهش …………………………………………………………………………………………………………..
154
چکیده به زبان انگلیسی……………………………………………………………………………………………………………………………………….
162
فهرست جداول
جدول شماره 3-1: معیارهای اصلی پرسشنامه و تعداد زیر معیارهای تخصیص یافته به هریک از آنها ………..
66
جدول شماره 3-2: نحوهی تخصیص امتیازها در پرسشنامه ……………………………………………………………………………..
67
جدول شماره 3-3: نحوه محاسبه امتیاز معیار رهبری ………………………………………………………………………………………
69
جدول شماره 3-4: نحوه محاسبه امتیاز معیار خط مشی و استراتژی ………………………………………………………………
69
جدول شماره 3-5: نحوه محاسبه امتیاز معیار کارکنان …………………………………………………………………………………….
70
جدول شماره 3-6: نحوه محاسبه امتیاز معیار شراکتها و منابع ………………………………………………………………………
71
جدول شماره 3-7: نحوه محاسبه امتیاز معیار فرآیندها ……………………………………………………………………………………
71
جدول شماره 3-8: نحوه محاسبه امتیاز معیار نتایج مشتریان ………………………………………………………………………….
73
جدول شماره 3-9: نحوه محاسبه امتیاز معیار کارکنان …………………………………………………………………………………….
74
جدول شماره 3-10: نحوه محاسبه امتیاز معیار نتایج جامعه ……………………………………………………………………………
75
جدول شماره 3-11: نحوه محاسبه امتیاز معیار نتایج کلیدی عملکرد ……………………………………………………………..
76
جدول شماره 4-1: دانشگاه محل خدمت پاسخگویان به پرسشنامه ………………………………………………………………….
85
جدول شماره 4-2: توزیع سن پاسخگویان به پرسشنامه …………………………………………………………………………………..
86
جدول شماره 4-3: توزیع سطح تحصیلی پاسخگویان به پرسشنامه …………………………………………………………………
87
جدول شماره 4-4: رشتهی تحصیلی پاسخگویان به پرسشنامه ………………………………………………………………………..
87
جدول شماره 4-5: سابقهی کار پاسخگویان به پرسشنامه ………………………………………………………………………………..
88
جدول شماره 4-6: خرده معیارهای رهبری و امتیاز میانگین آنها ………………………………………………………………….
90
جدول شماره 4-7: خرده معیارهای خط مشی و استراتژی و امتیاز میانگین آنها ………………………………………….
92
جدول شماره 4-8: خرده معیارهای کارکنان و امتیاز میانگین آنها ……………………………………………………………….
93
جدول شماره 4-9: خرده معیارهای مشارکتها و منابع و امتیاز میانگین آنها ……………………………………………….
95
جدول شماره 4-10: خرده معیارهای فرآیندها و امتیاز میانگین آنها ……………………………………………………………..
96
جدول شماره 4-11: امتیاز کلِ معیارهای توانمندساز از وضعیت موجود مدیریت فناوری اطلاعات در کتابخانههای مورد بررسی ………………………………………………………………………………………………..
97
98
جدول شماره 4-12: امتیاز کلِ معیارهای توانمندساز از وضعیت موجود مدیریت فناوری اطلاعات در کتابخانههای دانشگاه شهید چمران………………………………………………………………………………..
98
99
جدول شماره 4-13: امتیاز کلِ معیارهای توانمندساز از وضعیت موجود مدیریت فناوری اطلاعات در کتابخانههای دانشگاه علوم پزشکی جندیشاپور …………………………………………………………….
100
جدول شماره 4-14: خرده معیارهای نتایج مشتریان و امتیاز میانگین آنها ……………………………………………………
101
جدول شماره 4-15: خرده معیارهای نتایج کارکنان و امتیاز میانگین آنها …………………………………………………….
103
جدول شماره 4-16: خرده معیارهای نتایج جامعه و امتیاز میانگین آنها ……………………………………………………….
104
جدول شماره 4-17: خرده معیارهای دستاوردهای کلیدی عملکرد و امتیاز میانگین آنها …………………………….
106
جدول شماره 4-18: خرده معیارهای شاخصهای کلیدی عملکرد و امتیاز میانگین آنها ………………………………
107
جدول شماره 4-19: امتیازِ کلِ معیارهای نتایج از وضعیت موجود مدیریت فناوری اطلاعات در کتابخانههای مورد بررسی………………………………………………………………………………………………………………………
108
109
جدول شماره 4-20: امتیازِ کلِ معیارهای نتایج از وضعیت موجود مدیریت فناوری اطلاعات در کتابخانههای دانشگاه شهید چمران ……………………………………………………………………………………………..
110
جدول شماره 4-21: امتیازِ کلِ معیارهای نتایج از وضعیت موجود مدیریت فناوری اطلاعات در کتابخانههای دانشگاه علوم پزشکی جندیشاپور……………………………………………………………………………………
110
جدول شماره 4-22: امتیازِ کلِ وضعیت موجود مدیریت فناوری اطلاعات در کتابخانههای هر دو دانشگاه …….
111
جدول شماره 4-23: امتیازِ کلِ وضعیت موجود مدیریت فناوری اطلاعات در کتابخانههای دانشگاه شهید چمران ……………………………………………………………………………………………………………………..
113
جدول شماره 4-24: امتیازِ کلِ وضعیت موجود مدیریت فناوری اطلاعات در کتابخانههای دانشگاه علوم پزشکی جندیشاپور ………………………………………………………………………………………………………
114
جدول شماره 4-25: نتایج آزمون تی در جامعهی مورد بررسی ……………………………………………………………………….
118
جدول شماره 4-26: مقایسهی معیارهای الگوی تعالی سازمانی در مورد وضعیت مدیریت فناوری اطلاعات در کتابخانههای دانشگاههای شهید چمران و علوم پزشکی جندیشاپور ………………………………………………………
119
فهرست نمودارها
نمودار شماره 4-1: وضعیت موجود و مطلوب مدیریت فناوری اطلاعات در کتابخانههای مورد بررسی …………..
112
نمودار شماره 4-2: وضعیت موجود و مطلوب مدیریت فناوری اطلاعات در کتابخانههای دانشگاه شهید چمران …………………………………………………………………………………………………………………………….
113
113
نمودار شماره 4-3: وضعیت موجود و مطلوب مدیریت فناوری اطلاعات در کتابخانههای دانشگاه علوم پزشکی
جندیشاپور…………………………………………………………………………………………………………………………….. 115
فهرست شکلها
شکل شماره 2-1: چرخهی شش سیگما ……………………………………………………………………………………………………………
27
شکل شماره 2-2: معیارهای نُهگانهی الگوی تعالی سازمانی و امتیاز آنها ………………………………………………………
42
شکل شماره 4-1: امتیازهای کسب شدهی جامعهی مورد بررسی از معیارهای الگوی تعالی سازمانی ……………
120
شکل شماره 5-1: تأثیر پذیری مدیریت فناوری اطلاعات از مؤلفههای مشتریان و تغییرات ……………………………
125
1-1- مقدمه
مدیریت، بهعنوان مرکز ثقل و بنیاد فعالیتهای سازمانها به حساب میآید و چالشهای فراروی مدیران و شیوههای مقابله با آنها از اساسیترین وظایف این حوزه تلقی میشود. همانطور که مدیریت مدبرانه، هوشمندانه و علمی میتواند تأثیر شگرفی بر ارتقاءِ وضعیت یک سازمان بگذارد، فقر ناشی از اقدامات شتابزده، خالی از اندیشه و غیر علمی، در این حیطه، قادر است هر سازمانی را به ورطهی نابودی نزدیک گرداند.
بدون شک، تصمیمگیری یکی از وظایف اصلی مدیریت است، لیکن با توجه به اینکه تصمیمگیری بدون وجود اطلاعات و برقراری ارتباطات لازم میسر نیست، پایهی اجرایی چنین وظیفهای، فراهم آوردن اطلاعات لازم برای مدیریت است. مدیران سازمانهایی که اطلاعات اندکی در اختیار دارند، مجبورند که بهطور ناگهانی یا در تاریکی تصمیمگیری کنند که بالطبع خسارات ناشی از اینگونه تصمیمگیریها، جبران ناپذیر است.
در مقابل این وضعیت، میزان تأثیر مثبتِ تصمیمهای راهبردی صحیح و بهموقع، بر کسی پوشیده نیست. اما نکتهی درخور توجه این است که در دست داشتن اطلاعات بهموقع، صحیح، مناسب و برقراری ارتباطات در کلیهی سطوح مدیریت، خود نیازمند بهرهگیری از فناوریهای اطلاعاتی[1] است تا با اتکاء به آن، تصمیمگیری، برنامهریزی و کنترل وظایف اجرایی برای مدیر، تسهیل شود. بدون شک، “سازمانهایی که در آنها پیاده سازی و استفاده از فناوری اطلاعات با موفقیت همراه باشد، با دستاوردهای عملکردی قابل توجهی روبرو خواهند بود” (ناخدا و حری، 1384، ص. 57). با توجه به خصیصههای فناوری اطلاعات، مدیریت این فناوریها بهعنوان بخش جدیدی در دیدگاههای مدیریت مطرح شده است که میبایست به ملزومات بهکارگیری، عملکرد و محیط اجرایی آنها ضمن بررسی ابعاد، منابع اطلاعاتی و کاربردشان توجه داشت.
همانطور که فرج پهلو (1992، ص. 46) نیز بیان میدارد، بقای ملتهای امروزی، به کسب اطلاعات و بهرهگیری از فناوریهای پیشرفتهای وابسته است که در جهان امروز نقش مسلطی را در چرخهی زندگی روزانه ممالک پیشرفته ایفا مینمایند. البته، پیادهسازی و بهرهگیری از فناوریهای اطلاعاتی که همواره درحال تغییر و تحولاند، نیازمند مدیریتی است که علاوه بر داشتن دانش لازم و کافی از فناوریهای اطلاعاتی مورد نیاز سازمان، قادر به همگامی با رشد فزاینده و تغییرات دنیای فناوریهای اطلاعات باشد که البته اطمینان از حصولِ این امر، مستلزم سنجش عملکرد به منظور
فرم در حال بارگذاری ...
[جمعه 1398-07-26] [ 12:35:00 ب.ظ ]
|