و مذهبی، تن آرارایی، بدنامی، فشار روحی و روانی، چندگانگی نقش، تعارض نقش، مصرف گرایی می باشد.

یافته های تحقیق نشان داد که از میان متغیرهای مورد بررسی، متغیر نوع نقش، زمان ایفای نقش، مدت زمان ایفای نقش و باورهای سنتی و مذهبی رابطه معناداری با عملکرد خانواده نداشت؛ در حالی که متغیرهای مزاحمت اجتماعی، مصرف گرایی، چندگانگی نقش، تعارضات نقشی، فشارهای روحی و روانی، احساس بدنامی، تن آرایی و نگرش با عملکرد خانواده رابطه داشتند. نتایج رگرسیون چند متغیره از نقش معنادار چهار متغیر باورهای سنتی و مذهبی، چندگانگی نقش، فشارهای روحی و روانی و نگرش در عملکرد خانواده صورت گرفت که در این میان فشارهای روحی و روانی بیشترین نقش را در تبیین متغیر عملکرد خانواده زنان ایفا کرد.

واژگان کلیدی: آسیب شناسی، خانواده، تعارض نقش ها، زنان، نقش زنان

 فهرست مطالب

فصل اول کلیات تحقیق… 1

1-1.مقدمه. 2

1-2.  بیان مسئله. 3

1-3.  اهمیت و ضرورت تحقیق.. 7

1-4.  اهداف تحقیق.. 9

1-4-1.  هدف کلی تحقیق.. 9

1-4-2. اهداف فرعی تحقیق.. 9

1-5. کاربرد تحقیق.. 9

فصل دوم ادبیات تحقیق… 11

2-1. مقدمه. 12

2-2. پیشینه تاریخی نقش زنان.. 12

2-2-1. قرآن و ضرورت حضور زن در جامعه. 12

2-2-1-1. بیعت زنان با پیامبر)ص) (حضور سیاسی( 12

2-2-1-2. مهاجرت زنان.. 13

2-2-1-3. كسب و تلاش اقتصادی )استقلال اقتصادی زنان( 13

2-2-2. سیر تحول نقش زنان در ایران.. 14

2-2-3. سیر تحول جایگاه زنان در امر اشتغال.. 16

2-3. پیشینه تجربی پژوهش…. 18

2-3-1. پیشینه داخلی.. 18

2-3-2. پیشینه خارجی.. 27

2-4. دیدگاه های نظری.. 34

2-4-1. رویکردهای نظری نقش…. 35

2-4-1-1. کارکردگرایان.. 35

2-4-1-1-1. تفکیک نقش ها 36

2-4-1-2. رویکرد کمیابی و انباشتگی نقش…. 40

2-4-1-3. ﻧﻈﺮیه ﻣﺠﻤﻮﻋﻪ ﻧﻘﺸﯽ ﻣﺮﺗﻮن.. 41

2-4-1-4. نظریه فشار نقش ویلیام گود. 47

2-4-1-4-1. فنون کاهش فشار نقش…. 48

2-4-1-4-2. خانواده به عنوان کانون بودجه نقش…. 49

2-4-1-5. دیدگاه عقلایی گاتک…. 50

2-5. نظریه های نقش جنسیتی.. 51

2-5-1. نگرش به نقش جنسیتی.. 51

2-5-2 نظریه فمینیسم رادیکال.. 53

2-5-3. نظریه های نابرابری جنسی (فمینیسم لیبرال) 54

2-5-4. نظریه احساس تبعیض جنسیتی بلومبرگ… 55

2-5-5. نظریه طرح واره جنسیتی.. 56

2-5-6. نظریه ضرورت کارکردی نقش‌های جنسیتی.. 57

2-5-7. نظریه طبقات جنسی.. 59

2-5-8. تداوم نقش های جنسی.. 60

2-5-9.  جامعهپذیری جنسیتی.. 61

 

2-5-10. نظریه نیازهای سرمایه داری.. 62

2-5-11. نظریه پدر سالاری.. 63

2-5-12. زنان و شبکه اجتماعی.. 64

2-6. بررسی نقش‌های مختلف زنان با استفاده از نظریات… 65

2-6-1. نقش خانه داری (كدبانوگری) 65

2-6-2. نقش مادری (فرزندداری) 66

2-6-3.  نقش تیمارداری.. 68

2-6-4. نقش همسری.. 68

2-6-5. نقش عروس در خانواده‌ خود و همسر. 69

2-6-6. نقش كارمندی.. 69

2-7. رویکردهای جامعه شناختی در مورد خانواده 70

2-7-1. پارسونز. 70

2-7-2. تحول در کارکرد خانواده؛ کونیگ…. 72

2-7-3. خانواده دموکراتیک؛ گیدنز. 73

2-7-4. تئوری تعارض…. 75

2-7-4-1. اسکانزونی.. 75

2-7-6. تئوری مبادله. 80

2-7-6-1. نظریه هومنز. 84

2-7-7. داغ اجتماعی.. 85

2-7-8. نظریه برچسب زنی(انگ زنی) 88

2-7-8-1. فرانک تاننبوم. 90

2-7-8-2. ادوین لمرت… 91

2-7-8-3. هاوارد بکر. 91

2-7-9. تئوری زیست جامعه شناختی.. 92

2-7-10. مدیریت تن.. 93

2-7-10-1. آنتونی گیدنز. 93

2-7-10-2. مدگرایی.. 94

2-7-11. تحول در هویت زنانه. 96

2-7-12. نقش دوگانه زن.. 96

2-7-13. دوگانگی شغلی زوجین.. 97

2-7-14. ناسازگاری فشار نقش‌های كار- خانواده گرین هاوس و بیوتل.. 98

2-8. رویکردهای جامعه شناختی درمورد نگرش…. 102

2-8-1. الگوی ساختی کارکردی پارسونز. 102

2-8-2. بی سازمانی اجتماعی.. 103

2-8-3. مکتب تفهمی.. 104

2-9. چارچوب نظری.. 105

2-10. فرضیات پژوهش…. 111

2-11. مدل نظری پژوهش…. 111

فصل سوم روش شناسی تحقیق… 113

3-1. مقدمه. 114

3-2. روش پژوهش…. 115

3-3. جامعه آماری.. 115

3-4. حجم نمونه و شیوه نمونه گیری.. 115

3-5. ابزارگردآوری داده ها 117

3-6. تعاریف نظری و عملیاتی متغیرهای تحقیق.. 120

3-6-1. متغیرهای مستقل.. 120

3-6-1-1. سن.. 120

3-6-1-2. وضعیت تأهل.. 120

3-6-1-3. تعداد فرزندان.. 121

3-6-1-4. پایگاه اقتصادی _ اجتماعی.. 121

3-6-1-4-1. درآمد. 122

3-6-1-4-2. وضعیت اشتغال.. 122

3-6-1-4-3. میزان تحصیلات خود و همسر. 122

3-6-1-5. موقعیت زمانی ایفای نقش…. 123

3-6-1-6. مدت زمان ایفای نقش…. 123

3-6-1-7. نوع نقش…. 123

3-6-1-8. آسیب شناسی نقش زنان در جامعه. 126

3-6-2. متغیر وابسته. 140

3-6-2-1. عملکرد خانواده 140

3-7. اعتبار و پایایی.. 146

3-8.تکنیک های مورد استفاده در تجزیه و تحلیل داده ها 147

فصل چهارم تجزیه و تحلیل داده ها 149

4-1 مقدمه. 150

4-2 یافته های توصیفی.. 151

4-2-1  سن.. 151

4-2-2  وضعیت تأهل.. 152

4-2-3  تعداد فرزندان.. 153

4-2-4 . تحصیلات… 154

4-2-5 میزان تحصیلات همسر. 155

4-2-7  وضعیت اشتغال.. 157

4-2-8. زمان ایفای نقش در طول شبانه روز 158

4-2-9. تعداد ساعات حضور در بیرون از خانه. 159

4-2-10. نوع نقش…. 160

4-2-11.مزاحمت های اجتماعی.. 163

4-2-12. کاهش باورهای دینی و سنتی.. 165

4-2-13.مصرف گرایی.. 167

4-2-14. چندگانگی نقش…. 169

4-2-15. تعارضات نقشی.. 171

4-2-16. فشارهای روحی و روانی.. 173

4-2-17. احساس بدنامی.. 175

4-2-18. تن آرایی.. 177

4-2-19.نگرش زنان به حضور در اجتماع. 179

4-2-20. عملکرد خانواده 181

4-3- تحلیل استنباطی.. 183

4-3-1. آزمون متغیرهای زمینه ای.. 183

4-3-1-1. وضعیت تاهل و عملکرد خانواده 183

4-3-1-2. وضعیت اشتغال و عملکرد خانوده 183

4-3-1-3. پایگاه اقتصادی اجتماعی و عملکرد خانواده 184

4-3-2. آزمون فرضیه ها 185

4-3-2-1. زمان ایفای نقش با عملکرد خانواده 185

4-3-2-2: مدت زمان ایفای نقش و عملکرد خانواده 186

4-3-2-3. تعدد نقش و عملکرد خانواده 187

4-3-2-4. مزاحمت های اجتماعی و عملکرد خانواده 188

4-3-2-5. کاهش باورهای سنتی و مذهبی و عملکرد خانواده 189

4-3-2-6: مصرف گرایی و عملکرد خانواده 190

4-3-2-7 چندگانگی نقش و عملکرد خانواده 191

4-3-2-8. تعارضات نقشی و عملکرد خانواده 192

4-3-2-9.: فشارهای روحی و روانی و عملکرد خانواده 193

4-3-2-10. احساس بدنامی و عملکرد خانواده 194

4-3-2-11. تن آرایی و عملکرد خانواده 195

4-3-2-12. نوع نگرش به حضور زنان در اجتماع و عملکرد خانواده 196

4-4. ماتریس همبستگی.. 197

 فصل پنجم نتیجه گیری و پیشنهادات… 199

5-1. مقدمه. 200

5-2. خلاصه یافته ها 202

5-3. بحث و نتیجه گیری.. 205

5-4. پیشنهادات تحقیق.. 212

5-4-1. پیشنهادات آموزشی.. 212

5-4-2. پیشنهادات اجرایی.. 214

5-4-3. پیشنهادات پژوهشی.. 215

5-5. محدودیت‌ها و مشکلات پژوهش…. 216

ضمائم.. 217

منابع و مآخذ. 222

1.مقدمه

     تاثیر دگرگونی های اقتصادی – اجتماعی بالاخص کنش متقابل میان زن و شوهر، تغییر در مفهوم نقش است. دگرگونی های اجتماعی و تحول در الگوهای زندگی جوامع شهری و ورود زنان به اجتماع، موجب تغییر و تحول در نگرش افراد در توزیع نقش ها و به تبع آن توزیع قدرت در خانواده شده است. خانواده کانون اصلی در چگونگی توزیع و نحوه ی اعمال قدرت در شکل گیری و رشد شخصیت افراد، اجتماعی شدن فرزندان، عزت نفس، انسجام و حتی احساس رضایت و رضایتمندی زناشویی تاثیر می گذارد (سابین، 1995 به نقل از عادل نژاد، 1393: 2).

 نقش زن، در حفظ و ارتقای سلامت جسمی، روانی و اجتماعی فرد در خانواده و جامعه بدون جایگزین است و همواره با برعهده داشتن مسئولیت خطیر پرورش نسل آینده در نظام طبیعی و تداوم بخشیدن به این نقش در خانواده و جامعه به گونه ای موثر در روند توسعه اجتماعی نقش دارند و همین طور با  توجه به این که در ایران افزایش اشتغال زنان در دهه های اخیر صورت گرفته است و با پیشرفت جوامع و افزایش سطح تحصیلات زنان، تمایل آن ها به مشارکت های اجتماعی و پذیرش نقش های اجتماعی افزایش یافته است؛ بنابراین با توجه به نیاز جامعه و حفظ خانواده، شناخت عوامل ایجاد کننده نارضایتی و آسیب های فردی و اجتماعی در بین زنان و بررسی نگرش زنان به نقش های