(ممکن است هنگام انتقال از فایل اصلی به داخل سایت بعضی متون به هم بریزد یا بعضی نمادها و اشکال درج نشود ولی در فایل دانلودی همه چیز مرتب و کامل است)

فهرست موضوعات

فصل اول: کلیات تحقیق…………………………………………………………………………………………………………………………..1

1-1- مقدمه…………………………………………………………………………………………………………………………………………..2

1-2- بیان مسأله……………………………………………………………………………………………………………………………………..3

1-3- اهمیت و ضرورت تحقیق ………………………………………………………………………………………………………………4

1-4- اهداف و سوالات…………………………………………………………………………………………………………………………..5

1-4-1- اهداف……………………………………………………………………………………………………………………………………5

1-4-1-1- هدف کلی………………………………………………………………………………………………………………………….5

1-4-1-2- اهداف اختصاصی………………………………………………………………………………………………………………..5

1-4-2- سوالات………………………………………………………………………………………………………………………………….5

1-5- محدوده تحقیق………………………………………………………………………………………………………………………………6

1-6- محدودیت تحقیق…………………………………………………………………………………………………………………………..6

1-7- واژه­های کلیدی……………………………………………………………………………………………………………………………..6

فصل دوم: مبانی نظری تحقیق…………………………………………………………………………………………………………………..8

2-1- مقدمه…………………………………………………………………………………………………………………………………………..9

– بخش اول…………………………………………………………………………………………………………………………………………10

2-2- پذیرش……………………………………………………………………………………………………………………………………….10

2-2-1- تعریف پذیرش……………………………………………………………………………………………………………………..10

2-2-2- پذیرش فن­آوری……………………………………………………………………………………………………………………10

2-2-3- موانع پذیرش فن­آوری……………………………………………………………………………………………………………11

– بخش دوم…………………………………………………………………………………………………………………………………………12

2-3- منشاء آفات…………………………………………………………………………………………………………………………………12

2-3-1- تاریخچه کنترل آفات……………………………………………………………………………………………………………..12

2-3-1-1- دوره روش­های سنتی…………………………………………………………………………………………………………12

2-3-1-2- دوره آفت­کش­ها………………………………………………………………………………………………………………..12

2-3-1-3- دوره مدیریت تلفیقی آفات…………………………………………………………………………………………………13

2-4- مدیریت تلفیقی آفات (IPM)……………………………………………………………………………………………………….13

2-4-1- مزایای مدیریت تلفیقی   آفات…………………………………………………………………………………………………..13

2-4-2- عملیات مدیریت تلفیقی آفات…………………………………………………………………………………………………14

2-4-2-1- روش­های کنترل زراعی………………………………………………………………………………………………………14

2-4-2-2- روش­های کنترل بیولوژیک…………………………………………………………………………………………………15

2-4-2-3- روش­های کنترل فیزیکی…………………………………………………………………………………………………….15

2-4-2-4- روش­های کنترل مکانیکی…………………………………………………………………………………………………..15

2-4-2-5- روش­های کنترل شیمیایی……………………………………………………………………………………………………15

2-4-3- ویژگی­های مگس زیتون…………………………………………………………………………………………………………16

2-4-3-1- شکل­شناسی……………………………………………………………………………………………………………………..16

2-4-3-2- زیست­شناسی مگس زیتون………………………………………………………………………………………………….16

2-4-3-3- اهمیت اقتصادی مگس زیتون……………………………………………………………………………………………..18

2-4-3-4- علائم خسارت مگس زیتون………………………………………………………………………………………………..19

– بخش سوم………………………………………………………………………………………………………………………………………..19

2-4-4- مدیریت تلفیقی مگس زیتون در جهان و ایران…………………………………………………………………………..19

2-4-4-1- ردیابی مگس زیتون……………………………………………………………………………………………………………19

2-4-4-1-1- ردیابی مگس زیتون با بهره گرفتن از تله زرد چسبنده………………………………………………………………19

2-4-4-1-2- ردیابی مگس زیتون با بهره گرفتن از تله مکفیل………………………………………………………………………19

2-4-4-1-3- ردیابی مگس زیتون با بهره گرفتن از تله فرمونی……………………………………………………………………..20

2-4-4-1-4- ردیابی مگس زیتون با بهره گرفتن از اکوتراپ…………………………………………………………………………20

2-4-4-1-5- ردیابی مگس زیتون با بهره گرفتن از بطری­های شفاف…………………………………………………………….20

2-4-4-2- روش­های کنترل مگس زیتون……………………………………………………………………………………………..21

2-4-4-2-1- مبارزه قانونی (اقدامات قرنطینه­ای)…………………………………………………………………………………..21

2-4-4-2-2- مبارزه زراعی………………………………………………………………………………………………………………..21

2-4-4-2-3- مبارزه مکانیکی……………………………………………………………………………………………………………..21

2-4-4-2-4- مبارزه ژنتیکی با بهره گرفتن از روش نرعقیمی………………………………………………………………………..22

2-4-4-2-5- مبارزه بیولوژیک……………………………………………………………………………………………………………22

2-4-4-2-6- مبارزه شیمیایی……………………………………………………………………………………………………………..22

2-4-4-2-6-1- کنترل شیمیایی همراه با جلب­کننده­ های حشرات کامل……………………………………………………23

2-4-4-2-6-1-1- طعمه­پاشی لکه­ای………………………………………………………………………………………………….24

2-4-4-2-6-1-2- طعمه­پاشی ردیفی………………………………………………………………………………………………….24

2-4-4-2-6-1-3- طعمه­پاشی هوایی………………………………………………………………………………………………….24

2-4-4-2-7- استفاده از ذرات کائولین برای محافظت میوه از مگس زیتون……………………………………………….25

– بخش چهارم……………………………………………………………………………………………………………………………………..25

2-5- پیشینه تحقیق………………………………………………………………………………………………………………………………25

– فصل سوم…………………………………………………………………………………………………………………………………………38

– متدولوژی تحقیق……………………………………………………………………………………………………………………………….39

3-1- موقعیت جغرافیایی منطقه مورد مطالعه……………………………………………………………………………………………40

3-1-1- معرفی شهرستان رودبار………………………………………………………………………………………………………….40

3-2- روش تحقیق……………………………………………………………………………………………………………………………….42

3-3- جامعه و نمونه آماری……………………………………………………………………………………………………………………42

3-4- ابزار پژوهش……………………………………………………………………………………………………………………………….43

3-5- روایی و پایایی ابزار اندازه ­گیری……………………………………………………………………………………………………..44

3-5-1- روایی…………………………………………………………………………………………………………………………………..44

3-5-2- پایایی…………………………………………………………………………………………………………………………………..44

3-6- متغیرهای تحقیق و تعاریف عملیاتی……………………………………………………………………………………………….45

3-6-1- متغیرهای مستقل……………………………………………………………………………………………………………………45

3-6-1-1- ویژگی­های فردی………………………………………………………………………………………………………………45

3-6-1-2- ویژگی­های نظام زراعی………………………………………………………………………………………………………45

3-6-1-3- ویژگی­های اقتصادی باغداران زیتون…………………………………………………………………………………….45

3-6-1-4- نفوذپذیری اجتماعی باغداران زیتون…………………………………………………………………………………….45

3-6-1-5- همکارب با نهادها……………………………………………………………………………………………………………..45

3-6-1-6- مشارکت اجتماعی باغداران زیتون……………………………………………………………………………………….46

3-6-1-7- فعالیت­های آموزشی- ترویجی باغداران زیتون………………………………………………………………………46

3-6-1-8- دانش فنی باغداران زیتون…………………………………………………………………………………………………..46

3-6-1-9- نوع کانال­های ارتباطی باغداران زیتون………………………………………………………………………………….46

3-6-1-10- نوع روش مورد استفاده برای مدیریت تلفیقی آفت مگس زیتون…………………………………………….47

3-6-1-11- دلایل عمده عدم انگیزه باغداران برای مدیریت تلفیقی مگس زیتون……………………………………….47

3-7- فرضیه­ های تحقیق………………………………………………………………………………………………………………………..47

3-8- روش تجزیه و تحلیل داده­ها…………………………………………………………………………………………………………49

3-8-1- آمار توصیفی…………………………………………………………………………………………………………………………49

3-8-2- آمار استنباطی………………………………………………………………………………………………………………………..49

فصل چهارم: تجزیه و تحلیل داده­ها…………………………………………………………………………………………………………51

4-1- مقدمه…………………………………………………………………………………………………………………………………………52

4-2- یافته­ های توصیفی………………………………………………………………………………………………………………………..52

4-2-1- ویژگی­های فردی…………………………………………………………………………………………………………………..52

4-2-2- ویژگی­های نظام زراعی…………………………………………………………………………………………………………..54

4-2-3- ویژگی­های اقتصادی………………………………………………………………………………………………………………55

4-2-4- نفوذپذیری اجتماعی………………………………………………………………………………………………………………58

4-2-5- همکاری با نهادها………………………………………………………………………………………………………………….59

4-2-6- مشارکت اجتماعی…………………………………………………………………………………………………………………60

4-2-7- فعالیت­های آموزشی- ترویجی………………………………………………………………………………………………..61

4-2-8- دانش فنی……………………………………………………………………………………………………………………………..62

4-2-9- سه اولویت مهم برای کسب اطلاعات در زمینه مدیریت تلفیقی مگس زیتون…………………………………64

4-2-10- استفاده از روش­های کنترل مگس زیتون در دوسال اخیر…………………………………………………………..65

4-2-11- سه دلیل عمده ایجاد عدم انگیزه در باغداران زیتون برای مدیریت تلفیقی مگس زیتون…………………65

4-3- یافته­ های استنباطی………………………………………………………………………………………………………………………..66

4-3-1- بررسی روابط بین متغیرهای اسمی با متغیر وابسته……………………………………………………………………..66

4-3-2- بررسی روابط بین متغیرهای پیش­بین با متغیر وابسته از طریق ضرایب همبستگی پیرسون و اسپیرمن..67

4-3-3- تحلیل تشخیصی……………………………………………………………………………………………………………………69

فصل پنجم……………………………………………………………………………………………………………………………………………74

– بحث، نتیجه­گیری و پیشنهادها……………………………………………………………………………………………………………..75

5-1- مرور کلی بر تحقیق……………………………………………………………………………………………………………………..76

5-1-1- مقدمه…………………………………………………………………………………………………………………………………..76

5-1-2- اهداف و سوالات…………………………………………………………………………………………………………………..76

5-1-3- محدوده تحقیق……………………………………………………………………………………………………………………..77

5-1-4- محدودیت تحقیق………………………………………………………………………………………………………………….77

5-1-5- روش و نوع تحقیق………………………………………………………………………………………………………………..77

5-1-6- متغیرهای تحقیق……………………………………………………………………………………………………………………77

5-1-6-1- متغیرهای مستقل……………………………………………………………………………………………………………….77

5-1-6-2- متغیرهای وابسته……………………………………………………………………………………………………………….77

5-1-7- فرضیه­ های تحقیق………………………………………………………………………………………………………………….77

5-2- نتیجه­گیری………………………………………………………………………………………………………………………………….78

5-2-1- یافته­ های توصیفی………………………………………………………………………………………………………………….78

5-2-2- یافته­ های استنباطی…………………………………………………………………………………………………………………82

5-3- بحث………………………………………………………………………………………………………………………………………….83

5-4- پیشنهادها……………………………………………………………………………………………………………………………………85

5-4-1- پیشنهادهای پژوهش حاضر…………………………………………………………………………………………………….85

5-4-2- پیشنهادهایی برای پژوهش­های آینده………………………………………………………………………………………..86

– منابع و مأخذ……………………………………………………………………………………………………………………………………..87

– پیوست­ها………………………………………………………………………………………………………………………………………….96

– پرسشنامه………………………………………………………………………………………………………………………………………….97

 

فهرست جداول

جدول 3-1- ارزش عددی گویه­های پرسش­نامه. 43

جدول 3-2- ارزش عددی گویه­های پرسش­نامه. 44

جدول3-3- میزان اعتماد (پایایی) پرسش­نامه با بهره گرفتن از روش آلفای كرونباخ.. 44

جدول 4-1- توزیع فراوانی ویژگی­های فردی زیتون­کاران.. 53

جدول  4-2- توزیع فراوانی ویژگی­های نظام زراعی باغداران زیتون.. 55

جدول 4-3-  توزیع فراوانی ویژگی­های اقتصادی باغداران زیتون.. 56

جدول 4-4- میزان نفوذ­پذیری اجتماعی باغداران زیتون به ترتیب اهمیت موضوع.. 58

جدول 4-5- توزیع فراوانی باغداران مورد مطالعه برحسب میزان نفوذ­پذیری اجتماعی.. 59

جدول 4-6- میزان همکاری باغداران زیتون با نهادها، به ترتیب اهمیت موضوع.. 59

جدول 4-7- توزیع فراوانی باغداران مورد مطالعه بر حسب همکاری با نهادها. 60

جدول 4-8- میزان مشارکت اجتماعی باغداران زیتون به ترتیب اهمیت موضوع.. 60

جدول 4-9- توزیع فراوانی باغداران مورد مطالعه بر حسب میزان مشارکت اجتماعی.. 61

جدول 4-10- میزان فعالیت­های آموزشی-ترویجی باغداران زیتون به ترتیب اهمیت موضوع.. 62

جدول 4-11- توزیع فراوانی باغداران مورد مطالعه بر حسب میزان فعالیت­های آموزشی.. 62

جدول 4-12- میزان دانش­فنی باغداران زیتون به ترتیب اهمیت موضوع.. 63

جدول 4-13- توزیع فراوانی باغداران مورد مطالعه بر حسب میزان دانش فنی.. 64

جدول 4-14- روش­های کسب اطلاعات باغداران زیتون در زمینه مدیریت تلفیقی مگس زیتون.. 64

جدول 4-15- استفاده از روش­های کنترل مگس زیتون در دوسال اخیر. 65

جدول 4-16- دلایل عدم انگیز باغداران برای مدیریت تلفیقی مگس زیتون.. 66

جدول 4-17- بررسی تاثیر ویژگی­های فردی، زراعی، اقتصادی در میزان استفاده از روش­های کنترل آفت مگس زیتون با بهره گرفتن از کای­اسکویر. 66

جدول 4-18- متغیرها، مقیاس متغیرها، ضریب همبستگی و سطوح معنی­داری آن­ها در جامعه آماری باغداران  زیتون         67

جدول 4-19– تفسیر ضریب همبستگی.. 68

جدول 4-20- متغیرهای وارد­شده در تابع تشخیص به روش گام به گام. 70

جدول 4-21- نتایج حاصل از آزمون معنی­داری تابع.. 71

جدول 4-22- ضرایب تابع تشخیص کانونی.. 71

جدول 4-23- ماتریس ساختار. 72

جدول 4-24- نتایج طبقه ­بندی پاسخ­گویان بر مبنای تابع تشخیص گام به گام. 73

 

فهرست شکل­ها

شکل 2-1- چارچوب نظری تحقیق.. 37

شکل 2-2- نقشه استان گیلان.. 40

شکل 3-1- نقشه شهرستان رودبار. 41

 

فصل اول
کلیات تحقیق

 

1–1– مقدمه                                                    

میزان خسارت­های وارده به تولیدات­کشاورزی به­وسیله علف­های­هرز، بیماری­ها، حشرات و سایرآفات از مجموع خسارت­های وارده به محصولات­کشاورزی که در حدود 35 درصد می­باشد، به ترتیب 45، 30، 20 و 5 درصد تعیین شده است.اگر چه کنترل شیمیایی در مورد بسیاری از عوامل خسارت­زا موثر بوده و تحول زیادی در افزایش تولید بوجود آورده است، اما هزینه و تاثیر نامطلوب آنها بر محیط­زیست و کیفیت محصولات کشاورزی منجر به توجه بیشتر به استفاده از روش­هایی شده است که در آنها نیاز به مصرف مواد شیمیایی کم بوده یا نباشد (رنجبر و همکاران، 1386). تولید محصولات کشاورزی علاوه بر شرایط اقلیمی و مخاطرات پیش ­بینی نشده در وهله اول تابع عوامل مدیریتی خاصی است که تاثیرات مهمی در تولید پایدار کشاورزی دارد. این عوامل به طور کلی شامل مدیریت خاک، آب، آفات و بازاریابی است که هر یک از این بخش­ها، خود دارای مسایل و معضلات بی­شماری است، اما در این بین، مدیریت تلفیقی آفات نقش مهمی در فرآیند تولید محصولات کشاورزی دارد (نوری و همکاران، 1390). خسارت آفات به محصولات کشاورزی دارای سابقه طولانی بوده و هر ساله با وجود مصرف سموم شیمیایی نه تنها خسارت آفات کنترل نمی­شود، بلکه سطح آلودگی مزارع نیز افزایش می­یابد ( نوری و همکاران، 1385 به نقل از شریفی مقدم، 1383).

در سال­های اخیر و با توجه بیشتر بشر به محیط زیست، کارگزاران بخش، مدیریت تلفیقی آفات را به­منظور کنترل آفات و بیماری­های گیاهی معرفی نموده ­اند که مفید و در عین حال بیشتر از دیگر راهکارها به طبیعت نزدیک می­باشد.

مدیریت تلفیقی آفات، یک رهیافت موثر و حساس از نظر محیط زیست برای مدیریت آفات است که بر ترکیبی از روش­های معمول تکیه دارد. برنامه ­های مدیریت تلفیقی آفات از اطلاعات جامع و جاری درباره چرخه زندگی آفات و ارتباطات آنها با محیط استفاده می­ کند (2009 Ofuoku et al.,). ترویج اثر بخش مدیریت تلفیقی آفات نیازمند شناسایی محورها و مؤلفه­ های اصلی مدیریت تلفیقی آفات به­منظور سیاست­گذاری و برنامه ­ریزی عملی با مشارکت کشاورزان است. این مهم می ­تواند از طریق اجرای برنامه ­های مدیریت تلفیقی از طریق رهیافت­های مشارکتی ترویجی همانند رهیافت مدارس مزرعه­ای صورت گیرد، زیرا در فرآیند توسعه سرمایه انسانی مهم­ترین عامل به­شمار می­آید و استفاده از رهیافت­های مشارکتی عامل موفقیت برنامه ­های توسعه کشاورزی از جمله مدیریت تلفیقی آفات محسوب می­شود(شریفی و همکاران، 1386).

علی­­رغم تلاش­های فراوانی که در دهه­های اخیر برای آموزش روستائیان صورت گرفته، هنوز دانش و آگاهی روستاییان برای مدیریت تلفیقی آفات کافی نیست. این امر از آن حکایت دارد که شیوه ­های به­کار گرفته شده از کارایی لازم برخوردار نبوده است. موفقیت برنامه ­های مدیریت تلفیقی آفات به انگیزش­ها، مهارت­ها، و دانش کشاورزان و همچنین مشارکت گروه­های محلی و جوامع بستگی دارد.

زیتون به عنوان یکی از محصولات باغی، به لحاظ نقشی که در راستای تولید روغن خوراکی دارد، از جایگاه ویژه­­ای در جهان برخوردار است. تولید زیتون به دلیل تاثیرپذیری از عوامل جوی و محیطی در کنار مشکل آفات و بیماری­های گیاهی، در امر تولید با خطر مواجه می­باشد. آفت مگس زیتون (Bacterocera oleae)  یکی از آفات مهم زیتون­کاری­های کشور بوده که با توجه به جدید بودن آفت مگس زیتون در ایران، و از طرفی بالا بودن میزان خسارت آن خصوصاً در استانهای گیلان، قزوین و زنجان، این آفت یکی از محدودکننده­ترین عوامل توسعه کشت زیتون در کشور و خصوصاً در شهرستان رودبار می­باشد و با بررسی مرور منابع داخلی، هیچگونه تحقیقی در زمینه شناسایی عوامل موثر بر عدم پذیرش مدیریت تلفیقی آفت مگس زیتون در کشور صورت نگرفته است. لذا این تحقیق سعی دارد با شناسایی عوامل موثر بر عدم پذیرش مدیریت تلفیقی آفت مگس زیتون توسط باغداران شهرستان رودبار، گام موثری درجهت افزایش این پذیرش زیتون­کاران شهرستان رودبار بردارد.

1-2- بیان­مسأله

آفات و بیماریهای­گیاهی از عوامل مهم تهدید­کننده و محدودکننده توسعه کشت زیتون یا هر نبات دیگری نیز می­باشند. نیاز مبرم کشور به روغن و وابستگی شدید به خارج از کشور جهت تأمین آن باعث شد تا سیاست‌گذاران بخش کشاورزی به منظور کاهش وابستگی اقدام به توسعه سطح زیر کشت گیاهان روغنی برای نیل به این هدف کنند که در این راستا یکی از گیاهانی که مقرر شد سطح زیر کشت آن به شدت افزایش یابد، زیتون بود. با توجه به برنامه وزارت جهادکشاورزی در راستای خودکفایی روغن خوراکی، جایگاه زیتون در تولید روغن مورد نیاز کشور از اهمیت بالایی برخوردار است. شهرستان رودبار دارای1/7804 هکتار (تا پایان سال 91) سطح زیر کشت زیتون، که از این سطوح 9/5625 هکتار باغات بارده و 2/2178 هکتار باغات غیربارده می­بوده (صالحی، سازمان جهاد­کشاورزی استان گیلان) و بدین­جهت یکی از قطب­های تولید زیتون و نیز روغن زیتون در سطح کشور می­باشد. تا چندی پیش به جز شرایط آب و هوایی فاکتور دیگری به طور عمده تهدید کننده این برنامه توسعه نبود ولی از مردادماه سال 83 که برای اولین‌بار آفت مگس زیتون از کشور گزارش شد، زنگ خطر به صدا درآمد و در مدت کمتر از سه ماه دامنه گسترش آفت ۱۳ استان را در بر گرفت. مگس زیتون یکی از مهم‌ترین آفات زیتون است. لارو این آفت با تغذیه از گوشت میوه، باعث ریزش میوه‌ها قبل از برداشت، کاهش کیفیت روغن زیتون و باعث ورود قارچ‌های بیماری­زا از محل سوراخ ورودی لاروها شده و اسیدیته داخل میوه‌ها را به میزان دو تا چهار برابر افزایش می­دهد. اگر میوه‌ها از واریته‌های کنسروی باشد، بازارپسندی محصول به واسطه خسارت مستقیم لاروها از بین می‌رود و هم‌چنین این حشره قادر است باکتری مولد گال زیتون را هم انتقال دهد.

وزارت جهادکشاورزی به جهت جلوگیری از خسارت آفت مگس زیتون، هر ساله هزینه­ های هنگفتی را جهت تهیه و تدارک عوامل و تجهیزات مدیریت تلفیقی آفت متقبل می­شود و خصوصاً نهاده­های کنترل مگس زیتون از قبیل کارت زرد چسبنده، پروتئین هیدرولیزات و سم مالاتیون را بصورت رایگان در اختیار باغ­داران قرار می­دهد ولی باغ­داران زیتون برای کنترل آفت مگس زیتون با مدیریت جهادکشاورزی شهرستان رودبار به روش مدیریت تلفیقی، همکاری نمی­نمایند (سازمان جهاد کشاورزی استان گیلان، 1391). از آنجایی­که به­دلیل وجود عوامل متعدد فردی، فرهنگی، اجتماعی و اقتصادی پیرامون کشاورزان، عوامل زیادی در پذیرش و عدم پذیرش و تغییر در سیستم تاثیر­گذار هستند، بنابراین شناسایی این عوامل و جهت دادن سیاستها به سمت آنها، از جمله راهکارهای اصلی برای پذیرش مدیریت تلفیقی آفت مگس زیتون (Bactrocera oleae) برای باغداران زیتون است لذا این تحقیق سعی دارد عوامل دخیل در عدم­ مشارکت باغ­داران زیتون شهرستان رودبار در مدیریت تلفیقی آفت مگس زیتون را شناسایی، تا براساس آن بتوان راهکاری در جهت افزایش پذیرش مدیریت تلفیقی آفت مگس زیتون توسط باغ­داران زیتون شهرستان رودبار ارائه نماید تا راه­گشای کارشناسان مجری طرح باشد.

1-3- اهمیت و ضرورت تحقیق

اهمیت موانع پذیرش فن­آوری­ها در توسعه کشاورزی پایدار، شناخت این عوامل کمتر به صورت یک موضوع فرعی و در چارچوب شناخت عوامل موثر بر پذیرش در مطالعات پیشین به آن پرداخته شده است. به همین دلیل، نمی­توان چارچوب مشخصی برای شناخت موانع اصلی یافت. نکته شایان توجه دیگر، وابسته بودن موانع پذیرش به زمینه اقتصادی، اجتماعی و اکولوژیکی منطقه­ای است که فن­آوری­ها در آنجا معرفی شده است که به احتمال زیاد علت اصلی آن، خلاء و نبود یک چارچوب مشخص است (ویسی و همکاران، 1388).

از آنجائی­که کشاورزی به عنوان منبع اصلی در­آمدی 51 درصد جمعیت جهان است، خسارت ناشی از آفات می ­تواند منجر به کاهش معنی­داری در عملکرد و در­آمد شود (FAO, 2009). مگس زیتون به چندین گونه از زیتون­های وحشی نیز حمله می­ کند (Rice, 2000). لارو مگس با تغذیه از میوه­ی زیتون باعث ریزش میوه­ها قبل از برداشت، کاهش کیفیت روغن زیتون، افزایش اسیدیته میوه و ورود قارچ­های پاتوژن از سوراخ ورودی می­شود (Whit and Elson-Haris, 1992).

مگس زیتون (Bactrocera oleae) یکی از مهم­ترین آفات زیتون در مناطق زیتون­خیز دنیا محسوب می­شود(سروش و همکاران، 1389). در باغ­هایی که اقدامات کنترلی در آن­ها اجرا نمی­ شود این آفت تا 100 درصد خسارت ایجاد می­ کند (Cristofard et al., 2005). در ایران از گذشته­ی دور مگس زیتون جزء آفات قرنطینه­ای بوده است. برای اولین بار در تاریخ پنجم مردادماه سال 83 در منطقه­ی رستم­آباد به وجود این آفت پی بردند. متعاقب مشاهده­ آفت در استان گیلان، آلودگی در زیتون­کاری­های سایر استان­ها، از جمله زنجان و قزوین نیز مشخص شد. با ردیابی­هایی که از این آفت در کل کشور به عمل آمد، مشخص شد که بیشتر نقاط زیتون­کاری شده­ی کشور آلوده هستند (Jafari and Rezaei, 2005).

با توجه به اهمیت ویژه­ای که این آفت از نظر زیان اقتصادی روی میوه­ی زیتون دارد، لازمه تهیه­ برنامه اصولی در مدیریت کنترل آن می­باشد. سازمان حفظ­نباتات کشور برای کنترل آفت مگس زیتون از سال 83 در سطح استان­های گیلان، قزوین و زنجان که بیشترین آلودگی به این آفت را داشتند اقدام به توزیع لوازم و تجهیزات کنترل این آفت نمود. در همین سال مقدار 1035000 کیلوگرم میوه آلوده به مگس زیتون، به جهت مبارزه با این آفت در شهرستان رودبار معدوم گردید و در همان سال خسارتی بین90-10 درصد به محصول زیتون باغات شهرستان رودبار وارد آمد (سازمان جهاد کشاورزی استان گیلان). هم اکنون سازمان حفظ­نباتات با همکاری بخش­های ترویج و حفظ­نباتات مدیریت­ جهاد کشاورزی شهرستان­ رودبار در حال مدیریت تلفیقی این آفت می­باشد و با برگزاری کلاس­های آموزشی، برنامه رادیویی، توزیع لوازم و امکانات مبارزه با آفت

 

چکیده

با توجه به این که اطفال بزهکار در مرحله رشد و یادگیری قرار دارند، سیاست گذاران جنایی به منظور عادلانه و اثربخش تر کردن تدابیر و اقدامات عدالت کیفری و در راستای حمایت از این دسته از بزهکاران، نظام ویژه ای را پایه ریزی نموده اند. در این رابطه، می توان به پیش بینی کیفیات مخففه در خصوص جرایم ارتکابی توسط کودکان و نوجوانان بزهکار اشاره نمود که علاوه بر پیشگیری از تکرار جرایم توسط آن ها، شرایط مساعدتری را برای اصلاح این گروه از بزهکاران مهیا می سازد. قانون گذار داخلی نیز به اهمیت این موضوع واقف بوده و در دوره های تقنینی گوناگون قبل و پس از وقوع انقلاب اسلامی 1357، با شرایطی، اعمال جهات تخفیف را در خصوص اطفال بزهکار مقرر داشته بود. نقطه اوج رویکرد مزبور را می توان در قانون مجازات اسلامی مصوب 1392 مشاهده نمود که در آن، برخی مقررات برای نخستین بار در خصوص موضوع مورد بحث، پیش بینی گردیدند. لذا، در پایان نامه پیش رو، پس از تشریح مفاهیم ضروری، مبانی و تاریخچه مسؤولیت کیفری اطفال، به بررسی جهات مخففه مجازات در خصوص کودکان بزهکار و آثار آن مطابق با قانون مجازات اسلامی مصوب 1392 و سایر قوانین پرداخته شده است.

کلیدواژگان: کیفیات مخففه، کودکان بزهکار، جرم، مسؤولیت کیفری، بلوغ.

 

فصل اول : کلیات

مقدمه

از جمله اهداف اصلی برقراری سیاست‌گذاری‌ کیفری و یا به عبارت بهتر، اجرای مجازات در هر کشور از جمله ایران، لزوم تحقق اجرا، اصلاح و درمان مجرمین و از طرفی تأثیر مجازات با توجه به وضعیت جسمانی و اجتماعی مجرم است. در این رابطه، کیفیات مخففه به عنوان یکی از پیامدهای اصل فردی کردن مجازات‌ها، در اکثریت قریب به اتفاق نظام های حقوقی مورد پذیرش قرار گرفته است. به عبارت بهتر،امروزه، ابزار فردی کردن مجازات‌ها بسیار متنوع تر از گذشته شده است، تا جایی که از مرحله تعقیب و تحقیق، شروع و تا مرحله اجرای مجازات قابلیت اعمال و اجرا پیدا کرده است. قانون‌گذار داخلی نیز با الهام از دیدگاه‌های کیفری، نظام مجازات‌‌‌های دارای حداقل و حداکثر و قواعد راجع به کیفیات مخففه و اصل فردی کردن مجازات‌ها را پذیرفته است. اهمیت اعمال صحیح کیفیات مخففه زمانی دوچندان می گردد که مرتکب جرم، نابالغ بوده و یا به عبارتی، به سن مسؤولیت کیفری نرسیده باشد. باید خاطرنشان ساخت، هرچند فردی کردن مجازات‌ها از طریق اعمال کیفیات مخففه امری مفید و اجتناب‌ناپذیر است، اعمال بی‌ضابطه آن می‌تواند موجب عدم انسجام آرای قضایی و سلب حقوق متهمان گردد. این امر به ویژه در خصوص اطفال بزهکار که قشر آسیب پذیر اجتماع می باشند، تأثیرات سوء و بعضاً غیرقابل جبرانی خواهد داشت.

اگرچه قانون‌گذار کیفری ایران در زمینه اعمال کیفیات مخففه در خصوص اطفال بزهکارروندی کند را طی نموده است، با این حال، از مجموع نظام کیفری ایران این امر مستفاد است که قانون‌گذار و دستگاه قضایی بر اعمال و اجرای این قواعد و اصول اصرار دارند، به ویژه آن‌که این نهاد، با مبحث تعزیرات که در واقع وسیع‌ ترین قسمت فقه کیفری اسلام را تشکیل می‌دهد، هماهنگی و مطابقت دارد. بررسی سیر تاریخی تدوین قوانین کیفری داخلی (اعم از قوانین پیش از وقوع انقلاب اسلامی 1357 و پس از آن) راجع به برقراری کیفیات مخففه نسبت به کودکان و نوجوانان بزهکار گویای آن است که در برهه های تاریخی مختلف، سیاست قانون گذار داخلی راجع به موضوع مزبور یکسان نبوده است. مهم ترین دلیل این اختلاف را باید در تفاوت دیدگاه سیاست گذاران جنایی ایران در خصوص سن مسؤولیت کیفری اطفال، در دوره های زمانی متفاوت جستجو نمود. موضوعی که خود نشأت گرفته از مبانی قانون گذاری داخلی، خصوصاً بکارگیری قواعد فقه جزایی در متون قانونی بعد از وقوع انقلاب اسلامی است. در این رابطه، تأثیرات یافته های حاصل از مطالعات جرم شناسی را نیز نباید نادیده گرفت.

علاوه بر اختلافات مزبور، قانون مجازات اسلامی مصوب 1392 حاوی برخی نوآوری ها هم در زمینه سن مسؤولیت کیفری و هم آثار اعمال کیفیات مخففه در خصوص اطفال بزهکار است.

در این راستا، پایان نامه حاضر به چهار فصل کلی تقسیم شده است:

در فصل اول با عنوان کلیات، به شرح مسأله، سؤالات، فرضیات و به طور کلی، مبناهایی که پژوهش حاضر بر آن ها استوار گردیده، اختصاص یافته است.

در فصل دوم، به بررسی مفهوم بلوغ، مبانی فلسفی اعمال کیفیات مخففه در خصوص اطفال بزهکار و سیر تقنینی قوانین داخلی راجع به موضوع مزبور پرداخته شده است.

فصل سوم، به مطالعه و بررسی تفصیلی جهات قانونی و کیفیات مخففه قضایی در خصوص جرایم   ارتکابی توسط کودکان و نوجوانان بزهکار تخصیص یافته است.

در فصل چهارم و انتهایی پایان نامه پیش رو نیز، آثار اعمال کیفیات مخففه در مورد اطفال بزهکار مورد بررسی و مداقه قرار گرفته است. می توان گفت، قانون مجازات اسلامی مصوب 1392 با پیش بینی نهادهای چون نظام نیمه آزادی، گامی بزرگ در راستای فردی کردن اجرای مجازات ها و به تبع آن، بازگشت مجدد این دسته از بزهکاران به دامن اجتماع برداشته است.

الف- بیان مسأله

از نظر روان­شناسان و جامعه­شناسان دوران کودکی، دوره­ای است که در آن زمینه ­های دیدگاه­های بنیادین فرد، ازرش ها و ایده­آل­های فردی و اجتماعی کودک تا حدود زیادی شکل می­گیرد. کودک در تمام مراحل رشد و بلوغ نیاز به توجه و مراقبت کامل جسمانی و نیازمند محبت و مراقبت و راهنمایی­های آگاهانه دارد.تردیدی نیست که ناکامی­ها یا محرومیت­های کودکان در ارضای نیازهای اصلی از علل بزهکاری آنان است. کودک ناکام، هنگامی که می­کوشد تا خود را از عدم تعادل عاطفی رهایی بخشد به طور ناخودآگاه می ­تواند راه بزهکاری را پیش رو بگیرد. گروهی از متخصصین تأثیرات احساسی، اجتماعی و محیطی را در میان علل بزهکاری کودکان مد نظر قرار می­ دهند و گروه دیگر عوامل زیستی و فیزیولوژیکی را مورد توجه قرار می­ دهند و در مقایسه با یکدیگر به این نتیجه می­رسند که عوامل اجتماعی، روانی و محیطی بسیار مؤثرتر از سایر عوامل در بروز بزهکاری کودکان می­باشند. امروزه در میان کودکان مجرم و بزهکار تنوع جرائم بسیار متفاوت است. از جمله انواع مختلف جرائم ارتکابی کودکان می­توان به سرقت (جرم علیه اموال)، ضرب و جرح و قتل عمدی و اعمال منافی عفت (جرم علیه اشخاص)، اعتیاد به مواد مخدر، ولگردی و تکدی­گری اشاره نمود. از دیدگاه جرم­شناسی کودک بزهکار فردی است که شخصیت وی در حال شکل­ گیری و قوام است. از نظر جرم­شناسان کودک در سنین بین هفت تا سیزده سالگی مرتکب اعمالی می­شود که اشخاص بزر­گ سال نیز همان اعمال را انجام می­ دهند و با اقدام به آن مجرم شناخته می شوند. در قوانین بین ­المللی نیز، گاهی لفظ کودک بزهکار و گاهی لفظ مجرم نوجوان مطرح می­شود و مجرم نوجوان را فردی می­داند که قبل از رسیدن به سن هیجده سالگی مرتکب جرم شود. از دیدگاه اسلام نیز معمولاً از آغاز تولد تا حدود سیزده سالگی را دوره کودکی می­نامند. قانون­گذار قانون مجازات اسلامی در سال 1370، در ماده 49 به طور کلی اطفال را از مسئولیت کیفری مبرا می­دانست و مقرر کرده بود که اطفال در صورت ارتکاب جرم مبرا از مسئولیت کیفری هستند و تربیت آنان با نظر دادگاه به عهده سرپرست اطفال و یا کانون اصلاح و تربیت خواهد بود. در بحث مربوط به حدود مسئولیت کیفری، صغر سن و جنون از عوامل رافع مسئولیت کیفری اعلام و سن مسئولیت کیفری، سن بلوغ شرعی قرار داده شده بود؛ یعنی برای پسران پانزده سال تمام قمری و برای دختران نُه سال تمام قمری.

در قانون مجازات اسلامی جدید مصوب سال 1392، فصل دهم با عنوان مجازات‌ها و اقدامات تأمینی و تربیتی اطفال و نوجوانان است که در این بخش دگرگونی­های عمده­ای در

 

چکیده پایان‌نامه:
حضرت مهدی «عج» در تاریخ 15 شعبان سال 255 هجری به دنیا آمدند پدربزرگوارشان حضرت امام حسن عسکریj و مادر بزرگوارشان حضرت نرجس می‌باشند. با شهادت امام عسگریj دوره غیبت صغری آغاز گردید و تقریباً 69 سال به طول انجامید در طول غیبت صغری 4 وکیل و نائب خاص وظیفه ارتباط شیعیان با حضرت را عهده‌دار بودندبا مرگ چهارمین نائب خاص حضرت ولی عصر دوران غیبت کبری آغاز گردید و تاکنون ادامه دارد. برای ظهور حضرت علائمی در منابع شیعه معرفی گردیده است که شامل علائم حتمی و غیرحتمی می‌شودومنظوراز علایم حتمی این است که قابل تاویل ومشروط به شرطی نمی‌باشد وبا محقق شدن آنهابه فاصله کمی حضرت ظهور میکنند وعلایم غیر حتمی علایمی هستند که ممکن است در طی چندین سال اتفاق بیفتند. در منابع شیعی پنج علامت به عنوان علائم حتمی اشاره شده است که شامل: 1- خروج سفیانی 2- خسف در سرزمین بیداء 3- قتل نفس زکیه 4- ندای آسمانی 5- خروج یمانی میباشدبه غیر از این پنج علامت که در احادیث زیادی بعنوان علائم حتمی اشاره شده است به دگرگونی‌ها، انقلاب‌ها و حوادث خارق‌العاده‌ای اشاره شده است درکناراین علائم اوضاع آخرالزمان دراحادیث به صورت خیلی زیبایی ترسیم شده است که در فصل سوم به آنها اشاره گردیده است.درروایات نشانه‌هایی هم برای بعدازظهور حضرت اشاره شده است.

واژگان کلیدی: علائم، ظهور، مهدی، شیعه، غیبت

فهرست مطالب
مقدمه. 1

فصل اول: کلیات تحقیق.. 4

بیان مساله. 5

اهمیت و ضرورت انجام تحقیق.. 6

مرور ادبیات و سوابق مطروحه. 6

کیسانیه. 7

ناووسیه. 7

فرقه ى مغیریه. 8

سبائیه. 8

اسماعیلیه. 9

پیروان مشعشع. 9

صاحب‏الظهور. 9

سنوسى.. 10

مهدى سودانى.. 10

بابیه. 11

اهداف مشخص تحقیق.. 11

سؤالات اصلی.. 11

سؤالات فرعی.. 11

فرضیه‌های تحقیق.. 12

تعریف واژه‌ها 12

روش تحقیق.. 12

فصل دوم: آشنایی اجمالی با خورشید غائب… 14

گفتار اول: طلیعه نور. 15

مادر حضرت مهدیf. 17

ولیمه عمومی.. 17

مخفی بودن تولد حضرت… 18

آگاهی برخی از شیعیان از تولد امام. 19

اختلاف پس از رحلت امام حسن عسکریj.. 20

گفتار دوم: مسئله طول عمر حضرت… 22

مرز نهایی عمر متعارف… 22

نوح.. 22

عیسی بن مریم. 22

خضر. 24

اصحاب کهف…. 25

از منظر عقل.. 26

تجربه‌ی تاریخی.. 26

از نگاه علوم تجربی.. 27

تکمله. 29

در قلمرو قدرت الهی.. 30

گفتار سوم: غیبت… 31

معنای غیبت و چگونگی آن. 31

حفظ جان امام توسط خدا 33

آفتاب پشت ابر. 34

دلائل غیبت امام زمانf. 36

آزمایش مردم. 36

خالی نماندن زمین از حجت… 37

نداشتن یار و یاور و عدم آمادگی و استعداد مردم. 38

به گردن نداشتن بیعت… 39

غیبت صغری.. 39

دوره‌ی اختفا 39

شروع غیبت صغری.. 40

سازمان وکالت… 41

1-ابوعمر و عثمان بن سعید عمری.. 41

وفات عثمان بن سعید. 44

 

2-ابوجعفر محمد بن عثمان بن سعید عمری.. 45

3-ابوالقاسم حسین بن روح.. 45

4- ابوالحسن علی بن محمد سمری.. 47

آغاز غیبت کبری.. 47

فصل سوم: علائم و نشانه‌های قبل از ظهور. 50

گفتار اول: علائم حتمی.. 51

علائم ظهور. 51

الف) نشانه‌های حتمی.. 51

1-خروج سفیانی.. 52

الف) اسم و نسب و خلقیات شخصی.. 52

ب) دین وفرهنگ سفیانی.. 53

کینه سفیانی نسبت به اهل بیت و شیعیان. 54

ج – آغاز جنبش سفیانی.. 55

2- قتل نفس زکیه. 58

3 – خروج یمانی.. 59

4- فریاد و صیحه‌ی آسمانی.. 60

زمان شنیده شدن ندا 60

کیفیت این ندا 61

ندای دوم. 62

خوشحالی مؤمنان از ندای آسمانی.. 62

5- خسف در سرزمین بیداء 63

گفتار دوم: ناآرامی، جنگ، ویرانی.. 64

سید خراسانی.. 64

اصهب و ابقع. 66

عوف سلمی.. 67

مغربی و مصری.. 67

فتنه همگانی و فتنه سرزمین شام. 69

زمین لرزه‌ای در دمشق و اطراف آن. 72

جنگ جهانی در دوران ظهور. 73

گفتار سوم: علائم غیر حتمی.. 78

دنیاپرستی.. 78

رباخواری.. 78

خالی شدن زمین از صالحان. 79

ریاکاری و آراستن ظاهر. 79

وقوع فتنه‌های تاریک… 79

امر به منکر و نهی از معروف… 80

مشارکت در حرام، دوری از احکام مذهبی.. 80

اسلام وارونه می‌گردد. 81

شیوع دروغ. 81

ترویج فحشاء «زنا» 81

تسلط اشرار بر نیکان. 82

آشفتگی کانون مقدس خانواده 82

علنی شدن گناه 83

تکبر و خودپرستی.. 83

تکریم بخاطر ثروت… 83

ترویج غنا و موسیقی.. 83

شراب خواری.. 83

تکریم به خاطر ثروت و گدا 84

از بین رفتن حدود. 84

همسایه آزاری.. 84

لذت گرایی افراطی وغیرمشروع. 85

سیمای مردان و زنان در آخرالزمان. 85

اطاعت مردان از زنان. 85

هم‌جنس بازی.. 86

شبیه شدن مردان به زنان و بالعکس…. 86

معیشت و افتخار. 87

بذل مال در راه فساد و عدم بذل مال در راه خیر. 87

پوشیدن لباس‌های عریان. 88

رواج بیش از حد زنا در بین زنان. 88

محجوریت دین و قرآن. 89

دوری از عرش الهی.. 90

مشخص نبودن زمان ظهور. 91

فصل چهارم: علائم و نشانه‌های بعد ازظهور. 94

گفتار اول: احیای سنت محمدی.. 96

حکومت مستضعفان. 97

امام علیj.. 97

یک دین و یک آئین.. 98

حکم ثروت ها 99

حکم قطایع. 100

کمک برادران دینی به یک دیگر. 100

انتقام از بازماندگان قاتلان امام حسینj.. 100

کشتن دروغگویان. 101

اعدام زناکار و منع کننده از زکات… 101

قضاوت… 102

حکومت بر دل ها 103

گفتار دوم: مکان حکومت و کارگزاران حضرت مهدیf. 105

پایتخت حکومت… 105

کارگزاران دولت مهدی.. 106

مدت حکومت… 108

گفتار سوم: پیشرفت و توسعه. 111

رشد دانش و فرهنگ اسلامی.. 111

شکوفایی دانش و صنعت… 111

گسترش فرهنگ اسلامی.. 114

آموزش قرآن و معارف اسلامی.. 114

رشد معنویت و اخلاق.. 115

امنیت عمومی.. 118

شکوفایی اقتصاد و رفاه اجتماعی.. 119

تقسیم اموال و بخشش دارایی ها 119

ریشه کن شدن فقر از جامعه. 121

عمران و آبادانی.. 122

فراوانی باران. 123

فراوانی محصولات کشاورزی.. 125

گسترش دام پروری.. 127

خاتمه: شهادت یا رحلت امام. 127

چگونگی شهادت امام. 128

فصل پنجم: نتیجه گیری.. 130

غیبت… 132

1- خروج سفیانی.. 133

2-قتل نفس زکیه. 134

3-خروج یمانی.. 134

4- فریاد و صیحه آسمانی.. 134

5- خسف در سرزمین بیداء. 134

فهرست منابع و مآخذ. 137

مقدمه
حضرت مهدی صاحب‌الزمانf، امام دوازدهم شیعیان در سال 260 هـ در سن 5 سالگی از دیده‌ها نهان گشتند و به غیب صغری رفتند از همان روز آغاز ولادت حضرت، به دلیل اختفای تولد ایشان بحث‌ها بر سر به دنیا آمدن یا نیامدن حضرت آغاز گردید بعد از شهادت امام حسن عسگری امامت حضرت آغاز گردید که شیعیان به چند دسته تقسیم گردیدند از آن روز تاکنون شبهات زیادی در خصوص تولد، امامت و غیبت ایشان در بین شیعه وجود دارد و گروه‌های زیادی از شیعه قائل به غیبت حضرت گشتند بحث در

فصل اول: کلیات پژوهش

مقدمه…………………………………………………………………………………………………………………………………………………   1

1-1 شرح و بیان مسئله………………………………………………………………………………………………………………………   2

1-2 اهمیت و ارزش پژوهش……………………………………………………………………………………………………………….   7
1-3 اهداف پژوهش…………………………………………………………………………………………………………………………….   8
1-4 فرضیه های پژوهش…………………………………………………………………………………………………………………….   9

1-5 متغیرهای پژوهش……………………………………………………………………………………………………………………….   10

1-6 تعریف اصطلاحات و مفاهیم ………………………………………………………………………………………………………..   10

1-6-1 تسهیم دانش…………………………………………………………………………………………………………………………..  10

1-6-2 قابلیت جذب دانش ………………………………………………………………………………………………………………..   11

1-6-3 بهبود کیفیت علمی ………………………………………………………………………………………………………………..   12

فصل دوم: مبانی نظری و پیشینه‌ی پژوهش

مقدمه ……………………………………………………………………………………………………………………………………………….   14

قسمت اول : تسهیم دانش ………………………………………………………………………………………………………………….   15

2-1 دانش و انواع آن ………………………………………………………………………………………………………………………….   15

2-2 مدیریت دانش……………………………………………………………………………………………………………………………..  17

2-3 مفهوم تسهیم دانش…………………………………………………………………………………………………………………….  19

2-4 مدل های تسهیم دانش……………………………………………………………………………………………………………….  21

2-4-1 مدل عمل منطقی……………………………………………………………………………………………………………………  22

2-4-2 مدل رفتار برنامه ریزی شده……………………………………………………………………………………………………..  23

2-4-3 مدل تسهیم دانش هندریکس………………………………………………………………………………………………….  24

2-4-4 مدل تسهیم دانش یانگ و هولدن…………………………………………………………………………………………….  24

2-4-5 مدل تسهیم دانش لی و الهوامد………………………………………………………………………………………………..  26

2-4-6 مدل تسهیم دانش واندن هوف و وان وینن………………………………………………………………………………..  27

2-5 مؤلفه های کلیدی تسهیم دانش…………………………………………………………………………………………………..  28

2-6 موانع تسهیم دانش………………………………………………………………………………………………………………………  29

عنوان          
                                          صفحه 

 
2-7 اهمیت تسهیم دانش…………………………………………………………………………………………………………………..  32

2-8 تسهیم دانش در آموزش عالی………………………………………………………………………………………………………  33  قسمت دوم : قابلیت جذب دانش………………………………………………………………………………………………………………………………………………….  35

2-9 مفهوم قابلیت جذب دانش…………………………………………………………………………………………………………..  35

2-10 انواع قابلیت جذب دانش……………………………………………………………………………………………………………  36

2-10-1 قابلیت جذب بالقوه ……………………………………………………………………………………………………………..   36

 

2-10-2 قابلیت جذب بالفعل …………………………………………………………………………………………………………….   37

2-10-3 قابلیت جذب مطلق ……………………………………………………………………………………………………………..   38

2-10-4 قابلیت جذب نسبی………………………………………………………………………………………………………………  39

2-11 مدل های قابلیت جذب دانش……………………………………………………………………………………………………  41

2-11-1 مدل قابلیت جذب دانش کوهن و لونیتال……………………………………………………………………………….  41

2-11-2 مدل قابلیت جذب دانش زهرا و جرج ……………………………………………………………………………………   42

2-11-3 مدل قابلیت جذب دانش منبیوا و همکاران……………………………………………………………………………..  43

2-11-4 مدل قابلیت جذب دانش لین و همکاران ……………………………………………………………………………….   44

2-11-5 مدل قابلیت جذب دانش تودوروا و داریسین …………………………………………………………………………..   45

2-12 مؤلفه های کلیدی قابلیت جذب دانش ……………………………………………………………………………………..   47

2-13 اهمیت قابلیت جذب دانش در نوآوری سازمان……………………………………………………………………………  49

2-14 قابلیت جذب دانش و آموزش عالی…………………………………………………………………………………………….  50

قسمت سوم : بهبود کیفیت علمی ………………………………………………………………………………………………………   53

2-15 مفهوم کیفیت…………………………………………………………………………………………………………………………..  53

2-16 کیفیت در آموزش عالی……………………………………………………………………………………………………………..  54

2-17 مدیریت کیفیت فراگیر در آموزش عالی………………………………………………………………………………………  56

2-18 اعتباربخشی و تضمین کیفیت در آموزش عالی…………………………………………………………………………..  57

2-19 مدل های جدید اعتباربخشی در آموزش عالی…………………………………………………………………………….  58

2-19-1 برنامه بهبود کیفیت علمی (AQIP)……………………………………………………………………………………..  58

2-19-1-1 ارزشها و مؤلفه های برنامه بهبود کیفیت علمی………………………………………………………………….  60

2-19-1-2 محاسن برنامه بهبود کیفیت علمی…………………………………………………………………………………….  64

عنوان    
                                 صفحه 

 
2-19-2 برنامه ارزیابی و ارتقاء کیفیت (PEAQ)………………………………………………………………………………..  66

2-19-2 مدل مسیر …………………………………………………………………………………………………………………………..   68

2-20 ارتباط بین مدل کیفیت بالدریج و برنامه بهبود کیفیت علمی……………………………………………………..  70

2-21 یادگیری سازمانی و برنامه بهبود کیفیت علمی……………………………………………………………………………  73

قسمت چهارم : ارتباط تسهیم دانش ، قابلیت جذب دانش و بهبود کیفیت علمی…………………………………  75

2-22 تسهیم دانش و قابلیت جذب دانش……………………………………………………………………………………………  75     2-23 رابطه تسهیم دانش و قابلیت جذب دانش با بهبود کیفیت علمی…………………………………………………………………………………………  77

2-24 الگوی مفهومی پژوهش …………………………………………………………………………………………………………….   77

قسمت پنجم : پژوهش های مرتبط با موضوع پژوهش …………………………………………………………………………   78

2-25 پژوهش های انجام شده در خارج……………………………………………………………………………………………….  79

2-26 پژوهش های انجام شده در ایران ……………………………………………………………………………………………….   81

2-27 خلاصه فصل ……………………………………………………………………………………………………………………………   83

فصل سوم : روش شناسی پژوهش

مقدمه ……………………………………………………………………………………………………………………………………………….   85         3-1 روش پژوهش………………………………………………………………………………………………………………………………………………………….  85

3-2 جامعه آماری……………………………………………………………………………………………………………………………….  86

3-3 برآورد حجم نمونه……………………………………………………………………………………………………………………….  86

3-4 روش نمونه گیری………………………………………………………………………………………………………………………..  88

3-5 ابزار اندازه گیری…………………………………………………………………………………………………………………………..  91

3-5-1 روایی پرسشنامه ها………………………………………………………………………………………………………………….  92

3-5-2 پایایی پرسشنامه ها………………………………………………………………………………………………………………..  93        3-6 شیوه جمع آوری اطلاعات …………………………………………………………………………………………………………………………………………….   94

3-7 روش های آماری تجزیه و تحلیل داده ها………………………………………………………………………………………  95

فصل چهارم: یافته های پژوهش

مقدمه ……………………………………………………………………………………………………………………………………………….   98        4-1 توصیف نمونه بر حسب ویژگی های جمعیت شاختی…………………………………………………………………………………………………….  99

4-1-1 جنسیت………………………………………………………………………………………………………………………………….  99

عنوان    
                                 صفحه 

 
4-1-2 مرتبه علمی…………………………………………………………………………………………………………………………….  99

4-1-3 رشته تحصیلی………………………………………………………………………………………………………………………..  100        4-1-4 دانشگاه محل خدمت……………………………………………………………………………………………………………………………………………….  100

4-1-5 دانشگاه محل اخذ آخرین مدرک تحصیلی………………………………………………………………………………..  101

4-1-6 سنوات خدمت…………………………………………………………………………………………………………………………  101

4-2 بررسی نتایج پرسشنامه ها ………………………………………………………………………………………………………….   102

4-3 بررسی نرمال بودن توزیع نمرات مؤلفه های تسهیم دانش ، قابلیت جذب دانش و بهبود کیفیت

علمی…………………………………………………………………………………………………………………………………………………  111

4-3-1 بررسی نرمال بودن توزیع نمرات مؤلفه های تسهیم دانش برحسب نظرات اعضای هیئت علمی

دانشگاه ها…………………………………………………………………………………………………………………………………………..  111

4-3-2 بررسی نرمال بودن توزیع نمرات مؤلفه های قابلیت جذب دانش برحسب نظرات اعضای هیئت

علمی دانشگاه ها…………………………………………………………………………………………………………………………………  113

4-3-2 بررسی نرمال بودن توزیع نمرات مؤلفه های بهبود کیفیت علمی برحسب نظرات اعضای هیئت

علمی دانشگاه ها…………………………………………………………………………………………………………………………………  114

4-4 تحلیل عاملی تأئیدی عامل ها در قالب مدل های اندازه گیری………………………………………………………..  117

4-4-1 تحلیل عاملی تأییدی مدل اندازه گیری اهدای دانش………………………………………………………………..  117

4-4-2 تحلیل عاملی تأییدی مدل اندازه گیری گردآوری دانش……………………………………………………………..  118

4-4-3 تحلیل عاملی تأییدی مدل اندازه گیری توانایی کارکنان…………………………………………………………….  120

4-4-4 تحلیل عاملی تأییدی مدل اندازه گیری انگیزش کارکنان……………………………………………………………  121

4-4-5 تحلیل عاملی تأییدی مدل اندازه گیری درک نیازهای دانشجویان……………………………………………….  122

4-4-6 تحلیل عاملی تأییدی مدل اندازه گیری کمک به یادگیری دانشجویان…………………………………………  124

4-4-7 تحلیل عاملی تأییدی مدل اندازه گیری رهبری و ارتباطات…………………………………………………………  125

4-4-8 تحلیل عاملی تأییدی مدل اندازه گیری ارزش قائل شدن برای افراد…………………………………………….  127

4-4-9 تحلیل عاملی تأییدی مدل اندازه گیری حمایت از فعالیت های سازمان………………………………………  128

4-5 بررسی فرضیه های پژوهش………………………………………………………………………………………………………….  130

4-5-1 فرضیه اول……………………………………………………………………………………………………………………………….  130

4-5-2 فرضیه دوم………………………………………………………………………………………………………………………………  133

4-5-3 فرضیه سوم……………………………………………………………………………………………………………………………..  136

عنوان    
                                 صفحه 

 
4-5-4 فرضیه چهارم …………………………………………………………………………………………………………………………   139

4-5-4 فرضیه پنجم …………………………………………………………………………………………………………………………..   142

4-5-5-1 جنسیت……………………………………………………………………………………………………………………………..  142

4-5-5-2 مرتبه علمی……………………………………………………………………………………………………………………….. 143

4-5-5-3 رشته تحصیلی……………………………………………………………………………………………………………………. 145

4-5-5-4 دانشگاه محل اخذ آخرین مدرک تحصیلی……………………………………………………………………………. 147

4-5-5-5 سنوات خدمت …………………………………………………………………………………………………………………..  149

4-5-5-6 دانشگاه محل خدمت ………………………………………………………………………………………………………….  151

4-5-6 فرضیه ششم …………………………………………………………………………………………………………………………..  153

4-5-6-1 جنسیت…………………………………………………………………………………………………………………………….. 153

4-5-6-2 مرتبه علمی……………………………………………………………………………………………………………………….. 153

4-5-6-3 رشته تحصیلی……………………………………………………………………………………………………………………. 154

4-5-6-4 دانشگاه محل اخذ آخرین مدرک تحصیلی……………………………………………………………………………. 156

4-5-6-5 سنوات خدمت……………………………………………………………………………………………………………………. 157

4-5-6-6 دانشگاه محل خدمت…………………………………………………………………………………………………………… 159

4-5-7 فرضیه هفتم …………………………………………………………………………………………………………………………..  161

4-5-7-1 جنسیت…………………………………………………………………………………………………………………………….. 161

4-5-7-2 مرتبه علمی……………………………………………………………………………………………………………………….. 162

4-5-7-3 رشته تحصیلی……………………………………………………………………………………………………………………. 163

4-5-7-4 دانشگاه محل اخذ آخرین مدرک تحصیلی……………………………………………………………………………. 165

4-5-7-5 سنوات خدمت……………………………………………………………………………………………………………………. 166

4-5-7-6 دانشگاه محل خدمت…………………………………………………………………………………………………………… 167

4-5-8 آزمون ضریب همبستگی…………………………………………………………………………………………………………. 169

4-5-9 فرضیه کلی……………………………………………………………………………………………………………………………. 171

فصل پنجم: خلاصه ، بحث و نتیجه‌گیری

مقدمه ……………………………………………………………………………………………………………………………………………….  175

5-1 خلاصه موضوع و روش پژوهش……………………………………………………………………………………………………. 176

عنوان    
                                 صفحه 

 
5-2 بحث و نتیجه گیری……………………………………………………………………………………………………………………. 177

5-2-1 نتایج فرضیه ها………………………………………………………………………………………………………………………. 177

5-3 نتیجه گیری کلی و الگوی مبتنی بر نتایج پژوهش………………………………………………………………………… 188

5-4 محدودیت های پژوهش………………………………………………………………………………………………………………. 190

5-5 پیشنهادهای کاربردی…………………………………………………………………………………………………………………. 190

5-6 پیشنهادهای پژوهشی…………………………………………………………………………………………………………………. 192

پیوست : (پرسشنامه های تسهیم دانش ، قابلیت جذب دانش و بهبود کیفیت علمی)……………………………. 193

منابع و مآخذ……………………………………………………………………………………………………………………………………… 197

 

چکیده

هدف از این پژوهش بررسی رابطه بین تسهیم دانش و قابلیت جذب دانش با بهبود کیفیت علمی از دیدگاه اعضای هیئت علمی در دانشگاه های منتخب اصفهان بود . روش پژوهش توصیفی از نوع همبستگی بود . جامعه آماری شامل کلیه اعضای هیئت علمی تمام وقت دانشگاه های اصفهان ، علوم پزشکی اصفهان و آزاد اسلامی واحد خوراسگان در سال تحصیلی 92-1391 به تعداد 1472 نفر بود که با بهره گرفتن از نمونه گیری تصادفی طبقه ای متناسب با حجم ، 177 نفر به عنوان نمونه آماری انتخاب گردید . ابزار جمع آوری اطلاعات شامل پرسشنامه تسهیم دانش واندن هوف و وان وینن (2004) با 10 سؤال ، پرسشنامه قابلیت جذب دانش منبیوا و همکاران (2003) با 10 سؤال و پرسشنامه بهبود کیفیت علمی براساس مدل برنامه بهبود کیفیت علمی (AQIP) با 30 سؤال با مقیاس پنج درجه ای لیکرت بود . روایی پرسشنامه ها به صورت محتوایی ، صوری و سازه مورد تأیید قرار گرفت و ضرایب پایایی آنها به ترتیب 87/0 ، 88/0 و 95/0 محاسبه گردید . برای تجزیه و تحلیل داده ها در سطح توصیفی از آماره های فراوانی ، درصد ، میانگین و انحراف استاندارد و درسطح استنباطی از تحلیل عاملی تأییدی ، ضریب همبستگی پیرسون ، آزمون t مستقل ، آزمون لوین ، تحلیل واریانس یک طرفه ، آزمون تعقیبی توکی و مدل معادلات ساختاری استفاده گردید . یافته ها نشان داد که بین دو مؤلفه تسهیم دانش (اهدای دانش و گردآوری دانش) با تک تک مؤلفه های بهبود کیفیت علمی رابطه مثبت و معناداری وجود دارد (01/0p<) . هم چنین بین دو مؤلفه قابلیت جذب دانش (توانایی کارکنان و انگیزش کارکنان) با تک تک مؤلفه های بهبود کیفیت علمی رابطه مثبت و معناداری وجود دارد (01/0p<) . در بین نظرات نمونه آماری در خصوص تسهیم دانش ، قابلیت جذب دانش و بهبود کیفیت علمی بر حسب متغیرهای جمعیت شناختی (جنسیت ، مرتبه علمی ، رشته تحصیلی ، محل اخذ آخرین مدرک تحصیلی ، سنوات خدمت و دانشگاه محل خدمت ) تفاوت های معناداری مشاهده شد . در پایان نتایج حاصل از فرضیه کلی پژوهش با بهره گرفتن از مدل معادلات ساختاری نشان داد که  تسهیم دانش تأثیر مثبت و معناداری بر قابلیت جذب دانش دارد و 34 درصد واریانس آن را تبیین و پیش بینی می کند . هم چنین قابلیت جذب دانش تأثیر مثبت و معناداری بر بهبود کیفیت علمی دارد و 97 درصد واریانس آن را پیش بینی و تبیین می کند . ولی تسهیم دانش تأثیر مستقیمی بر بهبود کیفیت علمی ندارد .

کلمات کلیدی : تسهیم دانش ، قابلیت جذب دانش ، بهبود کیفیت علمی ، دانشگاه

مقدمه

سازمان ها به منظور حفظ پویایی و بقای خود در جریان تغییر و تحولات محیطی و پیشرفت های وسیع ، به دانش به عنوان یک منبع استراتژیک نگاه می کنند ، چرا که این دارایی مهم می تواند سازمان ها را بیش از پیش انعطاف پذیر کرده به طوری که بتوانند در شرایط چالش انگیز محیطی ، اهداف استراتژیک خود را محقق کنند . این دارایی

3-1مدل تحلیلی تحقیق……………………………………………………………………………………………….5

4-1اهمیت و ضرورت تحقیق……………………………………………………………………………………….6

5-1علت انتخاب موضوع…………………………………………………………………………………………….7

6-1اهداف تحقیق……………………………………………………………………………………………………….8

7-1سوالات تحقیق……………………………………………………………………………………………………..9

8-1متغیرهای تحقیق………………………………………………………………………………………………….10

9-1فرضیه های تحقیق………………………………………………………………………………………………11

10-1چارچوب نظری تحقیق………………………………………………………………………………………12

11-1قلمرو تحقیق…………………………………………………………………………………………………….13

12-1تعاریف مفهومی………………………………………………………………………………………………..15

13-1تعاریف عملیاتی……………………………………………………………………………………………….18

                                 فصل دوم: ادبیات نظری تحقیق

مقدمه……………………………………………………………………………………………………………………..21

بخش اول اتومایسیون اداری

1-1-2اتومایسیون اداری……………………………………………………………………………………………23

2-1-2اطلاعات………………………………………………………………………………………………………..24

3-1-2عصراطلاعات…………………………………………………………………………………………………25

4-1-2اطلاعات ویژه سازمانی…………………………………………………………………………………….26

5-1-2سیستم اطلاعات مدیریت………………………………………………………………………………….26

6-1-2فناوری اطلاعات…………………………………………………………………………………………….27

7-1-2کاربردهای فناوری اطلاعات در سازمان………………………………………………………………28

8-1-2مشکلات دبیرخانه سنتی…………………………………………………………………………………..29

9-1-2مزایای استفاده از سیستم مکانیزه………………………………………………………………………..31

10-1-2مشکلات پیش روی سیستم اتومایسیون اداری…………………………………………………….32

11-1-2قابلیت های ویژه سیستم اتومایسیون اداری………………………………………………………..33

12-1-2اینترنت……………………………………………………………………………………………………… 37

13-1-2تاریخچه اینترنت…………………………………………………………………………………………..38

14-1-2شکل گیری اینترنت……………………………………………………………………………………….38

15-1-2اینترانت……………………………………………………………………………………………………….39

16-1-2تلفن داخلی……………………………………………………………………………………………….. 40

17-1-2اکسترانت…………………………………………………………………………………………………….41

18-1-2ایمیل…………………………………………………………………………………………………………..41

19-1-2مودم…………………………………………………………………………………………………………..42

20-1-2خدمات انتقال فایل………………………………………………………………………………………..42

21-1-2دورنگار(فکس)…………………………………………………………………………………………….42

22-1-2اپراتورها……………………………………………………………………………………………………..43

23-1-2سیستم…………………………………………………………………………………………………………43

24-1-2نظریه سیستمی………………………………………………………………………………………………   44

25-1-2مقایسه انواع سیستم های اطلاعاتی…………………………………………………………………..44

بخش دوم: بهبودعملکرد

1-2-2مقدمه……………………………………………………………………………………………………………47

2-2-2عملکرد…………………………………………………………………………………………………………48

3-2-2رابطه بین بهبودعملکردبامدیریت منابع انسانی………………………………………………………49

4-2-2نقش مدیریت عملکرددرموقعیت استراتژیک سازمان……………………………………………..51

5-2-2عوامل موثر برعملکردکارکنان…………………………………………………………………………..52

6-2-2رابطه بین رضایت و پاداش باعملکرد…………………………………………………………………55

7-2-2ارزیابی عملکرد………………………………………………………………………………………………56

8-2-2بهره وری………………………………………………………………………………………………………56

9-2-2کارآیی………………………………………………………………………………………………………….56

10-2-2اثربخشی……………………………………………………………………………………………………..56

11-2-2ارتباطات……………………………………………………………………………………………………..58

12-2-2فراگردارتباطات…………………………………………………………………………………………….58

13-2-2دبیرخانه………………………………………………………………………………………………………59

14-2-2انواع سیستم های دبیرخانه………………………………………………………………………………60

15-2-2نامه های اداری…………………………………………………………………………………………….62

16-2-2انواع نامه های اداری ازنظر علوم رفتاری…………………………………………………………..62

17-2-2تحویل پرونده هابه مقامات مافوق……………………………………………………………………63

18-2-2کنترل نامه هااز نظرتایپ…………………………………………………………………………………63

19-2-2کنترل دفتراندیکاتور………………………………………………………………………………………64

20-2-2رضایت……………………………………………………………………………………………………….64

21-2-2ارگونومی درمکانیزاسیون اداری……………………………………………………………………….65

22-2-2صحت…………………………………………………………………………………………………………66

23-2-2اقتصادی بودن………………………………………………………………………………………………66

24-2-2دقت……………………………………………………………………………………………………………66

25-2-2سرعت………………………………………………………………………………………………………..66

26-2-2سطح تحصیلات……………………………………………………………………………………………66

27-2-2همکاران………………………………………………………………………………………………………67

28-2-2مهارت………………………………………………………………………………………………………..67

29-2-2سابقه خدمت………………………………………………………………………………………………..67

30-2-2سیستم کارکنان دانشی……………………………………………………………………………………67

31-2-2تعریف واژه هاواصلاحات دقیق………………………………………………………………………68

32-2-2دولت الکترونیک…………………………………………………………………………………………..70

33-2-2اهداف دولت الکترونیک…………………………………………………………………………………71

34-2-2دولت الکترونیک وامکان سنجی استقرارآن درایران……………………………………………..72

35-2-2موانع گسترش دولت الکترونیک………………………………………………………………………74

36-2-2ارتباطات سازمانی…………………………………………………………………………………………74

37-2-2انواع تکنولوژی اطلاعات……………………………………………………………………………….76

38-2-2جهانی شدن…………………………………………………………………………………………………78

39-2-2تاثیرفن آوری اطلاعات برهزینه های سازمانی…………………………………………………….79

بخش سوم: پیشینه تحقیق

1-4-2مقدمه……………………………………………………………………………………………………………81

2-4-2تحقیقات داخلی……………………………………………………………………………………………..82

3-4-2تحقیقات خارجی…………………………………………………………………………………………….91

فصل سوم: روش اجرایی تحقیق

1-3مقدمه……………………………………………………………………………………………………………….98

2-3تحقیق از نوع هدف…………………………………………………………………………………………….99

3-3تحقیق از نوع روش…………………………………………………………………………………………..100

4-3تحقیق ازنظر افق زمانی………………………………………………………………………………………102

5-3واحدتجزیه وتحلیل…………………………………………………………………………………………..102

6-3روش و ابزارجمع آوری اطلاعات………………………………………………………………………..102

7-3نحوه امتیازبندی پرسش نامه………………………………………………………………………………..105

8-3روش های غیرمستقیم درجمع آوری اطلاعات………………………………………………………..106

9-3روایی ابزارسنجش…………………………………………………………………………………………….106

10-3پایایی ابزارسنجش…………………………………………………………………………………………..108

11-3شاخص های پرسش نامه………………………………………………………………………………….110

12-3جامعه آماری………………………………………………………………………………………………….112

13-3روش نمونه گیری……………………………………………………………………………………………112

14-3مراحل تفصیلی تحقیق……………………………………………………………………………………..113

فصل چهارم: تجزیه و تحلیل اطلاعات

1-4مقدمه……………………………………………………………………………………………………………..116

2-4تجزیه وتحلیل داده ها………………………………………………………………………………………..117

3-4انواع تجزیه و تحلیل داده ها……………………………………………………………………………….117

4-4جنسیت……………………………………………………………………………………………………………119

5-4میزان تحصیلات……………………………………………………………………………………………….120

6-4وضعیت تاهل…………………………………………………………………………………………………..121

7-4وضعیت شغلی………………………………………………………………………………………………….122

8-4سابقه خدمت……………………………………………………………………………………………………123

9-4تحلیل های استنباطی………………………………………………………………………………………….127

 فصل پنجم: نتیجه گیری و پیشنهادها

1-5مقدمه……………………………………………………………………………………………………………..134

2-5نتیجه گیری برمبنای فرضیه………………………………………………………………………………….135

3-5پیشنهادهایی مبتنی بر فرضیه هاویافته های تحقیق……………………………………………………142

4-5پیشنهادهایی برای پژوهشگران آینده……………………………………………………………………..147

پیوست ها……………………………………………………………………………………………………………..148

فهرست منابع و مآخذ

منابع فارسی…………………………………………………………………………………………………………..162

منابع انگلیسی…………………………………………………………………………………………………………165

چکیده انگلیسی………………………………………………………………………………………………………167

عنوان انگلیسی……………………………………………………………………………………………………….168

چکیده

ارتباطات سازمانی،همواره از مباحث عمده و مورد توجه در سازمان ها بوده است. با ظهور فناوری اطلاعات و ارتباطات، تغییرات شگرفی در این حوزه در سازمان ها به وجود آمد.طی سالهای اخیر موج استفاده و بهره گیری از سیستم های اتوماسیون اداری، کشور ما را فرا گرفته است، و بسیاری از سازمان ها تمایل زیادی به بهره گیری و استفاده از این سیستم ها از خود نشان می دهند. وحاضرند مبالغ کلانی را در جهت استقرار و بکارگیری این سیستم ها صرف نمایند. اما باید بررسی نمود که چنین سیستم های اطلاعاتی تا چه اندازه عملکرد کارکنان را تحت الشعاع قرار داده و باعث بهبود کیفیت خدمات ارائه شده می شود.این پژوهش در زمینه بررسی رابطه سیستم های اتوماسیون اداری بابهبود عملکرد کارکنان می باشد. روش تحقیق انجام شده بر اساس هدف کاربری و از لحاظ ماهیت و روش توصیفی -همبستگی از شاخه میدانی است.به این منظور سازمان کمیته امداد امام خمینی(ره) استان ایلام به عنوان واحد نمونه انتخاب گردید، وجامعه آماری متشکل از کارکنان سازمان کمیته امداد در نظرگرفته شد، که با استفاده از روش کوکران 70 نفرازکارکنان به عنوان نمونه انتخاب گردید، پس ازتوزیع 75/0ازپرسشنامه هابرگشت داده شد، که بر اساس نتایج حاصل با استفاده از نرم افزارspss بر وجودرابطه بسیار بالا بین استفاده از اتوماسیون اداری در سازمان کمیته امداد امام خمینی(ره)استان ایلام با بهبودعملکردکارکنان دلالت دارد.

کلمات کلیدی : اتوماسیون اداری، بهبودعملکرد کارکنان، فن آوری اطلاعات.

 1-1مقدمه

 درشرایط دائم درحال تغییرمانیز باید تغییرنماییم.وگر نه بهای سنگینی بابت عدم تغییرخواهیم پرداخت.(دکتر نوردال، 2002).

فناوری درقرن بیست ویکم نقش حیاتی ایفاخواهدکرد (الینسون[1]،2002،ص307 ) به طوری که اکثرسازمان هامجبور به استفاده ازیکی از انواع تکنولوژی به عنوان راهی برای نوسازی قابلیت تولید وافزایش رقابت پذیری و انعطاف پذیریشان خواهندشد.(سالانوا[2]ودیگران،2004،ص43-42).

پایه واساس ایجادموضوعات مختلف برمبنای سرعت انتقال داده ها ازجایی به جای دیگروامکان دسترسی سریع وآسان به داده ها پایه ریزی می شوند.لذاخودموضوع ارتباطات نیزازاین موضوع مستثنی نبوده واز اهمیت ویژه ای برخورداراست. وچون بخش مهمی از ارتباطات هرسازمان را، مکاتبات آن سازمان تشکیل می دهد، لذااهمیت این موضوع در مکاتبات سازمان نیز خود را نشان می دهد.

داشتن اطلاعات دقیق، مرتبط، بهنگام، تسریع در امور، افزایش دقت و صرفه جویی در زمان جلوی انتخاب بسیاری از تصمیمات نادرست را خواهدگرفت.در این برنامه زمانی، یک مدیرکارآمدبدون داشتن اطلاعات مورد نیاز خودقادر به رهبری سازمان و رسیدن به اهداف از قبل تعیین شده نیست..

سیستم اتومایسیون اداری تاثیر بسزایی در صحت، دقت، اقتصادی بودن، بهنگام بودن تصمیم گیری مدیران وحوزه ستادی داشته و عملکرد کارکنان را بهبود می بخشد. در این تحقیق ارکان سیستم اتوماسیون اداری ازقبیل اینترنت، اینترانت، تلفن های داخلی ورابطه شان بابهبودعملکرد کارکنان سازمان کمیته امدادامام خمینی (ره) استان ایلام مورد بررسی قرار می گیرد.

 2-1بیان مسأله

اتوماسیون اداری، مشتمل بر تمام سیستم های الکترونیک رسمی وغیر رسمی بوده که به برقراری ارتباط اطلاعات بین اشخاص در داخل وخارج موسسه وبالعکس مربوط می شود. کلمه اصلی که اتوماسیون اداری را از داده پردازی، سیستم اطلاعات مدیریت وسیستم پشتیبانی تصمیم متمایزمی سازد، ارتباطات است.اتوماسیون اداری به منظور تسهیل انواع ارتباطات به هر دو صورت شفاهی و

کتبی است.(ریموند[3]،1998).

اتوماسیون اداری عبارت است از کاربرد وسایل الکترونیک در فعالیت های دفتری به منظور افزایش کارآیی، کارآیی افزایش یافته ناشی از تکامل تبادل اطلاعات بهتر برای تصمیم گیری می تواندبه مدیرسودبرساند.(بهشتیان،1378).

نرم افزارهای اتوماسیون اداری با نگرش بر مدیریت گردش کار، به گونه ای طراحی گردیده اندتا کلیه کارهای مکاتباتی در جریان یک سازمان را منجر و به تولید و گردش اطلاعات و مستندات در سطح سازمان و حتی در سطحی فراتر از یک سازمان خواهدشد، را مدیریت نماید.

درباره سودمندی اتوماسیون شرکت ها و ادارات بحث های بسیار مطرح شده است، امابیشترکارشناسان برای اثبات آن به ابعاداقتصادی و مدیریتی آن پرداخته اند، امکان تبادل سریع مکاتبات، جلوگیری از ثبت چندباره، جلوگیری ازتکثیر بی مورد مکاتیات، امکان طبقه مندی مکاتبات در رده گوناگون و جستجوسریع آنها، امکان بررسی عملکردکارکنان و بخش های گوناگون سازمان، حذف کاغذ در جریان مکاتبات و امکان سازماندهی درست دستگاه هابا توجه به اطلاعات دقیق جریان مکاتبات و فعالیت ها دلایلی هستند که از همین دیدگاه سرچشمه می گیرند. این پژوهش رابطه اتوماسیون اداری با بهبود عملکرد کارکنان در سازمان کمیته امدادامام خمینی(ره)استان ایلام را موردبررسی قرار می دهد.

مزایای استفاده ازاتوماسیون اداری مهمترین شرط کاربردو استفاده از آن در اکثر سازمان ها می باشد.که این امر منجر به گسترش مجاری ارتباطات باسرعت بیشتراست. در این پژوهش مشخص می شود که آیامیان استفاده از اتوماسیون اداری در سازمان کمیته امدادامام خمینی(ره) استان ایلام با بهبود عملکرد کارکنان رابطه وجود دارد؟

3-1 مدل تحلیلی تحقیق :

با توجه به وجود معیارهای متفاوت برای انتخاب به عنوان ارکان اساسی اتوماسیون، محقق بر آن شد که با کارشناسان فن آوری سازمان مورد پژوهش ارکان کلیدی این سیستم را مورد تجزیه و تحلیل قرار دهد. که پس از بحث های فراوان و با نظر اساتید محترم (اینترنت، اینترانت و تلفن داخلی)به عنوان ارکان اساسی این سیستم برای انجام پژوهش انتخاب گردیدند.

نمودار(1-1)مدل تحلیلی تحقیق

بهبود عملکرد کارکنان