پایان نامه نقش تاب آوری و راهبردهای نظم جویی شناختی هیجانی در رفتارهای پر خطر |
اهداف پژوهش …………………………………………………………………………………6
فریضه پژوهش …………………………………………………………………………………6
تعریف مفهومی وعملیاتی متغییرها ………………………………………………..6
فصل دوم : مبانی نظری و پیشینه پژوهش …………………………………………………..9
2-1 مقدمه ……………………………………………………………………………………………….10
2-2 مفهوم تاب آوری ……………………………………………………………………………….10
2-2-1 تبیین رفتارهای پر خطر ……………………………………………………………….. 13
2-2-2 دیدگاهای اجتماعی فرهنگی رفتارهای پر خطر………………………… 15
2-3 متغیرهای شناختی وشخصیتی……………………………………………………………. 16
2-4 هیجان……………………………….. …………………………………………………………….. 17
2-5 نظم جویی شناختی هیجانی……………………………………………………………… 18
2-5-1 پایه های عصبی نظم جویی هیجان …………………………………………. 23
2-5-2 مبانی زیستی نظم جویی شناختی هیجانی ……………………………….. 26
2-5-3 راهبردهای شناختی نظم جویی هیجانی …………………………………….. 27
2-5-4 حوزه های نظم جویی شناختی هیجانی …………………………………………. 27
2-6 مفهوم تاب آوری ……………………………………………………………………………….. 28
2-7 عوامل مؤثر بر انعطاف پذیری ……………………………………………………………. 33
2-6-1 پیش بینی کننده های تاب آوری ………………………………………………… 34
2-6-2 ویژگی افراد تاب آور ………………………………………………………………………. 35
2-6-3 توصیه هایی جهت تاب آوری ………………………………………………………… 35
2-7 پیشینه تحقیق…………………………………………………………………………………. 35
2-7-1 مطالعات داخلی ………………………………………………………………………………… 35
2-7-2 مطالعات خارجی ………………………………………………………………………………. 35
فصل سوم : روش پژوهش ……………………………………………………………………………… 43
3-1 مقدمه ………………………………………………………………………………………………… 44
3-2 روش تحقیق ……………………………………………………………………………………… 44
3-3 جامعه آماری ، حجم نمونه ، روش نمونه گیری ………………………………. 44
3-3-1 روش جمع آوری اطلاعات ……………………………………………………………… 45
3-3-2 ابزار تحقیق …………………………………………………………………………………….. 46
3-3-3 روش ها و ابزار تجزیه تحلیل داده ها ……………………………………………. 48
فصل چهارم : تجزیه تحلیل آماری ………………………………………………………………. 49
4-1 مقدمه …………………………………………………………………………………………….. 50
4-2 یافته های جمعیت شناختی …………………………………………………………. 51
4-3 یافته های توصیفی ……………………………………………………………………….. 54
4-4 یافته های استنباطی …………………………………………………………………….. 56
4-5 آزمون فرضیه های پژوهش ………………………………………………………….. 57
4-6 پیش فرض های الگویابی معادلات ساختاری ………………………………. 63
فصل پنجم : بحث ونتیجه گیری ………………………………………………………………. 67
5-1 مقدمه …………………………………………………………………………………………… 68
5-2 تحلیل یافته های استنباطی ………………………………………………………… 68
5-3 پیشنهادات تحقیق ……………………………………………………………………….. 77
5-4 محدودیت های تحقیق …………………………………………………………………. 78
منابع …………………………………………………………………………………………………………… 80
پیوست ها …………………………………………………………………………………………………… 84
مقدمه
یكی از قشرهایی كه در معرض رفتارهای پر خطر می باشند، دانشجویان هستند. دانشجویان معمولاً در محدوده سنی 18ـ26 سال قرار میگیرند. بسیاری از آنها بلافاصله پس از پایان دوره دبیرستان، تحصیلات دانشگاهی را آغاز كردهاند، همچنان كه بسیاری نیز برای اولین بار از خانه و والدین دور شده اند. این سبك زندگی سبب میشود كه دانشجویان برحسب میزان سلامت شان با انواعی از تجربه های جدید روبهرو شوند و این در حالی است كه از الگوی مناسبی بهرهمند نیستند (ردیکان[1]، 2004) و آن ها را در معرض انواع آسیب های روحی و جسمی و رفتارهای پرخطر قرار می دهد. رفتارهای پرخطر شامل رفتارهایی هستند كه زندگی دیگران را مختل كرده و ممكن است به اشخاص و یا اموال آنان آسیب برسانند و شامل رفتارهایی است که معمولا تحت عنوان بزهكاری دسته بندی می شوند (ماستن[2]،1991) ارائه اصطلاح سندروم رفتار مشکل ساز برای افراد در معرض رفتار پر خطر، مقوله های رفتارهای پر خطر را شامل سیگار کشیدن، مصرف مواد، الکل، رانندگی خطرناک و فعالیت جنسی زود هنگام می داند. مصرف مواد مخدر، خشونت و رفتارهای جنسی عامل بسیاری از مرگ و میرهای سنین نوجوانی و اوایل بزرگسالی است (ساترلند[3]،1998). بسیاری از رفتارهای پر خطر از قبیل مصرف سیگار، مواد و روابط جنسی نامطمئن در سنین قبل از 18سالگی اتفاق می افتند (بونانو[4]، 2010). با توجه به اینکه تاب آوری بر تمایل افراد به رفتارهای پرخطر نقش به سزایی دارد و با یکدیگر مرتبط می باشند و هرچه تاب آوری بیشتر باشد کمتر فرد به سمت رفتارهای پرخطر می رود و نیز تسلط بر راهبردهای نظم جویی شناختی هیجانی باعث کاهش رفتارهای پرخطر می شود، بنابراین در این تحقیق به بررسی نقش تاب آوری و راهبردهای نظم جویی شناختی هیجانی در پیش بینی رفتارهای پرخطر می پردازیم.
بیان مسئله
در زمان های گذشته دغدغه اصلی متولیان سلامتی مردم، بیماری های عفونی بود و آنها با تنها راهكار مؤثری كه به ذهنشان خطور میكرد یعنی تقویت مقاومت مردم از طریق واكسیناسیون سعی در حل مشكلات بهداشتی و سلامتی مردم را داشتند. لیكن در دورههای بعدی مشكلات و دغدغه دیگری مطرح گردید كه ناشی از شرایطی بود كه مردم بر اثر ورود به دوره صنعتی با آنها مواجه شدند. تحولات فرهنگی، جمعیت شناختی، سیاسی و ریشه شناسی بیماریها و مشكلاتی نظیر بیماریهای روانی، انواع سرطانها، حوادث و سوانح، بیماریهای قلبی- عروقی و استعمال دخانیات دیگر مربوط به ویروسها و باكتریها نبوده و با تقویت مقاومت افراد و تجویز دارو قابل پیشگیری و درمان نبوده و نیاز به راهكارهای جدید احساس میشد. درواقع جنبش نوین ارتقای سلامت در پاسخ به این نیاز مطرح شده است. براساس رویكرد ارتقای سلامت، مردم میبایست به نوعی توانمند شوند كه بتوانند مسوولیت سلامتی خود را بپذیرند و شیوه زندگی سالمی را اتخاذ نمایند. به عبارت دیگر، توانمند سازی افراد و گروهها جهت اتخاذ شیوه زندگی سالم راه رسیدن به سلامت و ارتقای آن است. برخی از رفتارها که تاثیرات مستقیم و غیر مستقیم عمیقی بر سلامت فرد و جامعه می گذارند و عواقب منفی در بردارند “رفتارهای پر خطر” می نامند. رفتارهای پر خطر سنین نوجوانی و جوانی عمدتا شامل استعمال دخانیات، اعتیاد و سوء مصرف مواد، رفتارهای مرتبط با صدمات و جراحات ( مثل خشونت )، رفتارهای جنسی ناسالم ، الگوهای ناسالم تغذیه و الگوی تحرک کم بدنی می باشند. شناخت این الگوهای رفتاری غلط و اجتناب از بروز این رفتارها و یا تداوم این رفتارها در نوجوانان و جوانان منجر به فراهم شدن زندگی سالم و کسب سلامتی و توانمندی این گروه خواهد شد (کودجو[5]،2004). در تصمیمگیری پرخطر، شخص با گزینههایی روبه رو است كه انتخاب آنها عاری از سود و زیان، در زمان حال و آینده را به دنبال دارد. هر چند این سود و زیان با درجاتی از احتمال و عدم قطعیت همراه است. در تعریفی دیگر، تصمیمگیری پرخطر، نوعی از تصمیمگیری با پیامدهای كوتاه مدت مثبت ولی بلندمدت منفی، به شمار میآید و مشخصه آن به عنوان یك اختلال، این است كه یك لذت آنی فدای یك هدف بلند مدت میگردد. این همان چیزی است كه به عنوان عامل كلیدی بسیاری از اختلالهای روانی از جمله سوء مصرف مواد، اختلال شخصیت ضد اجتماعی، اختلالات خلقی دوقطبی، گرایش به خودكشی، اختلالات رفتاری نابهنجار و رفتارهای پرخطر جنسی به شمار میرود. بنابراین میتوان نتیجه گرفت كه پیشبینی میزان خطرپذیری تصمیمگیری های فرد در شرایط مختلف، از اهمیت بسزایی برخوردار است و لازمه آن شناخت شرایطی است كه در آن احتمال بیشتری برای خطر پذیری افراد وجود دارد. در این تحقیق منظور از رفتارهای پرخطر مجموع رفتارهایی با ماهیت آسیب زننده به فرد و اجتماع در دانشجویان مانند اعتیاد به سیگار، الکل و مواد مخدر، رفتار جنسی نا متعارف، انجام کارها بدون ایمنی، گرایش به خودکشی و … است (کودجو، 2004). از آنجایی که متغیر اصلی ما در این پژوهش رفتارهای رفتارهای پرخطر می باشد در اینجا به بررسی راهبردهای نظم جویی شناختی هیجانی می پردازیم.
سازه ی نظم جویی هیجان در گستره ی پژوهشی و نظری، در سال های اخیر توجه زیادی را به خود معطوف نموده است. برخی از نظریه پردازان این سازه را تنها به عنوان یک حالت درونی (شامل برانگیختگی فیزیولوژیکی و فرآیندهای توجه) در نظر گرفته اند(تامپسون[6]، 1994)، اما اکثر پژوهشگران آن را به عنوان یک سازه که دربرگیرندهی چندین مولفه میباشد مورد توجه قرار داده اند. این مولفه ها عبارتند از: 1- ابعاد درونی درک و شناسایی هیجانهای خود و تعدیل یا مقابلهی مناسب با آن ها، 2- مولفه ی اجتماعی درک و شناسایی حالت هیجانی همسالان و اعضای خانواده و 3-مولفهی رفتاری که دربرگیرندهی پاسخدهی مناسب در موقعیتهای بین فردی است (گروس[7]، 1998ایزنبرگ[8]، 2005). تامپسون بر این باور است که نظم جویی هیجان شامل فرآیندهای درونی و برونی است که مسئول نظارت، ارزیابی و تغییر واکنشهای هیجانی، به خصوص ویژگیهای شدت و زمان در رسیدن به اهداف است. نظم جویی هیجان یک مفهوم بسیار پیچیده و گسترده میباشد که دامنهی وسیعی از پاسخهای شناختی، هیجانی، رفتاری و فیزیولوژیکی را دربرمیگیرد و میتواند به صورت هشیار یا ناهشیار خودکار یا تلاش مند انجام شود (بارق[9]، 2007). این سازه شامل مهارت ها و راهبردهایی برای نظارت، ارزشیابی و تغییر واکنشهای هیجانی است. راهبردهای نظم جویی هیجان نه تنها شدت و فراوانی حالت های هیجانی را کاهش میدهد، بلکه باعث ایجاد و حفظ هیجانها نیز می گردد (کل[10]،1994). بنابراین فرآیندهای نظم جویی هیجان نه تنها بر هیجانهای منفی بلکه بر هیجانهای مثبت نیز متمرکز است. یکی از متداول ترین راهبردهای نظم
فرم در حال بارگذاری ...
[جمعه 1398-07-05] [ 11:14:00 ب.ظ ]
|