استاد منصور شمس
 

مهر1391
برای رعایت حریم خصوصی نام نگارنده پایان نامه درج نمی شود

(در فایل دانلودی نام نویسنده موجود است)

تکه هایی از متن پایان نامه به عنوان نمونه :

(ممکن است هنگام انتقال از فایل اصلی به داخل سایت بعضی متون به هم بریزد یا بعضی نمادها و اشکال درج نشود ولی در فایل دانلودی همه چیز مرتب و کامل است)

فهرست

فصل اول؛ كلیات 1

1.1. تعریف‌ عملیاتی مفاهیم  2

1.1.1. باور  2

2.1.1. تنوع در باورها 3

3.1.1. تنوع‌پذیری باورها 4

2.1. مبانی نظری تنوع‌پذیری باورها 6

1.2.1. تنوع‌پذیری بر اساس پویایی موضوع باور  6

2.2.1. تنوع‌پذیری بر اساس پویایی باوركننده 7

3.2.1. تنوع‌پذیری باورها بر اساس پویایی اظهار باور  9

4.2.1. تنوع‌پذیری باورها بر اساس تلفیقی از عوامل پویا 11

3.1. عین‌القضات همدانی   12

1.3.1. آثار  14

1.1.3.1. زبدة الحقائق   15

2.1.3.1. تمهیدات   16

3.1.3.1. شكوی‌الغریب    17

4.1.3.1. نامه‌ها 18

2.3.1. روش‌شناسی آثار  19

1.2.3.1. مفهوم خطابه  20

1.1.2.3.1. افلاطون  20

2.1.2.3.1. ارسطو  21

3.1.2.3.1. گادامر  23

2.2.3.1. عین‌القضات و خطابه  25

4.1. بیان مسئله  28

5.1. فرضیه‌ها 29

6.1. پیشینه  30

فصل دوم؛ دیدگاه قاضی درباره اختلاف عقاید و ارتباط آن با تنوع‌پذیری باورها 34

1.2. درآمد 35

2.2. انتقاد از پیش‌داوری   36

1.2.2. مفهوم پیش‌داوری   36

2.2.2. ارزش‌داوری دربارة نقش پیش‌داوری‌ها در فهم  37

3.2.2. عین‌القضات و مسئلة پیش‌داوری   39

3.2. انتقاد از فهم نادرست    42

1.1.3.2. دو تلقی از ماهیت زبان و مسئلة ارزیابی فهم  44

2.3.1.2. عین‌القضات و ارزیابی فهم  48

1.2.1.3.2. عقیدة قدریان  48

2.2.3.1.2. عقیدة سوفسطائیان  52

3.2.1.3.2. ارتباط اسم و مسما 65

4.2.1.3.2. تغییر اخلاق   68

5.2.1.3.2.  سایر نمونه‌ها 71

2.3.2. نتیجه  73

4.2. انتقاد از تسرّی‌های بی‌وجه  74

 

5.2. نتیجه  77

فصل سوم؛ مبانی و پیش‌فرض‌های قاضی دربارة اختلاف عقاید  80

1.3. درآمد  81

2.3. مبانی و پیش‌فرض‌های معرفت‌شناختی   81

3.3. مبانی و پیش‌فرض‌های زبان‌شناختی   92

1.1.3.3. ارسطو و فرارَوی از معنای عادی لفظ   93

2.1.3.3. زبان‌شناسان مسلمان و فراروی از معنای عادی لفظ   94

1.2.3.3. مجاز و استعاره از نظر عین‌القضات   99

2.2.3.3. تشابه از نظر عین‌القضات   103

نتیجه 108

1.4. جمع‌بندی دیدگاه عین‌القضات   109

2.4. دیدگاه عین‌القضات و مسئلة تنوع‌پذیری باورها 111

كتاب‌شناسی   113

چكیده
باورهای متنوع دربارة موضوع واحد ممكن است باورهایی متناقض باشند یا نباشند. وقتی ما با باورهایی روبه‌رو می‌شویم كه ظاهراً با یكدیگر متناقضند، ناگزیریم یا به پذیرش یكی از طرف‌های متناقض تن دهیم و دیگری را نفی كنیم یا در صدد رفع تناقض برآییم و راهی برای منجر نشدن تنوع در باور‌ها به تناقض بیابیم. گزینة اخیر مسئله‌ای است كه در این پژوهش مورد بررسی قرار گرفته است. ما با یافتن قابلیتی در باورها كه بتواند آن‌ها را از منجر شدن به تناقض برهاند، می‌توانیم مبنایی برای پذیرفتن باورهای متنوع در عرض یكدیگر داشته باشیم و در سایة آن برخی اختلاف‌های عقیدتی را حل و فصل كنیم.

از جملة عارف ـ فیلسوفانی كه تمایل ویژه‌ای برای حل و فصل اختلاف‌های عقیدتی بدین شیوه نشان داده است، عین‌القضات همدانی است. او در جای جای آثارش به اختلاف عقیده‌ای كه میان انسان‌ها وجود دارد اشاره كرده است برطرف ساختن این اختلاف‌ها بر آمده است. تلاش قاضی در این راستا را می‌توان در سه مرحله مورد توجه قرار داد. مرحلة نخست نفی پیش‌داوری است. مرحلة دوم انتقاد وی از قضاوت بر اساس فهم غلط است. او قضاوت بر اساس فهم نادرست را آسیبی جدی در راه حقیقت جویی می‌دانست. مرحلة سوم نیز انتقاد او از تسرّی‌های بی‌وجه است.

بررسی مراحل سه‌گانة فوق نشان می‌دهد او با تكیه بر پیش‌فرض‌های معرفت‌شناختی و زبان‌شناختی در راستای هدفی جز پذیرش اختلاف عقاید استدلال كرده است. هر چند برخی مباحث زبان‌شناختی كه وی در خلال مباحث بدان‌ها اشاره كرده است امكان قرار گرفتن در راستای پذیرش اختلاف عقاید را دارند اما او تلاش كرده است از آن‌ها نیز برای نیل به هدف خود یعنی نوع خاصی از شمول گرایی استفاده كند كه بر اساس آن باورهای متنوع را باید به نحوی تفسیر كرد كه همگی ناظر به باوری واحد باشند.

پیش‌گفتار
این روزها پژوهش و نگارش دربارة آثار عرفانی و اندیشه‌های عارفان كاری بس دشوار است. ما از سویی با علاقه‌مندانی نسبت به این عرصه روبه‌رو هستیم كه جز تكرار سخنان پیشینیان اندیشه‌ای ندارند و از سوی دیگ، با منتقدانی مواجهیم كه در هر سطر از آثار عارفان، خطاهای بسیاری می‌بینند. اما در این میان، پژوهش‌های دقیق، نقادانه و همراه با خلاقیت رونق چندانی ندارد. در مراحل به انجام رسانیدن این تحقیق، دریافتم پژوهش‌های امروزِ ما ادامة گام‌هایی نیستند كه دیروز برداشته شده باشند، بلكه ما ناچاریم پشتوانه‌های پژوهش خود را در ده‌ها و صدها سال پیش جستجو كنیم. این مسئله آسیبی پیش پا افتاده نیست كه بتوان به سادگی از آن چشم پوشید.
این دورافتادگی باعث می‌شود مخاطبانی كه در فضای فكری امروز زندگی می‌كنند، نتوانند ارتباط قابل اعتنایی با میراث فكری و معنوی گذشتگانشان برقرار كنند. نمی‌توان از انسان‌های امروزی انتظار داشت خود را به صدها سال پیش تبعید كنند تا دریابند كه امثال عین‌القضات، چه سودایی در سر داشته‌اند. این وظیفة پژوهشگرانِ این عرصه است كه حلقه‌های گم‌شدة ارتباط میان نسل‌های گذشته و اندیشة انسان‌های امروز را پیدا كنند و این ارتباط از دست رفته را دوباره برقرار سازند.

به‌تعبیر یكی از دوستان، پژوهش دربارة اندیشه‌های كسانی چون عین‌القضات مانند بیرون كشیدن جزیره‌ای زیرِ آب رفته است. بیرون كشیدن این جزیره، به معنی بازخوانی این آثار و اندیشه‌ها به نحوی است كه بتوانند در فكر و زندگی مخاطبان امروز تأثیرگذار باشند. انجام این وظیفه، از سویی نیازمندِ شكیبایی و همدلی با گذشتگان است تا از فهم اندیشه‌های آنان چیزی فروگذار نشود، اما از سوی دیگر به نگاهی تیزبین و نقاد نیز نیازمند است تا نادیده‌ها، دیده و خطاها اصلاح شود. ما باید به این نكته توجه داشته باشیم كه مردمان روزگار ما از نظر اندیشه و شیوة زندگی، وضعیتی متفاوت با گذشتگان دارند، ـ هرچند در وجوه بسیاری نیز با‌ آنان مشترك‌اند. آنچه برای ما بیشترین اهمیت را دارد آن است كه بتوانیم با اقتضائات امروز، بهرة خویش را از میراث گذشتگان بریم و برای آیندگان نیز میراثی ارزشمند به یادگار گذاریم.

 

عین‌القضات از جملة عارف‌ـ فیلسوفانی است كه بخش قابل توجهی از آثارش امروز در اختیار ما قرار دارد. به‌عقیدة نگارنده شیوة اندوه‌آور مرگ او در جوانی، انگیزة آیندگان را برای محافظت از آثار وی و محترم شمردن آن‌ها بیشتر كرده است. با این وصف نمی‌توان گفت پژوهش‌های قابل اعتنایی دربارة اندیشه‌های وی به انجام رسیده است. اغلب كتاب‌ها و مقاله‌هایی كه در ارتباط با وی تألیف شده است محتوایی جز تكرار سخنان او، البته با گزینش‌هایی خاص، در بر ندارند. تكرار‌هایی كه اگر لااقل به نحوی خلاقانه و با نظمی نوین ارائه نشود، ملال آور خواهد بود و دلپذیریِ مطالعة مستقیم منابع را نیز از خواننده سلب می‌كند. جز در موارد انگشت‌شمار، نمی‌توان شیوه‌ای بدیع و تأثیرگذار را در پژوهش‌های عرفانی در این آثار ملاحظه كرد.
این كوتاهی در حالی صورت پذیرفته است كه در آثار قاضی، مباحث قابل تأملی وجود دارد؛ مباحثی كه حتی امروز پس از گذشت سالیان دراز هنوز در معركة آراء فلسفی، حضوری پررنگ دارند. توجه به این بارقه‌ها، نگارنده را بر آن داشت تا پژوهشی را سامان دهد كه در پرتو آن، بخش قابل توجهی از این قبیل مسائل، مورد بررسی قرار گیرد. مسئلة اختلاف عقاید انسان‌ها كه در جای‌جایِ آثار قاضی می‌توان اشاره‌هایی را بدان ملاحظه كرد، بحثی بود كه امروز نیز از جهات مختلف بدان پرداخته می‌شود. به علاوه، در حواشی این بحث مسائل دیگری نیز مطرح می‌شد كه آن‌ها نیز از جملة مباحث مهم و بحث برانگیز فلسفه در دوران ما به شمار می‌رود. گذشته از آن، این بحث، ویژگی ممتاز دیگری نیز داشت و آن آشكار شدن بخش قابل ملاحظه‌ای از نظام فكری قاضی و شیوة تفكر وی در پرتو آن بود. با این توصیف، انگیزة اصلی سامان یافتن این تحقیق در ذهن نگارنده شكل گرفت.

3. مسئلة اختلاف عقاید را در مباحث امروز فلسفه، می‌توان ذیل عنوان كثرت‌گرایی معرفتی[1] سراغ گرفت. این امكان وجود داشت كه دیدگاه قاضی را در خصوص اختلاف عقاید در قیاس با مباحث كثرت‌گرایی معرفتی مورد بررسی قرار دهیم اما به نظر می‌رسید امكان انجام این پژوهش به نحوی دقیق‌تر نیز وجود دارد. پر واضح است كه سخنان قاضی، سیاقی متفاوت از مباحث معرفت‌شناختی امروزی دارد و نمی‌توان با ساده‌انگاری، این دو را در كنار یكدیگر قرار داد. در نهایت، تصمیم بر آن شد كه یك گام به درون بحث كثرت‌گرایی معرفتی پیش رویم و به جای مطرح ساختن آن به نحو كلی،‌ تنها یكی از اركان آن را زیر ذره‌بین قرار دهیم و بحث را از مسئلة قابلیت باورها برای متنوع بودن، آغاز كنیم. توجه به این مسئلة عمیق و درونی‌تر، ما را به سیاق اندیشة قاضی نیز نزدیك‌تر می‌كرد.
شیوه‌ای كه در این پژوهش پیش روی خود قرار دادیم، به هیچ وجه از سنخ مقایسه‌ها و تطبیق‌هایی كه این روزها بازار گرمی دارند نیست. قصد ما تنها بازخوانی و به دست آوردن فهمی نو از سخنان قاضی است. البته فهمی كه با اقتضائات اندیشة امروزی سازگار است. در خلال مباحث، تلاش كرده‌ایم تا جایی كه امكان دارد، به تاریخ و جغرافیای مباحث توجه نشان دهیم و جایگاه هر

برای رعایت حریم خصوصی نام نگارنده پایان نامه درج نمی شود

(در فایل دانلودی نام نویسنده موجود است)

تکه هایی از متن پایان نامه به عنوان نمونه :

(ممکن است هنگام انتقال از فایل اصلی به داخل سایت بعضی متون به هم بریزد یا بعضی نمادها و اشکال درج نشود ولی در فایل دانلودی همه چیز مرتب و کامل است)

فهرست مطالب
فصل اول: کلیات و مفاهیم

1-1- کلیات و شناسه تحقیق.. 2

1-1-1- تبیین موضوع. 2

1-1-1-1- قلمرو زمانی پژوهش… 2

1-1-1-2- قلمرو مکانی پژوهش… 2

1-1-1-3- قلمرو موضوعی پژوهش… 2

1-1-2- ضرورت واهمیت پژوهش… 3

1-1-3- نوآوری پژوهش… 3

1-1-4- پرسش‌های پژوهش… 3

1-1-6- روش تحقیق و شیوه گردآوری اطلاعات… 4

1-1-7- معرفی و بررسی منابع. 4

1-1-7-1- تواریخ عمومی.. 5

1-1-7-1-1- تاریخ الامم والملوک (تاریخ طبری) 5

1-1-7-1-2- مروج الذهب… 5

1-1-7-1-3- تجارب الامم. 6

1-1-7-1-4- الکامل فی التاریخ.. 6

1-1-7-2- فتوح نگاری.. 6

1-1-7-3- تاریخ نگاری زیدیان. 7

1-1-7-3-1- کتاب المصابیح من اخبار المصطفی والمرتضی والائمه من ولدهما الطاهرین.. 7

1-1-7-3-2- الافاده فی التاریخ الائمه الساده 7

1-1-7-3-3- الحدائق الوردیه فی مناقب الائمه الزیدیه. 8

1-1-7-3-4- مآثرالابرار فی تفصیل مجملات جواهر الاخبار (اللواحق الندیه بالحدائق الوردیه) 8

1-1-7-4- تواریخ محلی؛ 9

1-1-7-4-1- تاریخ طبرستان. 9

1-1-7-4-2- تاریخ گیلان ودیلمستان. 9

1-1-7-4-3- تاریخ طبرستان ورویان ومازندران. 10

1-1-7-5- کتابهای جغرافیا 10

1-1-7-5-1- کتاب احسن التقاسیم فی معرفه الاقالیم. 10

1-1-7-5-2- معجم البلدان. 11

1-1-7-5-3- آثار البلاد و اخبار العباد. 11

1-1-7-5-4- تقویم البلدان. 12

1-1-7-6- خراج‌نگاری‌ها 12

1-1-7-7- رجال‌نگاری.. 12

1-1-7-8- طبقات‌نگاری.. 13

1-1-7-9- انتساب‌نگاری.. 14

1-1-7-10- انساب‌نگاری.. 14

1-1-8- پیشینه تحقیق و پژوهشهای جدید؛ 14

1-1-8-1- کتاب سادات متقدمه گیلان، تألیف محمد مهدوی لاهیجانی.. 15

1-1-8-2- کتاب جنبش زیدیه در ایران، نوشته عبدالرفیع حقیقت… 15

1-1-8-3-کتاب علویان طبرستان، تألیف ابوالفتح حکیمیان. 16

1-1-8-4- تاریخ تشیع در ایران، نوشته رسول جعفریان. 16

1-1-8-5- تاریخ گیلان، نوشته افشین پرتو. 16

1-1-8-6- کتاب دیلمیان، تألیف سیدرضا فندرسکی.. 16

 

1-1-8-7- تاریخ گیلان پس از اسلام، نوشته قربان فاخته. 17

1-2- مفاهیم اساسی تحقیق.. 17

1-2-1- مفهوم‌شناسی شیعه و تشیع. 17

1-2-1-1- واژه‌شناسی شیعه و تشیع. 17

1-2-1-2- فرقه‌های تشیع. 19

1-2-1-2-1- اثناعشریه. 19

1-2-1-2-2- زیدیه. 20

1-2-1-2-3- اسماعیلیه. 21

1-2-1-3- جغرافیای تاریخی تشیع. 22

1-2-2- قلمروشناسی گیل ودیلم. 24

1-2-2-1- جغرافیای تاریخی گیل ودیلم. 24

1-2-2-2- معرفی شهرها و نواحی و آبادیهای گیل ودیلم. 27

1-2-2-2-1- لاهیجان. 27

1-2-2-2-2- هوسم. 28

1-2-2-2-3- رودبار. 29

1-2-2-2-4- سلاوند. 29

1-2-2-2-5- کوتم. 30

1-2-2-2-6- فومن.. 30

1-2-3- واژه‌شناسی گیل ودیلم. 31

1-2-3-1- بررسی نژاد واصطلاح گیل ودیلم. 31

1-2-3-2- بررسی انتسابات گیلی ودیلمی.. 33

1-2-4- ویژگی‌های طبیعی و اجتماعی و اقتصادی گیل ودیلم. 34

فصل دوم: اسلام و تشیع در گیل ودیلم ازآغاز تا افول حکومت علویان

2-1- پیشینه آشنایی وبرخورد دیلمیان با مسلمانان. 41

2-1-1- نخستین مسلمان دیلمی.. 41

2-1-2- برخورد دیلمی‌ها با مسلمانان در دوران خلفای نخستین.. 42

2-1-3- ستیز امویان با دیلمیان. 43

2-1-4- ستیز عباسیان با دیلمیان. 44

2-2- مهاجرت و ارتباط علویان با گیل ودیلم. 45

2-2-1- حضور یحیی بن‌عبدالله در دیلم. 46

2-2-1-1-زندگی سیاسی یحیی قبل از ورود به دیلم. 46

2-2-1-2-ورود یحیی به دیلم و دلایل آن. 48

2-2-1-3- تاثیر گذاری فرهنگی یحیی در دیلم. 50

2-2-2- پناهندگی علویان به دیلم پس از شهادت امام رضا (ع) 51

2-2-3- ارتباط قاسم بن‌ابراهیم رسی با دیلمیان. 52

2-2-4- پیروان محمد بن‌قاسم علوی در دیلم. 53

2-2-5- مهاجرت علویان به دیلم پس از شهادت یحیی بن‌عمر علوی.. 53

2-3- دعوت دیلمیان از علویان و یاری آنان در تأسیس حکومت… 54

2-3-1- دعوت و حمایت دیلمیان از حسن بن‌زید علوی.. 55

2-3-1-1- علت دعوت دیلمی‌ها از حسن بن‌زید (داعی کبیر) 55

2-3-1-2- پشتیبانی دیلمی‌ها از حسن بن‌زید در نبرد با طاهریان. 56

2-3-1-3- حمایت دیلمی‌ها از داعی کبیر در برابر سپاهیان خلیفه عباسی.. 57

2-3-1-4- حمایت دیلمیان از حسن بن‌زید در مقابل صفاریان. 58

2-3-1-5- اعتماد داعی کبیر بر دیلمیان و میزان تاثیر گذاری وی بر آنان. 58

2-3-2- پشتیبانی دیلمیان از حسین بن‌احمد کوکبی علوی.. 59

2-3-3- تعامل دیلمیان با محمد بن‌زید. 60

2-3-3-1- حمایت دیلمیان از محمد بن‌زید در برابر رافع بن‌هرثمه و سامانیان. 60

2-3-3-2- اقدامات محمد بن‌زید در گیل ودیلم. 61

2-3-2- فعالیت و قیام ناصر اطروش در گیل ودیلم. 61

2-3-2-1- شخصیت‌شناسی ناصر. 62

2-3-2-1-1- شخصیت و ویژگیهای فردی ناصر. 62

2-3-2-1-2- شخصیت علمی ناصر. 63

2-3-2-1-3- شخصیت مذهبی ناصر. 65

2-3-2-1-4- دیدگاه زیدیان و مردم گیل ودیلم نسبت به ناصر. 69

2-3-2-2- فعالیتهای دینی و فرهنگی ناصر با پشتیبانی حاکم دیلم. 71

2-3-2-3- ناصر در عرصه سیاست گیل ودیلم. 74

2-3-2-3-1- دعوت دیلمی‌ها از ناصر و حملات نخستین آنان به طبرستان. 74

2-3-2-3-2- اختلاف حاکم دیلم با ناصر وحمایت دیلمی‌ها از اطروش… 75

2-3-2-3-3- صلح ناصر با اهل سنت گیلان غربی.. 75

2-3-2-3-4- فتح طبرستان با کمک گیل ودیلم. 76

2-3-2-3-5- حمایت دیلمیان از ناصر پس از کودتای حسن بن‌قاسم. 77

2-3-2-4- اقدامات اجتماعی ناصر در گیل ودیلم. 78

2- 3- 2- 4- 1- تلاش برای گسترش عدالت در جامعه. 78

2-3-2-4-2- توجه جدی به فریضه امر به معروف ونهی از منکر در جامعه. 79

2-3-2-4-3- تلاش برای نهادینه کردن شعار اهل بیت در جامعه. 79

2-3-2-4-4- وضع قوانین بر بازار. 79

2-3-2-4-5- نظارت بر کار پزشکان و دوا فروشان. 80

2-3-2-4-5- احداث سازمان امور کشته شدگان در جنگ… 80

2-3-2-5- اصلاحات اقتصادی ناصر. 80

2-3-3- امارت داعی صغیر و فرزندان ناصر بر گیل و دیلم. 81

2-3-3-1- پناه آوردن داعی صغیر به گیلان پس از شکست از جعفر بن‌ناصر. 81

2-3-3-2- پناه آوردن فرزندان ناصر به گیلان وحمایت گیل ودیلم از آن دو. 82

2-3-3-3- ورود دوباره داعی صغیر به گیلان. 82

2-3-3-4- پناه گرفتن دوباره جعفر بن‌ناصر در گیلان. 83

2-3-3-5- اختلافات ناصری‌ها و فرجام حکومت آنان. 83

فصل سوم؛ تشیع در گیل و دیلم (از برافتادن حکومت علویان در طبرستان تا برآمدن دولت آل کیا)

3-1- بررسی قیامها و حکومت‌های شیعی گیل ودیلم تا ابتدای قرن هفتم. 86

3-1-1- قیام حسن بن‌زید (م نیمه اول قرن 4)در دیلم. 87

3- 1 -2- قیام زید قاضی علوی (م نیمه اول قرن 4) در دیلم. 87

3-1-3- قیام الثائر فی الله (اول) علوی (م350ق) در گیل و دیلم. 88

3-1- 3-1- حمله ثائر به طبرستان با کمک ماکان بن‌کاکی. 89

3-1-3-2- حمله ثائر به طبرستان به درخواست استندار رستمدار. 89

3-1-3-3- روابط ثائر علوی با وشمگیر زیاری.. 89

3-1-3-4- اقدامات ثائر علوی در گیل ودیلم وفرجام کار او. 90

3-1-4- حکومت القائم بالحق ثائری (م 352ق) در گیلان. 91

3-1-5- حکومت الثائر فی الله دوم (م 360ق) برگیلان. 91

3-1-6- حکومت ابومحمد ناصری (م نیمه دوم قرن 4) در گیلان. 92

3-1-7- قیام وحکومت امیرکا ثائری (م نیمه دوم قرن 4) در گیلان. 92

3-1-8- قیام و حکومت ابن‌داعی علوی (م360ق) در گیل ودیلم. 93

3-1-8-1- ترک دیلم و ورود به بغداد برای علم آموزی.. 94

3-1-8-2- قیامهای ابن‌داعی قبل از ورود به گیل ودیلم. 95

3-1-8- 3- ارتباط ابن‌داعی با آل بویه. 96

3- 1- 8 – 4- قیام ابن‌داعی در گیل و دیلم به دعوت دیلمی ها 97

3-1- 8- 5- تجهیز سپاه توسط ابن‌داعی برای جهاد با روم. 99

3-1- 7- 6- تلاش ابن‌داعی برای رفع اختلافات مذهبی زیدیان گیل ودیلم. 99

3-1– 8- 6- ارتباط ابن‌داعی با اهل سنت… 100

3-1-9- قیام وحکومت داعی ثائری (م اواخر قرن4) برگیلان. 101

3-1-10- قیام الثائر بالله ثائری (م اواخر قرن4) در گیلان. 101

3-1-11- قیام هادی صغیر (م اواخر قرن4) در دیلم. 102

3-1-12- قیام المعتضد علوی (م اواخرقرن4) در دیلم. 102

3- 1 – 13- قیام برکات علوی (م اواخرق4) در دیلم. 103

3- 1- 14- قیام ابوالرضا علوی (م اواخر قرن4) در دیلم. 103

3-1- 15- حکومت ابوزید ثائری (م اواخر قرن4) بر هوسم گیلا.. 104

3-1-16- حکومت ابوالفضل ناصری (م اواخر قرن4) در هوسم گیلان. 105

3-1-17- حکومت کیا ابوالفضل ثائری (م اواخر4) در هوسم گیلان. 105

3- 1– 18- قیام وحکومت مؤید بالله هارونی (م411ق) در گیل ودیلم. 106

3-1-18- 1- زندگی نامه و سیره اجتماعی مؤید بالله هارونی.. 107

3- 1- 18- 2- جایگاه علمی مؤید بالله هارونی.. 108

3- 1- 18- 3- قیام مؤید بالله هارونی در گیل ودیلم. 109

3-1-18-3-1-قیامهای اولیه مؤید بالله در گیل ودیلم. 110

3-1-18-3-2- آخرین قیام مؤید بالله در گیل ودیلم و فرجام کار وی.. 110

3-1 -18- 4- امارت ابوعلی ناصری بر گیلان از سوی مؤید بالله.. 111

3-1-18-5- ارتباط مؤید بالله با صاحب بن‌عباد وزیر آل بویه. 112

3-1-19- قیام ابوهاشم رسی علوی (م نیمه اول قرن5) در دیلم. 113

3-1- 20- قیام المسدد بالله علوی (م نیمه اول قرن5) در دیلم. 113

3-1-21- قیام الراضی بالله علوی (م نیمه اول قرن5) در دیلم. 113

3-1-22- قیام المستظهر بالله علوی (م423ق) در لنجا دیلم. 114

3-1-23- قیام حقینی کبیر (م نیمه اول قرن5) در دیلم. 115

3-1-24- حکومت ابوطالب هارونی (م424ق) بر گیل و دیلم. 115

3- 1- 24- 1-زندگینامه و جایگاه علمی ابوطالب هارونی.. 115

3- 24- 2- قیام و فعالیت سیاسی ابوطالب هارونی در گیل ودیلم. 116

3-1-25- قیام ابوالفتح دیلمی (م443 یا 453ق) در دیلم. 118

3-1-26- قیام المهدی لدین الله حقینی (م نیمه اول قرن5) در دیلم. 118

3-1-27- حکومت ناصر هوسمی علوی (م472ق) در گیل ودیلم. 119

3-1-28- قیام مرشد بالله علوی (م479ق) در دیلم. 121

3-1-29- قیام المستعین بالله علوی (م472ق) در دیلم. 122

3-1-30- قیام هادی علوی حقینی (490ق) در دیلم. 123

3-1-31- قیام و حکومت ابوالرضا علوی کیسمی (م اواخر قرن5) درگیل و دیلم. 124

3-1-32- قیام و حکومت ابوطالب اخیر علوی (م520ق) در گیل و دیلم. 125

1-3-32-1- مخالفت مردم لاهیجان و برخی علمای زیدیه با او. 126

1-3-32-2- درگیری وی با حسنی گرگانی و بد رفتاری با گیلانیان. 126

3-1-32-3- حمایت برخی از خاندان ناصر و علمای ناصری از او. 127

3-1-32-4- درگیری او با اسماعیلیان نزاری الموت… 127

3-1-32-5- روابط او با زیدیان بیرون از گیل ودیلم. 128

3-1-32-5-1- ارتباط با حاکم زیدی عمان و اعزام نیرو به آن دیار. 128

3-1-32-5-2- در خواست وی از علی بن‌حمزه ‌برای ترویج امامتش در یمن.. 128

3-1-32-5-3- درخواست از شرف الدین هادوی برای قیام در یمن.. 129

3-1-32-5-4- اعزام برخی از علمای زیدی ایران به یمن.. 129

3-1-32-5-5- انتصاب محسن بن‌حسن هادوی در یمن.. 130

3-1-32-6- انتقام‌جویی ابوطالب اخیر از مردم صعده یمن.. 130

3-1-32-7- فرجام کار ابوطالب اخیر در گیل و دیلم. 131

3-1-33- قیام حسن حسنی گرگانی (م نیمه اول قرن 6) در گیلان. 131

3-1-34- قیام ابوهاشم علوی (م 526ق) در گیل ودیلم. 132

3-1-35- قیام کیا حسن گرگانی (جرجانی) (نیمه اول قرن 6) در دیلم. 133

1-3-36- قیام عمادالدین قزوینی (احتمالاً نیمه اول قرن6) در گیلان. 134

3-1-37- قیام اشرف بن‌زید حسنی (م554ق) در گیلان. 135

3-1-38- حکومت ابوالرضا رسی علوی (نیمه دوم قرن6) در گیل و دیلم. 136

3-1-39- قیام حسنی غزنوی (نیمه دوم قرن 6) در گیلان. 137

3-1-40- قیام داودی حسنی (م اواخر قرن 6) در گیلان. 138

3-1-41- قیام محمد مویدی علوی (م قرن 6) در گیلان. 139

3-1-42- قیام المنتقم لدین الله ازرقی علوی (م قرن 6) در گیلان. 139

3-1-43- حکومت رضا بن‌هادی علوی (م اواخر قرن 6) در دیلم. 139

3-1-44- حکومت امیر ابوطالب ثائری (م 615ق) در گیل ودیلم. 140

3-2- افول سیاسی تشیع در گیل و دیلم (از قرن هفتم تا پیدایش آل‌کیا) 140

3-2-1- ارتباط شیعیان گیل ودیلم با شیعیان یمن.. 141

3-2-1-1- دعوت امام منصوربالله یمنی در بین شیعیان گیل ودیلم. 141

3-2-1-2- مهاجرت عالمان شیعی گیل و دیلم به یمن.. 143

3-2-1-2-1- محمود بن‌علی بن‌باش دیلمی.. 143

3-2-1-2-2- علامه عبدالمنصور گیلانی.. 143

3-2-1-2-3- یوسف بن‌حسن دیلمی.. 144

3-2-1-2-4- ابوالفتح بن‌مدافع دیلمی.. 144

3-2-1-2-5- حمزه بن‌محمود گیلانی.. 144

3-2-1-2-6- محمد بن‌حسن دیلمی.. 144

3-2-1-2-7- داود بن‌محمد گیلانی.. 145

3-2-1-2-8- احمد بن‌میر گیلانی.. 145

3-2-1-3- انتقال میراث علمی شیعیان گیل و دیلم به یمن.. 146

3-2-1-4- نفوذ احکام علمای شیعی گیل ودیلم در یمن.. 146

3-2-1-5- دعوت امام احمد بن‌حسین یمنی در گیل و دیلم. 147

3-2-1-6- روابط امام المظلل بالغمام یمنی با شیعیان گیل و دیلم. 147

3-2-1-7- انتقال تصوف توسط شیعیان گیل ودیلم به یمن.. 148

3-2-1-8- اهمیت مراقد علویان شیعی مذهب ایران در نزد شیعیان یمن.. 149

3-2-1-9- مسافرت برخی از شیعیان به گیل ودیلم. 149

3-2-1-9- مکاتبات علمای شیعه یمن با علمای شیعه گیل و دیلم. 150

3-2-2- قیام و دعوت محمد بن‌حیدر حسنی (م نیمه دوم قرن 7) در گیلان. 150

3-2-3- تبلیغ مذهبی شیعیان در مناطق اهل سنت… 151

3-2-4- درگیری شیعیان زیدی با سایر مذاهب اسلامی در گیل ودیلم. 151

3-2-4-1- درگیری با اهل سنت… 151

3-2-4-2- درگیری با اسماعیلیان نزاری.. 152

3-2-5- وضعیت شیعیان گیل و دیلم در دوره مغولان. 153

3-2-6- حکومت اشقری علوی (م ؟) در گیلان. 154

3-2-7- قیام سید رکابزن علوی (م766ق) در گیلان. 154

3-2-7-1- حمایت اولیه وی از موسس دولت آل‌کیا 155

3-2-7-2- روابط وی با سایر حاکمان محلی گیلان. 156

3-2-7-3- فرجام کار کیارکابزن حسنی در گیلان. 156

فصل چهارم: گونه‌شناسی مذاهب شیعی در گیل و دیلم و نقش آنها در گسترش تشیع

مقدمه. 158

4- 1- زیدیه. 158

4-1-1- حضور مکاتب فکری زیدیان جارودی در گیل ودیلم. 159

4-1-1-1- مکتب ناصریه؛ 160

4-1-1-2- مکتب قاسمیه. 161

4-1-1-3- مکتب هادویه (یحیویه) 162

4-1-1-4- مکتب مویدیه (هارونیه) 163

4-1-1-5- در گیری ناصریه و قاسمیه در گیل و دیلم. 164

4-1-2- فعالیت معتزله در گیل و دیلم. 165

4-1-2-1- گرایش برخی از علویان گیل و دیلم به اندیشه اعتزال. 166

4-1-2-1-1- گرایش ابن‌داعی علوی به اعتزال. 167

4-1-2-1-2- گرایش مؤید بالله هارونی به اعتزال. 167

4-1-2-1-3- گرایش ابوطالب هارونی به اعتزال. 168

4-1-2-1-4- گرایش ابوالحسن حقینی به اعتزال. 168

4-1-2-1-5- گرایش ناصر صغیر به اعتزال. 168

4-1-2-2- حضور برخی از سران معتزلی در گیل و دیلم. 169

4-1-2-3- تاثیر گذاری اندیشه اعتزالی گیل و دیلم بر سایر مذاهب گیلان. 169

4-1-3- احتمال تاثیر پذیری ابوحامد غزالی اشعری از زیدیان گیلان. 170

4-1-4- معرفی عالمان نامدار زیدی گیل و دیلم. 171

4-1-4-1- علی بن‌اصفاهان دیلمی.. 171

4-1-4-2- یوسف بن‌حسن گیلانی.. 172

4-1-4-3- محمد بن‌یعقوب هوسمی.. 172

4-1-4-4- یعقوب هوسمی.. 172

4-1-4-5- محمد بن‌علی گیلی.. 173

4-1-4-6- گور بگیر دیلمی.. 173

4-1-4-7- ابن‌تال هوسمی.. 173

4-1-4-8- ابوعلی بن‌آموج گیلی.. 174

4-1-4-9- تورانشاه بن‌خسرو شاه گیلانی.. 174

4-1-4-10- حزمی دودست… 175

4-1-4-11- قاضی امندوار (امیدوار) 175

4-1-4-12- محمد بن‌صالح گیلانی.. 175

4-1-4-13- علی بن‌محمد گیلی.. 176

4-1-4-14- محمد بن‌باجویه الکوکلولی گیلانی.. 176

4-1-4-15- ابوالفضل شهرآشویه میالفجانی.. 177

4-2- اسماعیلیه. 177

4-2-1- بررسی فعالیتهای مذهبی اسماعیلیان در گیل ودیلم پیش از ظهور حسن صباح.. 178

4-2- 2- بررسی حضور اسماعیلیان در گیل ودیلم پس از حسن صباح.. 180

4-2- 2-1- همراهی دیلمی‌ها با حسن صباح در مصر. 181

4-2- 2-2-ورود حسن صباح به قلعه الموت دیلم. 181

4-2- 2-3- جانشینان دیلمی تبار حسن صباح.. 182

4-2- 2-4- درگیری اسماعیلیان با علویان زیدی مذهب در گیل ودیلم. 183

4-2- 2-5- حمایت برخی از گیل ودیلم از اصفهبد طبرستان در برابر اسماعیلیان. 183

4-2- 2-6- گرایش عده‌ای از سپاهیان دیلمی سلجوقیان به اسماعیلیه. 184

4-2- 2-7- ناکامی بعضی حاکمان دیلمی در برابر اسماعیلیان. 184

4-2- 2-8- تصرف برخی از مناطق گیل و دیلم توسط اسماعیلیان الموت… 184

4-2- 2-9- کشتن حسن (علی ذکره السلام) توسط یک دیلمی.. 185

4-2- 2-10- روابط اسماعیلیان دیلم با اهل سنت گیلان. 186

4-2- 2-11- روابط علاء الدین محمد نزاری با شیخ جمال الدین گیلی.. 186

4-2- 2-12- حمایت مردم دیلم از هلاکوی مغول برای فتح الموت… 187

4-2-3- معرفی مشاهیر اسماعیلی مذهب گیل و دیلم. 187

4-2-3-1- اسفار بن‌شیرویه دیلمی.. 187

4-2-3-2- مردآویج زیاری گیلی.. 188

4-2-3-3- ابوطاهر ارانی دیلمی.. 189

4-3- امامیه (اثناعشریه) 189

4-3-1- بررسی حضور امامیه در گیل ودیلم. 189

4-3-2- معرفی دانشوران امامی مذهب گیل ودیلم. 191

4-3-2-1- سلار دیلمی.. 191

4-3-2-2- ابوالبرکات دیلمی.. 192

4-3-2-3- سید واثق بالله علوی گیلانی.. 192

4-3-2-4- وکیل هوسمی.. 193

4-3-2-5- حسن بن‌ابی الحسن دیلمی.. 193

4-3-2-6- رکن الدین لاهیجانی.. 193

4-3-3- معرفی سایر عالمان شیعی گیل و دیلم. 194

4-3-3-1- کیکاوس بن‌دشمن زیار دیلمی.. 194

4-3-3-2- لنگر بن‌منوچهر دیلمی.. 195

4-3-3-3- لیاگوش بن‌منوچهر دیلمی.. 195

4-3-3-4- سیف الدوله بن‌وهسودان دیلمی.. 195

4-3-3-5- خسرو بن‌فیروز دیلمی.. 195

4-3-3-6- ابن‌بندار هوسمی.. 196

4-3-3-7- ابن‌حاجی شیعی.. 196

4-3-3-8- ابوجعفر امامی.. 196

خاتمه. 197

فهرست منابع. 200

چکیده
منطقه گیلان و دیلمان یکی از دیرینه­ترین کانون­های فعالیت تشیع به شمار می‌رود. بررسی تاریخی پیدایش، گسترش و استمرار مذهبی، سیاسی و اجتماعی تشیع در محدوده گیل و دیلم به ما کمک می­کند که علاوه بر ترسیم تطور تاریخی تشیع در پهنه یاد شده به آسیب‌شناسی و تحلیل نقاط ضعف و قوت این حضور پی ببریم تا در آینده پیش رو از این تجربیات استفاده گردد. در این پژوهش سعی شده است تا علت ورود و گسترش تشیع در گیل و دیلم پی جویی شود. با سیر مطالعه تحولات تاریخ تشیع در منطقه گیل و دیلم دریافتیم که آن منطقه برخلاف جغرافیایی فعلی‏اش، در زمانهای گذشته محدوده وسیعی را در بر می‏گرفته است و بخشهای از استانهای امروزی مازندران و قزوین را نیز شامل می‌شده است. در نوشتار پیش رو جغرافیای تاریخی گیل و دیلم مد نظر قرار گرفته است. در فصل دوم اشاره شد، که علویان مخالف دستگاه خلافت به دلیل اشتراک نظر با اهالی گیل ودیلم در دشمنی با خلفا، ارتباط خویش را با آنان برقرار کردند. علویان شیعی مذهب پس از ورود به گیل و دیلم با تبلیغات صحیح فرهنگی بذر تشیع را در آنجا افشاندند و مردم گیل ودیلم با کمال میل به اسلام ناب شیعی روی آوردند. گیل و دیلم نه تنها به مذهب علویان روی آورده بلکه آنها را در تأسیس حکومت در طبرستان یاری دادند. برخلاف تصور غالب، طبرستانی‌ها در شکل گیری حکومت علویان طبرستان نقش چندانی نداشتند. بلکه علویان با حمایت بی دریغ رزم آوران گیل و دیلم حکومت طبرستان را بنیان نهادند و به کمک آنان حکومت علویان بر طبرستان سالها پابرجا ماند. در فصل سوم با بررسی وضعیت تشیع پس از فروپاشی حکومت مقتدر علویان، معلوم شد که قیامهای پی در پی و کشمکشهای سیاسی و حتی مذهبی و نیز ستمگری برخی از علویان موجب دلسردی گیل ودیلم از آنها و در نهایت موجب افول سیاسی تشیع گردید. با این وجود اهالی گیل ودیلم هیچگاه از مذهب تشیع روی بر نتافتند. همچنانکه در فصل پایانی اشاره رفت سه فرقه مطرح شیعه (زیدیه، اسماعیلیه، امامیه) کم و بیش در آن دیار فعال بودند و دو فرقه زیدیه و امامیه به فراخور شرایط سیاسی و اجتماعی خویش موفق شدند خدمات علمی و فرهنگی قابل ملاحظه‏ای را به تشیع و حتی جهان اسلام ارائه دهند.

پیشگفتار
مذهب شیعه یکی از اصیل­ترین و دیرینه‏‏ترین نحله­های فکری و اجتماعی تاریخ اسلام محسوب می‏شود. این مذهب مهم و برجسته، همواره به دلیل دیدگاه ‏های اعتقادی و سیاسی در طول تاریخ اسلامی حضوری پر رنگ در عرصه‌های سیاسی، فرهنگی و اجتماعی جهان اسلام داشته است. در زمانهای گذشته برخی از نواحی جهان اسلام به عنوان کانون فعالیت شیعیان و مذهب تشیع شناخته می‌شد. منطقه گیل و دیلم یکی از کهن‌ترین و مهم‌ترین آن مناطق به شمار می‌رود.

اهمیت تاریخ تشیع در منطقه گیل و دیلم به اندازه‌ای است که یکی از نخستین دولت‌های شیعه در این ناحیه پایه گذاری شد. جایی که به مدت دو قرن در برابر تلاشهای طاقت فرسای خلفای طمع ورز اسلامی با سرسختی تمام مقاومت کرده بود. حکومت شیعی و مذهب تشیع در این سامان بر پاره‌ای از تحولات سیاسی و علمی جهان اسلام تاثیر گذار بوده‌اند. هرچند حضور تشیع در گیل و دیلم در بعضی از دوره‌ها با افول سیاسی همراه بوده است ولی همواره در قرنهای طولانی مکتب تشیع در عرصه فرهنگ و اجتماع گیل و دیلم حضوری لاینقطع داشته است. که این امر بر ضرورت و اهمیت تحقیق در پیرامون موضوع پیش رو می‌افزاید.

پژوهنده بر اساس پاره‌ای از مطالعات اجمالی به این فرضیه گرایش پیدا کرد که برخوردهای جائرانه و به دور از فرهنگ اسلام سپاهیان خلفای اسلامی به اهالی گیل و دیلم و پناه آوردن علویان مخالف خلافت به منطقه گیل ودیلم مردم آن نواحی را به پذیرفتن اسلام شیعی ترغیب کرد افزون بر این که سادات وبزرگان شیعی با شیوه فرهنگی واخلاق عملی به تبلیغ وترویج باورهای شیعی همت گماشتند. این تلاشهای صحیح که برگرفته از تعالیم اسلامی بود، اقبال بیش از پیش مردم به پذیرش اسلام ناب که همان عقاید تشیع باشد را فراهم آورد. افزون بر این باید به این نکته

فصل اول کلیات تحقیق

مقدمه…………………………………………………………………………………………………………………………………..3

بیان مسئله…………………………………………………………………………………………………………………………….3

اهمیت وضرورت تحقیق…………………………………………………………………………………………………………3

اهداف تحقیق…………………………………………………………………………………………………………………………3

سوالات تحقیق………………………………………………………………………………………………………………………3

ه)فرضیه های تحقیق………………………………………………………………………………………………………………4

و)روش تحقیق……………………………………………………………………………………………………………………….5

ز)ساماندهی تحقیق…………………………………………………………………………………………………………………5

بخش اول مفهوم مسئولیت کیفری پزشک…………………………………………………………………………………6

گفتار نخست مفهوم مسئولیت…………………………………………………………………………………………………6

مبحث نخست کلیاتی در مورد مسئولیت…………………………………………………………………………………..6

بند اولمفهوم لغوی………………………………………………………………………………………………………………..6

بنددوم مفهوم اصطلاحی………………………………………………………………………………………………………..6

گفتار دوم انواع مسئولیت……………………………………………………………………………………..7

الف )مسئولیت اخلاقی ومسئولیت قانونی…………..…………….………………………………………..7

ب)مسئولیت قراردادی ومسئولیت خارج از قرارداد………….……..…………….……………………….7

ج)مسئولیت کیفری ومسئولیت مدنی……..….……………………………………………………………..8

گفتار سوم سابقه تاریخی مسئولیت کیفری پزشک درحقوق ایران ومصر….….……..…….……………8

مبحث نخست:ایران باستان………………….….……..…….……………………………………………….8

مبحث دوم از پیدایش اسلام تا دوران مشروطیت……………………………………………………………………10

مبحث سوم ایران معاصر…………………..…….…………………………………………………………..11

الف )ازانقلاب مشروطیت تاپیروزی انقلاب اسلامی………………….……………………………………11

ب)ازپیروزی انقلاب اسلامی تازمان حاضر………….……….…………………………………………….12

مبحث چهارم حقوق مصر…………………………………………………………………………………..13

بخش دوم ارکان مسئولیت کیفری دراعمال پزشکی………..…………..…………………………………15

گفتار نخست مفهوم فعل مجرمانه یاخطای پزشکی………..….…….……………………………………15

بند اول بی احتیاطی………..………………………………………………………………………………..16

بند دوم بی مبالاتی………………………………………………………………………………………….17

بند سوم عدم مهارت……..……….……………………………………………………………………….18

بند چهارم عدم رعایت نظامات دولتی…….………….…………………………………………………..19

مبحث نخست نتیجه مجرمانه……….…………………………….……………………………………….19

 

مبحث دوم بررسی رابطه سببیَت………………………………………………………………………….20

بخش سوم موانع مجازات ودیدگاه فقهی مسئولیت پزشک……..……………………………………23

گفتار نخست موانع مجازات…..………………………………………………………………………. 23

بند اول:عوامل رافع مسئولیت کیفری …………………………………………………………………..23

عوامل رافع مسئولیت کیفری در حقیقت:…..………………………………………………………….23

بند دوم عوامل موجهه جرم………………………………………………………………………………………………27

گفتار دوم رضایت نامه وبرائت نامه…….………………………………………………………………30

بند اول رضایت نامه……………………………………………………………………………………………………….31

بند دوم برائت نامه………………………………………………………………………………………………………….31

دیدگاه فقهی ضمان پزشک………….……..…………………………………………………………..34

مبحث نخست ضمان طبیب در فقه شیعه …………………………………………………………………………35

بند اول نظرمشهور فقهای امامیه  …….…………………..…..………..……………………………… 36              

الف )روایات……..………………………………………………………………………………………36

ب)قواعد فقه………………………………………………………………………………………….….36

ج)اجماع…….…………………………………………………………………………………………….37

بند دوم نظریه غیرمشهور فقهای امامیه……….……..…………………………………………………37

الف)اصل برائت…………..………….…………….……………………………………………………..37

ب)اذن شرع وعقل……….…..………..…………………………………………………………………37

ج)اذن بیمار یا ولی بیمار به درمان….……….………………………………………………………….38

د)قاعده احسان……….…………………………………………………………………………………..38

و)روایات………….………………………………………………………………………………………38

مبحث دوم ضمان طبیب  در فقه اهل سنت…………………..……..……………………………….39

مبحث سوم:سقوط ضمان طبیب…………….…………………………………………………………41

فصل دوم

جرایم و تخلفات انتظامی پزشک

بخش نخست :جرایم…………….………………………………………………………………………44

گفتار نخست:مفهوم سقط جنین………………….……….……………………………………………..44

بند اول :مفهوم لغوی………….…….…………………………………………………………………….44

بند دوم:مفهوم حقوقی……………………………………………………………………………………..44

بند سوم:مفهوم طبی……………………….……..…………………………………………………………44

مبحث نخست:انواع سقط جنین……………….……..………………………………………………….45

الف)سقط جنین جنایی………….……..………………………………………………………………..45

ب)سقط جنین طبی………………….……….……….…………..………………………………………45

ج)سقط جنین خود به خودی یا مرضی……….……………………………………………………….46

و)سقط جنین ضربه ای…………………………………………………………………………………46

مبحث دوم:ارکان تشکیل دهنده سقط جنین………………………………………………………….47

الف)رکن قانونی…………………………………………………………………………………………47

ب)رکن مادی………………………………………………….……………………………………….48

بند اول) حقوق ایران……………………………………………..…………………………………… 49

بند دوم:حقوق مصر……………………………………………………………………………………51

بند سوم بررسی شروع به جرم سقط جنین در حقوق ایران و مصر……………………………………..53

ج)رکن معنوی…….……………………………………………………………………………………54

مبحث سوم:مجازات سقط جنین عمدی……………….….…………………………………………55

الف)مجازات سقط جنیین عمدی از ناحیه افراد عادی……………..……………………………..55

بند اول:حقوق ایران……………………………………………………………………………………55

بند دوم:حقوق مصر …….……………………………………………………………………………55

ب:مجازات سقط جنین عمدی از ناحیه شاغلین امور پزشکی ………………….……………….56

بند اول :حقوق ایران………………………………………………………………………………….56

بند دوم:حقوق مصر…………………………………………………………………………………..56

بند سوم:نتیجه گیری………………………………………………..………………………………. 56

گفتار دوم:افشاءاسرار بیماران……..…………………………………………………………………58

مبحث نخست:رکن قانونی ….….…………………………………………………..……………….59

بند دوم حقوق مصر…………………………………………………………………………………………………….61

بند سوم موارد قانونی افشای سر حرفه ای در حقوق در ایران و مصر ………………………………..62

مبحث دوم:رکن مادی ……..….……………………………………………………………………..63

الف )شخصیت مرتکب………..………..…………………………………………………………….63

ب)وجود سر یا راز…………………….………………………………………………………………63

ج)افشاء نمودن سّر……………………….……………………………………………………………63

مبحث سوم: رکن معنوی………………..……………………………………………………………64

مبحث چهارم:مجازات افشاءاسرار………….………………………………………………………64

گفتار سوم:صدور گواهی نامه خلاف واقع………….…………………………………………….65

مبحث نخست:رکن قانونی ………………………………………………………………………….66

بند اول:حقوق ایران…………………………………………………………………………………..66

بند دوم:حقوق مصر………………………………………………………………………………….68

مبحث دوم:رکن مادی………………………………………………………………………………69

الف)شخصیت مرتکب……………………………………………………………………………….69

ب) خلاف واقع بودن گواهی صادره………………………………………………………………70

مبحث سوم:رکن معنوی……………….……………………………………………………………71

مبحث چهارم:مجازات صدور گواهی نامه خلاف واقع………………………………………….71

بند اول:حقوق ایران……………………….…………………….…………………………………71

بند دوم:حقوق مصر……….………………………………………………..…………………………72

گفتارچهارم:دخالت غیرمجازدرامورپزشکی…………………………………………………………73

مبحث نخست:رکن قانونی……………………………………………………………………………73

مبحث دوم:رکن مادی…………………………………………………………………………………74

الف)شخصیت مرتکب……….……………………………………………………………………….74

ب)فعل مرتکب………….…………….………………………………………………………………75

مبحث سوم:رکن معنوی……….………..……………………………………………………………76

مبحث چهارم:مجازات دخالت غیر مجاز درامورپزشکی……….…………………………………77

گفتارپنجم:اغفال بیماران……….………..……………………………………………………………78

مبحث نخست:رکن قانونی…..…….………………………………………………………………..78

مبحث دوم:رکن مادی ……..……….……………………………………………………………….78

الف)شخصیت مرتکب………..………………………………………………………………………79

ب)فعل مرتکب…………….………………………………………………………………………….79

مبحث سوم:رکن معنوی………..……………………………………………………………………79

مبحث چهارم:مجازات اغفال بیماران………..………………………………………………………80

گفتارششم:خودداری ازکمک به مصدومین……….………..………………………………………80

مبحث نخست:رکن قانونی…………….……..…….…….………………………………………… 81

مبحث دوم:رکن مادی………..……….…….……………………………………………………….82

الف)قرارداشتن اشخاص درمعرض خطرجانی….…….…….…….……………………………….82

ب)استمدادمصدوم ویاوجودضرورت کمک……………………………………………………….83

ج)عدم توجه خطرنسبت به کمک کننده ودیگران …….…………………………………………83

مبحث سوم :رکن معنوی…………………………………………….……..……………………… 83

مبحث چهارم مجارت خوداری از کمک به مصدومین……………………………………………………84

بنداول:حقوق ایران……………………………………………………………………………………………………………84

بند دوم:حقوق مصر…………………………………………………………………………………………………………..84

گفتار هفتم : پیوند اعضاء بدون رضایت بیمار ……………………………………………………………………..85

بنداول : حقوق ایران……………………………………………………………………………………………………….. 86

بند دوم : حقوق مصر ……………………………………………………………………………………………………….87

بخش دوم : تخلفات انتظامی پزشک………………………………………………………………………………….. 87

گفتار نخست : مفهوم تخلف انتظامی ………………………………………………………………………………….88

گفتاردوم:انواع تخلفات انتظامی پزشک………………………………………………………………………………..89

1)به کار نبردن حداکثر تلاش ممکن جهت معالجه ودرمان بیماران ……………………………………….89

2) سهل انگاری در انجام وظیفه و عدم رعایت موازین علمی ،شرعی و قانون ………………………..90

3)افشاءنمودن اسرار ونوع بیماری………………………………………………………………………………………91

4) پذیرش بیمار بیش از حد توان معاینه و درمان ………………………………………………………………..92

5) انجام اعمال خلاف شئون پزشکی …………………………………………………………………………………93

6) تحمیل نمودن مخارج غیر ضرروی به بیماران …………………………………………………………………93

7) ایجاد نمودن رعب و هراس در بیمار……………………………………………………………………………………….94

8) تجویز داروهای روان گردان و مخدر……………………………………………………………………………………… 94

9) رعایت ننمودن تعرفه های خدمات درمانی ………………………………………………………………………………95

10(اخذ مبلغ مازاد بر وجود دریافتی ، توسط مسولان موسسات درمانی …………………………………………..96

11(عدم هم کاری لازم در زمان وقوع بحران و سوانح و یا پیشگیری از بیمارهای واگیردار…………………………………………………………96

12)ممنوعیت جذب و هدایت بیمار از موششات بهداشتی درمانی دولتی وخیریه به مطب شخص یا موسسات پزشکی خصوصی……………………………………………………………………………………………………….. 97

12)ممنوعیت جذب و هدایت بیمار از موششات بهداشتی درمانی دولتی وخیریه به مطب شخص یا موسسات پزشکی خصوصی ………………………………………………………………………………………………………..97

14) انتشار مقالات و گزارش های پزشکی خلاف اصول علمی که جنبه تبلیغاتی داشته باشند……………………………………………………………………………………………………………………………………. 98

15) استفاده از عناوین علمی و تخصصی تائید نشده …………………………………………………………………….99

16) تجویز دارو ، خارج از مجموعه دارویی کشور ( فارما کوپه)………………………………………………….100

17) عدم ادامه درمان بیمار…………………………………………………………………………………………………….. 100

18) عدم انتخاب پزشک مشاور بدون نظر پزشک معالج…………………………………………………………….. 101

19) فروشی دارو وتجهیزات پزشکی در محل اشتغال……………………………………………………………….. 101

20)عدم تحریر صحیح مشخصات و نحوه استفاده داروهای تجویز شده………………………………………..102

21) عدم صدور صدور نسخه بر اساس اصول علمی و شرایط بیمار…………………………………………… 102

22) گودرزی ، فرامرز و کیانی ، مهرزاد : اصول طب قانونی و مسمومیت ها ، تهران ، روزنامه رسمی ، چاپ اول ، 1380……………………………………………………………………………………………………………………103

23) عدم رعایت ضوابط مربوط به درج آگهی در رسانه ها و تنظیم سر نسخه ها و تابلوها…………………………………..103

24) استفاده و بکارگیری افراد فاقد صلاحیت در امور پزشکی ……………………………………………………103

25) عدم مساعدت و همکاری در فوریت های پزشکی …………………………………………………………….103

26) عدم اعلام تغییر نشانی مطب و موسسه پزشکی………………………………………………………………. 206

27) عدم رعایت ضوابط علمی و حرفه ای ، توسط مسولان فنی ………………………………………………104

فصل سوم

آیین رسیدگی به جرایم پزشکی و اجرای آن

گفتار نخست نحوه رسیدگی به جرایم پزشکی در دادسرای عمومی انقلاب…………………………………106

مبحث نخست : اقدام دادسرا پس از دریافت شکایت ………………………………………………………………106

مبحث دوم : اقدامات دادسرا پس از اخذ نظریه کارشناسی………………………………………………………. 108

دایر بر قصور پزشک یا کادر درمانی…………………………………………………………………………………….. 108

گفتار دوم ک نحوه رسیدگی به جرایم پزشکی در دادگاه عمومی جزایی………………………………………109

مبحث نخست : اقدام دادگاه پس از دریافت کیفر خواست………………………………………………………. 109

مبحث دوم : اقدامات دادگاه پس از حضور طرفین…………………………………………………………………..110

1- رای برائت………………………………………………………………………………………………………………….. 111

2- رای محکومیت …………………………………………………………………………………………………………….111

مبحث سوم : رسیدگی دادگاه تجدید نظر……………………………………………………………………………… 111

گفتار سوم : اجرای احکام کیفری ………………………………………………………………………………………….113

فصل چهارم:نتیجه گیری…………………………………………………………………………………………………….. 114

نتیجه گیری………………………………………………………………………………………………………………………….114

پیشنهاد……………………………………………………………………………………………………………………………….119

منابع و ماخذ ………………………………………………………………………………………………………………………120

چکیده لاتین………………………………………………………………………………………………………………………..125

چکیده

پزشکی علمی است که همواره مورد نیاز بشر است وپزشکان نیز اشخاصی هستند که درمیان اکثر جوامع از منزلت وجایگاه والایی برخوردارند اشخاصی که به امور پزشکی اشغال می ورزند، باید متعهد و متخصص بوده وتمامی توان خودرا برای حراست از سلامت بیماران قرار دهند.

در کشور ما وزارت بهداشت،درمان وآموزش پزشکی وسازمان نظام پزشکی این وظیفه را عهده دار هستنداما متاسفانه عدم وجود هماهنگی های لازم گاهی به دلایل بی احتیاطی،بی مبالاتی،عدم مهارت،عدم رعایت نظامات دولتی سبب بر هم خوردن وضعیت سلامت روانی جامعه وسلب اعتماد مردم از متولیان درمان میشود.

علم پزشکی در مصر به صورتی است که پزشکان مصری نیز به تبعیت از روحانیون مقتدر طبابت میکردند در تمدن مصری ظاهرا قوانین مدون نظام پزشکی وجود داشت ودر مواقع لزوم پزشکان برای توضیح دادن یا اظهارنظر کارشناسی به دادگاه احضار می شدند.

دراین رساله به بررسی مباحث مفهوم مسئولیت پزشک،جرایم خاص پزشکی،تخلف انتظامی ودیدگاه فقهی ومراجع رسیدگی به تخلفات پزشکی پرداخته شود. 

واژه ها واصطلاحات فنی و تخصصی:ضمان پزشک.عوامل موجهه جرم.دیدگاه فقهی

مقدمه

الف) بیان مسئله

باتصویب قانون مجازات جدید سال92وتغییرات اتفاق افتاده درفصل ذهای مختلف درمورد مواد مربوط به ضمان پزشکی از حیث تعیین نوع ومیزان مجازاتها باقانون مجازات قبلی وباتوجه به مقایسه نمودن آن باضمان پزشکی درقانون کشور مصر وتفاوت اساسی دراین خصوص وبررسی درجات مقرر وقانون در دوکشور ایرن ومصر به عنوان مسئله اصلی پایان نامه قرار می گیرد.

ب)اهمیت وضرورت تحقیق

باتوجه به اینکه یکی از مهم ترین ابزارهای صحت وسلامتی در اجتماع عملکرد پزشکان می باشد ودرقانون،تعیین مجازات،به عنوان ضمانت اجرای درستی عملکرد این قشر از جامعه می باشد در قوانین تمامی کشورهای دنیا موادی در خشوص تعیین نوع مجازات باحقوق اولیه اشخاص درمراجعه به پزشکان جرم انگاری شده است وتعیین مجازات برای پزشکان خاصی ازاهمیت ویژه ای برخوردار است تا به وظیفه ی خود به دزستی عمل نمایندودرجه بندی مجازاتها رامی توان در قانون  به عنوان معیار مهمی در حفظ حقوق بیماران مورد بررسی قرارداد که کشور های ایران ومصر از این قاعده مستثنا نمی باشند.

ج)اهداف تحقیق

-شناسایی تبلیغات منفی درجه بندی مجازاتها در رابطه باضمان پزشکی در قانون 

تطابق درجه بندی مجازاتها از دیدگاه حقوق دوکشور ایران ومصر

بررسی باز دارندگی ارتکاب جرم توسط پزشکان براساس قانون مجازات دوکشور ایران ومصر

تعیین مجازات ازحیث اصلاح پذیری تادیبی وتربیتی

د)سوالات تحقیق

-آیا ضمان پزشکی در قوانین کشورهای ایران ومصر می تواند تحت تاثیر عوامل موجه جرم یاعوامل رافع مسئولیت کیفری قرارگیرد؟

-آیامواد مربوط بهضمان پزشکی در حقوق ایران در جریان دادرسی واجرای مجازات در قبال حقوق مصر تفاوت فاحشی دارد؟-باتوجه به اسلامی بودن دو کشور ایران ئومصر دیدگاه فقهی در خصوص ضمان پزشکی چگونه می باشد؟

ه)فرضیه های تحقیق

-آن چه در مورد ضمان پزشکی درقانون مجازات اسلامی ایران جرم انگاری شده است دارای دامنه ی گسترده تری می باشد که هر پزشکی  باید براساس آن به وظیفه ی خود عمل نماید وبه لحاظ وجدانی نیز برای پزشک  ازنکات ضروری  می باشد ودر قانون ضمان پزشکی به مواد خاصی محدود نمی باشد مثلا قانون پزشک معالج را مکلف نموده است درواقع مشاهده یکی از بیماریهای واگیر دار فورا موضوع را به بهداری محل اطلاع دهد یادرهنگام برخورد بابیماری مقاربتی موظف به گزارش دادن بیماران خود می باششد(حکم قانون بدون امر مقام صلاحیت دار،بنابراین اینجاست که عمل نکردن به وظیفه توسط پزشک جزءامر قانون عوامل موجه جرم)می باشد حتی درقانون مجازات اسلامی درخصوص امرقانون مواددیگری نیز بیان شده است که قانون به طور اخص بیانگر دستور الزام آورقواعد حقوقی برای پزشکان محترم می باشد.

-در قانون مجازات اسلامی ایران باتوجه به اهمیت وجایگاه والای  پزشک موادمربوط به ضمان پزشکی جوری از طرف قانون گذارجرم انگاری شده است که درآن اصل برائت پذیزفته می شود بنابراین هرپزشک ماهری که سعی وتلاش خود رابهبودی بیماری شخص بکار گیرد ودر صورت عدم نتیجه منجر به فوت ونتقص عضو شود دیدگاه قانون وفقه اضمان چنین پزشکی برتحصیل اصل

 گیرد .

 

وفاداری مشتری:”پایان نامه بازاریابی رابطه مند”
وفاداری مشتری
وفاداری یک متغیر تعدیل کننده بین کیفیت خدمات و رضایت مشتری و عملکرد اقتصادی است. وفاداری، حدی است که مشتری ها می خواهند به آن مقدار رابطه شان را با یک عرضه کننده حفظ کنند و معمولا از این ناشی می شود که مشتری ها چقدر معتقدند که ارزش دریافتی شان از این عرضه کننده نسبت به سایرین بیشتر است. وفاداری زمانی اتفاق می افتد که مشتریان کاملا احساس کنند سازمان مورد نظر به بهترین وجه ممکن می تواند نیاز های آنها را برطرف کند، به طوری که سازمانهای رقیب از مجموعه ملاحظات مشتریان مجازا خارج شده و منحصرا به خرید از سازمان اقدام کنند (Shoemaker and Hewis). افزایش وفاداری مشتری می تواند موجب کاهش هزینه های بازاریابی و افزایش تقاضای بیشتر مشتریان گردد.

اگر سازمان به ارضای نیازهای مشتری ادامه دهد و خدماتش را به شیوه هایی ارائه دهد که همیشه دارای تقاضا باشد، ارزش دو طرفه ی ایجاد می شود و هدف نهایی، که همان وابستگی مشتری یا مدیریت استراتژیک روابط با مشتری است، قابل حصول است. وفاداری واژهای مثبت است. وفاداری، اصولاً دوطرفه و مبتنی بر همکاری است. ولی وقتی که وفاداری در رابطه با مشتری مطرح می شود، تعریف سنتی، معتبر

 

نیست. تئوری وفاداری مشتری، در ادبیات مدیریت بین المللی نسبتاً جدید است.

 

مشتریان روز به روز نسبت به ارزش هایی که به دست می آورند آگاه تر می شوند و این امر جلب رضایت آنها را دشوارتر می کند.از طریق تقویت ارتباط بین مشتری و سازمان رضایت مشتری رشد وشکوفامی شود. گر چه رضایت و وفاداری با هم رابطه دارندامّا این رابطه نا متقارن است.رضایت حالتی موقتی و نسبتاً انفعالی است که تعیین کننده ای ناپایدار برای وفاداری می باشد (موون1388،ص348).با افزایش رضایت مشتری ارزش روابط بین طرفین افزایش می یابد این همان چیزی است که مشتری را به سمت افزایش وفاداری هدایت می کند.اگر سازمان به ارضای نیازهای مشتری ادامه دهد و خدماتش را به شیوه هایی ارائه دهد که همیشه دارای تقاضا باشد ارزش دو طرفه ای ایجاد می شود و هدف نهایی که همان وابستگی مشتری با ایجاد وفاداری در مشتری است قابل حصول می گردد.(عباس نژاد،1384،ص92).بنابراین کسب رضایت مشتری برای بازاریابان لازم است ولی کافی نیست چون هدف نهایی بازاریابان این است که بتوانند تعداد مشتریان وفادار و پایدار به نام تجاری خود را افزایش دهند.شکل2-1 ترکیب خریداران نام تجاری خاصی را در هر برحه از زمان نشان می دهد.از بین همه خریداران درصد خاصی از آن ها از خریدی که انجام داده اند راضی هستند .بازاریابان تلاش می کنند تا درصد مشتریان راضی را افزایش دهند به اعتقاد آن ها بسیاری از مشتریان راضی ممکن است باز هم به هر دلیلی به نام های تجاری رقیب بپیوندند.پس هر چه قدر تعداد مشتریان راضی شرکت بیشتر باشد شرکت می تواند تا حدی از تکرار خرید مشتریان خود اطمینان یابد.اما مشتریانی که به نام تجاری فروشگاه با خدمت وفادار هستند از نظر عاطفی خود را به آن نزدیک احساس می کنند و علاقه به آن نام   تجاری چیزی شبیه به رابطه دوستی است. (هاوکینز، 1387 ، 571). مشتریان برای برآورده کردن نیازهای خویش محصولات را خریداری می نمایند و سپس نتایج حاصل از این خرید را بر مبنای انتظاراتشان ارزیابی می کنند.آگاهی داشتن در مورد نیازهای مشتریان به خدمات دهندگان کمک می کند تا بدانند که مشتریان چرا و چگونه نسبت به سفارش خدمات عکس العمل نشان می دهند.( صمدی، 1386 ،ص 78).بنابراین وفاداری مشتریان را می توان بدست آورد اما سازمان باید روی