(ممکن است هنگام انتقال از فایل اصلی به داخل سایت بعضی متون به هم بریزد یا بعضی نمادها و اشکال درج نشود ولی در فایل دانلودی همه چیز مرتب و کامل است)

 عنوان ……………………………………………………………………………………………………صفحه

چکیده. 9

واژگان کلیدی:. 9

فصل اول. 10

مقدمه و کلیات پژوهش. 10

بیان مسأله   ………………………………………………………………………………………………………………………  14     اهمیت موضوع ……………………………………………………………………………………………………………………..18

اهداف تحقیق ……………………………………………………………………………………………………………………..21

هدف کلی پژ.هش………………………………. 21

اهداف اختصاصی پژوهش…………………………………………………………………………………………………….. 21

سؤال های تحقیق……………………………………………………………………………………………………………………..22

سؤال کلی پژوهش……………………………………………………………………………………………………………………..22

سؤال های اختصاصی پژوهش…………………………………………………………………………………………………….22

متغیرهای پژوهش……………………………………………………………………………………………………………………..23

تعریف واژه های کلیدی  …………………………………………………………………………………………………………23

تعاریف عملیاتی   ……………………………………………………………………………………………………………………..25

فصل دوم. 28

2-2- بخش اول: سقف شیشه ای. 30

2-2-1- عامل پدید آورنده سقف شیشه ای. 34

2-2-1-1 کلیشه ها. 35

2-2-1-2- شبکه های ارتباطی ………………………………………………………………………………………………..35

2-2-1-3- ارزش گذاری به کار زنان. 36

2-2-1-4- تضاد کار- خانواده. 36

2-2-1-5- سبک مدیریت. 36

2-2-3- ضرورت مشارکت زنان. 37

2-2-4- جانشین پروری. 38

2-2-4-1- نقش مدیریت در جانشین پروری. 40

2-2-4-2- مدیریت صف و ستاد. 43

2-2-4-3-تاریخچه برنامه ریزی جانشین پروری. 46

2-2-4-3-اهمیت و ضرورت جانشین پروری. 47

2-2-4-4-مدل های اصلی در برنامه ریزی و مدیریت جانشین پروری. 48

2-2-4-5-عوامل مؤثر بر موفقیت جانشین پروری. 49

2-3-بخش دوم: عوامل مؤثر در عدم ارتقاء زنان. 51

2-3-1-عوامل سیاسی. 51

2-3-2-عوامل سازمانی. 52

2-3-2-1 عدالت سازمانی. 53

 

2-3-2- 2-تأثیر سبک رهبری بر جایگاه زنان در سازمان ها. 54

1-سبک دستوری. 55

2-سبک ایجابی. 55

3-سبک مشارکتی. 55

4-سبک تفویضی. 56

2 -3-2 -3مقایسه مدیریت (رهبری) زنان و مردان. 56

2-3-3-عوامل اقتصادی. 59

2-3-4-عوامل فرهنگی. 59

2-3-4-1- 1زن از منظر پیش مدرنیسم. 61

2-3-4-1-2-زن از منظر مدرنیسم. 61

2-3-4-1-4-زن از منظر پست پست مدرنیسم. 62

2-3-4-2-عوامل خانوادگی. 63

2-3-5-عوامل نگرشی – اجتماعی. 65

2-3-5-1-عوامل نگرشی. 65

2-3-5-1-1هویت و انواع آن. 66

2-3-5-2-عوامل اجتماعی. 68

2-3-5-2-1- زن از دیدگاه نظریه نقش در روانشناسی اجتماعی. 68

2-3-5-2-2-زنان و فناوری اطلاعات و ارتباطات. 69

2-3-5-2-3 باورهای  مذهبی. 70

2-3-5-2-3 -1 – ضوابط شرعی و عمومی اشتغال زن. 70

2-3-5- عوامل بیولوژیکی. 71

2-3-5-1-هویت جنسی ، تقسیم کار و نقش های جنسیتی. 71

2-4- بخش سوم: زن و موضوع اشتغال. 72

2-5- بخش چهارم: پیشینه پژوهش. 75

2-5- 1- پیشینه  داخلی پژوهش. 75

2-5- 2- پیشینه  خارجی پژوهش. 82

2-5- 3-  نقد پیشینه پژوهش. 84

2-6- بخش پنجم :مبانی نظری پژوهش. 88

2-6-1 نظریههای حضور زنان در عرصه مدیریت. 88

2-6-1-1- نظریه فمینیزم. 88

2-6-1-2-نظریه منطقه حائل. 90

2-6-1-3-نظریه تحرک وارونه (موازنه منفی). 90

2-6-1-4-نظریه انسداد اجتماعی. 90

2-6-1-5- نظریه سقف شیشه ای. 90

2-6- 2- چارچوب نظری. 91

فصل سوم. 99

مقدمه ………………………………………………………………………………………………………………………………….100

روش تحقیق. 99

قلمرو تحقیق …………………………………………………………………………………………………………………………101

جامعه آماری ……………………………………………………………………………………………………………………… 101

نمونه آماری……………………………………………………………………………………………………………………… 101

برآورد حجم نمونه ………………………………………………………………………………………………………………..102

ابزار گردآوری………………………………………………………………………………………………………………………103

روایی و پایایی پرسشنامه …………………………………………………………………………………………………….104

روش اجرا …………………………………………………………………………………………………………………………..106

تحلیل داده ها………………………………………………………………………………………………………………………106

فصل چهارم  تجزیه و تحلیل آماری. 108

4-1مقدمه. 109

4-2- توصیف داده‌ها:. 109

4-2 تحلیل داده‌ها. 113

استخراج اطلاعات مربوط به پرسشنامه تحقیق. 113

4-3 بخش سوم- تحلیل مولفه‌ها در راستای سوال‌های تحقیق. 132

تحلیل سؤال اصلی ………………………………………………………………………………………………………………145

تحلیل عاملی. 146

مراحل اعتباریابی …………………………………………………………………………………………………………………147

ضرایب بارهای عاملی……………………………………………………………………………………………………………149

فصل پنجم نتیجه گیری و پیشنهادات. 169

5-1مقدمه. 170

5 -2خلاصه. 170

5 -3 نتایج یافته ها. 172

5-3-1 نتایج حاصل از یافته های توصیفی………………………………………………………………………. 172

5-3-2 نتایج حاصل از یافته های استنباطی ……………………………………………………………………..172

5 -4 پیشنهادات پژوهش. 181

5 -5 محدودیتهای پژوهش. 183

منابع فارسی. 186

منابع لاتین. 193

پرسشنامه…………………………………………………………………………………………………………………………….195

چکیده

پژوهش حاضر با هدف مطالعه  سقف شیشه ای در جانشین پروری و ارتقای زنان در مناصب مدیریتی از دیدگاه مدیران و کارشناسان ستادی در سازمان آموزش و پرورش استان البرز صورت گرفته است.

روش این تحقیق از نوع توصیفی – پیمایشی می باشد.جامعه آماری تحقیق، شامل کلیه مدیران زن و مرد، کارشناسان ارشد و مدیران ستادی شاغل در اداره کل و مناطق هشتگانه استان البرز می باشد. بر اساس جامعه آماری 1806 نفره، نمونه آماری317 نفرکه از طریق فرمول کوکران به صورت تصادفی ساده انتخاب شدند. ابزارپژوهش، پرسشنامه محقق ساخته می باشدکه بر اساس ادبیات و پیشینه پژوهش تهیه شده و برای روایی ابزار از روایی صوری ومحتوایی از دیدگاه متخصصان و برای پایایی پژوهش از ضریب آلفای کرونباخ استفاده شد که مقدار 95%به دست آمد ، داده ها به وسیله آزمون آماری گرسیون یک متغیره  وآزمون رتبه بندی فریدمن بررسی شده اند. داده ها نشان داد عوامل اقتصادی، اجتماعی، سیاسی، سازمانی، بیولوژیکی و فرهنگی، خانوادگی و دیدگاه زنان نسبت به جایگاهشان همگی برایجاد سقف شیشه ای در ارتقا و جانشین پروری زنان مؤثر هستند و عوامل سیاسی ، فرهنگی ، سازمانی  به ترتیب اهمیت و تأثیربیشتری بر ایجاد سقف شیشه ای دارند.

واژگان کلیدی:

سقف شیشه ای، جانشین پروری، عوامل خانوادگی، فرهنگی –اجتماعی، سازمانی، بیولوژیکی و اقتصادی

 1-1-مقدمه

ازآن جا که همواره توجه به موضوعات و پژوهش‌های علمی، همراه با پدیده‌ها و نیازهای هر عصر بوده است، امروزه نیز توجه به مسایل زنان و مطالعات پیرامون آنها و نیاز به پژوهش علمی در رابطه با آنها به صورت  یک امر ضروری ظاهر شده است. موضوعی که تقریباً تا یک و یا دو دهه پیش به دلایل خاص فرهنگی، تاریخی و یا شاید به دلیل عدم شناخت و اهمیت آن نقش چندانی در مطالعات علوم انسانی نداشته است لیکن اکنون بخشی از کل رشته‌های علوم انسانی را به خود اختصاص داده است و از مباحث پر رونق در محافل علمی و اجرایی در سطح ملی و بین‌المللی گردیده است.

به رغم این که از نظر قانون به زنان و مردان یکسان نگریسته شده است و با توسعه آموزش عالی زنان در اشغال مشاغل بیرون از خانه موفقیتهای نسبی کسب نموده اند، ولی هنوز در اشغال سمتهای مدیریتی از تبعیضهای چندگانه رنج می برند. این مسئله به « تقسیم کار جنسیتی عمودی » بر می گردد که در آن، مردان به ویژه در سمت های مدیریتی موقعیت برتری کسب می نمایند.(کار، 1384 :46)

با توجه به این که حداقل نیمی از جمعیت هر کشور را زنان تشکیل می دهند برخورد با آنان به عنوان یک پدیده اقلیتی نادرست است . درنظر گرفتن زنان به عنوان یک گروه محروم به خودی خود مورد توافق تمام جریان های فمینیستی نبوده است زیرا بر این امرتاکید داشته اند که موقعیت نیمی از افراد کل جوامع انسانی را نمی توان با موقعیت یک اقلیت دینی، سیاسی و قومی مقایسه کر د)میشل، 2001).

آشکارا، زنان در محل کار به اندازه مردان شایسته تلقی نمی شوند. زنان در سازمانها معمولا دارای نقش ها و پست های پایین تری هستند. گزارش اخیر وزارت کار ایالات متحده حاکی از این است که زنان شاغل فشار روانی را بزرگترین مشکل روزانه خود تلقی می کنند. اکثر شکایات از سوی زنانی ابراز شده است که دارای مشاغل حرف های یا مدیریتی هستند.(قدم نژاد،1381 :25)

امروزه مدیریت زنان نه تنها در کشورهای در حال توسعه، که در کشورهای توسعه یافته نیز از مقوله های مهمی است که مورد توجه صاحب نظران علوم مختلف قرار گرفته است؛ و در سطح جهانی نیز سازمان های بین المللی توجهی ویژه به جایگاه زنان درکشورهای مختلف دارند.از این رو، همواره مقوله­ی زنان و به ویژه مشارکت آنان در تصمیم گیری ها و مشاغل سطوح عالی مورد توجه بوده است. یکی از شاخص های مهمی که به عنوان معیار توسعه ی جنسیتی و نیز توانمندسازی زنان مورد توجه قرار می گیرد، میزان مشارکت زنان در تصمیم گیری های کلان کشور، و هم چنین حضور آنان در پست های مدیریتی است. علی رغم برنامه ریزی هایی که در این حوزه انجام شده است حضور زنان در پست های مدیریتی هنوز چشم گیر نیست و به نظر می آید که زنان در مسیر پیشرفت شغلی خود در سطوح مدیریتی با مسائل و مشکلات زیادی روبه رو هستند که این موضوع نه تنها در کشورهای در حال توسعه، که در کشورهای توسعه یافته نیز هنوز در حد یک مسئله باقی مانده است و صاحب نظران نتوانسته اند آن گونه که باید و شاید پاسخی برای آن بیابند .(جعفرنژاد و اسفیدانی، 1384 :78)

جدول زیردرصد حضور زنان در کرسی های پارلمانی، پست های تصمیم سازی در دولت، مدیریت میانی دولت، و پست های مدیریتی – اجرایی طی سالهای مختلف و در مناطق مختلف را نشان می دهد.

جدول 1-1-اقتباس از:هفته نامه فرهیختگان (1380-شماره 34)

پیشنهاد موضوع تحقیق با عنوان «بررسی عوامل موثر بر ایجاد سقف شیشه­ای در جانشین­پروری و ارتقای زنان در مناصب مدیریتی در سازمان آموزش و پرورش استان البرز» بهانه‌ای بود تا شاید بتوان با بررسی و بحث بیشتر گره نابرابری را در زمینه ارتقاء شغلی زنان در ایران و به ویژه در سیستم آموزشی کشور از هم گشود و همگام با کشورهایی که رفع تبعیض نسبت به زنان را پذیرفته‌اند، در این راستا اقدام نمود.

 امید است بتوانیم در جهت ارتقاء وضعیت شغلی زنان و احقاق حق نیمی از جمعیت فعال کشور که در همه عرصه‌های اجتماعی، اقتصادی، سیاسی و … ظرفیت، قابلیت و شایستگی خود را به اثبات رسانیده‌اند، گامی هر چند کوتاه برداریم.

1-2- بیان مساله

یکی از مهم‌ترین معیارها جهت سنجش درجه توسعه­یافتگی یک کشور، میزان اهمیت و اعتباری است که زنان در آن کشور دارا می­باشند. اکنون نگاه جهان، بیشتر به سوی زنان معطوف شده است؛ زیرا امروز، برای تحقق توسعه اجتماعی، تسریع فرایند توسعه اقتصادی و محقق شدن عدالت اجتماعی، چنانچه به زن به عنوان نیروی فعال و سازنده نگریسته شود، قطعاً تأثیر بسیاری در روند توسعه و افزایش کمّی و کیفی نیروی انسانی آن جامعه خواهد داشت. نقش زنان در توسعه، مستقیماً با هدف توسعه اجتماعی و اقتصادی بستگی داشته و از این رو در تحول همه جوامع انسانی، عاملی بنیادی محسوب می گردد (محمدی، 1387 :52) .

زنان تقریبا نیمی از جمعیت جامعه را تشکیل می­دهند و سازندگان و پرورش­دهندگان نسل­های آینده محسوب می­شوند. آنها منبع انسانی بالقوه مهمی در توسعه علمی، اجتماعی و فرهنگی کشورند، از این رو توجه به مسیر پیشرفت شغلی آنها ضرورت دارد و هرگونه بی­عدالتی پذیرفته شده علیه آنان ممکن است بر بهره­وری نیمی از نیروی کار سازمان­ها اثر منفی داشته باشد.

همچنین احراز پست­های کلیدی برای زنان بسیار پیچیده است و متغیرهای زیادی بر آن تأثیر گذارند. (حسینیان، 1۳۸۴ :۱۵). حضور زنان در عرصه مدیریت با چالش­ها و مشکلاتی همراه است که نیاز به بررسی زیادی در این زمینه وجود دارد که در پژوهش­های گذشته یا چنین چالش­هایی مورد بررسی قرار نگرفته و یا تنها بخشی از آنها بررسی شده است.

امروزه شمار زیادی از زنان جامعه بدون پی بردن به نابرابری موجود به زندگی روزمره خود ادامه می­دهند، با این تصور که شرایط باید این گونه باشد. جالب آنکه این واقعیت نابرابر، زمانی موجب احساس نابرابر در آنها می شود که آنان از طریق تحصیل در دوره­های عالی و در پی آن آگاهی از حقوق خود و شرایط دیگر زنان جامعه، به نوعی خودآگاهی از وضع موجود می رسند (دهنوی و معیدفر، ۱۳۸۴: ۵۲). از دیدگاه تاریخی همواره زنان در پست­هایی قرار گرفته­اند که ناگزیر بوده­اند کارهای تکراری انجام دهند و  پست­هایی در سطوح پایین احراز کنند. اغلب آنها در پست­های ستادی و به عنوان دستیار مدیران صفی انجام وظیفه کرده­اند و به ندرت مسئولیت­های مدیران صفی را بر عهده داشتند. بنابراین مدیران زن کمتر درگیر وظایف صفی سازمان­ها بوده­اند (افقهی، 1387: 85).

هم چنین سلطه دیرینه مردان بر ساختارهای اداری سبب شده است که فرهنگ و زبان مردانه در سازمان گسترش یافته، نوعی مردسالاری در سازمان ظاهر شود که باعث شده زنان از رشد و ترقی بازمانده و نتوانند همپای مردان رشد یابند. بنابراین فرهنگ سازمانی مردسالار، علت اصلی عدم حضور زنان در پست­های مدیریتی اجرایی است (اسفیدانی، ۱۳۸۱: ۸۰).

زنان ایران در انقلاب اسلامی نقش بسیار مهمی بر عهده داشتند ، چنان که سهم داشتن بانوان در انقلاب اسلامی یکی از ویژگی های آن شمرده شده است . هسته اصلی زنان فعال در انقلاب نیز به این ترتیب شکل گرفت ، در دوره پهلوی دو الگوی متفاوت برای زن وجود داشت ، نخست الگوی زن مدرن غرب گرا که رژیم به شدت از آن حمایت می کرد و چنین الگویی را برای تمام جامعه ایران تبلیغ می کرد ؛ دوم الگوی زن سنتی و عمدتاً خانه نشین و بی تفاوت به مسائل کلان جامعه . به تدریج بین این دو الگوی متفاوت و قشر بینابینی از زنان ایجاد گردید .

این قشر جدید درحالی که به هر دو الگوی اشاره شده تعلقاتی داشت بر هیچ کدام از آن ها نیز کاملاً منطبق نبود . در واقع نقاط قوت هر یک را جذب کرده ، تلاش می کرد تا از نقاط منفی هر دو الگو کناره گیرد . مشخصه این گرده از زنان این بود که در عین حالی که تحصیل کرده بودند و حتی اشتغال داشتند ، غرب گرایی را به شکل افراطی آن نمی خواستند و همچنین در عین وفاداری به ارزش های سنتی و مذهبی و الگوبرداری از حضرت فاطمه زهرا (س( و حضرت زینب (س) خود را از حضور در صحنه های اجتماع کنار نمی کشیدند و درباره مسائل سیاسی – اجتماعی جامعه بی تفاوت نبودند .

امام خمینی (ره) که رهبری نهضت را بر عهده داشتند با درایت خاص خود ، متوجه پتانسیل عظیم آنان گردیدند ، در نتیجه نه تنها زنان را به مشارکت در انقلاب دعوت نمودند بلکه شرکت آنان را در مراسم انقلابی را واجب و لازم شمردند و حتی موافقت پدر و شوهر را نیز لازم ندانستند ( طغرانگار،۱۳۸۳ : 144-145)

این همه در حالی است که ما به عنوان افرادی مسلمان و پیرو دستورات قرآن برابری مرد و زن را پذیرفته و به کرات در کلام الله مجید با آن مواجه می شویم .قرآن کریم با بیانی صریح، جنسیت و نژاد را از مدار فضایل و رذایل انسانی خارج می گرداند و تقوای الهی را محور اصلی برای شناخت فضایل و رذایل معرفی کرده، می فرماید: «یَا اَیُّها النّاسُ اِنّا خَلقناکُم مِن ذَکَرٍ و اُنثی و جَعَلناکم شُعوبا و قَبائِلَ لِتَعارفُوا اِنّ اَکرمَکم عِندَ اللّهِ اَتقیکم» (سوره احزاب : آیه 13)؛ ای آدمیان، شما را از یک مرد و زن آفریدیم و شما را شعبه ها و قبیله ها گرداندیم تا همدیگر را بشناسید. گرامی ترین شما نزد خداوند باتقواترین شماست. و همین طور در سوره ی مبارکه ی احزاب هم مفصلا مردان و زنان را کنار هم ذکر می کند:( إِنَّ الْمُسْلِمِینَ وَالْمُسْلِمَاتِ وَالْمُؤْمِنِینَ وَالْمُؤْمِنَاتِ وَالْقَانِتِینَ وَالْقَانِتَاتِ  …)وظیفه ما به عنوان مسلمان نیز توجه به آیات شریفه و پیروی از آنهاست .حال آنکه به عینه در جامعه با خلاف این مواجه هستیم و در بسیاری از مواقع زنان را نادیده می گیریم.

مسئله مورد بررسی در پژوهش حاضر این است که چرا با وجود اینکه نیمی از نیروی انسانی جامعه را زنان تشکیل می دهند و دارای توان بالقوه در افزایش سطح بهره­وری جامعه هستند، حضور آنان در مشاغل مدیریتی جامعه تا این اندازه (در مجموع ۸/۲ درصد در سال ۱۳87)ناچیز است .(مرکزآمار ایران 1387). در مشاغل مدیریتی آموزش و پرورش ارتقاء شغلی زیادی وجود ندارد.تبعیض کلیشه ای در سطح مدیریت کم می باشد، اما از سطوح مدرسه به بالا این امر مشهود وچشم گیر است.

در استان البرز مناصب ستادی اختصاص یافته به زنان، یک معاون آموزش ابتدائی مدیر کل، یک مدیر منطقه (ناحیه 2 کرج) و 8 معاونت آموزش ابتدائی در سطح مناطق (8 منطقه ی :کرج 1، کرج 2، کرج3، کرج4، ساوجبلاغ، نظرآباد، طالقان و اشتهارد) و البته کارشناسان امور بانوان و برخی کارشناسان دیگر که از نظر ستادی و چارت سازمانی در رده های پایین تری نسبت به معاونین قرار دارند. این در حالی است که 7 منطقه دیگر (به جز ناحیه 2 کرج) دارای مدیرمنطقه مرد و تمام 8 منطقه و البته اداره کل استان البرز دارای معاونت های آموزش متوسطه، معاونت پرورشی، معاونت پژوهش و نیروی انسانی، معاونت مالی که همگی توسط مردان اداره می شود.

لذا پژوهش پیش رو در صدد بررسی عوامل و موانع موجود بر سر راه پیشرفت و ارتقای بانوان شاغل برای رسیدن به مناصب مدیریتی ستادی است تا بتواند با شناسایی مشکلات راهکارهای مفیدی در جهت استفاده بهینه از نیروی زن شاغل در سازمان­ها به منظور دستیابی به اهداف مدنظر ارائه نماید.

البته عوامل تبعیض در دیگر پژوهش ها نیز بررسی شده است ؛اما در سازمانها ی اداری و به ویژه در مقوله جانشین پروری تا کنون به آن پرداخته نشده است.

1-3- اهمیت موضوع

از آنجایی که نیمی از کل جمعیت جهان را زنان تشکیل می­دهند و دو سوم ساعات کار انجام شده توسط زنان صورت می­پذیرد در حالیکه تنها یک دهم درآمد جهان و فقط یک صدم مالکیت اموال و دارایی‌های جهان به آنان اختصاص یافته است لذا می­توان استدلال نمود که وجود نابرابری برای زنان در تمامی جوامع کم و بیش وجود دارد که در برخی از سازمان‌های جهانی در چند سال اخیر به این مسئله بیشتر توجه شده و در برنامه‌ریزی‌های خرد و کلان اقتصادی و اجتماعی سازمان­های مختلف جهانی قرار گرفته است (محمدی، 1387 :52).

تجربیات چند دهه گذشته در کشورهای کمتر توسعه یافته، نشان داده است در فرآیند توسعه آمادگی فضای فرهنگی نه تنها برای پذیرش تغییرات برون­زا ضروری است بلکه خود مهمترین عامل برای زمینه‌سازی تغییرات درون­زا است. شاید در برخی از تغییرات بسیار سطحی و کوتاه مدت، بتوان از عوامل فرهنگی چشم‌پوشی کرد ولی به طور یقین در چشم‌انداز بلند مدت، تحولات ریشه‌ای و همه جانبه در پایگاه اجتماعی، اقتصادی زنان، فضای فرهنگی حاکم بر اشتغال زنان، این نقش بسیار اساسی و زیر بنایی است (مرکز امور مشارکت زنان، 1380 :17).

عدم تأمین شرایط و یا فرصت­ های مناسب برای ارتقاء زنان مستعد به مشاغل  مدیریتی، موجب عدم استفاده حدود نیمی از ظرفیت ­ها و استعدادهای در دسترس می­شود. از طرفی نیز زنان قابلیت های ویژه­ای دارند و ازمهارت­ های نرم در مدیریت منابع انسانی برخوردارند که در شرایط امروز بیش از گذشته مورد نیاز سازمان­ها است (محمدی اصل عباس، 1380 :85).

از دیگر منظر توجه به این امر که دختران در سالهای اخیر 60% رتبه های کنکور رادر تمامی رشته ها و حتی در رشته هایی که باور جامعه بر مردانه بودن آنهاست من جمله رشته های مهندسی به خود اختصاص داده اند ، علاوه بر آنکه مبین خواست دختران در بهبود شرایط زندگیشان می باشد ، لیکن نمی توان کارکرد مطلوب  مدیران و دبیران آنها را نادیده گرفت چنانکه شاهد موفقیت های چشم گیر این دانش اموزان در عرصه های مختلف ملی و جهانی هستیم .زنانی چون انوشه انصاری اولین زن گردشگر فضایی ، مریم میرزاخانی برنده جوایز متعدد ریاضی و به ویژه برنده مدال فیلدزکه به عنوان اولین زن در جهان و حتی اولین فرد درآسیا و ایران شناخته شده ، پردیس ثابتی یکی از سرشناس ترین محققان آمریکا در زمینه بررسی ژنوم مالاریا، رکسانا مصلحی برنده جوایزی در زمینه تدریس خوب و شیوه های نوین علم آموزی استادیار بخش ژنتیک دانشگاه نیویورک و…

با این حال وقتی به سازمان آموزش و پرورش که زنانه ترین سازمان کشور است و زنان نیز علاقه بسیاری به فعالیت در این سازمان دارند، می نگریم علی رغم تمام این شایستگی ها، شاهد این

1-3) اهمیت‌ موضوع تحقیق.. 8
1-4) ضرورت انجام تحقیق.. 10
1-5) اهداف تحقیق.. 11
1-5-1) اهداف اصلی.. 11
1-5-2) اهداف فرعی.. 11
1-6) فرضیه‌های‌ تحقیق.. 11
1-6-1) فرضیه اصلی.. 11
1-6-2) فرضیات فرعی.. 11
1-7) چارچوب نظری پژوهش…. 12
1-8) مدل تحلیلی تحقیق.. 12
1-9) مدل عملیاتی تحقیق.. 13
1-10) تعریف واژه‌های عملیاتی و اصطلاحات تخصصی.. 15
فصل دوم: ادبیات تحقیق  17
2-1) تعریف روابط عمومی.. 18
2-2) تاریخچه روابط عمومی.. 22
2-2-1) روند پیدایش روابط عمومی در جهان. 22
2-2-2) روابط عمومی در ایران. 25
2-2-3) اولین نوشته‌های روابط عمومی در ایران. 27
2-2-4) روابط عمومی در قبل از انقلاب اسلامی.. 28
2-2-5) روابط عمومی پس از انقلاب اسلامی.. 29
2-3) نگرش‌های عمده به روابط عمومی.. 30
2-4) مولفه‌های سنجش روابط عمومی.. 33
2-4-1) ساختار. 34
2-4-1-1) سازماندهی.. 35
2-4-1-1-1) داشتن دیدگاه سیستمی.. 35
2-4-1-1-2) داشتن‌ نمودار سازمانی ‌مشخص…. 36
2-4-1-1-3) داشتن‌ جایگاه مناسب… 37
2-4-1-1-4) داشتن قدرت اجرایی.. 39
2-4-1-1-5) سیستم باز 40
2-4-1-2) برنامه‌ریزی.. 42
2-4-1-2-1) برنامه‌ریزی تخصصی فعالیت‌ها 42
2-4-1-2-2) برنامه‌ریزی‌برایﺁموزش‌کارکنان. 44
2-4-1-3) کنترل. 46
2-4-1-3-1) ارزیابی مستمر فعالیت‌ها 46
2-4-1-4) بسیج منابع و امکانات… 48
2-4-1-4-1) امکان استفاده از وسایل پیشرفته 48
2-4-1-4-2) امکان تعامل با «شرکت‌های مشاوره روابط عمومی» 49
2-4-1-4-3) تامین اعتبار 51
2-4-2) زمینه. 53
2-4-2-1) اهداف و استراتژی‌ها 53
2-4-2-1-1) فعالیت در جهت تامین بقای سازمان. 53
2-4-2-1-2) مخاطب پژوهی.. 54
2-4-2-1-3) تفاهم با مخاطب… 56
2-4-2-1-4) مدیریت بحران. 57
2-4-2-1-5) مدیریت ارتباطات.. 59
2-4-2-1-6) اطلاع‌یابی درکنار اطلاع‌رسانی.. 60
2-4-2-1-7) دفاع از منافع ‌سیاسی ‌سازمان. 62
2-4-2-1-8) مردم‌گرایی.. 63
2-4-2-2) فرهنگ و ارزش‌های مشترک.. 64
2-4-2-2-1) رعایت اصول اخلاقی و ارزشی.. 64
2-4-2-2-2) فرهنگ‌سازی.. 68
2-4-3) محتوا 70
2-4-3-1) فرایندهای‌کاری.. 70
2-4-3-1-1) ارتباط با رسانه‌های‌جمعی.. 70
2-4-3-1-2) مشاوره به مدیران ارشد سازمان. 71
2-4-3-1-3) ایفای نقش در قالب نهادهای مدنی.. 73
2-4-3-1-4) نقد عملکرد‌های ارتباطی سازمان. 73
2-4-3-1-5) پژوهش‌گری و تحقیقات.. 74
2-4-3-1-6) سنجش افکار عمومی.. 78
2-4-3-1-7) تبیین خط‌مشی‌های ارتباطی سازمان. 79
2-4-3-2) مناسبات و روابط.. 80
2-4-3-2-1) ارتباطات درون سازمانی.. 80
2-4-3-2-2) ارتباطات بین‌المللی.. 81
2-4-3-2-3) ارتباطات دوسویه 82
2-4-3-2-4) توسعه نمای سازمانی مثبت… 84
2-4-3-3) مهارت‌ها و ویژگی‌های‌ شخصی‌کارکنان. 85
2-5) پیشینه ‌تحقیق.. 87
2-5-1) پیشینه داخلی.. 87
2-5-2) پیشینه خارجی.. 89
فصل سوم: روش تحقیق  92
3-1) روش تحقیق.. 93
3-2) نوع تحقیق.. 94
3-3) جامعه آماری.. 94
3-4)روش نمونه‌گیری.. 95
3-5) تعیین حجم نمونه. 95
3-6) روش‌های جمع‌آوری اطلاعات… 96
3-7) روایی و پایایی پرسشنامه. 97
3-8) قلمرو تحقیق.. 98
3-9) روش تجزیه و تحلیل داده‌ها 98
فصل چهارم: تجزیه و تحلیل داده‌ها 100
4-1) تجزیه و تحلیل توصیفی داده‌ها 101
4-1-1) جنسیت… 102
4-1-2) سنوات خدمت… 103
4-1-3) تحصیلات… 104
4-1-4) وضعیت استخدامی.. 105
4-1-5) توصیف داده‌های مربوط به سوالات پرسشنامه به تفکیک متغیرها 106
4-1-5-1) توصیف داده‌های مربوط به ابعاد روابط عمومی.. 106
4-1-5-2) توصیف داده‌های مربوط به معیارهای روابط عمومی.. 106
4-1-5-3) توصیف داده‌های مربوط به شاخص‌های روابط عمومی.. 106
4-2) تجزیه و تحلیل استنباطی داده‌ها 108
4-2-1) تجزیه و تحلیل فرضیات پژوهش با استفاده از آزمون T. 108
4-2-1-1) فرضیه اصلی.. 108
4-2-1-2)فرضیه فرعی اول. 108
4-2-1-3) فرضیه فرعی دوم. 109
4-2-1-4) فرضیه فرعی سوم. 110
4-2-2) تجزیه و تحلیل معیارهای نُه گانه پژوهش با استفاده از آزمون T. 112
4-2-2-1) سازماندهی.. 112
4-2-2-2) برنامه‌ریزی.. 113
4-2-2-3) کنترل. 114
4-2-2-4) بسیج منابع و امکانات… 115
4-2-2-5) اهداف و استراتژی‌ها 116
4-2-2-6) فرهنگ و ارزش‌های مشترک.. 117
4-2-2-7) فرآیندهای کاری.. 118
4-2-2-8) مناسبات و روابط.. 119
4-2-2-9) مهارت‌ها و ویژگی‌های شخصی کارکنان. 120
4-2-3) اندازه‌گیری شکاف بین وضعیت موجود و مطلوب روابط عمومی.. 121
فصل پنجم: نتیجه‌گیری و پینشنهادات   123
5-1) نتیجه‌گیری.. 124
5-1-1) نتایج بدست آمده از آمار توصیفی.. 124
5-1-2) نتایج بدست آمده از آمار استنباطی.. 126
5-1-2-1) نتیجه‌گیری از فرضیه اصلی.. 126
5-1-2-2) نتیجه‌گیری از فرضیه فرعی اول. 126
5-1-2-3) نتیجه‌گیری از فرضیه فرعی

 

دوم. 126
5-1-2-4) نتیجه‌گیری از فرضیه فرعی سوم. 127
5-1-2-5) نتیجه‌گیری از معیارهای نُه گانه. 127
5-1-3) نتیجه‌گیری کلی.. 128
5-2) پیشنهاد‌ها 129
5-2-1) پیشنهادهای کاربردی برای سازمان‌ها و واحدهای روابط عمومی.. 129
5-2-1-1) پیشنهادات مبتنی بر فرضیه فرعی اول (بعد ساختار) 129
5-2-1-2) پیشنهادات مبتنی بر فرضیه فرعی دوم (بعد زمینه) 131
5-2-1-3) پیشنهادات مبتنی بر فرضیه فرعی سوم (بعد محتوایی) 132
5-2-2) پیشنهاد‌هایی برای پژوهش‌های آتی.. 134
منابع و مآخذ  135
منابع فارسی.. 136
منابع لاتین.. 140
پیوست‌ها 142
پیوست اول: پرسشنامه خبرگان. 143
پیوست دوم: پرسشنامه کارکنان. 146
پیوست سوم: تجزیه و تحلیل‌‌های آماری.. 148
پیوست چهارم: چکیده انگلیسی.. 156
فهرست جداول
جدول 2-1: نگرش‌های عمده به روابط عمومی.. 33
جدول 4-1: توزیع فراوانی جامعه مورد مطالعه بر حسب جنسیت… 102
جدول 4-2: توزیع فراوانی جامعه مورد مطالعه بر حسب سنوات خدمت… 103
جدول 4-3: توزیع فراوانی جامعه مورد مطالعه بر حسب تحصیلات… 104
جدول 4-5: توزیع فراوانی جامعه مورد مطالعه بر حسب وضعیت استخدامی.. 105
جدول 4-6: توزیع فراوانی ابعاد روابط عمومی در وضعیت موجود و مطلوب… 106
جدول 4-7: توزیع فراوانی معیارهای روابط عمومی در وضعیت موجود و مطلوب… 106
جدول 4-8: توزیع فراوانی شاخص‌های روابط عمومی در وضعیت موجود و مطلوب… 107
جدول 4-9: بررسی میزان شکاف بین ابعاد روابط عمومی در وضعیت موجود با وضعیت مطلوب… 121
جدول 4-10: بررسی میزان شکاف بین معیارهای روابط عمومی در وضعیت موجود با وضعیت مطلوب… 122
 
فهرست نمودارها
نمودار 4-1: توزیع فراوانی جامعه مورد مطالعه بر حسب جنسیت… 102
نمودار 4-2: توزیع فراوانی جامعه مورد مطالعه بر حسب سنوات خدمت… 103
نمودار 4-3: توزیع فراوانی جامعه مورد مطالعه بر حسب تحصیلات… 104
نمودار 4-5: توزیع فراوانی جامعه مورد مطالعه بر حسب وضعیت استخدامی.. 105
نمودار 4-6: مقایسه بین وضعیت موجود و مطلوب روابط عمومی در ابعاد ساختار، زمینه و محتوا 111
نمودار 4-7: شکاف بین وضعیت موجود و مطلوب براساس شاخص‌های سازماندهی.. 112
نمودار 4-8: شکاف بین وضعیت موجود و مطلوب براساس شاخص‌های برنامه‌ریزی.. 113
نمودار 4-9: شکاف بین وضعیت موجود و مطلوب براساس شاخص‌های کنترل. 114
نمودار 4-10: شکاف بین وضعیت موجود و مطلوب براساس شاخص‌های بسیج منابع و امکانات… 115
نمودار 4-11: شکاف بین وضعیت موجود و مطلوب براساس شاخص‌های اهداف و استراتژی.. 116
نمودار 4-12: شکاف بین وضعیت موجود و مطلوب براساس شاخص‌های فرهنگ و ارزش‌های مشترک… 117
نمودار 4-13: شکاف بین وضعیت موجود و مطلوب براساس شاخص‌های فرآیند کاری.. 118
نمودار 4-14: شکاف بین وضعیت موجود و مطلوب براساس شاخص‌های مناسبات و روابط.. 119
نمودار 4-15: شکاف بین وضعیت موجود و مطلوب براساس شاخص‌های مهارتی کارکنان. 120
نمودار 4-16: مقایسه بین وضعیت موجود و مطلوب روابط عمومی براساس معیارهای نه گانه. 121
 
 
فهرست اشکال
شکل 1- 1: مدل تحلیلی تحقیق (ابعاد روابط عمومی‌مطلوب براساس مدل سه شاخگی (3C)) 13
شکل 1-2: مدل عملیاتی (متغیرهای نهایی مرتبط با مولفه‌های روابط عمومی ‌مطلوب براساس مدل سه شاخگی (3C)) 14
شکل 2-1: متغیرهای مرتبط با مولفه‌های روابط عمومی ‌مطلوب براساس مدل سه شاخگی (3C) 34
شکل 2-2: کارکرد روابط عمومی در سازمان. 35
شکل 2-3: جایگاه واحد روابط عمومی در نمودار سازمانی.. 39
شکل 2-4: مبادله و تاثیر رابطه در سیستم‌های باز. 41
شکل 2-5: چارت برنامه‌ریزی واحد روابط عمومی در شرکت‌های بیمه گروه اسکاندیا 43
شکل 2-6: چرخه آموزش انجمن بین‌المللی روابط عمومی.. 45
شکل 2-7: فرآیند اقدامات روابط عمومی.. 46
شکل 2-8: نظام مشاوره مدیریت در روابط عمومی.. 72
شکل 2-9: فرمول مارستون برای عملکرد موفق روابط عمومی.. 75
شکل 2-10: نقش بازخور در فرآیند روابط عمومی.. 83
 

چکیده
هدف این تحقیق مشخص نمودن شاخص‌های سنجش روابط عمومی و پیدا کردن شکاف بین وضعیت موجود و مطلوب واحدهای سازمانی در روابط عمومی بهزیستی شهر تهران است. برای رسیدن به این هدف، یک فرضیه اصلی و سه فرضیه فرعی تدوین گشته است. فرضیه اصلی این تحقیق عبارت است از: «بین ابعاد روابط عمومی در وضعیت موجود با وضعیت مطلوب در واحدهای سازمانی بهزیستی شهر تهران تفاوت وجود دارد.» فرضیه‌های فرعی این تحقیق نیز از این قرار است:

بین بُعد ساختاری روابط عمومی در وضعیت موجود با وضعیت مطلوب تفاوت وجود دارد.
بین بُعد زمینه‌ای روابط عمومی در وضعیت موجود با وضعیت مطلوب تفاوت وجود دارد.
بین بُعد محتوایی روابط عمومی در وضعیت موجود با وضعیت مطلوب تفاوت وجود دارد.
جامعه آماری این پژوهش، کارکنان واحدهای مختلف روابط عمومی سازمان بهزیستی تهران می‌باشد. تعداد کل کارکنان و پرسنل در 47 واحد روابط عمومی و زیرمجموعه سازمان بهزیستی برابر با 55 نفر می‌باشد، و با توجه به جدول نمونه‌گیری کرجسی و مورگان حجم نمونه مورد بررسی در این تحقیق حدود 48 نفر در نظر گرفته شد که به صورت تصادفی افرادی را انتخاب و پرسشنامه مربوطه را بین آنها پخش نمودیم، لذا پس از دریافت پرسشنامه‌ها، به دلیل لطف، مساعدت و همراهی کارکنان عزیز سازمان بهزیستی و اشتیاق آنها به مشارکت، خوشبختانه 45 پرسشنامه مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت.
در این تحقیق ابتدا جهت گردآوری اطلاعات در زمینه مبانی نظری، تدوین ادبیات تحقیق، شناسایی شاخص‌ها و تعاریف عملیاتی آنها از روش مطالعه کتابخانه‌ای و مصاحبه با اساتید و صاحب نظران استفاده شد و در جمع‌آوری اطلاعات جهت پاسخ‌گویی به سوالات تحقیق، از پرسشنامه استفاده گردید. بدین صورت که برای اعتباربخشی ساختاری و محتوایی سنجه‌های طراحی شده، شامل سه بُعد (ساختار، زمینه، محتوا) و 9 معیار (سازماندهی، برنامه‌ریزی، کنترل، بسیج منابع و امکانات، اهداف و استراتژی‌ها، فرهنگ و ارزش‌های مشترک، فرآیندهای کاری، مناسبات و روابط، مهارت‌ها و ویژگی‌های شخصی کارکنان) و 39 شاخص، در قالب پرسشنامه خبرگان در اختیار 15 نفر از صاحب‌نظران مدیریت و ارتباطات قرار گرفت و بعد از جمع‌آوری نتایج، اصلاحات مورد نظر صاحب نظران اعمال و 4 شاخص آن حذف گردید. در مرحله بعد برای بررسی وضعیت موجود روابط عمومی و همچنین میزان تاثیر متغیرهای سنجه در وضعیت مطلوب، پرسشنامه‌ای دوطرفه شامل وضعیت موجود و مطلوب که در برگیرنده شاخص‌های تائید شده خبرگان بود، طراحی و در اختیار کارکنان روابط عمومی جامعه مورد مطالعه قرار گرفت. تعداد 34 نفر از اعضای این جامعه را مردان و 11 نفر آنها را زنان تشکیل ‌داده‌اند.
در این تحقیق، با استفاده از نرم افزار Spss مقدار ضریب پایایی (آلفای کرونباخ) محاسبه گردید که  مقدار این ضریب برای پرسشنامه کارکنان، 9103/0 محاسبه گردید.
پس از وارد کردن داده‌های جمع‌آوری شده و تجزیه و تحلیل آنها، نتایج زیر بدست آمد:
نتایج تحقیق نشان دادکه بین وضعیت موجود و مطلوب واحدهای سازمانی در روابط عمومی بهزیستی شهر تهران شکاف معنی‌داری وجود دارد. این شکاف در هر سه بعد ساختار، زمینه و محتوا به خوبی آشکار است.
به علاوه نتایج تحقیق نشان‌دهنده این نکته بود که در تمام معیارهای روابط عمومی (به جز معیار برنامه‌ریزی) تفاوت معنی‌داری بین وضعیت موجود و مطلوب وجود دارد.
و در نهایت به این نتیجه رسیدیم که بین وضعیت موجود و مطلوب روابط عمومی واحدهای سازمانی در بهزیستی شهر تهران شکاف معنی‌داری وجود دارد.
واژگان کلیدی:
روابط عمومی، ساختار، زمینه، محتوا

فصل اول: کلیات
1-1) مقدمه
نیاز به شناخت و درک متقابل به منظور تسریع در دستیابی به مقاصد و اهداف، امروزه در سازمان‌ها و ادارات به عنوان یک اصل اساسی در مدیریت پذیرفته شده است. این ارتباط که از آن به عنوان روابط عمومی یاد می‌شود یکی از مهمترین و با ارزش‌ترین عوامل موثر در سرنوشت هر موسسه و گروه محسوب می‌گردد. (شیدایی، 1376، ص3)
روابط‌ عمومی به عنوان یک «مفهوم مدیریتی» و «وظیفه‌ای صفی» به سرعت در چهار دهه گذشته در حال رشد بوده و این سرعت در توسعه به علت افزایش پیچیدگی جامعه مدرن، افزایش قدرت افکار عمومی و رشد بینش افراد در گروه‌ها و جوامع گوناگون بوده است. امروزه بدست آوردن حمایت و همکاری دیگران از طریق اقناع، بخشی از وظایف روزانه سازمان‌ها، موسسات دولتی، شرکت‌های تجاری، اتحادیه‌های کارگری، موسسات رفاهی و دانشگاه‌هایی است که در جامعه فعالیت می‌کنند. (Cutlip & Center, 1971, p.2)
با گذشت نیم قرن از پایه‌گذاری علمی روابط عمومی در ایران، این رشته دچار دگرگونی‌های اساسی شده است. روابط عمومی با وجود اینکه از ابتدای شکل‌گیری تا به امروز، فراز و نشیب‌های بسیاری را پشت سر گذاشته است اما هدف اساسی آن همان بود که امروزه نیز هست. بدین معنی که منظور از آن ایجاد ارتباط برای ارائه اطلاعات در زمینه نحوه انجام خدمات سازمانی به مخاطبان بوده است که موجب تغییر یا تقویت بینش آنان در ارتباط با سازمان شود. و این همه در حالی است که پیشگامان این رشته در عرصه‌های جهانی نیز، کارکرد این حرفه را در ایفای فعالیت‌های تخصصی ارتباطی می‌دانند.
این دیدگاه درباره ماهیت روابط عمومی، در طول زمان تحت تاثیر عملکرد، نقش و جایگاه سازمانی روابط عمومی قرار گرفته است و متاسفانه به جز موارد معدود، تلقی اغلب مدیران سازمان‌ها و دستگاه‌ها نسبت به روابط عمومی، به جای مشاوره و اجرای برخی از اعمال مدیریت، بیشتر در زمینه فرمانبری از مدیریت ارشد سازمان، نمود پیدا می‌کند. استمرار این دیدگاه و وجود سوء تعابیرها، تعارض‌ها و تنش‌هایی در ارتباط با وظایف و رسالت‌‌های روابط عمومی در درون و بیرون سازمان، به مرور زمان، سبب افزایش محدودیت‌ها و کاهش ثمربخشی روابط عمومی‌ها شده است، که در نهایت امروز به جای دفاتر روابط عمومی پویا، فعال و خلاق با نوعی روابط عمومی کم‌تحرک و غیرحرفه‌ای مواجه‌ایم. امروزه روابط عمومی در سازمان‌های ما هنوز به درستی جایگاه خود را نیافته است و انتظاراتی که از آن می‌رود، در بسیاری از موارد دور از ذهن و غیرمعقول به نظر می‌رسد. (قاسمی، 1384، ص16- 15)
بسیاری از روابط عمومی‌ها از اهداف و رسالت‌های واقعی خودآگاه نیستند و در بسیاری از موارد به شکل سنتی اداره می‌شوند و در نتیجه بین روابط عمومی موجود با روابط عمومی آرمانی فاصله زیادی احساس می‌شود. از طرفی دیگر تاثیر فعالیت‌های روابط عمومی بر مخاطبان هر ساختار و سیستم اداری، به عنوان یکی از فعالیت‌های علمی، فرهنگی، اجتماعی و ارتباطی و نوپا بودن این زمینه فعالیت در کشور، موجب می‌شود ما به این فکر بیفتیم که نگاهی دقیق و عمیق به آن داشته باشیم. شناخت مشکلات و تنگناهای روابط عمومی و آسیب‌شناسی آن در کشور، به دلیل سرعتی که در گسترش یافتن سیستم اطلاع‌رسانی بوجود آمده و توجهی که اخیراً در کشور به آن شده لازم و ضروری است. برای حل مشکلات لازم است با انتخاب شاخص‌های صحیح و متناسب با شرایط جامعه و دور از الگوبرداری از غرب که پیشتاز علمی این فن است، گام‌های مناسبی در این راه برداریم و از ابتدا، پایه این دانش را در کشور صحیح بنا کنیم. (شاه منصوری، 1384، ص22)
تحقیق حاضر در زمینه سنجش وضعیت موجود و مطلوب واحدهای سازمانی در روابط عمومی بهزیستی شهر تهران، سعی داشته است به اساسی‌ترین عواملی که موجب کاهش فاصله میان روابط عمومی فعلی و روابط عمومی مطلوب می‌شود، بپردازد. شناخت این عوامل زوایای بیشتری از کار روابط عمومی را آشکار می‌کند. امید است نتایج این تحقیق به عنوان گامی کوچک، مورد توجه جامعه روابط عمومی ایران قرار گیرد و بتواند ابهامات و نقایص موجود بر سر راه روابط عمومی را تا حدی برطرف کند.
در فصل اول شمایی کلی از تحقیق ارائه می‌شود. بدین صورت که ابتدا سئوالات اصلی مطرح در تحقیق درقالب بیان مسئله مطرح شده سپس اهمیت و ضرورت بحث، در خصوص موضوع تحقیق مورد بررسی قرار گرفته و در ادامه اهداف محقق از انجام این تحقیق بر شمرده خواهند شدو فرضیات تحقیق و مدل‌ تحلیلی به طور کامل آورده شده و در پایان نیز پس از ارائه‌ تعاریف خاص مربوط به‌هر یک از شاخص‌ها، به طور جداگانه عرضه خواهد شد.
در فصل دوم ادبیات تحقیق و مباحث مربوط به روابط عمومی، تاریخچه و توضیخاتی کلی در مورد ابعاد ساختار، زمینه و محتوا و شاخص‌های آنهاداده شد و در بخش بعدی پیشنه‌ای از تحقیقات داخلی و خارجی که مرتبط با موضوع طرح می‌باشند مورد بررسی قرار می‌گیرند.
در فصل سوم به بیان روش تحقیق، جامعه آماری، نمونه، روش نمونه‌گیری و ابزار جمع‌آوری داده‌ها و روایی و پایایی آن می‌پردازیم.
در فصل چهارم و پس از تأیید روایی و پایایی ابزار اندازه‌گیری، محقق وارد مرحله‌ مشاهده می‌شود. در این مرحله کار اصلی محقق جمع‌آوری داده‌ها از دنیای واقعی می‌باشد. پس از جمع‌آوری داده‌ها بایستی این داده‌ها به اطلاعات قابل فهم تبدیل شده و مورد تجزیه‌وتحلیل قرار گیرند؛ و این کاری است که در این فصل به تفصیل به آن پرداخته می‌شود. ابتدا با استفاده از جداول و نمودار‌ها به تجزیه‌وتحلیل توصیفی داده‌ها پرداخته و سپس با استفاده از آمار استنباطی، فرضیات تحقیق مورد آزمون قرار می‌گیرند.
در انتها و با توجه به اینکه در فصل قبل داده‌های بدست آمده از طریق پرسشنامه مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفته و به اطلاعاتی قابل‌استفاده تبدیل شدند، با استفاده‌ از آن اطلاعات، نتایج حاصل از این پژوهش، در قالب نتایج توصیفی و استنباطی ارائه‌ می‌گردد و در انتها ، پیشنهادهایی به محققان آینده داده می‌شود.

 
1-2) بیان مسئله تحقیق
توجه به‌روابط انسانی و علاقه‌مندی به حقوق انسان، از سال‌ها قبل و از زمان آغاز جنبش روابط انسانی، راهی برای گشودن درِ استعدادهای نهفته انسان برای بروز خلاقیت و نوآوری محسوب می‌شده و صاحبان این دیدگاه، روابط عمومی را به عنوان واحدی ضروری و لازم در سازمان برای شکوفایی و پیشرفت و بقای آن، همیشه مورد توجه قرار داده‌اند. (سفیدی، 1380، ص10)
علی‌رغم گذشت نزدیک به یک قرن از پیدایش روابط عمومی، این رشته‌ هنوز با تغییرات مفهومی عمیق و گسترده‌ای روبروست، به گونه‌ای که پیوسته از آن تعاریف و تعابیر گوناگونی ارائه شده است. تعریف روابط عمومی در هر کشوری بایستی مبتنی بر اوضاع اجتماعی وفرهنگی آن کشور و با اخذ نکات مثبت روابط عمومی در سایر کشورها باشد. همچنین باید توجه داشت که روابط عمومی مطلوب در زمان‌های مختلف می‌تواند شاخص‌های مختلفی داشته باشد. (سفیدی، 1380، ص53)
در انجام این تحقیق از یک‌طرف با اصول و مبانی علمی روابط عمومی در جهان مواجه هستیم که در طول سالیان دراز و متمادی دستخوش تحولات زیادی شده است و از طرف دیگر با مبانی اخلاقی و ارزشی کشورمان سروکار داریم، لذا تلاش می‌گردد تا با توجه به این دو پیشینه نظری موجود در ابعاد علمی و ارزشی و بکارگیری مطالعات میدانی در سطح بهزیستی شهر تهران به مولفه‌هایی مبتنی بر زمینه‌های فوق‌الذکر دست پیدا کنیم و وجود یا عدم وجود شکاف مابین دو وضعیت موجود و مطلوب را سنجیده، و راه‌حل‌هایی برای رسیدن به مطلوبیت در حوزه روابط عمومی در سازمان بهزیستی ارائه نماییم.
با توجه به این شرایط باید در پی تعریف روابط عمومی مطلوب در واحدهای سازمان مورد نظر این تحقیق که سازمان بهزیستی می‌باشد، بود، که مساله این پژوهش نیز همین است، یعنی اندازه‌گیری شکاف موجود و مطلوب برای رسیدن به حالت ایده‌آل در روابط عمومی، با توجه به دستیابی به شاخص‌های سنجش مطلوبیت روابط عمومی، البته نه در سطح کشور بلکه در سطح سازمان بهزیستی شهر تهران.
برای تحقق اهداف عالیه نیاز به وجود روابط عمومی‌ توانمند، موثر به شدت احساس می‌شود، روابط عمومی‌ای که برگرفته از شرایط محیطی و بومی کشورمان بوده و براساس ارزش‌های اخلاقی و هنجارهای جامعه ما شکل گرفته باشد. این دغدغه و مسئله دلیل شکل‌گیری و انجام این تحقیق بوده است.
در نهایت امیدواریم که این تحقیق، مقدمه‌ای برای انجام موارد مشابهی از این دست باشد تا با شناسایی مولفه‌های مطلوب و اثربخش روابط عمومی در هر استان و منطقه (با توجه به نظام‌های ارزشی و فرهنگی همان منطقه) شاهد شکل‌گیری روابط عمومی اثربخش و بومی در کل کشور باشیم.

1-3) اهمیت‌ موضوع تحقیق
در روزگاری که وسایل ارتباط جمعی مانند مطبوعات، رادیو و تلویزیون بسیاری از شیوه‌های زندگی را دگرگون و دنیای گسترده ما را به دهکده جهانی تبدیل کرده، دیگر افکار و اعمال انسان‌ها از دید و نظر کسی پنهان نیست. تبادل افکار، اطلاعات، دانش‌ها و هنرها و تبلیغات با حجم و سرعت گیج کننده‌ای در جریان است. از طرفی ماشینی شدن زندگی، افزایش جمعیت، تقسیم کار و مشاغل، تخصصی شدن فعالیت‌ها، تنوع امکانات، برتری‌جویی‌ها، ترویج شیوه‌های رقابتی و مسابقه‌ای، رفاه طلبی‌ها، خستگی‌ها، کم حوصلگی‌ها، بی‌اعتمادی‌ها باعث شده است تا جمعیت‌های انسانی در حالی که از لحاظ فیزیکی و زیستی به یکدیگر نزدیکتر شده‌اند اما از نظر عاطفی، اخلاقی و ذهنی دور از هم، منزوی، خودخواه، ناهمگون و پراکنده باشند. در چنین دنیای پرغوغا و مغشوش برقراری ارتباط، ایجاد حسن تفاهم و فراهم کردن زمینه گفت و شنود بسیار دشوار است و این در حالی است که پیچیدگی امور و مسایل بغرنج فعالیت‌های اجتماعی، بازرگانی، صنعتی و غیره، ارتباطات ذهنی و عاطفی را الزام‌آور کرده است و اینجاست که اهمیت و نقش روابط عمومی نمایان می‌گردد. روابط عمومی‌ها پل‌های ارتباطی بین سازمان‌ها، جمعیت‌ها و طرف‌های ذیربط هستند؛ پل‌هایی که اگر مستحکم نباشند، اگر عریض و هموار نباشند از کارایی و بهره‌دهی لازم برخوردار نخواهند بود. هر قدر علم وتکنیک و صنعت ترقی می‌کند و دنیا به سوی توسعه اقتصادی گام برمی‌دارد، توقعات و انتظارات مردم در کسب راحت‌تر، ﺁسان‌تر و سریع‌تر ﺁگاهی‌ها بیشتر می‌شود. روابط عمومی با مجموعه‌ای از ابزار و مصالح بی‌جان و سخت و ساده موجود در طبیعت سروکار ندارد، حوزه و حیطه عمل او احساسات، عواطف و در یک کلام افکار عمومی است و این خود اوج اهمیت و مرتبت عالی و حساس ﺁن را نشان می‌دهد. (متولی، 1372، ص20)

(ممکن است هنگام انتقال از فایل اصلی به داخل سایت بعضی متون به هم بریزد یا بعضی نمادها و اشکال درج نشود ولی در فایل دانلودی همه چیز مرتب و کامل است)

 

 

چکیده

ریواس Rheum Persicum))گیاهی علفی چند ساله با ریشه های ضخیم و کوتاه و جز خانواده علف هفت بند است که در نواحی سردسیر جهان می روید. ریواس یک گیاه خوراکی است که در طب سنتی به عنوان عامل ضد سرطان, ضد فشار خون و ضد باکتریایی استفاده می شود. این گیاه حاوی ویتامین های A,B,C , تانن ها, آنتراکوئینونها, کلسیم فیبر و فلاونوئیدها می باشد.

به منظور تعیین برخی از اثرات آن بر روی سیستم قلبی _ عروقی مطالعه حاضر با روش زیر انجام شد:

 10 سر موش صحرایی نر از نژاد ویستار با وزن حدود 250 گرم به 2 گروه آزمایش و شاهد تقسیم شد. سپس هر موش با تزریق صفاقی 60 میلی گرم بر کیلو گرم پنتوباربیتال سدیم بیهوش شد, بعد از تراکئوستومی ,سیاهرگ و سرخرگ رانی موش به ترتیب برای تزریق و اندازه گیری فشارخون کانول گذاری شدند. سپس کانول شریانی جهت ثبت فشار شریانی و ضربان قلب به ترنسدیوسر فشار مرتبط با دستگاه Power lab مجهز به سیستم A-to-D متصل شد. و پارامترهای فشار خون ( فشار میانگین سرخرگی, فشار سیستول و فشار دیاستول) و ضربان قلب قبل و بعد از تزریق درون وریدی عصاره گل ریواس(45 میلی گرم بر کیلو گرم), حلال عصاره(45 میلی گرم بر کیلو گرم) , و همچنین  اپی نفرین(04/0 میلی گرم بر کیلوگرم) و استیل کولین (2/0 میلی گرم بر کیلوگرم) به ترتیب به عنوان داروهای مقلد  آدرنرژیک و کولینرژیک ثبت گردید.

داده ها با استفاده از نرم افزار آماری SPSS و تست Paired samples T- test با در نظر گرفتن سطح معنی دار P≤.o5 تجزیه و تحلیل شد. نتایج نشان دهنده کاهش فشار میانگین سرخرگی, فشار سیستول, فشار دیاستول و همچنین کاهش قابل ملاحظه ضربان قلب در مقایسه با حالت شاهد بود. همچنین بعد از تزریق استیل کولین در هر دو گروه شاهد و آزمایش ضربان قلب کاهش یافته است اما در گروه آزمایش بیشتر از گروه شاهد کاهش یافته است.

می توان  از مطالعه حاضر نتیجه گرفت که اثر کاهش دهندگی فشارخون بر موش صحرایی ممکن است از طریق اثر کرونوتروپیک قلبی باشد.

 واژگان کلیدی: عصاره آبی- الکلی, گل گیاه ریواس, فشارخون, ضربان قلب

فهرست مطالب

عنوان                                                                                      صفحه

فصل اول

مقدمه…………………………………………………………………………………………………… 2

1-1-ریواس……………………………………………………………………………………………. 3

1-1-1- طبقه بنی علمی ریواس……………………………………………………………………… 4

1-1-2- گونه های ریواس…………………………………………………………………………………. 5

1-1-3- ترکیبات اصلی ریواس…………………………………………………………………………. 5

1-1-4- خصوصیات فارماکولوژیکی ریواس……………………………………………………… 5

1-2- قلب……………………………………………………………………………………………….. 6

1-2-1- عضله قلب…………………………………………………………………………………………….. 6

1-3- اندوتلیوم و عضله صاف عروق………………………………………………………………………. 8

1-4- عوامل تعیین کننده فشار خون شریانی……………………………………………………… 8

1-5- فشار متوسط شریانی……………………………………………………………………………………. 9

1-6- کنترل قلب بوسیله اعصاب سمپاتیک و پاراسمپاتیک…………………………….. 10

1-7- سیستم آدرنرژیک در قلب و عروق…………………………………………………………… 10

1-8- سیستم کولینرژیک در قلب و عروق………………………………………………………… 12

1-9- مکانیسم های کنترل جریان خون……………………………………………………………. 12

1-9-1- تنظیم جریان خون…………………………………………………………………………… 12

1-9-2- عوامل موضعی…………………………………………………………………………………… 13

 

1-9-3- عوامل هورمونی و یونی : ( تنظیم همورال )………………………………….. 14

1-9-4- تنگ کننده رگی یونی……………………………………………………………………… 15

1-9-5-گشادکننده های رگی هورمونی………………………………………………………… 15

1-9-6-گشاد کننده های رگی یونی……………………………………………………………… 15

1-9-7- عوامل عصبی…………………………………………………………………………………….. 15

1-9-8- سیستم عصبی خود مختار………………………………………………………………. 16

1-10- تنظیم عصبی فشار خون………………………………………………………………………… 16

1-10-1- افزایش فشار خون عصبی……………………………………………………………… 16

1-10-2- تون وازوموتور………………………………………………………………………………….. 16

1-10-3- اتساع عروق…………………………………………………………………………………….. 17

1-10-4- مکانیسمهای رفلکسی برای حفظ فشار شریانی…………………………… 17

1-11- داروهای مقلد سمپاتیک…………………………………………………………………………. 17

1-11-1- داروهای مهارکننده گیرنده های الفا و بتا……………………………………. 18

1-12- داروهای مقلد پاراسمپاتیک…………………………………………………………………….. 18

1-13- داروهای مهار کننده رسپتورهای موسکارینی……………………………………….. 18

فصل دوم

مروری بر تحقیقات پیشین……………………………………………………………………………………….. 20

2-1- مطالعات انجام شده در رابطه با اثرات ریواس………………………………………….. 20

2-2-هدف پژوهش………………………………………………………………………………………………. 22

2-3- فرضیات………………………………………………………………………………………………………. 22

فصل سوم

مواد و روش ها…………………………………………………………………………………………………………… 24

3-1- مواد مورد نیاز……………………………………………………………………………………………… 24

3-2- وسایل مورد نیاز………………………………………………………………………………………….. 24

3-3- تهیه و نگهداری موش صحرایی………………………………………………………………… 25

3-3-4- عصاره گیری به روش ماسراسیون یا خیساندن………………………………. 26

3-3-5- اجزای سیستم ثبت فشار خون و ضربان قلب………………………………… 26

3-6- مراحل انجام آزمایش………………………………………………………………………………….. 27

3-6-1- بی هوش کردن حیوان…………………………………………………………………….. 27

3-6-2- جراحی………………………………………………………………………………………………. 27

3-6-2-1- تراکئوستومی………………………………………………………………………………… 27

3-6-2-2- کانول گذاری ورید و شریان ران………………………………………………….. 28

3-7- ثبت فشارخون و ضربان قلب…………………………………………………………………….. 28

3-8- کالیبراسیون ترانسدیوسر…………………………………………………………………………… 30

3-9- چگونگی تجویز داروها……………………………………………………………………………….. 30

3-10- تجزیه و تحلیل آماری…………………………………………………………………………. 31

فصل چهارم

نتایج……………………………………………………………………………………………. 33

4-1- گراف های ثبت شده با دستگاه………………………………………………………………… 33

4-2- فشار میانگین سرخرگی در پاسخ به دوزهای مختلف عصاره ریواس و حلال آن در هر دو حالت کنترل وآزمایش       36

4-3- فشار سیستولی، فشار دیاستولی، فشار میانگین سرخرگی و ضربان قلب در حضور عصاره گل ریواس 36

4-3-1-فشار سیستول، فشار دیاستول و فشار میانگین سرخرگی در حضور عصاره گل ریواس   36

4-4–  فشار سیستولی , دیاستولی , فشار میانگین سرخرگی و ضربان قلب در حضور توام عصاره گل ریواس و اپی نفرین……………………………………………………………………………………………………………………………. 41

4-3-1- فشار میانگین سرخرگی در حضور توام عصاره گل ریواس و اپی نفرین         41

4-4-2-فشار سیستولی در دو حالت عصاره توام اپی نفرین و حلال توام با اپی نفرین   43

4-4-3- میزان تغییرات  فشار دیاستولی در دو حالت عصاره توام با اپی نفرین و حلال توام با اپی نفرین          44

4-4-4- میزان تغییرات ضربان قلب در دو حالت حضور عصاره و حلال توام با اپی نفرین        46

4-5- فشار میانگین سرخرگی , فشار سیستولی , فشار دیاستولی و ضربان قلب در دو حالت حضور توام عصاره گل ریواس و حلال با استیل کولین………………………………………………………………………………… 48

4-5-1- فشار میانگین سرخرگی در دو حالت عصاره و حلال توام با استیل کولین      48

4-5-2- فشار سیستولی در دو حالت عصاره گل ریواس و حلال توام با استیل کولین  50

4-5-3- با توجه به جدول های 4-17 و 4-18 و نمودار4-12 فشار دیاستولی در حضور استیل کولین (2/ میلی گرم بر کیلو گرم )………………………………………………………………………………………………………….. 52

4-5-4- ضربان قلب در حضور عصاره گل ریواس و حلال توام با استیل کولین…………… 54

فصل پنجم

بحث و نتیجه گیری…………………………………………………………………………………………………… 58

5-1-نتیجه گیری…………………………………………………………………………………………………. 62

5-2-پیشنهادات……………………………………………………………………………………………………. 62

منابع و مآخذ

منابع فارسی…………………………………………………………………………………………………………… 63

منابع انگلیسی……………………………………………………………………………………………………….. 64

مقدمه

استفاده از گیاهان دارویی به قدمت عمر انسان بر می گردد، اما استفاده صحیح از گیاهان دارویی مشروط به وجود اطلاعات دقیق و علمی در مورد آنهاست. اولین گام در این راستا جمع آوری و شناسایی گیاهان دارویی است و از آنجایی که انسان جزئی از طبیعت است به طور مسلم برای هر بیماری طبیعت گیاه مداوای آن را عرضه کرده است و باید گفت انسان تنها با داروهای شیمیایی مداوا نمی شود.

تعداد بیشماری از گونه های گیاهی موجود در سرتاسر دنیا جز گیاهان دارویی محسوب می شوند. ایران از لحاظ آب و هوایی و موقعیت جغرافیایی در زمینه رشد گیاهان دارویی یکی از مهمترین مناطق جهان به حساب می آید و در گذشته هم منبع تولید ومصرف گیاهان دارویی بوده است و دانشمندان ایرانی مانند : ابوریحان بیرونی و ابو علی سینا کتابهای مفصلی را در مورد این گیاهان نوشته اند.

گیاهان دارویی به دلیل دارا بودن طبیعتی سازگار با خلقت بشر هیچگونه عوارضی ایجاد نمی کنند البته باید این را به یاد داشته باشیم که داروهای شیمیایی نیز به تقلید مواد موثره گیاهان دارویی ساخته می شوند، طبیعت این مخزن پر از دارو، افقهای تازه ای را برای جامعه پزشکی و داروسازی گشوده است .

ریواس از گیاهان خوراکی و دارویی مناطق سردسیری است که در ایران در نواحی زاگرس به خصوص در دامنه های سرسبز دنا به وفور دیده می شود که علاوه بر مصرف خوراکی و تهیه انواع شربت، ترشی و دسر قسمت های مختلف این گیاه برای درمان بیماریهای مختلف مورد استفاده قرار می گیرد .(4,6)

1-1-ریواس

ریواس با نام انگلیسی Rhubarb گیاهی است علفی, چند ساله با ریشه ضخیم و گوشتی است. ریواس بومی نواحی آسیای مرکزی و شمالی است ودر نواحی سردسیر جهان می روید, بنابر این گیاهی است سرمادوست وقسمت زیر زمینی آن در مقابل سرما و خشکی مقاوم است.

نام علمی این گونه ای که در این تحقیق مورد بررسی قرار می گیرد Rheum persicum L. می باشد و از تیره علف هفت بند می باشد. برگهای ریواس بسیار پهن, زبر و خشن می باشد وگاه پهنای برگ به بیش از 70 سانتی متر می رسد. در سالهایی که بارندگی خوب باشد ارتفاع ساقه های گل دهنده ممکن است به 50 تا 80 سانتی متر برسد.

میوه آن فندقه 3 پهلو با زاویه برجسته و باله مانند به طول 5 تا 10 میلیمتر و به رنگ قرمز خونین می باشد. گل های آن نر و ماده وریز اندکه با یک پایک نازک به انتهای ساقه چسپیده ان و حالت خوشه ای دارند.(5, 36)

شکل 1-1 گیاه ریواس

1-1-1- طبقه بنی علمی ریواس

فرمانرو : گیاهان

دسته : گیاهان گلدار

رده : دو لپه ای ها

راسته : میخک سانان  Caryophyllales

تیره : هفت بندان  Polygonaceae

سرده , Rheum

1-1-2- گونه های ریواس

جنس Rheum  دارای 50 حدود گونه در سطح جهان و 3 گونه ,  Rheum ribes   ، Rheum Persicum و Rheum turkestanicum (چند ساله) در ایران است .

که نمونه مورد بررسی ما Rheum persicum می باشد که از دامنه زاگرس از منطقه دنا جمع آوری شده است.

1-1-3- ترکیبات اصلی ریواس

ریواس سرشار از ویتامینهای A ,B و C می باشد. فلاونوئیدها, تانن ها, آنتراکوئینونها, کلسیم, فیبر, گلیکوزیدها, Aloe-emodin , Rhein , Chrysophanol نیز از دیگر ترکیبات فلاونوئیدها می باشند.(23, 27)

 1-1-4- خصوصیات فارماکولوژیکی ریواس

عصاره ریزوم ریواس خاصیت Vasodilatory قوی دارد ، که این خصوصیت باعث کاهش فشار خون می شود.(7)
عصاره ریشه ریواس خاصیت ضد التهابی[1] دارد و ضد رگ زایی[2] دارد.(8, 9)
یکی از مهمترین اثرات ریواس بر روی کلیه ها دیورتیک ( مدر) بودن ان است .(11)
عصاره ریشه ،برگ وساقه ریواس خاصیت ضد باکتریایی بر روی پاتوژن های گرم منفی دارد.(12)
عصاره ریواس باعث کاهش پروتئینوری و کاهش شدت گلومرولوسیروزی[3] میشود.(14)
فلاونوئیدهای[4] موجود در عصاره ریواس خاصیت ضد افسردگی[5] دارند.(16)
آنتراکوئینونهای[6] موجود در ریواس خاصیت ضد سرطانی دارند(15)
1-2- قلب

 قلب یا دل اندام ماهیچه ای است که مسئول پمپ خون به شریانها بوسیله حرکات ضرباندار متناوب است وبه این صورت خون را به همه نواحی ارسال می کند.

قلب در اصل از 2 پمپ جدا از هم تشکیل شده است :

قلب راست که خون را به ریه ها پمپ می کند .

قلب چپ که خون را به اندامهای محیطی پمپ می کند.

هر یک از این 2 قلب مجزا از 2 حفره قلب مجزا , از 2 حفره ضرباندار به نام های دهلیز و بطن تشکیل شده است.

دهلیزها به منزله پمپ اولیه و ضعیف عمل می کنند که حرکت خون را به درون بطن ها تسهیل می نمایند.

بطن ها هم نیروی اصلی لازم را برای فرستادن خون به , (1) جریان خون ریوی توسط بطن راست یا (2) جریان خون محیطی توسط بطن چپ را فرآهم می کنند.

قلب انسان در سمت چپ بدن در ناحیه سینه ای 0 (توراسیک) قرار دارد و به گونه ای قرار گرفته است که راس (apex) آن به سمت چپ و پایین قرار می گیرد.

قلب انسان به طور متوسط 70 بار در دقیقه می تپد.(2)

1-2-1- عضله قلب

قلب از 3 نوع عضله اصلی تشکیل شده است که شامل عضله دهلیزی , عضله بطنی و فیبرهای عضلانی ویژه تحریکی – هدایتی هستند .

عضله قلب مانند عضله اسکلتی مخطط است ولی دوره انقباض عضله قلب خیلی طولانی تر است زیرا پتانسیل عمل در عضله قلب تقریبا در اثر باز شدن 2 نوع کانال بوجود می آید :

کانالهای سریع سدیمی (همانند کانال عضله اسکلتی )
کانالهای آهسته کلسیمی یا کانالهای سدیمی – کلسیمی
تفاوت اصلی عضله قلبی با عضله اسکلتی مربوط می شود به همین کانالهای نوع دوم و تفاوت اینها با نوع اول این هست که این کانالها آهسته تر باز می شوند و مهمتر اینکه این کانالها به مدت چند دهم ثانیه باز باقی می ماند که در طی این مدت مقدار زیادی از هر دو یون کلسیم و سدیم وارد فیبر عضلانی می شوند و بدین ترتیب دپلاریزاسیون را برای مدت طولانی حفظ می نمایند و موجب ایجاد کفه در پتانسیل عمل می گردند.

دومین تفاوت عضله اسکلتی با عضله قلبی که تا حدودی مسئول طولانی شدن پتانسیل عمل و ایجاد کفه در عضله قلبی می شود این است که بلافاصله بعد از شروع پتانسیل عمل نفوذپذیری غشای سلول قلبی به پتاسیم حدود 5 برابر کاهش می یابد در حالی که در عضله اسکلتی این چنین نیست .(2)

عضله قلب به عنوان سنسیشیوم عمل می کند, سنسیشیوم یعنی واحد یکپارچه ای متشکل از تعداد زیادی سلول که دیواره سلولی بین آنها وجود ندارد, ولی قلب سنسیشیوم واقعی نیست بلکه از نظر عملکردی مثل سنسیشیوم عمل می کند. بدین سبک که در بین آنها اتصالات منفذدار تشکیل می شود که تقریبا به طور کامل امکان انتشار یون ها را فرآهم می کنند یعنی وقتی که یک محرک به هر قسمتی از عضله قلب اعمال می شود باعث انقباض کل عضله قلبی می شود.(2)

سیستم لوله های عرضی (T) سلول های میوکارد, در مبادله مواد بین مویرگ و سلول میوکارد شرکت می کند. همانند عضله اسکلتی وقتی یک پتانسیل عمل از غشای عضله قلب می گذرد, پتانسیل عمل درون فیبر عضله قلب می گذرد, پتانسیل عمل توبولهای T نیز به نوبه خود بر روی غشای توبول های طولی سارکوپلاسمی اثر می کنند و موجب آزاد شدن مقدار زیادی یون کلسیم از شبکه سارکوپلاسمی به درون سارکوپلاسم عضله به صورت آنی می گردد, سپس یونهای کلسیم در عرض چندین میلی ثانیه به درون میوفیبریل ها انتشار می یابند و واکنش های شیمیایی روی هم لغزیدن اکتین و میوزین را کاتالیز می کنند که این عمل موجب انقباض عضله می شود.

مدت انقباض عضله قلب چند میلی ثانیه بعد از آغاز پتانسیل عمل شروع می گردد و تا چند میلی ثانیه بعد از پایان پتانسیل عمل ادامه می یابد, به مدت زمان شروع یک ضربان تا شروع ضربان بعدی چرخه قلبی می گویند.

چرخه قلبی از یک دوره زمانی استراحت به نام دیاستول که طی آن قلب از خون پر می شود و یک دوره انقباضی به نام سیستول تشکیل می شود که طی سیستول خون با فشار به عروق سیستمیک و ریوی پمپ می شود.

1-3- اندوتلیوم و عضله صاف عروق

اندوتلیوم لایه نازکی از سلول هاست که لایه داخلی عروق را پوشانده است. بافت اندوتلیال از نوع  بافت اپی تلیومی می باشد که تخصصی تر شده است.

سلول های اندوتلیال بین خون موجود در عروق و لایه های میانی (مدیا) و ادوانتیس (Adventitia) عروق خونی قرار گرفته و یک اندام بزرگ و مهم را تشکیل می دهد این سلول ها به تغییرات جریان خون, کشش و مواد مختلف موجود در گردش خون و مدیاتورهای التهابی پاسخ می دهند.

این سلولها تنظیم کننده های رشداند و مواد موثر بر عروق ترشح می کنند که مهمترین آنها نیتریک اکساید و اندوتلین می باشند. عضله صاف دیواره عروق خونی یکی از عضلات صاف احشایی است که در تنظیم فشار خون و هیپرتانسیون اهمیت خاصی دارد. انقباض عضلات صاف عمدتا با مکانیسم فسفریلاسیون  زنجیره سبک میوزین صورت می گیرد.

تون عضلات صاف عروق می تواند تحت تاثیر فعالیت اعصاب اتونوم یا مواد مترشحه از اندوتلیوم عروق افزایش یا کاهش پیدا کند.(3)

 1-4- عوامل تعیین کننده فشار خون شریانی

در واقع فشار خون به معنای نیرویی است که بر واحد سطح دیواره رگ وارد می شود و برحسب میلی متر جیوه محاسبه می شود وقتی گفته می شود فشار داخل رگ 100 میلی متر جیوه است, یعنی نیرویی که اعمال می شود می تواند ستون جیوه را 100 میلی متر بر خلاف جهت جاذبه زمین بالا ببرد.

فشار شریانی را می توان به صورت فشار متوسط شریانی تعریف کرد که میانگین فشار در طول زمان است, ویا می توان به صورت فشار شریان سیستولی ( فشار حداکثر) ویا فشار دیاستولی ( فشار حداقل ) در سیکل قلبی تعریف کرد.

اختلاف فشار بین سیستول و دیاستول را فشار نبض می گویند.

در این پایان نامه ابتدا مفاهیم SAR و نحوه کار آن بیان شده است. سپس تئوری الگوریتم های RDA و CSA و دلایل مطرح شدن این روش ها به تفصیل بحث شده است. سپس ضمن تشریح مراحل پردازشی هر کدام از الگوریتم ها، شبیه سازی هایی برای یک سناریوی متداول با زاویه لوچی کم انجام گردیده و نتایج آنها با هم مقایسه شده است.
هدف اصلی این پایان نامه بررسی روش های جبران حرکت سکو با استفاده از اطلاعات بدست آمده از IMU (یا INS) است. این روش ها با انجام محاسبات و شبیه سازی با هم مقایسه شده است.
در نهایت مقدار خطای قابل قبول جابجایی سکو نسبت به مسیر حرکتی ایده آل مطرح شده است. با استفاده از این مقادیر می توان مشخصات سنسورهای IMU را از نظر میزان خطا تعیین نمود.
فهرست مطالب
مقدمه 2
1-1- تاریخچه SAR 2
1-2- رادار در سنجش از راه دور 4
1-3- اساس کار SAR 4
1-4- جبران حرکت سکو 7
1-4-1- اثر حرکت سکو بر کیفیت تصویر SAR 9
1-5- روش های جبران حرکت 13
1-5-1- جبران سازی با استفاده از اندازه گیری مسیر پروازی با IMU 13
1-5-2- جبران مسیر حرکت با استفاده از داده های خام SAR 16
1-6- سر فصل مطالب پایان نامه 18
2- اصول پردازش سیگنال SAR 20
2-1- مقدمه 20
2-2- فشرده سازی سیگنال های FM خطی 23
2-2-1- سیگنال های FM خطی 23
2-2-2- فشرده سازی پالس 28
2-3- مفاهیم دهانه مصنوعی 30
2-3-1- هندسه SAR 31
2-3-2- فرم هذلولی معادله برد 34
2-3-3- فرکانس داپلر در موضوع SAR چیست ؟ 34
2-3-4- مفهوم دهانه مصنوعی ( synthetic aperture ) 35
2-4- اصول عملکرد 2-D SAR 36
2-4-1- تصویربرداری راداری یک بعدی Cross Range 36
2-4-2- sampling 38
2-4-3- 2-D Imaging 38
2-5- تئوری الگوریتم های Range Doppler و Chirp Scaling 40
2-5-1- تئوری الگوریتم RDA 41
2-5-2- تئوری الگوریتم CSA 43
3- تشریح الگوریتم های RDA و CSA 51
3-1- الگوریتم Range Doppler 51
3-1-1- مقدمه : 51
3-1-2- نگاهی کلی به الگوریتم 52
3-1-3- سیگنال خام رادار ( داده های خام ) 54
3-1-4- فشرده سازی برد 55
3-1-5- تبدیل فوریه ی سمت 56
3-1-6- تصحیح جابجایی سلول برد 57
3-1-7- فشرده سازی سمت 58
3-1-8- شبیه سازی SAR با استفاده از الگوریتم RDA 60
3-2- الگوریتم Chirp Scaling 69
3-2-1- مقدمه 69
3-2-2- نگاهی کلی به الگوریتم chirp scaling 70
3-2-3- پیشینه ی CSA 71
3-2-4- جزئیات پردازش CSA 73
3-2-5- شبیه سازی برای یک هدف نقطه ای 77
4- جبران حرکت سکو 82
4-1- مقدمه 82
4-2- بررسی اثر حرکت سکو در تصویر SAR 83
4-3- جبران سازی حرکت سکو 87
4-3-1- روش جبران سازی تئوری 88
4-3-2- جبران حرکت سکو در یک مرحله (با استفاده از تقریب) 90
4-3-3- جبران حرکت سکو در دو مرحله 92
4-4- تصحیح الگوریتم های RDA و CSA جهت اعمال MOCO 94
4-4-1- تصحیح الگوریتم RDA 94
4-5- شبیه سازی جبران حرکت سکو 98
5- آنالیز خطای جبران حرکت سکو 114
5-1- مقدمه 114
5-2- پاسخ ضربه در جهت سمت]33[ 115
5-3- پاسخ ضربه در جهت برد]33[ 118
5-4- دسته بندی خطاهای فاز ]33[ 119
5-5- نیازمندیهای جبران حرکت سکو ]33[ 123
5-5-1- خطاهای فاز خطی 123
5-5-2- خطاهای فاز درجه دو 124
5-5-3- خطاهای فاز فرکانس بالا 125
5-5-4- تعیین خطای حرکت قابل قبول 125
5-5-5- تعیین حد بالای طیف توان برای خطای حرکت باقی مانده 125
5-5-6- محاسبه PSD خطای حرکت قابل قبول برای پارامترهای شبیه سازی 128
6- نتیجه گیری و پیشنهادها 135
6-1- نتیجه گیری 135
6-2- پیشنهادات 136
فهرست جداول
جدول 1-1 : پارامترهای شبیه سازی 10
جدول 1-2 : پارامترهای حسگر شبیه سازی شده 12
جدول 3-1 : پارامترهای شبیه سازی 60
جدول 4-1 : مقادیر شبیه سازی شده برای RDA و CSA 100
جدول 5-1 : پارامترهای حسگر 119
جدول 5-2 : جابجایی در راستای حرکت سکو و سرعت هایی که منجر به خطای فاز π/2 می شود 119
جدول 5-3 : پارامترهای سیستم E-SAR 126
جدول 5-4 : کیفیت تصویر مورد نیاز 126
فهرست شکل ها
شکل 1-1: ماهواره SEASAT ]4[ 3
شکل 1-2 : Stripmap SAR 5
شکل 1-3 : Spotlight SAR 6
شکل 1-4 : Interferometric SAR 7
شکل 1- 5 : Scan SAR 6
شکل 1-6 : داده های شبیه سازی شده LFM-CW SAR برای یک هدف نقطه ای و آرایه ای از اهداف نقطه ای. ستون اول (سمت چپ) خطاهای حرکت و ستون دوم حالت ایده آل بدون خطای حرکت را نشان می دهد]10[ 11
شکل 1-7 : تصویر پردازش شده بدون MOCO.]11[ 12
شکل 1-8 : تصویر پردازش شده با اعمال MOCO.]11[ 14
شکل 1-9 : داده های شبیه سازی شده LFM-CW SAR برای یک هدف نقطه ای و آرایه ای از اهداف نقطه ای. ستون سمت چپ حالت ایده آل بدون خطای حرکت و ستون سمت راست حالت غیر

 

ایده آل را بعد از اعمال MOCO نشان می دهد ]10[ 15
شکل 1-10 : به ترتیب از چپ به راست : تصویر پردازشی در حالت ایده آل ، تصویر تار شده بدلیل خطای فاز سفید و تصویر باز سازی شده با استفاده از روش autofocus ]13[ 17
شکل 1-11 :تصویر پردازشی UAV-SAR. (aبدون تصحیح حرکت.b ( با اعمال MOCO ]16[ 17
شکل 2-1 : الف) دامنه قسمت حقیقی سیگنال ب) دامنه قسمت موهومی سیگنال ج) فاز سیگنال د) فرکانس سیگنال 25
شکل 2-2 : طیف مختلط یک پالس FM خطی 29
شکل 2-3 : خروجی فیلتر منطبق یک پالس FM خطی 30
شکل2-4: هندسه دریافت داده های راداری ]2[ 32
شکل 2-5 : هندسه تصویربرداری یک بعدی 37
شکل 2-6 : هندسه جابجایی سلول برد RCM 39
شکل 2-7 : توصیف قرار گرفتن منحنی RCM چند هدف روی یک منحنی در حوزه برد داپلر 42
شکل 2-8 : مثال ساده ای از شیفت هدف بعد از scaling و فشرده سازی 47
شکل 2-9 : شیفت اهداف توسط یک تابع scaling ، FM خطی 48
شکل 3-1 : بلوک دیاگرام RDA 53
شکل 3-2 : فضای سیگنال خام SAR 61
شکل 3-3 : مرکز فضای سیگنال. الف) شکل بالا (up-chirp) ب) شکل پایین (down-chirp) 62
شکل 3-4 : سیگنال مرجع برد 63
شکل 3-5 : جابجایی سلول برد 64
شکل 3-6 : فشرده سازی سیگنال وسط سمت در حوزه زمان برد 64
شکل 3-7 : تصویر فشرده شده در جهت برد 65
شکل 3-8 : تصویر بعد از RCMC 66
شکل 3-9 : تصویر SAR پردازش شده نهایی یک هدف نقطه ای 67
شکل 3-10 :الف- نمایه برد و سمت تصویر SAR پردازش شده نهایی یک هدف نقطه ای 67
شکل 3-10 :ب- نمایه برد و سمت تصویر SAR پردازش شده نهایی یک هدف نقطه ای 68
شکل 3-11: بلوک دیاگرام الگوریتم CSA 72
شکل 3-12 : تصویر بعد از RCMC 78
شکل 3-13 : تصویر پردازشی نهایی (CSA) 78
شکل 3-14 : نمایه برد و سمت تصویر SAR پردازش شده نهایی یک هدف نقطه ای 79
شکل 3-15: مقایسه الگوریتم RDA و CSA 80
شکل 4-1 : هندسه حرکت نامی و واقعی سکو 83
شکل 4-2 : مکان هدف m ام ( نقطه Pm ) در نوار 84
شکل 4-3: بلوک دیاگرام RDA اصلاح شده 95
شکل 4-4 : بلوک دیاگرام CSA اصلاح شده 97
شکل 4-5 : انحراف سینوسی با دامنه 105 m برای الگوریتم RDA 100
شکل 4-6 : مقایسه پروفایل سمت (شکل بالا) و برد (شکل پایین) حالت ایده آل و حالت دارای انحراف سینوسی با دامنه 0.01m برای الگوریتم RDA 101
شکل 4-7 : مقایسه تصویر پردازشی نهایی در حالت ایده آل (شکل بالا) و در حالت دارای انحراف سینوسی با دامنه 0.01m (شکل پایین) برای الگوریتم RDA 102
شکل 4-8 : شکل بالا: تصویر داده SAR خام دریافتی ، شکل پایین: تصویر پردازشی نهایی در حالت دارای انحراف سینوسی با دامنه 105 m برای الگوریتم RDA 103
شکل 4-9 : مقایسه پروفایل سمت (شکل بالا) و برد (شکل پایین) حالت ایده آل و حالت دارای انحراف سینوسی با دامنه 0.01m برای الگوریتم CSA 104
شکل 4-10-الف : جبران حرکت سکو به روش تئوری نسبت به هدف سمت راست برای انحراف سینوسی با دامنه 105 m (شکل بالا برای الگوریتم RDA) و (شکل پایین برای الگوریتم CSA) 105
شکل 4-10-ب : جبران حرکت سکو به روش تئوری نسبت به هدف سمت راست و روش دو مرحله ای برای انحراف سینوسی با دامنه 105 m 106
شکل 4-11 : مقایسه پروفایل سمت جبران حرکت سکو برای انحراف سینوسی با دامنه 105 m به روش دو مرحله ای با حالت ایده آل (شکل بالا) و با روش یک مرحله ای (شکل پایین) 107
شکل 4-12 : مقایسه تصویر پردازشی حالت ایده آل با روش جبران سازی دو مرحله ای برای هدف نقطه ای واقع در xm=-100 mو ym=100 m برای RDA 108
شکل 4-13 : مقایسه پروفایل برد و سمت حالت ایده آل با روش جبران سازی دو مرحله ای برای هدف نقطه ای واقع در xm=-100 m و ym=100 m برای RDA 109
شکل 4-14 : مقایسه تصویر پردازشی حالت ایده آل با روش جبران سازی دو مرحله ای برای هدف نقطه ای واقع در xm=-100 m و ym=100 m برای CSA 110
شکل 4-15 : مقایسه پروفایل برد و سمت حالت ایده آل با روش جبران سازی دو مرحله ای برای هدف نقطه ای واقع در xm=-100 m و ym=100 m برای CSA 111
شکل 4-16 : مقایسه تصویر پردازشی حالت ایده آل با روش جبران سازی دو مرحله ای برای چند هدف نقطه ای کنار هم 112
شکل 5-1 : هندسه SAR 115
شکل 5-2 : انحراف از خط مستقیم 116
شکل 5-3 : الف- پاسخ ضربه سمت بدون خطای فاز و شیفت بدلیل خطای فاز πرادیان 121
شکل 5-3 : ب – پاسخ ضربه سمت با یک خطای فاز درجه دو πرادیان 122
شکل 5-3 : ج – پاسخ ضربه سمت با یک خطای فاز سینوسی با دامنه 0.1 رادیان و 6 سیکل 122
شکل 5-4 : مقایسه PSD اندازه گیری شده حرکت هواپیمای DO 228 با PSD تعیین شده برای خطای حرکت قابل قبول 127
شکل 5-5 : شکل بالا: PSD تعیین شده برای خطای حرکت قابل قبول. شکل پایین : خطای حرکت شبیه سازی شده 130
شکل 5-6 : شکل بالا: اثر نویز گوسی با مشخصه فرکانس تعیین شده در پروفایل سمت. شکل پایین : تصویر نهایی در حضور خطای حرکت قابل قبول 131
شکل 5-7 : مقایسه اثر نویز فرکانس بالا و فرکانس پایین در پروفایل سمت 132
شکل 5-8 : شکل بالا: PSD یک نوبز رنگی دلخواه. شکل پایین: اثر این نویز خاص در پروفایل سمت 133
فصل اول
مقدمه
تاریخچهSAR
رادار در ابتدا برای اهداف نظامی طی جنگ جهانی دوم گسترش یافت. هدف اولیه ی آن ردیابی هواپیماها و کشتی ها تحت شرایط آب وهوایی نامساعد و تاریکی بود. رادار رشد پایداری را همراه با پیشرفت در تکنولوژی فرکانس های رادیویی (RF) ،آنتن ها و اخیرا تکنولوژی دیجیتال تجربه کرده است]1[.
سیستم های راداری اولیه فاصله تا یک هدف را از طریق تاخیر زمانی و جهت یک هدف را از طریق جهت دهندگی آنتن اندازه گیری می کردند. طولی نکشید که از شیفت داپلر برای سنجش سرعت هدف استفاده شد. پس از آن کشف شد که با پردازش شیفت داپلر می توان حد تفکیک مناسبی در جهت عمود بر برد یا جهت پرتو بدست آورد. از این قاعده ی اخیر که معمولا به کارل وایلی در سال 1951 نسبت داده می شود، کشف شد که می توان با استفاده از رادار تصاویر دو بعدی از اهداف و سطح زمین تشکیل داد. این روش، ایده رادار با دهانه ی مصنوعی (SAR) نام گرفت که در واقع به ایده ی ایجاد اثر یک آنتن بسیار بلند بوسیله ی آنالیز سیگنال دریافتی از یک آنتن کوتاه ولی متحرک اشاره دارد]2[.
در دهه ی 1950و1960 میلادی علم سنجش از راه دور در کاربردهای غیر نظامی گسترش یافت. در این راستا در سیستم های تصویر برداری هوایی، اسکنر های دیجیتالی که از چندین باند فرکانسی نوری استفاده می کنند روی هواپیماها و ماهواره ها نصب شدند که این امر منجر به توسعه کاربردهای تصاویر پرجزئیات بدست آمده از مناطق وسیع سطح کره زمین، گردید. فناوری SAR نظامی در دهه ی 1970 در حوزه کاربردهای غیر نظامی وارد شد و محققین سنجش از راه دور دریافتند که تصاویرSAR مکمل مفیدی برای حسگرهای نوریشان هستند]3[.
بیشتر فناوری اصلیSAR روی هواپیما گسترش یافت. اما اولین SAR ماهواره ای بود که به طور جدی توجه جامعه ی سنجش از راه دور را به این نوع از حسگرها جلب کرد]2[.

فهرست جداول
عنوان                                                                                 شماره صفحه                      
جدول(2-1-) ابعادوعناصردلبستگی شغلی(یوشیمورا،1996) ……………………..21             جدول(2-2-) فهرست فرضیه های تحقیق  ………………………………………………28       
جدول(2-3-) پیشینه تحقیق ………………………………………………………………….32
جدول(3-1-) مشخصات تحقیق…………………………………………………………….35
جدول(3-2-) شاخصهای اندازه گیری دلبستگی شغلی……………………………….38
جدول(3-3-) شاخصهای اندازه گیری عدالت اداری…………………………………39
جدول(4-1-) توزیع نمونه آماری برحسب متغیرسن………………………………….45
جدول(4-2-) توزیع نمونه آماری برحسب متغیرجنسیت……………………………46
جدول(4-3-) توزیع نمونه آماری برحسب متغیرسطح تحصیلات………………..47
جدول(4-4-) توزیع نمونه آماری برحسب متغیرسابقه کاری………………………48
جدول(4-5-) توزیع نمونه آماری برحسب متغیرنوع استخدام…………………….49
جدول(4-6-) اسامی متغیرهادرلیزرل……………………………………………………..50
جدول(4-7-) ضرایب استانداردشده گویه های پرسشنامه دلبستگی شغلی…..51
جدول(4-8-) ضرایب استانداردشده گویه های پرسشنامه عدالت اداری……..52
جدول(4-9-) مشخصات روانسنجی(روایی وپایایی)مدل اندازه گیری………..55
جدول(4-10-) نتایج ضریب همبستگی پیرسون برای بررسی رابطه
                      مولفه های عدالت اداری ودلبستگی شغلی…………………….57
عنوان                                                                                شماره صفحه
جدول(4-11-) خلاصه تحلیل رگرسیون دلبستگی شغلی…………………………….57  
جدول(4-12-) نتایج تحلیل واریانس یکراهه مربوط به عوامل پیش بین………..58                                                      جدول(4-13-) ضرایب رگرسیون میزان دلبستگی شغلی…………………………….58                                                                        
جدول(4-14-) میانگین شاخصهای اندازه گیری دلبستگی شغلی………………….60          
جدول(4-15-) میانگین شاخصهای اندازه گیری عدالت اداری…………………….61        
جدول(4-16-) میانگین وانحراف معیارمتغیرهای مکنون……………………………..62         
 
 
فهرست نمودارها
عنوان                                                                                 شماره صفحه                       نمودار(1-1-) مدل مفهومی تحقیق……………………………………………………………..7
نمودار(2-1-) چارت سازمانی اداره کل گمرک فرودگاه بین المللی امام خمینی(ره) 31
نمودار(4-1-) توزیع نمونه آماری برحسب متغیرسن…………………………………….45
نمودار(4-2-) توزیع نمونه آماری برحسب متغیرجنسیت……………………………….46
نمودار(4-3-) توزیع نمونه آماری برحسب متغیرسطح تحصیلات……………………47
نمودار(4-4-) توزیع نمونه آماری برحسب متغیرسابقه کاری………………………….48
نمودار(4-5-) توزیع نمونه آماری برحسب متغیرنوع استخدام………………………..49
 
فهرست روابط وفرمول ها
 
عنوان                                                                                  شماره صفحه                      
فرمول(3-1) تعیین تعدادنمونه نهایی………………………………………………………….36 
فرمول(4-1) میانگین واریانس استخراج شده………………………………………………54
فرمول(4-2) محاسبه ضریب پایایی ترکیبی………………………………………………..54
فرمول(4-3) معادله رگرسیون…………………………………………………………………..59
 
چکیده
دلبستگی شغلی به معنای تعیین هویت روانی کارکنان با شغل جاری  خود است. برخی محققان معتقدند که دلبستگی شغلی عمدتاً تحت تأثیر عوامل درونی و شخصی است. در مقابل، عده ای بر این باورند که دلبستگی شغلی می تواند از عوامل بیرونی- سازمانی نیز تأثیر بپذیرد. در تحقیق حاضر با مرور ادبیات نظری، متغیر عدالت اداری بعنوان محرک سازمانی دلبستگی شغلی انتخاب شد. عدالت اداری در قالب ابعاد توزیعی،  رویه ای، و مرواده ای مفهوم سازی شدند. سوال این است که آیا ابعاد عدالت اداری می توانند سطح دلبستگی شغلی کارکنان را تبیین کنند؟
با انتخاب نمونه 140 نفری از گمرک فرودگاه بین المللی امام خمینی(ره) به روش تصادفی منظم، پرسشنامه ای در اختیار آنها قرار گرفت تا به روش خود اظهاری، نگرش خود نسبت به شاخصهای متغیرها را ابراز کنند. بااستفاده از آمار استنباطی ازجمله تحلیل عاملی تاییدی ،همبستگی پیرسون ورگرسیون نشان داد که عدالت رویه ای و عدالت مراوده ای ، تأثیر معنادار مثبتی را بر دلبستگی شغلی کارکنان داشته؛ ولی تأثیر عدالت توزیعی معنادار نیست. در پایان، پیشنهادهای کاربردی و پژوهشی مأخوذ از نتایج تحقیق ارائه شده است.
واژگان کلیدی: دلبستگی شغلی، عدالت اداری، گمرک فرودگاه بین المللی امام خمینی(ره)
 
 
 
مقدمه
سازمانها، همگی به نحوی و به اندازه ای، با

 

مشکلاتی دست و پنجه نرم می کنند. مأخذ یا علت برخی از این مشکلات، عوامل درونی، و مأخذ بقیه مشکلات، عوامل بیرونی هستند. از سوی دیگر، از جمله نقاطی که مشکلات در آنها به منصه ظهور در می آیند، منابع انسانی هستند. بعضا، مشاهده می شود که کارکنان به مشاغل خود علاقه ای نداشته و تلاش مضاعفی از خود نشان نمی دهند. دلبستگی شغلی، یک عامل اساسی در زندگی کارکنان است زیرا آنها بطور ذهنی و عاطفی تحت الشعاع درجه دلبستگی خود به کار هستند (ورد و مینپارک، 2009). یکی از بحثهای مهمی که در ادبیات دلبستگی شغلی مشاهده می شود، مأخذ آن است: آیا دلبستگی شغلی، دارای ریشه فردی بوده، یا اینکه از عوامل موقعیتی نشأت می گیرد؟ در اینجا باید اشاره کرد که مناقشه مآخذ دلبستگی شغلی، به مفهوم سازیهای متفاوت آن برمی گردد. یعنی از آنجا که مفهوم دلبستگی شغلی از چندین رهگذر متفاوت مفهوم سازی و تعریف شده است، لذا نمی توان مآخذ دقیقی را برای آن برشمرد، مگر اینکه در مورد تعریف آن اجماع حاصل شود. مباحثی که در ادامه آورده می شود، دقیقاً گویای عدم اجماع در میان محققان و اندیشمندان بر روی مأخذ دلبستگی شغلی است. هرچند، باید اذعان داشت که واقع بینانه ترین حالت، بر اساس شواهد نظری و تجربی، تلفیق عوامل فردی و موقعیتی است.
در میان عوامل متعددی که به عنوان محرک دلبستگی شغلی شناسایی و آزموده شده اند، سازه عدالت اداری است که در شناخته شده ترین حالت، به سه دسته توزیعی، رویه ای و مراوده ای تقسیم می شود. در کنار این برهان که دلبستگی شغلی علاوه بر عوامل شخصی ممکن است از عوامل موقعیتی نیز نشأت بگیرد،
متأسفانه تاکنون هیچ تحقیقی به نقش ادراک عدالت در پیش بینی دلبستگی شغلی کارکنان نپرداخته است. با اینکه عدالت اداری، نوعی نگرش فردی بوده و همانند سایر نگرشهای کاری که تأثیر آنها بر دلبستگی شغلی محرز شمرده می شود (رضایت شغلی، اعتماد به مدیر، تعهد، و ..) اما مشاهده می شود که بررسی تجربی این سازه در ادبیات موضوعی به فراموشی سپرده شده است. بر اساس مطالب مذکور، مشخص می گردد مسأله ای که در این تحقیق مدنظر قرار دارد، پیش بینی دلبستگی شغلی از روی محرکهای موقعیتی- محیطی آن است. سوال این است که آیا عدالت اداری می توانند واریانس مربوط به دلبستگی شغلی کارکنان را تبیین و پیش بینی نمایند؟
 
 
مقدمه
این فصل از تحقیق، به بیان کلیت و خلاصه مطالب تحقیق اختصاص دارد. نخست مسأله، اهداف و ضرورتهای تحقیق بیان گردیده، وبعد،مدل مفهومی و فرضیات تحقیق آورده می شود. در ادامه، طرح و روش تحقیق (مواردی چون ماهیت تحقیق، متغیرها، جامعه و نمونه آماری، قلمرو تحقیق، ابزارهای گردآوری داده هاو روش تجزیه و تحلیل داده ها) معرفی شده، و آنگاه برخی از اصطلاحات کلیدی تحقیق به صورت عملیاتی تعریف گردیده اند.
 
1-1- بیان مسئله
سازمانها، همگی به نحوی و به اندازه ای، با مشکلاتی دست و پنجه نرم می کنند. مأخذ یا علت برخی از این مشکلات، عوامل درونی، و مأخذ بقیه مشکلات، عوامل بیرونی هستند. از سوی دیگر، از جمله نقاطی که مشکلات در آنها به منصه ظهور در می آیند، منابع انسانی هستند. بعضا، مشاهده می شود که کارکنان به مشاغل خود علاقه ای نداشته و تلاش مضاعفی از خود نشان نمی دهند. دلبستگی شغلی[1]، یک عامل اساسی در زندگی کارکنان است زیرا آنها بطور ذهنی و عاطفی تحت الشعاع درجه دلبستگی خود به کار هستند (ورد و مینپارک[2]، 2009). به رغم توجه محققان به دلبستگی شغلی، ]متأسفانه[ تفاسیر و برداشتهای مختلفی از آن در قاموس ادبیات نظری مربوطه می شود (کانونگو[3]، 1982).
دلبستگی شغلی اشاره دارد به اینکه موقعیت شغلی، علاقه محوری زندگی بوده (دوبین[4]، 1968)؛ اهمیت کار فرد برای تصویری که وی از خود دارد (لودال و کژنر[5]، 1965)؛ درجه ای که فرد در شغل خود مشارکت دارد تا نیازهایی چون پرستیژ، عزت نفس، و استقلال را محقق سازد (آلپورت[6]، 1943)؛ و درجه ای که عملکرد شغلی، عامل خودپنداری محسوب می شود (فرنچ و کان[7]، 1962).