رفتار مصرف کننده:پایان نامه درمورد بازاریابی حسی
رفتار مصرف کننده[1]:

هدف بازاریابی تامین و برآورده ساختن نیازها و خواسته های مشتریان مورد نظر است .حوزه رفتار مصرف کننده به بررسی نحوه انتخاب ،خرید ، استفاده و مصرف کالاها ،خدمات ،ایده هایا تجربیات از سوی افراد ،گروه ها و سازمان ها برای تامین نیازها و امیال آنان می پردازد.درک رفتار مصرف کننده و شناخت مشتریان کار چندان ساده ای نیست .مشتریان ممکن است نیازها و خواسته های خود را به گونه ای بیان نمایند ،اما طور دیگری عمل کنند .آن ها ممکن است از انگیزه های عمیق تر درونی خود خبر نداشته باشند یا نسبت به عوامل موثری که در آخرین لحظه عقیده شان را عوض می کند ،عکس العمل نشان دهند.با این وجود بازاریابان باید خواسته هاس مشتریان خود ،دریافت های ذهنی آن ها و خرید و رفتار خرید آن ها را بررسی کنند(کاتلر،1984: 206).

هاوکینز و همکارانش [2] رفتار مصرف کننده را اینگونه تعریف کرده اند : رفتار مصرف کننده به مطالعه کلیه فرآیندهای انتخاب ،استفاده،کنارگذاری محصولات و خدمات ،تجارب و یا ایده ها توسط افراد ،گروهها و سازمان ها به منظور ارضای نیازها و نیز بررسی تاثیرات این فرآیندها برمشتری و جامعه می پردازد .این شیوه

 

نگرش به  رفتار مصرف کننده ،وسیع تر از نگرش سنتی است . در نگرش سنتی رفتار مصرف کننده ،بیشتر بر خریدار و پیش زمینه های بلافصل و نتایج فرآیند خرید کالا تاکید می شد . در نگرش جدید گامی فراتر از این نهاده و به بررسی تاثیرات غیر مستقیم شناخت رفتار مصرف ننده بر فرآیند مصرف و سایر پیامدها و نتایجی که بیش از خریدار و فروشنده را در بر می گیرند پرداخته می شود.کلیه تصمیمات و فرآیندهای بازاریابی بر پایه درک رفتار مصرف کننده بنا شده و تصور اتخاذ تصمیمات کلیدی بازاریابی بدون درک و توجه به رفتار مصرف کننده غیر ممکن است(هاوکینز و همکاران ،2004: 6).ویلکی و سالامون [3] رفتار مصرف کننده را بدین صورت تعریف نموده اند :فعالیت های فیزیکی ،احساسی و ذهنی که افراد هنگام انتخاب ،خرید، استفاده و دورانداختن کالا و خدمات رد جهت ارضا نیازها و خواسته های خود انجام می دهند. در تعریفی دیگر رفتار مصرف کننده را بدین صورت تعریف نموده اند : رفتار مصرف کننده مجموعه ای از اقدامات و اعمال بهم پیوسته ای است که مصرف کننده انجام میدهد تا کالا یا خدماتی را انتخاب کند ،آن را بخرد و آن را مصرف کند (ایرانمنش،1382).

[1] Consumer Behavior

[2] Hawkins.Del , Best. Rojer, Coney. Kenneth

چکیده ………………………………………………………………………………………………………………………………………..1

فصل اول : کلیات تحقیق

1- 1-مقدمه ………………………………………………………………………………………………………………………………..3

1-2- بیان مسئله……………………………………………………………………………………………………………………………3

1-3-  سوالات تحقیق …………………………………………………………………………………………………………………..3

1-4- فرضیات تحقیق …………………………………………………………………………………………………………………..3

1-5- پیشینه تحقیق ………………………………………………………………………………………………………………………4

1-6- اهداف تحقیق ……………………………………………………………………………………………………………………..4

1-7- ضرورت تحقیق……………………………………………………………………………………………………………………4

1-8- روش تحقیق………………………………………………………………………………………………………………………..4

1-9- ساماندهی تحقیق …………………………………………………………………………………………………………………4

فصل دوم:نظریه مقاصدالشریعه  

2-1- تعریف مقاصد ……………………………………………………………………………………………………………………..8

2-1-1-معنای لغوی مقاصد الشریعه ……………………………………………………………………………………………….8

2-2-2- معنای اصطلاحی مقاصد الشریعه  …………………………………………………………………………………….8

2-2- مقاصد شارع و تقسیم بندی آن …………………………………………………………………………………………….9

2-2-1- مقاصد خاص ……………………………………………………………………………………………………………….10

2-2-2- مقاصد جزئی ………………………………………………………………………………………………………………..10

2-3- تاریخچه مقاصد  ………………………………………………………………………………………………………………..11

2-4- اهداف دین…………………………………………………………………………………………………………………………12

2-5- نظریه شاطبی  …………………………………………………………………………………………………………………..14

2-5-1- نقد فقها توسط شاطبی  ………………………………………………………………………………………………….15

2-5-2- نقد شاطبی  ………………………………………………………………………………………………………………….16

2-6- تعمیم نظریه مقاصد ……………………………………………………………………………………………………………17

2-8-اهداف حقوق…………………………………………………………………………………………………………………….18

 

2-8- عدالت  …………………………………………………………………………………………………………………………….19

2-8-1- عدالت در لغت  ……………………………………………………………………………………………………………19

2-8-2- مفهوم اصطلاحی عدالت  ………………………………………………………………………………………………..20

2-8-3- نقش عدالت در حقوق  …………………………………………………………………………………………………..20

2-8-4- عدالت مهمترین مقصود قانونگذار  …………………………………………………………………………………..21

2-8-5- عدالت یا مجازات  …………………………………………………………………………………………………………23

فصل سوم: مصلحت و پایه های فقهی آن  

3-1- تعریف مصلحت  ………………………………………………………………………………………………………………27

3-2- مصالح عالیه………………………………………………….  ……………………………………………………………….27

3-3- ثبات یا تغییراحکام …………………………………………………………………………………………………………….28

3-3-1- احکام ثابت ………………………………………………………………………………………………………………….28

3-3-2- احکام متغییر  ………………………………………………………………………………………………………………..28

3-3-3- وظیفه مجتهدین …………………………………………………………………………………………………………….30

3-4-تاثیرگذاری مقتضیات مکان وزمان براحکام……………………………………………………………………………30

 

3-5- راه تشخیص مصلحت ومفسده ……………………………………………………………………………………………31

3-6- ادله طرفداران تشخیص مصلحت  ……………………………………………………………………………………….33

3-6-1- آیات قرآن کریم  …………………………………………………………………………………………………………..33

3-6-2- سنت ……………………………………………………………………………………………………………………………34

3-6-3- اجماع ………………………………………………………………………………………………………………………….34

3-6-4- دلیل عقل ……………………………………………………………………………………………………………………..34

3-6-5- سیره ی عقلا ………………………………………………………………………………………………………………..36

3-6-6- ولایت فقیه  ………………………………………………………………………………………………………………….37

3-7- مصالح مرسله ……………………………………………………………………………………………………………………39

3-7-1- مصالح مرسله از نظر اهل سنت ……………………………………………………………………………………….39

3-7-1-1-ادله منکرین مصالح مرسله  …………………………………………………………………………………………40

3-7-1-2-ادله قائلین به مصالح مرسله ………………………………………………………………………………………..41

3-7-2- شرایط عمل به مصلحت مرسله  ……………………………………………………………………………………..42

3-7-3- انواع مصالح مرسله  ……………………………………………………………………………………………………….43

3-7-3-1- ضروریات  ……………………………………………………………………………………………………………….43

3-7-3-2-نیازهای غیرضروری …………… …………………………………………………………………………………..43

3-7-3-3-تحسینات یا اخلاقیات  ………………………………………………………………………………………………43

  فصل چهارم: آثارفقهی وحقوقی نظریه مقاصدالشریعه  

4-1- اعدام …………………………………………………………………………………………………………………………….51

4-1-1- زنای با محارم ………………………………………………………………………………………………………………51

4-1-2- زنای اهل ذمه با زن مسلمان ……………………………………………………………………………………………52

4-1-3- زنای به عنف ………………………………………………………………………………………………………………..52

4-1-4- لواط  …………………………………………………………………………………………………………………………..52

4-1-5-محاربه  …………………………………………………………………………………………………………………………52

4-1-6- سب النبی  …………………………………………………………………………………………………………………..53

4-1-7- ارتداد  …………………………………………………………………………………………………………………………53

4-1-7-1-مرتدفطری ………………………………………………………………………………………………………………..53

4-1-7-2-مرتدملی …………………………………………………………………………………………………………………..54

4-1-8- ساحری  ………………………………………………………………………………………………………………………55

4-3- قتل عمد …………………………………………………………………………………………………………………………..55

4-5- سنگسار ……………………………………………………………………………………………………………………………55

4-6- مجازات های دارای کیفر قطع عضو  ……………………………………………………………………………………56

4-6-1-قطع چهارانگشت از دست راست ……………………………………………………………………………………57

4-6-2-قطع پای چپ ……………………………………………………………………………………………………………….57

4-6-3-قطع دست راست وپای چپ …………………………………………………………………………………………..57

4-7- مجازات غایت حقوق نیست ……………………………………………………………………………………………….58

4-8-پدیده مجرمانه وواکنش های اجتماعی……………………………………………………………………………………59

4-9-اثرهرمنوتیک حقوقی ونظریه ی مقاصدی ………………………………………………………………………………60

4-9-1- حکم قطع دست ……………………………………………………………………………………………………………60

4-10- موارد کاربردکلمه قطع در قرآن ………………………………………………………………………………………….62

فصل پنجم : جمع بندی و نتیجه گیری

5-1-جمع بندی ………………………………………………………………………………………………………………………65

5-2-انتقادات……………………………………………………………………………………………………………………………..66

5-3-پیشنهادات ………………………………………………………………………………………………………………………66

فهرست منابع  ………………………………………………………………………………………………………………………….68

چکیده انگلیسی…………………………………………………………………………………………………………………………72

 چکیده

احکام و حقوق کیفری ایران برپایه استنباطات فقهی و حقوقی از ادله متنی نظیر آیات و روایات اسلامی است آنهم طبق حجیت اصل مهم ظهور در اصول فقه.نظریه مقاصد الشریعه به یادگار ماند و از شاطبی فقیه برجسته قرن هفتم تفسیری هم عرض و متکامل از اصل ظهور ارائه می دهد، که می توان تحولی جدی در تفسیر نصوص و ظواهر احکام کیفری و مستندات آنها ایجاد کند.این اثر پس از تبیین این نظریه به بررسی تاثیر آن در حقوق کیفری ایران پرداخته،و شواهدی را از اثر پذیری قواعد حقوقی از نظریه مطروحه را به نمایش گذاشته است.بزرگانی چون امام خمینی،آیت اله مرعشی شوشتری و استاد گرجی در زمره فقیهان مقاصدی بشمار می روند.

کلمات کلیدی: نظریه مقاصد الشریعه ،احکام کیفری،مجازات های خشن.         

 1- مقدمه

فقه و حقوق کیفری ایران و اسلام متاثر از مباحث الفاظ اصول فقه،قواعدی را در باب جرائم و مجازات ها وضع نموده است که در کتب قانون مجازات و شروح آن شاهد،می باشند.بخشی از مجازاتها به نظر بستر عقلانی خود را از دست داده و یا حداقل به جهت ناسازگاری با قواعد کیفری و اوضاع و احوال زمانه،قابل تجدیدنظر به نظر می رسند.

1-2- بیان مسئله

تحقیق در مبانی فقهی و اصولی این دسته از مجازاتها خصوصاً مجازاتهای خشن که از نظر حقوقدانان ، کیفرشناسان،جرم شناسان نه تنها در بهبود اوضاع و آمار جرائم تاثیر ندارند بلکه باعث تنش های اجتماعی،اخلاقی نیز می شوند،نشان می دهدکه به لحاظ اصولی بر اساس قاعده حجیت ظواهر کلام متکلمین دارای اعتبار و قابل استناد هستند.مشکل و مسئله از اینجا حاصل می شود که نظریه حجیت و به تبع آن استناد به ظواهر،همواره امری عقلائی به نظر نمی رسد.نظریات رقیب دیگری هم هستند که امکان اعتبار ظواهر کلام را برای تمام ازمنه و امکنه مورد انتقاد قرار می دهند و برای هر متنی،سطوح متعددی از معنارادرنظر می گیرند. از جمله این نظریات،نظریه مقاصد الشریعه است.طی این دیدگاه که درفقه قدیم جستجوی علل احکام بوده،از دوران غزالی و شاطبی تاکنون،فقیهان بسیاری مقاصدی محسوب شده اند.اهل سنت در این خصوص بسیار زحمت کشیده اند.فقیهان مالکی به این مهم شهره اند.از شیعیان امام خمینی،آیت اله سیدمحمدحسن مرعشی شوشتری،استاد گرجی،فتاوا وآراء مقاصدی دارند. در فقه مقاصدی گفته می شود،مقاصد اصلی شارع خارج از متن و حتی از خود متون شرعی قابل دریافت است.مقاصدی ها گویند تفسیر و تاویل متن باید درراستای مقاصد اصلی شارع باشد.متون مربوط به مجازاتها هم تابع همین قاعده اند.این قاعده نظریه مقاصد شریعت نام دارد.

1-3-  سوالات تحقیق

1-3-1- نظریه مقاصدالشریعه چیست؟

1-3-2- تاثیرنظریه مقاصد الشریعه برحقوق کیفری ایران چیست؟

1-4- فرضیات تحقیق

1-4-1- مقاصد الشریعه نظریه بجامانده از شاطبی است که تفسیر متون شرعی را مبتنی بر محور اهداف شارع و شریعت می داند.

1-4-2- نظریه مقاصد الشریعه سبب تفسیری جدید از ادله متنی احکام و به تناسب این رساله ادله متنی قواعد جزائی می شود.

       1-6- اهداف تحقیق

شکست حرارتی هیدروکربنها یکی از فرایندهای مهم در صنعت پتروشیمی می باشد که توسط این فرایند، اولفین ها بویژه اتیلن بعنوان محصول، تولید می شود. در این فرایند پیوندهای اولیه این مواد هیدروکربنی در درجه حرارتهای بالا شکسته شده و پیوندهای جدیدی جایگزین آن می شوند. برای جلوگیری از انجام واکنشهای ثانویه که منجر به نشست کک در این گونه واحدها می شود، جریان خروجی از راکتورهای شکست حرارتی بایستی سریعا سرد شود. این عمل در مبدلهای خط انتقال (TLE) انجام می شود. ازخصوصیات ویژه این مبدلها می توان از بالا بودن سطح تبادل حرارتی، سرعت بسیار زیاد، زمان اقامت کم در مبدل و تولید بخار با فشار بالارا نام برد. از مهمترین مسائل در فرآیند شکست حرارتی هیدروکربنها، نشست و تشکیل لایه کک در دیواره داخلی راکتور و مبدل خط انتقال (TLE) می باشد. مکانیزم تشکیل کک در مبدل (TLE) بدلیل بالا بودن دمای گازهای شکست حرارتی و در اثر ادامه این واکنشها اتفاق می افتد. در این پروژه در ادامه

 

(ممکن است هنگام انتقال از فایل اصلی به داخل سایت بعضی متون به هم بریزد یا بعضی نمادها و اشکال درج نشود ولی در فایل دانلودی همه چیز مرتب و کامل است)

 عنوان ……………………………………………………………………………………………………صفحه

چکیده. 9

واژگان کلیدی:. 9

فصل اول. 10

مقدمه و کلیات پژوهش. 10

بیان مسأله   ………………………………………………………………………………………………………………………  14     اهمیت موضوع ……………………………………………………………………………………………………………………..18

اهداف تحقیق ……………………………………………………………………………………………………………………..21

هدف کلی پژ.هش………………………………. 21

اهداف اختصاصی پژوهش…………………………………………………………………………………………………….. 21

سؤال های تحقیق……………………………………………………………………………………………………………………..22

سؤال کلی پژوهش……………………………………………………………………………………………………………………..22

سؤال های اختصاصی پژوهش…………………………………………………………………………………………………….22

متغیرهای پژوهش……………………………………………………………………………………………………………………..23

تعریف واژه های کلیدی  …………………………………………………………………………………………………………23

تعاریف عملیاتی   ……………………………………………………………………………………………………………………..25

فصل دوم. 28

2-2- بخش اول: سقف شیشه ای. 30

2-2-1- عامل پدید آورنده سقف شیشه ای. 34

2-2-1-1 کلیشه ها. 35

2-2-1-2- شبکه های ارتباطی ………………………………………………………………………………………………..35

2-2-1-3- ارزش گذاری به کار زنان. 36

2-2-1-4- تضاد کار- خانواده. 36

2-2-1-5- سبک مدیریت. 36

2-2-3- ضرورت مشارکت زنان. 37

2-2-4- جانشین پروری. 38

2-2-4-1- نقش مدیریت در جانشین پروری. 40

2-2-4-2- مدیریت صف و ستاد. 43

2-2-4-3-تاریخچه برنامه ریزی جانشین پروری. 46

2-2-4-3-اهمیت و ضرورت جانشین پروری. 47

2-2-4-4-مدل های اصلی در برنامه ریزی و مدیریت جانشین پروری. 48

2-2-4-5-عوامل مؤثر بر موفقیت جانشین پروری. 49

2-3-بخش دوم: عوامل مؤثر در عدم ارتقاء زنان. 51

2-3-1-عوامل سیاسی. 51

2-3-2-عوامل سازمانی. 52

2-3-2-1 عدالت سازمانی. 53

 

2-3-2- 2-تأثیر سبک رهبری بر جایگاه زنان در سازمان ها. 54

1-سبک دستوری. 55

2-سبک ایجابی. 55

3-سبک مشارکتی. 55

4-سبک تفویضی. 56

2 -3-2 -3مقایسه مدیریت (رهبری) زنان و مردان. 56

2-3-3-عوامل اقتصادی. 59

2-3-4-عوامل فرهنگی. 59

2-3-4-1- 1زن از منظر پیش مدرنیسم. 61

2-3-4-1-2-زن از منظر مدرنیسم. 61

2-3-4-1-4-زن از منظر پست پست مدرنیسم. 62

2-3-4-2-عوامل خانوادگی. 63

2-3-5-عوامل نگرشی – اجتماعی. 65

2-3-5-1-عوامل نگرشی. 65

2-3-5-1-1هویت و انواع آن. 66

2-3-5-2-عوامل اجتماعی. 68

2-3-5-2-1- زن از دیدگاه نظریه نقش در روانشناسی اجتماعی. 68

2-3-5-2-2-زنان و فناوری اطلاعات و ارتباطات. 69

2-3-5-2-3 باورهای  مذهبی. 70

2-3-5-2-3 -1 – ضوابط شرعی و عمومی اشتغال زن. 70

2-3-5- عوامل بیولوژیکی. 71

2-3-5-1-هویت جنسی ، تقسیم کار و نقش های جنسیتی. 71

2-4- بخش سوم: زن و موضوع اشتغال. 72

2-5- بخش چهارم: پیشینه پژوهش. 75

2-5- 1- پیشینه  داخلی پژوهش. 75

2-5- 2- پیشینه  خارجی پژوهش. 82

2-5- 3-  نقد پیشینه پژوهش. 84

2-6- بخش پنجم :مبانی نظری پژوهش. 88

2-6-1 نظریههای حضور زنان در عرصه مدیریت. 88

2-6-1-1- نظریه فمینیزم. 88

2-6-1-2-نظریه منطقه حائل. 90

2-6-1-3-نظریه تحرک وارونه (موازنه منفی). 90

2-6-1-4-نظریه انسداد اجتماعی. 90

2-6-1-5- نظریه سقف شیشه ای. 90

2-6- 2- چارچوب نظری. 91

فصل سوم. 99

مقدمه ………………………………………………………………………………………………………………………………….100

روش تحقیق. 99

قلمرو تحقیق …………………………………………………………………………………………………………………………101

جامعه آماری ……………………………………………………………………………………………………………………… 101

نمونه آماری……………………………………………………………………………………………………………………… 101

برآورد حجم نمونه ………………………………………………………………………………………………………………..102

ابزار گردآوری………………………………………………………………………………………………………………………103

روایی و پایایی پرسشنامه …………………………………………………………………………………………………….104

روش اجرا …………………………………………………………………………………………………………………………..106

تحلیل داده ها………………………………………………………………………………………………………………………106

فصل چهارم  تجزیه و تحلیل آماری. 108

4-1مقدمه. 109

4-2- توصیف داده‌ها:. 109

4-2 تحلیل داده‌ها. 113

استخراج اطلاعات مربوط به پرسشنامه تحقیق. 113

4-3 بخش سوم- تحلیل مولفه‌ها در راستای سوال‌های تحقیق. 132

تحلیل سؤال اصلی ………………………………………………………………………………………………………………145

تحلیل عاملی. 146

مراحل اعتباریابی …………………………………………………………………………………………………………………147

ضرایب بارهای عاملی……………………………………………………………………………………………………………149

فصل پنجم نتیجه گیری و پیشنهادات. 169

5-1مقدمه. 170

5 -2خلاصه. 170

5 -3 نتایج یافته ها. 172

5-3-1 نتایج حاصل از یافته های توصیفی………………………………………………………………………. 172

5-3-2 نتایج حاصل از یافته های استنباطی ……………………………………………………………………..172

5 -4 پیشنهادات پژوهش. 181

5 -5 محدودیتهای پژوهش. 183

منابع فارسی. 186

منابع لاتین. 193

پرسشنامه…………………………………………………………………………………………………………………………….195

چکیده

پژوهش حاضر با هدف مطالعه  سقف شیشه ای در جانشین پروری و ارتقای زنان در مناصب مدیریتی از دیدگاه مدیران و کارشناسان ستادی در سازمان آموزش و پرورش استان البرز صورت گرفته است.

روش این تحقیق از نوع توصیفی – پیمایشی می باشد.جامعه آماری تحقیق، شامل کلیه مدیران زن و مرد، کارشناسان ارشد و مدیران ستادی شاغل در اداره کل و مناطق هشتگانه استان البرز می باشد. بر اساس جامعه آماری 1806 نفره، نمونه آماری317 نفرکه از طریق فرمول کوکران به صورت تصادفی ساده انتخاب شدند. ابزارپژوهش، پرسشنامه محقق ساخته می باشدکه بر اساس ادبیات و پیشینه پژوهش تهیه شده و برای روایی ابزار از روایی صوری ومحتوایی از دیدگاه متخصصان و برای پایایی پژوهش از ضریب آلفای کرونباخ استفاده شد که مقدار 95%به دست آمد ، داده ها به وسیله آزمون آماری گرسیون یک متغیره  وآزمون رتبه بندی فریدمن بررسی شده اند. داده ها نشان داد عوامل اقتصادی، اجتماعی، سیاسی، سازمانی، بیولوژیکی و فرهنگی، خانوادگی و دیدگاه زنان نسبت به جایگاهشان همگی برایجاد سقف شیشه ای در ارتقا و جانشین پروری زنان مؤثر هستند و عوامل سیاسی ، فرهنگی ، سازمانی  به ترتیب اهمیت و تأثیربیشتری بر ایجاد سقف شیشه ای دارند.

واژگان کلیدی:

سقف شیشه ای، جانشین پروری، عوامل خانوادگی، فرهنگی –اجتماعی، سازمانی، بیولوژیکی و اقتصادی

 1-1-مقدمه

ازآن جا که همواره توجه به موضوعات و پژوهش‌های علمی، همراه با پدیده‌ها و نیازهای هر عصر بوده است، امروزه نیز توجه به مسایل زنان و مطالعات پیرامون آنها و نیاز به پژوهش علمی در رابطه با آنها به صورت  یک امر ضروری ظاهر شده است. موضوعی که تقریباً تا یک و یا دو دهه پیش به دلایل خاص فرهنگی، تاریخی و یا شاید به دلیل عدم شناخت و اهمیت آن نقش چندانی در مطالعات علوم انسانی نداشته است لیکن اکنون بخشی از کل رشته‌های علوم انسانی را به خود اختصاص داده است و از مباحث پر رونق در محافل علمی و اجرایی در سطح ملی و بین‌المللی گردیده است.

به رغم این که از نظر قانون به زنان و مردان یکسان نگریسته شده است و با توسعه آموزش عالی زنان در اشغال مشاغل بیرون از خانه موفقیتهای نسبی کسب نموده اند، ولی هنوز در اشغال سمتهای مدیریتی از تبعیضهای چندگانه رنج می برند. این مسئله به « تقسیم کار جنسیتی عمودی » بر می گردد که در آن، مردان به ویژه در سمت های مدیریتی موقعیت برتری کسب می نمایند.(کار، 1384 :46)

با توجه به این که حداقل نیمی از جمعیت هر کشور را زنان تشکیل می دهند برخورد با آنان به عنوان یک پدیده اقلیتی نادرست است . درنظر گرفتن زنان به عنوان یک گروه محروم به خودی خود مورد توافق تمام جریان های فمینیستی نبوده است زیرا بر این امرتاکید داشته اند که موقعیت نیمی از افراد کل جوامع انسانی را نمی توان با موقعیت یک اقلیت دینی، سیاسی و قومی مقایسه کر د)میشل، 2001).

آشکارا، زنان در محل کار به اندازه مردان شایسته تلقی نمی شوند. زنان در سازمانها معمولا دارای نقش ها و پست های پایین تری هستند. گزارش اخیر وزارت کار ایالات متحده حاکی از این است که زنان شاغل فشار روانی را بزرگترین مشکل روزانه خود تلقی می کنند. اکثر شکایات از سوی زنانی ابراز شده است که دارای مشاغل حرف های یا مدیریتی هستند.(قدم نژاد،1381 :25)

امروزه مدیریت زنان نه تنها در کشورهای در حال توسعه، که در کشورهای توسعه یافته نیز از مقوله های مهمی است که مورد توجه صاحب نظران علوم مختلف قرار گرفته است؛ و در سطح جهانی نیز سازمان های بین المللی توجهی ویژه به جایگاه زنان درکشورهای مختلف دارند.از این رو، همواره مقوله­ی زنان و به ویژه مشارکت آنان در تصمیم گیری ها و مشاغل سطوح عالی مورد توجه بوده است. یکی از شاخص های مهمی که به عنوان معیار توسعه ی جنسیتی و نیز توانمندسازی زنان مورد توجه قرار می گیرد، میزان مشارکت زنان در تصمیم گیری های کلان کشور، و هم چنین حضور آنان در پست های مدیریتی است. علی رغم برنامه ریزی هایی که در این حوزه انجام شده است حضور زنان در پست های مدیریتی هنوز چشم گیر نیست و به نظر می آید که زنان در مسیر پیشرفت شغلی خود در سطوح مدیریتی با مسائل و مشکلات زیادی روبه رو هستند که این موضوع نه تنها در کشورهای در حال توسعه، که در کشورهای توسعه یافته نیز هنوز در حد یک مسئله باقی مانده است و صاحب نظران نتوانسته اند آن گونه که باید و شاید پاسخی برای آن بیابند .(جعفرنژاد و اسفیدانی، 1384 :78)

جدول زیردرصد حضور زنان در کرسی های پارلمانی، پست های تصمیم سازی در دولت، مدیریت میانی دولت، و پست های مدیریتی – اجرایی طی سالهای مختلف و در مناطق مختلف را نشان می دهد.

جدول 1-1-اقتباس از:هفته نامه فرهیختگان (1380-شماره 34)

پیشنهاد موضوع تحقیق با عنوان «بررسی عوامل موثر بر ایجاد سقف شیشه­ای در جانشین­پروری و ارتقای زنان در مناصب مدیریتی در سازمان آموزش و پرورش استان البرز» بهانه‌ای بود تا شاید بتوان با بررسی و بحث بیشتر گره نابرابری را در زمینه ارتقاء شغلی زنان در ایران و به ویژه در سیستم آموزشی کشور از هم گشود و همگام با کشورهایی که رفع تبعیض نسبت به زنان را پذیرفته‌اند، در این راستا اقدام نمود.

 امید است بتوانیم در جهت ارتقاء وضعیت شغلی زنان و احقاق حق نیمی از جمعیت فعال کشور که در همه عرصه‌های اجتماعی، اقتصادی، سیاسی و … ظرفیت، قابلیت و شایستگی خود را به اثبات رسانیده‌اند، گامی هر چند کوتاه برداریم.

1-2- بیان مساله

یکی از مهم‌ترین معیارها جهت سنجش درجه توسعه­یافتگی یک کشور، میزان اهمیت و اعتباری است که زنان در آن کشور دارا می­باشند. اکنون نگاه جهان، بیشتر به سوی زنان معطوف شده است؛ زیرا امروز، برای تحقق توسعه اجتماعی، تسریع فرایند توسعه اقتصادی و محقق شدن عدالت اجتماعی، چنانچه به زن به عنوان نیروی فعال و سازنده نگریسته شود، قطعاً تأثیر بسیاری در روند توسعه و افزایش کمّی و کیفی نیروی انسانی آن جامعه خواهد داشت. نقش زنان در توسعه، مستقیماً با هدف توسعه اجتماعی و اقتصادی بستگی داشته و از این رو در تحول همه جوامع انسانی، عاملی بنیادی محسوب می گردد (محمدی، 1387 :52) .

زنان تقریبا نیمی از جمعیت جامعه را تشکیل می­دهند و سازندگان و پرورش­دهندگان نسل­های آینده محسوب می­شوند. آنها منبع انسانی بالقوه مهمی در توسعه علمی، اجتماعی و فرهنگی کشورند، از این رو توجه به مسیر پیشرفت شغلی آنها ضرورت دارد و هرگونه بی­عدالتی پذیرفته شده علیه آنان ممکن است بر بهره­وری نیمی از نیروی کار سازمان­ها اثر منفی داشته باشد.

همچنین احراز پست­های کلیدی برای زنان بسیار پیچیده است و متغیرهای زیادی بر آن تأثیر گذارند. (حسینیان، 1۳۸۴ :۱۵). حضور زنان در عرصه مدیریت با چالش­ها و مشکلاتی همراه است که نیاز به بررسی زیادی در این زمینه وجود دارد که در پژوهش­های گذشته یا چنین چالش­هایی مورد بررسی قرار نگرفته و یا تنها بخشی از آنها بررسی شده است.

امروزه شمار زیادی از زنان جامعه بدون پی بردن به نابرابری موجود به زندگی روزمره خود ادامه می­دهند، با این تصور که شرایط باید این گونه باشد. جالب آنکه این واقعیت نابرابر، زمانی موجب احساس نابرابر در آنها می شود که آنان از طریق تحصیل در دوره­های عالی و در پی آن آگاهی از حقوق خود و شرایط دیگر زنان جامعه، به نوعی خودآگاهی از وضع موجود می رسند (دهنوی و معیدفر، ۱۳۸۴: ۵۲). از دیدگاه تاریخی همواره زنان در پست­هایی قرار گرفته­اند که ناگزیر بوده­اند کارهای تکراری انجام دهند و  پست­هایی در سطوح پایین احراز کنند. اغلب آنها در پست­های ستادی و به عنوان دستیار مدیران صفی انجام وظیفه کرده­اند و به ندرت مسئولیت­های مدیران صفی را بر عهده داشتند. بنابراین مدیران زن کمتر درگیر وظایف صفی سازمان­ها بوده­اند (افقهی، 1387: 85).

هم چنین سلطه دیرینه مردان بر ساختارهای اداری سبب شده است که فرهنگ و زبان مردانه در سازمان گسترش یافته، نوعی مردسالاری در سازمان ظاهر شود که باعث شده زنان از رشد و ترقی بازمانده و نتوانند همپای مردان رشد یابند. بنابراین فرهنگ سازمانی مردسالار، علت اصلی عدم حضور زنان در پست­های مدیریتی اجرایی است (اسفیدانی، ۱۳۸۱: ۸۰).

زنان ایران در انقلاب اسلامی نقش بسیار مهمی بر عهده داشتند ، چنان که سهم داشتن بانوان در انقلاب اسلامی یکی از ویژگی های آن شمرده شده است . هسته اصلی زنان فعال در انقلاب نیز به این ترتیب شکل گرفت ، در دوره پهلوی دو الگوی متفاوت برای زن وجود داشت ، نخست الگوی زن مدرن غرب گرا که رژیم به شدت از آن حمایت می کرد و چنین الگویی را برای تمام جامعه ایران تبلیغ می کرد ؛ دوم الگوی زن سنتی و عمدتاً خانه نشین و بی تفاوت به مسائل کلان جامعه . به تدریج بین این دو الگوی متفاوت و قشر بینابینی از زنان ایجاد گردید .

این قشر جدید درحالی که به هر دو الگوی اشاره شده تعلقاتی داشت بر هیچ کدام از آن ها نیز کاملاً منطبق نبود . در واقع نقاط قوت هر یک را جذب کرده ، تلاش می کرد تا از نقاط منفی هر دو الگو کناره گیرد . مشخصه این گرده از زنان این بود که در عین حالی که تحصیل کرده بودند و حتی اشتغال داشتند ، غرب گرایی را به شکل افراطی آن نمی خواستند و همچنین در عین وفاداری به ارزش های سنتی و مذهبی و الگوبرداری از حضرت فاطمه زهرا (س( و حضرت زینب (س) خود را از حضور در صحنه های اجتماع کنار نمی کشیدند و درباره مسائل سیاسی – اجتماعی جامعه بی تفاوت نبودند .

امام خمینی (ره) که رهبری نهضت را بر عهده داشتند با درایت خاص خود ، متوجه پتانسیل عظیم آنان گردیدند ، در نتیجه نه تنها زنان را به مشارکت در انقلاب دعوت نمودند بلکه شرکت آنان را در مراسم انقلابی را واجب و لازم شمردند و حتی موافقت پدر و شوهر را نیز لازم ندانستند ( طغرانگار،۱۳۸۳ : 144-145)

این همه در حالی است که ما به عنوان افرادی مسلمان و پیرو دستورات قرآن برابری مرد و زن را پذیرفته و به کرات در کلام الله مجید با آن مواجه می شویم .قرآن کریم با بیانی صریح، جنسیت و نژاد را از مدار فضایل و رذایل انسانی خارج می گرداند و تقوای الهی را محور اصلی برای شناخت فضایل و رذایل معرفی کرده، می فرماید: «یَا اَیُّها النّاسُ اِنّا خَلقناکُم مِن ذَکَرٍ و اُنثی و جَعَلناکم شُعوبا و قَبائِلَ لِتَعارفُوا اِنّ اَکرمَکم عِندَ اللّهِ اَتقیکم» (سوره احزاب : آیه 13)؛ ای آدمیان، شما را از یک مرد و زن آفریدیم و شما را شعبه ها و قبیله ها گرداندیم تا همدیگر را بشناسید. گرامی ترین شما نزد خداوند باتقواترین شماست. و همین طور در سوره ی مبارکه ی احزاب هم مفصلا مردان و زنان را کنار هم ذکر می کند:( إِنَّ الْمُسْلِمِینَ وَالْمُسْلِمَاتِ وَالْمُؤْمِنِینَ وَالْمُؤْمِنَاتِ وَالْقَانِتِینَ وَالْقَانِتَاتِ  …)وظیفه ما به عنوان مسلمان نیز توجه به آیات شریفه و پیروی از آنهاست .حال آنکه به عینه در جامعه با خلاف این مواجه هستیم و در بسیاری از مواقع زنان را نادیده می گیریم.

مسئله مورد بررسی در پژوهش حاضر این است که چرا با وجود اینکه نیمی از نیروی انسانی جامعه را زنان تشکیل می دهند و دارای توان بالقوه در افزایش سطح بهره­وری جامعه هستند، حضور آنان در مشاغل مدیریتی جامعه تا این اندازه (در مجموع ۸/۲ درصد در سال ۱۳87)ناچیز است .(مرکزآمار ایران 1387). در مشاغل مدیریتی آموزش و پرورش ارتقاء شغلی زیادی وجود ندارد.تبعیض کلیشه ای در سطح مدیریت کم می باشد، اما از سطوح مدرسه به بالا این امر مشهود وچشم گیر است.

در استان البرز مناصب ستادی اختصاص یافته به زنان، یک معاون آموزش ابتدائی مدیر کل، یک مدیر منطقه (ناحیه 2 کرج) و 8 معاونت آموزش ابتدائی در سطح مناطق (8 منطقه ی :کرج 1، کرج 2، کرج3، کرج4، ساوجبلاغ، نظرآباد، طالقان و اشتهارد) و البته کارشناسان امور بانوان و برخی کارشناسان دیگر که از نظر ستادی و چارت سازمانی در رده های پایین تری نسبت به معاونین قرار دارند. این در حالی است که 7 منطقه دیگر (به جز ناحیه 2 کرج) دارای مدیرمنطقه مرد و تمام 8 منطقه و البته اداره کل استان البرز دارای معاونت های آموزش متوسطه، معاونت پرورشی، معاونت پژوهش و نیروی انسانی، معاونت مالی که همگی توسط مردان اداره می شود.

لذا پژوهش پیش رو در صدد بررسی عوامل و موانع موجود بر سر راه پیشرفت و ارتقای بانوان شاغل برای رسیدن به مناصب مدیریتی ستادی است تا بتواند با شناسایی مشکلات راهکارهای مفیدی در جهت استفاده بهینه از نیروی زن شاغل در سازمان­ها به منظور دستیابی به اهداف مدنظر ارائه نماید.

البته عوامل تبعیض در دیگر پژوهش ها نیز بررسی شده است ؛اما در سازمانها ی اداری و به ویژه در مقوله جانشین پروری تا کنون به آن پرداخته نشده است.

1-3- اهمیت موضوع

از آنجایی که نیمی از کل جمعیت جهان را زنان تشکیل می­دهند و دو سوم ساعات کار انجام شده توسط زنان صورت می­پذیرد در حالیکه تنها یک دهم درآمد جهان و فقط یک صدم مالکیت اموال و دارایی‌های جهان به آنان اختصاص یافته است لذا می­توان استدلال نمود که وجود نابرابری برای زنان در تمامی جوامع کم و بیش وجود دارد که در برخی از سازمان‌های جهانی در چند سال اخیر به این مسئله بیشتر توجه شده و در برنامه‌ریزی‌های خرد و کلان اقتصادی و اجتماعی سازمان­های مختلف جهانی قرار گرفته است (محمدی، 1387 :52).

تجربیات چند دهه گذشته در کشورهای کمتر توسعه یافته، نشان داده است در فرآیند توسعه آمادگی فضای فرهنگی نه تنها برای پذیرش تغییرات برون­زا ضروری است بلکه خود مهمترین عامل برای زمینه‌سازی تغییرات درون­زا است. شاید در برخی از تغییرات بسیار سطحی و کوتاه مدت، بتوان از عوامل فرهنگی چشم‌پوشی کرد ولی به طور یقین در چشم‌انداز بلند مدت، تحولات ریشه‌ای و همه جانبه در پایگاه اجتماعی، اقتصادی زنان، فضای فرهنگی حاکم بر اشتغال زنان، این نقش بسیار اساسی و زیر بنایی است (مرکز امور مشارکت زنان، 1380 :17).

عدم تأمین شرایط و یا فرصت­ های مناسب برای ارتقاء زنان مستعد به مشاغل  مدیریتی، موجب عدم استفاده حدود نیمی از ظرفیت ­ها و استعدادهای در دسترس می­شود. از طرفی نیز زنان قابلیت های ویژه­ای دارند و ازمهارت­ های نرم در مدیریت منابع انسانی برخوردارند که در شرایط امروز بیش از گذشته مورد نیاز سازمان­ها است (محمدی اصل عباس، 1380 :85).

از دیگر منظر توجه به این امر که دختران در سالهای اخیر 60% رتبه های کنکور رادر تمامی رشته ها و حتی در رشته هایی که باور جامعه بر مردانه بودن آنهاست من جمله رشته های مهندسی به خود اختصاص داده اند ، علاوه بر آنکه مبین خواست دختران در بهبود شرایط زندگیشان می باشد ، لیکن نمی توان کارکرد مطلوب  مدیران و دبیران آنها را نادیده گرفت چنانکه شاهد موفقیت های چشم گیر این دانش اموزان در عرصه های مختلف ملی و جهانی هستیم .زنانی چون انوشه انصاری اولین زن گردشگر فضایی ، مریم میرزاخانی برنده جوایز متعدد ریاضی و به ویژه برنده مدال فیلدزکه به عنوان اولین زن در جهان و حتی اولین فرد درآسیا و ایران شناخته شده ، پردیس ثابتی یکی از سرشناس ترین محققان آمریکا در زمینه بررسی ژنوم مالاریا، رکسانا مصلحی برنده جوایزی در زمینه تدریس خوب و شیوه های نوین علم آموزی استادیار بخش ژنتیک دانشگاه نیویورک و…

با این حال وقتی به سازمان آموزش و پرورش که زنانه ترین سازمان کشور است و زنان نیز علاقه بسیاری به فعالیت در این سازمان دارند، می نگریم علی رغم تمام این شایستگی ها، شاهد این

1-3) اهمیت‌ موضوع تحقیق.. 8
1-4) ضرورت انجام تحقیق.. 10
1-5) اهداف تحقیق.. 11
1-5-1) اهداف اصلی.. 11
1-5-2) اهداف فرعی.. 11
1-6) فرضیه‌های‌ تحقیق.. 11
1-6-1) فرضیه اصلی.. 11
1-6-2) فرضیات فرعی.. 11
1-7) چارچوب نظری پژوهش…. 12
1-8) مدل تحلیلی تحقیق.. 12
1-9) مدل عملیاتی تحقیق.. 13
1-10) تعریف واژه‌های عملیاتی و اصطلاحات تخصصی.. 15
فصل دوم: ادبیات تحقیق  17
2-1) تعریف روابط عمومی.. 18
2-2) تاریخچه روابط عمومی.. 22
2-2-1) روند پیدایش روابط عمومی در جهان. 22
2-2-2) روابط عمومی در ایران. 25
2-2-3) اولین نوشته‌های روابط عمومی در ایران. 27
2-2-4) روابط عمومی در قبل از انقلاب اسلامی.. 28
2-2-5) روابط عمومی پس از انقلاب اسلامی.. 29
2-3) نگرش‌های عمده به روابط عمومی.. 30
2-4) مولفه‌های سنجش روابط عمومی.. 33
2-4-1) ساختار. 34
2-4-1-1) سازماندهی.. 35
2-4-1-1-1) داشتن دیدگاه سیستمی.. 35
2-4-1-1-2) داشتن‌ نمودار سازمانی ‌مشخص…. 36
2-4-1-1-3) داشتن‌ جایگاه مناسب… 37
2-4-1-1-4) داشتن قدرت اجرایی.. 39
2-4-1-1-5) سیستم باز 40
2-4-1-2) برنامه‌ریزی.. 42
2-4-1-2-1) برنامه‌ریزی تخصصی فعالیت‌ها 42
2-4-1-2-2) برنامه‌ریزی‌برایﺁموزش‌کارکنان. 44
2-4-1-3) کنترل. 46
2-4-1-3-1) ارزیابی مستمر فعالیت‌ها 46
2-4-1-4) بسیج منابع و امکانات… 48
2-4-1-4-1) امکان استفاده از وسایل پیشرفته 48
2-4-1-4-2) امکان تعامل با «شرکت‌های مشاوره روابط عمومی» 49
2-4-1-4-3) تامین اعتبار 51
2-4-2) زمینه. 53
2-4-2-1) اهداف و استراتژی‌ها 53
2-4-2-1-1) فعالیت در جهت تامین بقای سازمان. 53
2-4-2-1-2) مخاطب پژوهی.. 54
2-4-2-1-3) تفاهم با مخاطب… 56
2-4-2-1-4) مدیریت بحران. 57
2-4-2-1-5) مدیریت ارتباطات.. 59
2-4-2-1-6) اطلاع‌یابی درکنار اطلاع‌رسانی.. 60
2-4-2-1-7) دفاع از منافع ‌سیاسی ‌سازمان. 62
2-4-2-1-8) مردم‌گرایی.. 63
2-4-2-2) فرهنگ و ارزش‌های مشترک.. 64
2-4-2-2-1) رعایت اصول اخلاقی و ارزشی.. 64
2-4-2-2-2) فرهنگ‌سازی.. 68
2-4-3) محتوا 70
2-4-3-1) فرایندهای‌کاری.. 70
2-4-3-1-1) ارتباط با رسانه‌های‌جمعی.. 70
2-4-3-1-2) مشاوره به مدیران ارشد سازمان. 71
2-4-3-1-3) ایفای نقش در قالب نهادهای مدنی.. 73
2-4-3-1-4) نقد عملکرد‌های ارتباطی سازمان. 73
2-4-3-1-5) پژوهش‌گری و تحقیقات.. 74
2-4-3-1-6) سنجش افکار عمومی.. 78
2-4-3-1-7) تبیین خط‌مشی‌های ارتباطی سازمان. 79
2-4-3-2) مناسبات و روابط.. 80
2-4-3-2-1) ارتباطات درون سازمانی.. 80
2-4-3-2-2) ارتباطات بین‌المللی.. 81
2-4-3-2-3) ارتباطات دوسویه 82
2-4-3-2-4) توسعه نمای سازمانی مثبت… 84
2-4-3-3) مهارت‌ها و ویژگی‌های‌ شخصی‌کارکنان. 85
2-5) پیشینه ‌تحقیق.. 87
2-5-1) پیشینه داخلی.. 87
2-5-2) پیشینه خارجی.. 89
فصل سوم: روش تحقیق  92
3-1) روش تحقیق.. 93
3-2) نوع تحقیق.. 94
3-3) جامعه آماری.. 94
3-4)روش نمونه‌گیری.. 95
3-5) تعیین حجم نمونه. 95
3-6) روش‌های جمع‌آوری اطلاعات… 96
3-7) روایی و پایایی پرسشنامه. 97
3-8) قلمرو تحقیق.. 98
3-9) روش تجزیه و تحلیل داده‌ها 98
فصل چهارم: تجزیه و تحلیل داده‌ها 100
4-1) تجزیه و تحلیل توصیفی داده‌ها 101
4-1-1) جنسیت… 102
4-1-2) سنوات خدمت… 103
4-1-3) تحصیلات… 104
4-1-4) وضعیت استخدامی.. 105
4-1-5) توصیف داده‌های مربوط به سوالات پرسشنامه به تفکیک متغیرها 106
4-1-5-1) توصیف داده‌های مربوط به ابعاد روابط عمومی.. 106
4-1-5-2) توصیف داده‌های مربوط به معیارهای روابط عمومی.. 106
4-1-5-3) توصیف داده‌های مربوط به شاخص‌های روابط عمومی.. 106
4-2) تجزیه و تحلیل استنباطی داده‌ها 108
4-2-1) تجزیه و تحلیل فرضیات پژوهش با استفاده از آزمون T. 108
4-2-1-1) فرضیه اصلی.. 108
4-2-1-2)فرضیه فرعی اول. 108
4-2-1-3) فرضیه فرعی دوم. 109
4-2-1-4) فرضیه فرعی سوم. 110
4-2-2) تجزیه و تحلیل معیارهای نُه گانه پژوهش با استفاده از آزمون T. 112
4-2-2-1) سازماندهی.. 112
4-2-2-2) برنامه‌ریزی.. 113
4-2-2-3) کنترل. 114
4-2-2-4) بسیج منابع و امکانات… 115
4-2-2-5) اهداف و استراتژی‌ها 116
4-2-2-6) فرهنگ و ارزش‌های مشترک.. 117
4-2-2-7) فرآیندهای کاری.. 118
4-2-2-8) مناسبات و روابط.. 119
4-2-2-9) مهارت‌ها و ویژگی‌های شخصی کارکنان. 120
4-2-3) اندازه‌گیری شکاف بین وضعیت موجود و مطلوب روابط عمومی.. 121
فصل پنجم: نتیجه‌گیری و پینشنهادات   123
5-1) نتیجه‌گیری.. 124
5-1-1) نتایج بدست آمده از آمار توصیفی.. 124
5-1-2) نتایج بدست آمده از آمار استنباطی.. 126
5-1-2-1) نتیجه‌گیری از فرضیه اصلی.. 126
5-1-2-2) نتیجه‌گیری از فرضیه فرعی اول. 126
5-1-2-3) نتیجه‌گیری از فرضیه فرعی

 

دوم. 126
5-1-2-4) نتیجه‌گیری از فرضیه فرعی سوم. 127
5-1-2-5) نتیجه‌گیری از معیارهای نُه گانه. 127
5-1-3) نتیجه‌گیری کلی.. 128
5-2) پیشنهاد‌ها 129
5-2-1) پیشنهادهای کاربردی برای سازمان‌ها و واحدهای روابط عمومی.. 129
5-2-1-1) پیشنهادات مبتنی بر فرضیه فرعی اول (بعد ساختار) 129
5-2-1-2) پیشنهادات مبتنی بر فرضیه فرعی دوم (بعد زمینه) 131
5-2-1-3) پیشنهادات مبتنی بر فرضیه فرعی سوم (بعد محتوایی) 132
5-2-2) پیشنهاد‌هایی برای پژوهش‌های آتی.. 134
منابع و مآخذ  135
منابع فارسی.. 136
منابع لاتین.. 140
پیوست‌ها 142
پیوست اول: پرسشنامه خبرگان. 143
پیوست دوم: پرسشنامه کارکنان. 146
پیوست سوم: تجزیه و تحلیل‌‌های آماری.. 148
پیوست چهارم: چکیده انگلیسی.. 156
فهرست جداول
جدول 2-1: نگرش‌های عمده به روابط عمومی.. 33
جدول 4-1: توزیع فراوانی جامعه مورد مطالعه بر حسب جنسیت… 102
جدول 4-2: توزیع فراوانی جامعه مورد مطالعه بر حسب سنوات خدمت… 103
جدول 4-3: توزیع فراوانی جامعه مورد مطالعه بر حسب تحصیلات… 104
جدول 4-5: توزیع فراوانی جامعه مورد مطالعه بر حسب وضعیت استخدامی.. 105
جدول 4-6: توزیع فراوانی ابعاد روابط عمومی در وضعیت موجود و مطلوب… 106
جدول 4-7: توزیع فراوانی معیارهای روابط عمومی در وضعیت موجود و مطلوب… 106
جدول 4-8: توزیع فراوانی شاخص‌های روابط عمومی در وضعیت موجود و مطلوب… 107
جدول 4-9: بررسی میزان شکاف بین ابعاد روابط عمومی در وضعیت موجود با وضعیت مطلوب… 121
جدول 4-10: بررسی میزان شکاف بین معیارهای روابط عمومی در وضعیت موجود با وضعیت مطلوب… 122
 
فهرست نمودارها
نمودار 4-1: توزیع فراوانی جامعه مورد مطالعه بر حسب جنسیت… 102
نمودار 4-2: توزیع فراوانی جامعه مورد مطالعه بر حسب سنوات خدمت… 103
نمودار 4-3: توزیع فراوانی جامعه مورد مطالعه بر حسب تحصیلات… 104
نمودار 4-5: توزیع فراوانی جامعه مورد مطالعه بر حسب وضعیت استخدامی.. 105
نمودار 4-6: مقایسه بین وضعیت موجود و مطلوب روابط عمومی در ابعاد ساختار، زمینه و محتوا 111
نمودار 4-7: شکاف بین وضعیت موجود و مطلوب براساس شاخص‌های سازماندهی.. 112
نمودار 4-8: شکاف بین وضعیت موجود و مطلوب براساس شاخص‌های برنامه‌ریزی.. 113
نمودار 4-9: شکاف بین وضعیت موجود و مطلوب براساس شاخص‌های کنترل. 114
نمودار 4-10: شکاف بین وضعیت موجود و مطلوب براساس شاخص‌های بسیج منابع و امکانات… 115
نمودار 4-11: شکاف بین وضعیت موجود و مطلوب براساس شاخص‌های اهداف و استراتژی.. 116
نمودار 4-12: شکاف بین وضعیت موجود و مطلوب براساس شاخص‌های فرهنگ و ارزش‌های مشترک… 117
نمودار 4-13: شکاف بین وضعیت موجود و مطلوب براساس شاخص‌های فرآیند کاری.. 118
نمودار 4-14: شکاف بین وضعیت موجود و مطلوب براساس شاخص‌های مناسبات و روابط.. 119
نمودار 4-15: شکاف بین وضعیت موجود و مطلوب براساس شاخص‌های مهارتی کارکنان. 120
نمودار 4-16: مقایسه بین وضعیت موجود و مطلوب روابط عمومی براساس معیارهای نه گانه. 121
 
 
فهرست اشکال
شکل 1- 1: مدل تحلیلی تحقیق (ابعاد روابط عمومی‌مطلوب براساس مدل سه شاخگی (3C)) 13
شکل 1-2: مدل عملیاتی (متغیرهای نهایی مرتبط با مولفه‌های روابط عمومی ‌مطلوب براساس مدل سه شاخگی (3C)) 14
شکل 2-1: متغیرهای مرتبط با مولفه‌های روابط عمومی ‌مطلوب براساس مدل سه شاخگی (3C) 34
شکل 2-2: کارکرد روابط عمومی در سازمان. 35
شکل 2-3: جایگاه واحد روابط عمومی در نمودار سازمانی.. 39
شکل 2-4: مبادله و تاثیر رابطه در سیستم‌های باز. 41
شکل 2-5: چارت برنامه‌ریزی واحد روابط عمومی در شرکت‌های بیمه گروه اسکاندیا 43
شکل 2-6: چرخه آموزش انجمن بین‌المللی روابط عمومی.. 45
شکل 2-7: فرآیند اقدامات روابط عمومی.. 46
شکل 2-8: نظام مشاوره مدیریت در روابط عمومی.. 72
شکل 2-9: فرمول مارستون برای عملکرد موفق روابط عمومی.. 75
شکل 2-10: نقش بازخور در فرآیند روابط عمومی.. 83
 

چکیده
هدف این تحقیق مشخص نمودن شاخص‌های سنجش روابط عمومی و پیدا کردن شکاف بین وضعیت موجود و مطلوب واحدهای سازمانی در روابط عمومی بهزیستی شهر تهران است. برای رسیدن به این هدف، یک فرضیه اصلی و سه فرضیه فرعی تدوین گشته است. فرضیه اصلی این تحقیق عبارت است از: «بین ابعاد روابط عمومی در وضعیت موجود با وضعیت مطلوب در واحدهای سازمانی بهزیستی شهر تهران تفاوت وجود دارد.» فرضیه‌های فرعی این تحقیق نیز از این قرار است:

بین بُعد ساختاری روابط عمومی در وضعیت موجود با وضعیت مطلوب تفاوت وجود دارد.
بین بُعد زمینه‌ای روابط عمومی در وضعیت موجود با وضعیت مطلوب تفاوت وجود دارد.
بین بُعد محتوایی روابط عمومی در وضعیت موجود با وضعیت مطلوب تفاوت وجود دارد.
جامعه آماری این پژوهش، کارکنان واحدهای مختلف روابط عمومی سازمان بهزیستی تهران می‌باشد. تعداد کل کارکنان و پرسنل در 47 واحد روابط عمومی و زیرمجموعه سازمان بهزیستی برابر با 55 نفر می‌باشد، و با توجه به جدول نمونه‌گیری کرجسی و مورگان حجم نمونه مورد بررسی در این تحقیق حدود 48 نفر در نظر گرفته شد که به صورت تصادفی افرادی را انتخاب و پرسشنامه مربوطه را بین آنها پخش نمودیم، لذا پس از دریافت پرسشنامه‌ها، به دلیل لطف، مساعدت و همراهی کارکنان عزیز سازمان بهزیستی و اشتیاق آنها به مشارکت، خوشبختانه 45 پرسشنامه مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت.
در این تحقیق ابتدا جهت گردآوری اطلاعات در زمینه مبانی نظری، تدوین ادبیات تحقیق، شناسایی شاخص‌ها و تعاریف عملیاتی آنها از روش مطالعه کتابخانه‌ای و مصاحبه با اساتید و صاحب نظران استفاده شد و در جمع‌آوری اطلاعات جهت پاسخ‌گویی به سوالات تحقیق، از پرسشنامه استفاده گردید. بدین صورت که برای اعتباربخشی ساختاری و محتوایی سنجه‌های طراحی شده، شامل سه بُعد (ساختار، زمینه، محتوا) و 9 معیار (سازماندهی، برنامه‌ریزی، کنترل، بسیج منابع و امکانات، اهداف و استراتژی‌ها، فرهنگ و ارزش‌های مشترک، فرآیندهای کاری، مناسبات و روابط، مهارت‌ها و ویژگی‌های شخصی کارکنان) و 39 شاخص، در قالب پرسشنامه خبرگان در اختیار 15 نفر از صاحب‌نظران مدیریت و ارتباطات قرار گرفت و بعد از جمع‌آوری نتایج، اصلاحات مورد نظر صاحب نظران اعمال و 4 شاخص آن حذف گردید. در مرحله بعد برای بررسی وضعیت موجود روابط عمومی و همچنین میزان تاثیر متغیرهای سنجه در وضعیت مطلوب، پرسشنامه‌ای دوطرفه شامل وضعیت موجود و مطلوب که در برگیرنده شاخص‌های تائید شده خبرگان بود، طراحی و در اختیار کارکنان روابط عمومی جامعه مورد مطالعه قرار گرفت. تعداد 34 نفر از اعضای این جامعه را مردان و 11 نفر آنها را زنان تشکیل ‌داده‌اند.
در این تحقیق، با استفاده از نرم افزار Spss مقدار ضریب پایایی (آلفای کرونباخ) محاسبه گردید که  مقدار این ضریب برای پرسشنامه کارکنان، 9103/0 محاسبه گردید.
پس از وارد کردن داده‌های جمع‌آوری شده و تجزیه و تحلیل آنها، نتایج زیر بدست آمد:
نتایج تحقیق نشان دادکه بین وضعیت موجود و مطلوب واحدهای سازمانی در روابط عمومی بهزیستی شهر تهران شکاف معنی‌داری وجود دارد. این شکاف در هر سه بعد ساختار، زمینه و محتوا به خوبی آشکار است.
به علاوه نتایج تحقیق نشان‌دهنده این نکته بود که در تمام معیارهای روابط عمومی (به جز معیار برنامه‌ریزی) تفاوت معنی‌داری بین وضعیت موجود و مطلوب وجود دارد.
و در نهایت به این نتیجه رسیدیم که بین وضعیت موجود و مطلوب روابط عمومی واحدهای سازمانی در بهزیستی شهر تهران شکاف معنی‌داری وجود دارد.
واژگان کلیدی:
روابط عمومی، ساختار، زمینه، محتوا

فصل اول: کلیات
1-1) مقدمه
نیاز به شناخت و درک متقابل به منظور تسریع در دستیابی به مقاصد و اهداف، امروزه در سازمان‌ها و ادارات به عنوان یک اصل اساسی در مدیریت پذیرفته شده است. این ارتباط که از آن به عنوان روابط عمومی یاد می‌شود یکی از مهمترین و با ارزش‌ترین عوامل موثر در سرنوشت هر موسسه و گروه محسوب می‌گردد. (شیدایی، 1376، ص3)
روابط‌ عمومی به عنوان یک «مفهوم مدیریتی» و «وظیفه‌ای صفی» به سرعت در چهار دهه گذشته در حال رشد بوده و این سرعت در توسعه به علت افزایش پیچیدگی جامعه مدرن، افزایش قدرت افکار عمومی و رشد بینش افراد در گروه‌ها و جوامع گوناگون بوده است. امروزه بدست آوردن حمایت و همکاری دیگران از طریق اقناع، بخشی از وظایف روزانه سازمان‌ها، موسسات دولتی، شرکت‌های تجاری، اتحادیه‌های کارگری، موسسات رفاهی و دانشگاه‌هایی است که در جامعه فعالیت می‌کنند. (Cutlip & Center, 1971, p.2)
با گذشت نیم قرن از پایه‌گذاری علمی روابط عمومی در ایران، این رشته دچار دگرگونی‌های اساسی شده است. روابط عمومی با وجود اینکه از ابتدای شکل‌گیری تا به امروز، فراز و نشیب‌های بسیاری را پشت سر گذاشته است اما هدف اساسی آن همان بود که امروزه نیز هست. بدین معنی که منظور از آن ایجاد ارتباط برای ارائه اطلاعات در زمینه نحوه انجام خدمات سازمانی به مخاطبان بوده است که موجب تغییر یا تقویت بینش آنان در ارتباط با سازمان شود. و این همه در حالی است که پیشگامان این رشته در عرصه‌های جهانی نیز، کارکرد این حرفه را در ایفای فعالیت‌های تخصصی ارتباطی می‌دانند.
این دیدگاه درباره ماهیت روابط عمومی، در طول زمان تحت تاثیر عملکرد، نقش و جایگاه سازمانی روابط عمومی قرار گرفته است و متاسفانه به جز موارد معدود، تلقی اغلب مدیران سازمان‌ها و دستگاه‌ها نسبت به روابط عمومی، به جای مشاوره و اجرای برخی از اعمال مدیریت، بیشتر در زمینه فرمانبری از مدیریت ارشد سازمان، نمود پیدا می‌کند. استمرار این دیدگاه و وجود سوء تعابیرها، تعارض‌ها و تنش‌هایی در ارتباط با وظایف و رسالت‌‌های روابط عمومی در درون و بیرون سازمان، به مرور زمان، سبب افزایش محدودیت‌ها و کاهش ثمربخشی روابط عمومی‌ها شده است، که در نهایت امروز به جای دفاتر روابط عمومی پویا، فعال و خلاق با نوعی روابط عمومی کم‌تحرک و غیرحرفه‌ای مواجه‌ایم. امروزه روابط عمومی در سازمان‌های ما هنوز به درستی جایگاه خود را نیافته است و انتظاراتی که از آن می‌رود، در بسیاری از موارد دور از ذهن و غیرمعقول به نظر می‌رسد. (قاسمی، 1384، ص16- 15)
بسیاری از روابط عمومی‌ها از اهداف و رسالت‌های واقعی خودآگاه نیستند و در بسیاری از موارد به شکل سنتی اداره می‌شوند و در نتیجه بین روابط عمومی موجود با روابط عمومی آرمانی فاصله زیادی احساس می‌شود. از طرفی دیگر تاثیر فعالیت‌های روابط عمومی بر مخاطبان هر ساختار و سیستم اداری، به عنوان یکی از فعالیت‌های علمی، فرهنگی، اجتماعی و ارتباطی و نوپا بودن این زمینه فعالیت در کشور، موجب می‌شود ما به این فکر بیفتیم که نگاهی دقیق و عمیق به آن داشته باشیم. شناخت مشکلات و تنگناهای روابط عمومی و آسیب‌شناسی آن در کشور، به دلیل سرعتی که در گسترش یافتن سیستم اطلاع‌رسانی بوجود آمده و توجهی که اخیراً در کشور به آن شده لازم و ضروری است. برای حل مشکلات لازم است با انتخاب شاخص‌های صحیح و متناسب با شرایط جامعه و دور از الگوبرداری از غرب که پیشتاز علمی این فن است، گام‌های مناسبی در این راه برداریم و از ابتدا، پایه این دانش را در کشور صحیح بنا کنیم. (شاه منصوری، 1384، ص22)
تحقیق حاضر در زمینه سنجش وضعیت موجود و مطلوب واحدهای سازمانی در روابط عمومی بهزیستی شهر تهران، سعی داشته است به اساسی‌ترین عواملی که موجب کاهش فاصله میان روابط عمومی فعلی و روابط عمومی مطلوب می‌شود، بپردازد. شناخت این عوامل زوایای بیشتری از کار روابط عمومی را آشکار می‌کند. امید است نتایج این تحقیق به عنوان گامی کوچک، مورد توجه جامعه روابط عمومی ایران قرار گیرد و بتواند ابهامات و نقایص موجود بر سر راه روابط عمومی را تا حدی برطرف کند.
در فصل اول شمایی کلی از تحقیق ارائه می‌شود. بدین صورت که ابتدا سئوالات اصلی مطرح در تحقیق درقالب بیان مسئله مطرح شده سپس اهمیت و ضرورت بحث، در خصوص موضوع تحقیق مورد بررسی قرار گرفته و در ادامه اهداف محقق از انجام این تحقیق بر شمرده خواهند شدو فرضیات تحقیق و مدل‌ تحلیلی به طور کامل آورده شده و در پایان نیز پس از ارائه‌ تعاریف خاص مربوط به‌هر یک از شاخص‌ها، به طور جداگانه عرضه خواهد شد.
در فصل دوم ادبیات تحقیق و مباحث مربوط به روابط عمومی، تاریخچه و توضیخاتی کلی در مورد ابعاد ساختار، زمینه و محتوا و شاخص‌های آنهاداده شد و در بخش بعدی پیشنه‌ای از تحقیقات داخلی و خارجی که مرتبط با موضوع طرح می‌باشند مورد بررسی قرار می‌گیرند.
در فصل سوم به بیان روش تحقیق، جامعه آماری، نمونه، روش نمونه‌گیری و ابزار جمع‌آوری داده‌ها و روایی و پایایی آن می‌پردازیم.
در فصل چهارم و پس از تأیید روایی و پایایی ابزار اندازه‌گیری، محقق وارد مرحله‌ مشاهده می‌شود. در این مرحله کار اصلی محقق جمع‌آوری داده‌ها از دنیای واقعی می‌باشد. پس از جمع‌آوری داده‌ها بایستی این داده‌ها به اطلاعات قابل فهم تبدیل شده و مورد تجزیه‌وتحلیل قرار گیرند؛ و این کاری است که در این فصل به تفصیل به آن پرداخته می‌شود. ابتدا با استفاده از جداول و نمودار‌ها به تجزیه‌وتحلیل توصیفی داده‌ها پرداخته و سپس با استفاده از آمار استنباطی، فرضیات تحقیق مورد آزمون قرار می‌گیرند.
در انتها و با توجه به اینکه در فصل قبل داده‌های بدست آمده از طریق پرسشنامه مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفته و به اطلاعاتی قابل‌استفاده تبدیل شدند، با استفاده‌ از آن اطلاعات، نتایج حاصل از این پژوهش، در قالب نتایج توصیفی و استنباطی ارائه‌ می‌گردد و در انتها ، پیشنهادهایی به محققان آینده داده می‌شود.

 
1-2) بیان مسئله تحقیق
توجه به‌روابط انسانی و علاقه‌مندی به حقوق انسان، از سال‌ها قبل و از زمان آغاز جنبش روابط انسانی، راهی برای گشودن درِ استعدادهای نهفته انسان برای بروز خلاقیت و نوآوری محسوب می‌شده و صاحبان این دیدگاه، روابط عمومی را به عنوان واحدی ضروری و لازم در سازمان برای شکوفایی و پیشرفت و بقای آن، همیشه مورد توجه قرار داده‌اند. (سفیدی، 1380، ص10)
علی‌رغم گذشت نزدیک به یک قرن از پیدایش روابط عمومی، این رشته‌ هنوز با تغییرات مفهومی عمیق و گسترده‌ای روبروست، به گونه‌ای که پیوسته از آن تعاریف و تعابیر گوناگونی ارائه شده است. تعریف روابط عمومی در هر کشوری بایستی مبتنی بر اوضاع اجتماعی وفرهنگی آن کشور و با اخذ نکات مثبت روابط عمومی در سایر کشورها باشد. همچنین باید توجه داشت که روابط عمومی مطلوب در زمان‌های مختلف می‌تواند شاخص‌های مختلفی داشته باشد. (سفیدی، 1380، ص53)
در انجام این تحقیق از یک‌طرف با اصول و مبانی علمی روابط عمومی در جهان مواجه هستیم که در طول سالیان دراز و متمادی دستخوش تحولات زیادی شده است و از طرف دیگر با مبانی اخلاقی و ارزشی کشورمان سروکار داریم، لذا تلاش می‌گردد تا با توجه به این دو پیشینه نظری موجود در ابعاد علمی و ارزشی و بکارگیری مطالعات میدانی در سطح بهزیستی شهر تهران به مولفه‌هایی مبتنی بر زمینه‌های فوق‌الذکر دست پیدا کنیم و وجود یا عدم وجود شکاف مابین دو وضعیت موجود و مطلوب را سنجیده، و راه‌حل‌هایی برای رسیدن به مطلوبیت در حوزه روابط عمومی در سازمان بهزیستی ارائه نماییم.
با توجه به این شرایط باید در پی تعریف روابط عمومی مطلوب در واحدهای سازمان مورد نظر این تحقیق که سازمان بهزیستی می‌باشد، بود، که مساله این پژوهش نیز همین است، یعنی اندازه‌گیری شکاف موجود و مطلوب برای رسیدن به حالت ایده‌آل در روابط عمومی، با توجه به دستیابی به شاخص‌های سنجش مطلوبیت روابط عمومی، البته نه در سطح کشور بلکه در سطح سازمان بهزیستی شهر تهران.
برای تحقق اهداف عالیه نیاز به وجود روابط عمومی‌ توانمند، موثر به شدت احساس می‌شود، روابط عمومی‌ای که برگرفته از شرایط محیطی و بومی کشورمان بوده و براساس ارزش‌های اخلاقی و هنجارهای جامعه ما شکل گرفته باشد. این دغدغه و مسئله دلیل شکل‌گیری و انجام این تحقیق بوده است.
در نهایت امیدواریم که این تحقیق، مقدمه‌ای برای انجام موارد مشابهی از این دست باشد تا با شناسایی مولفه‌های مطلوب و اثربخش روابط عمومی در هر استان و منطقه (با توجه به نظام‌های ارزشی و فرهنگی همان منطقه) شاهد شکل‌گیری روابط عمومی اثربخش و بومی در کل کشور باشیم.

1-3) اهمیت‌ موضوع تحقیق
در روزگاری که وسایل ارتباط جمعی مانند مطبوعات، رادیو و تلویزیون بسیاری از شیوه‌های زندگی را دگرگون و دنیای گسترده ما را به دهکده جهانی تبدیل کرده، دیگر افکار و اعمال انسان‌ها از دید و نظر کسی پنهان نیست. تبادل افکار، اطلاعات، دانش‌ها و هنرها و تبلیغات با حجم و سرعت گیج کننده‌ای در جریان است. از طرفی ماشینی شدن زندگی، افزایش جمعیت، تقسیم کار و مشاغل، تخصصی شدن فعالیت‌ها، تنوع امکانات، برتری‌جویی‌ها، ترویج شیوه‌های رقابتی و مسابقه‌ای، رفاه طلبی‌ها، خستگی‌ها، کم حوصلگی‌ها، بی‌اعتمادی‌ها باعث شده است تا جمعیت‌های انسانی در حالی که از لحاظ فیزیکی و زیستی به یکدیگر نزدیکتر شده‌اند اما از نظر عاطفی، اخلاقی و ذهنی دور از هم، منزوی، خودخواه، ناهمگون و پراکنده باشند. در چنین دنیای پرغوغا و مغشوش برقراری ارتباط، ایجاد حسن تفاهم و فراهم کردن زمینه گفت و شنود بسیار دشوار است و این در حالی است که پیچیدگی امور و مسایل بغرنج فعالیت‌های اجتماعی، بازرگانی، صنعتی و غیره، ارتباطات ذهنی و عاطفی را الزام‌آور کرده است و اینجاست که اهمیت و نقش روابط عمومی نمایان می‌گردد. روابط عمومی‌ها پل‌های ارتباطی بین سازمان‌ها، جمعیت‌ها و طرف‌های ذیربط هستند؛ پل‌هایی که اگر مستحکم نباشند، اگر عریض و هموار نباشند از کارایی و بهره‌دهی لازم برخوردار نخواهند بود. هر قدر علم وتکنیک و صنعت ترقی می‌کند و دنیا به سوی توسعه اقتصادی گام برمی‌دارد، توقعات و انتظارات مردم در کسب راحت‌تر، ﺁسان‌تر و سریع‌تر ﺁگاهی‌ها بیشتر می‌شود. روابط عمومی با مجموعه‌ای از ابزار و مصالح بی‌جان و سخت و ساده موجود در طبیعت سروکار ندارد، حوزه و حیطه عمل او احساسات، عواطف و در یک کلام افکار عمومی است و این خود اوج اهمیت و مرتبت عالی و حساس ﺁن را نشان می‌دهد. (متولی، 1372، ص20)