(ممکن است هنگام انتقال از فایل اصلی به داخل سایت بعضی متون به هم بریزد یا بعضی نمادها و اشکال درج نشود ولی در فایل دانلودی همه چیز مرتب و کامل است)

چکیده

امیر نجم الدین حسن بن علاء سجزی دهلوی، از پارسی گویان ممتاز دیار هند در قرن هفتم و هشتم هجری  است. این شاعر و نویسندۀ برجسته، اندکی پس از سعدی ظهور کرد. تأثیرپذیری امیرحسن از سعدی شیراز-به ویژه در غزل- تا بدان پایه است که با وجود شاعری برجسته چون امیرخسرو دهلوی(طوطی هند)، به «سعدی هند» شهرت می یابد. عشق و ارادت فراوان وی به سعدی شیرازی سبب گشته تا از نخستین پیروان وی باشد و برای رسیدن به زبان روان و لطافت های غزل، کوشش های بسیاری نموده است. این شاعر سیستانی الاصل، نقش مهمی در توسعه زبان فارسی در شبه قاره هند داشته و سخن فارسی را در دورۀ ممالیک این منطقه، به اوج عزت و اعتبار رسانده است.

دیوان اشعار وی  بالغ بر 9000 بیت است که شامل قصیده، غزل، ترجیع بند، ترکیب بند، رباعی و مثنوی است. امیرحسن در نثر فارسی نیز آثاری خلق کرده که بارزترینِ آن آثار، کتاب فوائدالفؤاد است   که چراغ راه صوفیه بوده و آگاهی های ارزشمندی دربارۀ تصوف، چگونگی تعلیم و تربیت مشایخ صوفیان، و توضیح و تشریح اصطلاحات رایج میان صوفیه را در خود جای داده است.

رسالۀ پیش رو شامل 8 فصل است. در فصل اول کلیات مورد بحث قرار می گیرد که در بردارندۀ اهداف تحقیق، پیشینۀ تحقیق، بیان مسأله، فرضیه ها و روش تحقیق می باشد.

فصل دوم شامل شرح احوال و آثار امیرحسن می باشد و سعی بر آن بوده است که پیرامون زندگی شخصی امیرحسن و بررسی آثارش، مسائل اصلی به نگارش درآید.

فصل سوم، مختصری پیرامون پیدایش غزل بحث شده و غزلیات امیرحسن نیز بررسی شده است.

در فصل چهارم، پیشینه ای در زمینۀ عرفان و عرفا در عصرهای مختلف مطرح گردیده است.

از فصل پنجم به بعد که اصلی ترین بخش های این رساله است، به مستحسنات صوفیان و ذکر مقامات و احوال و در بخش پایانی به ذکر تمامی لغات و اصطلاحات عرفانی در غزلیات امیرحسن دهلوی پرداخته شده و کلیۀ مضامین و اصطلاحات، ضمن توضیح، با شاهد مثال از غزلیات استخراج گردیده است.

واژه های کلیدی: امیرحسن دهلوی، شیخ نظام الدین اولیا، عرفان، غزلیات، مضامین عرفانی.

مقدمه
عرفان اسلامی عموماً جنبۀ مثبت و پویا دارد؛ عارف می اندیشد و به سوی کمال می رود و دیگران را رهبری می کند؛ در عرفان اسلامی علم، دین، تقوا، اشراق، عشق به خدا و 

واژگان کلیدی:

ساختار کازئین­بتا، فعالیت چاپرونی، فعالیت مهار آنزیم ACE، فعالیت آنتی­اکسیدانی، آلرژی­زای.

 

فهرست مطالب

عنوان                                                                                                                      صفحه

فصل اول: مقدمه

1-1- شیر………………………………………………………………………………………………… 2

1-2- ترکیبات شیر………………………………………………………………………………………………………………… 4

1-3- پروتئین­های شیر…………………………………………………………………………………………………………. 5

1-3-1- پروتئین­های آب پنیر………………………………………………………………………………………… 6

1-3-2- کازئین­ها…………………………………………………………………………………………………………….. 7

1-3-3- کازئین­بتا…………………………………………………………………………………………………………….. 9

1-4- فعالیت­های زیستی کازئین­ها…………………………………………………………………………………….. 11

1-4-1- فعالیت چاپرون کازئین­های شیر…………………………………………………………………….. 11

1-4-2- پپتیدهای فعال زیستی……………………………………………………………………………………. 12

1-4-2-1- پپتیدهای فعال زیستی…………………………………………………………………………. 12

1-4-2-2- منابع اصلی پپتیدهای فعال زیستی…………………………………………………….. 12

1-4-2-3- برخی از خواص پپتیدهای فعال زیستی…………………………………………….. 12

1-4-2-3-1- خاصیت ضد فشار خون……………………………………………………………… 12

1-4-2-3-2- فعالیت آنتی­اکسیدانی………………………………………………………………… 14

1-5- مشکلات ناشی از مصرف شیر در افراد…………………………………………………………………….. 15

1-5-1- عدم تحمل لاکتوز……………………………………………………………………………………………. 15

1-5-2- آلرژی به پروتئین­های شیر……………………………………………………………………………… 16

عنوان                                                                                                                      صفحه

1-5-2-1- معرفی انواع آزمون­های رایج جهت مطالعه­ی فرآیند آلرژی……………… 18

1-5-2-2- آزمون الایزا……………………………………………………………………………………………. 19

1-6- قندی شدن غیرآنزیمی پروتئین­ها……………………………………………………………………………. 20

فصل دوم: مروری بر پژوهش­های پیشین………………………………………. 23

فصل سوم: مواد و روش­های تحقیق

3-1- مواد مصرفی………………………………………………………………………………………… 27

3-2- تهیه­ی محلول­ها……………………………………………………………………………. 28

3-2-1- تهیه­ی محلول­های کازئینی، کازئین­بتا و تعیین غلظت آن­ها………………………. 28

3-2-2- تهیه­ی محلول برادفورد و رسم نمودار استاندارد آن با

 استفاده از کازئین­بتا……………………………………………………………………………. 28

3-2-3- تهیه­ی محلول­های مورد نیاز برای الکتروفورز ژلی………………………………………… 30

3-2-3-1-تهیه محلول SDS 20 درصد………………………………………………………………… 30

3-2-3-2- تهیه محلول آمونیوم پر سولفات (APS)……………………………………………… 30

 

3-2-3-3- تهیه محلول آکریلامید و بیس آکریلامید…………………………………………… 31

3-2-3-4- تهیه بافر تریس 5/1 مولار…………………………………………………………………… 31

3-2-3-5- تهیه بافر تریس 5/0 مولار…………………………………………………………………… 31

3-2-3-6- تهیه بافر تانک به حجم 500 میلی­لیتر……………………………………………… 31

3-2-3-7- تهیه بافر نمونه X2………………………………………………………………………………. 32

3-2-3-8- تهیه 100 میلی­لیتر محلول کوماسی­بلو……………………………………………… 33

3-2-3-9- تهیه محلول رنگ بر ژل………………………………………………………………………… 33

3-2-4- تهیه محلول OPA به حجم 50 میلی­لیتر……………………………………………………. 33

3-2-5- تهیه محلول فلورسامین…………………………………………………………………………………… 34

 عنوان                                                                                                                      صفحه

3-2-6- تهیه محلول ANS…………………………………………………………………………………………… 35

3-2-7-  تهیه محلول ABTS رادیکال…………………………………………………………………………. 36

3-2-8- تهیه عصاره­ی ACE از پودر استون شش خرگوش……………………………………… 37

3-3-روش­ها………………………………………………………………………………………… 38

3-3-1- تخلیص کازئین­بتا شیرگاو……………………………………………………………………………….. 38

3-3-2- تخلیص هموگلوبین A از خون انسان……………………………………………………………. 39

3-3-3- تعیین میزان خلوص پروتئین با استفاده از SDS-PAGE…………………………… 40

3-3-4- تهیه پودر استون شش خرگوش…………………………………………………………………….. 40

3-3-5- قندی کردن کازئین­بتا و کازئین­های شیرگاو به روش غیرآنزیمی………………. 41

3-3-6- آزمون­های OPA و فلورسامین برای تایید فرآیند

قندی شدن غیرآنزیمی………………………………………………………….. 41

3-3-7- مطالعه­ی فلورسانس ذاتی کازئین­های بتای قندی و غیرقندی……………………. 42

3-3-8- مطالعه­ی فلورسانس عارضی کازئین­های بتای قندی و غیرقندی……………….. 43

3-3-9- مطالعه تغییرات ساختاری کازئین­های بتای قندی و غیرقندی،

با استفاده از دستگاه دورنگ نمایی دورانی………………………………………. 43

3-3-10- مطالعه­ی فعالیت چاپرونی کازئین­های بتای قندی و غیرقندی………………… 44

3-3-11- هضم کازئین­های شیرگاو و کازئین­بتای قندی و غیرقندی

به وسیله­ی آنزیم­های تریپسین و کیموتریپسین پانکراس گاوی…………………………………. 44

3-3-12- مطالعه­ی فعالیت آنتی­اکسیدانی کازئین­های شیرگاو کازئین­بتای

 قندی و غیرقندی…………………………………………………………………………. 45

3-3-13- مطالعه­ی فعالیت مهار آنزیم ACE به وسیله­ی کازئین­بتا

 قندی و غیرقندی و پپتیدهای حاصل از هضم آنزیمی آن­ها……………………………………… 47

3-3-14- مطالعه­ی توان آلرژی­زایی کازئین­ها و کازئین­بتای قندی

 و غیرقندی……. 47

عنوان                                                                                    صفحه

3-3-15- آزمون آماری…………………………………………………………………….. 48

 فصل چهارم: نتایج و بحث

4-1- مطالعه اثر قندی شدن غیرآنزیمی بر ساختار، فعالیت­های زیستی

(چاپرونی، آنتی­اکسیدانی و مهار آنزیمACE ) و آلرژی­زایی کازئین­بتا………………………………. 50

4-1-1- تخلیص پروتئین کازئین­بتا………………………………………………………………………………. 50

4-1-2- تخلیص هموگلوبینA از خون انسان……………………………………………………………… 51

4-1-3- مطالعه فرآیند قندی شدن غیرآنزیمی کازئین­بتا

در حضور ماده­ی احیا کننده………………………………………………… 52

4-1-3-1- مطالعه­ی قندی شدن کازئین­بتا با استفاده از ترکیب OPA……………… 53

4-1-3-2- مطالعه فرآیند قندی شدن غیرآنزیمی کازئین­بتا با استفاده

 از ترکیب فلورسامین…………………………………………….. 54

4-1-3-3- استفاده از ژل SDS-PAGE احیایی برای تایید فرآیند

قندی شدن غیرآنزیمی کازئین­بتا……………………………………………………………………………… 55

4-1-4- مطالعه­ی فلورسانس ذاتی و عارضی کازئین­های بتای قندی و غیرقندی…… 56

4-1-5- مطالعه ساختار دوم کازئین­های بتای قندی و غیرقندی با استفاده

از دستگاه دورنگ نمایی دورانی………………………………………………………………………………………. 58

4-1-6- مطالعه فعالیت چاپرونی کازئین­های بتای قندی و غیرقندی………………………. 60

4-1-7- هضم آنزیمی کازئین­های بتای قندی و غیرقندی با آنزیم­های

 تریپسین و کیموتریپسین………………………………………………………………………………………………. 62

4-1-7-1- تایید فرآیند هضم آنزیمی با استفاده از ژلSDS-PAGE

(15درصد) احیایی……………………………………………………………………………………………………… 63

عنوان                                                                                                                      صفحه

4-1-7-2- مطالعه فعالیت آنتی­اکسیدان کازئین­های بتای قندی

 و غیرقندی و پپتیدهای حاصل از هضم آن­ها………………………………………………………… 65

4-1-7-3- مطالعه خاصیت مهار آنزیم ACE به وسیله­ی کازئین­های

بتای قندی و غیرقندی و پپتیدهای حاصل از هضم آنزیمی آن­ها………………………… 71

4-1-8- مطالعه آلرژی­زایی کازئین­های بتای قندی و غیرقندی و پپتیدهای

حاصل از هضم آنزیمی آن­ها…………………………………………………………………………………………… 73

4-2- مطالعه اثر قندی شدن غیرآنزیمی بر ساختار، فعالیت آنتی­اکسیدانی

 و آلرژی­زایی کازئین­های شیرگاو…………………………………………………………………………………………. 77

4-2-1- جداسازی و قندی کردن کازئین شیرگاو……………………………………………………….. 77

4-2-2- تایید فرآیند قندی شدن کازئین­های شیرگاو……………………………………………….. 77

4-2-2-1- استفاده از ژل SDS-PAGE (12 درصد) برای تایید

 قندی شدن غیرآنزیمی…………………………………………………………………………………………….. 77

4-2-2-2- استفاده از ترکیب OPA برای مطالعه­ی قندی شدن غیرآنزیمی

کازئین­های شیرگاو……………………………………………………………………………………………………… 78

4-2-3- هضم آنزیمی کازئین­های قندی و غیرقندی شیرگاو با آنزیم­های

 تریپسین و کیموتریپسین………………………………………………………………………………………………. 80

4-2-4- مطالعه فعالیت آنتی­اکسیدان کازئین­های قندی و غیرقندی شیرگاو

 و پپتیدهای حاصل از هضم آن­ها………………………………………………………………………………….. 82

4-2-5- مطالعه آلرژی­زایی کازئین­های قندی و غیرقندی شیرگاو و پپتیدهای

 حاصل از هضم آنزیمی آن­ها به وسیله­ی دو آنزیم تریپسین و کیموتریپسین………….. 86

 

عنوان                                                                                                                      صفحه

خلاصه­ی نتایج ………………………………………………………………………………. 90

چکیده فارسی………………………………………………………………………………………………………………………………1

چکیده انگلیسی…………………………………………………………………………………………………………………………….b

فصل اول: مقدمه و نتیجه گیری………………………………………………………………………………………………………2

1- مقدمه…………………………………………………………………………………………………………………………………….3

1-1 واکنش های چند جزئی………………………………………………………………………………………………………….3

1-2 پیرول…………………………………………………………………………………………………………………………………..3

1-3 فوران…………………………………………………………………………………………………………………………………..4

1-3-1 مروری بر انواع روش های سنتزی فوران های استخلاف دار…………………………………………………..6

1-3-1-1 استفاده از 4-متیلن-2-نیترو-5-اکسو-3-فنیل-هپتانوئیک اسید اتیل استر……………………………..6

1-3-1-2 تهیه از سیانو استیل ایندول……………………………………………………………………………………………..7

1-3-1-3 استفاده از آروئیل کلرید و دی آلکیل استیلن دی کربوکسیلات…………………………………………….9

1-3-1-4 استفاده از ترکیبات 3،1- دی کربونیلی و پروپارژیل الکل ها……………………………………………..10

1-3-1-5 استفاده از آلکین-4،1-دی ال ها در حضور کاتالیزگر روتنیم……………………………………………..11

1-3-1-6 با استفاده از آریلیدن مالونات ها و 4،1-بوتین دی ال ها……………………………………………………12

1-3-1-7 تهیه از کتون ها و هالو کتون ها……………………………………………………………………………………..13

1-3-1-8 با استفاده از اکسایش 4،1-دی هیدرو پیریدین ها…………………………………………………………….14

1-3-1-9 تهیه از 3-استیل-1-آریل-2-پنتن-4،1-دی اون ها………………………………………………………….14

1-3-1-10 تهیه از استر و آلکین برمید در حضور اسید لویس و یک باز……………………………………………15

عنوان                                                                                                            صفحه

1-3-1-11 تهیه از آزولن-3-اکسو پروپیو نیتریل……………………………………………………………………………15

فصل دوم: بحث و نتیجه گیری……………………………………………………………………………………………………..17

2-1 هدف تحقیق……………………………………………………………………………………………………………………….18

2-2 تهیه ی 3-(1-متیل-1H-2-ایل)-3-اکسوپروپان نیتریل……………………………………………………………19

 

2-3 تهیه ی 5-(ترشری-بوتیل آمینو)-2-(1-متیل-1H-پیرول-2-ایل)-4-(پارا-تولیل)-فوران-3-کربونیتریل (a49)…..20

مکانیسم…………………………………………………………………………………………………………………………………….27

نتیجه گیری………………………………………………………………………………………………………………………………..31

پیشنهاد برای کارهای آینده…………………………………………………………………………………………………………..31

فصل سوم: کارهای تجربی…………………………………………………………………………………………………………..32

3- کارهای تجربی………………………………………………………………………………………………………………………33

3-1 تهیه ی 5-(ترشری-بوتیل آمینو)-2-(1-متیل-1H-پیرول-2-ایل)-4-پارا تولیل-فوران -3-کربونیتریل (a49)……34

3-2 تهیه ی 5-(ترشری-بوتیل آمینو)-4-(4-متوکسی فنیل)-2-(1-متیل-1H-پیرول-2-ایل) -فوران-3-کربونیتریل (b49)……………………………………………………………………………………………………………………….36

3-3 تهیه ی 5-(ترشری-بوتیل آمینو)-4-(4-کلرو فنیل)-2-(1-متیل-1H-پیرول-2-ایل) -فوران-3-کربونیتریل (c49)………………………………………………………………………………………………………………………..37

3-4 تهیه ی 5-(ترشری-بوتیل آمینو)-2-(1-متیل-1H-پیرول-2-ایل)-4-(4-متیل سولفونیل-فنیل)-فوران-3-کربونیتریل (d49)…………………………………………………………………………………………………………38

3-5 تهیه ی 4-(4-برمو فنیل)-5-(ترشری-بوتیل آمینو)-2-(1-متیل-1H-پیرول-2-ایل)-فوران-3-کربونیتریل (e49)………………………………………………………………………………………………………………………..39

عنوان                                                                                                            صفحه

3-6 تهیه ی 5-(ترشری-بوتیل آمینو)-4-(4،2-دی کلرو فنیل)-2-(1-متیل-1H-پیرول-2-ایل)-فوران-3-کربونیتریل (f49)…………………………………………………………………………………………………………………….40

3-7 تهیه ی 5-(ترشری-بوتیل آمینو)- 2-(1-متیل-1H-پیرول-2-ایل)-4-(4-نیترو فنیل)-فوران-3-کربونیتریل (g49)……………………………………………………………………………………………………………………….41

فصل چهارم: طیف ها………………………………………………………………………………………………………………….42

طیف   FT-IR3-(1-متیل-1H-پیرول-2-ایل)-3-اکسو پروپان نیتریل(46)………………………………………43

5-(ترشری-بوتیل آمینو)-2-(1-متیل-1H-پیرول-2-ایل)-4-پارا تولیل-فوران-3-کربونیتریل (a49)

FT-IR  ……………………………………………………………………………………………………………………………………44

1H NMR  ………………………………………………………………………………………………………………………………..45

13C NMR ……………………………………………………………………………………………………………………………….46

5-(ترشری-بوتیل آمینو)-4-(4-متوکسی فنیل)-2-(1-متیل-1H-پیرول-2-ایل) -فوران-3-کربونیتریل (b49)

FT-IR  ……………………………………………………………………………………………………………………………………47

1H NMR  ………………………………………………………………………………………………………………………………..48

13C NMR ……………………………………………………………………………………………………………………………….49

5-(ترشری-بوتیل آمینو)-4-(4-کلرو فنیل)-2-(1-متیل-1H-پیرول-2-ایل) -فوران-3-کربونیتریل (c49)

FT-IR  ……………………………………………………………………………………………………………………………………50

1H NMR  ………………………………………………………………………………………………………………………………..51

13C NMR ……………………………………………………………………………………………………………………………….52

 عنوان                                                                                                           صفحه

5-(ترشری-بوتیل آمینو)-2-(1-متیل-1H-پیرول-2-ایل)-4-(4-متیل سولفونیل-فنیل)-فوران-3-کربونیتریل (d49)

FT-IR  ……………………………………………………………………………………………………………………………………53

1H NMR  ………………………………………………………………………………………………………………………………..54

13C NMR ……………………………………………………………………………………………………………………………….55

4-(4-برمو فنیل)-5-(ترشری-بوتیل آمینو)-2-(1-متیل-1H-پیرول-2-ایل)-فوران-3-کربونیتریل (e49)

FT-IR  ……………………………………………………………………………………………………………………………………56

1H NMR  ………………………………………………………………………………………………………………………………..57

13C NMR ……………………………………………………………………………………………………………………………….58

5-(ترشری-بوتیل آمینو)-4-(4،2-دی کلرو فنیل)-2-(1-متیل-1H-پیرول-2-ایل) -فوران-3-کربونیتریل (f49)

FT-IR  ……………………………………………………………………………………………………………………………………59

1H NMR  ………………………………………………………………………………………………………………………………..60

13C NMR ……………………………………………………………………………………………………………………………….61

5-(ترشری-بوتیل آمینو)- 2-(1-متیل-1H-پیرول-2-ایل)-4-(4-نیترو فنیل)-فوران-3-کربونیتریل (g49)

FT-IR  ……………………………………………………………………………………………………………………………………62

1H NMR  ………………………………………………………………………………………………………………………………..63

13C NMR ……………………………………………………………………………………………………………………………….64

فهرست جداول

عنوان                                                                                                            صفحه

فصل دوم: بحث و نتیجه گیری……………………………………………………………………………………………………..17

جدول 2-1 بررسی اثر حلال در بازده سنتز a49 در شرایط کلاسیک…………………………………………………25

جدول 2-2 بررسی اثر دما در بازده سنتز a49 ……………………………………………………………………………….26

جدول 2-3 بررسی اثر کاتالیزگرهای مختلف در حلال EtOH در شرایط کلاسیک………………………………26

جدول 2-4 بررسی اثر مقدار کاتالیزگر DABCO  در حلال EtOH …………………………………………………27

جدول 2-5 سنتز مشتقات جدید 5-آمینو-4-آریل فوران در حضور کاتالیزگر DABCO …………………….29

فهرست اشكال

عنوان                                                                                                            صفحه

فصل اول: مقدمه و تئوری………………………………………………………………………………………………………………2

شکل 1-1 مشتقات پیرول دارای خاصیت دارویی……………………………………………………………………………..4

شکل 1-2 مشتقات فوران دارای خاصیت دارویی……………………………………………………………………………..5

شمای1-1 سنتز 4-متیلن-2-نیترو-5-اکسو-3-فنیل-هپتانوئیک اسید اتیل استر…………………………………….6

شمای 1-2 سنتز 3-بنزیل-5-اتیل-2-متیل-4-فنیل-فوران با استفاده از کتو استر………………………………….7

شمای 1-3 سنتز 3،2- دی هیدرو- بنزوفوران-2-کربوکسیلیک اسید اتیل استر……………………………………..7

شمای 1-4 سیانو استیل دار کردن ایندول…………………………………………………………………………………………8

شمای 1-5 سنتز مشتقات 4-آریل-5-ترشری-بوتیل آمینو-فوران-3-کربونیتریل با استفاده از سیانو استیل ایندول…………………………………………………………………………………………………………………………………………8

شمای 1-6 سنتز مشتقات فوران-4،3-دی کربوکسیلیک اسید دی متیل استر با استفاده از استیلن دی کربوکسیلات………………………………………………………………………………………………………………………………..9

شمای1-7 مکانیسم سنتز فوران-4،3-دی استر با استفاده ازدی الکیل استیلن دی کربوکسیلات……………..10

شمای 1-8 پروپارژیل دار کردن 3،1-دی کتون………………………………………………………………………………11

شمای 1-9 سنتز فوران با استفاده از ترکیبات3،1-دی کربونیلی…………………………………………………………11

شمای 1- 10 سنتز آلکین 4،1-دی ال ها……………………………………………………………………………………….12

شمای 1-11 سنتز 2-متیل-5-فنیل-فوران با استفاده از آلکین 4،1-دی ال………………………………………….12

شمای 1-12 سنتز 2-آریل-4-اتیل-فوران-3-کریوکسیلیک اسید ها با استفاده از آریلیدن مالونات ها…….13

شمای 1-13 سنتز فوران های چهار استخلافی با استفاده از کتون و هالوکتون ها…………………………………13

شمای 1-14 سنتز فوران-4،2-دی کربوکسیلیک اسید دی اتیل استر با استفاده از اکسایش پیریدین ها……14

شمای 1-15 سنتز دی فوران ها با استفاده از 3-استیل-1-آریل-2-پنتن-4،1-دی اون ها…………………….15

عنوان                                                                                                            صفحه

1-1- مقدمه                                         3

1-2- بیان مسئله                                    4

1-3- ضرورت انجام پژوهش                             9

1-4- سوالات پژوهش                                   10

1-5- اهداف پژوهش                                   10

1-5-1- هدف کلی پژوهش                               10

1-5-2- اهداف فرعی پژوهش                            10

1-6- محدوده های پژوهش                              11

1-6-1- محدوده موضوعی                               11

1-6-2- محدوده زمانی                                11

1-6-3- محدوده مکانی                                11

1-7- محدودیتهای تحقیق                              11

1-8- تعاریف                                       12

بررسی اثربخشی                                     12

1-9- مراحل (نقشه) تحقیق                            13

 

فصل دوم مبانی نظری تحقیق                          

2-1- مقدمه                                         15

2-2-بیمه                                           15

بیمه و انواع آن                                    15

تاریخچه بیمه در جهان و ایران                       16

منابع حقوقی بیمه در ایران                          16

تکنیک بیمه                                         17

نقش بیمه در زندگی                                  17

بیمه اتکایی                                        18

نقش بیمه در کشاورزی                                18

بیمه محصولات کشاورزی در جهان                        19

بیمه محصولات کشاورزی در ایران                       20

نحوه برخورداری از خدمات بیمه محصولات کشاورزی       23

کارگزاری بیمه محصولات کشاورزی                       23

مراحل عملیات بیمه محصولات کشاورزی                   23

عملکرد صندوق بیمه محصولات کشاورزی                   25

کشاورزی غرامتی                                     26

راهکارهای توسعه بیمه کشاورزی                       26

2-3- آموزش                                         28

ترویج                                              28

2-3- اثربخشی                                       30

2-3-1- تفاوت اثربخشی با کارایی و بهره وری          30

بهره وری                                           30

2-3-2- اهمیت اثر بخشی                              32

2-3-3- انواع اثربخشی                               33

2-3-4- اثر بخشی برنامه های آموزشی                  34

2-3-5- ضرورت تعیین اثربخشی برنامه های آموزشی      35

2-3-6- معیارهای سنجش اثر بخشی                      37

2-3-7- شاخص های اثربخشی دوره های آموزشی              39

2-3-8- عوامل موثر در اثربخشی                       42

2-3-9- مدل‌های اثربخشی سازمانی                      43

2-7- بررسی پیشینه تحقیق                            50

پیشینه پژوهش های انجام شده در داخل کشور            50

پیشینه پژوهش های انجام شده در خارج کشور            52

2-8مدل نظری تحقیق                                  54

 

فصل سوم روش تحقیق
3-1- مقدمه                                         56
3-2- روش تحقیق                                     56
3-3- فرضیه های تحقیق                               57
3-4- متغیرهای تحقیق                                58
3-9- روش جمع آوری اطلاعات                           60
فصل چهارم یافته های تحقیق
4-1- مقدمه                                         63
4-2- آمار توصیفی                                   63
4-3-1- توصیف همبستگی بین متغیرهای تحقیق و اثربخشی دوره های آموزشی                                             74
4-3-2- آزمون t                                     74
4-3-3- آزمون F                                     75
4-3-4- معادله رگرسیون گام به گام                     76
فصل پنجم خلاصه، بحث و پیشنهادها

5-1- مقدمه                                         79
5-2- آمار توصیفی                                   80
5-3- آمار استنباطی                                 81
5-4- پیشنهاد ها                                    83
پیشنهادهای پژوهشی:                                 85

منابع                                              86

 

 

 

 

 

 

 

 

چکیده

تحقیق حاضر برای تعیین اثربخشی دوره های آموزشی در ارتقا خدمات کارگزاران صندوق بیمه محصولات کشاورزی در استان لرستان انجام گرفته است. روش تحقیق توصیفی از نوع همبستگی است. جامعه آماری 90 نفر بوده است که تعداد 82 نفر به پرسشنامه پاسخ دادند. ابزار تحقیق پرسشنامه­ای محقق ساخته بود كه روایی محتوایی آن براساس نظر متخصصان ترویج و آموزش كشاورزی تأیید و پایایی آن با استفاده از فرمول آلفای كرونباخ برابر با 0.91 محاسبه گردید. با توجه به نتایج پژوهش، بین متغییرهای برنامه آموزشی، محتوی آموزشی، امکانات آموزشی، روش آموزشی، ویژگی آموزشگر و درآمد با اثربخشی دوره های آموزشی رابطه مثبت و معنی داری در سطح 99 درصد اطمینان وجود دارد. بر اساس نتایج آزمون t بین مقایسه میانگین اثربخشی دوره های آموزشی در رابطه با تاهل، جنسیت و وضعیت استخدامی اختلاف معنی­داری وجود ندارد. همچنین بر اساس نتایج به دست آمده از رگرسیون، 4/72 درصد از تغییرات مربوط به اثربخشی دوره های آموزشی توسط سه متغیر مطلوبیت روش آموزشی، ویژگی آموزشگر و مناسب بودن محتوی آموزشی تبیین می­شود.

کلید واژه ها: اثربخشی دوره های آموزشی، کارگزاران صندوق بیمه محصولات کشاورزی، استان لرستان

 

 

 

 

 

 

 

فصل اول:

کلیات تحقیق

 

 

 

 

 

 

1-1- مقدمه

آموزش مقدمه و وسیله ای برای آغاز بلوغ فكری، تعمق قدرت تفكر و تحلیل های ذهنی در افراد می باشد (بساکت و مارسیک، 1992). آموزش ابزاری استراتژیك برای تحول اجتماع، توسعه اقتصادی و سازندگی جامعه است آموزش، اثر بخش ترین سازوكار جامعه برای مقابله با بزر گترین چالش قرن حاضر یعنی توسعه است. توسعه به انسان­های كلی­نگری كه دارای تفكر سیستمی و بینشی فرا رشته­ایی و همچنین آگاه و خلاق باشند، نیاز دارد كه تنها از طریق آموزش همه­جانبه می توان به آن دست یافت. فراهم آوردن دانش و مهارت­های مورد نیاز نیروی كار آتی، یكی از مستقیم­ترین و بدیهی ترین راه­هایی است كه آموزش می تواند به توسعه اقتصادی كمك كند. از طرف دیگر فراهم كردن شرایط و امكانات لازم برای نیرو های انسانی ماهر و كارآزموده جهت ورود به بازار كار از مهم ترین اقدامات و پیش بینی هایی است كه دولت مردان و برنامه ر یزان كشورها می بایست جهت پیشبرد برنامه های توسعه خود اعمال نمایند. كشوری كه نتواند مهارت و دانش مردمش را توسعه دهد و از آن در اقتصاد ملی به نحو مؤثری بهره­برداری كند، نخواهد توانست هیچ چیز را توسعه دهد (برند، گلن ای، 1381).

با توجه به ضرورت تناسب برنامه های آموزشی با دنیای در حال تحول و تكامل امروز، لزوم توسعه پویا و ارتقای نیروی انسانی وجود دارد، كه مستلزم آموزش مستمر و مادا مالعمر است. آموزش مستمر شامل تحصیل مداوم معلومات و دانش، كسب تجربیات افراد مختلف متناسب با شیوه زندگی و اشتغال است كه موجب تحول الگوهای آینده رفتار آدمی می شود (شهبازی، 1372).

لذا در این فصل سعی شده است مسئله پژوهش، اهمیت موضوع، اهداف تحقیق، روش اجرایی تحقیق، محدوده های تحقیق، محدودیت های تحقیق و تعاریف عملیاتی تحقیق به طور کامل شرح و مورد بررسی قرار گیرد.

 

 

 

1-2- بیان مسئله

فرآورده‌هاى کشاورزى اعم از محصولات زراعى و دامى که اصطلاحاً به آنها تولیدات کشاورزى اطلاق مى‌شود، در بدو امر به‌خاطر تأمین اساسى‌ترین کالاهاى مورد نیاز بشر یعنى مواد غذائى حائز اهمیت است. در کنار این امر همان‌گونه که تجربه برخى کشورها مثل استرالیا و کانادا نشان مى‌دهد بخش کشاورزى را مى‌توان به‌عنوان نقطه شروع توسعه اقتصادى در نظر گرفت. علاوه بر این کشورهاى توسعه‌یافته با در دست گرفتن سهم عمده‌اى از تولید و تجارت محصولات کشاورزى (مثل غلات) در سطح جهان توانسته‌اند علاوه بر دستیابى به ارز قابل توجه در هر سال، از نظر اقتصادى و سیاسى نیز بر سایر جوامع تسلط یابند. این در حالى است که در بسیارى از کشورهاى دیگر که بخش عمده‌اى از جمعیت فعال آنها در بخش کشاورزى است سالیانه مبالغ عمده‌اى بابت واردات این محصولات اختصاص مى‌یابد. به‌خصوص از آنجا که نرخ رشد جمعیت در جوامع اخیر معمولاً بالاتر از سایر کشورها است و لذا تأمین غذاى جمعیت رو به افزایش غالباً به‌عنوان یک مسئله جدى قلمداد مى‌شود (خواجه‌پور، 1380).

کشاورزان در جریان فعالیت‌های کشاورزی خود با خطرهای مهمی مواجه‌اند و برای اجتناب از خسارت‌های ناشی از این خطرها به کمک‌های دولت یا سایر روش‌های جبران خسارت نیاز دارند.بازار بیمه می‌تواند راه حلی مناسبی برای‌ تثبیت محصولات کشاورزی و درآمد کشاورزان باشد.مسئلهء اساسی در بیمه‌ محصولات کشاورزی خطرهایی است که باید پوشش داده شوند.در این مقاله‌ ریسک‌های بیمه‌پذیر در بخش کشاورزی،امکان دسترس کشاورزان به‌ پوشش‌های کامل بیمه‌ای و مسئله توانایی مالی آنها برای خرید بیمه‌نامه مناسب، نقش دولت‌ها در شکل‌گیری ساختار بیمه کشاورزی و نیز موضوع مهم دسترس‌ به پوشش‌های بیمه اتکایی برای حوادث فاجعه‌آمیز بررسی شده است. در این مقاله نشان داده شده است که ناآگاهی کشاورزان از بیمه و توان مالی‌ اندک کشاورزان و نیز دسترس نداشتن آنان به پوشش‌های کامل بیمه‌ای‌ ضرورت دخالت دولت در این امر به ویژه تأمین بخشی از حق بیمه و خسارت‌ و نیز ارائه پوشش یا تأمین مالی خسارت‌های فاجعه‌آمیز را اجتناب‌ناپذیر می‌کند(همتی،1384).

نگاهی به برنامه‌های بیمه کشاورزی در سراسر جهان نشان می‌دهد که بیشتر این نهادها یا متعلق به دولت است یا امور آنها را دولت اجراء می‌کند و کشور ما، نیز از این قاعده مستثنی نیست. از طرفی تحولات اخیر در زمینه کوچک کردن دولت و واگذاری پروژه‌های مختلف به‌ویژه در بخش صنعت و خدمات به بخش غیردولتی و نتیجه‌بخش غیردولتی و نتیجه‌بخش بودن آن در بسیاری از موارد اغماض‌ناپذیر است. در کشاورزی هم حضور بخش غیردولتی در مواردی کارساز نشان داده شده است، اما در زمینه بیمه محصولات کشاورزی چطور؟ نتایج پژوهش‌ها گویای این نکته‌اند که سازمان‌های خصوصی می‌توانند یک نقش اساسی در تشویق و پیشرفت تغییرات تکنولوژی ایفاء کنند. لیکن این سازمان‌ها اشتیاق بیشتری جهت تمرکز فعالیت‌های خود بر کشاورزان بزرگ و عمده مالکان دارند. این موضوع، تدوین خط‌مشی‌های ابتکاری از جانب دولت در راستای کنترل و محدود کردن فعالیت‌های نامناسب بخش خصوصی را امری ضروری جلوه می‌دهد(زمانی‌پور، ۱۳۷۹).

امروزه آموزش و بهسازی منابع انسانی به عنوان یكی از استراتژی های اصلی دستیابی به مزیت رقابتی سازمان ها قلمداد می شود. بنابراین بهبود بهره وری نیروی انسانی باید یكی از اهداف مهم هر سازمان و یا نهاد تلقی شده و برای آن برنامه ریزی دقیق و صحیحی را تدارك دید. از جمله عواملی كه بر بهره وری نیروی انسانی مؤثر است، آموزش می باشد(میرزایی اهر نجاتی و همکاران، 1390).

سازمان ها و شرکت های امروزی به خوبی دریافته اند که آن چه در راه آموزش منابع انسانی صرف می کنند، به زودی در عملیات و دستاوردهای سازمانی انعکاس خواهد یافت(سوانسون و هولتون، 2009). نتایج تحقیقات نشان می دهد که آموزش کارکنان بر نگرش ها(ساهینیدیس و بوریس، 2008)، رضایت شغلی(اشمیت، 2007)، روش انجام کار(اکوینس و کرایر، 2009)، تعهد(مک کیب و گاراوان، 2008)، روابط و رفتار سازمانی(باکلی و کیپل، 2007) و به طور کلی بر عملکرد انسانی اثر می گذارد. تقریبا همه منابع موجود که بر اثرات آموزش به شکل گیری سرمایه انسانی تاکید دارند، باور کرده اند که آموزش می تواند اثر کاری فرد را افزایش دهد؛ توانایی تخصیص یعنی استفاده به اندازه و به جا از منابع را بهبود بخشد؛ و نو آوری و ابتکار او را ارتقاء دهد(شولتز، 1983؛ عماد زاده، 1378؛ فگین و مک کان، 2009؛ متوسلی و آهنچیان، 1381).

آموزش تجربه ای است مبتنی بر یادگیری كه به منظور ایجاد تغییرات نسبتاٌ ماندگار در فرد صورت می گیرد تا او بتواند توانایی خود را برای انجام دادن كارها بهبود بخشد(میرزایی اهر نجاتی و همکاران، 1390). مانکین (2001) بهسازی منابع انسانی را سیستم بازخوردی می داند که سازمان ها از طریق آن به توسعه شغلی و سازمانی اقدام می کنند. شواهد زیادی در دست است که نشان می دهد بهسازی کارکنان فرایندی است که از طریق آموزش انجام می شود(گراگلیس، 2007؛ سیمونین و ازمیر، 2009). با وجود این به رغم ارزش استراتژیک آموزش در بهسازی منابع انسانی و توسعه سازمان، هر نوع آموزش و با هر کیفیت، به چنین نتایجی دست نمی یابد. در هر مرحله از پیدایش برنامه و شکل گیری آن در عمل، امکان بروز آفت ها یا خطاهایی وجود دارد که در این صورت مهم ترین پیامد برنامه را به چیزی تبدیل خواهد کرد، که در وجه مقابل آنچه از آموزش امید می رفته است: یعنی منابع کمیاب سازمانی را هدر می دهد، وقت کاری کارکنان را می گیرد و نسبت به اثر برنامه های آموزشی بد بینی به وجود می آورد. یک دلیل این امر آن است که در دوره های آموزشی همه هدف ها تحقق نمی یابد(دونا، 2009)، یعنی اثربخشی آن صد در صدی نیست، اما از مدیران انتظار می رود که برای ارتقاء سطح اثر بخشی تلاش کنند. بنابراین، بدیهی است که جستجو برای یافتن راهکارهای ارتقاء اثر بخشی دوره ها، یک موضوع چالشی برای مدیران است و اطمینان به اثر بخشی برنامه های آموزشی کارکنان موضوع حساس و جالب توجهی است.

از سوی دیگر، بخش کشاورزی به لحاظ ویژگی های ساختاری و نقش بارزی که در فرآیند توسعۀ کشور دارد از اهمیت زیادی برخوردار بوده و مهمترین ثروت ملی و تأمین کنندۀ نیازهای غذایی مردم و مواد خام صنایع کشور است. اما بخش کشاورزی و جامعۀ روستایی به دلیل ارتباط تنگاتنگی که با طبیعت دارد، آسیب پذیرترین بخش اقتصادی است. این بخش به لحاظ ویژگی های ساختاری و نقش بارزی که در فرآیند توسعۀ کشور دارد از اهمیت زیادی برخوردار بوده و مهمترین ثروت ملی و تأمین کنندۀ نیازهای غذایی مردم و مواد خام صنایع کشور است. استقلال نسبی و حداقل وابستگی به منابع ارزی، وجود منابع بالقوه و بالفعل، شرایط آب و هوایی متنوع برای تولید انواع گوناگون محصولات از دیگر مزیت های این بخش است. کشاورزی برخلاف سایر فعالیت های اقتصادی بطور دائم مواجه با مسایل ناشناخته و غیرقابل پیش بینی طبیعی می باشد و عمده ترین مشخصه آن ارتباط مستقیم با طبیعت است. این امر بدان معناست که با پیش آمدن شرایط نامساعد طبیعی، کشاورزی با کاهش تولید و بازده محصول روبرو خواهد بود، این امر نه تنها درآمد کشاورز را کاهش خواهد داد بلکه با بروز مکرر آن قدرت سرمایه گذاری مجدد از طرف کشاورز و باغدار سلب خواهد شد. بنابراین درمیان مساعدت ها و کمک

1-9) قلمرو تحقیق……………………………………………………………………………………………………. 11

فصل دوم: ادبیات و پیشینه تحقیق…………………………………………………………………………… 12

2-1) مقدمه…………………………………………………………………………………………………………….. 13

2-2)ارزیابی عملکرد، تعاریف و انواع……………………………………………………………………………. 18

2-3) اجزا، اهداف و اصول نظام ارزیابی عملکرد سازمانی…………………………………………………… 15

2-4) ضرورت و اهمیت ارزیابی عملکرد………………………………………………………………………… 18

2-5) ویژگی های نظام ارزیابی عملکرد سازمانی کارآمد……………………………………………………. 19

2-6) مدل های طراحی سیستم ارزیابی عملکرد………………………………………………………………… 19

2-6-1) مدل سینگ و تاتل…………………………………………………………………………………………. 20

2-6-2) ماتریس عملکرد……………………………………………………………………………………………. 22

2-6-3) مدل نتایج و تعیین کننده ها………………………………………………………………………………. 22

2-6-4) هرم عملکرد………………………………………………………………………………………………… 23

2-6-5) فرآیند کسب و کار……………………………………………………………………………………….. 24

2-6-6) تحلیل ذی نفعان……………………………………………………………………………………………. 26

2-6-7) چارچوب مدوری و استیپل………………………………………………………………………………. 27

2-6-8) الگوی فیشر برای ارزیابی عملکرد………………………………………………………………………. 28

2-6-9) پنج مارکینگ، فرآیند استراتژیک و تحلیلی اندازه گیری عملکرد……………………………….. 29

2-7) داشبورد عملکرد………………………………………………………………………………………………. 30

2-8) برخی از مزایای داشبورد عملکرد………………………………………………………………………….. 31

2-9) تفاوتهای داشبورد عملکرد و اسکورکارد…………………………………………………………………. 32

2-10) مراحل استقرار داشبورد در یک سازمان…………………………………………………………………. 34

2-11) انواع دانش……………………………………………………………………………………………………. 36

2-12) مدیریت دانش………………………………………………………………………………………………… 38

2-13) اهداف مدیریت دانش………………………………………………………………………………………. 39

2-14) فرآیندهای مدیریت دانش………………………………………………………………………………….. 40

2-15) ادغام دانش در سازمان………………………………………………………………………………………   42

2-16) بکارگیری دانش در سازمان……………………………………………………………………………….. 43

2-17) تمایز بین کانالهای رسمی و غیر رسمی در انتقال دانش……………………………………………… 46

2-18) پیشینه ادبیاتی تحقیق………………………………………………………………………………………… 48

2-18-1) تحقیقات خارجی………………………………………………………………………………………… 48

2-18-2) تحقیقات داخلی………………………………………………………………………………………….. 56

فصل سوم: روش تحقیق………………………………………………………………………………………… 63

3-1) مقدمه…………………………………………………………………………………………………………….. 64

3-2) روش تحقیق……………………………………………………………………………………………………. 64

3-3) جامعه آماری…………………………………………………………………………………………………… 64

3-4) روش نمونه گیری……………………………………………………………………………………………… 65

3-5) روش و ابزار گردآوری اطلاعات…………………………………………………………………………… 66

3-5-1) روش کتابخانه ای………………………………………………………………………………………….. 67

3-5-2) روش میدانی………………………………………………………………………………………………… 67

3-6) روایی و پایایی پرسشنامه…………………………………………………………………………………….. 71

3-6-1) روایی………………………………………………………………………………………………………… 71

3-6-2) پایایی………………………………………………………………………………………………………… 72

3-7) روش تجزیه و تحلیل اطلاعات……………………………………………………………………………… 74

فصل چهارم: تجزیه و تحلیل داده ها………………………………………………………………………. 75

4-1) مقدمه…………………………………………………………………………………………………………….. 76

4-2) توصیف متغیرهای جمعیت شناختی تحقیق……………………………………………………………….. 77

4-3) توصیف متغیرهای تحقیق…………………………………………………………………………………….. 81

4-4) بررسی نرمال بودن داده ها…………………………………………………………………………………… 86

فصل پنجم: نتیجه گیری و پیشنهاد ها………………………………………………………………………. 92

5-1) مقدمه…………………………………………………………………………………………………………….. 93

5-2) نتایج تجزیه و تحلیل………………………………………………………………………………………….. 93

5-2-1) آمار توصیفی……………………………………………………………………………………………….. 93

5-2-2) آمار استنباطی………………………………………………………………………………………………. 94

5-3)پیشنهاد کاربردی……………………………………………………………………………………………….. 96

5-4) محدودیتهای تحقیق…………………………………………………………………………………………… 97

5-5) پیشنهاد هایی برای تحقیقات آینده…………………………………………………………………………. 97

منابع و پیوست……………………………………………………………………………………………………… 98

منابع…………………………………………………………………………………………………………………….. 99

پیوست 1: پرسشنامه …………………………………………………………………………………………………. 104

پیوست 2: آلفای پرسشنامه …………………………………………………………………………………………. 108

پیوست 3: خروجی داده ها ………………………………………………………………………………………… 111

پیوست 4: خروجی نرم افزار……………………………………………………………………………………….. 113

چکیده انگلیسی……………………………………………………………………………………………………….. 137

 

 

اشکال…………………………………………………………………………………………………………………. صفحه

شکل 1-1) هرم داشبورد عملکرد…………………………………………………………………………………. 7

شکل 2-1) مدل سیک و تاتل……………………………………………………………………………………… 20

شکل 2-2) ماتریس عملکرد……………………………………………………………………………………….. 22

شکل 2-3) هرم عملکرد…………………………………………………………………………………………….. 24

شکل 2-4) تحلیل ذینفعان………………………………………………………………………………………….. 26

شکل 2-5) چارچوب مدوری و استیل……………………………………………………………………………. 28

شکل 2-6) سیستم داشبورد مدیریتی……………………………………………………………………………… 35

شکل 2-7) مقایسه دانش صریح و دانش ضمنی………………………………………………………………… 38

شکل شماره 2-8) مدل مفهومی چون و همکاران………………………………………………………………. 50

شکل 2-9) مدل مفهومی چن و همکاران………………………………………………………………………… 53

شکل 2-10) طبقه بندی دانش از دیدگاه اسپرانگ ……………………………………………………………. 55

شکل 2-11) مدل موسی خانی و همکاران………………………………………………………………………. 56

شکل 2-12) مدل مفهومی باقری…………………………………………………………………………………… 60

شکل 2-13) مدل ابطحی …………………………………………………………………………………………… 62

فرمول ها…………………………………………………………………………………………………………….. صفحه

فرمول 3-1) فرمول کوکران………………………………………………………………………………………… 66

فرمول 3-2) فرمول آلفای کرونباخ………………………………………………………………………………… 73

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

جدول ها…………………………………………………………………………………………………………….. صفحه

جدول 3-1) سوالهای پرسشنامه……………………………………………………………………………………. 68

جدول 3-2) میزان آلفای متغیرها…………………………………………………………………………………… 73

جدول 4-1) توصیف جنسیت ……………………………………………………………………………………… 77

جدول 4-2) توصیف سن پاسخ دهندگان ……………………………………………………………………….. 78

جدول 4-3) توصیف تحصیلات پاسخ دهندگان……………………………………………………………….. 79

جدول 4-4)توصیف سابقه کار ……………………………………………………………………………………. 80

جدول 4-5) توصیف متغیر فردی………………………………………………………………………………….. 81

جدول 4-6) توصیف متغیر گروهی……………………………………………………………………………….. 82

جدول 4-7) توصیف متغیر سازمانی………………………………………………………………………………. 83

جدول 4-8) توصیف متغیرساختاری………………………………………………………………………………. 84

جدول 4-9) توصیف متغیر کاربرد دانش ……………………………………………………………………….. 85

جدول 4-10) آزمون کولموگراف – اسمیرنف…………………………………………………………………. 81

جدول 4-11) آزمون تی کاربرد دانش…………………………………………………………………………… 87

جدول 4-12) آزمون تی عوامل فردی…………………………………………………………………………….. 88

جدول 4-13) آزمون تی عوامل گروهی………………………………………………………………………….. 89

جدول 4-14) آزمون تی متغیر بهینه سازی فرآیند سازمانی…………………………………………………… 90

جدول 4-15) آزمون تی متغیر بهینه سازی عوامل ساختاری………………………………………………….. 91

 

ارها:                                    

نمودار 3-1) سوالهای پرسشنامه……………………………………………………………………………………. 68

نمودار 3-2) میزان آلفای متغیرها………………………………………………………………………………….. 73

نمودار 4-1) توصیف جنسیت ……………………………………………………………………………………… 77

نمودار 4-2) توصیف سن پاسخ دهندگان ………………………………………………………………………. 78

نمودار 4-3) توصیف تحصیلات پاسخ دهندگان……………………………………………………………….. 79

نمودار 4-4)توصیف سابقه کار ……………………………………………………………………………………. 80

نمودار 4-5) توصیف متغیر فردی………………………………………………………………………………….. 81

نمودار 4-6) توصیف متغیر گروهی……………………………………………………………………………….. 82

نمودار 4-7) توصیف متغیر سازمانی………………………………………………………………………………. 83

نمودار 4-8) توصیف متغیرساختاری………………………………………………………………………………. 84

نمودار 4-9) توصیف متغیر کاربرد دانش ……………………………………………………………………….. 85

 

چکیده:

در عصر کنونی، تحولات شگرف دانش مدیریت وجود نظام ارزیابی را اجتناب ناپذیر کرده است؛ به گونه‌ای که فقدان ارزیابی در ابعاد مختلف سازمان اعم از ارزیابی استفاده از منابع و امکانات، کارکنان، اهداف و استراتژی‌ها، یکی از علائم بیماری سازمان قلمداد می‌شود. داشبورد عملکرد یکی از موارد اندازه گیری عملکرد در سازمانها می باشد که تا حدودی ناشناخته مانده است. هدف این تحقیق بررسی تاثیر بکارگیری داشبورد عملکرد بر کاربرد دانش است. این تحقیق از نوع تحقیقات کاربردی است . جامعه آماری کارکنان بخش بهداشت و درمان سازمان تامین اجتماعی استان قم می باشد. نمونه از طریق فرمول کوکران انتخاب شد. داده ها از طریق پرسشنامه جمع آوری شد و از طریق آزمون تی تک نمونه ای مورد بررسی و سنجش قرار گرفت. نتایج نشان داد که داشبورد عملکرد بر تمامی ابعاد موثر است.

واژه های کلیدی:  داشبورد عملکرد، کاربرد دانش، سازمان تامین اجتماعی

 

فصل اول: 

کلیات تحقیق
 

 

مقدمه:
ارزیابی عملکرد سازمانی به چگونگی انجام ماموریتها و وظایف و فعالیت های سازمانی و نتایج حاصله از انجام آنهااطلاق می گردد. ارزیابی به فرایند پیچیده سنجش، ارزش گذاری و قضاوت در خصوص عملکرد اطلاق می شود. ارزیابی و اندازه گیری عملکرد در بخش های دولتی تلاشی است سیستماتیک برای دانستن اینکه خدمات دولتی تا چه حد جوابگوی نیازهای مردم بوده و توانایی دولت در برآورده نمودن آن تا چه اندازه است.

در عصر کنونی، تحولات شگرف دانش مدیریت وجود نظام ارزیابی را اجتناب ناپذیر کرده است؛ به گونه‌ای که فقدان ارزیابی در ابعاد مختلف سازمان اعم از ارزیابی استفاده از منابع و امکانات، کارکنان، اهداف و استراتژی‌ها، یکی از علائم بیماری سازمان قلمداد می‌شود.  هر سازمان به منظور آگاهی از میزان مطلوبیت و کیفیت فعالیت‌های خود به ویژه در محیط‌های پیچیده پویا، نیاز مبرم به نظام ارزیابی دارد. از سوی دیگر نبود نظام ارزیابی و کنترل در یک سیستم به مبنای عدم برقراری ارتباط با محیط درون و برون سازمانی تلقی می‌شود که پیامد آن کهولت و در نهایت مرگ سازمان است. صاحبنظران و محققان معتقدند عملکرد، موضوعی اصلی در تمامی تجزیه و تحلیل‌های سازمانی است و مشکل بتوان سازمانی را تصور کرد که مشمول ارزیابی و اندازه‌گیری عملکرد نباشد (الهی، 1378).

فصل اول تحقیق در برگیرنده کلیات تحقیق است. این کلیات شامل بیان مسئله، اهمیت و ضرورت تحقیق، اهداف، فرضیه ها و تعریف مفهومی و عملیاتی تحقیق می باشد.

بیان مسئله:
امروزه مدیران به ارزش و تاثیر ابزارهای گزارش گیری هوشمند در ارتقای سطح سازمانی خویش پی برده اند، اما به ندرت به فکر استفاده از آن به عنوان بخشی از چرخه یادگیری در بعد فردی – گروهی و سازمانی افتاده اند. برای مثال مدیران ممکن است استفاده از داشبورد عملکرد را به عنوان ابزاری جدید در گزارش گیری و حتی ارزیابی سیستم استفاده کنند ولی کماکان به شاخص های داده های آماری استناد می کنند. مدیران سازمانی نمی توانند به این سوال که آیا می شود از ابزاری با این دامنه و گستردگی عملیاتی در جهت افزایش معیارهای فردی و گروهی استفاده کرد و بهره جست ، جوابی ارایه دهند.هر چند در عالم واقع تعیین و ارتقای شاخص هایی همچون مهارت کارکنان ،انعطاف ، وفاداری ، اشتیاق، ترویج کارگروهی ، شناسایی نواقص و حرکت در جهت رفع آن و تقویت قابلیت های بالفعل و بالقوه سازمانی و ترویج آنها در سطح فردی ، گروهی، سازمانی ، به سادگی امکان پذیرنیست اما همگی موارد ذکر شده  در ایجاد محیطی شفاف و پویا در سازمان نقشی انکار ناپذیر دارند( رحیمی، 1385).

در همین راستا استفاده از روش های نوین و هوشمند گزارش گیری و ایجاد دانش از داده های خام موجود در پایگاه داده ها نسبت به سال های گذشته به مراتب پیشرفت نموده است. امروزه در بسیاری از سازمان ها و شرکت های موجود در ایران استفاده از ابزار های سیستماتیکی همچون کارت های امتیاز دهی متوازن ، داشبورد عملکرد ، داده کاوی به شدت رو به فزونی گذاشته است .نیاز به روش های نوین و ارتقای روش های سنتی ارزیابی و یادگیری سازمانی  امری بدیهی و غیرقابل خدشه است.در این میان داشبورد عملکرد با توجه به اهداف مورد نظر در طراحی می تواند ابزاری مناسب در جهت نیل به موارد ذکر شده به شمار آید. داشبورد عملکرد دارای ویژگی های منحصربه فردی است که می تواند  در زمینه تصمیم گیری مدیریتی به شکل کارایی مورد استفاده قرار گیرد(کریمی، 1385).

داشبورد عملکرد یک سیستم اطلاعاتی اجرایی است که معیارهای مالی و غیرمالیرا به عنوان شاخصهای پیاده سازی موفق استراتژی جمع آوری می کند و به کارکنان سازمان کمک می کند کهنتایج اجراهای آزمایشی را با بکارگیری معیارهای کلیدی مورد سنجش قرار دهند. وظیفه اصلیداشبوردهای سازمانی ارائه بهنگام اطلاعات مورد نیاز به افراد مربوط برای مدیریت دانش و واکنش سریع به تغییرات است( کدیور و دلگشا، 1386).

از مهمترین ویژگی های داشبورد عملکرد که می تواند در زمینه ارتقای سازمانی نقش اساسی بازی کند، می توان به موارد ذیل اشاره کرد( قنبری، 1388؛ خلیلی و همکاران،