1-4 جنبه جدید بودن و نوآوری در تحقیق………………………………………………………………………………………8
1-5 اهداف مشخص تحقیق …………………………………………………………………………………………………………..9
1-6 استفادهکنندگان تحقیق ……………………………………………………………………………………………………………9
1-7 فرضیههای تحقیق…………………………………………………………………………………………………………………10
1-8 تعریف مفهومی و عملیاتی متغییرها ………………………………………………………………………………………10
1-9 مدل مفهومی تحقیق ……………………………………………………………………………………………………………15
1-10 قلمرو تحقیق…………………………………………………………………………………………………………………….16
فصل دوم: مبانی نظری و پیشینه تحقیق
2-1 مقدمه ………………………………………………………………………………………………………………………………..19
2-2 مبانی نظری………………………………………………………………………………………………………………………….19
2-2-1 فناوری اطلاعات …………………………………………………………………………………………………19
2-2-1-1 تعاریف و مفهومسازی………………………………………………………………………….19
2-2-1-2 تاریخچه و سیر تحول فناوری اطلاعات …………………………………………………21
2-2-1-3 سیستمهای کاربردی فناوری اطلاعات در سازمان …………………………………….24
2-2-1-4 ابعاد فناوری اطلاعات…………………………………………………………………………..24
2-2-1-5 کاربردهای فناوری اطلاعات در مدیریت ………………………………………………..25
2-2-1-6 ضرورت فناوری اطلاعات ……………………………………………………………………26
2-2-1-7 اثربخشی فناوری اطلاعات…………………………………………………………………….26
2-2-2 مدیریت ارتباط با مشتری الکترونیکی……………………………………………………………………..31
2-2-2-1 تعاریف و مفهومسازی …………………………………………………………………………31
2-2-2-2 اهداف مدیریت ارتباط با مشتری الکترونیکی ………………………………………….36
2-2-2-3 انواع مدیریت ارتباط با مشتری الکترونیکی …………………………………………….36
2-2-2-4 مزایای استفاده از مدیریت ارتباط با مشتری الکترونیکی ……………………………37
2-2-2-5 تاثیر بهبود کسب و کارهای اینترنتی ……………………………………………………….39
2-2-2-6 مراحل پیاده سازی مدیریت ارتباط با مشتری الکترونیکی …………………………40
2-2-2-7 پیاده سازی مدیریت ارتباط با مشتری الکترونیکی ……………………………………40
2-2-3 تجارت الکترونیک ………………………………………………………………………………………………63
2-2-3-1 تعاریف و مفهوم سازی ………………………………………………………………………..63
2-2-3-2 مفهوم رقابت در اقتصاد دیجیتالی ………………………………………………………….66
2-2-3-3 منافع تجارت الکترونیک برای مشتریان…………………………………………………..66
2-2-3-4 مزایای تجارت الکترونیک ……………………………………………………………………66
2-2-3-5 محدودیتهای فنی تجارت الکترونیک …………………………………………………….68
2-2-3-6 طبقهبندی تجارت الکترونیک ……………………………………………………………….69
2-2-3-7 فرآیندهای اساسی تجارت الکترونیک ……………………………………………………73
2-2-4 مدیریت زنجیره تامین ………………………………………………………………………………………… 
78
2-2-4-1 تعاریف و مفهوم سازی ……………………………………………………………………….78
2-2-4-2 سیستمهای مدیریت زنجیره تامین …………………………………………………………81
2-2-4-3 ارزش تجاری سیستمهای مدیریت زنجیره تامین …………………………………….84
2-2-4-4 پنج عملکرد برای مدیریت زنجیره تامین ……………………………………………….84
2-2-4-5 دلایل و ضرورتهای مدیریت زنجیره تامین …………………………………………….86
2-2-4-6 مدیریت زنجیره تامین با استفاده از عامل ها و پیدایشها…………………………..87
2-2-4-7 تدارک الکترونیک ……………………………………………………………………………….87
2-2-5 یکپارچگی درونی ………………………………………………………………………………………………..97
2-2-5-1 تعاریف و مفهوم سازی ………………………………………………………………………..97
2-2-5-2 یکپارچگی فرآیند کسب و کار ……………………………………………………………103
2-2-5-3 سلسله مراتب یکپارچگی…………………………………………………………………….103
2-2-5-4 درجات مختلف یکپارچگی ………………………………………………………………..105
2-2-5-5 خصوصیات سیستمهای یکپارچه …………………………………………………………106
2-2-5-6 انواع یکپارچه سازی ……………………………………………………………………….. 107
2-2-5-7 سطوح یکپارچگی …………………………………………………………………………….107
2-2-6 مهارتها و شایستگی های مدیریتی ………………………………………………………………………114
2-2-6-1 تعاریف و مفهوم سازی ……………………………………………………………………..114
2-2-6-2 انواع مهارتهای مدیریتی ……………………………………………………………………..116
2-2-6-3 خوشه های شایستگی مدیران ……………………………………………………………..119
2-2-7 حمایت شریک …………………………………………………………………………………………………120
2-2-7-1 تعاریف و مفهوم سازی ……………………………………………………………………..120
2-2-7-2 انواع استراتژیهای همکاری در زنجیرههای تامین الکترونیکی……………………121
2-2-7-3 منافع همکاری همه جانبه شرکا در زنجیره تامین الکترونیکی ………………….122
2-2-7-4 مبانی تدوین مدلهای همکاری ………………………………………………………….122
2-2-7-5 همکاری در زنجیره تامین ………………………………………………………………….123
2-2-8 رقابت ……………………………………………………………………………………………………………..124
2-2-8-1 تعاریف و مفهومسازی ………………………………………………………………………124
2-2-8-2 توانمندیهای رقابتی …………………………………………………………………………..125
2-2-8-3 رقابت پذیری …………………………………………………………………………………..127
2-2-8-4 مزیت رقابتی ……………………………………………………………………………………127
2-2-8-5 مزیت رقابتی پایدار در بازارها ……………………………………………………………130
2-2-8-6 نقش فناوری اطلاعات در پایدارسازی …………………………………………………131
2-2-8-7 دستیابی به تناسب استراتژیک …………………………………………………………….132
2-2-9 پیشرفت عملکرد ………………………………………………………………………………………………133
2-2-9-1 تعاریف و مفهومسازی ……………………………………………………………………….133
2-2-9-2 تعیین عملکرد زنجیره تامین در سطوح سه گانه …………………………………….135
2-2-9-3 مدیریت عملکرد ……………………………………………………………………………….137
2-2-9-4 عملکرد زنجیره تامین ………………………………………………………………………..139
2-2-9-5 نقش الگوبرداری در زنجیره تامین ………………………………………………………140
2-2-9-6 اندازهگیره عملکرد زنجیره تامین …………………………………………………………140
2-3 پیشینه تحقیق ……………………………………………………………………………………………………………………142
2-4 جمع بندی ……………………………………………………………………………………………………………………….146
فصل سوم: روش شناسی پژوهش
3-1مقدمه………………………………………………………………………………………………………………………………..149
3-2 روش پژوهش ………………………………………………………………………………………………………………….149
3-3 روش نمونهگیری و حجم نمونه …………………………………………………………………………………………150
3-4 روشها و ابزار گردآوری داده ها …………………………………………………………………………………………..151
3-5 نحوه امتیاز بندی پرسشنامه ………………………………………………………………………………………………..152
3-6 روایی و پایایی پرسشنامه ……………………………………………………………………………………………………152
3-7 روشها و ابزار تجزیه و تحلیل دادهها …………………………………………………………………………………..154
فصل چهارم: تجزیه و تحلیل داده
4-1 مقدمه……………………………………………………………………………………………………………………………….161
4-2 تحلیل توصیفی دادهها ……………………………………………………………………………………………………….161
4-3 آزمون فرضیات …………………………………………………………………………………………………………………166
4-4 تحلیل عاملی تائیدی هر یک از متغییرها ………………………………………………………………………………170
4-5 تحلیل مسیر ……………………………………………………………………………………………………………………..173
فصل پنجم : نتیجهگیری و ارائه پیشنهادات
5-1 مقدمه ……………………………………………………………………………………………………………………………..183
5-2 نتایج و دستاوردهای حاصل از پژوهش………………………………………………………………………………..183
5-3 پیشنهادات برگرفته از نتایج پژوهش ……………………………………………………………………………………186
5-4 پیشنهادات برای تحقیقات آتی…………………………………………………………………………………………… 188
5-5 موانع پژوهش …………………………………………………………………………………………………………………..189
منابع فارسی …………………………………………………………………………………………………………………………….190
منابع انگلیسی ………………………………………………………………………………………………………………………….197
فهرست جداول :
عنوان شماره صفحه
جدول1-1 : مقایسه دیدگاه های مختلف در رابطه با متغییرهای تحقیق…………………………………………………7
جدول1-2 : جدول تعیین متغییرهای تحقیق……………………………………………………………………………………16
جدول2-1 : تعاریف فناوری اطلاعات………………………………………………………………………………………….20
جدول2-2 :مزایای E-CRMاز دیدگاه ژیوگاس و کیرسی…………………………………………………………………38
جدول2-3 : ماتریس کاربرد ابزارهای فناوری اطلاعات درE-CRM …………………………………………………42
جدول2-4 : ماتریس کاربرد ابزارها در نقاط مختلف………………………………………………………………………..42
جدول2-5 :رابطه بازاریابی سنتی،CRMوE-CRM ………………………………………………………………………..55
جدول2-6 : تجارت الکترونیک:سیستمها و برنامه های کاربردی………………………………………………………..71
جدول2-7 : برنامه های کاربردی تجارت الکترونیک……………………………………………………………………….77
جدول2-8 : منافع تجارت الکترونیک…………………………………………………………………………………………….78 جدول2-9 : محدودیتهای تجارت الکترونیک و رتبه بندی آنها…………………………………………………………78
جدول2-10 : عناصر یکپارچه سازی سازمان………………………………………………………………………………..104
جدول2-11 : چارچوب یکپارچه سازی سازمان…………………………………………………………………………..108
جدول2-12 : مزایا و معایب ابزارهای یکپارچه سازی……………………………………………………………………113
جدول2-13 : شاخص های عملکردی زنجیره تامین……………………………………………………………………..134
جدول2-14 : چارچوب پیشنهادی برای شاخصهای ارزیابی عملکرد زنجیره تامین…………………………….136
جدول2-15 :ابعاد نه گانه برای تحلیل مدیریت عملکرد…………………………………………………………………138
جدول2-16 : شاخص های ارزیابی عملکرد………………………………………………………………………………..13
جدول3-1 : دسته بندی سوالات پرسشنامه…………………………………………………………………………………..152
جدول3-2 : نتایج آلفای کرونباخ ……………………………………………………………………………………………….154
جدول4-1 : وضعیت افراد پاسخ دهنده از نظر جنسیت………………………………………………………………….161
جدول4-2 : وضعیت سن افراد…………………………………………………………………………………………………..162
جدول4-3 : وضعیت تاهل افراد…………………………………………………………………………………………………163
جدول4-4 : وضعیت تحصیل افراد……………………………………………………………………………………………..164
جدول4-5 : میزان سنوات خدمت………………………………………………………………………………………………165
جدول4-6 : نرمال بودن داده ها………………………………………………………………………………………………….16
جدول4-7 : همبستگی مدیریت ارتباط با مشتری الکترونیکی و یکپارچه سازی درونی………………………167
جدول4-8 : همبستگی مدیریت ارتباط با مشتری الکترونیکی و مهارتهای مدیریتی……………………………167
جدول4-9 : همبستگی مدیریت ارتباط با مشتری الکترونیکی و حمایت شریک………………………………..168
جدول4-10 : همبستگی تجارت الکترونیک و یکپارچگی درونی…………………………………………………….168
جدول4-11 : همبستگی تجارت الکترونیک و مهارتهای مدیریتی……………………………………………………169
جدول4-12 : همبستگی تجارت الکترونیک و حمایت شریک………………………………………………………..169
جدول4-13 : همبستگی ابعاد مدیریت زنجیره تامین و پیشرفت عملکرد………………………………………….170
جدول4-14 :شاخص برازش مدل ایران ایر………………………………………………………………………………….175
جدول4-15 :شاخص برازش مدل ترکیش …………………………………………………………………………………..177
جدول4-16 : شاخص برازش مدل تلفیقی……………………………………………………………………………………179
جدول4-17 : بررسی فرضیات پژوهش با استفاده از مدل تحلیل مسیر شرکت ایران ایر……………………..179
جدول4-18 : بررسی فرضیات پژوهش با استفاده از مدل تحلیل مسیر شرکت ترکیش ……………………….180
جدول4-19 : بررسی فرضیات پژوهش با استفاده از مدل تحلیل مسیر تلفیقی دو شرکت……………………181
فهرست شکلها :
عنوان شماره صفحه
شکل1-1 :مدل مفهومی پژوهش……………………………………………………………………………………………………15
شکل2-1 : سیر تحول فناوری اطلاعات…………………………………………………………………………………………23
شکل2-2 : تمهیدات لازم قبل از پیاده سازی مدیریت ارتباط با مشتری الکترونیکی……………………………..43
شکل2-3 : کارکردها و منافع کلیدیE-CRM………………………………………………………………………………….53
شکل2-4 : ابعاد مختلف مدیریت ارتباط با مشتری …………………………………………………………………………63
شکل2-5 : دیدگاه نافع تجارت الکترونیک ……………………………………………………………………………………..68
شکل2-6 : نه جز کلیدی، معماری فرآیند تجارت الکترونیک…………………………………………………………….74
شکل2-7:عوامل تاثیرگذار بر رشد تجارت الکترونیکی……………………………………………………………………..76
شکل2-8 :خانه مدیریت زنجیره تامین……………………………………………………………………………………………83
شکل2-9 : هدف اصلی زنجیره تامین و چگونگی حصول آن……………………………………………………………89
شکل2-10 : عوامل موثر در مدیریت موفق زنجیره تامین………………………………………………………………….90
شکل2-11 : الگوی ایجاد تناسب بین استراتژیهای رقابتی و کارکردی………………………………………………..92
شکل2-12 : دو ستون اساسی مدیریت زنجیره تامین………………………………………………………………………..98
شکل2-13 : الزامات جدید مزیت رقابتی پایدار……………………………………………………………………………..131
شکل2-14 :شاخصهای عملکردی زنجیره تامین در سطوح سه گانه………………………………………………….135
شکل4-1 : مدل اندازه گیری مدیریت ارتباط با مشتری الکترونیکی………………………………………………….170
شکل4-2 : مدل اندازه گیری تجارت الکترونیک……………………………………………………………………………171
شکل4-3 : مدل اندازه گیری یکپارچگی درونی…………………………………………………………………………….171
شکل4-4 : مدل اندازه گیری مهارهای مدیریتی……………………………………………………………………………..172
شکل4-5 : مدل اندازه گیری حمایت شریک…………………………………………………………………………………172
شکل 4-6 : مدل اندازهگیری پیشرفت عملکرد زنجیره تامین …………………………………………………………..173
شکل4-7 : تحلیل مسیر مدل ایران ایر………………………………………………………………………………………….174
شکل4-8 : تحلیل مسیر مدل ترکیش……………………………………………………………………………………………176
شکل4-9 : تحلیل مسیر مدل تلفیقی دو شرکت هواپیمایی………………………………………………………………178
نمودارها:
عنوان شماره صفحه
4-1 نمودار جنسیت…………………………………………………………………………………………………………………..161
4-2 نمودار وضعیت سن……………………………………………………………………………………………………………162
4-3 نمودار وضعیت تاهل…………………………………………………………………………………………………………..163
4-4 نمودار تحصیلات……………………………………………………………………………………………………………….164
4-5 نمودار سنوات خدمت…………………………………………………………………………………………………………165
پیوستها:
عنوان شماره صفحه
ضمیمه شماره یک:پرسشنامه……………………………………………………………………………………………………….212
ضمیمه شماره دو:خروجی نرم افزار……………………………………………………………………………………………..217
چکیده :
پیشرفتهای گوناگون در توانمندیهای فناوری اطلاعات،چهره صنعت را نسبت به گذشته به سرعت متحول ساخته است.اتخاذ و اجرای فناوری اطلاعات یکی از روشهایی است که شخصیت رقابتی متمایزی به شرکتها و زنجیره تامین اعمال مینماید،پذیرش فناوری اطلاعات و اجرای کارامد آن میتواند توزیع سریع و دقیق اطلاعات و بکارگیری سیستمهای اطلاعاتی را بهبود بخشد و باعث افزایش کارایی و پیشرفت عملکرد زنجیره تامین گردد.مدیریت زنجیره تامین برای شرکتهای مدرن به راه مهمی در گرفتن امتیاز رقابتی تبدیل شده و فناوری اطلاعات بنحو گستردهای به توسعه آن کمک میکند و لازمه اداره موثر زنجیره های تامین پیچیده امروزی است.ارزش فناوری اطلاعات زمانی آشکار میشود که در محیطهای رقابتی و غیر قابل پیش بینی اطلاعات صحیح،لازم و به موقع را ارائه میدهد. هدف اصلی از این پژوهش طراحی مدل مفهومی مطالعه تاثیر و کاربرد فناوری اطلاعات در مدیریت زنجیره تامین در شرایط رقابتی میباشد.این مدل شامل متغییرهای مستقل مدیریت ارتباط با مشتری الکترونیکی و تجارت الکترونیک بر متغییرهای وابسته یکپارچگیدرونی،مهارتهای مدیریتی و حمایت شریک و تاثیر آنها بر پیشرفت عملکرد در شرایط رقابتی است.پژوهش حاضر از نظر هدف کاربردی و از نظر نوع گردآوری دادهها توصیفی-پیمایشی میباشد.جامعه آماری شامل کارکنان شرکتهای هواپیمایی ترکیش و ایران ایر به تعداد 105 نفر در شهر کرمانشاه میباشد که با استفاده از فرمول کوکران یک نمونه به حجم 83 نفر انتخاب و پس از توزیع پرسشنامه 79 مورد بصورت صحیح برگردانیده شد.برای آزمون فرضیات از پرسشنامه استاندارد با طیف لیکرت پنج گزینهای استفاده شده است که روایی محتوای آن توسط اساتید و کارشناسان تائید شده و پایایی آن با آلفای کرونباخ محاسبه گردیده که94 %میباشد،پژوهش حاضر شامل نه فرضیه میباشد که پس از جمع آوری اطلاعات با استفاده از نرمافزارهایSPSS وAMOSمورد تجزیه و تحلیل قرار گرفتهاند که مدل تحلیل مسیر تلفیقی دو شرکت هواپیمایی نشان دهنده وجود رابطه مثبت و معنی دار بین مدیریت ارتباط با مشتری الکترونیکی و حمایت شریک،تجارت الکترونیک بریکپارچگی درونی،مهارتهای مدیریتی و حمایت شریک ومهارتهای مدیریتی بر پیشرفت عملکرد و همچنین حمایت شریک برپیشرفت عملکرد و عدم وجود رابطه مثبت و معنیدار بین مدیریت ارتباط با مشتری الکترونیکی بر یکپارچگیدرونی و مهارتهای مدیریتی و یکپارچگی درونی برپیشرفت عملکرد میباشد.
واژه های کلیدی: فناوری اطلاعات،مدیریت زنجیره تامین،پیشرفت عملکرد،شرایط رقابتی،شرکتهای هواپیمایی ترکیش و ایرانایر.
فصل اول:
کلیات پژوهش
مقدمه
انتخاب فناوری اطلاعات[1]در طول یک زنجیره تأمین[2]بطور فزآیندهای به یک ضرورت برای بهتر کردن عملکرد زنجیره تأمین تبدیل شده است(لایودیگران،2000)[3].مدیریت زنجیره تأمین[4] بر جریانهای مؤثر و سودمند فاکتورهای فیزیکی و اطلاعاتی که هر دو در برآورده کردن سودآور نیازهای مشتری مؤثر هستند،تأکید دارد(استیونز،1989)[5].مدیریت زنجیره تأمین که در شکل جدید خود شامل بخشهایی از تجارت الکترونیک و یکی از شاخههای جدید مدیریت است که روز به روز در حال توسعه و پیشرفت میباشد و در جستجوی راههایی برای کاهش چرخه تولید محصول و خدمت مطلوب است،مدیریت زنجیره تأمین جدیدترین پیشرفتهای علم مدیریت و فناوری را مورد استفاده قرارمیدهد،نتیجه این مسئله پیدایش سازمانهای مجازی،کاهش قابل ملاحظه قیمتها، افزایش کارایی، افزایش چشمگیر سود،پیشرفت عملکرد کلی سازمان و ارتقاء ارائه خدمت به مشتری بوده است(اخشابی،1390).
امروزه SCM از موقعیت جنبی و کمک کننده رخت بربسته و به عنصر استراتژیک شناخته شده ای تبدیل شده که میتواند تأثیر مثبت و ملموسی روی فعالیت های سازمان بگذارد(لانسیونی،2008)[6].برای مدیریت مؤثر و سودمند یک زنجیره تأمین و بدست آوردن یک امتیاز رقابتی،بکارگیریIT به نحو فزآیندهای دارای اهمیت شده است.اطلاعات کلیدSCM موفق است زیرا هیچ محصولی یا خدمتی به جریان نمیافتد تا زمانیکه اطلاعات به جریان نیفتد(اخشابی،1390).
در محیط کارIT نقش مهمی در عملکرد مؤسسه بازی میکند،IT جریان اطلاعاتی را در اختیار قرارمیدهد که زنجیره تأمین را مقاومتر و انعطاف پذیرتر میسازد بدون اینکه بازدهی آنرا تضعیف کند(بایراکتار، 2009)[7].چرا که یکپارچگیITیکپارچگی زنجیرهتأمین و انعطافپذیری را بدنبال دارد(اریک و دیگران،2010)[8].امروزه زنجیره تأمین در رأس فعالیتهای سازمانی قرارگرفته و از آنجا کهIT عنصری مهم در SCM است، بنابراین مطالعه تأثیر آن بر سازمانهای امروزی بسیار مهم است(شاوی کی،2003)[9].
1-2 بیان مسئله
بسیاری از سازمانهای امروزی در دنیا به سمت بزرگتر شدن و افزایش محیط فعال کسب و کارشان پیش میروند،از دلایل این امر پاسخگویی به نیازهای چندگانه مشتریان میباشد،مدیران سعی میکنند از طریق برآوردن نیازهای چند جانبه مشتریان آنها را به سازمانشان وفاداتر سازند(بالدوین جی و دیگران، 2000)[10].
میشل پورتر[11] فناوری اطلاعات را عامل اصلی در ارتقای موقعیت رقابتی بنگاه میداند و معتقد است که توسعه و تغییرات فناوری فینفسه دارای ارزش نیست،بلکه ارزش تغییرات از آنجا ناشی میشود که این تغییرات بر مزیتهای رقابتی شرکت ها مؤثر است.به عقیده اسکینز[12] تغییرات عمده در مدیریت بدلیل بوجود آمدن پیشرفت های فناوری است. فناوری جدید تهدیدات و فرصتهای جدیدی بوجود میآورد و تغییر در فناوری باعث تغییر در روش تجارت بنگاهها میگردد وسیستمهای سازمانی و اجتماعی را متحول میسازد و باعث ارتقای بهرهوری و توسعه اقتصادی میگردد و بر استانداردهای زندگی افزوده مزیت رقابتی را بالا میبرد.IT به سازمان این امکان را میدهد تا با کاهش هزینهها،حوزههای نفوذ خود را در بازار در سطح دنیا گسترده سازد و بتواند برای هر یک از مشتریان برنامه و تاکتیک مجزا و کاربردی اجرا نماید(کامرانی،1386: 16).لواری(2000) اعلام نمود که پذیرشIT در زنجیره تأمین باعث کاهش زمان چرخه، اثر شلاق چرمی[13] و نیز بهبود کانالهای توزیع میگردد(لواری[14]،2000).
اطلاعات یک نقش بهینه و پیشرو در تمام عملیات زنجیره تأمین بر عهده دارد،توسعهIT،روشهایی را که سازمانها از طریق مدیریت زنجیره تأمین به مزیت رقابتی[15] دست مییابند را تغییر داده است وسازمانها و شرکتهای موفق هموارهIT را جهت توسعه استراتژی های کسب و کار خود بکار گرفتهاند که تأثیر بسزایی بر کل زنجیرهتأمین دارد(شینگیوکیانگ و همکاران[16]،2001).ظهور فناوریهای نوین و ایجاد تحولات عظیم در بازارهای جهانی،مدیریت زنجیره تأمین را بیش از پیش ضروری ساخته است،به نحوی که سازمانهای مختلف جهت ایجاد و حفظ موقعیت رقابتی خود ناگزیر به استفاده ازSCM میباشد و از دلایل اهمیت SCM میتوان به:افزایش سرعت تغییر فناوری،جهانی شدن تجارت و تمایل به منبع یابی بیرونی اشاره کرد(غضنفری و فتح اله،1389 : 20).
به گفته چوبرا و میندل[17]((2001استراتژی رقابتی[18]در واقع در برگیرنده مجموعهای از نیازهای مشتری است که یک شرکت در جستجوی برآورده ساختن آنها از طریق محصولات خود میباشد،وجود تناسب و هماهنگی میان استراتژی رقابتی و استراتژی زنجیرهتأمین شرکت بسیار مهم است،زیرا در این صورت میان اولویتها و نیازهای مشتریان با قابلیتهای زنجیره تأمین تناسب منطقی بوجود خواهد آمد(حسن زاده و جعفریان،1389: 17.(در دنیای رقابتی امروز با توجه به ویژگیهای محیطهای جدید تولیدی و طبیعت مشتریان،SCM بعنوان یک رویکرد یکپارچه برای مدیریت مناسب جریان مواد و کالا،اطلاعات و جریانات مالی، توانایی پاسخگویی به این شرایط را دارا است.در این بینIT بعنوان بستر اساسی یکپارچهسازی[19] درونی وبیرونی سازمانها با مفهوم SCM در آمیخته است(غضنفری و فتح اله،1389: 340).
هدف اصلیSCM حداکثر نمودن مجموع ارزش ایجاد شده است که در شکل جدید خود شامل بخشهایی از تجارت و کسب و کار الکترونیک نیز میباشد که یکی از شاخههای نوظهور مدیریت است که روز به روز در حال پیشرفت و تکامل است و بدنبال راههایی برای کاهش هر چه بیشتر سیکل تولید محصول و خدمات مورد نظر است و در این راه جدیدترین پیشرفتهای علم مدیریت و فناوری بهره میبرد، حاصل این امر ظهور سازمانهای مجازی،کاهش چشمگیر هزینهها، افزایش کارایی،افزایش قابل توجه سود،بهبود عملکرد کلی سازمان و ارتقاء سطح خدمت دهی به مشتریان بوده است.یکپارچگی فعالیتهای زنجیره تأمین با فناوریهایی که برای انجام این فعالیتها از آنها استفاده میشود،از ضروریات رقابتی اغلب سازمانها است.در این راستا سازمانها لازم است خود را با اتخاذ و اجرای فناوری زنجیره تأمین و تجارت الکترونیک هماهنگ سازند،در غیراین صورت نه تنها نفوذ به بازارهای جدید امکان پذیر نیست بلکه ممکن است سهم بازار خود را نتوانند حفظ نمایند(جعفرنژاد و عموزاد،230:1391).
IT به شرکای زنجیره تأمین[20] اجازه میدهد تا عملکردی به عنوان یک موجودیت واحد داشته باشند. رویکرد زنجیره تأمین در تحلیل فعالیتهای درون سازمانی ابزاری موثردر شناخت نقاط ضعف و قوت و تصمیمگیری در مورد هر یک از فعالیتها است.گسترش استفاده ازIT در فعالیتهای زنجیره تأمین، پتانسیل ایجاد ارزش در زنجیره را افزایش میدهد،امروزه رقابت بازار از رقابت اولیه بین شرکتها به رقابت بین زنجیره های تأمین تغییر پیدا کرده است و از رقابت بین محصولات به رقابت بین خدمات تغییر یافته است.IT وSCM موقعیتهای بزرگی را بوجود میآورد،از منابع کاربردی مستقیم گرفته تا خلق امتیازات استراتژیک،شرکتها همواره با بهرهگیری ازIT تجارتهای حیاتی را رهبری کرده و شبکههای بازاریابی حیاتی را بوجود میآورند.امروزه که عصر انفجار اطلاعات است اگر یک موسسه بتواند خود را با فناوری اطلاعات پیشرفته وفق دهد راز بقا و توسعه آن خواهد بود.تاثیری کهIT برSCM میگذارد آن را توانمند و کارا و اثربخشی آن را در کلیه سطوح افزایش میدهد که در نتیجه آن توانمندی در موقعیت رقابتی و بهبود عملکرد فرآیند زنجیره تأمین[21]و نهایتاً توسعه و پیشرفت را برای موسسه به دنبال خواهد داشت.
1-3 اهمیت و ضرورت انجام تحقیق
امروزه محیط کسب و کار بزرگ توسط عدم قطعیت و تنوع مشخص میشود،ثابت شده است که مهمترین عنصر استراتژیک برای ایجاد مزیت رقابتی در این محیطIT میباشد،ITبرای رقابت یعنی:کیفیت،قابلیت اعتماد و اطمینان،انعطافپذیری،خدمات به مشتریان،خدمات پس از فروش،مدیریت زنجیره تأمین و….که حصول این اهداف استراتژیک را تسهیل میکنند(تئودورو[22]،2006).
قلب یک سیستم زنجیره تأمین شامل سیستم پردازش سفارشات بوده که به عنوان ابزار ارتباطی بین مشتری و صنعت عمل کرده و باعث تحرک صنعت وSCM میگردد،در نتیجه هر قدر این سیستم ارتباطی بهینهتر داشته باشد زمان و هزینه عملیات در سیستم تأمین به حداقل رسیده و سود دهی یا مزیت رقابتی افزایش مییابد،به منظور افزایش سرعت تبادل اطلاعات و بهبود کیفیت آن امروزه بکارگیری سیستمهایIT یک امر مرسوم و در حال گسترش میباشد(نیلیپورطباطبایی و دیگران،1391).موفقیت خیلی از سازمانهای خصوصی و دولتی به توانایی آنها در ارائه خروجی های مصوب وابسته است،ارائه خدمات بهتر در یک طیف وسیع و با هزینهای پایین و انجام سریع آن(فارلی و کویستر[23]،2005.(بسیاری از شرکتها در کلاس جهانی خیلی از موفقیتهایشان را بهSCM نسبت میدهند یعنی آنچه که بطور وسیعی توسطIT حمایت میشود(ویز و هیگینز[24]،1993).
اتخاذ و اجرایIT یکی از روشهایی است که شخصیت رقابتی متمایزی به شرکتها و زنجیره تأمین اعمال مینماید،پذیرشIT و اجرای کارآمد آن میتواند همکاری بین اعضای زنجیره تأمین را ازطریق انتقال و توزیع سریع اطلاعات دقیق و بکارگیری سیستمهای اطلاعاتی بهبود بخشد و باعث افزایش کارایی زنجیره تأمین گردد(درودچی و نیکمهر،1386).در طول دو دهه اخیر مدیران شاهد یک دوره تغییرات شگرف بواسطه پیشرفت در فناوری،جهانی شدن بازارها و شرایط جدید اقتصادی سیاسی بودهاند.با افزایش تعداد رقبا،سازمانها مجبورند که سریعاً فرآیندهای درون سازمانی را برای باقی ماندن در صحنه رقابت بهبود بخشند،برنیازهای بیشتری تمرکز نموده و برای کاهش هزینههای زنجیرهتأمین و افزایش توان پاسخگویی در برابر خواستهای مشتریان،در طول کل زنجیره تأمین یکپارچگی ایجاد نمایند(غضنفری و فتحاله،340:1389).
جدول(1-1)مقایسه دیدگاههای مختلف در رابطه با متغیرهای تحقیق
