دانش آموزان، علی رغم وجود تکنولوژی و امکانات لازم می داند (میرکمالی، 1386: 183). ملکی (1376) صلاحیت معلم را در مجموعه شناخت ها، گرایش ها و مهارت هایی می داند که معلم با کسب آنها می تواند در جریان تعلیم و تربیت به پرورش جسمی، عقلی، عاطفی، اجتماعی و معنوی فراگیران کمک کند. از آنجا که مهمترین هدف هر سازمان آموزشی یادگیری دانش آموزان می باشد و از طرفی بیشترین روابط موجود در مدارس روابط بین معلمان و دانش آموزان است به اعتباری می توان گفت مسئولیت اصلی فرایند یاددهی – یادگیری و به طور کلی امر آموزش و پرورش دانش آموزان به عهده معلمان است (خالقیان، 1386). بر این اساس می توان بخشی از صلاحیت های معلمان را از طریق سنجش روابط انسانی مطلوب با دانش آموزان و در نتیجه تاثیر این فرآیند بر پیشرفت تحصیلی آنها سنجید.

محیط مشوق و حمایتگر در مدرسه و کلاسهایی که در آن احترام متقابل میان معلم و دانش آموزان برقرار و روابطی مبتنی بر همکاری و مشارکت میان دانش آموزان حاکم باشد، نه تنها رضایت و شادمانی دانش آموزان را تأمین می کند بلکه بر اساس یافته های فیشر و همکاران (1995) بین رفتار میان فردی معلم، پیشرفت تحصیلی و نگرش دانش آموزان به درس رابطه معناداری ایجاد می کند (بازرگان و صادقی، 1380). امروزه قدرت، عبارت از توانایی ایجاد ارتباط و نفوذ در دیگران است (آقایانس جواد،1372: 18). بارنارد می گوید، هر انسانی دارای اهدافی است که رسیدن به آن اهداف مستلزم همکاری افراد و بخشهای مختلف می باشد و این همکاری بدون وجود ارتباط و تماسهای مکرر غیر ممکن است. ارتباط وسیله اصلی زندگی انسانهاست. ارتباط در عین حال یک موضوع دربرگیرنده می باشد که همه ابعاد و جنبه های زندگی فردی، گروهی، سازمانی و اجتماعی انسانها را فرا می گیرد. نحوه و کیفیت برقراری ارتباط تأثیر بسزایی در حل مشکلات، موانع و تعارضات داخل سازمان و مسایل خارج از سازمان دارد. بسیاری از مشکلات، نارسایی ها و ناراحتی ها از طریق بحث، تبادل نظر و در جریان قرار دادن افراد قابل درک و کشف  می شود (میرکمالی،1386: 189). در واقع اهمیت ارتباطات سازمانی انکار ناپذیر است، زیرا مراحل و فرایندهای انجام کار را تسهیل و ترغیب کرده، تبادل مداوم اطلاعات بین کارکنان رده های مختلف سازمانی را امکان پذیر می سازد. بنابراین اگر ارتباطات مؤثر وجود نداشته باشد، تصمیم گیری کلیه افراد دچار اشکال شده، سوء تفاهم مرتباً زیادتر خواهد شد. به علاوه از طریق ارتباطات می توان دانش، آگاهی، انگیزش، تحقق اهداف فردی و گروهی، هماهنگی اعمال و اقدامات، بهداشت روانی افراد و محیط کار، بهتر شدن اوضاع آینده کارکنان و سازمان، رضایت شغلی و اداره بهتر سازمان توسط مدیر یا مدیران را تضمین یا حداقل تسهیل کرد. به تعبیر دیگر، اگر آدمی بر ارتباطات خود با دیگران، کنترل داشته باشد حتی هنگامی که احتمال موفقیت بسیار کم یا صفر باشد، می تواند نتایج مثبت و برجسته ای را به طور پیوسته به دست آورد (سرمد،1378: 125). مدیران و معلمین می توانند با رفتار و کردار خود مانند یک الگو نمونه باشند. کمتر دانش آموزی است که در تجربه و روابط مدرسه ای خود شیفته و تحت تأثیر شخصیت و رفتار یکی از معلمین یا استادان خود قرار نگیرد و به همین ترتیب یکی از معلمین خود را به عنوان   الگو و نمونه ­ای برای زندگی آتی خود انتخاب نکند. رابطه خوب یا بد، تأثیرات مطلوب یا سوئی را در روابط دانش آموزان در حال حاضر و در زندگی آینده آنها دارد. مدیران و معلمان باید در قالب رفتارهای عادی روزانه خود، چنان رفتارهایی داشته باشند که دانش آموزان تحت تأثیر قرار بگیرند و آن را به عنوان الگوی زندگی خود برگزینند (میرکمالی،1378: 170).

پژوهش های دهه های 1960 و 1970 اثربخشی معلم را در گرو موفقیت تحصیلی دانش آموزان تلقی می‌کند. این مطالعات تدریس را در درجه اول از دیدگاه روش تدریس مورد توجه قرار داده و مهارت معلم را شامل هدایت، پیشرفت دانش آموزان اداره و مدیریت بهینه کلاس و سازمان دهی تدریس می داند. اثربخشی تدریس از نظر لوی، وابلز، و برکلمنز[1] (1997) بیش از آنکه ناشی از روش شناختی تدریس باشد، تحت تأثیر ارتباطات معلم و دانش آموز قرار می گیرد. پژوهشگران فوق در مدت 15 سال در هلند، امریکا و استرالیا به این نتیجه رسیده اند که مهارت های میان فردی و حفظ جو مثبت برای یادگیری شرط اساسی است. به نظر آنها معلمان اثربخش علاوه بر داشتن مهارت های فنی تدریس ارتباط گران خوبی هستند (نقل از بازرگان و صادقی،1380). نتیجه تحقیق ویگفیلد[2] ، (2000) نشان می دهد که معلمانی که بتوانند در تعاملات کلاسی خود با دانش آموزان در جهت انجام تکالیف درسی ارزش و انتظار موفقیت ایجاد کنند، دانش آموزان برای جلب رضایت معلم بیشتر تلاش می کنند. نتایج تحقیقات دن بروک[3] وهمکاران (2004) نشان داد که ادراک دانش آموزان از رفتار بین فردی ارتباط قوی با پیشرفت تحصیلی در همه دروس دارد.

1-3-1هدف کلی:.. 3

1-3-2 اهداف ویژه:.. 3

1-3-3 هدف کاربردی:.. 4

1-4- سوالات پژوهش:.. 4

1-5- تعریف واژه ها:.. 4

2-بررسی متون.. 6

2-1- مقدمه.. 7

2-2- سابقه تاریخی.. 8

2-3- چارچوب نظری.. 9

2-3-1 طراحی مدل برنامه ریزی استراتژیک برایسازمان کوچک.. 22

2-3-2 چشم انداز.. 23

2-3-3 ایجادقابلیت برنامه ریزی استراتژیک برای سازمانهای کوچک:   32

2-3-4 تعیین مسیرتوسعه شرکت :.. 33

2-4- مروری بر پژوهشها :.. 40

3- روش تحقیق:.. 43

3-1- مقدمه.. 44

3-2- جامعه پژوهش:.. 45

3-3- حجم نمونه:.. 45

3-4- روش نمونه گیری:.. 45

3-5- ابزارپژوهش.. 46

3-5-1 جدول متغیرها.. 47

3-6- آزمودن برازش ابزارپژوهش: روایی وپایایی پرسشنامه.. 48

3-7- مکان وزمان پژوهش.. 48

3-8- روش تحلیل داده ها.. 49

3-8-1 ارزیابی استراتژیک انستیتو.. 51

3-9-چارچوب نظری:.. 56

3-10- محدودیتهای پژوهش:.. 56

4- نتایج پژوهش.. 58

4-1- مقدمه:.. 59

4-2-اهداف اختصاصی.. 60

4-2-1 وضعیت دموگرافیک.. 60

4-2-2 نتایج حاصله ازتحلیل عاملی.. 61

4-3- عوامل داخلی انستیتو.. 62

4-3-1 قیمت فروش واندازه واکسن:.. 62

4-3-2 وضعیت مالی انستیتو:.. 63

4-3-3 وضعیت مدیریت انستیتو:.. 64

4-4- محیط خارجی:.. 64

4-4-1 وضعیت راههای هوایی:.. 64

4-4-2 وضعیت راههای زمینی:.. 65

4-4-3 نرخ مبادلات تجاری ایران باکشورهای منطقه.. 67

4-4-4درآمدملی وتولیدناخالص ملی.. 68

4-4-5 عوامل فرهنگی.. 68

4-4-6 نرخ رشدجمعیت درکشورهایمنطقه :.. 71

4-4-7 امیدبه زندگیدرکشورهایمنطقه:.. 72

4-5- میزاننیازواکسنهپاتیتبدرایران:.. 74

4-6- نیازسایرکشورها به واکسن.. 74

4-6-1ارزیابی استراتژیک انستیتو :.. 75

5- بحث.. 78

5-1- مقدمه.. 79

5-2- عوامل داخلی:.. 80

5-2-1 قیمت فروش واندازه:.. 80

5-2-2 وضعیت مالی انستیتو:.. 81

5-2-3 مدیریت انستیتو:.. 81

5-3- عوامل خارجی.. 81

5-3-1 وضعیت راهها:.. 81

5-3-2 نرخ مبادلات تجاری.. 82

5-3-3 قوانین ومقررات گمرکی وتجاری:.. 82

5-3-4 درآمدملی وتولیدناخالص ملی:.. 83

5-3-5 عوامــل فرهنگی:.. 83

5-3-6 نرخ رشد جمعیت:.. 84

5-3-7 امید به زندگی.. 84

5-4- نتیجه گیری:.. 85

5-5- پیشنهادات دررابطه با نتایج حاصل از پژوهش:.. 87

5-6- پیشنهادات برای مطالعات آتی:.. 88

6-پیوستها…………………………………………………………………………………………………………………………………….93

   چکیده

 

مقدمه : آنچنان که دفت بیان داشته، استراتژی به عنوان راهی است جهت رسیدن به اهداف. از   این رو، وجود استراتژی در کلیه سازمانها جهت نیل به اهداف عملیاتی و سازمانی یک نیاز و ضرورت است. از جمله اهدافی که صنایع و شرکتهای تولیدی در پی آن هستند،صادرات کالا و خدمات خود به سایر نقاط جهان می باشند.

روش تحقیق:  انستیتو پاستور ایران، سازمانی است که علاوه بر فعالیتهای پژوهشی، تامین کننده برخی اقلام دارویی کشور و از جمله واکسن هپاتیت ب می باشد.جهت بررسی وضعیت فروش این واکسن و تبیین راهبرد جهت صادرات این کالا، از 131 نفر از متخصصان و کارشناسان مرتبط با تولید و فروش این واکسن  و همچنین کارشناسان امور بازرگانی بر اساس معیارهای از پیش تعیین شده، اقدام به پرسشگری و تحقیق بر اساس پرسشنامه پژوهشگر ساخته شده  با 26 گویه تنظیم و ارائه گردید.   نتایج حاصل از این پرسشگری با استفاده از نرم افزارSPSS  مورد تحلیل عاملی قرار گرفت و در نتیجه متغیرهای مورد پرسش به 6 عامل موثربه شرح ذیل تقسیم گردید که عبارتند از:

-بستر اقتصادی: راه زمینی، راه هوایی، راه دریایی، راه آهن، وابستگی های علمی و پزشکی، نرخ تجارت، قوانین گمرکی کشور وارد کننده، محدودیتهای گمرکی کشور وارد کننده، قواین گمرکی ایران، قوانین صادراتی ایران

-بهره وری:»قیمت، ثبات مدیریت

-فرهنگ: دین، زبان، تشابهات فرهنگی، حلال بودن

-کیفیت: استاندارد واکسن، اندازه واکسن، بسته بندی واکسن، امور اداری انستیتو پاستور ایران

-شرایط رقابتی: تولید ناخالص ملی کشور وارد کننده، درآمد ملی کشور وارد کننده، نرخ رشد جمعیت کشور وارد کننده، امید به زندگی کشور وارد کننده

-وضعیت مالی: دارایی جاری، تراز مالی مثبت انستیتو پاستور ایران

نتیجه گیری: پس از بررسی این عوامل، به منظور تدوین استراتژی مناسب، با استفاده از این عوامل و دسته بندی مناسب آنها، از مدل SPACE ، جهت تبیین راهبرد مناسب استفاده گردید و در مجموع این عوامل به 4 دسته عوامل ثبات محیط، قوت صنعت، مزیت رقابتی و توان مالی با استفاده از توضیح دیوید در این خصوص تقسیم و ارزیابی بر روی این عوامل صورت گرفت.

   در نتیجه این ارزیابیها، موقعیت و وضعیت سازمان ارزیابی و مشخص گردیده و با توجه به تفسیری که این موقعیت در اختیار قرار داده و استراتژیهای مختلفی که در این وضعیت قابل اجرا می باشد، راهبرد رسوخ در بازار پیشنهاد و مورد بحث و بررسی قرار گرفته و کشور عراق به عنوان بازار هدف و انتخاب اول جهت صادرات این کالا در نظر گرفته شد.

1-1- بیان مسئله

ما در دنیایی از تضادها زندگی می کنیم. قواعدی که روزی مفید و عمیق به نظر می رسیدند، امروز هیچ محلی از اعراب ندارند. با ظهور اینترنت، تلفن های همراه و تجارت الکترونیک، اقتصاد امروز در برابر چشمان ما در حال تغیر و تکامل است. ما از ترس این که چیزی را از دست ندهیم، حتی جرات نمی کنیم چشم بر هم بزنیم. در چنین تحولات گسترده ای ما شاهد اهمیت استراتژی برای توسعه و سودآوری هر کسب و کاری هستیم.(تدوین استراتژی, 1386) تا دهه 1970 برنامه ریزی استراتزیک برای شرکتها مفهومی نداشت و شرکتها فقط به برنامه ریزی عملیاتی می پرداختند. با افزایش قیمت نفت در این دهه از یک سو و افزایش تورم، بیکاری و رقابت از سود دیگر، شرکتها متوجه شدند که با روشهای قبلی قادر به فعالیت نیستند. لذا فرایند برنامه ریزی جدیدی برای رفع مشکلات پیشنهاد شد. این فرایند دارای سه رکن اساسی است. رکن اول عبارتست از تصمیم گیری در مورد سرمایه گذاریهای گذشته و آتی. رکن دوم، تخمین سود بالقوه آتی شرکت است و رکن سوم نیز تهیه استراتژی است.(دیوید, 1380) از اهداف راهبردی مدیران ارشد شرکتها دستیابی به توسعه اقتصادی شرکت متبوع خود است و یکی از راههای رسیدن به این هدف ورود به بازارهای خارجی است. در این صورت شرکتها از مزایای زیر بهره مند خواهند شد:

1- گسترش دامنه کسب و کار به خارج از مرزها که توسعه بازار را به دنبال دارد و به بقای شرکت کمک خواهد کرد.

2- دستیابی به فن آوریهای جدید

3- افزایش درآمد از طریق دسترسی به منابع مالی خارجی

4- کسب اعتبار بین المللی ( تویه،پرویز؛ بیادی،علی, 1385)

 زمانی که یک شرکت تصمیم می گیرد وارد بازارهای بین المللی شود، باید استراتژی خود را مشخص نماید. این تصمیم بازتاب تجزیه و تحلیل ویژگی های بازار(از قبیل فروش بالقوه، اهمیت استراتژیک، و محدودیتهای کشور) و توانمندیها و ویژگیهای شرکت، شامل میزان آمادگی مدیریت جهت تعامل و پایبندی در بازارهای بین المللی باشد.(فیلیپ آر کاتئورا-جان ال.گراهام, 1387)   برنامه ریزی استرتژیک، در موفقیت سازمانها در میدان رقابت نقشی کلیدی دارد. این نوع برنامه ریزی که تا کنون غالبا مورد استفاده سازمانهای بزرگ واقع شده است، اگر به درستی تدوین شود، به انتخاب استراتژی هایی منجر می شود که در صورت اجرای صحیح و به موقع، تعالی و پیشتازی سازمان را به ارمغان می آورد.(برنامه ریزی استراتژیک برای موسسات کوچک و متوسط, 1384) 

 برای کسب موفقیت در تجارت بین المللی، شرکتها باید بازارهای هدف را به خوبی شناسایی و راهبردی مناسب رای ورود اتخاذ کند(تدوین راهبرد مناسب برای ورود به بازارهای منطقه, 1385) صادرات امکان استفاده از بازارهای جهانی را برای رشد تولیدات داخلی مهیا کرده و بنگاه ها را قادر می سازد از محدودیتهای بازار داخلی رها شده و با هدف قرار دادن بازارهای جهانی از صرفه های اقتصادی حاصل از مقیاس تولید بهره برداری کنند. در این زمینه اولویت بندی بازارهای هدف صادراتی از چند جهت دارای اهمیت می باشد. نخست اینکه اولویت بندی بازارهای هدف این امکان را فراهم می سازد که به دلیل محدودیت منابع، تلاشهای بازاریابی متمرکز شده و حتی در زمینه تولید و فعالیتهای تولیدی از پراکنده نگری و عمل کردن در رشته های متعدد که بنگاه را از دستیابی به تخصص به دور ساخته و استفاده بهینه از منابع و امکانات را تحت تاثیر قرار می دهد، پرهیز گردد. دوم، با انتخاب بازار هدف مناسب، نه تنها امکان تامین خواسته ها و انتظارات خریداران وسعت پیدا می کند بلکه ارایه کالاهای مناسب و مطابق با نیازها و سلایق مصرف کنندگان خارجی نیز شکل پویا و مناسبی پیدا می کند.(ابراهیم عبدی-مسعود تناولی, 1384) در این خصوص شناخت فرصتهای بازرگانی و تجاری کشورهای همسایه می تواند کمک شایانی در امور بنماید و نیز با اطلاع رسانی دقیق و به موقع می توان تهدیدهای منطقه ای از قبیل تحریم را به فرصت تجاری مطلوب تبدیل نمود. فراهم آوردن شرایط حضور فعال و دائمی در امر صادرات غیر نفتی در کشورهای همسایه نیازمند معرفی مزیتها، فرصتهای اقتصادی و بازرگانی موجود در آن کشورها و سعی در حل مشکلات صادرکنندگان کالا و خدمات می باشد (بافنده، عبدالحسین؛ دریساوی،رضا, 1389) واکسن هپاتیت ب، از جمله محصولات دارویی است که توسط انستیتو پاستور ایران تولید و به بازار ارائه می گردد. در پژوهش حاضر، سعی بر آن است تا زمینه های صادرات این محصول به سایر کشورهای منطقه مورد بررسی قرار گرفته و استراتژی مناسبی جهت توسعه صادرات این محصول ارائه گردد.   

 

1-2- اهمیت پژوهش

   با آغاز دوره صنعتی محیط سازمانی پویا و پر تغییر شده و پیچیدگی به عنوان مسئله غالب در سازمان مطرح گردید. تغییرات، آنچنان پیش رفت که اعتبار توابع پیش بینی کننده از بین رفت و چالش های جدید و غیر منتظره شکل گرفت. بازارها به شدت رقابتی شد و یادگیری زودتر و سریع تر از رقبا به عنوان مزیت رقابتی مطرح، و در نتیجه تمرکز سازمان به آگاهی، دانش و اطلاعات معطوف گردید.

     امروزه مهمترین دغدغه اکثر سازمانها، تدوین و پیاده سازی استراتژی هایی است که موفقیت و بقای آنها را در شرایط متحول و پیچیده محیطی، تضمین نماید. برنامه ریزی استراتییک ابزاری را در اختیار سازمانها می گذارد تا بتوانند تدوین و اجرای استراتژی را در وجوه مختلف سازمان دنبال کنند و بر عملکرد استراتژیک خود مدیریت داشته باشند. ( امینی،محمد تقی؛ خباز باویل،صمد, 1388)

    هیچ استراتژی به صورت صد در صد مناسب نیست. در اقتصاد به شدت رقابتی امروز، تعیین یک مسیر استراتزیک و روشن برای سازمانها و دمیدن روحی تازه در آنها اهمیت فراوانی دارد. ( امینی،محمد تقی؛ خباز باویل،صمد, 1388)همواره برنامه ریزی استراتژیک با ارزیابی شرایط محیطی و قابلیت های درونی سازمان و با در نظر گرفتن ارزش های سازمانی، استراتژی مناسبی را اتخاذ نمایند. ( امینی،محمد تقی؛ خباز باویل،صمد, 1388)

با توجه به تحولات عظیم اقتصای و گسترش صادرات، جایگاه ویژه صادرات غیر نفتی در تصمیم گیریها و مشارکت فعالانه آن در افزایش تولید ملی و در نهایت درآمد سرانه محسوس تر می شود. (بافنده، عبدالحسین؛ دریساوی،رضا, 1389) هدف صادر کنندگان از عرضه کالاها به بازارهای مصرفی خارجی، کسب سود و درآمد مستمر توام با رضایت مشتریان در طول زمان است. امروزه که عرضه کالاها در بازارهای خارجی در شرایط رقابتی و در سطح انبوه و قدرت انتخاب بالای مصرف کنندگان صورت می گیرد، شناخت بازارهای مصرفی خارجی و سلایق مصرف کنندگان آنها از اهمیت بالایی برخوردار است. در این بازار رقابتی، برندگان کسانی هستند که بتوانند به خوبی ویژگیها و انتظارات مصرف کنندگان را شناسایی و با یک برنامه استراتژیک در تمامی حوزه ها(تولید، بازاریابی و ….) کالاهای مورد نیاز آنها را عرضه کنند.(بیگی, 1385)

   انستیتو پاستور ایران از جمله مراکز معدود تولید کننده واکسن هپاتیت ب در منطقه و جهان می باشد.نظر به اهمیت صادرات غیر نفتی و لزوم توسعه صادرات برای کشورمان و همچنین توسعه صنعت ساخت واکسن در کشورمان، بررسی وضعیت فروش و تدوین استراتژی جهت صادرات واکسن هپاتیت ب از اهمیت بسیار زیادی برخوردار می باشد.

1-3- اهداف پژوهش

1-3-1 هدف کلی:

تدوین استراتژی جهت صادرات واکسن هپاتیت ب در انستیتو پاستور ایران با استفاده از روش ارزیابی موقعیت و اقدام استراتژیک – سال1391

1-3-2 اهداف ویژه:

-تحلیل عوامل محیط داخلی کارخانه ساخت واکسن هپاتیت

– تحلیل عوامل محیط خارجی کارخانه ساخت واکسن هپاتیت ب

-تحلیل بازار فروش واکسن در بازار منطقه                                      

-تعیین میزان تولید دوز واکسن هپاتیت ب در ایران                        

– تعیین نیاز ایران به واکسن هپاتیت ب                                           

-تحلیل قدرت نفوذ در بازارکارخانه سازنده واکسن هپاتیت ب

-تحلیل رقابت پذیری واکسن هپاتیت ب

-تعیین میزان ثبات مالی کارخانه سازنده واکسن هپاتیت ب

-تعیین میزان ثبات محیط کارخانه سازنده واکسن هپاتیت ب   

-تحلیل بازار فروش واکسن در ایران

2-2-4- زیست شناسی و میزبان ها.. 14

2-3- کلزا.. 14

2-4- زیست سنجی یا Bioassay:. 15

2-4-1- اصول زیست سنجی. 16

2-4-2- تکنیکهای زیست سنجی:. 17

2-4-2-1- کاربرد مستقیم. 18

2-4-2-2- کاربرد غیرمستقیم. 19

عنوان                                                                                                               صفحه

 

2-4-2-3- ترکیب روش های مستقیم و غیرمستقیم. 20

2-4-4- عوامل موثر بر دقت آزمایشهای زیست سنجی. 20

2-5- عصاره های گیاهی. 21

2-6- اثرات زیرکشندگی آفت کش ها.. 22

 

فصل سوم: مواد و روش ها. 32

3-1-کلنی‌شته.. 32

3-1-1- هم‌سن‌سازی شته‌ها.. 33

3-2- کلنی دشمن طبیعی.. 33

3-2-1- هم‌سن‌سازی زنبورها.. 35

3-3- تهیه‌ی عصاره‌های گیاهی. 36

3-4- آزمایش‌های زیست‌سنجی.. 38

3-4-1- تعیین حلال‌مناسب.. 38

3-4-2- تعیین غلظت مناسب.. 39

3-4-3- زیست‌سنجی حشرات با عصاره روناس.. 44

3-4-4- زیست‌سنجی حشرات با عصاره‌ی کلپوره.. 44

3-5- بررسی دز زیر کشنده‌ی عصاره‌ها.. 46

3-5-1- باروری زنبورها:.. 46

3-5-2- طول عمر زنبورهای بالغ.. 47

3-5-3- بررسی رفتار میزبان‌یابی زنبورهای ماده.. 47

 

فصل چهارم: نتایج. 51

4-1- آزمایشهای زیست سنجی. 51

4-1-1- تعیین حلال مناسب برای عصاره ها.. 51

عنوان                                                                                                         صفحه

 

4-1-2- آزمایش های مقدماتی.. 51

4-1-3- آزمایش های اصلی زیست سنجی.. 55

4-1-3-1- بررسی اثرات کشندگی عصاره کلپوره روی شته B. brassicae  55

4-1-3-2- بررسی اثرات کشندگی عصاره روناس روی شته B. brassicae  59

4-1-3-3- بررسی اثرات کشندگی عصاره کلپوره روی زنبور D. rapae  60

4-1-3-4- بررسی اثرات کشندگی عصاره روناس روی زنبور D. rapae  62

4-2- بررسی دز زیرکشنده (LC25) عصاره ها روی بیولوژی و رفتار میزبان یابی زنبور D. rapae. 64

4-2-1- تاثیر دز زیر کشنده عصاره های روناس و کلپوره روی طول عمر زنبور D. Rapae. 66

4-2-2- تاثیر دز زیرکشنده عصاره های روناس و کلپوره روی باروری زنبور D. rapae. 67

4-2-3- تاثیر دز زیرکشنده عصاره های روناس و کلپوره روی ظهور زنبورهای بالغD. rapae از شته های پارازیته شده B. brassicae. 68

4-2-4- بررسی اثر دز زیرکشنده عصاره های روناس و کلپوره روی نرخ جنسی زنبورهای نسل بعد.. 69

4-2-5- بررسی تاثیر دز زیرکشنده عصاره های روناس و کلپوره روی رفتار میزبان یابی زنبورهای ماده.. 70

 

فصل پنجم: بحث. 72

 

فهرست منابع و مآخذ

منابع. 78

 

 

 

 

فهرست جدول ها

 

عنوان                                                                                                              صفحه

جدول 4-1 درصد تلفات اصلاح شده از اثر عصاره های گیاهی بر شته مومی کلم. 52

جدول 4-2 درصد تلفات اصلاح شده از اثر عصاره های گیاهی بر زنبور D. rapae 53

جدول 4-3 میانگین درصد تلفات اصلاح شده حشرات کامل شته مومی کلم ناشی از اثر عصاره ها در غلظت 800 میکرولیتر بر میلی لیتر در آزمایشگاه  54

جدول 4-4 میانگین درصد تلفات اصلاح شده حشرات کامل زنبور D. rapae ناشی از اثر عصاره ها در غلظت 800 میکرولیتر بر میلی لیتر در آزمایشگاه  54

جدول 4-5 دز بالا و دز پایین به همراه سه غلظت بدست آمده در بین آنها بصورت فاصله های   لگاریتمی که برای تعیین دزهای کشنده استفاده گردیدند. 56

جدول 4-6 عکس العمل حشرات کامل شته B. brassicae نسبت به عصاره ی کلپوره و محاسبه دزهای کشنده 25، 50، 70 و 90 درصد  57

جدول 4-7 عکس العمل حشرات کامل شته B. brassicae نسبت به عصاره ی روناس و محاسبه دزهای کشنده 25، 50، 70 و 90 درصد. 60

جدول 4-8 عکس العمل حشرات کامل شته D. rapae نسبت به عصاره ی کلپوره و محاسبه دزهای کشنده 25، 50، 70 و 90 درصد. 62

جدول 4-9 عکس العمل حشرات کامل شته D. rapae نسبت به عصاره ی روناس و محاسبه دزهای کشنده 25، 50، 70 و 90 درصد. 64

 

 

 

عنوان                                                                                                               صفحه

جدول 4-10 مقایسه LC50 عصاره های روناس و کلپوره روی شته مومی کلم و زنبور D. rapae 65

جدول 4-11 تجزیه واریانس مربوط به آزمایش­های بویایی سنجی…………………………70

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

فهرست شکل ها و نمودارها

 

عنوان                                                                                                              صفحه

شکل 2-1 پراکنش شته مومی کلم Brevicoryne brassicae 8

شکل 2-2 مشخصات مرفولوژیکی شته مومی کلم Brevicoryne brassicae 9

شکل 2-3 سیکل زندگی شته مومی کلم Brevicoryne brassicae 11

شکل 2-4 مشخصات مرفولوژیکی زنبور Diaeretiella rapae 13

شکل 3-1 مزارع کلزای آلوده به شته مومی کلم در شهرستان اقلید  32

شکل 3-2 گیاهان کلزا در مرحله چهار برگی برای ایجاد کلنی  33

شکل 3-3 قفس های استفاده شده برای پرورش زنبور Diaeretiella rapae 34

شکل 3-4 قفس های استفاده شده برای پرورش زنبور Diaeretiella rapae 35

شکل 3-5 آسیاب برقی استفاده شده برای پودر کردن گیاهان روناس و کلپوره. 37

شکل 3-6 مگنستایر مورد استفاده جهت عصاره گیری  37

شکل 3-7 دستگاه روتاری مورد استفاده برای عصاره گیری  38

شکل 3-8 دستگاه Potter spray tower مورد استفاده در آزمایشهای زیست سنج  42

شکل 3-9 آسپیراتور مورد استفاده جهت انتقال زنبورهای D. rapae 43

شکل 3-10 پتری دیش های استفاده شده در آزمایش های زیست سنجی  43

شکل 3-11 اتاقک رشد مورد استفاده در آزمایشهای زیست سنجی  45

 

 

 

 

عنوان                                                                                                   صفحه

 

شکل 3-12 دستگاه بویایی سنج استفاده شده در آزمایش های رفتاری زنبور D. rapae 49

نمودار4-1 خط دز- پاسخ حشرات کامل شته B. brassicae نسبت به عصاره کلپوره. 58

نمودار4-2 خط دز-پاسخ حشرات کامل شته B. brassicae نسبت به عصاره روناس  59

نمودار4-3 خط دز-پاسخ حشرات کامل زنبور D. rapae نسبت به عصاره کلپوره. 61

نمودار 4-4 خط دز-پاسخ حشرات کامل زنبور D. rapae نسبت به عصاره روناس. 63

نمودار 4-5 میزان طول عمر زنبورهای ماده ی تیمار شده با دز زیرکشنده عصاره های روناس و کلپوره. 66

نمودار 4-6 درصد شته های پارازیته شده توسط زنبورهای ماده تیمار شده با دز زیرکشنده عصاره های روناس و کلپوره. 67

نمودار 4-7 تعداد زنبورهای خارج شده از شته های پارازیته شده توسط زنبورهای ماده تیمار شده با دز زیرکشنده عصاره های روناس و کلپوره  68

نمودار 4-8 نرخ جنسی (درصد افراد ماده) در نسل جدید زنبورهای تیمار شده با عصارههای روناس و کلپوره. 69

 

 

 

 

 

 

 

فصل اول

 

 

 
 

 

 

 

 

مقدمه

 

شته مومی كلم (Brevicoryne brassicae) كه به شته كلزا نیز معروف است، یكی از مهمترین آفات گیاهان خانواده چلیپاییان بوده و باعث ایجاد خسارت مستقیم از طریق تغذیه از شیره گیاهی ، وخسارت غیر مستقیم به وسیله انتقال ویروسهای بیماری زای گیاهی مختلف می گردد (Dubey et al., 1981 و Costello and Altieri, 1995 و Blackman and Eastop, 2000 و Schielphake et al., 2000). این شته در بسیاری از نقاط جهان روی محصولات مختلف بویژه كلم خسارت وارد می كند. در ایران نیز در اغلب نواحی به ویژه در مناطق شمالی ومركزی كشور فعالیت دارد. این آفت در ایران برای اولین بار در سال 1317 گزارش شده و در تمام نواحی كشور بر روی انو اع كلم، شلغم، تربچه و چلیپاییان وحشی انتشار دارد (افشار، 1317). این آفت، هر چند روی كلزا به شدت خسارت زا است ولی كلم معمولی، گل كلم و كلم بروكسل را به سایر ارقام کلم ترجیح می دهد (خانجانی، 1383).

با تو جه به اینكه محصولاتی نظیر كلم به طور مستقیم مورد استفاده انسان قرار می گیرند، باید به باقیمانده سموم موجود بر روی آنها، توجه خاصی مبذول گردد . با توجه به این مطلب و نیز افزایش روز افزون هزینه های سم پاشی و مخرب بودن آنها از نظر محیط زیست، می توان از روش كنترل بیولوژیك به عنوان یكی از روش های جایگزین مناسب استفاده
نمود (Flickinger et al., 1991).

پارازیتوئید مهم شته­های گیاهان خانواده چلیپاییان، زنبور Diarretiella rapae (Mcintosh) از خانواده Aphidiidae می باشد. شته مومی کلم میزبان مطلوب این پارازیتوئید می باشد (Hafez, 1961). این زنبور زمانیکه شته مومی کلم در دسترس نباشد می تواند دیگر کونه های شته ها را نیز پارازیته کند (Nemec and Stary, 1984).

طیف وسیعی از آفت کش ها برای بسیاری از دشمنان طبیعی مضر می باشند (Croft, 1990). همواره مزارع کلم نیاز به حمایت از دشمنان طبیعی در احساس شده است زیرا این موجودات مفید در کنترل بسیاری دیگر از گونه های آفات نیز نقش دارند (Croft, 1990). به دلیل باقی ماندن بقایای سموم روی محصولات و خطراتی كه برای سلامتی مصرف كنندگان در اثر استفاده از حشره كشها ایجاد می شود، جایگزینی این روش مبارزه با روش های مبارزه سالم­تر امری اجتناب ناپذیر است . گیاهان منبع غنی تركیباتی هستند كه دارای خواص حشره كشی اند (Arnason et al., 1989). شواهدی وجود دارند كه نشان می دهد متابولیت های ثانویه گیاهی به جهت حمایت گیاه در مقابل حشرات

 تغییرات همزمان دمای خروجی كوره و فشار ظرف سوكر بیشترین بازده را در افزایش بنزین دارد و نقاط حساس دیگر را اولویت بندی كردیم و در نهایت با تحلیل داده ها نتیجه گیری مطلوب را انجام دادیم و در آخر با توجه به تنوع خوراك و در نتیجه ویسكوزیته های متفاوت شرایط عملیاتی جدید را با در نظر گرفتن ویسكوزیته خوراك پیشنهاد كردیم كه می توان از آن برای سایر واحدهای غلظت شكن كه از روش سوكر استفاده می كنند بكار برد.

نگاه ما بیشتر تمركز روی بنزین تولیدی واحد و ارائه راه كاری در جهت تولید بیشتر این فرآورده با ارزش است تا بتوانیم با تولید بیشتر این محصول گامی هرچند كوچك در راه خودكفایی این محصول استراتژیك برداریم.

 

مطالعات انجام شده در بیماران مبتلا به سرطان نشان میدهد كه شدت علایم و فشارهای روحی بر كیفیت زندگی تأثیر دارد ( نورثوث[3] ،کافی[4]، دیچل بوز[5]1999 )و پژوهشها حاكی از بالا بودن اختلالات هیجانی نظیر استرس، افسردگی و اضطراب در بیماران سرطانی است (فراریو [6]،زوتی[7]، مسر [8]2003 ) از این رو به منظوركاهش فشارهای روانی مرتبط با بیماریها در سه دهه گذشته، دنیای پزشكی همزمان با گسترش جنبش روانشناسی مثبتنگر و توجه به تجربه های مثبت و قدرت سازگاری انسان ( سلیگمن[9] ، 2005 ) ، توجهات بسیار جدی بر روی قدرت شفابخشی عوامل مختلفی نظیر استفاده از علوم روانشناختی و روان درمانی  آغاز كرده است ( سیوارد[10] ، 2012 ) . 

بنا بر این در این پژوهش ، به بررسی تاثیر روان درمانی با رویکرد واقعیت درمانی بر ارتقاء کیفیت زندگی و امید به زندگی در افراد درگیر با بیماری سرطان پرداخته می شود .

بیان مسئله:

 سرطان یک موقعیت تهدید زا و استرس زا است که درمقایسه با سایر بیماری ها تاثیر بیشتری بر سطح امید به زندگی دارد (رلایف[11]،1992) .

در بیماران مبتلا به سرطان عوامل مختلفی پیرامون شهرت بد بیماری ، درمان های طولانی مدت و تاثیر هر یکی از این عوامل بر ابعاد روانی –اجتماعی می تواند سرانجام فرد را به سرآشیبی نا امیدی و افسردگی بکشاند .

  پایان یافتن زندگی یک واقعیت انکار ناپذیر در زندگی انسان است . بیمار سرطانی که نسبت به مرگ قریب الوقع خود اطلاع می یابد اغلب بعداز انکار و خشم دچار درماندگی و بدبینی نسبت به آینده ، نا امیدی و احساس شکست می شود که در این میان عوارض جسمانی ناشی از سرطان و شیمی درمانی [12]نیز مزید بر علت  شده و می تواند بر امید زندگی که فرایندی است که طی آن افراد اهداف خود را در زندگی تعیین می کند راهکارهایی برای رسیدن به آن اهداف خلق کرده وانگیزه لازم برای به اجرا در آوردن آن ندارند و کیفیت زندگی افراد که درک فرد از وضعیت کنونی اش باتوجه به فرهنگ ونظام ارزشی وشرایط محیطی اجتماعی که درآن زندگی می کند اثرات سوء بگذارد (مردانی حموله ، 1388) .

امید، در تمام ابعاد زندگی عنصری ضروری است . امید، توانایی باور داشتن احساساتی بهتر در آینده می باشد . امید، با نیروی نافذ خود سلسله فعالیتهایی را تحریک می کند تا بتوان تجربه های نو کسب نمود و نیروهای تازه ای را در موجودات زنده ایجاد می کند . به طور کل امید یک مقوله آگاهانه نیست و هر گاه فردی در شرایط دشوار و بحران قرار می گیرد ، احساس امیدواری در فرد زنده می شود و این امید است که پس ار بحران به فرد آرامش می بخشد (به نقل از رابینسون[13]،1983) .

امید به زندگی ، یک شاخص آماری است که نشان می‌دهد متوسط طول عمر در یک جامعه چقدر است و یا به عبارت دیگر هر عضو آن جامعه چند سال می‌تواند توقع داشته باشد. هر چه شاخص‌های ب   هداشتی و همچنین درمانی بهبود یابد امید زندگی افزایش خواهد یافت و از این رو این شاخص یکی از شاخص‌های سنجش پیشرفت و عقب ماندگی کشورهاست. امید زندگی زنان در همه جوامع چند سال (در کل جهان چهار و نیم سال) بیشتر از مردان است.

         در راستای عواملی نظیر ارتقاء اطلاعات و آگاهی پیرامون جنبه های جسمی روانی،

افزایش انگیزش، حمایت و مشاوره باعثبهبود وضعیت جسمانی ، کاهش اضطراب ،تقویت ادراک شخص ازاهداف زندگی، کاهش اختلالات خلق وخو­،بهبود سازگاری ورفتارهای تطابق یبماران میشودکهخود می ­تواند سبب ارتقاء کیفیت زندگی[14]گردد . (برونر[15]،2000).

        در نگرش و بینش قرآنی ، امید عاملی مهم برای تحرك و تلاش و زندگی و مانعی برای دوری از افسردگی ، خودكشی و طغیان است (منصوری ، 1391) . قرآن امید را عاملی مهم در حركت و زندگی بشر بر می ‌شمارد ، آن را عاملی می‌داند كه وی را به ‌سوی كار، یا عملی سوق می‌دهد. از نظر جهان‌بینی توحیدی ، امید تحفه الهی است كه چرخ زندگی را به گردش واداشته و موتور تلاش و انگیزه را پرشتاب می‌كند (مجلسی، 1404ق) . گستردگی این مفهوم در متون دینی، اندیشمندان مسلمان را بر آن داشت تا نسبت به آن اظهار نظر نمایند .

       فیض كاشانی(1379) ، امید را به‌ عنوان یك مقوله هیجانی قلمداد ، و آن‌ را شادمانی درونی بیان می‌كند: « امید شادمانی دل به خاطر انتظار چیزی است كه آن محبوب اوست و این حالت هیجانی ثمرة علم به جریان اكثر اسباب است. ایشان امید را مایة حركت به ‌سوی عمل معرفی و بیان می‌كند كه این حالت برحسب امكان موجب كوشش در تهیه سایر اسباب و برانگیزنده عمل است . ازاین‌رو ، امید در همة احوال موجب طول مجاهده بر عمل و دوام مواظبت بر طاعت است.

        برخلاف فیض كاشانی، آیت‌الله مصباح(1380)  ، امید را امری شناختی قلمداد و بیان می‌كند : ” امید یك حالت روانی است كه از علم معرفت و شناخت نسبت به مبدأ و معاد حاصل می‌شود” . 

  درکنار دارمان های دارویی ، شیمی درمانی ، پرتو درمانی[16] و گاهی اوقات درمان های طب سنتی در بیماران سرطانی که ظاهرا  فقط نیاز های جسمانی فرد را تامین می نماید و به نیازهای روحی بیمار توجه کمتری دارد ، درمان های مکمل که شامل مجموعه ای از فنون و تکنیکهای روانشناختی و مشاوره ای به جهت بالا بردن سطح سلامتی و بهتر شدن وضعیت کنونی بیمار به کار می رود . کمک های مشاوره روانی به افرادی که دچار مشکلات روانی اجتماعی وخانوادگی شده اند یکی از اهداف بهداشت روانی است ، زیرا مشاوره مقاومت فرد را در برابر پیامدهای زیانبار ویا عوارض درمان های صورت گرفته بیماری افزایش میدهد .  برآیند حاصل ازمشاوره با بیماران باعث کاهش تنش های روانی آنان شده ؛ به طوریکه راهنمایی و یاری دیگران رابرای سازگاری با هیجانات خودلازم دانسته اند ( رمضانی ،1380) .