1-2 بیان مسأله 3

1-3  اهمیت و ضرورت انجام تحقیق.. 4

1-4 اهداف تحقیق.. 6

1-5 سؤالات تحقیق.. 6

1-5-1 سوالات اصلی.. 6

1-5-2 سوالات فرعی.. 6

1-6  فرضیه‏های تحقیق.. 7

1-7 تعاریف مفهومی و عملیاتی واژه های تحقیق.. 7

1-8 روش شناسی تحقیق.. 7

فصل دوم – مروری بر تحقیقات انجام شده

2-1 مقدمه. 10

2-2  استراتژی.. 10

2-2-1  مفهوم استراتژی.. 10

2-2-2- سطوح استراتژی.. 10

2-2-3 رویکردهای کاربردی دستیابی به هماهنگی استراتژیک در سلسله‌مراتب استراتژی.. 13

2-2-3-1 مدل چرخۀ حیات سازمان. 13

2-2-3-2 استراتژی‌های رقابتی پورتر. 14

2-2-3-3  طبقه بندی استراتژی‌های سازمان‌ها از نظر مایلز و اسنو. 15

2-2-3-4 ترکیب استراتژی های رقابتی پورتر- مایلز و اسنو. 16

2-2-3-5  ماتریس ارزیابی موقعیت و اقدام استراتژیک… 17

2-3  مدیریت استراتژیک… 19

2-3-1 تعاریف مدیریت استراتژیک… 19

2-3-2 مدل های جامع مدیریت استراتژیک… 20

2-3-2-1  مدل جامع مدیریت استراتژیک دیوید. 21

2-3-2-2 مدل جامع مدیریت استراتژیک پیرس و رابینسون. 22

2-4   برنامه ریزی استراتژیک… 23

2-4-1  تعاریف برنامه ریزی استراتژیک: 23

2-4-2 تفاوت برنامه ریزی استراتژیک و برنامه ریزی عملیاتی.. 25

2-4-3  عناصر برنامه ریزی استراتژیک: 26

2-4-4- ویژگی های برنامه ریزی استراتژیک… 27

2-4-5 جایگاه سازمانی برنامه ریزی استراتژیک: 28

2-4-6 مزایا و محدودیتهای برنامه ریزی استراتژیک… 29

2-4-7 فرآیند برنامه ریزی استراتژیک… 30

2-4-8  مدل برنامه ریزی استراتژیک  برایسون. 33

2-4-9  متدولوژی برنامه ریزی استراتژیک 36

2-5  موانع اجرای استراتژی ها و برنامه ریزی استراتژیک… 49

2-5-2 موانع اجرای برنامه ریزی استراتژیک از دیدگاه جان ام برایسون. 52

2-5-3 موانع اجرای استراتژی ها (تحقیق وارتون- گارتنر) 52

2-5-4 نتایج تحقیق وارتون و گارتنر: رتبه‌بندی موانع. 53

2-5-6 موانع اجرای برنامه‌ریزی استراتژیک  از دیدگاه دیوید. 55

2-5-7  موانع و چالشهای اجرای استراتژی ها از دیدگاه هربینیاک.. 55

2-5-8 موانع اجرای برنامه ریزی استراتژیک از نظر نورتون و کاپلان. 58

2-5-8  موانع اجرای استراتژیها از نظر آکر. 58

2-5-9  موانع اجرای استراتژی از دیدگاه اش… 58

2-5-10 در نظریه دیگری موانع اجرای استراتژی به سه سطح قابل تقسیم است… 59

2-6 مروری بر تحقیق های پیشین(پیشینه تحقیق) 60

فصل سوم – روش تحقیق

3-1 مقدمه. 64

3-2  روش تحقیق.. 64

3-2-1  ویژگی‌های اصلی روش دلفی.. 66

3-2-2  انواع دلفی.. 66

3-2-3 مراحل روش تحقیق دلفی.. 67

3-3 مراحل تحقیق حاضر. 69

3-4 ابزار گردآوری داده ها 70

3-4-1 روایی و پایایی پرسشنامه. 71

4-5- جامعه آماری.. 72

3-6- نمونه آماری و روش نمونه گیری.. 72

3-7  تکنیکهای آزمون داده ها 72

فصل چهارم – نتایج

4-1 مقدمه. 74

4-2 مراحل تحقیق.. 74

4-2-1  تجزیه و تحلیل و ارائه نتایج حاصل از فاز اوّل. 74

4-2-2 تجزیه و تحلیل و ارائه نتایج حاصل از فاز دوم. 75

4-2-3  تجزیه و تحلیل و ارائه نتایج حاصل از فاز سوم. 78

4-2-4  تجزیه و تحلیل و ارائه نتایج حاصل از فاز چهارم. 85

فصل پنجم – بحث و نتیجه گیری

5-1 مقدمه. 90

5-2 نتایج و یافته های تحقیق.. 90

5-2-1 نتایج فاز اول تحقیق.. 90

5-2-2  نتایج فاز دوم تحقیق.. 91

 

5-2-2-1  موانع اجرای برنامه ریزی استراتژیک در حوزه ساختار، فرآیندها، رویه و روشها 91

5-2-2-2  موانع اجرای برنامه ریزی استراتژیک در حوزه ی مدیریتی.. 91

5-2-2-3 موانع اجرای برنامه ریزی استراتژیک در حوزه نیروی انسانی(کارکنان) 92

5-2-2-4  موانع اجرای برنامه ریزی استراتژیک در حوزه فناوری.. 92

5-2-2-5  موانع اجرای برنامه ریزی استراتژیک در حوزه منابع مالی و تجهیزات و امکانات فیزیکی.. 92

5-2-2-6  موانع اجرای برنامه ریزی استراتژیک در حوزه نیروهای رقابتی و تامین کنندگان. 92

5-2-2-7  موانع اجرای برنامه ریزی استراتژیک در حوزه نیروهای اقتصادی و بازار. 93

5-2-3  نتایج فاز سوم تحقیق.. 93

5-2-4  نتایج فاز چهارم تحقیق.. 94

5-3  پیشنهادات تحقیق.. 95

5-3-1  پیشنهادات مرتبط با نتایج تحقیق.. 95

5-3-2 پیشنهادات برای تحقیقهای  آتی.. 98

5-4 محدودیت های تحقیق.. 98

فهرست منابع

منابع فارسی.. 100

منابع غیر فارسی.. 102

چکیده انگلیسی.. 105

 

 

فهرست جدول ها

عنوان                                                                                                                   صفحه

جدول 1-2- عوامل مورد استفاده در محورهای ماتریس ارزیابی موقعیت و اقدام استراتژیک… 18

جدول4-1- آماره های آزمون T تک نمونه ای.. 79

جدول4-2- نتایج آزمون T تک نمونه ای.. 79

جدول4-3- آماره های آزمون T تک نمونه ای.. 80

جدول4-4- نتایج آزمون T تک نمونه ای.. 80

جدول4-5- آماره های آزمون T تک نمونه ای.. 81

جدول4-6- نتایج آزمون T تک نمونه ای.. 81

جدول4-7- آماره های آزمون T تک نمونه ای.. 82

جدول4-8- نتایج آزمون T تک نمونه ای.. 82

جدول4-9- آماره های آزمون T تک نمونه ای.. 83

جدول4-10- نتایج آزمون T تک نمونه ای.. 83

جدول4-11- آماره های آزمون T تک نمونه ای.. 84

جدول4-12- نتایج آزمون T تک نمونه ای.. 84

جدول4-13- آماره های آزمون T تک نمونه ای.. 85

جدول4-14- نتایج آزمون T تک نمونه ای.. 85

جدول4-15- پاسخ های پرسشنامه ی فاز چهارم. 86

جدول4-16- جمع امتیازات  هریک از موانع براساس تعداد در اولویت… 88

جدول5-1- موانع درون سازمانی و برون سازمانی شناسایی شده در فاز اول. 90

جدول 5-2- موانع اصلی (اجماع شده) اجرای برنامه ریزی استراتژیک… 94

فهرست نمودار ها

عنوان                                                                                                                   صفحه

نمودار 2-1- رابطه بین سطوح استراتژی ( منبع: ویلن و هانگر، 1992) 11

نمودار 2-2- جانمایی مراحل چرخۀ حیات سازمان در ماتریس نقاط مرجع استراتژیک(رضوانی، 1386) 14

نمودار 3-2- استراتژی‌های رقابتی پورتر  (منبع: پورتر، 1990؛ هانگر و ویلن، 1381) 137) 15

نمودار 4-2- ترکیب استراتژی‌های رقابتی پورتر- مایلز و اسنو  براساس نقاط مرجع استراتژیک… 17

نمودار 5-2- ماتریس ارزیابی موقعیت و اقدام استراتژیک برمبنای نقاط مرجع استراتژیک… 18

نمودار 6-2- روابط متقابل فرایند مدیریت استراتژیک… 20

نمودار1-3- ساختار و  فرآیند روش دلفی.. 65

 

 

 

فهرست شکل ها

عنوان                                                                                                                   صفحه

شکل1-2- الگوی جامع مدیریت استراتژیک (دیوید،1384) 22

شکل2-2- مدل جامع مدیریت استراتژیک (پیرس و رابینسون،1380) 23

شکل3-2- مراحل مختلف برنامه ریزی استراتژیک(الوانی،1390) 33

شکل4-2- فرایند برنامه ریزی استراتژیک( برایسون، 1386) 36

شکل5-2- متدولوژی برنامه ریزی استراتژیک(لشکر بلوکی،1386). 37

شکل6-2- تحلیل و شناخت محیط بیرونی و داخلی سازمان. 44

شکل7-2- تعیین اهداف و استراتژیها 48

 

 

 

چکیده

در دنیای رقابتی و پرتلاطم محیطی که با رشد شتابان فناوری همراه است، سازمانها و شرکتها با تحولات و دگرگونی های روزافزونی مواجه هستند. در چنین فضایی اتخاذ تصمیمات و تدوین استراتژی های رقابتی برای حفظ و بقای آنها در محیط کسب و کار از اهمیت بسزایی برخوردار است. اما مهمتر از تدوین و اتخاذ چنین استراتژی هایی، پیاده سازی و اجرای آنها می باشد. چراکه، اگر این استراتژیها به بهترین شکل هم اگر تدوین شده باشنند اما بصورت کارآمد اجرا نشوند، نتیجه بخش نخواهند بود. از این رو  هدف اصلی تحقیق حاضر شناسایی موانع موثر در اجرای برنامه ریزی استراتژیک در شرکت سایپا یدک می باشد. جامعه آماری تحقیق را کلیه کارشناسان، مدیران و معاونان شرکت سایپا یدک تشکیل می دهند. این تحقیق از نظر گردآوری داده ها و اطلاعات و روش تجزیه و تحلیل، از نوع تحقیق های تفسیری است که در آن از روش دلفی استفاده شده است. از این رو در چهار مرحله با جمع آوری نظرات کارشناسان از طریق پرسشنامه‌ها به شناسایی موانع درون سازمانی و برون سازمانی اجرای برنامه ریزی استراتژیک در شرکت سایپا یدک پرداخته شده است و سپس موانع مورد توافق و اجماع اولویت بندی گردیده اند. براساس یافته های این پژوهش، 18 مانع در پنج حوزه شناسایی شد. بدین ترتیب که شش مانع در حوزه مدیریتی، پنج مانع در حوزه منابع انسانی (کارکنان)، سه مانع در حوزه ساختار، فرآیندها، رویه و روشها، یک مانع در حوزه منابع مالی و تجهیزات و در نهایت سه مانع در حوزه اقتصادی و نیروهای بازار شناسایی شدند.  همچنین یافته ها حاکی از آن است که در بین چهار حوزه ی مورد اجماع، موانع اقتصادی و نیروهای بازار با 78 امتیاز در اولویت اول، موانع مدیریتی با 67 امتیاز در اولویت دوم، موانع حوزه کارکنان با 53 امتیاز در اولویت سوم و نهایتاً موانع ساختاری با 38 امتیاز در اولویت چهارم قرار دارند. با توجه به نتایج بدست آمده در هریک از فازهای انجام شده در این تحقیق به نظر می رسد عوامل درون سازمانی بیش از عوامل برون سازمانی در موفقیت و یا عدم موفقیت اجرای استراتژی ها و برنامه های استراتژیک در شرکت سایپا یدک تاثیر گذار هستند. هرچند که عوامل اقتصادی و نیروهای بازار در بین موانع شناسایی شده در اولویت قرار دارد لیکن این دسته از عوامل تنها عامل برون سازمانی در بین چهار مانع اجماع شده در فاز نهایی بوده است. بنابراین پیشنهاد اصلی حاصل از یافته های این تحقیق چنین بیان می شود که در جهت اجرای موفق استراتژی ها در شرکت سایپا یدک، مسئولان، مدیران عالی شرکت باید توجه ویژه ای به عوامل درون سازمانی داشته باشند.

 

 

فصل اول

کلیات تحقیق

 

 

1-1-مقدمه

این فصل به معرفی تحقیق حاضر پرداخته و چارچوب کلی تحقیق را بیان می کند. بطور مختصر ماهیت وجودی تحقیق و علت پرداختن محقق به این مطالعه مطرح شده که در ساختار مشخصی در قالب بیان مساله، ضرورت و اهمیت تحقیق، اهداف، سوالات و فرضیات و متغیرها و تعاریف عملیاتی و مفهومی آنهاو … عنوان شده است که در ادامه ی این فصل به تفکیک به هریک پرداخته می شود.

 

1-2 بیان مسأله :

در این تحقیق سعی شده با تمرکز بر فاز زمینه سازی برای اجرای برنامه استراتژیک به شناسایی موانع اجرای موفق استراتژی در یک سازمان ایرانی می پردازد براساس برخی تحقیقات انجام شده بین المللی درصد بالایی از برنامه های استراتژیک به اجرا در نمی آیند و یا در مرحله اجرا با شکست مواجه می شوند در نتیجه به نظر می رسد که فازهای اجرا و زمینه سازی برای اجرا از اهمیت بالایی برخوردار باشند تحقیقات معدودی که د رکشور دراین زمینه انجام شده اند حکایت از وجود مشکلی مشابه درایران دارند تلاشهای زیادی برای شناسایی موانع اجرای موفق استراتژی در سطح بین المللی انجام شده است ولی به دلیل تاثیر عوامل زمینه ای موانع اجرا در محیطهای صنعتی ایران لزوما با نتایج بدست آمده از تحقیقات بین المللی ممکن است مشابه نباشد. در نتیجه لازم است موانع کلیدی اجرای استراتژی در شرکتهای ایرانی مورد بررسی قرار گرفته و با موانع اشاره شده در ادبیات موضوع مقایسه شوند.

شرایط متغیر محیطی و رقابت های فزآینده میان شرکتهای بزرگ و کوچک در فضای کنونی کسب و کار، مدیران را وادار می کند تا هر روز تصمیمات مدیریتی جدیدی را اتخاذ کنند. این تصمیمات گاهی چنان تصمیمات قبلی را نقض می کند که اجرایی شدن تصمیم جدید نیازمند تغییرات عمده ای همچون تجدید ساختار، فرهنگ سازی، برنامه های عملیاتی نو و بکارگیری نیروی انسانی جدید در سازمان است. اما به تناسب تغییراتی که در سطح راهبردی در تصمیمات مدیران رخ می دهد، سازمانها عموماً توان تغییر و تطبیق لازم با شرایط جدید را ندارند. از سوی دیگر انعطاف پذیری ناکافی اجزای سازمان و ناتوانی در متناسب بودن تغییرات، تنها مانع پیاده سازی تصمیمات راهبردی نیست.

در مطالعاتی که توسط مجله ی اکونومیست بر نمونه ای بالغ بر ۲۷۶ مدیر ارشد در خصوص چالش های برنامه ریزی و مدیریت استراتژیک صورت گرفته است، ۵۷% از مدیران چالش اصلی خود را در مرحله ی اجرای استراتژی معرفی نموده اند. جدیدترین تحقیقات علمی در سال ۲۰۱۰ میلادی نشان می دهد حدود ۶۰% از استراتژی ها به طور موفقیت آمیز اجرا نمی شوند و این حیات سازمان ها را به خطر انداخته است. مطالعه ی مشابه دیگری نیز در شرکت های آسیایی حاکی از آن است که ۸۳% از مدیران ارشد اذعان به ناتوانی در اداره ی فرایند پیاده سازی استراتژی در سازمان های خود نموده اند. وجود این گونه آمارها به وضوح نشان می دهد که پیاده سازی و اجرای استراتژی به مهمترین عامل در اداره ی سازمان ها تبدیل شده است و از این حیث می تواند مبنای ایجاد مزیت رقابتی برای سازمان هایی باشد که از مهارت و توانایی کافی برای اداره ی فرایند اجرای استراتژی برخوردار هستند.

هدف از این پژوهش اجرای این گونه برنامه ریزی ها در راستای تکنیک ها و سازوکارهایی است که اگر به درستی به مرحله اجرا در آیند می توان با اطمینان خاطر بیشتری به سمت رشد،توسعه و رونق کسب و کار که از اهداف و آرمانهای سازمان ها بوده و تاثیرات مثبتی همچون هماهنگی بین واحد های عملیاتی، اجماع بین مدیران ارشد سازمانی و… را در پی خواهد داشت، گام نهاد. از اصلی ترین موانع اجرای برنامه ریزی های استراتژیک در سازمانها می توان به اولویت های متعارض و ارتباطات عمودی ضعیف، عدم پشتیبانی و رهبری مدیرعامل در اجرای راهبردها و منابع انسانی بی انگیزه و نامناسب و … اشاره کرد. در این پژوهش تلاش می شود مشکلاتی که در مرحله اجرا یا پیاده