1-4-1- بیماری پوسیدگی ذعالی کنجد……………………………………………………………………………….. 5
1-5- آفات …………………………………………………………………………………………………………………. 6
1-6- شرایط محیطی مورد نیاز برای کشت کنجد…………………………………………………………………… 6
1-6-1- کشت و کار کنجد ……………………………………………………………………………………………… 7
1-6-2- داشت کنجد……………………………………………………………………………………………………… 7
1-6-3- برداشت کنجد……………………………………………………………………………………………………. 8
1-6-4- تناوب زراعی…………………………………………………………………………………………………….. 9
1-6-4-1- نکات مهم زراعی کنجد……………………………………………………………………………………. 9
1-8- ضرورت انجام تحقیق……………………………………………………………………………………………. 12
1-9- اهداف تحقیق……………………………………………………………………………………………………… 13
فصل دوم: بررسی منابع
2-1-پوسیدگی ذغالی کنجد……………………………………………………………………………………………. 14
2-2- قارچ عامل بیماری M. phaseolina………………………………………………………………………. 17
2-2-1- ریخت شناسی قارچ M. phaseolina………………………………………………………………… 20
2-2-2- زیست شناسی قارچ M. phaseolina………………………………………………………………… 21
2-2-3- چرخه بیماری………………………………………………………………………………………………….. 24
2-2-4- مکانیزم آلودگی و بیماریزایی……………………………………………………………………………….. 25
2-3- دامنه میزبانی قارچ M. phaseolina………………………………………………………………………. 26
2-3-1- دامنه میزبانی قارچ در ایران…………………………………………………………………………………. 26
2-4- روش های کنترل بیماری………………………………………………………………………………………… 30
2-4-1- کنترل زراعی……………………………………………………………………………………………………. 30
2-4-1-1- تغذیه متعادل و مناسب…………………………………………………………………………………… 30
2-4-1-2- آبیاری مناسب………………………………………………………………………………………………. 31
2-4-1-3- غرفاب کردن خاک قبل از کشت………………………………………………………………………. 31
2-4-1-4- تناوب زراعی با غیر میزبان………………………………………………………………………………. 31
2-4-1-5- حذف اندام های آلوده محصول بعداز برداشت……………………………………………………… 31
2-4-1-6- استفاده از بذر سالم و عاری از عامل بیماری………………………………………………………… 31
2-4-2- کنترل شیمیایی…………………………………………………………………………………………………. 32
2-4-3- کنترل بیولوژیک……………………………………………………………………………………………….. 32
2-5- مدیریت زراعی……………………………………………………………………………………………………. 35
2-5-1- تأثیر عملیات شخم زنی در تراکم جمعیت قارچ M. phaseolina در خاک………………….. 35
2-5-2- بکارگیری ارقام مقاوم………………………………………………………………………………………… 36
2-6- انواع مقاومت………………………………………………………………………………………………………. 36
2-6-1- مقاومت حقیقی………………………………………………………………………………………………… 36
2-6-2- مقاومت ظاهری……………………………………………………………………………………………….. 37
2-6-3- مقاومت غیر میزبانی………………………………………………………………………………………….. 37
فصل سوم :مواد و روش ها
3-1- روش تحقیق……………………………………………………………………………………………………….. 39
3-2 – ارقام مورد استفاده در آزمایش……………………………………………………………………………….. 40
3-3- جداسازی قارچ عامل بیماری…………………………………………………………………………………… 40
3-4- تولید سختینه قارچ M. phaseolina در شرایط آزمایشگاه…………………………………………… 40
3-5- تعیین میزان جمعیت اسکلروت های قارچ بیمارگر در محل آزمایش…………………………………. 41
3-6- تجزیه و تحلیل داده ها………………………………………………………………………………………….. 41
فصل چهارم : نتایج
4-1- مشخصات قارچ عامل بیماری M.   http://fumi.ir/%d8%af%d8%a7%d9%86%d9%84%d9%88%d8%af-%d9%be%d8%a7%db%8c%d8%a7%d9%86-%d9%86%d8%a7%d9%85%d9%87-%d8%a7%d8%b1%d8%b4%d8%af-%d8%a7%d8%b1%d8%b2%d9%8a%d8%a7%d8%a8%d9%8a-%d8%b1%d9%8a%d8%b3%da%a9-%d9%88/ phaseolina……………………………………………………….. 42
4-2- علائم بیماری پوسیدگی ذغالی ناشی از قارچ M. phaseolina…………………………………….. 44
4-3- میزان جمعیت اسکلروت های قارچ بیمارگر در محل آزمایش…………………………………………. 44
4-4- شرایط خاک محل آزمایش……………………………………………………………………………………… 44
4-5- ارزیابی مقاومت ژنوتیپ های کنجد نسبت به قارچ M. phaseolina……………………………… 45
فصل پنجم:بحث
5-1- بحث………………………………………………………………………………………………………………… 47
فهرست منابع………………………………………………………………………………………………………………. 50
چکیده انگلیسی……………………………………………………………………………………………………………. 53
چکیده
بیماری پوسیدگی ذغالی کنجد Macrophomina phaseolinaدر استان مازندران یکی از بیماری های مهم کنجد محسوب می­شود. عامل بیماری قارچی خاکزی و بذرزاد بوده که از طریق جوانه زدن اسکلروت ها در داخل خاک و تماس با ریشه های کنجد و کاشت بذور آلوده به قارچ عامل بیماری باعث بروز بیماری می گردد. محدودیت استفاده ازسموم شیمیایی به علت عدم کار آیی قارچ کش های رایج به صورت محلول پاشی و ضد عفونی بذر، باعث شده است که روش­هایی نظیر استفاده از ارقام متحمل، تنظیم تاریخ ها و ردیف های کاشت به همراه سایر روش های غیر شیمیایی در کنترل بیماری از اهمیت فراوانی برخوردار شود. برای جلوگیری از مصرف بی رویه سموم شیمیایی، کاهش هزینه های تولید و معرفی رقم متحمل به بیماری در استان مازندران، این تحقیق با استفاد از تعداد 7 رقم و لاین حاصل از آزمایشات مقایسه مقدماتی که از نظر عملکرد و سایر خصوصیات زراعی نسبت به سایر ارقام برتری نشان داده اند، انتخاب و تحت شرایط مزرعه ای در برابر بیماری پوسیدگی ذغالی مورد ارزیابی قرارگرفتند. این لاین ها در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی در ایستگاه تحقیقات زراعی بایعکلا در قطعه زمینی آلوده به اسکلروت­های قارچ عامل بیماری و دارای سابقه کشت کنجد به اجرا در آمد. نتایج حاصل از این آزمایش نشان داد که ارقام و لاین ها مورد بررسی دارای واکنش­های متفاوت نسبت به قارچ عامل بیماری هستند. در این آزمایش درصد بیماری با شمارش بوته های آلوده و سالم در لاین های مورد بررسی تعیین گردید. تجزیه واریانس داده های حاصل از درصد بوته­های آلوده به بیماری پوسیدگی ذغالی نشان داد که بین ارقام و لاین های مورد بررسی از نظر درصد بوته های آلوده اختلاف معنی داری در سطح 1 درصد وجود داشت. رقم های اولتان، چند شاخه ناز، لاین شماره 14، یکتا، لاین برتر، رقم محلی و تک شاخه به ترتیب دارای درصد بوته های آلوده به میزان 17، 25/5، 5/4، 75/3، 5/2، 1 و 1 به بیماری پوسیدگی ذغالی کنجد بودند.
واژه‌های كلیدی: کنجد، بیماری پوسیدگی ذغالی، M. phaseolina و لاین ها.