فهرست مطالب

عنوان صفحه

چکیده 1

فصل اول: موضوع پژوهش

1-1 مقدمه 3

1-2 مساله پژوهشی 5

1-3- فرضیه های پژوهش 6

1-4- اهداف پژوهش 8

1-4-1- هدف کلی 8

1-4-2- اهداف جزیی 8

1-5- اهمیت موضوع 9

1-6- تعریف اصطلاحات 11

فصل دوم : پیشینه پژوهش

2-1- نقش بهورزان و مراقبت های بهداشتی15

2-2 – مفهوم رضایت شغلی16

2-3- دلایل اهمیت رضایت شغلی 17

2-4- عوامل تأثیرگذار بر رضایت شغلی 18

2-5-سنجش رضایت شغلی 19

2-6-پیامدهای رضایت شغلی20

2-7- رضایت شغلی و عملکرد21

2-7-1-رضایت شغلی و سلامت جسمی و روانی کارکنان 21

2-7-2- رضایت شغلی و میزان جابه جایی 21

2-7-3- رضایت شغلی و غیبت22

2-8-دیگر تأثیرات رضایت شغلی بر عملکرد 22

2-8-1-ترک خدمت 22

2-8-2- بازنشستگی زودرس23

2-8-3- تشویش23

2-9-شیوه ی ابراز نارضایتی23

2-9-1-فعالیتهای اتحادیه گرایی23

2-9-2- ترک سازمان 23

2-9-3- اعتراض24

2-9-4- وفاداری24

2-9-5- اقدام منفی24

2-10- تعامل رضایت شغلی و رضایت از زندگی 24

2 -10-1-اثر جبران25

2-10-2-مدل بخشی25

2-10-3-مدل همپوشی25

2-11-نظریه های رضایت شغلی25

2-11-1-نظریه سلسله مراتب نیاز مازلو 25

2-11-2-نظریه برابری آدامز26

2-11-3-نظریه انتظار وروم27

2-11-4-نظریه دو عاملی هرزبرگ27

2-11-5-نظریه انتظار پورتر و لاولر28

2-11-6-نظریه هدف گذاری29

2-11-7-نظریه سه وجهی آلدرفر 29

2-11-8-نظریه مدل اساسی انگیزشی 30

2-11-9-نظریه مک کللند31

2-12-سبک های مقابله با استرس32

2-12-1-تعریف سبک های مقابله با استرس 32

2-12-2-رویکردهای اولیه به فرآیند مقابله33

 

2-12-3-رویکردهای جدید به فرآیند مقابله…………………………………………………………………………….  33

2-13-خودکارآمدی عمومی34

2-13-1-تعریف خودکارآمدی36

2-13-2-نظریه شناختی –  اجتماعی آلبرت بندورا36

2-14- پژوهش های انجام شده در داخل کشور 39

2-15- پژوهش های انجام شده در خارج از کشور41

فصل سوم: روش پژوهش

3-1-روش اجرای تحقیق 47

3-1-1– جامعه آماری 47

3-1-2– نمونه آماری و روش نمونه گیری47

3-2- روش جمع آوری اطلاعات47

3-2-1- پرسشنامه سبک های مقابله 48

3-2-2- پرسشنامه خودکارآمدی عمومی48

3-2-3- پرسشنامه شاخص توصیف شغلی49

3-3 چگونگی تعیین پایایی ابزار پژوهش 50

3-4- طرح تحقیق50

3-5- روش آماری مورد استفاده50

3-6- روش اجرای تحقیق51

 

فصل چهارم: تجزیه و تحلیل داده های آماری

4-1: یافته های توصیفی53

4-2- یافته های مربوط به فرضیه‌ های  پژوهش 65

4-3) یافته های جانبی پژوهش77

فصل پنجم: بحث و نتیجه گیری

5-1 بحث و نتیجه گیری84

5-1-2 نتیجه گیری91

5-2 -محدودیت های پژوهش91

5-3- پیشنهادات92

5-1-3-پیشنهادات کاربردی و اجرایی92

5-2-3- پیشنهادات پژوهشی92

منابع فارسی93

منابع انگلیسی98

پیوست

چكیده لاتین

 

 

 

فهرست جداول

عنوان صفحه

جدول 4-1: توزیع فراوانی و درصد جنسیت آزمودنی ها54

جدول 4-2: توزیع فراوانی و درصد وضعیت تأهل آزمودنی ها 55

جدول 4-3: توزیع فراوانی و درصد میزان تحصیلات آزمودنی ها 56

جدول 4-4 : توزیع فراوانی و درصد ســن آزمودنی ها57

جدول 4-5:توزیع فراوانی ودرصد سابقه خدمت آزمودنی ها58

جدول 4-6:توزیع فراوانی و درصد میزان رضایت شغلی آزمودنی ها59

جدول 4-7: توزیع فراوانی و درصد میزان خودکارآمدی عمومی آزمودنی ها 60

جدول 4-8: توزیع فراوانی و درصد سبک مقابله ای مسئله محور آزمودنی ها61

جدول 4-9: توزیع فراوانی و درصد سبک مقابله ای هیجان محور آزمودنی ها62

جدول 4-10: شاخص‌های مركزی و پراكندگی نمره سبک های مقابله با استرس و خودکارآمدی و رضایت شغلی بهورزان خانه بهداشت 63

جدول 4-11 : آزمون كولموگروف – اسمیرنوف برای بررسی مفروضه نرمال بودن63

جدول 4-12: شاخص‌های مركزی و پراكندگی نمره سبک های مقابله با استرس و خودکارآمدی و رضایت شغلی بهورزان زن و مرد خانه بهداشت 64

جدول 4-13: همبستگی پیرسون بین سبک مقابله با استرس ( مسئله محور ) با رضایت شغلی بهورزان زن و مرد خانه های بهداشت 65

جدول 4-14: همبستگی پیرسون بین خودکارآمدی عمومی با رضایت شغلی بهورزان زن و مرد خانه های بهداشت………………………………………………………………………………………………………………………………….67

جدول4-15: ضرایب همبستگی چندگانه بین سبک مقابله با استرس ( مسئله محور و هیجان محور ) و خودکارآمدی عمومی با رضایت شغلی بهورزان زن و مرد خانه های بهداشت با روش الف) ورود (Enter) ب)مرحله‌ای(stepwise)69

جدول4-16: ضرایب همبستگی چندگانه بین سبک مقابله با استرس ( مسئله محور و هیجان محور ) و خودکارآمدی عمومی با رضایت شغلی بهورزان زن خانه های بهداشت با روش الف) ورود (Enter) ب) مرحله‌ای ( stepwise)71

جدول4-17: ضرایب همبستگی چندگانه بین سبک مقابله با استرس ( مسئله محور و هیجان محور ) و خودکارآمدی عمومی با رضایت شغلی بهورزان مرد خانه های بهداشت با روش الف) ورود (Enter) ب) مرحله‌ای (stepwise)73

جدول 4-18: همبستگی پیرسون بین مؤلفه های سبک مقابله با استرس (مسئله محور ) با رضایت شغلی بهورزان زن و مرد خانه های بهداشت 75

جدول4ـ19: نتایج تحلیل واریانس چند متغیری (مانوا) روی نمرات سبک مقابله با استرس (مسئله محور و هیجان محور ) و خودکارآمدی عمومی و رضایت شغلی بهورزان زن و مرد خانه های بهداشت 77

جدول 4-20 : نتایج تحلیل واریانس یك راهه در متن ( مانوا ) روی نمرات سبک مقابله با استرس (مسئله محور و هیجان محور ) و خودکارآمدی عمومی و رضایت شغلی بهورزان زن و مرد خانه های بهداشت شهرستان دزفول78

جدول4-21: نتایج تحلیل واریانس چند متغیری (مانوا) روی نمرات سبک مقابله با استرس (مسئله محور و هیجان محور ) و خودکارآمدی عمومی و رضایت شغلی بهورزان خانه های بهداشت از نظر گروه های سنی79

جدول 4-22: نتایج تحلیل واریانس یك راهه در متن ( مانوا ) روی نمرات سبک مقابله با استرس (مسئله محور و هیجان محور ) و خودکارآمدی عمومی و رضایت شغلی بهورزان خانه های بهداشت از نظر گروه های سنی80

جدول4ـ23: نتایج تحلیل واریانس چند متغیری (مانوا) روی نمرات سبک مقابله با استرس (مسئله محور و هیجان محور ) و خودکارآمدی عمومی و رضایت شغلی بهورزان خانه های بهداشت شهرستان دزفول از نظر گروه های سابقه خدمت81

جدول 4-24 : نتایج تحلیل واریانس یك راهه در متن ( مانوا ) روی نمرات سبک مقابله با استرس (مسئله محور و هیجان محور ) و خودکارآمدی عمومی و رضایت شغلی بهورزان خانه های بهداشت از نظر گروه های سابقه خدمت82

 

 

 

فهرست نمودار ها

عنوان صفحه

نمـودار4-1: تـوزیع فـراوانی جنسیت آزمودنی ها54

نمـودار4-2:تـوزیع فـراوانی وضعیت تأهل آزمودنی ها55

نمـودار4-3:تـوزیع فـراوانی میزان تحصیلات آزمودنی ها 56

نمـودار4-4 : تـوزیع فـراوانی ســن آزمودنی ها57

نمـودار4-5:تـوزیع فـراوانی سابقه خدمت آزمودنی ها58

نمـودار4-6: تـوزیع فـراوانی میزان رضایت شغلی آزمودنی ها59

نمـودار4-7: تـوزیع فـراوانی میزان خودکارآمدی عمومی آزمودنی ها60

نمـودار4-8: تـوزیع فـراوانی سبک مقابله ای مسئله محور آزمودنی ها61

نمـودار4-9: تـوزیع فـراوانی سبک مقابله ای هیجان محور آزمودنی ها62

 

چکیده:

هدف از پژوهش حاضر ارزیابی رابطه سبک های مقابله با استرس و خودکارآمدی عمومی با رضایت شغلی بهورزان زن و مرد خانه های بهداشت شهرستان دزفول بود. نمونه پژوهش 123 نفر(معادل کل جامعه مورد پژوهش ) بهورزان زن و مرد خانه های بهداشت تابعه مرکز بهداشت شهرستان دزفول بودند. داده ها با استفاده از پرسشنامه های سبک های مقابله ، خودکارآمدی عمومی و شاخص توصیف شغلی جمع آوری و با استفاده از محاسبه ضریب همبستگی پیرسون و تحلیل رگرسیون انجام شد.محاسبه همبستگی بین متغیرها نشان داد که سبک های مقابله با استرس و خودکارآمدی عمومی با رضایت شغلی بهورزان همبستگی مثبت و معنادار داشت(05/0 P< ). نتایج تحلیل رگرسیون نشانگر این بود که خودکارآمدی عمومی بیشترین سهم را در پیش بینی واریانس رضایت شغلی بهورزان را دارد.

 

کلید واژه: سبک های مقابله با استرس، خودکارآمدی عمومی، رضایت شغلی ، بهورزان

 

فصل اول:

موضوع پژوهش

 

فصل اول: موضوع پژوهش

 

مقدمه:
رضایت شغلی[1] عاملی مهم برای افزایش کارایی و نیز رضایت فردی در سازمان تلقی می شود و منابع انسانی کارآمد و پرانگیزه در افزایش اثربخشی هر سازمان نقش مهم و اساسی ایفا می کند. زمانی که کارکنان به سازمان می پیوندند، مجموعه ای از خواستها، نیازها، آرزوها و تجربه های گذشته را، که با هم انتظارهای شغلی را ایجاد می کنند، با خود به همراه دارند. عکس العمل ها و پاسخ هایی که سازمان در مقابل خواستهای کارکنان فراهم می آورد، رضایت یا نارضایتی شغلی را شکل می دهد. در واقع رضایت شغلی نشاندهنده رابطه ی توقعات انسان با پاداش هایی است که کار فراهم می آورد(ویلم[2] و همکاران، 2007).

از آنجاییکه رضایت شغلی یکی از مسائل اساسی و بسیار مهم در هر سازمان می باشد که با رشد و شکوفایی آن سازمان ارتباط تنگاتنگ دارد، در واقع می توان آن را یکی از عواملی دانست که در نحوه ی رفتار و عملکرد کارکنان در سازمانها مؤثر باشد. در مطالعات سازمانی ثابت شده است که رضایت شغلی با عواملی همچون، غیبت، استعفاء، درگیری، استرس شغلی، و بیماری جسمی و روانی کارکنان رابطه ی معکوس دارد( رابینز[3]، 1998).

از نظر شلی[4] و همکار او( 2003) رضایت شغلی نتیجه ادراک کارکنان از چگونگی برآورده شدن انتظارات مهم آنها توسط شغل آنهاست. آنها دو جنبه مهم برای رضایت شغلی در نظر گرفته اند؛ اول اینکه رضایت شغلی یک پاسخ احساسی به شرایط کار است؛ و دوم اینکه رضایت شغلی را می توان از طریق چگونگی دستیابی به اهداف یا برآورده شدن انتظارات تعیین کرد. زمانی که می گوییم یک فرد رضایت شغلی بالایی دارد،در حقیقت منظورمان این است که او به میزان زیادی شغل خود را دوست داشته، احساسات مثبتی نسبت به آن دارد و از طریق آن توانسته است نیازهای خود را ارضا کند( آپلتون[5] و همکاران، 1988 و فورد[6]، 2002).

از سوی دیگر همه ی ما در زندگی با چالش ها و مشکلاتی مواجه می شویم، با این حال هر کس به شیوه ی خاص خود به مسائل پاسخ می دهد. برخی ها هنگام روبرو شدن با مشکلات می کوشند با ارزیابی درست و منطقی موقعیت و با استفاده از راهبردهایی مانند مسئله گشایی[7]، تفکر مثبت[8] و استفاده مؤثر از سیستم های حمایت با موقعیت مقابله کنند در مقابل، برخی دیگر به جای مقابله سازگارانه[9] با مسائل سعی می کنند به روش های مختلف مانند پناه بردن به الکل و مواد مخدر و سایر راهبردهای ناکارآمد از روبرو شدن با مشکلات اجتناب کنند. عیب عمده این راهبردهای اجتنابیآن است که اگرچه ممکن است در کوتاه مدت مؤثر واقع شوند و به فرد آرامش موقت بخشند ولی در دراز مدت پیامدهای منفی بسیار دارند و فرد را از داشتن احساس خودکارآمدی[10] و عزت نفس[11] و خود ارزشمندی محروم می سازند(قراچه داغی،1384).

پژوهشها نشان می دهند که احساس خودکارآمدی با مسئولیت پذیری در مورد انجام تکلیف (باری و آناستازیا[12]، 2005) و رضایت شغلی( گلاین، کلادیو و پاتریک[13]، 2006) رابطه مثبت دارد. بنابراین خودکارآمدی عامل مهمی برای انجام موفقیت شغلی افراد و در نتیجه رضایت شغلی به شمار می آید. در ارتباط با رضایت شغلی نیز تحقیقات نشان می دهد که بین رضایت شغلی با استفاده از سبکهای مقابله مساله مدار[14] رابطه ی مثبت و با استفاده از سبک های مقابله هیجان مدار[15] رابطه ی منفی وجود دارد( مسلکین و آگارد[16]، 2000).

مطالعه ی حاضر، در این راستا با توجه به نیازها و افزایش کارآیی کارکنان بهداشتی که در خط مقدم جبهه ی بهداشت به کار مشغولند و با هدف بررسی رابطه بین سبکهای مقابله با استرس[17] و خودکارآمدی عمومی[18] با رضایت شغلی بهورزان مرد و زن خانه های بهداشت شهرستان دزفول انجام گردید.

 

مساله پژوهشی
شاخص مهم یک سازمان نیروی انسانی کارآمد آن است. چرا که نیروی انسانی مهمترین منبع موجود در هر سازمان محسوب می شود. بیشتر افراد تقریباً نیمی از ساعات بیداری خود را در محیط کار می گذرانند، اگر از شغل خود راضی باشند، شغلشان را دوست خواهند داشت و احساسات و نگرش های مثبتی نسبت به شغل خود خواهند داشت. استرس یک تجربه عمومی در زندگی همه ی انسانهاست( وارکارولیس[19]، 2002).

ممکن است هر کس در معرض خطر استرس قرار گیرد اما بعضی افراد نسبت به افراد دیگر استرس بالاتری را تجربه می کنند. بنابراین می بایست متغیرهای دیگری( تفاوتهای فردی) در ارتباط با استرس و پیامدهای آن بطور مستقیم و غیر مستقیم شرکت داشته باشند. بعنوان مثال افراد در توجه کردن به میزان احتمال مواجه شدن با استرس، چگونگی درک و ارزیابی استرس زاها، توانایی سازگاری با استرس و آسیب پذیری در مقابل استرس متفاوتند( کود، لاگان فوکس[20]، 2001). دسته ای از متغیرهای فردی که در رابطه بین فشارزاها و استرس نقش میانجی دارد باورهایی است که افراد نسبت به خود دارند. از میان این باورها خودکارآمدی به عنوان جزء اساسی نظریه شناختی- اجتماعی نقش قابل توجهی در مواجهه با موانع و گرفتاریها و ناکامیها دارد و سهم عمده ای از پژوهشها را بویژه در حوزه استرس شغلی به خود اختصاص داده است.( ساکس[21]، 1994؛کافیلد، چانگ، دولارد و همکاران[22]، 2004؛ سیو، اسپکتور، کوپر و همکاران[23]، 2005).

در سالهای اخیر توجه به منابع استرس و سبک های مقابله با آن، بسیار مورد توجه و بررسی قرار گرفته و نشان داده شده که به کار گرفتن سبک های مقابله ای مؤثر نقش مهمی در کاهش استرس و در نتیجه رضایت شغلی دارد( فروزنده و دلارام، 1382).

همچنین رضایت شغلی نتایج مثبت گوناگونی از جهت فردی و سازمانی به همراه دارد و بر احساس فرد درباره ی سازمان و علائق وی به مشارکت در حفظ همبستگی کمک می کند و تأثیر قابل توجهی در شیوه تقرب و نزدیکی افراد نسبت به مشاغل خود، میزان تلاش، تعهدات آنان در اثر بخشی سازمان و مهمتر از همه در خودکارآمدی افراد دارد( بیک لیک، 1385).

با آنکه در زمینه رضایت شغلی کارکنان در سازمانها بررسیهای بیشماری از دیدگاههای گوناگون انجام شده، متأسفانه رضایت شغلی بهورزان که از ارکان عمده مشارکت جامعه در مراقبتهای بهداشتی اولیه[24] می باشند و نقش ارزنده ای در ارائه خدمات بهداشتی دارند کمتر مورد ارزیابی قرار گرفته است. از آنجاییکه بهورزان می توانند با ارائه همزمان خدمات بهداشتی- درمانی-آموزشی و به ویژه بهداشت روانی[25] در رسیدن به هدفهای اصلی مراقبتهای اولیه بهداشتی یعنی دسترسی تمام مردم به خدمات اساسی بهداشتی نقش حساس و مهمی را ایفا نمایند، به نظر می رسد که بررسی نحوه سبک های مقابله با استرس و خودکارآمدی عمومی آنها می تواند بر ارائه خدمات که همانا مراقبت های بهداشتی اولیه است و کیفیت ارائه خدمات را تحت الشعاع قرار داده و در نهایت منجر به تغییراتی در رضایت شغلی آنها شود. لذا با توجه به این امر پژوهش حاضر به بررسی رابطه سبکهای مقابله با استرس و خودکارآمدی عمومی با رضایت شغلی بهورزان مرد و زن خانه های بهداشت شهرستان دزفول خواهد پرداخت. لذا هدف اصلی از انجام این تحقیق پاسخ دادن به این سؤال می باشد که:

-آیا بین سبک های مقابله با استرس و خودکارآمدی عمومی با رضایت شغلی بهورزان مرد و زن خانه های بهداشت شهرستان دزفول رابطه ی معناداری وجود دارد؟

[1].job satisfaction

[2] .Willem &et al

[3] . Robins