در ایران پژوهشهای زیادی در زمینه ارزیابی بروندادهای علمی با بهره گرفتن از نمایه های استنادی در موضوعات مختلف انجام شده است؛ از جمله بررسی وضعیت بروندادهای علمی کشور ایران در مقایسه با سایر کشورهای منتخب در یک رشته خاص مثل علم اطلاعات و دانششناسی(کتابداری و اطلاعرسانی سابق) و یا موضوعات دیگر در پژوهشهایی مانند نامدار، سلاجقه و عصاره(1392)، یوسفی و دیگران(1391)، حمدیپور و کوکبی(1391)، بیگلو، شاهخدابنده و اسدی(1391)، شکرچیزاده و دیگران(1390)، علیجانی و کرمی(1390)، مصطفوی و عصاره(1389) و… میباشند. پژوهش حاضر هم در راستای همین تحقیقات میباشد اما تفاوت عمده این پژوهش با نمونه های پیشین انجام شده، ارزیابی تطبیقی وضعیت کمّی و کیفی بروندادهای علمی ایران در حوزه های منتخب اولویتدار علم و فناوری و مقایسه آنها با کشورهای رقیب ایران در سند چشمانداز 1404 میباشد که از نتایج این پژوهش میتوان در سیاستگذاریهای علم و فناوری و کمک به پیشبرد اهداف در راستای سند چشمانداز 1404 بهره گرفت.
این پژوهش در پی آن است تا به این سؤال اصلی پاسخ دهد که وضعیت کمّی و کیفی بروندادهای علمی کشور جمهوری اسلامی ایران در اولویتهای علم و فناوری منتخب از نقشه جامع علمی کشور؛ از جمله فناوریهای نانو، زیست و انرژی هستهای، در مقایسه با کشورهای رقیب در چشمانداز 1404، بر اساس داده های پایگاه استنادی وب آو ساینس چگونه میباشد و اگر با همین شرایط کنونی و با همین میزان رشد پیش برویم آیا به اهداف تعریف شده خود خواهیم رسید یا نه؟ وضعیت کمّی و کیفی برترین دانشگاهها، مؤسسات و پژوهشگران ما در حوزه های مورد بررسی چگونه است و بیشتر تولیدات علمی ایران در حوزه های اولویتدار مورد بررسی در چه مجلاتی و با چه میزان کیفیت به چاپ رسیدهاند؟ سهم تولیدات علمی ما با همکاریهای علمی بین المللی چقدر میباشد و میزان تأثیرگذاری تولیدات علمی ملّی و بین المللی ایران به چه نحوی است؟
1-3. اهداف پژوهش
اهداف مورد نظر در این پژوهش عبارتنداز:
1-3-1. هدف کلی
بررسی و تحلیل وضعیت کمّی و کیفی بروندادهای علمی کشور جمهوری اسلامی ایران در فناوریهای نانو، زیست و انرژی هستهای در مقایسه با کشورهای رقیب در چشمانداز 1404 با بهره گرفتن از داده های پایگاه وب آو ساینس در دوره زمانی 2002 تا 2011.
1-3-2. اهداف فرعی
شناسایی کمّیت و سهم بروندادهای علمی جهان به تفکیک قارههای مختلف در حوزه های اولویتدار علم و فناوری نانو، زیست و انرژی هستهای در دوره زمانی 2002 تا 2011.
شناسایی برترین کشورهای جهان از نظر تعداد بروندادهای علمی و بررسی زبان و قالب بروندادهای علمی جهانی و ایرانی.
شناسایی رتبه جهانی و منطقهای ایران و کشورهای رقیب در چشمانداز 1404، بر اساس کمّیت و سهم جهانی بروندادهای علمی آنها، در طی ده سال مذکور و بدون اعمال محدودیت زمانی.
مقایسه ضریب رشد تولیدات علمی کشورهای مورد بررسی در هر یک از سه اولویت منتخب در طی سالهای مذکور.
شناسایی وضعیت کیفی بروندادهای علمی کشور جمهوری اسلامی ایران و کشورهای رقیب در چشمانداز 1404، در حوزه های اولویتدار منتخب از نقشه جامع علمی کشور بر اساس شاخصهایی مانند میزان استنادهای دریافتی، تعداد استنادات به ازای انتشارات و شاخص اچ و رتبه بندی آنها بر اساس میانگین شاخصهای موجود در پایگاه ای اس آی.
شناسایی تعداد نویسندگان، تعداد دانشگاهها، تعداد کشورهای همکار و تعداد نشریات هر یک از 23 کشور مورد بررسی به منظور ارائه فرمولی برای پیشبینی تعداد استنادات دریافتی در آینده.
بررسی موضوعاتی که بیشترین تعداد بروندادهای علمی را در هر یک از حوزه های اولویتدار مورد بررسی دارا میباشند.
محاسبه شاخص اچ، جی و پی در زمینه های موضوعی مختلف مورد بررسی در ایران با بهره گرفتن از فرمولهای مربوطه.
سنجش میزان و درصد تولیدات علمی کشور ایران با همکاریهای علمی بین المللی و بررسی کمیت و کیفیت این بروندادها با بروندادهای علمی با همکاریهای ملّی در اولویتهای منتخب علم و فناوری و شناسایی کشورهایی از لحاظ کمّیت و کیفیت بروندادهای علمی، بیشترین میزان همکاری علمی را با کشور ایران داشتهاند.
مصورسازی شبکه همنویسندگی بروندادهای علمی ایران با همکاریهای بین المللی در هر یک از اولویتهای علم و فناوری مورد بررسی با بهره گرفتن از نرمافرار مصورسازی ساینس تو تول .
میانگین ضریب همکاری گروهی نویسندگان ایرانی در هر یک از سه حوزه اولویتدار مورد بررسی در دوره زمانی 2002 تا 2011.
شناسایی برترین نویسندگان ایرانی از نظر تعداد بروندادهای علمی و بررسی وابستگی سازمانی و کیفیت بروندادهای علمی آنها با بهره گرفتن از شاخصهای تعداد استنادات، تعداد استنادات به ازای تعداد انتشارات و شاخص اچ در هر یک از حوزه های اولویتدار مورد بررسی.
شناسایی برترین دانشگاهها و مؤسسات برتر ایرانی از نظر تعداد بروندادهای علمی و بررسی کیفیت بروندادهای علمی آنها با بهره گرفتن از شاخصهای تعداد استنادات، تعداد استنادات به ازای تعداد انتشارات و شاخص اچ در هر یک از حوزه های اولویتدار مورد بررسی.
شناسایی مجلات بین المللی که بیشترین تولیدات علمی محققان ایرانی در آنها به چاپ رسیده است و بررسی کیفیت و نفوذ آنها بر اساس شاخصهای کمّی و کیفی موجود در پایگاه های استنادی نشریات و سایمگو.
شناسایی میانگین شاخصهای کمّی و کیفی مجلاتی که به چاپ تولیدات علمی ایرانیان پرداختهاند بر اساس میانگین این شاخصها در پایگاه استنادی نشریات به تف
کیک سالهای مورد بررسی.
شناسایی رابطه بین کمّیت(تعداد بروندادهای علمی) و کیفیت(تعداد استنادات دریافتی) در اولویتهای علم و فناوری منتخب در 23 کشور رقیب مورد بررسی.
شناسایی رابطه بین تعداد انتشارات و شاخص اچ در اولویتهای علم و فناوری منتخب در 23 کشور مورد بررسی.
شناسایی رابطه بین تعداد استنادات به ازای انتشارات و شاخص اچ در اولویتهای علم و فناوری منتخب در 23 کشور مورد بررسی.
شناسایی رابطه بین تعداد نویسندگان و تعداد استنادات در اولویتهای علم و فناوری منتخب در 23 کشور مورد بررسی.
شناسایی رابطه بین تعداد کشورهای همکاری کننده در تولید بروندادها و تعداد استنادات دریافتی در اولویتهای علم و فناوری منتخب در 23 کشور مورد بررسی.
شناسایی وجود یا عدم وجود تفاوت معنادار آماری بین شاخص اچ و همچنین تفاوت معنادار بین شاخص تعداد استنادات به ازای تعداد انتشارات در اولویتهای منتخب علم و فناوری در 23 کشور مورد بررسی.
بررسی وجود یا عدم وجود تفاوتهای آماری بین شاخصهای مختلف بروندادهای علمی کشور ایران از جمله:
شناسایی وجود یا عدم وجود تفاوت معنادار آماری بین میزان رشد بروندادهای علمی ایران در در هر یک از سه حوزه اولویتدار مورد بررسی.
شناسایی وجود یا عدم وجود تفاوت معنادار آماری بین تعداد استنادات دریافتی بروندادهای علمی ایران در هر یک از سه حوزه اولویتدار مورد بررسی.
شناسایی وجود یا عدم وجود تفاوت معنادار آماری میان میزان شاخص استنادات به ازای انتشارات بروندادهای علمی نویسندگان برتر ایرانی در در هر یک از سه حوزه اولویتدار مورد بررسی.
شناسایی وجود یا عدم وجود تفاوت معنادار آماری میان میزان تعداد استنادات دریافتی بروندادهای علمی نویسندگان برتر ایرانی در هر یک از سه حوزه اولویتدار مورد بررسی.
شناسایی وجود یا عدم وجود تفاوت معنادار آماری میان میزان شاخص اچ بروندادهای علمی نویسندگان برتر ایرانی در هر یک از سه حوزه اولویتدار مورد بررسی.
1-4. اهمیت موضوع پژوهش
با توجه به اولویتهای مختلف علم و فناوری مذکور در نقشه جامع علمی کشور، و همچنین با توجه به تأکید بر پیشگام بودن کشور جمهوری اسلامی ایران در میان کشورهای رقیب در چشمانداز ایران در 1404، ارزیابی بروندادهای علمی کشور ایران و سایر 25 کشور رقیب در اولویتهای علم و فناوری، به منظور توسعه پایدار و شناسایی نقاط قوت و ضعفهای موجود، ارتقای وضعیت علمی کشور در سطح ملّی و بین المللی و امکان افزایش میزان اثربخشی، بازدهی و بهره وری پژوهشهای انجام شده و همچنین کمک به سیاستگذاران و تصمیمگیران این عرصه برای برنامهریزیهای اصولی در آینده علم و فناوری کشور، ضروری به نظر میرسد.
1-4-1. اهمیت و ضرورت نظری پژوهش:
این پژوهش باعث افزایش ادبیات کشور در زمینه های زیر میگردد:
یاری رساندن به سیاستگذاران عرصه علم و فناوری کشور با بهره گرفتن از نتایج تحلیل و ارزیابی کمّی و کیفی بروندادهای علمی ایران در اولویتهای علم و فناوری
ارتقای سطح علمی دانشگاهها و مؤسسات پژوهشی در حوزه های اولویتدار علم و فناوری به منظور افزایش بهره وری و کارایی پژوهشها.
گسترش میزان همکاریهای علمی بین المللی ایران با مراکز معتبر بین المللی(نقشه جامع علمی کشور، 1389، ص. 6).
1-4-2. اهمیت کاربردی پژوهش:
یافته های این پژوهش که با هدف تحلیل وضعیت بروندادهای علمی کشور جمهوری اسلامی ایران در اولویتهای علم وفناوری منتخب از نقشه جامع علمی کشور انجام شده است؛ میتواند به سیاستگذاران و تصمیمگیران حوزه های مرتبط علم و فناوری در موارد زیر یاری رساند:
شناخت جایگاه و وضعیت کنونی میزان بروندادهای علمی ایران در اولویتهای علم و فناوری مورد بررسی در مقایسه با کشورهای رقیب به منظور دستیابی به اهداف مطرح شده در نقشه جامع علمی کشور.
شناخت روند رشد بروندادهای علمی ایران جهت پیشبینی وضعیت آینده به منظور دستیابی به چشمانداز مشخص شده در نقشه جامع علمی کشور.
اطلاعیابی از پژوهشگران و دانشگاههای برتر در اولویتهای علم و فناوری مورد بررسی جهت تخصیص اصولی بودجه و امکانات مورد نیاز برای تقویت بیشتر آنها.
اطلاعیابی از کشورهای برتر در این حوزه ها جهت همکاری علمی بیشتر با آنها.
اطلاعیابی از مجلات جهانی با کیفیت و نفوذ بالا برای اقدام به چاپ مقالات بیشتر در آنها.
1-5. سؤالات پژوهش
سؤالات این پژوهش به شرح زیر میباشد:

1-5-1. سؤال اصلی پژوهش
وضعیت کمّی و کیفی بروندادهای علمی کشور جمهوری اسلامی ایران در حوزه های اولویتدار علوم و فناوریهای نانو، زیست و انرژی هستهای در مقایسه با کشورهای رقیب در چشمانداز 1404 در دوره زمانی 2002 تا 2011 بر اساس داده های پایگاه وب آو ساینس چگونه میباشد؟
1-5-2. سؤالات فرعی پژوهش
کمّیت و سهم بروندادهای علمی جهان به تفکیک قارههای مختلف در حوزه های اولویتدار علم و فناوری نانو، زیست و انرژی هستهای در دوره زمانی 2002 تا 2011 چگونه میباشد؟
برترین کشورهای جهان از نظر تعداد بروندادهای علمی و بررسی زبان و قالب بروندادهای علمی جهانی و ایرانی کدامند؟
رتبه جهانی و منطقهای ایران و کشورهای رقیب در چشمانداز 1404، بر اساس کمّیت و سهم جهانی بروندادهای علمی آنها، در طی ده سال مذکور به چه نحوی میباشد؟