مقدمه 1

فصل اوّل: كلّیات و مفاهیم 3

1-1-كلیّات 4

1-1-1- بیان مسأله 4

1-1-2- علت انتخاب موضوع و اهمیت و فایده آن 4

1-1-3- سابقه پژوهش 4

1-1-4- سؤال اصلی پژوهش 5

1-1-5- سؤالات فرعی پژوهش 5

1-1-6- فرضیه‌های پژوهش 6

1-1-7- پیش‌فرض‌های پژوهش 6

1-1-8- اهداف پژوهش 6

1-1-9- روش پژوهش 6

1-1-10- روش‌گردآوری اطلاعات و داده‌ها 6

1-1-11- جنبه جدید بودن موضوع 7

1-1-12- نتایج علمی و عملی تحقیق 7

1-2- مفهوم شناسی عدالت اجتماعی 8

1-2-1- معنای لغوی عدالت 10

1-2-2- واژه های همسو: قسط، مساوات و انصاف 11

قسط 11

تفاوت قسط و عدل 12

مساوات 13

فرق بین مساوات و عدالت 14

انصاف 15

1-2-3- واژه های مقابل عدل 15

ظلم 15

تجاوز 18

1-2-4- مفهوم اصطلاحی عدالت و عدالت اجتماعی 19

1-2-4-1- مفهوم اصطلاحی عدالت 20

1-2-4-2- مفهوم اصطلاحی عدالت اجتماعی 25

1-2-5- دیدگاه اندیشمندان غیر مسلمان درباره عدالت 27

فصل دوم: عدالت اجتماعی در قرآن كریم ونهج البلاغه…………………………………………………………..33

2-1- عدالت اجتماعی و جایگاه آن 34

2-1-1- عدالت، اصل ثابت قرآنی 35

2-1-2- عدالت، فلسفه بعثت پیامبران 37

2-1-3- عدالت قرآن، عدالت همه جانبه 39

2-2- عدالت و انواع آن 40

2-2-1- عدل الهی 40

آیات ناظر به عدل الهی 42

2-2-2- عدالت بشری 46

آیات ناظر به عدالت بشری 47

عدل فردی 48

عدل در روابط خانوادگی 48

2-2-3- عدالت اجتماعی 50

آیات ناظر به عدالت اجتماعی 53

عدالت اقتصادی 54

عدالت قضایی 54

عدالت سیاسی 55

2-3- عدالت از دیدگاه امام علی(علیه السّلام) 58

فصل سّوم: عوامل اجرای عدالت اجتماعی از منظر قرآن كریم و نهج البلاغه……………………………….62

3-1- عوامل اجرای عدالت اجتماعی از منظر قرآن کریم 64

3ـ1ـ1ـ حاکمیت قانون عادلانه الهی در جامعه 64

3ـ1ـ2ـ اجرای دقیق حدود و قوانین الهی 68

3-1-3- دینداری و تقوای افراد جامعه 74

3 -1-4- رسیدگی به محرومان و مستضعفان 77

3-1-5- شایسته سالاری 87

ویژگی های لازم برای انتخاب افراد شایسته 87

3-1-6- نظارت عمومی 91

3-1-7- تعهد متقابل 95

3 ـ2ـ عوامل اجرای عدالت اجتماعی از منظر نهج البلاغه 98

3-2-1- حكمران عادل 101

3 -2-2- نظارت همگانی 104

پند و اندرز كارگزاران 105

بی نیاز ساختن كارگزاران 105

بازرسی مخفیانه از كارگزاران 106

تقویت روحیه انتقاد پذیری 107

 

برای دانلود متن کامل پایان نامه ها اینجا کلیک کنید

3ـ 2 ـ 3 ـ منش عادلانه حاكمان 109

مردمداری 111

سعی در كسب رضایت عموم مردم 112

رعایت مساوات 114

تساوی در برابر قانون و قضا 120

3 ـ 2 ـ 4 ـ حقوق متقابل مردم و حاكمان 121

وظایف حكومت در قبال مردم 125

فصل چهارم: موانع اجرای عدالت اجتماعی از منظر قرآن كریم ونهج البلاغه…………………………….130

4-1- موانع اجرای عدالت اجتماعی از منظر قرآن کریم 132

4-1-1- نبود قانون عادلانه 133

4-1-2- حکومت جور 136

4-1-3- مادی گرایی و انسان محوری 140

4-1-4- سود گرایی و سرمایه داری نامطلوب 142

كم فروشی 146

اختلاس 147

4-1-5- تبعیض نژادی و اختلاف طبقاتی 148

4-2- موانع اجرای عدالت اجتماعی از منظر نهج البلاغه 153

4-2-1- حکومت جور 153

4-2-2- دنیا طلبی حکام 157

4-2-3- استثمار و بهره كشی 161

4-2-4- سرمایه داری 164

4-2-5- انحصار گرایی (خود اختصاصی) 166

نتیجه گیری 175

پیشنهادات 176

فهرست منابع و مآخذ: 177

چكیده

عدالت و اجرای آن همواره مورد توجه تمام مكتب ها، از گذشته تاكنون بوده است. تفاوت مكتب اسلام با دیگر مكاتب آن است كه، اسلام دو مؤلفه حق و تكلیف را ملازم یكدیگر قرارداده، آنجا كه تكلیفی واجب شده، به دنبال آن حقی نیز بر آن مترتّب شده است و رعایت حقوق و تكالیف متقابل را شرط اجرای عدالت قرار داده است.

قرآن كریم فلسفه تشكیل حكومت ها و بعثت انبیاء(علیهم السّلام) را اقامه قسط و عدل و حل اختلافات گوناگون میان بشر دانسته و عدالت را میزان تعادل بخشی زندگی بشری نامیده است؛ لذا در زمینه اجرای عدالت در جامعه فرامین بسیاری دارد. از جمله این فرامین امر به تقوای فردی، وضع و اجرای قوانین عادلانه و رسیدگی به ضعفای جامعه است.

مولای متقیان حضرت علی(علیه السّلام) عدالت را  نه تنها یك تكلیف، بلكه ناموس الهی می داند. در نهج البلاغه ایشان، عدالت به عنوان یك فلسفه و نظریه اجتماعی سیاسی، مورد توجه قرار گرفته است. از اساسی ترین مظاهر عدالت در نظر امام علی (علیه السّلام) رعایت مساوات است. بیشترین اوامر ایشان به كارگزارانشان، درباره لزوم رعایت مساوات و اجرای عدالت بین اقشار مختلف مردم است.

از جمله اساسی ترین عوامل اجرای عدالت می توان به حاكمیت قانون عادلانه در جامعه ، دینداری وتقوای افراد جامعه،رسیدگی به محرومان ومستضعفان جامعه، حكومت حكمرانان عادل،نظارت همگانی و… اشاره نمود. موانع اجرای عدالت نیز مواردی از قبیل نبود قانون عادلانه، حكومت جور، انسان محوری و سودگرایی، دنیا طلبی حكام و استثمار و انحصار گرایی و…. می باشند.

مقدمه
عدل و عدالت اجتماعی از جمله مفاهیم پر معنایی است كه همواره مورد توجه ادیان و مكاتب مختلف بوده است .اما اجرای آن همچنان به عنوان آرزویی دست نیافتنی  به نظر می رسد؛ آرزویی كه تحقق آن، نیازمند بررسی  لوازم اجرای عدالت و موانع پیش روی آن  می باشد.

موضوعات: بدون موضوع  لینک ثابت


فرم در حال بارگذاری ...