(ممکن است هنگام انتقال از فایل اصلی به داخل سایت بعضی متون به هم بریزد یا بعضی نمادها و اشکال درج نشود ولی در فایل دانلودی همه چیز مرتب و کامل است)

چکیده

امیر نجم الدین حسن بن علاء سجزی دهلوی، از پارسی گویان ممتاز دیار هند در قرن هفتم و هشتم هجری  است. این شاعر و نویسندۀ برجسته، اندکی پس از سعدی ظهور کرد. تأثیرپذیری امیرحسن از سعدی شیراز-به ویژه در غزل- تا بدان پایه است که با وجود شاعری برجسته چون امیرخسرو دهلوی(طوطی هند)، به «سعدی هند» شهرت می یابد. عشق و ارادت فراوان وی به سعدی شیرازی سبب گشته تا از نخستین پیروان وی باشد و برای رسیدن به زبان روان و لطافت های غزل، کوشش های بسیاری نموده است. این شاعر سیستانی الاصل، نقش مهمی در توسعه زبان فارسی در شبه قاره هند داشته و سخن فارسی را در دورۀ ممالیک این منطقه، به اوج عزت و اعتبار رسانده است.

دیوان اشعار وی  بالغ بر 9000 بیت است که شامل قصیده، غزل، ترجیع بند، ترکیب بند، رباعی و مثنوی است. امیرحسن در نثر فارسی نیز آثاری خلق کرده که بارزترینِ آن آثار، کتاب فوائدالفؤاد است   که چراغ راه صوفیه بوده و آگاهی های ارزشمندی دربارۀ تصوف، چگونگی تعلیم و تربیت مشایخ صوفیان، و توضیح و تشریح اصطلاحات رایج میان صوفیه را در خود جای داده است.

رسالۀ پیش رو شامل 8 فصل است. در فصل اول کلیات مورد بحث قرار می گیرد که در بردارندۀ اهداف تحقیق، پیشینۀ تحقیق، بیان مسأله، فرضیه ها و روش تحقیق می باشد.

فصل دوم شامل شرح احوال و آثار امیرحسن می باشد و سعی بر آن بوده است که پیرامون زندگی شخصی امیرحسن و بررسی آثارش، مسائل اصلی به نگارش درآید.

فصل سوم، مختصری پیرامون پیدایش غزل بحث شده و غزلیات امیرحسن نیز بررسی شده است.

در فصل چهارم، پیشینه ای در زمینۀ عرفان و عرفا در عصرهای مختلف مطرح گردیده است.

از فصل پنجم به بعد که اصلی ترین بخش های این رساله است، به مستحسنات صوفیان و ذکر مقامات و احوال و در بخش پایانی به ذکر تمامی لغات و اصطلاحات عرفانی در غزلیات امیرحسن دهلوی پرداخته شده و کلیۀ مضامین و اصطلاحات، ضمن توضیح، با شاهد مثال از غزلیات استخراج گردیده است.

واژه های کلیدی: امیرحسن دهلوی، شیخ نظام الدین اولیا، عرفان، غزلیات، مضامین عرفانی.

مقدمه
عرفان اسلامی عموماً جنبۀ مثبت و پویا دارد؛ عارف می اندیشد و به سوی کمال می رود و دیگران را رهبری می کند؛ در عرفان اسلامی علم، دین، تقوا، اشراق، عشق به خدا و