فهرست مطالب
عنوان صفحه
چکیده 1
فصل اول: کلیات تحقیق
۱-۱ ) مقدمه. 3
1-2 ) بیان مساله. 4
1–3 ) مدل تحقیق.. 6
۱-4) اهمیت و ضرورت انجام تحقیق.. 7
۱ – 5) اهداف تحقیق.. 7
۱ – 6) فرضیه های تحقیق.. 8
1-7) تعریف نظری و عملیاتی متغیرها 8
۱-8 ) قلمرو تحقیق.. 10
۱-8-۱) قلمرو موضوعی تحقیق. 10
۱-8-۲) قلمرو مكانی تحقیق. 10
۱-8-۳) قلمرو زمانی تحقیق. 10
فصل دوم: ادبیات تحقیق
بخش اول: هوش تجاری
۲-۱-۱) تعریف هوش تجاری.. 13
۲-۱-۲) عناصر مؤثر بر هوش تجاری.. 14
۲-۱-۳) اجزای هوش تجاری.. 15
۲-۱-۴) اهمیت هوش تجاری.. 16
۲-۱-۵) اهداف اصلی هوشمندی کسب وکار. 18
۲-۱-۶) کاربرد هوش تجاری در صنعت بانکداری.. 18
۲-۱-۷) اثر بخشی هوش تجاری.. 20
۲-۱-۸) ارزیابی هوش تجاری.. 20
۲-۱–۹) پشتیبانی تصمیم و هوش تجاری.. 22
بخش دوم: عملکرد بازرگانی
۲-۲-۱) مقدمه. 26
۲-۲-۲) تعریف عملکرد. 26
۲-۲-۳) ارزیابی و سنجش عملكرد. 28
2-2-4) سنجش عملکردسازمانی.. 30
۲-۲-۵) مدل های سنجش و اندازه گیری عملكرد. 30
۲-۲-۶) عملكرد بازار. 36
2-2-7) روش های مختلف سنجش عملكرد بازار. 38
2-2-8) الگوی كارت امتیازی متوازن (BSC) 43
2-2-9) توسعه مفهوم کارت امتیازی متوازن توسط کاپلان ونورتن.. 44
2-2-10) اهداف ارزیابی عملکرد سازمانی.. 46
2-2-11) عملکرد شرکت ها از دیدگاه های مختلف… 46
2-2-11-1) عملکرد شرکت از دیدگاه بازار مشتری.. 47
2-2-11-2) عملکرد شرکت از دیدگاه بازارهای عوامل. 48
2-2-11-3) عملکرد شرکت از دیدگاه بازارهای مالی.. 48
فصل سوم: روش اجرای تحقیق
3-1) مقدمه. 58
3-2) فرآیند اجرای تحقیق.. 58
3-3) روش تحقیق.. 58
۳-4) جامعه و نمونه آماری.. 59
۳-۵) روش ها و ابزار جمع آوری داده ها 59
3-5-1) روایی پرسشنامه. 60
۳-۵-۲) پایایی پرسشنامه. 61
3-6) روش تجزیه و تحلیل داده ها 62
فصل چهارم: تجزیه و تحلیل داده ها
4-1) مقدمه. 64
4-2) توصیف ویژگی های جمعیت شناختی پاسخ دهندگان. 64
4-3) توصیف متغیر های تحقیق.. 64
4-4) بررسی پیش نیاز های انجام آزمون تحلیل رگرسیون. 71
4-5) آزمون فرضیات تحقیق.. 73
فصل پنجم: نتیجه گیری و پیشنهادات
5-1) مقدمه. 78
5-2) نتایج آمار توصیفی.. 78
5-3) نتایج آمار استنباطی.. 84
5-4) پیشنهادات براساس یافته های تحقیق.. 85
5-5) محدودیت های تحقیق: 87
منابع و مأخذ. 89
فهرست جداول
عنوان صفحه
جدول ۲-۱) تفاوت های دیدگاه سنتی و مدرن در خصوص سنجش عملكرد. 29
جدول2-2) نتایج سازمان از منظر مدل تعالی بنیاد کیفیت اروپا 35
جدول 2 -3) متغیر های اندازه گیری عملكرد بازاریابی.. 42
جدول(2-4) توسعه مفهوم کارت امتیازی متوازن توسط کاپلان ونورتن.. 45
جدول 2- 5): اهداف ارزیابی عملکرد سازمان. 46
جدول 2– 6) خلاصه ای تحقیقات.. 53
جدول2-7) خلاصه پژوهش های انجام شده در رابطه با عملکرد بانکها و معرفی شاخص های عملیاتی.. 55
جدول 3-1) سوالات پرسشنامه به تفکیک ابعاد. 60
جدول 3-2) ضریب آلفای کرونباخ مربوط به پایایی سوالات پرسشنامه. 62
جدول4-1) توصیف متغیر عملکرد بازرگانی.. 64
جدول4-2) توصیف متغیریکپارچگی داده ها 65
جدول4-3) توصیف متغیر قابلیت تحلیل. 66
جدول4-4) توصیف متغیر کیفیت محتوای اطلاعات.. 67
جدول4-5) توصیف متغیر کیفیت دسترسی به اطلاعات.. 68
جدول4-6) توصیف متغیر به کارگیری اطلاعات در فرآیند کسب و کار. 69
جدول4-7) توصیف متغیر فرهنگ تصمیم گیری تحلیلی.. 70
جدول4-8) آزمون كولموگروف- اسمیرنف… 71
جدول4-9) آزمون كولموگروف- اسمیرنف برای متغیرهای مستقل تحقیق. 72
جدول4-10) ضرایب همبستگی پیرسون بین متغیر وابسته ومتغیرهای مستقل. 72
جدول4-11) آماره دوربین – واتسون. 72
جدول 4-12) آزمون رگرسیون بین ابعاد هوش تجاری و عملکرد بازرگانی.. 73
جدول4-13) ضریب همبستگی بین ارتقاء دادها و عملکرد بازرگانی.. 74
جدول4-14) ضریب همبستگی بین قابلیت های تحلیل و عملکرد بازرگانی.. 74
جدول4-15) ضریب همبستگی بین کیفیت محتوای اطلاعات و عملکرد بازرگانی.. 75
جدول4-16) ضریب همبستگی بین کیفیت دسترسی به اطلاعات و عملکرد بازرگانی…………………. 75
جدول4-17) ضریب همبستگی بین استفاده از اطلاعات در فرآیند کسب و کار و عملکرد بازرگانی.. 76
جدول4-18) ضریب همبستگی بین فرهنگ تصمیم گیری تحلیلی و عملکرد بازرگانی.. 76
جدول 5-1) توصیف سوالات متغیر یکپارچگی دادها 78
جدول 5-2) توصیف سوالات متغیر قابلیت تحلیل. 79
جدول 5-3) توصیف سوالات متغیر کیفیت محتوای اطلاعات.. 79
جدول 5-4) توصیف سوالات متغیر دسترسی به اطلاعات.. 80
جدول 5-5) توصیف سوالات متغیر استفاده از اطلاعات در فرآیند کسب و کار. 80
جدول 5-6) توصیف سوالات متغیر فرهنگ تصمیم گیری تحلیلی.. 81
جدول 5-7) توصیف سوالات متغیر عملکرد بازاری.. 82
جدول 5-8) توصیف سوالات متغیر عملکرد مالی.. 83
فهرست نمودارها
عنوان صفحه
نمودار4-1) هیستوگرام متغیر عملکرد بازرگانی.. 64
نمودار4-2) هیستوگرام متغیر یکپارچگی داده ها 65
نمودار4-3) هیستوگرام متغیر قابلیت های تحلیلی.. 66
نمودار4-4) هیستوگرام متغیر کیفیت محتوای اطلاعات.. 67
نمودار4-5) هیستوگرام متغیر کیفیت دسترسی به اطلاعات.. 68
نمودار4-6) هیستوگرام متغیر استفاده از اطلاعات در فرآیند کسب و کار. 69
نمودار4-7) هیستوگرام متغیر فرهنگ تصمیم گیری تحلیلی.. 70
نمودار 5-1) نمودار عملکرد مالی.. 83
فهرست اشکال
عنوان صفحه
شكل (1-1) : مدل مفهومی تحقیق. 6
شکل (۲-۱) هرم فرآیند ایجاد ارزش افزوده در هوش تجاری.. 15
شكل 2-2) مدلسازی AMBITE برای یك سازمان تولیدی.. 31
شکل 2-3) شمای کلی مدل مالکوم بالدریج. 33
شکل2-4) نمودار مدل تعالی بنیاد کیفیت اروپا 34
شكل 2-5) جریان های عملكرد شركت.. 37
شكل2-6) ماهیت معیارها 38
شکل 2-7) کارت امتیازی متوازن چهارچوبی برای سیستم مدیریت استراتژیک… 43
چکیده
نظام بانکی کشور به عنوان یکی از مهمترین بخشهای اقتصادی جامعه در ارتباط با جذب و هدایت وجوه سپرده گذاران، ارائه خدمات به مردم و مشارکت در توسعه اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی نقش های مؤثری برعهده دارد و عدم توانایی این نظام، مشکلات عدیده ای را در راه توسعه کشور ایجاد خواهد کرد.
به دلیل نقش بسیار مهم و اساسی بانک ها در اکثر فعالیتهای اقتصادی، بررسی عملکرد بانکهای موجود و شناسایی عوامل موثر بر آنها اهمیت ویژه ای یافته است.تحقیق حاضر در راستای این هدف به بررسی رابطه بین هوش تجاری و ابعاد آن با عملکرد بازرگانی بانک ها و موسسات مالی و اعتباری پرداخته است.جامعه آماری تحقیق حاضر , بانک ها و موسسات مالی و اعتباری استان گیلان است که با توجه به یکپارچگی فرآیندهای سیستم های تجاری در تمامی شعب هر بانک و موسسه مالی، شعب سرپرستی بانک ها و موسسات مالی و اعتباری استان گیلان که تعدادشان ۳۴ عدد می باشد، مورد آزمون قرار گرفته اند.در تحقیق حاضر برای جمع آوری داده ها از پرسشنامه هوش تجاری و عملکرد بازرگانی بهره گرفته و جمع آوری داده ها به شیوه میدانی انجام گرفت.برای بررسی روایی پرسشنامه از روش روایی محتوی و پایایی پرسشنامه از روش محاسبه آلفای کرونباخ استفاده گردید.برای آزمون فرضیه های تحقیق نیز روش همبستگی پیرسون به کار گرفته شد که در نهایت نتایج حاکی از وجود رابطه مثبت بین هوش تجاری با ابعاد یکپارچگی داده ها، قابلیت های تحلیلی، کیفیت محتوای اطلاعاتی، کیفیت دسترسی به اطلاعات، به کارگیری اطلاعات در فرآیند کسب و کار و فرهنگ تصمیم گیری تحلیلی با عملکرد بازرگانی در بین بانکها و موسسات مالی و اعتباری استان گیلان است.
کلمات کلیدی: هوش تجاری، ارتقاء داده ها، قابلیت های تحلیلی، کیفیت محتوای اطلاعاتی، کیفیت دسترسی به اطلاعات، به کارگیری اطلاعات در فرآیند کسب و کار، فرهنگ تصمیم گیری تحلیلی، عملکرد بازرگانی.
فصل اول :
کلیات تحقیق
۱–۱ ) مقدمه
امروزه پیشرفت اقتصادی و بازرگانی كشور در گرو پیشرفت صنعت بانكداری پا به پای سایرصنایع كشور و همچنین صنایع بانكداری سایر كشورهای پیشرفته است.در حال حاضر درصد بالایی از مالكیت این صنعت در اختیار دولت بوده ولی با ظهور برخی بانكهای خصوصی رقابت در این صنعت نیز آغاز شده اما با این وجود , فاصله بسیار زیادی با سطح بانكداری جهانی دارد.درحقیقت نظام بانكی در هر كشوری یكی از مهمترین اركان شكل گیری ساختارهای اقتصادی است كه تعیین كننده مسیر توسعه یافتگی یا عقب ماندگی كشورها تلقی می گردد (آل اسحاق؛۱۳۸۸ :۵ ).از سوی دیگر در عصر رقابتی کنونی مقوله جهانی شدن، مرزهای اقتصادی میان جوامع را کم رنگ نموده و صنایع کشورها را تحت تأثیر قرار داده است.در این شرایط، فشار ذی نفعان (سهامداران، مشتریان، کارکنان و جامعه) و انتظارات آن ها از سازمان ها روز به روزافزایش می یابد و سازمان ها را مجبور به استفاده از سیستم های مدیریتی جدید که برمبنای منفعت ذی – نفعان بنا شده اند، می نماید (ضرغام بروجنی، ابراهیمی ومیرفخرالدینی؛۱۳۹۲: ۲۵).به همین دلیل بررسی عملکرد بانک ها می تواند دارای اهمیت بسیار زیادی باشد.در حقیقت عملكرد نشان می دهد كه یك سازمان چگونه به رسالت و اهداف مربوط به خود می رسد.عملكرد دلالت بر شروع از یك وضعیت معین و رسیدن به یك هدف دقیق داردكه این ممكن است شامل چندین نقطه هدف از قبیل سهم بازار، حجم فروش، انگیزش كاركنان، رضایت مشتری، سطح كیفیت و غیره باشد ( Boisvert, Hugues; 2006 ,p2 ).از سوی دیگر از جمله مفاهیم جدید در عرصه كسب و كار، هوش تجاری[1] است.هوش تجاری به سازمانها کمک می کند تا وضعیت تجارتی گذشته و موجود را هم به صورت کلی و هم به صورت جزیی با دید بهتری مشاهده کنند تا بتوانند تجارت خودشان را به نحو مناسبی تحلیل نمایند.هوش تجاری امکان و توانایی بهبود کیفیت خدمات را فراهم کرده و میتواند برنامهریزی و تصمیمگیری را تسهیل نماید.در این راستا تحقیق حاضر به دنبال بررسی تاثیر هوش تجاری بر عملکرد بازرگانی بانک ها و موسسات مالی و اعتباری استان گیلان است.با توجه به موارد فوق در فصل اول تحقیق , بعد از بیان مساله به ضرورت واهمیت تحقیق پرداخته خواهد شد.سپس به سوالات واهداف تحقیق به همراه چهارچوب نظری تحقیق اشاره شده ودر نهایت با تعریف مفهومی وعملیاتی متغیرها و بیان قلمروتحقیق فصل به پایان خواهد رسید.
1-2 ) بیان مساله
بانک ها نقش حیاتی در تخصیص منابع اقتصادی در کشور ها داشته و از طریق ایجاد کانال بین سپرده گذاران منابع در بانک و سرمایه گذاران در بخش صنعت و تجارت باعث ایجاد رونق اقتصادی کشور میگردند (Ongore & Berhanu Kusa؛2013:237).اما صنعت (بانکداری) مانند سایر صنایع با عوامل فشارهای محیطی مواجه است.خورشید به نقل از همر و چامبی[2] (1993 ) این فشار ها را تحت عنوان سه سی (3c): تغییر، مشتریان ورقابت نام برده است (خورشید ؛۱۳۸۹: ۱۶۴).این فشار ها باعث می شود که بانک ها همواره به دنبال بهبود عملکرد در ابعاد مالی و غیر مالی باشند.تلاش برای عملکرد بهتر، موضوعی است که انتظار بزرگ همه افراد ذی نفع سازمان اعم از مشتریان، کارکنان و سهامداران است.در محیط های چالشی و متلاطم، سازمان ها در طی زمان پی می برند که مزیت رقابتی دیروز تضمینی برای بقای فردا محسوب نمی شود.این امر فشار شدیدی را به سازمان ها تحمیل می کند تا بیاموزند که چگونه می توانند به بهترین وجه عملکرد و مزیت خود را بهبود بخشیده و پیشرو رقبا باشند (ملاحسینی، فرقانی و مرادخانی؛ ۱۳۸۹:۲۳).در حقیقت ارزیابی عملکرد سازمان ها و بنگاه های اقتصادی دارای فعالیت مشابه و بررسی نتایج حاصل از عملکرد آن ها در یک دوره معین، فرآیندی مهم و راهبردی محسوب شده که ضمن تعیین جایگاه رقابتی سازمان، نقش قابل توجهی درامر بهبود مستمر و افزایش کیفیت واثربخشی تصمیمات مدیریت سازمان هادارد (اسلامی و بهرامی و رجبی و میهنی؛۱۳۹۰: ۲).
از سوی دیگر، با توجه به موضوع تحقیق حاضر ودر در ارتباط با عملکرد بانک ها باید گفت که نشریه بین المللی بنکر[3] از جمله مراکز معتبر است که هر ساله با اخذ آمار از بانک های جهان اقدام به رتبه بندی هزار بانک برتر دنیا می کند.شاخص هایی که ملاک این طبقه بندی قرار می گیرد میزان سود، نرخ بازگشت سرمایه، نرخ بازگشت دارایی و…می باشند (اسلامی و دیگران ؛۱۳۹۰:۳).در این میان از بین هفده بانک ایرانی که در پایگاه داده این موسسه قرار گرفته، سیزده بانک در بین این رده بندی قرار گرفته اند لیکن بهترین بانک ایرانی با وجود بهبود عملکرد در سال ۲۰۱۴ از مقام هفتصد و هفتادو هفت صعود نکرده است.این نشان می دهد که بانک های ایرانی با استاندارد های جهانی فاصله زیادی داشته و توجه به عوامل اثر بر عمکلرد آنها دارای اهمیت فراوانی است.در تحقیق حاضر باتوجه به جامعه آماری دو مولفه برای آن در نظر گرفته می شود (چیرانی، علیزاده و بجارسری؛۱۳۹۱).
الف) عملکرد مالی : شاخص های مالی، موفقیت در دستیابی به اهداف اقتصادی را برای شرکت ها مشخص می کند.
ب ) عملکرد بازار : عملکرد بازار به معنای توانایی شرکت در جهت ارضا کردن و حفظ مشتریان از طریق اراﺋﻪ محصولات و یا خدمات با کیفیت.
مجموع این شرایط ایجاب می کند که بانک ها به دنبال به کار گیری استراتژی هایی برای بهبود عملکرد خود باشند.این واضح است که تمام تلاش های یک سازمان در تمامی حوزه ها بایستی در عملکرد آن مشخص باشد.اغلب سازمان ها با بهره گرفتن از ابزارها و مکانیزم های گوناگون سعی در بهبود عملکرد خود دارند.به این منظور سنجش وضعیت عملکرد از مقوله های مهم و مورد توجه سازمان ها است (مشبکی و بستام و ده یادگاری ؛۱۳۹۳:۹۳).بررسی دیدگاه های مختلف در مورد عملكرد نشان می دهد كه متغیرهای بسیاری می توانند در آن موثر باشند (Mamoun etal ,2011, 43).یکی از این متغیر ها که منجر به بهبود عملکرد می شود هوش تجاری است (رهنمای رودپشتی، نیکومرام و محمودی؛۱۳۹۲:۱۱۱). هوش تجاری به سازمان ها کمک می کند که خود را به تفکرهای نوین کسب و کار مجهز سازند تا به طور مستمر عملکرد خود را مدیریت کرده و بهبود بخشند (رحیمی، نوروزی و سریع القلم؛۱۳۹۱: ۶۵).در واقع یکی از نیازمندی های کنونی و آینده مدیریت سازمان، پشتیبانی از فرآیند های تصمیم گیری است که سیستم های برنامه ریزی منابع سازمان می بایست علاوه بر اهداف واقعی خود یعنی مکانیزاسیون، یکپارچگی و بهبود فرآیند, آن را پوشش دهند.تعدادی از سازمان ها به این اعتقاد رسیده اند که چنانچه ابزارهای سازمان به سیستم های هوش تجاری مجهز شوند، ارزش بالاتری را برای سازمان ایجاد می نمایند (غضنفری، تقوی وروحانی فرد ؛۱۳۸۷:۲۲).هوش تجاری با کمک در تصمیم گیری به مدیران، میتواند بانک را قادر به حل مسایل در کلیه حوزه های کاری مانند مدیریت ارتباط با مشتری، مدیریت عملکرد، مدیریت ریسک، مدیریت دارایی و مدیریت شکایت نماید که این موارد درنهایت منجربه بهبود عملکرد بانک خواهد شد (; 2011:223 Đurković& Ubiparipović).هدف هوش تجاری کمک به کنترل منابع و جریان اطلاعات کسب و کار است که در درون و پیرامون سازمان وجود دارد.در واقع ارتباط اصلی هوش تجاری با سیستم های سازمانی در این نکته نهفته است که هدف ثانویه این سیستم ها ایجاد فضای پشتیبانی تصمیم گیری برای مدیریت بوده و هوش تجاری می تواند در بطن این سیستم ها قرار گرفته و با تبدیل داده به دانش این هدف را محقق می سازد (غضنفری، تقوی وروحانی فرد ؛۱۳۸۷:۲۲).با توجه به موارد مذکور سوال تحقیق به شرح زیر است:
آیا هوش تجاری بر بهبود عملکرد بازرگانی بانک ها و موسسات مالی و اعتباری تاثیر دارد؟
در ارتباط با موضوع تحقیق حاضر باید گفت که استفاده از هوش تجاری در خدمات مالی می تواند منجر به ایجاد ارزش گردد.بررسی های گارتنر[4]، در سطح بانک ها نشان داده است كه بیش از ۹۵درصد پاسخ دهندگان سیستم بانكی موافقند كه هوش تجاری یك پیش برنده استراتژیك ابتكاری با مدیریت برتر است و بیش از نود درصد موافقند که آنها ارزش مورد انتظارشان را از سرمایه گذاری در هوش تجاری دریافت كرده اند (محقر حسینی، علی منش وآصف؛۱۳۸۸، ۱۰۵).از نظر گارتنر سیستمهای هوش تجاری بانکها را قادر می سازد تا به نحو بسیار خوبی عملکرد مالی و تجاری را تحت تاثیر قرار دهند (رهنمای رودپشتی، نیکومرام ومحمودی ؛ ۱۳۹۲: ۱۱۱).در تحقیق حاضر ابعاد هوش تجاری عبارتند از: یکپارچگی داده ها[5]، قابلیت های تحلیلی[6]، کیفیت محتوای اطلاعاتی[7]، کیفیت دسترسی به اطلاعات[8]، به کارگیری اطلاعات در فرآیند کسب و کار[9]، فرهنگ تصمیم گیری تحلیلی [10].که بر گرفته از تحقیق، پوپوویچ، هاک نی، کوئلو و جاکیچ(2012) می باشد.با توجه به موارد مذکور مدل تحقیق حاضر به صورت زیر است:
1 – 3 ) مدل تحقیق
هوش تجاری :
یکپارچگی داده ها
قابلیت های تحلیلی
کیفیت محتوای اطلاعاتی
کیفیت دسترسی به اطلاعات
به کارگیری اطلاعات در فرآیند کسب و کار
فرهنگ تصمیم گیری تحلیلی
عملکرد
بازرگانی
شكل (1-1) : مدل مفهومی تحقیق
ابعاد (پوپوویچ، هاک نی، کوئلو و جاکیچ، 2012) و الگوی کلی (رهنمای رودپشتی وهمکاران، 1392)
۱-4) اهمیت و ضرورت انجام تحقیق
امروزه یکی از ابزارهای سنجش موفقیت در تحقق اهداف سازمان، موضوع عملکرد سازمانی است (علی پور درویشی و سردار دونیقی و لطفی دهخوارقانی ;۱۳۹۰).مدیریت و ارزیابی عملكرد سازمان ها، یك از قوی ترین ابزار های است كه می توان به كمك آن اطلاعات مورد نیاز را از وضیعت سازمان به دست آورد (احسانی فرد؛۱۳۹۲:۷).در ادبیات اقتصادی جهان امروز، نقش و اهمیت نظام مالی و بازار پول و سرمایه و به تبع آن بانک ها و مؤسسات مالی و اعتباری به عنوان بازوهای اجرایی این نظام و ابزار رشد و توسعه اقتصادی کشورها کاملاً ملموس است، به طوری که توسعه پایدار اقتصادی بدون رشد و توسعه این بازارهای مالی امکان پذیر نمی باشد.نظام بانکی کشور به عنوان یکی از مهمترین بخشهای اقتصادی جامعه در ارتباط با جذب و هدایت وجوه سپرده گذاران، ارائه خدمات به مردم و مشارکت در توسعه اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی نقش های مؤثری برعهده دارند و عدم توانایی این نظام مشکلات عدیده ای را در راه توسعه کشور ایجاد خواهد کرد و هم چنین بانک ها در میان صنایع مختلف، از اهمیت خاصی
[پنجشنبه 1398-07-11] [ 01:43:00 ق.ظ ]
|