فصل اول کلیات تحقیق

1-1.بیان مسأله……………………………………………………………………………………………….. 4

1-2. پرسش اصلی تحقیق(مسائله تحقیق)……………………………………………………………… 5

1-3. اهداف تحقیق………………………………………………………………………………………….. 5

1-4.فرضیات تحقیق………………………………………………………………………………………… 5

1-5.هدف كاربردی…………………………………………………………………………………………. 5

1-6.محدودیتهای تحقیق…………………………………………………………………………………… 6

فصل دوم مرور منابع

2-1.مفهوم شهر………………………………………………………………………………………………. 8

2-1-1.مفهوم ساخت شهر………………………………………………………………………………… 8

2-1-2.فضا و فضای شهری……………………………………………………………………………… 10

2-1-3.اهداف برنامه ریزی کاربری اراضی شهری ………………………………………………….. 10

2-1-3-1.اهداف کلان……………………………………………………………………………………… 10

2-1-3-2. اهداف خرد…………………………………………………………………………………….. 11

2-1-4.معابر شهری…………………………………………………………………………………………. 11

2-1-4-1.طبقه بندی معابر شهری……………………………………………………………………….. 12

2-1-5.مفهوم كلان شهر……………………………………………………………………………………. 12

2-1-6.مشخصات كلان شهرها…………………………………………………………………………… 13

2-2. مفهوم توسعه …………………………………………………………………………………………. 13

2-2-1.تاریخچه مطالعات توسعه شهری……………………………………………………………….. 14

2-2-2.توسعه کالبد شهری………………………………………………………………………………… 15

2-2-3.اشکال توسعه فیزیکی……………………………………………………………………………… 15

2-2-4.توسعه فیزیکی نواحی شهری جهان……………………………………………………………. 15

فهرست مطالب

عنوان                                                                                                      صفحه

2-2-5.توسعه فیزیکی نواحی شهری کشورهای توسعه یافته………………………………………. 16

2-2-6.توسعه فیزیکی نواحی شهری در کشورهای درحال توسعه……………………………….. 16

2-2-7.توسعه فیزیکی شهرها در ایران………………………………………………………………….. 17

2-3.نقش شیب در برنامه ریزی شهری…………………………………………………………………. 17

2-3-1.شیب مورد نیاز برای طراحی های شهری ……………………………………………………. 18

2-4. سوابق تحقیق………………………………………………………………………………………….. 18

2-4-1.سوابق تحقیق در جهان……………………………………………………………………………. 18

2-4-2.سوابق تحقیق در ایران…………………………………………………………………………….. 19

2-4-3.سوابق تحقیق در محدوده مورد مطالعه………………………………………………………… 20

فصل سوم روش اجرای تحقیق

3-1.موقعیت جغرافیایی شهرستان رشت……………………………………………………………….. 23

3-2.داده ها…………………………………………………………………………………………………… 25

3-2-1. اقلیم شهر رشت…………………………………………………………………………………… 25

3-2-1-1.دما ………………………………………………………………………………………………… 25

3-2-1-2.بارندگی…………………………………………………………………………………………… 25

3-2-1-3.برف……………………………………………………………………………………………….. 26

3-2-1-4.رطوبت نسبی……………………………………………………………………………………. 26

3-2-1-5.باد…………………………………………………………………………………………………. 26

3-2-2.زمین شناسی شهر رشت………………………………………………………………………….. 26

3-2-3. توپوگرافی شهر رشت……………………………………………………………………………. 28

3-2-4. کاربری اراضی شهری رشت……………………………………………………………………. 29

3-2-5. شیب شهر رشت………………………………………………………………………………….. 29

3-3. روش کار………………………………………………………………………………………………. 32

3-3-1.نوع روش تحقیق…………………………………………………………………………………… 32

3-3-2. روش گردآوری اطلاعات(میدانی،كتابخانه ای و…)……………………………………….. 32

3-3-3. ابزار گردآوری اطلاعات…………………………………………………………………………. 32

فهرست مطالب

عنوان                                                                                                       صفحه

3-3-4.روش تجزیه و تحلیل اطلاعات………………………………………………………………… 32

3-3-5. بررسی مکانهایی که بیشترین مشکل آب گرفتگی را دارند………………………………. 32

3-3-6.دلیل آبگرفتگی در سطح شهر رشت…………………………………………………………… 33

3-3-7. مقدار حجم ورودی روانابها به کانالهای جمع آوری آبهای سطحی شهر رشت…….. 35

فصل چهارم تجزیه و تحلیل داده ها و یافته های تحقیق

4-1.ویژگی های جغرافیایی شهر رشت………………………………………………………………… 38

4-1-1.توپوگرافی شهر…………………………………………………………………………………….. 39

4-1-2.شیب شهر و جهات توسعه………………………………………………………………………. 41

4-1-2-1.شیب های مؤثر در عمران شهر……………………………………………………………… 43

4-1-3. نزولات جوی در شهر رشت…………………………………………………………………… 43

4-1-3-1. بارندگیهای شدید بالای 100 میلی متر در شهر رشت…………………………………. 44

4-2.نقاط بحرانی شهر رشت از نظر بروز سیل……………………………………………………….. 45

4-2-1.حركت آب های سطحی…………………………………………………………………………. 48

4-2-2.آبهای سطحی اطراف شهر……………………………………………………………………….. 50

 

4-2-3.موقعیت مسیل ها…………………………………………………………………………………… 51

4-3.توسعه شهر رشت……………………………………………………………………………………… 54

4-3-1.جهات و مناطق توسعه……………………………………………………………………………. 54

4-3-2.عوامل طبیعی و عوارض زمینی (عوامل محدود كننده توسعه شهر)……………………… 56

4-3-3.عمده ترین تنگناها و محدودیتهای توسعه……………………………………………………. 59

4-3-4.روند توسعه ی فضایی شهر رشت ……………………………………………………………… 59

4-3-5.محدودیتهای توسعه ی کالبدی شهر رشت…………………………………………………….. 62

4-3-6.عوامل مؤثّر در توسعه ی فیزیكی شهر رشت………………………………………………….. 63

4-3-7.تعیین توان محیط شهر رشت……………………………………………………………………. 69

4-3-8.ارزیابی پیامدهای توسعه شهر رشت…………………………………………………………… 70

4-4.دفع فاضلاب…………………………………………………………………………………………… 71

فهرست مطالب

عنوان                                                                                                    صفحه

4-4-1.مشكلات دفع فاضلاب…………………………………………………………………………… 72

4-4-1-1.آلودگی آبهای سطحی…………………………………………………………………………. 73

4-4-1-2.آلودگی منابع آب زیرزمینی………………………………………………………………….. 73

4-5-معضلات و مشکلات ناشی از آب گرفتگی در سطح شهر رشت………………………….. 79

4-5-1.عوامل ایجادآبگرفتگی درشهر…………………………………………………………………… 81

فصل پنجم بحث و نتیجه گیری و پیشنهادات

5-1.بحث……………………………………………………………………………………………………… 83

5-2.آزمون فرضیات………………………………………………………………………………………… 83

5-3.نتیجه گیری……………………………………………………………………………………………… 84

5-4. پیشنهادات……………………………………………………………………………………………… 85

منابع و ماخذ………………………………………………………………………………………………….. 87

چکیده:

امروزه با گسترش شهرها و رشد آهنگ شهر نشینی ، همچنین افزایش مشکلات و معضلات ناشی از این فرایند و اهمیت یافتن مدیریت یکپارچه و توسعه متوازن، همه جانبه و پایدار شهر، بحث بهسازی زیر ساخت های موجود شهری بیش از پیش قوت یافته است.در این راستا بهسازی شبکه معابر شهری و همچنین شبکه فاضلاب شهری به عنوان شریانی مهم و حیاتی دارای اهمیت ویژه ای می باشد.

مساله مهم در این تحقیق پاسخ به این سوال است که مشکلات و معضلات زیرساختی کلانشهر رشت باتوجه به پایین بودن شیب عمومی در شهرچه اثرات وپیامدهایی بر توسعه شهری دارد.

روش تحقیق در این پژوهش توصیفی– تحلیلی ، بر پایه مطالعات اسنادی و کتابخانه ای بوده و برای جمع آوری اطلاعات مربوطه از کتابها ، تحقیقات و مقالات و طرح جامع رشت استفاده شده است.وهدف از آن شناخت مشکلات زیرساختی و ارائه راهکار جهت رفع آنها می باشد.نتایج تحقیق نشان داد که علت اصلی آبگرفتگی‌های سطح شهر رشت هجوم آبهای سطحی سرگردان ناشی از بارندگی‌های شدید از سمت زمین‌های سپیدرود به سمت پشت مخابرات مرکز شش، کوی باهنر، کوی جماران، کوی معلولین، جاده جیرده، کوی حمیدیان، کوی صف سر و … بوده و با بالا آمدن سطح آب رودخانه های زرجوب، گوهررود و کانال‌های زهکش حاشیه شهر،(نقاط تخلیه فاضلاب شهر رشت) خروجی لوله ها به زیر آب می‌روند و باعث کاهش تخلیه جریان آبهای سطحی می‌شوندو به دلیل شیب کم زمین بسیاری از نقاط شهر دچار آبگرفتگی می شود. از سوی دیگر ساخت و سازهای گسترده در سطح شهر که با وارد کردن نوخال‌ های ساختمانی، شیرابه‌های بتن و همچنین استفاده از ماشینهای سنگین باعث انسداد و تخریب شبکه‌های فاضلاب شده و در مواقع بارندگی‌های شدید ایجاد بحران می کند.

معابر شهری و همچنین کانالهای هدایت آب و فاضلاب شهری بر اثر گذر زمان و عدم توجه به بازسازی و لایروبی آنها دچار تخریب فیزیکی و اکولوژیکی و به تبع آن کاهش عملکرد می شوند.همچنین به دلیل اینکه وظیفه جمع آوری آبهای سطحی و فاضلاب شهری در رشت، به صورت سنتی توسط یک شبکه واحد صورت می گیرد ، بحث جداسازی شبکه فاضلاب شهری و آبهای سطحی از یکدیگر از اهمیت دوچندان برخوردار شده است.

واژگان کلیدی: معابر شهری، فاضلاب شهری، آبگرفتگی، بارندگی‌های شدید، شهر رشت

مقدمه

اصولا استقرار و پیدایش یك شهر بیش از هر چیز تابع شرایط محیطی و موقعیت جغرافیایی است، زیرا عوارض و پدیده های طبیعی در مكان گزینی، پراكندگی، حوزه نفوذ، توسعه فیزیكی، زیر ساختی شهر و امثال آن اثر قاطعی دارند و گاه به عنوان یك عامل مثبت و زمانی به صورت یك عامل منفی و بازدارنده عمل می كنند . در هنگام احداث شهرها باید به دینامیسم محیط طبیعی مثل سیل، زلزله ، باد، گسل … توجه كافی مبذول داشت وگرنه شهر در آینده دچار مشكل خواهد شد . لذا شایسته است قبل از وقوع حوادث تلخ، دردناك و پرهزینه، مسئولان در هنگام احداث شهرها نسبت به پیش بینی وقوع وقایع اتفاقیه دغدغة لازم را داشته باشند و احساس مسئولیت كنند و علاوه بر اهمیت دادن به مطالعات زیر ساختی شهر، كار را به متخصصان امر بسپارند. البته ناگفته نماند كه علاوه بر مطالعات زیر ساختی، سایر مطالعات جغرافیایی نیز در مكان گزینی شهرها و برنامه ریزی شهری اهمیت فوق العاده ای دارند و بی توجهی به آن ها خسارات جبران ناپذیری را در آینده به وجود خواهد آورد.

نیاكان ما در گذشته در مكان گزینی شهرها، بیشتر به تجربه تكیه داشتند كه در بسیاری از مواقع با علم روز هماهنگ نبود، ولی امروزه زندگی سادة آن زمان به زندگی پیچیدة شهری تبدیل شده است و مردم شهرهای پیشرفته و صنعتی با سیستم فاضلاب، مترو و آسمانخراش و … مأنوس شده اند . در زمان های قدیم اگر مكانی دور از دسترس سیل بود یا موقعیت پناهگاهی و یا سوق الجیشی می داشت، سایر عوامل مؤثر در مكان گزینی شهر را تحت الشعاع قرار می داد و یا مورد بی توجهی قرار می گرفت؛ اما در سبز فایل، زیر ساختهای شهری برای مسئولان و مردم اهمیت زیادی دارد و در صورت غفلت و بی توجهی به آن خسارات جبران ناپذیری را به دنبال خواهد داشت.

معابر از ارکان اصلی یک شهر شمرده می شوند در واقع جابجایی ساکنین یک شهر وابسته به شبکه معابر آن شهر (كه در خدمت حمل و نقل عمومی و نیمه عمومی و سایر مدها است) می باشد. علاوه بر معابر شهری که شامل آزاد راه ها ، بزرگراه ها ، خیابان ها ، پیاده روها می شوند؛ شبکه هدایت آبهای سطحی و فاضلاب داخل شهر ها از اهمیت ویژه ای برخوردار هستند. شبکه هدایت آبهای سطحی عموماً با هدف سود رسانی به بشر و در جهت تامین آب مورد نیاز شهر ها ، جمع آوری و خروج فاضلاب شهری و صنعتی ، خروج رواناب و کاهش خسارات ناشی از سیل مورد استفاده قرار می گیرند.

معابر شهری و همچنین کانالهای هدایت آب و فاضلاب شهری بر اثر گذر زمان و عدم توجه به بازسازی و لایروبی آنها دچار تخریب فیزیکی و همچنین کاهش عملکرد می شوند با توجه به تخریب های فیزیکی و اکولوژیکی صورت گرفته در آن ها بحث بهسازی معابر و فاضلاب شهری از اهمیت دوچندان برخوردار شده است .

1-1.بیان مسأله

منطقه كلانشهری جدیدترین پدیده و شكل فضایی اسكان بشر است، بطوریكه برخی از صاحبنظران برجسته علوم شهری و منطقه‌ای آنرا نوع چهارم اسكان تلقی كرده‌اند.این پدیده حاصل نیروها و فرایندهای متمركز كننده ثروت،‌ قدرت،‌ جمعیت و فعالیت‌های انسانی در شهر مركزی – كلانشهر و سپس بازتوزیع این تمركز در محدوده فضایی – كالبدی پیرامون آن – منطقه كلانشهری است. به همین دلیل است كه تنوع و پیچیدگی درونی فوق‌العاده در هر دو وجه فضایی – كالبدی و عملكردی، خصلت ذاتی اینگونه مناطق به شمار می‌آید.تفرق و پیچیدگی ذاتی مذكور را می‌توان ریشه اصلی «مسئله مدیریت مناطق كلانشهری» دانست، مسئله‌ای مشترك در تمام اینگونه مناطق. چگونگی مواجهه نظری و عملی با این مسئله است كه سبب شده است تا امروزه مناطق كلانشهری نقشی دوگانه در جوامع مختلف ایفا كنند: موتور و عامل توسعه در برخی جوامع (كشورهای پیشرفته) و عامل ناكارآمدی فرایند توسعه و مصرف كننده منابع در جوامع در حال توسعه.

حكومت شهری مبین رویكرد سنتی به مدیریت شهری و كلانشهری است و بیشتر به مناسبات حكومت مركزی با شهرداریها و نهادهای رسمی پرداخته و بر روابط عمودی بین نهادهای رسمی تأكید دارد. اما حكمروایی یك فرم متفاوت از حكومت است كه به روابط بین جامعه مدنی با دولت، قانونگذاران با مخاطبان قانون و بالاخره حكومت با حكومت شوندگان معطوف است.

در این رویكرد فرض بر این است كه استراتژی اصلی برای غلبه برتفرق، ناپایداری و ناكارآیی در ساختار قدرت و مدیریت و نیز ساختار فضایی – كالبدی مناطق كلانشهری، گردهم‌آیی و انسجام بخشی این عناصر پراكنده و متفرق در چارچوب نهادی و فراگیر منبعث از الگوی حكمروای شهری است.شكل‌گیری عملی مناطق كلانشهری در ایران و به تبع آن ظهور مشكلات كلانشهری، باعث مطرح شدن جدی چگونگی اداره این منطقه در سالهای اخیر شده است. اگرچه تاكنون چارچوب نهادی ویژه‌ای برای اداره این مناطق شكل نگرفته است، اما می‌توان گفت دیدگاه ها و روش های غالب و عملاً رایج در این حوزه را می‌توان در چارچوب الگوی حكومت شهری و كاملاً نامتناسب با رویكرد حكمروایی شهری ارزیابی كرد.

در کلانشهر رشت وجود مشکلات زیرساختی مانعی اساسی در راه توسعه شهری بوده وهست ، این مشکلات شامل کم عرض بودن معابر و ظرفیت پایین خیابانها برای عبور با

کلید واژه‌ها: داوری تجاری بین‌المللی، نصب داور، وظایف داور، اختیارات داور           

فهرست

عنوان مطالب                                                                                                                                      صفحه   

مقدمه………………………………………………………………………………………………………………………………………………1                                                                                                                                  

فصل اول: تعیین داور در داوری‌های تجاری بین‌المللی……………………………………………………………………………….8

مبحث اول: اصول کلی حاکم بر تعیین داور…………………………………………………………………………………………….9              

گفتار اول: تعداد داوران………………………………………………………………………………………………………………………9

بند اول: داور منفرد……………………………………………………………………………………………………………………………10

بند دوم: هیأت داوری سه نفره…………………………………………………………………………………………………………….10

بند سوم: عدد فرد دیوان داوری…………………………………………………………………………………………………………..11

بند چهارم: پنج داور یا بیشتر……………………………………………………………………………………………………………….12

گفتار دوم: خصوصیات و شرایط داوران……………………………………………………………………………………………….12

بند اول: تخصص………………………………………………………………………………………………………………………………14

بند دوم: شخص حقیقی……………………………………………………………………………………………………………………..14

بند سوم: مهارت زبان………………………………………………………………………………………………………………………..15

بند چهارم: صلاحیت حقوقی………………………………………………………………………………………………………………15

گفتار سوم: مشارکت‌کنندگان در فرایند تعیین داور…………………………………………………………………………………15

بند اول: نقش طرفین اختلاف………………………………………………………………………………………………………………16

بند دوم: نقش مقام ناصب…………………………………………………………………………………………………………………..16

بند سوم: نقش دادگاه‌های ملی…………………………………………………………………………………………………………….17

گفتار چهارم: روش‌های تعیین داور………………………………………………………………………………………………………19

بند اول: تعیین داور منفرد……………………………………………………………………………………………………………………19

الف: در داوری موردی……………………………………………………………………………………………………………………..19

ب: در داوری سازمانی………………………………………………………………………………………………………………………23

بند دوم: تعیین دیوان داوری سه نفره…………………………………………………………………………………………………….24

الف: در داوری‌ موردی……………………………………………………………………………………………………………………..24

ب: در داوری‌ سازمانی………………………………………………………………………………………………………………………25

گفتار پنجم: محدودیت‌های آزادی طرفین در فرایند تعیین داور…………………………………………………………………26

مبحث دوم: تعیین داور طبق قوانین موضوعه…………………………………………………………………………………………..27

گفتار اول: انتخاب داور قبل از بروز اختلاف از سوی طرفین…………………………………………………………………….27

بند اول: قانون داوری تجاری بین‌المللی ایران…………………………………………………………………………………………28

بند دوم: قانون داوری نمونه آنسیترال……………………………………………………………………………………………………30

بند سوم: قواعد داوری اتاق بازرگانی بین‌المللی………………………………………………………………………………………31

 

بند چهارم: قانون داوری آلمان……………………………………………………………………………………………………………32

گفتار دوم: انتخاب داوران بعد از بروز اختلاف از سوی طرفین………………………………………………………………….33

بند اول: قانون داوری تجاری بین‌المللی ایران…………………………………………………………………………………………33

بند دوم: قانون داوری نمونه آنسیترال……………………………………………………………………………………………………34

بند سوم: قواعد داوری اتاق  بازرگانی بین‌المللی……………………………………………………………………………………..34

گفتار سوم: انتخاب داوران بعد از بروز اختلاف و عدم توافق طرفین بر تعیین داور…………………………………………35

بند اول: قانون داوری تجاری بین‌المللی ایران…………………………………………………………………………………………35

بند دوم: قانون داوری نمونه آنسیترال……………………………………………………………………………………………………37

بند سوم: قواعد داوری اتاق بازرگانی بین‌المللی………………………………………………………………………………………37

گفتار چهارم: انتخاب داوران درصورت وجود بیش از دو طرف اختلاف…………………………………………………….38

بند اول: قانون داوری تجاری بین‌المللی ایران…………………………………………………………………………………………39

بند دوم: قانون داوری نمونه آنسیترال……………………………………………………………………………………………………39

بند سوم: قواعد داوری اتاق بازرگانی بین‌المللی ……………………………………………………………………………………..40

بند چهارم: دیوان داوری بین‌المللی لندن……………………………………………………………………………………………….41

بند پنجم: قوانین و مقررات مرکز داوری و میانجیگری بلژیک…………………………………………………………………..41

بند ششم: قوانین مرکز داوری بین‌المللی وین………………………………………………………………………………………….42

نتیجه‌گیری………………………………………………………………………………………………………………………………………42

فصل دوم: وظایف و اختیارات داوران در داوری‌های تجاری بین‌المللی………………………………………………………44

مبحث اول: وظایف داوران…………………………………………………………………………………………………………………45

گفتار اول: اصل استقلال و بی‌طرفی داوران……………………………………………………………………………………………45

بند اول: مفهوم بی‌طرفی……………………………………………………………………………………………………………………..45

بند دوم: مفهوم استقلال……………………………………………………………………………………………………………………..47

بندسوم: معیارهای کلی راجع به بی‌طرفی و استقلال داوران……………………………………………………………………….47

بند چهارم: استفاده عملی از معیارهای راجع به استقلال و بی‌طرفی داوران……………………………………………………49

بند پنجم: استقلال و بی‌طرفی داوران در قوانین داوری……………………………………………………………………………..52

الف: قانون داوری تجاری بین‌المللی ایران……………………………………………………………………………………………..52

ب: قواعد داوری اتاق بازرگانی بین‌المللی…………………………………………………………………………………………….53

ج: قانون داوری نمونه آنسیترال……………………………………………………………………………………………………………54

گفتار دوم: اصل ابلاغ صحیح و رعایت رفتار مساوی و رعایت حق دفاع……………………………………………………..54

بند اول: اصل ابلاغ صحیح………………………………………………………………………………………………………………….54

الف: ابلاغ در قوانین داوری………………………………………………………………………………………………………………..55

1: قانون داوری تجاری بین‌المللی ایران…………………………………………………………………………………………………55

2: قانون داوری نمونه آنسیترال…………………………………………………………………………………………………………….56

3:قواعد داوری اتاق بازرگانی بین‌المللی……………………………………………………………………………………………….56

بند دوم: اصل رفتار مساوی و رعایت حق دفاع……………………………………………………………………………………….57

الف: رفتار مساوی و رعایت حق دفاع در قوانین داوری……………………………………………………………………………57

1: قانون داوری تجاری بین‌المللی ایران…………………………………………………………………………………………………58

2: قواعد داوری اتاق بازرگانی بین‌المللی………………………………………………………………………………………………58

گفتار سوم: اصل محرمانه بودن داوری………………………………………………………………………………………………….59

بند اول: ضمانت اجرای عدم رعایت قاعده محرمانه بودن داوری……………………………………………………………….60

بند دوم: اصل محرمانه بودن در قوانین داوری…………………………………………………………………………………………62

الف: قانون داوری تجاری بین‌المللی ایران……………………………………………………………………………………………..62

ب: قانون نمونه آنسیترال و قواعد داوری آنسیترال…………………………………………………………………………………..63

ج: قواعد داوری اتاق بازرگانی بین‌المللی……………………………………………………………………………………………..63

د: مرکز داوری بین‌المللی سنگاپور………………………………………………………………………………………………………64

ه: مرکز داوری بین‌المللی هنگ کنگ………………………………………………………………………………………………….65

و: سازمان جهانی مالکیت فکری………………………………………………………………………………………………………….65

مبحث دوم: اختیارات داوران………………………………………………………………………………………………………………66

گفتار اول: تعیین مکان و زبان داوری……………………………………………………………………………………………………66

بند اول: مکان داوری………………………………………………………………………………………………………………………..66

الف: اهمیت حقوقی تعیین مکان داوری………………………………………………………………………………………………..66

ب: انتخاب مکان داوری……………………………………………………………………………………………………………………67

ج: مکان داوری در قوانین گوناگون…………………………………………………………………………………………………….68

1: قانون داوری تجاری بین‌المللی ایران…………………………………………………………………………………………………68

2: قانون داوری نمونه آنسیترال…………………………………………………………………………………………………………….68

3: قواعد داوری اتاق بازرگانی بین‌المللی………………………………………………………………………………………………68

4: انجمن داوری آمریکایی…………………………………………………………………………………………………………………69

بند دوم: زبان داوری………………………………………………………………………………………………………………………….69

گفتار دوم: تعیین قانون حاکم بر دعوا…………………………………………………………………………………………………..70

بند اول: قانون حاکم بر موافقت‌نامه داوری…………………………………………………………………………………………….70

بند دوم: قانون حاکم برآیین رسیدگی داوری…………………………………………………………………………………………72

بندسوم: قانون حاکم بر ماهیت اختلاف…………………………………………………………………………………………………73

گفتار سوم: صدور دستور موقت و اقدامات تأمینی…………………………………………………………………………………..77

بند اول: اختیار کلی صدور اقدامات موقت…………………………………………………………………………………………….78

بند دوم: دستور موقت در قوانین داوری………………………………………………………………………………………………..79

الف: قانون داوری تجاری بین‌المللی ایران……………………………………………………………………………………………..79

ب: قواعد داوری اتاق بازرگانی بین‌المللی…………………………………………………………………………………………….81

ج: سازمان جهانی مالکیت فکری…………………………………………………………………………………………………………81

گفتار چهارم: تعیین مدت زمان رسیدگی و تغییرآن…………………………………………………………………………………82

گفتار پنجم: تبادل لوایح…………………………………………………………………………………………………………………….82

بند اول: فرجه زمانی لازم برای تبادل لوایح……………………………………………………………………………………………83

بند دوم: اصلاح و تکمیل لوایح…………………………………………………………………………………………………………..83

گفتار ششم: بازدید و بازرسی از اماکن و انجام تحقیقات لازم…………………………………………………………………..84

گفتار هفتم: تشکیل جلسه آماده‌سازی…………………………………………………………………………………………………..84

گفتار هشتم: استماع اظهارات طرفین و شهود و رسیدگی درمورد آن‌ها……………………………………………………….85

بند اول: لزوم تشکیل جلسه………………………………………………………………………………………………………………..86

بند دوم: برنامه‌ریزی جلسه استماع………………………………………………………………………………………………………..86

گفتار نهم: صدور رأی داوری…………………………………………………………………………………………………………….87

بند اول: انواع رأی…………………………………………………………………………………………………………………………….87

بند دوم: اکثریت یا اتفاق آراء……………………………………………………………………………………………………………..90

بند سوم: شرایط و محتوای رأی داوری…………………………………………………………………………………………………92

بند چهارم: ثبت رأی………………………………………………………………………………………………………………………….94

بند پنجم: ابلاغ رأی…………………………………………………………………………………………………………………………..95

بندششم: اصلاح، تفسیر و تکمیل رأی…………………………………………………………………………………………………..95

نتیجه‌گیری……………………………………………………………………………………………………………………………………..96

نتیجه‌گیری پایانی……………………………………………………………………………………………………………………………..98

منابع و مآخذ………………………………………………………………………………………………………………………………….102

مقدمه:
    هرچند رسیدگی به دعاوی و رفع اختلاف بین طرفین آن به‌طور معمول به‌وسیله قضات حکومتی و به‌صورت رسمی انجام می‌شود، اما گاه این موضوع می‌تواند از سوی داورانی که طرفین نسبت به انتخاب و رأی آن‌ها تراضی کرده‌اند، به عمل آید. داور در اصطلاح کسی است که برای داوری انتخاب شده است و داوری عبارت است از فصل خصومت به توسط یک یا چندنفر منتخب طرفین، نه به طریق فصل خصومت قضات دادگاه‌های رسمی.[1]                                                                     

    با گسترش تجارت، خواه ناخواه اختلافات حقوقی بین اتباع دولت‌های مختلف نیز به همان نسبت افزایش یافته و در خصوص حل و فصل این اختلافات، داوری تجاری بین الملل بیش از رجوع به دادگاه های عمومی مورد استقبال قرارگرفته است، به همین دلیل ما شاهد پدیداری کنوانسیون‌ها، قوانین و ایجاد مراکز داوری هستیم از قبیل کنوانسیون شناسایی و اجرای احکام داوری خارجی ،مرکز حل و فصل اختلافات ناشی از سرمایه گذاری بین دولت‌ها و اتباع دول دیگر،تصویب قانون نمونه آنسیترال راجع به داوری تجاری بین الملل در کمیسیون سازمان ملل متحدراجع به حقوق تجارت ،دیوان های داوری،اتاق بازرگانی بین المللی وامثال آن. حقوق ما نیز از این قاعده مستثنی نبوده است و برای هماهنگی با جامعه تجاری بین‌المللی قانون داوری تجاری بین‌المللی را در سال 1376 به تصویب رسانید که متناسب با نیازهای جدید باشد. 
     یکی از مهم‌ترین ارکان داوری، داورمی‌باشد چرا که وی شرط لازم این فرایند است. به واقعیت پیوستن مزایای داوری تا حد زیادی بستگی به شخصی (اعم از حقیقی وحقوقی) دارد که به عنوان داور تعیین شده است. از آن‌جا که داوری، مبتنی بر قرارداد است طرفین اصولاً آزاد هستند داور یا داوران خود را انتخاب کنند. آنان می‌توانند هرکسی را که واجد اهلیت قانونی است جدای از شرایط و خصوصیات خاص او بنا بر روشی که خود تمایل دارند تعیین نمایند تا به عنوان داور عمل کند. تنوع موضوع اختلافات محتمل و بالقوه شناسایی داور کامل برای همه پرونده‌ها را غیرممکن می‌سازد. با این حال چند موضوع وجود دارد که طرف‌ها باید در انتخاب خود مورد توجه قرار دهند چرا که پاره‌ای از اوصاف و خصوصیات در اکثر پرونده‌ها مفید است که ازجمله به اهلیت و تابعیت داوران می‌توان اشاره کرد. طرفین اختلاف این اختیار را دارند که  تعداد داوران را انتخاب نمایند. آن‌ها  می‌توانند مقرر نمایند که یک داور، سه داور، چهار داور یا هر تعداد دیگری به اختلاف آن‌ها رسیدگی نمایند.دیوان‌های داوری برخلاف دادگاه‌های دولتی عموماً نهادهای دائمی و دارای جایگاه مشخص حقوقی نیستند. این دیوان‌ها برای هر پرونده‌ای جداگانه تشکیل می‌شوند. فقط بعد از تعیین داوران است که رکنی واجد صلاحیت رسیدگی به اختلاف یا دستور اقدامات موقت به‌وجود می‌آید. از این لحاظ دیوان داوری بالفعل و واقعی را باید از سازمان داوری که تحت اشراف آن داوری انجام می‌شود و سازمانی از پیش موجود و دارایی نوعی دوام است متمایز ساخت. هرچند نهاد داوری جریان داوری را اداره می‌کند و در برخی موارد بر آن نظارت می‌کند ولی اختلافات میان طرف‌ها را حل‌و‌فصل نمی‌کند. این وظیفه به خود دیوان و هیأت داوری که مشخصاً برای اختلاف خاص تعیین شده اختصاص دارد.    
     ازآن‌جایی که تعیین داور امری اجتناب‌ناپذیر در هرگونه داوری است، همه قواعد داوری و قوانین ملی حاوی مقرراتی تفصیلی در زمینه اصول کلی حاکم بر، تعیین داوران است. به‌علاوه، این مقررات اغلب مشخص می‌کنند که اگر ترکیب دیوان داوری پیش از صدور حکم ناقص شود، مثلاً یکی از داوران فوت کند، صلاحیت خود را از دست بدهد یا ازهمکاری با داوران دیگر امتناع کند چه اتفاقی می‌افتد. در این‌جا است که قوانین و قواعد گوناگون به بحث راجع به مداخله دادگاه‌ها و مقام‌های ناصب می‌پردازند اما تمامی این قواعد و قوانین نیز در وهله اول این امر را به اراده طرفین واگذار می‌کنند و در صورت عدم توافق در این زمینه بایستی به قوانین داوری جهت تعیین تکلیف رجوع کنیم. در داوری‌های تجاری بین‌المللی اصل حاکمیت اراده طرفین به هنگام تنظیم موافقت‌نامه داوری در درجه اول قرار دارد و این طرفین هستند که به‌وسیله موافقت‌نامه داوری حوزه صلاحیت داوران را مشخص می‌کنند ولیکن بایستی این نکته را درنظر داشت که ایشان دارای قدرت نامحدود نیستند بلکه قوانین گوناگون محدودیت‌های را جهت کنترل و نظارت طرفین اعمال می‌کنند درغیر این‌صورت طرف قوی‌تر می‌تواند شروط خود را به طرف ضعیف تحمیل کند و از این طریق زمینه را برای داوری غیرمنصفانه به‌وجود آورد. در جریان داوری معمولاً طرفین اختلاف  از داور یا داوران منتخب خود انتظار دارند که جریان داوری را با کفایت تمام، با کمترین هزینه ممکن، در نهایت انصاف و عدالت و بی‌طرفی پیش ببرد و نهایتاً با صدور یک رأی مؤثر و الزام‌آور جریان داوری را به اتمام برساند. برای اینکه داور قادر باشد چنین انتظاراتی را برآورده سازد بایستی وظایفی را در جریان داوری انجام دهد.  این وظایف، معمولاً در تمامی قوانین یکسان هستند و به عنوان اصولی کلی در داوری بین‌المللی پذیرفته شده‌اند و قوانین مختلف ضمانت اجراهایی راجع به آن‌ها در نظر گرفته‌اند. از طرف دیگر، داور درجریان رسیدگی این اختیار را دارد که درمورد پاره‌ای از امور تصمیم‌گیری نماید. این‌که داور یا هیأت داوری در چه مسائلی حق اظهارنظر و اتخاذ تصمیم دارد، در ابتدا بستگی به توافق طرفین دارد و درصورت عدم توافق طرفین، این قانون حاکم است که مشخص می‌کند که داور دارای چه اختیاراتی می‌باشد.
    از میان سئوال‌های متعددی که از رجوع به داوری طبق مراتب فوق الذکر متبادر به ذهن است و شایستگی بحث و پاسخگویی را دارد تحقیق حاضر در صدد مشخص نمودن مراحل انتصاب داور می باشد، لذا سؤال اصلی

 

چکیده

هدف این تحقیق شناخت تاثیر معنویت در محیط کار بر کیفیت خدمات بیمه گذاران شرکت بیمه ایران در استان اصفهان می‌باشد. جامعه آماری در این تحقیق کارکنان، نمایندگان و بیمه گذاران شرکت بیمه ایران در استان اصفهان می‌باشد.روش انجام تحقیق حاضر به صورت توصیفی- علی بوده است و آزمون فرضیات با روش همبستگی و رگرسیون توسط نرم‌افزار  SPSSنسخه 19 صورت گرفته است. نتایج تحقیق در دوبخش آمار توصیفی که اعضای نمونه آماری را بر حسب میزان سن، جنسیت، سطح تحصیلات و سابقه کاری به تفصیل ذکر کرد و آمار استنباطی ارائه گردید که در این بخش نتایج تحقیق با استفاده از آزمون کالموگروف – اسمیرنوف نشان داد توزیع داده متغیرها غیرنرمال است.

آزمون رگرسیون نشان داد که معنویت در محیط کار تاثیر مثبت و معنی‌داری بر کیفیت خدمات و ابعاد آن دارد و نیز آزمون تحلیل واریانس نشان داد که بعد پاسخگویی از دیگر ابعاد کیفیت خدمات میانگین بالاتری دارد و در آخر بر اساس نتایج آزمون های آماری مذکور پیشهاداتی به شرکت بیمه ایران در استان اصفهان ارائه گردید.

کلید واژه‌ها: معنویت در محیط کار، کیفیت خدمات، شرکت بیمه ایران.

    مقدمه

دنیای امروز دنیای سازمان‌ها است و نیروی انسانی به عنوان با ارزش ترین منابع سازمانی محور رویکردها و فعالیتهای سازمانی بوده و در اعتلای اهداف و آرمان سازمان نقش اساسی ایفا می‌کنند. منابع انسانی به سازمان معنا و مفهوم بخشیده و زمینه‌های تحقق اهداف سازمانی را فراهم می‌کنند. در چنین دنیای سازمانی، سرمایه اجتماعی معمولاٌ توسط یک فرد در طول سال‌های زیادی کسب می‌شود و به صورت لحظه ای نمی تواند ایجاد شود.  مدیران ارشد افراد کمی را پیدا خواهند نمود که دارای درجات بالایی از سرمایه اجتماعی باشند. از این رو افراد برخوردار از سرمایه اجتماعی بالا منابع کمیاب تلقی می شوند، چون افراد دارای سرمایه اجتماعی بالاتر توانایی حل مشکل بیشتری نیز دارند.

در این فصل کلیات پژوهش موردبررسی قرار گرفته است. در ابتدا مساله پژوهش بیان شده ، وسپس تبیین موضوع به صورت موجز و مختصرارائه شده است. پس از آن با نگاهی گذرا اهداف اساسی و فرضیات آن مطرح می شوند. همچنین درادامه بحث ، روش پژوهش ودر پایان نیز واژگان و اصطلاحات تخصصی مورد استفاده تعریف و تبیین می شوند.

بیان مسئله

کیفیت خدمات یکی از معنادارترین سازه ها در تبیین و توصیف نیات رفتاری آینده مشتریان  می باشدو امروزه به یک عامل متمایز کننده مهم و در واقع به رقابتی ترین اسلحه برای شرکت های خدماتی پیشرو تبدیل شده است. شرکت های خدماتی پیشرو همواره برای حفظ کیفیت برتر خدمات و در نتیجه حفظ مشتریان (بیمه گذاران) خود در تلاش می باشند . همچنین امروزه به طور گسترده ای این امر پذیرفته شده است که حفظ مشتریان فعلی بسیار ارزان تر از جذب مشتریان جدید است (Zeithaml and Bitner,1996).

امروزه بسیاری از سازمانها حدّ اعلای ارزش آفرینی موسسهُ خویش را در رضایت مخاطبان معنا می‎ کنند. ‏برنامه های راهبردی، بیانیه های ماموریت و خط مشی این‎ سازمانها، خود دلیلی روشن بر این مدّعاست. در زمان کنونی، ‏عوامل موثر بر سطح‏‎ رضایت مشتریان، اندازه گیری و تعیین سطح‎ رضایت مشتریان یک سازمان به یکی از دغدغه های ‏اصلی مدیران و دست اندرکاران‎ سازمانهای تجاری اعمّ از انتفاعی و غیر انتفاعی تبدیل شده است(Ghobadian, et al., 1994). در این میان شرکت بیمه ایران زمانی در عرضه ‏رقابت می‎ تواند پیروز گردد که بتواند بیمه گذاران(مشتریان) بیشتری را جذب‎ کند و آنها را برای سرمایه گذاری بعدی راضی نگه دارد. از ‏طرف دیگر، از جمله عوامل بسیار مهم و اثر گذار بر کیفیت خدمات، رفتارهای کارکنان در سازمان می باشد. در واقع این فعالیت های کارکنان درون سازمان است که سازمان را با مشتریانش پیوند می دهد. هدف این فعالیت ها حفظ وفاداری مشتریان از طریق برآورده ساختن نیازهایشان است. لذاجهت اطمینان از موفقیت در ایجاد کیفیت خدمات عالی، کارکنان اهمیتی کلیدی دارند، چرا که نهایتاً آنها هستند که مسئول ارائه خدمات و برآورده ساختن انتظارات مشتریان می باشند.جذب بیمه گذار در عرصه رقابت کنونی بسیار دشوار و نگهداری آن نیز به واسطه قدرت انتخاب بالای او و دارا بودن ‏آزادی عمل برای مراجعه به رقبا در هر زمان بسیار دشوارتر می باشد. لذا، بر آن شدیم که بدانیم آیا معنویت در محیط کار بر کیفیت خدمات برای بیمه گذاران شرکت بیمه ایران تاثیر دارد؟

اهمیت و ضرورت پژوهش

خدمات بیمه ای نقش اساسی در توسعه یافتگی جوامع دارند، بنابراین توجه به ارتقاء کیفیت خدمات در شرکت های بیمه به طور مستمر، مسئله ای ضروری به نظر می‌رسد. نگاهی به روند تحولات جاری نظام بیمه ای، حاکی از آن است که صنعت بیمه باید ضمن توجه به بحران افزایش کمی و تنگناهای مالی، به حفظ و بهبود و ارتقاء کیفیت بپردازد. صنعت بیمه در صورتی از عهده وظایف و اهداف خود برمی‌آید که از نظر کیفیت در وضعیت مطلوب باشد. با توجه به این موضوع، ضرورت یافتن راه‌هایی که بتوان کیفیت صنعت بیمه را افزایش داد، روشن می‌شود.

کیفیت خدمات برای بقا و سودآوری صنعت بیمه حیاتی و راهبردی سودآور برای سازمان است. رضایت مشتری که به عنان سطحی از کیفیت خدمات که انتظارات مشتریان را برآورده می‌سازد تعریف می‌شود که از درک تفاوت بین انتظارات بیمه گذار و عملکرد واقعی سازمان در ارائه خدمات حاصل شده، نشان می‌دهد که محصول یا خدمات ارائه شده به وسیله ی یک سازمان تا چه سطحی، نیازها و انتظارات بیمه گذار را برآورده می‌سازد.

پاراسورمن و همکاران، یک مقیاش چند بعدی به منظور اندازه گیری کیفیت خدمات‌ها ساختند که Servqual نامیده می‌شود. این مدل سعی دارد که از طریق تحلیل پنج بعد (ملموسات، اعتبار، پاسخ‌گویی، تضمین و همدلی) کیفیت خدمات را مورد ارزیابی قرار دهد.

فرضیات:

فرضیه اصلی:

معنویت در محیط کار بر کیفیت خدمات شرکت بیمه ایران تاثیر معنا داری دارد.
فرضیات فرعی:

معنویت در محیط کار بر عوامل فیزیکی و ملموس کیفیت خدمات شرکت بیمه ایران تاثیر معنا   داری دارد.
معنویت در محیط کار بر قابلیت اعتماد کیفیت خدمات شرکت بیمه ایران تاثیر معنا داری دارد.
معنویت در محیط کار بر پاسخگویی کیفیت خدمات شرکت بیمه ایران تاثیر معنا داری دارد.
معنویت در محیط کار بر اطمینان خاطر کیفیت خدمات شرکت بیمه ایران تاثیر معنا داری دارد.
معنویت در محیط کار بر همدلی کیفیت خدمات شرکت بیمه ایران تاثیر معنا داری دارد.
اهداف تحقیق

شناخت تاثیرمعنویت در محیط کار بر کیفیت خدمات شرکت بیمه ایران
بررسی وضعیت معنویت در محیط کار شرکت بیمه ایران
دستیابی به راهکارهای لازم برای بهبود کیفیت خدمات شرکت بیمه ایران
نوع روش تحقیق

تحقیق حاضر، از آنجایی که هدفش تعیین تجربی تاثیر معنویت کاری روی کیفیت خدمات استاز نظر هدف، کاربردی و از نظر نحوه گردآوری اطلاعات توصیفی از نوع علی می‌باشد.

روش گردآوری اطلاعات
مطالعات کتابخانه ای: در این قسمت جهت گردآوری اطلاعات در زمینه مبانی نظری و ادبیات تحقیق موضوع، ازمنابع کتابخانه ای (مقالات،کتابهای مورد نیاز وپایان نامه های مرتبط) و نیز از شبکه جهانی اطلاعات (Internet) استفاده شده است.

تحقیقات میدانی:  در این قسمت به منظور جمع آوری داده ها و اطلاعات برای تجزیه و تحلیل از پرسشنامه استفاده گردیده خواهد شد.

 

ابزار گردآوری اطلاعات
ابزار گردآوری اطلاعات در این پژوهش پرسش نامه می باشد.

روش تجزیه و تحلیل اطلاعات
داده ها و اطلاعات گرد آوری شده از طریق پرسشنامه ، پس از بررسی و مطالعه ،  به کمک نرم افزار آماریSpss  مورد آزمون های آماری اسمیرنوف – کالموگروف و رگرسیون و همبستگی مورد تجزیه و تحلیل قرار می گیرد.

قلمرو تحقیق

قلمرو مکانی تحقیق

قلمرو مکانی این تحقیق شرکت بیمه ایران در استان اصفهان می‌باشد.

قلمرو زمانی تحقیق

قلمرو زمان این پژوهش بهار و تابستان سال 1393 می‌باشد.

قلمرو موضوعی تحقیق

قلمرو موضوعی این تحقیق در حوزه رفتار سازمانی و مدیریت بازاریابی می‌باشد.

 

تعریف واژه‌ها و اصطلاحات تخصصی

معنویت محیط کاری:

 “درک و شناسایی اینکه بعدی از زندگی کارکنان درونی و باطنی است که این بعد قابل پرورش است و به واسطه انجام کارهای با معنا در زندگی افزایش می یابد. ” (Ashmos and Duchon, 2000)

کیفیت خدمات:

قضاوت ادراک شده مشتری درباره کیفیت کلی خدمات که ناشی از اختلاف بین ادراک مشتریان و انتظار آنها از خدمات دریافت شده می باشد.” (Zeithaml, 1988; Wang and Sohl, 2003)

مدل مفهومی:

ملموس بودن
قابلیت اعتماد
پاسخگویی
اطمینان خاطر
همدلی
معنویت در محیط کار
کیفیت خدمات
کار با معنا
احساس همبستگی
همسویی ارزش ها
   

مقدمه

در این بخش به مرور ادبیات نظری متغیرهای تحقیق پرداخته شده است. ابتدا متغیر معنویت در محیط کار، سپس متغیر کیفیت خدمات مورد بررسی قرار می‌گیرد. در نهایت چارچوب نظری و مدل مفهومی این پژوهش، ارائه می‌گردد.

معنویت در محیط کار

انسان ها وارد دوران جدید و بی‌سابقه‌ای در زندگی خود شده اند. دورانی که در آن دنیا به شدت در حال تغییر و تحول است. طی چهار صد سال گذشته، غرب بین دنیای بیرونی و دنیایدرونی تفاوت قائل شده است و فعالیت‌های دنیوی را از اموری مثل مذهب، معنویت و عرفان به کلی جدا کرده است. (نیل و بایبرمن، ۲۰۰۳). این جدایی از یک سو سبب خرافات زدایی و نفی تسلط کلیسا بر انسان غربی، تحت تسلط درآوردن طبیعت و پیشرفت علوم و فن آوری های مختلف، افزایش فوق‌العاده رفاه زندگی، ظهور دموکراسی‌ها و حاکمیت قانون و … شده است؛ و به بیان ساده‌تر سبب حاکمیت پارادایم عقلایی و مدرنیته در اکثر نقاط جهان شده است (شایگان، ۱۳۸۱؛ نیل و بایبرمن، ۲۰۰۳؛ بایبرمن و ویتی، ۱۹۹۷). با این وجود، این جدایی از سوی دیگر بشر را در جهات بسیاری از والاترین جنبه‌های وجود انسانی‌اش جدا کرده است. در حقیقت، در پارادایم مدرن، به سهم روح و نیازهای درونی انسان ها توجه نشده است (شایگان،۱۳۸۱؛ نیل و بایبرمن، ۲۰۰۳؛ دهلر و ولش، ۱۹۹۴). پارادایم مدرن، صرفا به چارچوب حقوقی، سیاسی و اقتصادی انسان می‌پردازد و جنبه‌های درونی حیات را امور خصوصی تلقی می‌کند که هر کس باید مطابق سلیقه خود به آنها بپردازد. به دیگر سخن، پارادایمپ مدرن ـ که به کل عالم گسترش یافته و تأمین رفاه انسان را به عهده گرفته است ـ مناطق وسیعی از قلمرو حساسیت بشری را متروک گذاشته و زمینه‌ای را فراهم کرده است تا انسان‌ها و به خصوص انسان های غربی نوعی احساس نارضایتی و بی‌قراری داشته باشند. به همین دلیل است که آنها برای پر کردن خلأ معنوی خود گرایش زیادی به سمت معنویت، مذهب وآیین‌های معنوی به ویژه آیین‌های شرق آسیا نشان می دهند (شایگان، ۱۳۸۱).

از اواخر قرن گذشته، در دهه نود قرن بیستم نوعی یکپارچگی مجدد بین زندگی بیرونی و درونی در حال شکل‌گیری بوده است. یکی از حوزه‌های مهمی که این یکپارچگی در آن مطرح شده است، محیط کسب و کار سازمان‌ها می‌باشد (نیل و بایبرمن، ۲۰۰۳؛ نک و میلیمن، ۱۹۹۴؛ وانگرمارش و کونلی، ۱۹۹۹). بسیاری از امور که قبلا در حیطه قلمرو خصوصی طبقه‌بندی می‌شدند، اکنون در حال تحمیل خود به قلمرو عمومی می‌باشند (شایگان، ۱۳۸۱). ورود مفاهیمی همچون اخلاق، حقیقت، باور به خدا یا نیرویی برتر، درستکاری، وجدان، رادمردی و گذشت، اعتماد، بخشش، مهربانی، احساسات، ملاحظه، معناجویی در کار، همبستگی با همکاران، تشویق همکاران، احساس صلح و هماهنگی، نوع‌دوستی، و … به پژوهش‌ها و اقدامات مدیریتی و کسب و کار همه حکایت از ظهور پارادایم جدیدی دارند. به عقیده بسیاری از محققان، این پارادایم جدید محیط کار، که برگرفته از فیزیک کوانتوم، علوم سایبرنتیک، نظریه آشوب، علوم شناختی، مذاهب و آیین‌های شرقی و غربی می‌باشد، و در واقع عکس‌العملی به پارادایم خشک و مکانیستی مدرن است، پارادایم معنویت می‌باشد. (بایبرمن و ویتی، ۱۹۹۷؛ بولمن و دیل، ۱۹۹۵). حتی وانگرمارش و کونلی [1](۱۹۹۹) با قطعیت پیش‌بینی کرده‌اند که این پارادایم جدید در ادامه موج سوم مطرح شده توسط آلوین تافلر، موج چهارم خواهد بود.

از ابتدای سال ۱۹۹۲ حجم مقالات، کتب، کنفرانس‌ها، و کارگاه‌های معنویت در محیط کار[2] افزایشی فوق‌العاده داشته است (نیل و بایبرمن، ۲۰۰۳). برای مثال این موضوع به روی جلد مجلاتی همچون بیزینس ویک [3](کالین، ۱۹۹۹) و فورچن[4] (گانتر، ۲۰۰۱) راه یافته است. یکی از محققان پیش‌بینی کرده است که معنویت در محیط کار از اصلی‌ترین روندها در قرن بیست و یکم خواهد بود (شلنبرگر، ۲۰۰۰). علاوه بر این در سال ۱۹۹۹ نیز آکادمی مدیریت[5] که یکی از معتبرترین مراجع مدیریت در دنیا می‌باشد، آخرین گروه تخصصی خود را تحت عنوان «مدیریت، معنویت، و دین»[6]، تشکیل داد و با این کار در واقع مشروعیت و پشتیبانی لازم برای تحقیقات و تدریس در این زمینه جدید را فراهم کرد؛ و همزمان مجلات معتبری از جمله مجله علمی وزین «ژورنال مدیریت تغییر سازمانی»[7] ویژه‌نامه‌هایی را به این موضوع اختصاص دادند (نیل و بایبرمن،۲۰۰۳ و ۲۰۰۴).

پیش از ادامه کار توجه به نکات زیر ضروری است:

مفهوم معنویت در محیط کار در اینجا از نگاه ادبیات مدیریت در غرب و بویژه آمریکای شمالی مورد بحث قرار می‌گیرد.بدیهی است که این مفهوم از مدت ها قبل در فرهنگ ما وجود داشته است . ولی در اینجا تنها از منابع غربی استفاده شده است و هدف مقایسه این مفاهیم با مفاهیم دین و فرهنگ خودمان نبوده است. مسلماً در آینده لازم است این مقایسه و نیز نقد این مفهوم غربی با توجه به فرهنگ شرقی اسلامی صورت گیرد.

در مقالات مختلف واژه‌های معنویت در محیط کار، معنویت در کار، معنویت محیط کاری، روح در کار و… معمولاً معادل یکدیگر استفاده می‌شوند، و البته ممکن است اندکی تفاوت معنایی با یکدیگر داشته باشند. برای مثال عبارت معنویت در کار بیشتر به جنبه‌های فردی و عبارت معنویت در محیط کار بیشتر به جنبه‌های سازمانی اشاره دارد. در هر صورت ما در سرتاسر این متن از واژه‌ معنویت در محیط کار استفاده می‌کنیم و فرض می‌کنیم که این واژه‌ در برگیرنده همه ابعاد فردی و سازمانی معنویت در محیط کار می‌باشد.

نیازهای معنوی کارکنان و ظهورپارادایم معنویت در محیط کار

امروزه افراد زیادی در کارشان احساس نارضایتی، بی‌قراری و عدم امنیت دارند (مارکز و دیگران، ۲۰۰۵). موریس[8] (۱۹۹۷) عقیده دارد رضایت شغلی، اعتماد، و اخلاق کاری در اکثر محیط‌های کاری نایاب شده است. بسیاری از اقدامات سازمان‌ها برای تغییر و بهبود در دو دهه اخیر از قبیل کوچک‌سازی، مهندسی مجدد، تعلیق، اخراج از کار و … موجب تضعیف روحیه و نوعی سردرگمی معنوی کارکنان شده است(کینجرسکی و اسکرپنیک، ۲۰۰4). در واقع این اقدامات که مبتنی بر پارادایم مکانیستی و عقلایی مدرن بوده‌اند، نتوانسته‌اند خواسته‌های کارکنان را برآورده سازند (لونددین و دیگران، ۲۰۰3). جهانی شدن، حرکت به سمت سازمان‌های دانشی، رشد تقاضای کارکنان برای محیط‌های کاری غنی‌ و پرورش‌دهنده و نیز کار معنادار، این فشارها را بیشترکرده است. در حقیقت به نظر می‌رسد کارکنان در مشاغل خود به دنبال چیزی بیش از تنها پاداش‌های اقتصادی هستند.

بعضی از محققان عقیده دارندکه نوعی تنش اساسی بین اهداف عقلایی و تکامل معنوی در سرتاسر محیط‌های کاری به وجود آمده است. (اسچراگ، ۲۰۰۰) گریگوری پیرس[9]، مدیر یک انتشاراتی و مؤسس سازمان «رهبران کسب و کار برای کمال، اخلاق، و عدالت»[10] بیان می‌کند: «ما اغلب زمان زیادی را برای کار کردن صرف می‌کنیم. شرم‌آور است اگر خدا را در آن جا نیابیم» (برادلی و کائونای، ۲۰۰۳). سازمان‌ها اکنون به طور روز افزونی، بی‌ارزشی کسب موفقیت‌های مالی را در مقابل هزینه ارزش‌های انسانی درک کرده‌اند؛‌ و در شروع هزاره جدید برای کمک به کارکنان در جهت متوازن ساختن زندگی کاری و خانوادگی آنها و نیز شکوفا ساختن قابلیت‌های بالقوه‌شان در محیط کاری راه‌های جدیدی یافته‌اند (مارکز و دیگران، ۲۰۰۵). پارادایم منعطف و خلاق معنویت نیز در پاسخ به همین نیازها و فشارها ظهور کرده است و محققان زیادی این امر را تأیید کرده‌اند (اشمس و دوچن، ۲۰۰۰؛ بایبرمن و ویتی، ۱۹۹۷؛ نیل و بایبرمن، ۲۰۰۳ و ۲۰۰۴؛ فرشمن، ۱۹۹۹؛ گی‌بنز، 1999؛ میتروف و دنتون، ۱۹۹۹؛ نک و میلیمن، ۱۹۹۴؛ گانتر، ۲۰۰1؛ اسچراگ، ۲۰۰۰؛ الدنبرگ و بانسوچ، ۱۹۹۷).

جودی نیل[11] از اولین و پرشورترین محققان در این زمینه، مؤسس وب‌سایت معنویت در کار[12] و نیز سردبیر دو ویژه‌نامه معنویت در ژورنال مدیریت تغییر سازمانی در سال‌های ۲۰۰۳ و ۲۰۰۴ عقیده دارد در چند سال گذشته عواملی از قبیل حادثه ۱۱ سپتامبر، بحران های اقتصادی در جهان، روند جهانی شدن، فقدان یکپارچگی در سازمان‌ها و… منجر به تمایل شدید مردم به ارتباطات انسانی بیشتر و همچنین نیاز شدید به یک حس عمیق معنا در کار شده است (استوارت، ۲۰۰۲). اشمس و دوچن[13] (۲۰۰۰) علل رشد علاقه مردم به معنویت در محیط کار به خصوص در ایالات متحده را چنین بیان می‌کنند:

کوچک‌سازی، مهندسی مجدد، و تعلیق از کار وسیع در دو دهه گذشته که سبب شد محیط کار در آمریکا به محیطی نامناسب برای کارکردن تبدیل شود.

این حقیقت که محیط کاری به طور فزاینده‌ای برای اکثر مردم به عنوان منبع اولیه همبستگی ادراک می‌شود. دلیل این امر کاهش روابط با خانواده، همسایه ها، مراکز مذهبی و گروه‌های مدنی می‌باشد.

دسترسی و کنجکاوی بیشتر نسبت به فلسفه‌ها، فرهنگ‌ها، و آیین‌های شرق آسیا مانند ذن بودیسم، کنفسیوسیسم، که مراقبه را تشویق می‌کنند و بر ارزش‌هایی از قبیل وفاداری گروهی، جستجوی معنویت در هر اقدام و… تأکید دارند.

افزایش جمعیت، مسن شدن جمعیت دنیا، احساس عدم اطمینان و نزدیکی بیشتر به مرگ، و در نتیجه تمایل به تعمق بیشتر درباره معنای زندگی.

افزایش فشار رقابت جهانی که سبب شده است رهبران سازمانی درک کنند که خلاقیت کارکنان باید پرورش یابد.

سایر دلایل عبارتند از:

ورود به هزاره جدید، افزایش جستجو برای معناخواهی در کار، جستجوی ثبات در دنیای بی‌ثبات امروزی، حرکت به سمت زندگی کل‌گرا، مشارکت بیشتر زنان در محیط‌های کاری، حرکت کشورهای توسعه یافته از نیازهای جسمی به نیازهای فکری و… . (مارکز و دیگران، 2005)

تعاریف و دیدگاه‌های معنویت و معنویت در محیط کار

با در نظر گرفتن افزایش قابل ملاحظه توجهات به معنویت در محیط کار، پرسش اصلی این است که معنویت در محیط کار چه معنایی دارد؟ معنویت برای افراد مختلف معانی متفاوتی دارد و بنابراین تعاریف زیادی در ادبیات این موضوع وجود دارد که ناشی از وجود دیدگاه‌های متفاوت می‌باشد.میتروف[14]، پروفسور مدیریت، معنویت را تمایل به جستجوی هدف نهایی در زندگی و زیستن بر اساس این هدف تعریف می‌کند (میتروف و دنتون، ۱۹۹۹). سایرین معنویت را نوعی نوعی معنا و نوعی آگاهی در زندگی و… تعریف می‌کنند. بعضی دیگر مصرانه بر مفاهیم مذاهب و آیین‌های شرقی همچون تائوئیسم، بودیسم، ذن، و نیز اسلام تأکید دارند. چنین محققانی به درستی ادعا می‌کنند که این جوامع غیرغربی بسیار بهتر میان زندگی شخصی، کار، تفریح، عبادت، و دیگر جنبه‌های زندگی یکپارچگی ایجاد نموده‌اند (کاوانگاه، ۱۹۹۹). بروس[15] (۲۰۰۰) با بررسی یک سری از تحقیقات در این زمینه بیان می‌کند:« برای یک خداشناس کاتولیک، معنویت راهی است که توسط آن به سمت الوهیت حرکت می‌کند؛ برای یک پزشک در مدرسه پزشکی هاروارد، معنویت چیزی است که به زندگی معنا می بخشد؛ برای یک جامعه‌شناس، جستجویی انفرادی برای درک مقصود و ارزش‌هایی است که ممکن است مفهوم خدا یا وجود متعالی را دربر داشته باشد یا نداشته باشد. برای دیگران معنوی بودن به معنای دانستن و زیستن بر اساس این آگاهی است که زندگی بیش از آن چیزی است که ما می‌بینیم. معنوی بودن، فراتر از دانستن و زیستن، مبنایی برای تحول شخصی، بین شخصی، اجتماعی، و حتی جهانی براساس این معرفت است که خدا همواره در وجود ما حاضر است.»

بنابراین با توجه به مطالب ذکر شده نمی‌توان تعریف واحدی از معنویت و در نتیجه از معنویت در محیط کار ذکر کرد. برخی از محققان به جای ارائه تعریفی دقیق از معنویت به رویکرد‌های مختلف آن توجه کرده‌اند. یک دسته‌بندی متداول از رویکردهای مختلف معنویت در محیط کارکه توسط چند گروه از محققان ارائه شده است، عبارت است از:

رویکرد درون‌گرا / متافیزیکی[16]

رویکرد دینی[17]

رویکرد اگزیستانسیالیستی / سکولار[18] (کریشناکومار و نک،۲۰۰۲؛ توئیگ و دیگران، ۲۰۰۱؛ گی‌بنز، ۲۰۰۰)؛

اگر بخواهیم آراء افراد مخالف دین و معنویت را نیز در نظر بگیریم باید رویکرد زیر را نیز اضافه کنیم:

رویکرد مخالفان معنویت (بوژ، ۲۰۰۰)

در ادامه به طور خلاصه به بیان هر یک از این رویکردها می‌پردازیم.

2-1-2.وضعیت بیماری در ایران……………………………………..14

2-1-3.انتشار بروسلوز در جهان……………………………………………16

2-2.اهمیت مراقبت بروسلوز ) بیماری تب مالت(…………………………..17

2-3.عامل بیماری…………………………………………………………….20

2-3-1. بروسال ملی تنسیس Brucella Melitensis (دارای 3 سروتایپ)…..20

2-3-2. بروسالا آبورتوس Brucella Abortus (دارای 7 بیوتایپ)………….21

2-3-3. بروسالا سوئیس Brucella Suis (دارای 5 بیوتایپ)…………………22

2-3-4. بروسالا کنیس Brucella Canis…………………………………….22

2-3-5.  بروسالا اوویس Brucella Ovis………………………………………….22

2-3-6.  بروسالا نئوتومه Brucella neotoma……………………………23

2-3-7.  بروسالا ماریس Brucella Maris…………………………………..23

2-4. مورفولوژی………………………………………………………………..24

2-4-1. شاخص های ویرولانس………………………………………………..25

2-4-2. ژنتیک………………………………………………………………..26

2-5. راه های سرایت بیماری………………………………………………27

2-5-2. دوره نهفتگی………………………………………………………27

2-6. علائم بیماری…………………………………………………………….28

2-7-1.  تشخیص آزمایشگاهی بیماری………………………………………..29

-7-2.  انواع تست هاى سرولوژیك بروسلوز………………………………….33

2-7-2-1 تست آگلوتیناسیون داخل لوله ای استاندارد………………………………………33

2-7-2-2  تست آگلوتیناسیون ME2……………………………………………………….33

2-7-2-3. تست آنتی گلوبولین یا كمبس رایت………………………………………………34

2-7-2-4. تست فیكساسیون كمپلمان ( ثبوت مکمل )………………………………………34

2-7-2-5و6. تست های رادیوایمونواسی و ELISA…………………………………….34

2-7-2-7. تست رزبنگال………………………………………………………………….34

2-7-3. تشخیص بروسلوزیس بر اساس روش های مولکولی………….34

2-8. آنتی ژن های سطحی……………………………………………..35

2-8-1. لیپوپلی ساکارید(LPS  )…………………………………………35

2-8-2. پروتئین غشاء خارجی(OMP)………………………………….38

2-8-3. پورین های عمومی………………………………………………….41

2-9.  واکسن های بروسلوز………………………………………………42

2-9-1. واكسن های كونژوگه و طراحی آن ها……………………………………….49

 

2-9-1-2. انتخاب پروتئین حامل…………………………………………..50

2-9-1-1.  انتخاب پلی ساكارید…………………………………………………………..50

2-9-1-3.  نسبت پلی ساکارید به پروتئین………………………………….51

2-9-1-4. تهیه ی کونژوگه های ایمونوژن هاپتن–حامل…………………….51

2-9-1-5. پروتئین های حامل مناسب برای ایجاد کونژوگه های آنتی ژنیکی..52

2-9-1-6. ادجوانت های مناسب در طراحی واکسن کونژوگه………………..53

2-9-1-7. جفت شدگی شیمیایی ( اتصال) ……………………………………53

2-9-1-8. EDC یا EDAC …………………………………….54

2-9-1-9. آدپیک اسید دی هیدرازید …………………………………………55

2-9-1-10. كونژوگاسیون به شیوه آمیداسیون………………………………56

3-1. تهیه میکروارگانیسم مورد نظر……………………………………….58

3-2. باز کردن سوش لیوفریزه بروسلا آبورتوس……………………..58

3-3. کنترل سوش لیوفیلیزه از نظرRough و Smooth بودن……..59

3-4. تهیه بیوماس سلولی………………………………………………….60

3-5. استخراج و تخلیص LPS بروسلا آبورتوس S99……………….61

3-5-1. د تو کسیفیه کردن LPS با روش قلیایی…………………………..63

3-5-2. آزمون Novotny…………………………………………………..63

3-6. استخراج و خالص سازی Omp بروسلا آبورتوس RB51……………64

3-6-2. اندازه‌گیری پروتئین با روش لوری…………………………………..65

3-7. کونژوگاسیون Omp و LPS بروسلا آبورتوس………………………..68

3-8. ستون کروماتوگرافی برای تخلیص کونژوگه………………………..69

3-8-1. مراحل پک کردن ستون کروماتوگرافی……………………….69

3-9. آزمون کنترل کیفی کونژوگه………………………………………71

3-9-1. کنترل تب زایی در خرگوش(in vivo test)……………………71

3-9-2. کنترل توکسیسیته غیر عادی(Abnormal Toxicity)………..72

3-10. واکسیناسیون  و سنجش ایمنی زایی کونژوگه……………………..72

3-11. آزمون بررسی فعالیت باکتری کشی سرم حیوان(سرم باکتریسیدال اسیSBA)……..73

3-11-1. اصول آزمون SBA……………………………………………74

4-1. تعیین میزان LPS خام در نمونه استخراج شده با آزمون نووتنی……77

4-2. تعیین غلظت پروتئین در نمونه Omp بروسلا آبورتوس RB51 به روش لوری………….80

4-3. نتایج کنترل کیفی کونژوگه……………………………………….81

4-6. نتایج بررسی کنترل توکسیسیته غیر عادی(Abnormal toxicity)..82

4-5. نتایج کنترل تب زایی در خرگوش (in vivo test)………………..82

4-7. ارزیابی فعالیت باکتری کشی سرم باکتریوسیدال اسی(SBA)…………..83

فهرست شکل ها

شکل(2-1)- عفونت دریچه قلب توسط B.abortus ……………….12

شکل(2-2)بروسلا آبورتوس دارای منشاء گاوی…………………………………………..21

شکل(2-3) بروسلا سوئیس دارای منشاء خوک……………………………………………..22

شکل(2-4) بروسلا سوئیس دارای منشاء موش صحرایی………………………………….23

شکل(2-5) بروسلا سوئیس دارای منشاء پستانداران دریایی……………………………….24

شکل(3-1) کنترل سوش RB51 با استفاده از اکروفلاوین………………………………..60

شکل (3-2)کشت و درو بروسلا…………………………………………………………….61

1-7.پیشینه علمی و مطالعات انجام شده گذشته. 11

1-8.فرضیه های پژوهش…. 14

1-9.تعیین متغیر های تحقیق.. 17

1-10-تاپسیس فازی 25

1-11.متغیر وابسته : 26

1-12. جامعه و واحد تحلیل آماری.. 28

1-13. نمونه و روش نمونه گیری.. 29

1-14. ابزار و روش گردآوری داده‌ها 29

1-15. روش های تحلیل داده‌ها 29

1-16. محدودیتهای پژوهش…. 29

1-17. واژگان کلیدی پژوهش.. 30

فصل دوم.. 31

2-1.مقدمه : 32

2-2.ریسک و بازدهی.. 32

2-3.تابع تولید. 42

2-4.انوع کارایی.. 47

2-5. رویکرد های تعیین میزان کارایی.. 49

2-6.مفهوم کارایی نسبی : 51

2-7.تحلیل پوششی داده‌ها 51

2-9. پیشینه علمی و مطالعات انجام شده گذشته. 71

فصل سوم.. 74

3-1.مقدمه: 75

3-2. روش های پژوهش…. 75

3-3. روش اجرایی تحقیق.. 76

3-4. دسته بندی تحقیقات بر اساس هدف… 76

3-5. دسته بندی تحقیقات بر اساس نحوه گردآوری.. 77

3-6. قلمرو تحقیق: 78

3-7.معرفی جامعه تحقیق : 78

3-8. روش ها و ابزارهای جمع آوری اطلاعات : 79

3-9. رسم مدل تحقیق: 80

3-10.تعیین متغیر های تحقیق.. 82

3-11. رگرسیون و استنباط آماری در مورد شیب خط (b) 82

3-12. ارائه سوالات تحقیق و نحوه بررسی آنها 84

3-13.معرفی روش های تجزیه و تحلیل داده‌ها: 85

3-15. ابزار و روش گردآوری داده‌ها 86

3-16. روش های تحلیل داده‌ها: 86

فصل چهارم.. 87

4-1.مقدمه: 88

4-2.یافته های تحقیق : 88

4-3. آزمون فرضیه تحقیق : 89

4-4. اندازه گیری کارایی.. 89

4-5. تحلیل واریانس رگرسیون.. 92

خلاصه آزمون ها 105

4-5.پاسخ به سوالات تحقیق: 106

فصل پنجم.. 107

1-5. مقدمه : 108

2-5. خلاصه تحقیق.. 108

3-5. نتایج تحقیق.. 108

5-4. پیشنهادات کاربردی: 109

اقدامات جهت بهبود و تأثیر گذاری : 110

5-5. پیشنهادات به محققین.. 110

5-6. محدودیت های تحقیق.. 111

پیوست… 112

منابع.. 116

کلیات تحقیق

 

1-1. مقدمه

انسان در تمام قرون و اعصار همیشه با مشکلی به نام محدودیت و کمیابی مواجه بوده است. این محدودیت و کمیابی در تمام زمینه ها از جمله عوامل تولید و به تبع آن کالا ها و خدمات کاملا محسوس است. لذا کوشش های اقتصادی انسان همواره معطوف بر آن بوده است که حداکثر نتیجه را با کمترین امکانات و عوامل موجود به دست آورد .(اژدری 1387) از طرفی امروزه صنایع با یک محیط به شدت رقابتی مواجه اند، در مواجهه با یک محیط رقابتی، تدوین استراتژی های رقابتی یک مسئله اصلی اندازه گیری کارایی مدیریت در آن صنعت است (مومنی 87) همچنین  تداوم بقای بنگاه ها و سازمانها در هر نظام اقتصادی در گرو ایجاد ارزش افزوده و افزایش سود و بازده شرکت است.

برای دستیابی به این مهم تنها داشتن منبع کافی نیست، بلکه نحوه ترکیب و استفاده از منابع و اطلاع از تأثیر  آن بر بازده شرکت اهمیت بسزایی دارد که این مهم خود در گرو طرز عمل و شیوه کار   مدیران سازمانها می باشد. استفاده از ابزارهای علمی سنجش کارایی و بهره‌وری می‌تواند ارائه کننده اطلاعات مفید برای مدیریت جهت تصمیم گیری به منظور بهبود شیوه های انجام فعالیت و بکارگیری منابع باشد.

امروزه با وجود فضای رقابتی، سازمانها علاوه بر اینکه بتوانند با منابع موجود به مقدار مورد نیاز تولید کنند، بلکه باید این توانایی را داشته باشند که فرایند تولید را به گونه ای پیش ببرند که بتوانند از رقبا پیشی گیرند تا بتوانند به حیات خود ادامه دهند. به همین دلیل سازمانها نیازمند بکارگیری روش هایی در جهت ارزیابی عملکردشان می باشند چرا که ارزیابی عملکرد ضعف ها قوت ها و تهدیدها و فرصت ها را برای بهبود و اصلاح روند ها نمایان می سازد.

1-2. بیان و طرح مسأله‏

سرمایه گذاری ضرورتی حیاتی در جهت رشد و توسعه اقتصادی در هر کشوری است (امامی میبدی، 1384)، در این راستا شناسایی شرکت هایی که مجموعه مدیریت آنها توانسته است با بکارگیری منابع در اختیار، بیشترین سود آوری را نصب سهامداران نماید می‌تواند کمک بسیار مناسبی در جهت اطمینان در سرمایه گذاری باشد، زیرا که در جهان سوم و یا کشورهای در حال توسعه به لحاظ ساختار نامناسب بازار و اقتصاد، همواره سرمایه گذاران بر اثر وجود یک سری اطلاعات پنهانی و یا سوخته با ریسک بالایی مواجه بوده اند .(اژدری ،1387) حال اگر بتوان با فرض وجود حداقلی یک سری اطلاعات ضروری، مجموعه ای شرکت های کارا را برگزید می‌توان در انتظار افزایش سرمایه گذاری در کشور بود. توجه به کارایی برای کشورهای در حال توسعه بسیار حائز اهمیت می باشد .زیرا این کشورها با کمبود نهاده ها، عوامل تولید و تکنولوژی مواجه هستند. (عالم تبریز،1388)

بورس اوراق بهادار یکی از بهترین مکان ها برای امکان تخصص و تجهیز پس انداز ها در بخش های مختلف اقتصادی به ویژه  تولیدی است. با توجه به اینکه سرمایه گذاران همواره سعی دارند که سرمایه خود را در محل هایی سرمایه گذاری کنند که بیشترین بازده  و هم چنین کم ترین ریسک را داشته باشد، لذا مدیریت شرکت ها جهت جذب سرمایه گذاران در پی افزایش بازده شرکت هستند، بنابراین مبحث کارایی و محاسبه آن برای مدیران جهت رسیدن به اهداف خود می‌تواند مفید باشد، چرا که با محاسبه کارایی برای یک موسسه یا واحد تجاری مشخص میگردد که آن واحد در مقایسه با سایر موسسات مشابه تا چه اندازه از امکانات و منابع محدود در اختیار خود به طور بهینه استفاده نموده است.

مسلما وقتی الگویی برای ارزیابی فعالیت ها در اختیار مدیریت کشور نباشد، بسیاری از منابع محدود جامعه ضایع شده و در جهت برنامه و اهداف سازمانی مورد بهره برداری قرار نخواهد گرفت، بنابراین برای اینکه بتوان منابع را در راستای ماموریت ها و اهداف مورد استفاده قرار داد لازم است عملکرد سازمان ها با الگوی مناسب ارزیابی شود.

برا این اساس در این تحقیق با بهره گرفتن از مدلهای ریاضی تحلیل پوششی داده‌ها  و ترکیب آن با روش تاپسیس فازی، کارایی این شرکت ها را مورد سنجش قرار داده و ارتباط آن با ریسک غیر سیستماتیک و بازده سهام را در این شرکت ها مورد آزمون قرار می دهیم .

 

 

1-3.ضرورت و اهمیت پژوهش

امروزه همه ی مدیران در همه ی سازمان ها، خواستار استفاده بهینه از امکانات و ظرفیت های موجود در بخش های مختلف خود می باشند. (مومنی 1388) با توجه به  اهمیت کارایی در پیشبرد جوامع و جایگاهی که در میان سایر علوم به خود اختصاص داده است، بررسی همه جانبه آن به ویژه تحلیل ابعاد ریاضی آن به عنوان معیاری برای سنجش عملکرد ضرورتی اجتناب ناپذیر است.

همچنین نیک میدانیم که هدف نهایی از سرمایه گذاری، کسب بازده متناسب با ریسک تحمل شده می باشد(تهرانی ،1390). در هر سرمایه گذاری،  سرمایه گذاران به دنبال بازده مورد انتظاری هستند که در صورت تحقق موجب افزایش ثروت آنها می‌گردد و نیز همانگونه که در کلیه متون مالی اشاره شده است، حداکثر کردن ثروت سهامداران هدف اصلی در مدیریت یک شرکت می باشد. در این راستا شناسایی شرکت هایی که مجموعه مدیریت آنها توانسته است با بکارگیری منابع در اختیار بیشترین خروجی و در نهایت بیشترین سود آوری را نصیب سهامداران نماید می‌تواند کمک بسیار مناسبی در جهت اطمینان در سرمایه گذاری باشد، زیرا که در جهان سوم و یا کشورهای در حال توسعه به لحاظ ساختار مناسب بازار و اقتصاد، همواره سرمایه گذاران  بر اثر وجود یک سری از اطلاعات پنهانی و یا عدم دسترسی به موقع اطلاعات با ریسک بسیار بالایی مواجه بوده اند، حال اگر بتوان با فرض حداقل یک سری اطلاعات ضروری مجموعه ای از شرکت های کارا را برگزید می‌توان در انتظار افزایش سرمایه گذاری در کشور بود.

 لذا تحقیقات حاضر به دنبال برقراری ارتباط معنی دار بین کارایی شرکت ها و بازده  و ریسک حاصل از سهام آنها می باشد، همان گونه که قبلا نیز اشاره شده کارایی به مفهوم ایجاد حداکثر ستاده در مقابل حداقل نهاده هاست، از طرفی بازدهی سهام شامل بازده نقدی و قیمتی آن است که این تحقیق به شناسایی رابطه دو متغیر فوق می پردازد. اگر این رابطه مثبت باشد، سپس می‌توان نتیجه گرفت که یکی از راه های افزایش ثروت سهامداران تقویت کارایی شرکت ها از طریق تقویت مکانیزم درونی به منظور کسب حداکثر خروجی با حداقل ورودی هاست و به این ترتیب می‌توان بستر مناسبی را برای افزایش سرمایه گذاری در سهام شرکت ها فراهم کرد، در صورتی که این رابطه منفی باشد، بدیهیست مکانیزم کارایی در بازده سهام شرکت ها اثری نداشته و به منظور افزایش ثروت سهامداران می بایستی به سراغ عواملی غیر از کارایی برویم.

این رابطه برای ریسک هم صدق می‌کند. اگر رابطه بین کارایی و ریسک غیر سیستماتیک مثبت باشد یعنی شرکت های کاراتر ریسک غیر سیستماتیک کمتری داشته باشند می‌توان با بهره گرفتن از مکانیزم کارایی بستر مناسبی را برای افزایش سرمایه گذاری و هم چنین سرمایه گذاری امن در این صنعت فراهم کرد.

 

1-4.اهداف پژوهش

1-3-1.هدف اصلی تحقیق :

هدف اصلی تحقیق حاضر، بررسی کارایی شرکت های بورسی با بهره گرفتن از روش تلفیقی TOPSIS وDEA و یافتن ارتباط آن با ریسک غیر سیستماتیک و بازده سهام می باشد.

1-3-2.اهداف فرعی تحقیق :

بررسی میزان کارایی و میزان عدم کارایی  شرکت های مختلف بورس اوراق بهادار تهران
بررسی شرکت های کم بازده و پر بازده موجود در بورس اوراق بهادار تهران
بررسی شرکت های کم ریسک و پر ریسک موجود در بورس اوراق بهادار تهران
1-5.سوالات یا  فرضیه ­های پژوهش
با توجه به هدف تحقیق در اندازه گیری کارایی شرکت ها و ارتباط آن با بازده  و ریسک سهام فرضیه های تحقیق به صورت زیر بیان می‌شود :

1: بین کارایی نسبی شرکت های حاضر در بورس اوراق بهادار تهران با بهره گرفتن از روش تلفیقی  تاپسیس فازی و DEA و بازده سهام آن شرکت ها ارتباط  معناداری وجود دارد.

2: بین کارایی نسبی شرکت های حاضر در بورس اوراق بهادار تهران با بهره گرفتن از روش تلفیقی تاپسیس فازی و DEA و ریسک غیر سیستماتیک آن شرکت ها ارتباط معناداری وجود دارد.

1-6.  مدلهای  نظری (نظریات) موجود در موضوع پژوهش
در ارزیابی سازمانها همواره تعدادی منابع تولیدی نظیر نیروی انسانی، مواد، ماشین آلات و … به عنوان ورودی سازمان وجود دارند که فرآیند های تبدیلی آنها به کالا، خدمات و در نهایت، فروش، سود و … به عنوان خروجی سیستم لحاظ می شوند .سیستمی کارا ارزیابی می‌شود که بتواند با مقدار ثابتی از ورودیها میزان خروجی خود را افزایش دهد و یا مقدار ثابتی از خروجی را با مقدار کمتری از ورودی بدست آورد .

در محیط های همگن مجموعه ای از واحد های تصمیم گیر نظیر شعبه های یک بنگاه مالی یا واحد های تولیدی مختلف در یک صنعت وجود دارند که محصولات و خدماتی مشابه با یکدیگر تولید می نمایند، ماهیت تولیدات تمامی این واحد ها مشابه بوده و این در حالی است که این واحد ها بصورت واحدهایی کاملا مستقل از یکدیگر عمل می نمایند .

برای ارزیابی واحد ها با رویکرد سیستمی همواره به سه جز توجه می‌شود : داده‌ها، ستاده ها و فرآیند تبدیل داده به ستاده. مدل DEA هر سازمان را به عنوان واحد تصمیم گیر، بر اساس فرآیند تبدیل ورودی به خروجی و در مقایسه با دیگر واحد ها مورد ارزیابی قرار داده و میزان کارایی واحد ها را تعیین می نماید.

با توجه به ماهیت ورودی ها و قابل کنترل بودن آنها توسط مدیریت از روش CCR (با تلفیقی تاپسیس فازی ) استفاده شده است و در نهایت ارتباط کارایی شرکت ها را با ریسک غیر سیستماتیک و بازدهی سهام آنها مورد بررسی قرار خواهیم داد.

1-7.پیشینه علمی و مطالعات انجام شده گذشته
در سال 1978 سه متخصص تحقیق در عملیات به نام های “چانز[1]“، “کوپر[2]” و “رودز[3]” مقاله هایی را ارائه نموده اند که طی آن از طریق برنامه ریزی خطی اندازه گیری