فهرست مطالب

عنوان                                                                                                                             شماره صفحه

چکیده 1

مقدمه. 2

بیان مسئله. 8

سوالات تحقیق.. 8

فرضیه ها 8

اهداف تحقیق.. 9

روش تحقیق.. 9

پیشینه تحقیق.. 10

ساختار تحقیق.. 12

فصل اول: تاریخچه صنعت نفت… 13

1ـ1 مفاهیم و تعاریف… 14

1ـ1ـ1 تاریخچه نفت… 14

1ـ1ـ2 دوران ابتدایی کشف نفت در ایران. 14

1ـ1ـ3 ذخایر نفتی.. 15

1ـ1ـ4 استخراج نفت… 15

1ـ1ـ5 کمپانی‌های نفتی.. 16

1ـ2 تاریخچه قراردادهای نفت ایران. 18

1ـ2ـ1 امتیازات نفتی.. 18

1ـ2ـ2 امتیاز شرکت هاتز. 19

1ـ2ـ3 قرارداد دارسی.. 19

1ـ2ـ4 قرار داد آرمیتاژ اسمیت… 20

1ـ2ـ5 الغای امتیاز نفت دارس… 21

1ـ2ـ6 امتیاز شرکت استاندارد اویل نیوجرسی.. 22

1ـ2ـ7 امتیاز شرکت نفت سینکلر. 23

1ـ2ـ8 شرکت نفت کویر خوریان. 23

1ـ2ـ9 قرارداد1933. 24

1ـ2ـ10 قرارداد الحاق گس ـ گلشائیان. 25

1ـ2ـ11 شرکت نفت ایران. 26

1ـ2ـ12 نهضت ملی شدن صنعت نفت… 26

1ـ2ـ13 تحولات صنعت نفت ایران تا انقلاب 1357. 27

1ـ2ـ14 دوران پس از انقلاب… 29

1ـ2ـ15 صادرات نفت در سالهای گذشته. 30

1ـ3 انواع قراردادهای نفتی.. 32

1ـ3ـ1 قراردادهای امتیازی (مالکیت کل محصول درون مخزن) 33

1ـ3ـ2 قراردادهای مشارکت در تولید. 33

1ـ3ـ3 قراردادهای خدماتی.. 34

1ـ3ـ4 سابقه قراردادهای خدمت در صنعت نفت… 36

1ـ3ـ5 ویژگیهای قراردادهای خدمات… 38

1ـ3ـ6 قراردادهای اکتشاف و توسعه. 39

1ـ3ـ7 انواع قراردادهای خدماتی.. 40

1ـ3ـ8 قراردادهای صرفا خدماتی.. 40

1ـ3ـ9 قراردادهای خدماتی خطرپذیر. 41

1ـ3ـ10 قراردادهای کاملا خطر پذیر. 42

1ـ3ـ11 قراردادهای بیع متقابل.. 42

1ـ3ـ12 موارد مهم در قراردادهای خدماتی.. 46

1ـ3ـ13 حل و فصل اختلاف در قراردادهای خدماتی.. 47

1ـ3ـ14 قراردادهای خدمت بعد از پیروزی انقلاب اسلامی.. 48

1ـ3ـ15 نسل جدید قراردادهای نفتی.. 48

1ـ3ـ16 قراردادهای نسل چهارم خدماتی ایران (ipc) 49

1ـ3ـ17الزامات مدل IPC. 49

‌1ـ3ـ18 ویژگی‌های مدل جدید. 50

1ـ3ـ19 تحولات تقنینی قراردادهای بالا دستی نفت و گاز. 51

1ـ3ـ19ـ1 قانون تشویق و حمایت از سرمایه‌گذاری خارجی.. 52

1ـ3ـ19ـ2 قانون بودجه سال 1382. 52

1ـ3ـ19ـ3 قانون برنامه توسعه اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی جمهوری اسلامی ایران. 52

1ـ3ـ19ـ4 ماده 14 قانون برنامه چهارم توسعه اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی جمهوری اسلامی ایران  53

1ـ3ـ19ـ5 1390 قانون برنامه پنج ساله پنجم توسعه جمهوری اسلامی ایران 1394. 53

1ـ3ـ19ـ6 قانون اصلاح قانون نفت مصوب تیر ماه 1390. 53

1ـ3ـ19ـ7 قانون وظایف و اختیارات وزارت نفت مصوب 1391. 54

فصل دوم: سرمایه‌گذاری خارجی.. 55

2ـ1 توضیح و تبیین سرمایه‌گذاری خارجی.. 56

2ـ1ـ1 تاریخچه سرمایه‌گذاری خارجی.. 56

2ـ1ـ2 تاریخچه سرمایه‌گذاری خارجی در ایران. 57

2ـ1ـ3 تعریف سرمایه‌گذاری خارجی.. 59

2ـ1ـ4 تعریف برخی سازمان‌های بین‌المللی از سرمایه‌گذاری خارجی.. 59

2ـ1ـ5 روش‌های جذب سرمایه‌گذاری خارجی در جهان. 60

  http://fumi.ir/%d8%af%d8%a7%d9%86%d9%84%d9%88%d8%af-%d9%be%d8%a7%db%8c%d8%a7%d9%86-%d9%86%d8%a7%d9%85%d9%87-%d8%a7%d8%b1%d8%b4%d8%af-%d8%a7%d8%b1%d8%b2%d9%8a%d8%a7%d8%a8%d9%8a-%d8%b1%d9%8a%d8%b3%da%a9-%d9%88/

2ـ1ـ6 سرمایه‌گذاری خارجی در جهان و جایگاه ایران. 61

2ـ1ـ7 اهداف سرمایه‌گذار و سرمایه پذیر. 62

2ـ2 اهمیت جذب سرمایه‌گذاری خارجی در صنعت نفت ایران. 65

2ـ2ـ1 سرمایه‌گذاری خارجی و توسعه اقتصادی.. 67

2ـ3 مقررات قانونی حاکم بر سرمایه‌گذاری خارجی در صنعت نفت… 69

2ـ3ـ1 قانون اساسی.. 69

2ـ3ـ2 قانون تشویق و حمایت از سرمایه‌گذاری خارجی و آئین نامه اجرایی آن. 71

2ـ3ـ3 قانون برنامه پنج ساله پنجم توسعه. 74

2ـ3ـ4 قانون نفت 1366 اصلاحی 1390. 75

2ـ3ـ5 قانون وظایف و اختیارات وزارت نفت… 76

2ـ3ـ5ـ1 صدور پروانه. 77

2ـ3ـ5ـ2 مشارکت با بخش خصوصی داخلی و خارجی.. 78

2ـ3ـ6 سرمایه‌گذاری خارجی و اقتصاد مقاومتی در صنعت نفت… 79

2ـ3ـ7 تهدیدها و فرصتها در سرمایه‌گذاری خارجی.. 81

فصل سوم: صنعت نفت و جذب سرمایه‌گذاری خارجی.. 84

3ـ1 بسترهای لازم جهت دستیابی به سرمایه‌گذاری خارجی در صنعت نفت کشور. 85

3ـ1ـ1 ملاحظات سیاسی.. 88

3ـ1ـ2 ملاحظات غیر سیاسی.. 89

3ـ1ـ3 تحریمهای اقتصادی.. 90

3ـ1ـ4 طرحهای صنعت نفت… 91

3ـ1ـ5 بیمه، قوانین گمرکی و قوانین کار. 93

3ـ1ـ6 عوامل سیاسی.. 94

3ـ1ـ7 عوامل اقتصادی.. 95

3ـ1ـ8 عوامل حقوقی و فرهنگی.. 96

3ـ1ـ9 عوامل جغرافیایی.. 96

3ـ1ـ10 چالشهای سرمایه‌گذاری خارجی.. 97

3ـ1ـ11 برخی از چالشهای موجود سرمایه‌گذاری خارجی در صنعت نفت ایران. 100

3ـ2 جذابیت سرمایه‌گذاری در صنعت نفت ایران. 101

3ـ2ـ1 فواید سرمایه‌گذاری خارجی در صنعت نفت… 104

3ـ2ـ2 بخش بالادستی و سرمایه‌گذاری خارجی.. 107

3ـ3 سرمایه‌گذاری خارجی و قراردادهای نفتی خدماتی.. 108

3ـ3ـ1 قراردادهای خدماتی منعقدشده در بخش نفت… 113

3ـ3ـ1ـ1 توسعۀ میدان نفتی درود. 113

3ـ3ـ1ـ2 میدان نفتی بلال. 113

3ـ3ـ1ـ3 توسعۀ میادین نفتی سروش و نوروز. 113

3ـ3ـ1ـ4 طرح توسعۀ میادین نفتی نصرت و فرزام. 113

3ـ3ـ1ـ5 طرح توسعۀ میادین نفتی فروزان و اسفندیار. 114

3ـ3ـ1ـ6 طرح توسعۀ میدان نفتی دارخوین.. 114

3ـ3ـ1ـ7 توسعۀ میدان نفتی مسجد سلیمان. 114

3ـ3ـ2 مرور نتایج پروژه‌های خدماتی.. 115

3ـ3ـ3 معایب قراردادهای خدماتی در جذب سرمایه‌گذاری خارجی.. 115

نتیجه‌گیری.. 119

پیشنهادات… 123

منابع و ماخذ. 125

چکیده انگلیسی.. 132

 

چکیده
طی بیش از یک قرن که از اکتشاف طلای سیاه در خاک ایران می‌گذرد، صنعت نفت کشور شاهد دوران پر فراز و نشیبی بوده است. از دوران تاریک اجرای قراردادهای امتیازی و رقابت کشورها برای کسب سهم بیشتر از منابع نفتی و عملاً اعمال سیاست‌های کشورهای خارجی در ایران تا ملی شدن صنعت نفت و دوره کنسرسیوم‌ها و سپس انقلاب اسلامی ایران که موجب افزایش چشمگیر قیمت نفت شد و پس از ایجاد اوپک به عنوان شوک اول در افزایش قیمت نفت، شوک دوم نفتی را رقم زد.

انقلاب اسلامی ایران باعث شد کنسرسیوم‌ها به بهانه امنیت، ایران را ترک کنند و درنتیجه فعالیت‌ها در این بخش متوقف شد، اما پس از انقلاب شرکت‌های خارجی خواستار بازگشت و از سرگیری فعالیت‌ها در ایران شدند. در ادامه این روند با‌ تحمیل جنگ هشت ساله به ایران از سوی عراق هیچ سرمایه‌گذاری در این بخش اتفاق نیفتاد و پس از دوران جنگ شاهد عقب افتادگی در این بخش و نبود تکنولوژی لازم برای توسعه میادین گازی و نفتی بودیم. ایران به عنوان مهره کلیدی در خاورمیانه برای توسعه صنعت نفت خود نیاز به سرمایه‌گذاری دارد، استفاده از سرمایه‌گذاری خارجی و تکنولوژی و تسریع برنامه‌های سرمایه‌گذاری ضروری به نظر می‌رسد. طی یک دهه اخیر، ایران تلاش کرده است، قراردادهایی را معرفی کند که مغایر با خط قرمزها نباشد و بخشی از سرمایه و تکنولوژی مورد نیاز را در خدمت صنعت نفت به کار گیرد. در نتیجه تجربیات کسب شده در مذاکرات متعدد طی دوران سرمایه‌گذاری‌های اخیر در صنعت نفت ایران، قراردادهای خدماتی شکل کاملتری به خود گرفتند. در عین حال، با وجود تحولات سریع در شرایط این صنعت، هنوز چالش‌هایی برای طرفین قرارداد وجود دارد. با این وجود قراردادهای خدماتی به عنوان یکی از عوامل مهم اثرگذار بر جذب سرمایه‌گذاری خارجی مطرح هستند.

 

کلمات کلیدی: قراردادهای خدماتی، سرمایه‌گذاری خارجی، صنعت نفت

 

مقدمه
ایران به عنوان یک کشور دارای موقعیت ژئوپولیتیک و استراتژیک از فاکتور انرژی نیز بهره می‌برد که همین امر موجب ارتقای جایگاه ایران در منطقه و جهان از لحاظ سیاسی نیز شده است. امروزه توجه بیشتر کشورهای توسعه یافته غربی به ایران از آن روست که ما در حوزه انرژی همواره غنی بوده و تامین کننده نفت کشورهای همسایه نیز بوده‌ایم. حال با دارا بودن این سطح از انرژی و اینکه بخش پتروشیمی از جمله بخشهای مهم برای توسعه کشور می‌باشد، افزایش تولید نفت یکی از ملزومات امروز ایران است که نتیجه آن افزایش منابع ارزی کشور خواهد بود. بنابراین انتظار می‌رود این امتیاز به تولید ثروت ملی و در نتیجه ایجاد قدرت و امنیت در سطح منطقه‌ای و بین‌المللی بینجامد. برای تحقق این امر وجود منابع مالی تکنولوژی و دانش فنی از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است. اما از آنجا که ایران کشوری در حال توسعه بوده و در مسیر حرکت به سمت توسعه یافتگی است، نیازمند عواملی است تا در این راه که سختی‌ها و موانع فراوانی نیز به همراه دارد، همواره راه گشای کشور باشد. با نگاهی به میزان ذخایر نفت و ظرفیت‌های تولید ایران و اینکه بخش اعظم انرژی اولیه مورد استفاده در جهان را نفت و فرآورده‌های نفتی تشکیل می‌دهد، حضور عاملی که بتواند این توانایی بالقوه را به بالفعل تبدیل کند لازم و ضروری است.. ضرورت امر زمانی بیش از پیش نمایان می‌شود که نگاهی به بودجه کشور بیاندازیم، جایی که نقش صنعت نفت بسیار حیاتی است و سهم 40 درصدی از بودجه کل کشور اهمیت آنرا برای کشور صد چندان می‌کند. مشکلی که کشور ایران به مانند دیگر کشورهای جهان سوم با آن روبروست فقر سرمایه است. بنابر این داشتن برنامه‌ای جامع، مدون و شناخت نقاط ضعف موجود، برای رفع آنها بسیار ضروری است. با این اوصاف ورود سرمایه‌گذاری خارجی برای تامین اعتبار مورد نیاز به منظور حفظ و افزایش تولید نفت و گاز کشور امری اجتناب ناپذیر است[1] برای پی بردن به اهمیت سرمایه‌گذاری خارجی رجوع به قوانین کشور نیز می‌تواند گویای این مساله باشد که در سالهای اخیر قانونهای مختلفی از جمله قانون تشویق و حمایت سرمایه‌گذاران، قانون رفع موانع تولیدی و سرمایه‌گذاری، قانون اجرای سیاست‌های کلی اصل 44 ق اساسی و قوانین برنامه‌های پنج ساله توسعه تدوین شده و همه یک موضوع را گوشزد می‌کند و آنهم نیاز به سرمایه‌گذاری خارجی است، به عبارت دیگر قانون نیز دولت را ملزم به جذب سرمایه‌گذاری کرده است. می‌دانیم زمانی قانون برای امری وضع می‌شود که خلائی در یک موضوع حس شود، که باوجود قوانین متعدد در سالهای اخیر احساس نیاز به این حلقه مفقوده بر کسی پوشیده نیست. در همین راستا قانون تشویق و حمایت از سرمایه‌گذاری خارجی مصوب 1381 و قانون برنامه چهارم توسعه اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی کشور مصوب 1383 موید همین امر است. نفت یک فاکتور اساسی در جهت رسیدن به هدفهای اقتصادی، صنعتی، سیاسی، و در جهت تامین امنیت ملی به حساب می‌آید. رشد اقتصادی که همه کشورها به دنبال آن هستند برابر است با برخورداری و بهره برداری از دو عامل سرمایه و انرژی. مالک نفت بودن در جهان امروز به معنای تامین و کسب سرمایه نیز می‌باشد. از لحاظ تامین سرمایه تجارت نفت خام از نظر ارزش پولی، ده درصد از مجموع تجارت جهان را به خود اختصاص داده است که در مقایسه با کالاهای تجاری دیگر مثل گندم با 3تا 4 درصد سهم از کل تجارت جهانی اهمیت آن در تامین سرمایه‌گذاری کشورهای دارای نفت و در جهت رشد اقتصادی بیشتر نمایان می‌شود.

با ترسیم سند 20 ساله چشم انداز و هدف گذاری از سوی رهبر معظم انقلاب تمامی ارگانهای کشور باید در رسیدن به نقطه مورد نظر تلاش کنند و در این بین سهم صنعت نفت بیش از سایر عوامل، کلیدی و حایز اهمیت است. اما واقعیت این است که حتی اتکای صرف به این صنعت برای تحقق اهداف سند چشم انداز و بدون سرمایه‌گذاری کافی امکانپذیر نخواهد بود. با نگاهی به نیاز 500 میلیارد دلاری بخش انرژی به ویژه نفت می‌توان دریافت که این سرمایه چیزی نیست که بتوان از داخل تامین کرد، بنابر این ورود هرچه سریعتر سرمایه‌گذار خارجی را می‌طلبد. اما، در صورت تحقق نیافتن سرمایه‌گذاری مورد نیاز در برنامه پنجم، ظرفیت تولید نفت خام کشور در سال‌های 1389 تا 1394 از حدود 4 میلیون بشکه در روز به حدود 2، 7 میلیون بشکه در روز کاهش خواهد یافت همه اینها نیازمند تعامل سازنده با جهان خارج و ورود و مشارکت سرمایه‌گذاران و شرکت‌های توانمند و متعهد خارجی و داخلی و عقد قراردادهای هوشمندی است که تحت فشار تحریم‌ها نباشد وگرنه برنامه‌ریزی‌های توسعه‌ای یا باید از اساس مورد بازنگری قرار گرفته و بر اساس محدودیت‌ها تعدیل شود یا باید در حسرت تحقق آن ماند.

طی چند دهه گذشته، قراردادهای نفتی از نظر نحوه نگارش و تدوین متون مورد استفاده، به لحاظ شکلی دچار تغییراتی شده است. قراردادهای نفتی در کشورهای مختلف جهان چارچوب مشخصی دارد مثلا قراردادهای نفتی در داخل ایالات متحده آمریکا عمدتا از نوع اجاره و در انگلستان و استرالیا و برخی از کشورها از نوع امتیازی یا از نوع مشارکتی (مانند قراردادهای مشارکت در تولید) یا خدماتی می‌باشند.

شرکتهای نفتی خارجی عموما (با توجه به فرمول‌های رایج سرمایه‌گذاری در کشورهای دارای ذخایر هیدروکربنی) از انواع مختلف قراردادهای نفتی به اشکال متنوع استفاده می‌کنند. هدف از عقد چنین قراردادهایی تأمین بهره برداری دراز مدت از ذخایر طبیعی است و بنابراین قراردادهای مزبور مشتمل بر عملیاتی است که انجام آنها مستلزم سرمایه‌گذاری عظیم در تاسیسات و کارخانه‌ها و غیره است.

ایران با داشتن زمینه‌های تاریخی، صنعتی، امکانات، تسهیلات تولید، انرژی و نیروی کار ارزان و فراوان، دارای قدرت رقابت مناسبی برای تولید و عرضه صنعتی انواع فرآورده‌های نفتی در بازارهای جهانی است. نفت ایران نه تنها درآمدهای هنگفت برای کشور جهت سرمایه‌گذاریهای عظیم در طرحهای توسعه اقتصادی می‌گردد، بلکه به طرق مستقیم وغیر مستقیم دیگر نیز نقش عمده‌ای در اقتصاد مملکت ایفاد می‌کند. و در واقع نفت در ساختار اقتصادی کشورهای دارای میادین نفتی نقش گرانبهایی را ایفا می‌کند که اقتصاد ایران نیز به طور عمده بر پایه نفت قرارداد داشته و دارد.

صنعت نفت مراحل مختلفی را چون اکتشاف، استخراج و تولید، حمل و نقل، پالایش، پتروشیمی و توزیع را شامل می‌گردد، که در تمام مراحل فوق علم بشری به کار گرفته می‌شود، قراردادهای نفتی یا به صورت بالا دستی و یا به صورت پایین دستی می‌باشند:

قراردادهای بالا دستی شامل اکتشاف و توصیف و توسعه و بهره برداری است، یعنی تا مرحله انتقال که شامل مصرف و صادرات است و قراردادهای پایین دستی شامل توزیع در منطقه، حمل و نقل و فروش است یعنی به عبارتی به بعد از انتقال می‌باشد.

به طور کلی می‌توان گفت:

بالادستی: آنچه زیرزمین است. اکتشاف، استخراج، توسعه، بهره برداری و تولید را شامل می‌شود.

پایین دستی: آنچه روی زمین است. ناظر به انتقال نفت، پالایش، پخش و فروش است.

میان دستی: انتقال نفت از میدان نفتی به پالایشگاه

صنعت پتروشیمی، در بخش‌های مختلف بالادستی، میان دستی و پایین دستی (تکمیلی) به صورت تفکیک ناپذیری به هم متصل است و نرخ خوراک در بالادستی، در بخش‌های دیگر نیز تأثیرگذار بوده به طوری که تولید بخش بالادستی به عنوان خوراک بخش میان دستی و تولید بخش میانی به عنوان خوراک صنایع تکمیلی مورد استفاده قرار می‌گیرد و این زنجیره تولید در صورت تحقق، ارزش آفرینی موثری برای اقتصاد یک کشور داشته و ضریب اشتغال زایی بالایی دارد. اما در ایران با وجود بسترهای مناسب برای ایجاد زنجیره‌های تولید در صنعت پتروشیمی، توسعه این صنعت همواره در بخش بالادستی متمرکز شده و تولیدات خام این بخش به کشورهای دیگر صادر می‌شود.[2]

پروژه‌هایی که به صورت عمده در بخش بالا دستی اجرا می‌شود. پروژه اکتشاف، توسعه و بهره‌برداری از مخزن تا پایان عمر آن است، به طور معمول عملیات اکتشافی 2 سال، مدت عملیات توسعه 4 سال و مدت عمر مخزن در مرحله بهره برداری 30 سال است. کلا ریسک در پروژه‌های بالادستی نسبت به پایین دستی بالاتر است و خیلی هزینه بردار نیز می‌باشد. به عبارتی سرمایه‌گذاری بلند مدت می‌طلبد ریسک بسیار بالایی را به علت امکان از دست رفتن کل سرمایه نیز در بردارد و این ریسک تا حد زیادی متأثر از طبیعت احتمال پذیر کار اکتشافی در نتیجه تصادفی بودن ماهیت تابع موفقیت اکتشافی است.

ایران با داشتن زمینه‌های تاریخی، صنعتی، امکانات، تسهیلات تولید، انرژی و نیروی کار ارزان و فراوان، دارای قدرت رقابت مناسبی برای تولید و عرضه صنعتی انواع فرآورده‌های نفتی در بازارهای جهانی است.

بیش ازیک قرن از اکتشاف و تولید نفت در ایران می‌گذرد و روش های مختلف قراردادی برای این امر آزمایش شده است، در این بین روشی که بتواند هم منافع کشور را حفظ کرده، درچهارچوب قوانین جاریه کشور باشد، وهم آنقدربرای شرکتهاجاذبه داشته باشد که در بازار رقابتی حرفی برای گفتن داشته باشد، پیوسته امری دشوار بوده است. کشور ایران تا قبل از انقلاب اسلامی انواع مختلفی از قراردادها را تجربه کرده است، اما بعد از در اختیار گرفتن منابع طبیعی از جمله نفت و گاز توسط دولت انعقاد قرارداد فقط در چارچوب روش های مشارکت مدنی، خدماتی وساخت مجاز شناخته شده است. با توجه به ماده دوم قانون اصلاح نفت و ماده 6 ق نفت مصوب سال 1366 که بر ممنوعیت مالکیت سرمایه‌گذار خارجی تاکید دارد، عملا قراردادهای خدماتی به عنوان اصلی‌ترین قرارداد نفتی ایران تلقی می‌شود.

از آنجا که هر یک از قرارداهای نفتی از یکسری قواعد و اصول پیروی می‌کنند و هریک از طرفهای قرارداد با توجه به این اصول قراردادهای خود را منعقد مینمایند. قراردادهای خدماتی نیز از این قاعده مستثنی نیست، اصول حاکم بر این قراردادها ناشی از برخی محدودیتها و خط قرمزهای ناشی از قانون است که سرمایه‌گذار خارجی ملزم به رعایت آنهاست.

از جمله مهمترین این موارد حفظ مالکیت و حاکمیت کشور بر منابع نفت و گاز است که پیمانکار نمی‌تواند ادعای مالکیتی بر نفت و گاز تولیدی داشته باشد. علاوه بر این در خصوص چهارچوب‌های مالی، پولی و حقوقی نیز قوانین کشور میزبان حاکم خواهد بود.[3]

– شرکتهای نفتی خارجی عموما (با توجه به فرمول‌های رایج سرمایه‌گذاری در کشورهای دارای ذخایر

هیدرو کربنی) از انواع مختلف قراردادهای نفتی به اشکال متنوع استفاده می‌کنند.

چکیده

فصل اول-کلیات پژوهش

مقدمه……………………………………………………………………………… 2

بیان موضوع……………………………………………………………………… 3

اهمیت و ضرورت……………………………………………………………….. 5

پیشینه تحقیق……………………………………………………………………… 7

هدفهای پژوهش………………………………………………………………….. 9

چکیده

فصل اول-کلیات پژوهش

مقدمه……………………………………………………………………………… 2

بیان موضوع……………………………………………………………………… 3

اهمیت و ضرورت……………………………………………………………….. 5

پیشینه تحقیق……………………………………………………………………… 7

هدفهای پژوهش………………………………………………………………….. 9

سوالهای پژوهش………………………………………………………………… 10

تعریف مفاهیم……………………………………………………………………. 10

صندوق قرض الحسنه…………………………………………………………… 11

پایگاه اقتصادی- اجتماعی……………………………………………………….. 12

وضعیت جغرافیایی شهر تهران…………………………………………………. 12

منطقه مورد مطالعه……………………………………………………………… 14

 

فصل دوم-ادبیات تحقیق

مقدمه…………………………………………………………………………….. 18

درآمدی بر همیاری……………………………………………………………… 19

تعریف همیاری………………………………………………………………….. 21

انواع همیاری……………………………………………………………………. 23

گونه آمیزی یاریگریها ………………………………………………………….. 24

خود- همیاری……………………………………………………………………. 24

خود-دگریاری……………………………………………………………………. 27

پیشینه تعاون و همیاری ………………………………………………………… 28

پیشینه همیاری در ایران………………………………………………………… 29

همیاری در ادبیات فارسی و ضرب المثلها……………………………………… 30

نگرش ادیان به همیاری…………………………………………………………. 32

نگرش دین اسلام به قرض الحسنه……………………………………………… 34

مفهوم قرض……………………………………………………………………… 34
همدلی …………………………………………………………………………… 38

همدردی در قرآن………………………………………………………………… 40

همدردی در سیره امامان………………………………………………………… 41

شیوه های همیاری در کشورهای دیگر …………………………………………. 42

چین باستان………………………………………………………………………. 43

یونان باستان…………………………………………………………………….. 44

همیاری………………………………………………………………………….. 45

انجمنهای نژادی…………………………………………………………………. 47

اسامی گوناگون همیاری…………………………………………………………. 49

همیاری در گروه های انسانی…………………………………………………… 50

همیاری در جوامع سنتی………………………………………………………… 53

آیین های همیاری……………………………………………………………….. 58

کارکردهای همیاری……………………………………………………………… 64

کارکرد اجتماعی…………………………………………………………………. 65

کارکرد اقتصادی………………………………………………………………… 66

کارکرد فرهنگی…………………………………………………………………. 66

کارکرد روانی…………………………………………………………………… 66

چهارچوب نظری……………………………………………………………….. 66

مکتب کنش متقابل نمادین……………………………………………………….. 67

نظر دوركیم در مورد همیاری…………………………………………………… 68

شیوه های دیگر از همیاری……………………………………………………… 69

فصل سوم-روش تحقیق

مقدمه…………………………………………………………………………….. 71

روش پژوهش…………………………………………………………………… 71

جامعه مورد بررسی……………………………………………………………. 71

نمونه و روش نمونه گیری………………………………………………………. 71

روش تحلیل داده ها……………………………………………………………… 72

صندوق قرض الحسنه…………………………………………………………… 72

نحوه تشکیل صندوق قرض الحسنه…………………………………………….. 72

کارکردهای صندوق قرض الحسنه………………………………………………. 72

گروه های دیگر همیاری………………………………………………………… 75

مرکز خیریه شماره 1……………………………………………………………. 76

برگزاری مراسم ختم انعام……………………………………………………….. 77

شورایاری……………………………………………………………………….. 77

وظایف انجمن شورایاری محله………………………………………………….. 78

  http://fumi.ir/%d8%af%d8%a7%d9%86%d9%84%d9%88%d8%af-%d9%be%d8%a7%db%8c%d8%a7%d9%86-%d9%86%d8%a7%d9%85%d9%87-%d8%a7%d8%b1%d8%b4%d8%af-%d8%a7%d8%b1%d8%b2%d9%8a%d8%a7%d8%a8%d9%8a-%d8%b1%d9%8a%d8%b3%da%a9-%d9%88/

  

فصل چهارم-یافته های تحقیق

مقدمه…………………………………………………………………………….. 81

بررسی سؤال اول پژوهش……………………………………………………… 81

بررسی سؤال دوم پژوهش………………………………………………………. 82

بررسی سؤال سوم پژوهش……………………………………………………… 82

بررسی سؤال چهارم پژوهش…………………………………………………… 83

بررسی سؤال پنجم پژوهش…………………………………………………….. 83

بررسی سؤال ششم پژوهش…………………………………………………….. 83

فصل پنجم- بحث و نتیجه گیری

بحث و نتیجه گیری……………………………………………………………… 86

یافته ها………………………………………………………………………….. 87

پیشنهادها………………………………………………………………………… 89

محدودیت ها…………………………………………………………………….. 91

منابع ……………………………………………………………………………. 93

 

فهرست جداول

عنوان                                                                                        صفحه

 جدول3-1: گروه های شرکت کننده در همیاری…………………………………. 74

جدول3-2: میزان تحصیلات اعضای گروه های همیاری………………………. 74

جدول 4-1: کارکردهای صندوق قرض الحسنه…………………………………. 84

 

فهرست نقشه و نمودار

عنوان                                                                                         صفحه

 نقشه 1-1 منطقه 4 تهران ………………………………………………………. 16

نمودار 2-1 گونه آمیزی برخی یاریگریهای سنتی……………………………… 26

 

چکیده

مقاله حاضر با هدف بررسی«همیاری های اقتصادی(خانوادگی) در تهران «مطالعه موردی مجیدیه شمالی منطقه 4» با روش مشاهده مشاركتی، مصاحبه در جامعه آماری کلیه شهروندان مجیدیه شمالی و حجم نمونه شامل سه گروه و 50 نفر(اعضای گروه ها) که به روش نمونه گیری تصادفی در دسترس و از بین گروه های تشکیل دهنده قرض الحسنه انتخاب شده اند، انجام شده است. سه گروه به نامهای گروه کیازاد، گروه رفیعی و گروه پویا اقدام به تشکیل صندوقهای قرض الحسنه بین خانمهای محل نموده اند که افراد در هر سن و به هر میزان تحصیلات در آن شرکت نموده اند. مبالغ ماهانه جهت قرعه کشی در هرگروه متفاوت می باشد.گروه کیازاد ده هزار تومان، گروه رفیعی 200 هزار تومان و گروه پویا 5 هزار تومان در هر ماه از افراد عضو جمع آوری می کنند،چند مرکز و شیوه همیاری دیگر مشاهده شده است: مرکز خیریه که فعالیت آن شامل تهیه جهیزیه، سیمونی، کمک به ازدواج جوانان و غیره  بوده و نوع دیگری از همیاری محلی به صورت برگزاری مراسم ختم انعام و جمع آوری پول برای نیازمندان از شیوه های بارز همیاری در مجیدیه شمالی می باشد. این همیاری کارکردهای روانی، اعتقادی،اقتصادی و اجتماعی را در بر می گیرد و روحیه تعاون و همیاری را تقویت می بخشد. نهادهای شورایاری که با کمک شهرداری تشکیل می شود، نیز جایی است برا یهمیاری و کمک به مشکلات شخصی مردم محله. انسان موجودی است اجتماعی و جامعه پذیری در نهاد وی قرار دارد. سازگاری با مشکلات و همزیستی با افراد بشر انسان را در مقابله با تنگناهای زندگی یاری داده است و برجسته ترین کارکرد این همیاری ها کارکرد اجتماعی و اعتقادی آن می باشد.مراکز خیریه شامل عموم بوده وافراد بیشتری را پوشش می دهد و صندوق های قرض الحسنه محدود به افراد سهیم در آن می باشد.

 

مفاهیم کلیدی: همکاری، قرض الحسنه،کارکرد اجتماعی، روانی، اقتصادی، انسجام اجتماعی

 

مقدمه                                                                     

انسان موجودی است اجتماعی و اجتماعی بودن وی مستلزم ایجاد و گسترش رابطه با دیگران است. روابط انسان ها برای این که در جهت تأمین نیازهای اساسی، به برخورداری از یک زندگی سالم روانی-اجتماعی و رو به رشد بینجامد، و باید بر اساسی استوار شود که همه جنبه های مادی،معنوی ،دنیوی واخروی وی را مدّ نظر قرار دهد و دغدغه تأمین سعادت جامع و همه جانبه انسان را داشته باشد. در عصر حاضر «شهرنشینی» به مثابه یکی از پدیده های اجتماعی، یکی از ضروریات زندگی به حساب می آید. شهروندان عموماً با سلایق و انگیزه های مختلف در جامعه شهری فعالیت می کنند. زندگی شهری جهت گسترش، تداوم و بقای خود مستلزم همکاری و همیاری تمامی مردم در تمام سطوح و ازهر طبقه می باشد.چرا که محیط زندگی در شهر بر طبق نیازهای همگان شکل می گیرد، لذا بر شهروندان لازم می باشد تا با وظایف شهروندی خود آشنا باشند، از امور شهر و منطقه و محله خود آگاهی داشته و نسبت به میزان توانمندی های خود در رفع مشکلات کوشا باشند، یکی از مهمترین جریاناتی که می تواند شهروندان هر محله را درگیر مسائل مربوط به محله خود بنماید، افزایش مشارکت مردم در امور محله و امور مربوط به خودشان است.

پیش شرط مشارکت مردم در امور مرتبط، خود باوری و اعتماد به تحول است. دگرگونی و تغییر بالتبع نخست، باید از اندیشه و بینش جمعی گذر کند و سپس عاطفه و احساس عمومی را برانگیزد و پس از آنکه بارور شد، به تغییر رفتار بینجامد(آقا بخشی، 1382). نخستین گام برای جلب مشارکت مردم حساس سازی آنها به مسائل و کیفیت زندگی جمعی و آگاه سازی آنها از برنامه های رشد و توسعه است، زیرا تا زمانی که مردم ضرورت یک مسئله را درک نکنند در فعالیت های مربوط به آن مشارکت نخواهند کرد و در صورت مشارکت و حضور فیزیکی در عرصه عمل به تدریج مشارکت از مفهوم و محتوای اصلی خود منحرف می شود. اما گذر از دو مرحله حساس سازی و آگاه سازی، افراد را برای حضور در فعالیت های جمعی به منظور تحلیل بهتر مسائل و راه های برون رفت از آن را مشکل، آماده می سازد، زیرا تا زمانی که افراد متحول نشوند، تحولی پدید نخواهد آمد. لازمه مشارکت طلبی مؤثر شهروندان، مقتدر سازی افراد است. حال اگر قدرت را عبارت از توانایی افراد در پیش بینی، کنترل و مشارکت در  محیط بدانیم، آن گاه می توان گفت مقتدرسازی فرآیندی است که طی آن افراد و اجتماعات می توانند چنین قدرتی را به کار گیرند و آن را به طور مؤثر در تغییر زندگی خود و محیط شان اعمال کنند. مقتدرسازی این گروه به معنای بسیج کردن توان های موجود در اجتماع است. ورود به این مرحله موجب تغییر رفتار افراد شود. این مرحله را می توان«توانمند شدن» نامید. این تغییر رفتار در واقع همان انجام مشارکت به به عنوان یک تمایل بلکه به عنوان وظیفه ای اجتماعی است. در این میان همکاری با سازمان های غیرحکومتی، سازمان های اجتماع و محله محور می تواند نقش مؤثری را ایفا کند. با توجه به نقش مردم در تقویت روحیه تعاون و افزایش هر چه بیشتر مشارکت آنان، تحقیق حاضر قصد دارد تا به بررسی شیوه های همیاری در منطقه 4 شهر تهران بپردازد.

 

بیان موضوع :

اصولا همیاری به معنای یكدیگر را یاری كردن، همدستی و دستگیری است و معادل عربی آن«تعاون» می باشد. همیاری می تواند موجب ارتباط افراد یك جامعه و پیدایش روحیه برادری و نوع دوستی در بین آنها شود. همیاری در فرهنگ روستایی سابقه طولانی دارد. زیرا در مناطقی كه عدم مساعدت طبیعت، نیروی انسانی را وادار به سعی و كوشش بیشتری كرد، همكاری نمایان تر است.تعاون و همیاری پدیده پیچیده ای نبوده و دارای سابقه طولانی است او در دوره های مختلف زندگی انسان همیشه بعنوان راه و وسیله مناسبی برای رفع مشكلات مورد استفاده قرار گرفته است و در آینده نیز بشر از آن سود خواهد برد.

بسیاری از اندیشمندان علوم اجتماعی بر این عقیده اند كه انسان حیوانی است اجتماعی.انسان به دلیل فطرت اجتماعی خود و همچنین نیاز و ضرورتهای زندگی خود، از همان ابتدا در قالب گروه ها و جوامع به دور هم جمع شده و برای بقاء‌و دوام زندگی خویش با مساعدت و همكاری با یكدیگر بر مشكلات خود غلبه كرده اند.

همیاری و یاری گری در جامعۀ شهری ایران خود به خودی و اختیاری نیست، بلکه بر پایۀ قواعد اجتماعی سنتی موجود شکل می­گیرد. این همیاری و یاری­گری براثر نفوذ مذهب در بین اجتماع شهری حالت فعال داشته به طوری که خود مردم دشواریهای اجتماعی را حل می­کردند و مساجد، زورخانه­ها، بازار و قهوه­خانه ها مرکز حل و فصل مشکلات اجتماعی بود.

نقش و نفوذ شبکه ­های خویشاوندی در جامعۀ شهری ایران بر کسی پوشیده نیست که
می­توانند در امر یاری­گری و همیاری به یکدیگر دارای کارکردهای گوناگون باشند. بنابراین می­توان گفت که وقف، مسجد، گروه­های خویشاوندی، محلات، بازار و اصناف همگی از عوامل مهمی هستند که هستۀ اصلی نهاد مشارکت و یاری­گری جامعۀ شهری ایران بر حول آنها استوار است و اساس تعاون و رفتار شهرنشینان را تشکیل می­دهد.

در جامعه­های سنتی نیروی مؤثر در هماهنگی زندگی اجتماعی، اقتصادی و فرهنگی همانا گروه خویشاوندی است که به عنوان سازمانی همه کاره در سیاست، اقتصاد، آموزش، مذهب و تأمین نیازهای روانی تمام اعضایش تأثیر به سزای دارد؛ امّا به موازات گسترش شهرنشینی و پیچیدگی فزایندۀ ساختاری جوامع، نهاد خویشاوندی به تدریج اهمیت خود را از دست می­دهد و روابط اجتماعی به گونۀ «نخستین» که براثر عواطف انسانی و صمیمیت قرار دارد، جای خود را به روابط رسمی، خشک و حسابگرانه به گونۀ «دومین» می­دهد.

به عنوان مثال می­توان صندوقهای قرض الحسنۀ مردمی (غیررسمی) را نام برد که نمادی از همیاری اقتصادی در جامعۀ شهری امروز است.

این رفتار گروهی خردمندانه و خودجوش که معمولاً ناشی از عدم برقراری تعادل در دخل و خرج مردم به ویژه اقشار حقوق بگیر و کم درآمد با هر عنوان شغلی که دارد، دلالت بر همدلی، هم اندیشی، همت جمعی و به بیان دقیق تر همیاری در بین شهروندان در رفع نیازمندیهای یکدیگر دارد.

همچنین این همیاری ها در مراسم های گوناگون از جمله در مراسم مرگ و میر و عزاداریها، جشن­ها و عروسی­ها، تولد و خرید خانه، خرید جهیزیه و خرید سیسمونی نیز دیده می­شود که همه افراد از جان و دل و از سر اشتیاق به هم یاری می­رسانند و کمک می­ کنند.

در پایان پی بردن به این مسئله که کارکرد و نقش این همیاریها در زندگی اجتماعی انسانها چه تأثیری دارد ، موجب کندوکاو در این مورد شده است.و به دنبال پاسخ دادن به

سوالهای پژوهش………………………………………………………………… 10

تعریف مفاهیم……………………………………………………………………. 10

صندوق قرض الحسنه…………………………………………………………… 11

پایگاه اقتصادی- اجتماعی……………………………………………………….. 12

وضعیت جغرافیایی شهر تهران…………………………………………………. 12

منطقه مورد مطالعه……………………………………………………………… 14

 

فصل دوم-ادبیات تحقیق

مقدمه…………………………………………………………………………….. 18

درآمدی بر همیاری……………………………………………………………… 19

تعریف همیاری………………………………………………………………….. 21

انواع همیاری……………………………………………………………………. 23

گونه آمیزی یاریگریها ………………………………………………………….. 24

خود- همیاری……………………………………………………………………. 24

خود-دگریاری……………………………………………………………………. 27

پیشینه تعاون و همیاری ………………………………………………………… 28

پیشینه همیاری در ایران………………………………………………………… 29

همیاری در ادبیات فارسی و ضرب المثلها……………………………………… 30

نگرش ادیان به همیاری…………………………………………………………. 32

نگرش دین اسلام به قرض الحسنه……………………………………………… 34

مفهوم قرض……………………………………………………………………… 34
همدلی …………………………………………………………………………… 38

همدردی در قرآن………………………………………………………………… 40

همدردی در سیره امامان………………………………………………………… 41

شیوه های همیاری در کشورهای دیگر …………………………………………. 42

چین باستان………………………………………………………………………. 43

یونان باستان…………………………………………………………………….. 44

همیاری………………………………………………………………………….. 45

انجمنهای نژادی…………………………………………………………………. 47

اسامی گوناگون همیاری…………………………………………………………. 49

همیاری در گروه های انسانی…………………………………………………… 50

همیاری در جوامع سنتی………………………………………………………… 53

آیین های همیاری……………………………………………………………….. 58

کارکردهای همیاری……………………………………………………………… 64

کارکرد اجتماعی…………………………………………………………………. 65

کارکرد اقتصادی………………………………………………………………… 66

کارکرد فرهنگی…………………………………………………………………. 66

کارکرد روانی…………………………………………………………………… 66

چهارچوب نظری……………………………………………………………….. 66

مکتب کنش متقابل نمادین……………………………………………………….. 67

نظر دوركیم در مورد همیاری…………………………………………………… 68

شیوه های دیگر از همیاری……………………………………………………… 69

فصل سوم-روش تحقیق

مقدمه…………………………………………………………………………….. 71

روش پژوهش…………………………………………………………………… 71

جامعه مورد بررسی……………………………………………………………. 71

نمونه و روش نمونه گیری………………………………………………………. 71

روش تحلیل داده ها……………………………………………………………… 72

صندوق قرض الحسنه…………………………………………………………… 72

نحوه تشکیل صندوق قرض الحسنه…………………………………………….. 72

کارکردهای صندوق قرض الحسنه………………………………………………. 72

گروه های دیگر همیاری………………………………………………………… 75

مرکز خیریه شماره 1……………………………………………………………. 76

برگزاری مراسم ختم انعام……………………………………………………….. 77

شورایاری……………………………………………………………………….. 77

وظایف انجمن شورایاری محله………………………………………………….. 78

  

فصل چهارم-یافته های تحقیق

مقدمه…………………………………………………………………………….. 81

بررسی سؤال اول پژوهش……………………………………………………… 81

بررسی سؤال دوم پژوهش………………………………………………………. 82

بررسی سؤال سوم پژوهش……………………………………………………… 82

بررسی سؤال چهارم پژوهش…………………………………………………… 83

بررسی سؤال پنجم پژوهش…………………………………………………….. 83

بررسی سؤال ششم پژوهش…………………………………………………….. 83

فصل پنجم- بحث و نتیجه گیری

بحث و نتیجه گیری……………………………………………………………… 86

یافته ها………………………………………………………………………….. 87

پیشنهادها………………………………………………………………………… 89

محدودیت ها…………………………………………………………………….. 91

منابع ……………………………………………………………………………. 93

 

فهرست جداول

عنوان                                                                                        صفحه

 جدول3-1: گروه های شرکت کننده در همیاری…………………………………. 74

جدول3-2: میزان تحصیلات اعضای گروه های همیاری………………………. 74

جدول 4-1: کارکردهای صندوق قرض الحسنه…………………………………. 84

 

فهرست نقشه و نمودار

عنوان                                                                                         صفحه

 نقشه 1-1 منطقه 4 تهران ………………………………………………………. 16

نمودار 2-1 گونه آمیزی برخی یاریگریهای سنتی……………………………… 26

 

چکیده

مقاله حاضر با هدف بررسی«همیاری های اقتصادی(خانوادگی) در تهران «مطالعه موردی مجیدیه شمالی منطقه 4» با روش مشاهده مشاركتی، مصاحبه در جامعه آماری کلیه شهروندان مجیدیه شمالی و حجم نمونه شامل سه گروه و 50 نفر(اعضای گروه ها) که به روش نمونه گیری تصادفی در دسترس و از بین گروه های تشکیل دهنده قرض الحسنه انتخاب شده اند، انجام شده است. سه گروه به نامهای گروه کیازاد، گروه رفیعی و گروه پویا اقدام به تشکیل صندوقهای قرض الحسنه بین خانمهای محل نموده اند که افراد در هر سن و به هر میزان تحصیلات در آن شرکت نموده اند. مبالغ ماهانه جهت قرعه کشی در هرگروه متفاوت می باشد.گروه کیازاد ده هزار تومان، گروه رفیعی 200 هزار تومان و گروه پویا 5 هزار تومان در هر ماه از افراد عضو جمع آوری می کنند،چند مرکز و شیوه همیاری دیگر مشاهده شده است: مرکز خیریه که فعالیت آن شامل تهیه جهیزیه، سیمونی، کمک به ازدواج جوانان و غیره  بوده و نوع دیگری از همیاری محلی به صورت برگزاری مراسم ختم انعام و جمع آوری پول برای نیازمندان از شیوه های بارز همیاری در مجیدیه شمالی می باشد. این همیاری کارکردهای روانی، اعتقادی،اقتصادی و اجتماعی را در بر می گیرد و روحیه تعاون و همیاری را تقویت می بخشد. نهادهای شورایاری که با کمک شهرداری تشکیل می شود، نیز جایی است برا یهمیاری و کمک به مشکلات شخصی مردم محله. انسان موجودی است اجتماعی و جامعه پذیری در نهاد وی قرار دارد. سازگاری با مشکلات و همزیستی با افراد بشر انسان را در مقابله با تنگناهای زندگی یاری داده است و برجسته ترین کارکرد این همیاری ها کارکرد اجتماعی و اعتقادی آن می باشد.مراکز خیریه شامل عموم بوده وافراد بیشتری را پوشش می دهد و صندوق های قرض الحسنه محدود به افراد سهیم در آن می باشد.

 

مفاهیم کلیدی: همکاری، قرض الحسنه،کارکرد اجتماعی، روانی، اقتصادی، انسجام اجتماعی

 

مقدمه                                                                     

انسان موجودی است اجتماعی و اجتماعی بودن وی مستلزم ایجاد و گسترش رابطه با دیگران است. روابط انسان ها برای این که در جهت تأمین نیازهای اساسی، به برخورداری از یک زندگی سالم روانی-اجتماعی و رو به رشد بینجامد، و باید بر اساسی استوار شود که همه جنبه های مادی،معنوی ،دنیوی واخروی وی را مدّ نظر قرار دهد و دغدغه تأمین سعادت جامع و همه جانبه انسان را داشته باشد. در عصر حاضر «شهرنشینی» به مثابه یکی از پدیده های اجتماعی، یکی از ضروریات زندگی به حساب می آید. شهروندان عموماً با سلایق و انگیزه های مختلف در جامعه شهری فعالیت می کنند. زندگی شهری جهت گسترش، تداوم و بقای خود مستلزم همکاری و همیاری تمامی مردم در تمام سطوح و ازهر طبقه می باشد.چرا که محیط زندگی در شهر بر طبق نیازهای همگان شکل می گیرد، لذا بر شهروندان لازم می باشد تا با وظایف شهروندی خود آشنا باشند، از امور شهر و منطقه و محله خود آگاهی داشته و نسبت به میزان توانمندی های خود در رفع مشکلات کوشا باشند، یکی از مهمترین جریاناتی که می تواند شهروندان هر محله را درگیر مسائل مربوط به محله خود بنماید، افزایش مشارکت مردم در امور محله و امور مربوط به خودشان است.

پیش شرط مشارکت مردم در امور مرتبط، خود باوری و اعتماد به تحول است. دگرگونی و تغییر بالتبع نخست، باید از اندیشه و بینش جمعی گذر کند و سپس عاطفه و احساس عمومی را برانگیزد و پس از آنکه بارور شد، به تغییر رفتار بینجامد(آقا بخشی، 1382). نخستین گام برای جلب مشارکت مردم حساس سازی آنها به مسائل و کیفیت زندگی جمعی و آگاه سازی آنها از برنامه های رشد و توسعه است، زیرا تا زمانی که مردم ضرورت یک مسئله را درک نکنند در فعالیت های مربوط به آن مشارکت نخواهند کرد و در صورت مشارکت و حضور فیزیکی در عرصه عمل به تدریج مشارکت از مفهوم و محتوای اصلی خود منحرف می شود. اما گذر از دو مرحله حساس سازی و آگاه سازی، افراد را برای حضور در فعالیت های جمعی به منظور تحلیل بهتر مسائل و راه های برون رفت از آن را مشکل، آماده می سازد، زیرا تا زمانی که افراد متحول نشوند، تحولی پدید نخواهد آمد. لازمه مشارکت طلبی مؤثر شهروندان، مقتدر سازی افراد است. حال اگر قدرت را عبارت از توانایی افراد در پیش بینی، کنترل و مشارکت در  محیط بدانیم، آن گاه می توان گفت مقتدرسازی فرآیندی است که طی آن افراد و اجتماعات می توانند چنین قدرتی را به کار گیرند و آن را به طور مؤثر در تغییر زندگی خود و محیط شان اعمال کنند. مقتدرسازی این گروه به معنای بسیج کردن توان های موجود در اجتماع است. ورود به این مرحله موجب تغییر رفتار افراد شود. این مرحله را می توان«توانمند شدن» نامید. این تغییر رفتار در واقع همان انجام مشارکت به به عنوان یک تمایل بلکه به عنوان وظیفه ای اجتماعی است. در این میان همکاری با سازمان های غیرحکومتی، سازمان های اجتماع و محله محور می تواند نقش مؤثری را ایفا کند. با توجه به نقش مردم در تقویت روحیه تعاون و افزایش هر چه بیشتر مشارکت آنان، تحقیق حاضر قصد دارد تا به بررسی شیوه های همیاری در منطقه 4 شهر تهران بپردازد.

 

بیان موضوع :

اصولا همیاری به معنای یكدیگر را یاری كردن، همدستی و دستگیری است و معادل عربی آن«تعاون» می باشد. همیاری می تواند موجب ارتباط افراد یك جامعه و پیدایش روحیه برادری و نوع دوستی در بین آنها شود. همیاری در فرهنگ روستایی سابقه طولانی دارد. زیرا در مناطقی كه عدم مساعدت طبیعت، نیروی انسانی را وادار به سعی و كوشش بیشتری كرد، همكاری نمایان تر است.تعاون و همیاری پدیده پیچیده ای نبوده و دارای سابقه طولانی است او در دوره های مختلف زندگی انسان همیشه بعنوان راه و وسیله مناسبی برای رفع مشكلات مورد استفاده قرار گرفته است و در آینده نیز بشر از آن سود خواهد برد.

بسیاری از اندیشمندان علوم اجتماعی بر این عقیده اند كه انسان حیوانی است اجتماعی.انسان به دلیل فطرت اجتماعی خود و همچنین نیاز و ضرورتهای زندگی خود، از همان ابتدا در قالب گروه ها و جوامع به دور هم جمع شده و برای بقاء‌و دوام زندگی خویش با مساعدت و همكاری با یكدیگر بر مشكلات خود غلبه كرده اند.

همیاری و یاری گری در جامعۀ شهری ایران خود به خودی و اختیاری نیست، بلکه بر پایۀ قواعد اجتماعی سنتی موجود شکل می­گیرد. این همیاری و یاری­گری براثر نفوذ مذهب در بین اجتماع شهری حالت فعال داشته به طوری که خود مردم دشواریهای اجتماعی را حل می­کردند و مساجد، زورخانه­ها، بازار و قهوه­خانه ها مرکز حل و فصل مشکلات اجتماعی بود.

نقش و نفوذ شبکه ­های خویشاوندی در جامعۀ شهری ایران بر کسی پوشیده نیست که
می­توانند در امر یاری­گری و همیاری به یکدیگر دارای کارکردهای گوناگون باشند. بنابراین می­توان گفت که وقف، مسجد، گروه­های خویشاوندی، محلات، بازار و اصناف همگی از عوامل مهمی هستند که هستۀ اصلی نهاد مشارکت و یاری­گری جامعۀ شهری ایران بر حول آنها استوار است و اساس تعاون و رفتار شهرنشینان را تشکیل می­دهد.

در جامعه­های سنتی نیروی مؤثر در هماهنگی زندگی اجتماعی، اقتصادی و فرهنگی همانا گروه خویشاوندی است که به عنوان سازمانی همه کاره در سیاست، اقتصاد، آموزش، مذهب و تأمین نیازهای روانی تمام اعضایش تأثیر به سزای دارد؛ امّا به موازات گسترش شهرنشینی و پیچیدگی فزایندۀ ساختاری جوامع، نهاد خویشاوندی به تدریج اهمیت خود را از دست می­دهد و روابط اجتماعی به گونۀ «نخستین» که براثر عواطف انسانی و صمیمیت قرار دارد، جای خود را به روابط رسمی، خشک و حسابگرانه به گونۀ «دومین» می­دهد.

به عنوان مثال می­توان صندوقهای قرض الحسنۀ مردمی (غیررسمی) را نام برد که نمادی از همیاری اقتصادی در جامعۀ شهری امروز است.

این رفتار گروهی خردمندانه و خودجوش که معمولاً ناشی از عدم برقراری تعادل در دخل و خرج مردم به ویژه اقشار حقوق بگیر و کم درآمد با هر عنوان شغلی که دارد، دلالت بر همدلی، هم اندیشی، همت جمعی و به بیان دقیق تر همیاری در بین شهروندان در رفع نیازمندیهای یکدیگر دارد.

همچنین این همیاری ها در مراسم های گوناگون از جمله در مراسم مرگ و میر و عزاداریها، جشن­ها و عروسی­ها، تولد و خرید خانه، خرید جهیزیه و خرید سیسمونی نیز دیده می­شود که همه افراد از جان و دل و از سر اشتیاق به هم یاری می­رسانند و کمک می­ کنند.

در پایان پی بردن به این مسئله که کارکرد و نقش این همیاریها در زندگی اجتماعی انسانها چه تأثیری دارد ، موجب کندوکاو در این مورد شده است.و به دنبال پاسخ دادن به

فهرست مطالب

عنوان……………………………………………………………………………………………………………….. صفحه

چکیده ……………………………………………………………………………………………………………..  1

مقدمه ……………………………………………………………………………………………………………….  2

فصل اول:کلیات تحقیق

1-1-تعریف و بیان مساله ……………………………………………………………………………………..  4

1-2-اهمیت و ضرورت انجام تحقیق ………………………………………………………………………  5

1-3-اهداف تحقیق ……………………………………………………………………………………………..  5

1-3-1-هدف کلی ………………………………………………………………………………………………  5

1-3-2-اهداف جزئی …………………………………………………………………………………………..  6

1-4-سؤالات تحقیق ……………………………………………………………………………………………  6

1-4-1-سئوال اصلی ……………………………………………………………………………………………  6

1-4-2-سئوالات فرعی ………………………………………………………………………………………..  6

1-5-فرضیه‏های تحقیق ………………………………………………………………………………………..  6

1-5-1-فرضیه اصلی …………………………………………………………………………………………..  6

1-5-2-فرضیه های فرعی …………………………………………………………………………………….  6

1-6-تعریف متغیرها ……………………………………………………………………………………………  7

1-6-1-انگیزش پیشرفت  …………………………………………………………………………………….  7

1-6-2-سبک های اسنادی  …………………………………………………………………………………..  7

1-6-3-خودکارآمدی تحصیلی  ……………………………………………………………………………..  7

1-6-4-انگیزش تحصیلی ……………………………………………………………………………………..  8

فصل دوم:ادبیات تحقیق

2-1-مبانی نظری تحقیق ………………………………………………………………………………………. 10

2-1-1-انگیزش پیشرفت تحصیلی ………………………………………………………………………….  10

2-1-2-پیشرفت …………………………………………………………………………………………………  11

2-1-3-اهداف پیشرفت ……………………………………………………………………………………….  12

2-1-4-منشا نیاز به پیشرفت …………………………………………………………………………………  12

2-1-5-مدل پیشرفت اتكینسون ……………………………………………………………………………..  15

2-1-6-نظریه مک کللند ……………………………………………………………………………………….  16

2-1-7-انگیزه پیشرفت ………………………………………………………………………………………..  16

2-1-8-زمینه اجتماعی انگیزه پیشرفت ……………………………………………………………………..  17

2-1-9-ویژگی های دانش آموزان دارای انگیزش پیشرفت ……………………………………………  18

2-1-10-نظریه های انگیزشی ………………………………………………………………………………..  19

2-1-10-1-جان اتکینسون ……………………………………………………………………………………  19

2-1-10-2-ویکتور وروم ……………………………………………………………………………………..  19

2-1-10-3-کمپبل و پریچارد ………………………………………………………………………………..  19

2-1-10-4-وین ماندی و همکارانش ………………………………………………………………………  19

2-1-10-5-بیریل سان و استانیر ……………………………………………………………………………..  19

2-1-10-6-میسکل ……………………………………………………………………………………………..  20

2-1-10-7-فروید ………………………………………………………………………………………………  20

2-1-11-انگیزش هدف است یا وسیله …………………………………………………………………….  20

2-1-12-عوامل موثر بر انگیزش پیشرفت تحصیلی دانش آموزان ……………………………………  21

2-1-13-ارتباط انگیزه پیشرفت و پیشرفت تحصیلی …………………………………………………..  24

2-1-14-ویژگی دانش آموزان دارای انگیزه پیشرفت بالا ………………………………………………  24

2-1-15-راه كارهای ایجاد انگیزه در دانش آموزان و تاثیر آن در پیشرفت تحصیلی …………….  26

2-1-16-آموزش انگیزه پیشرفت …………………………………………………………………………….  29

2-1-17-خود کار آمدی ……………………………………………………………………………………….  30

2-1-18-نظریه های خودكارآمدی …………………………………………………………………………..  32

2-1-19-عوامل موثر بر خودكارآمدی ………………………………………………………………………  34

2-1-20-وراثت ………………………………………………………………………………………………..  37

2-1-21-موقعیت ……………………………………………………………………………………………….  38

2-1-22-زمان ……………………………………………………………………………………………………  39

2-1-23-ابعاد خودکارآمدی …………………………………………………………………………………..  40

2-1-24-سبک های اسنادی …………………………………………………………………………………..  42

2-1-25-منابع کنترل  …………………………………………………………………………………………..  43

2-1-26-جریان نسبت دادن ………………………………………………………………………………….  45

2-1-27-پیشایندهای استنباطهای علی ………………………………………………………………………  45

 

2-1-28-خواص استنباطهای علی ……………………………………………………………………………  47

2-1-29-تاثیر تراکمی نسبت دادن ها بر موفقیت و شکست ………………………………………….  49

2-2-پیشینه تحقیق ………………………………………………………………………………………………  50

فصل سوم:روش شناسی تحقیق

3-1-روش تحقیق ………………………………………………………………………………………………  56

3-2-جامعه آماری ،نمونه آماری  و روش نمونه گیری ………………………………………………….  56

3-3-روش و ابزار جمع آوری  اطلاعات ………………………………………………………………….  56

3-4-روایی ……………………………………………………………………………………………………….  58

3-5-پایایی ……………………………………………………………………………………………………….  58

3-6-روشهای  تجزیه  و تحلیل  اطلاعات ………………………………………………………………..  59

فصل چهارم:تجزیه و تحلیل داده ها

4-1-مقدمه ………………………………………………………………………………………………………..  61

4-2-توصیف داده های پژوهشی …………………………………………………………………………….  61

4-2-1-توصیف نمونه تحقیق بر حسب جنسیت …………………………………………………………  61

4-2-2-توصیف نمونه تحقیق بر حسب پایه تحصیلی ………………………………………………….  62

4-3-آزمون فرضیه ها …………………………………………………………………………………………..  62

4-3-1-آزمون فرضیه های اول و دوم و سوم …………………………………………………………….  62

فصل پنجم:نتیجه گیری و پیشنهادات

5-1-مقدمه ………………………………………………………………………………………………………..  67

5-2-نتیجه گیری ………………………………………………………………………………………………..  67

5-3-پیشنهادات ………………………………………………………………………………………………….  69

5-3-2-پیشنهادات پژوهشی ………………………………………………………………………………….  69

5-4-محدودیت های تحقیق ………………………………………………………………………………….  70

فهرست منابع و مآخذ ………………………………………………………………………………………….  71

منابع فارسی ………………………………………………………………………………………………………  71

منابع لاتین ………………………………………………………………………………………………………..  72

پیوست ها …………………………………………………………………………………………………………  73

 

فهرست جداول

عنوان                                                                                                              صفحه

جدول شماره1:توزیع فراوانی و درصد نمونه تحقیق بر حسب جنسیت …………………………….  61

جدول شماره2:توزیع فراوانی و درصد نمونه تحقیق بر حسب پایه تحصیلی………………………. 62

جدول شماره3:نتایج آزمون ضریب همبستگی پیرسون در خصوص متغیرهای فرضیه اول و……. 63

جدول شماره4:خلاصه مدل ……………………………………………………………………………………  63

جدول شماره5:نتایج تحلیل واریانس ………………………………………………………………………..  64

جدول شماره6:ضرائب معادله رگرسیونی همزمان ………………………………………………………..  65

 

فهرست نمودارها

عنوان                                                                                                        صفحه

نمودار شماره1:نمودار توصیف نمونه تحقیق بر حسب جنسیت ……………………………………….  61

نمودار شماره2:نمودار توصیف نمونه تحقیق بر حسب پایه تحصیلی …………………………………  62

چکیده

این پایان نامه با عنوان بررسی رابطه بین انگیزه پیشرفت، سبک های اسنادی و خودکارآمدی تحصیلی با انگیزش تحصیلی دانش آموزان دختر و پسر شهرستان حاجی آبادانجام شد.فرضیه‏های تحقیق عبارتند از: فرضیه اصلی: بین انگیزه پیشرفت، سبک های اسنادی و خودکارآمدی تحصیلی با انگیزش تحصیلی دانش آموزان دختر و پسر شهرستان حاجی آباد رابطه وجود دارد.و فرضیه های فرعی:1- بین انگیزه پیشرفت با انگیزش تحصیلی دانش آموزان دختر و پسر شهرستان حاجی آباد رابطه وجود دارد.2- بین سبک های اسنادی با انگیزش تحصیلی دانش آموزان دختر و پسر شهرستان حاجی آباد رابطه وجود دارد.3– بین خودکارآمدی تحصیلی با انگیزش تحصیلی دانش آموزان دختر و پسر شهرستان حاجی آباد رابطه وجود دارد. روش این تحقیق توصیفی از نوع همبستگی می باشد.جامعه آماری پژوهش متشکل از کلیه دانش آموزان دختر و پسر مقطع متوسطه شهرستان حاجی آباد است. این دانش آموزان مطابق اعلام مدیریت آموزش و پرورش شهرستان حاجی آباد 3361 نفر اعلام شده است.  به منظور تعیین حجم نمونه از جدول مورگان استفاده شد و حجم نمونه تعداد 346 نفر تعیین شد و روش نمونه گیری خوشه ای مرحله ای می باشد.داده های مورد نیاز این پژوهش از طریق پرسشنامه پرسشنامه انگیزه پیشرفت هرمنس، پرسشنامه سبک های اسنادی(ASQ )، پرسشنامه خودکارآمدی تحصیلی و پرسشنامه انگیزش تحصیلی گردآوری شد .

روشهای آماری مورد استفاده در این تحقیق شامل آمار توصیفی (درصد،فراوانی،میانگین و انحراف معیار) و آمار استنباطی (ضریب همبستگی پیرسون و رگرسیون چند متغیری به روش گام به گام) می باشد.

نتایج تحقیق نشان داد که:1-بین انگیزه پیشرفت با انگیزش تحصیلی دانش آموزان دختر و پسر شهرستان حاجی آباد رابطه وجود دارد2-بین انگیزه پیشرفت با انگیزش تحصیلی دانش آموزان دختر و پسر شهرستان حاجی آباد رابطه وجود دارد3-بین خودکارآمدی تحصیلی با انگیزش تحصیلی دانش آموزان دختر و پسر شهرستان حاجی آباد رابطه وجود دارد.

 

مقدمه

نیاز به پیشرفت یکی از نخستین انگیزه هایی است که به تفصیل مورد مطالعه قرار گرفته است (مک کلند، اتکینسون، کلارک، لاول،1953).باتل معتقد است که انگیزش تحصیلی عبارتست از گرایش همه جانبه به ارزیابی عملکرد خود با توجه به عالی ترین معیارها،تلاش برای موفقیت در عملکرد و برخورداری از لذتی که با موفقیت در عملکرد همراه است.دانش آموزان از سطوح متفاوتی  از انگیزه تحصیلی برخوردارند،به همین علت در زندگی خود به شیوه های کاملا متفاوتی رفتار می کنند.به عنوان نمونه اشخاصی که از نظر نیاز به پیشرفت در سطح بالایی قرار دارند نسبت به افرادی که که نیاز به پیشرفت ضعیف تری دارند بیشتر متمایل به تحصیلات دانشگاهی ،کسب نمره های بالاتر و فعالیت های فوق برنامه هستند (اتکینسون،1980).

از مفهوم سبک های اسنادی یا سبک تبیینی برای مشخص کردن انواع تبیین هایی استفاده می شود که افراد معمولا در مواجهه با یک رویداد به کار می گیرند (بریجز،2001).عوامل علی رفتار را اسناد می گویند و بر این اساس ،رفتار دیگران را به عوامل یا ویژگی های شخصی پایدار (به اصطلاح عوامل غیر موقعیتی) و یا به جنبه هایی از موقعیت اجتماعی آنان اسناد می دهند (پتری،1996)

بندورا خود کارآمدی را دریافت و داوری فرد درباره مهارت ها و توانمندیهای خود برای انجام کارهایی که در موقعیت های ویژه بدان ها نیاز است،تعریف می کند.از سوی دیگر خودکارآمدی زمانی بر کارکرد تاثیر می

حمید رضا اصغری
برای رعایت حریم خصوصی نام نگارنده درج نمی شود
تکه هایی از متن به عنوان نمونه : (ممکن است هنگام انتقال از فایل اصلی به داخل سایت بعضی متون به هم بریزد یا بعضی نمادها و اشکال درج نشود ولی در فایل دانلودی همه چیز مرتب و کامل است)
چکیده
قارچ های میکوریز آربوسکولار از مهمترین قارچ های همزیست می باشند و وجود این رابطه همزیستی، از طرق مختلف باعث افزایش توان رشدی و مقاومت بیشتر گیاه به انواع تنش های محیطی می شود. در این تحقیق با توجه به اهمیت بسیار بالای گیاهان در صنایع مختلف، قارچ های میکوریز آربوسکولار موجود در ریزوسفر آنها در منطقه کیاسر جداسازی و تعداد 10 گونه قارچی از ریزوسفر این گیاهان شناسایی شد که شامل گونه های Glomus fasciculatum،G. intradices، G. mosseae، G. geosporum، G. macrocarpum،G. aggregatum،G. albidium، G. manihotis، Paraglomus occolatum و Gigaspora albida از ریزوسفر 14 درخت مختلف می باشد . درصد شاخص های مهم کلنیزاسیون بر حسب نوع گیاه متفاوت بود.
تجزیه واریانس مربوط به فراوانی جمعیت اسپور قارچ های میکوریز آرب   وسکولار در گیاهان مختلف نمونه برداری شده نشان داد که بین گیاهان مختلف و همچنین بین نمونه های خاک جمع آوری شده برای هر درخت، اختلاف آماری معنی داری در سطح 01/0>P وجود دارد. از دلایل این اختلاف می توان به نوع گیاه میزبان، شرایط اقلیمی و خصوصیات فیزیکوشیمیایی خاک اشاره کرد.
کلمات کلیدی: قارچ های میکوریز آربوسکولار، درختان، شناسایی، فراوانی

تکه هایی از متن پایان نامه به عنوان نمونه :

(ممکن است هنگام انتقال از فایل اصلی به داخل سایت بعضی متون به هم بریزد یا بعضی نمادها و اشکال درج نشود ولی در فایل دانلودی همه چیز مرتب و کامل است)

چکیده

تجربه از دست دادن یك عضو بسیار درنا‌ك و تلخ می‌باشد. درك كامل این حس تنها زمانی میسّر خواهد شد كه فرد یك عضو خود را از دست بدهد. چاقی و بیشتر شدن عمر متوسط، تعداد کاشت‌های پروتز جایگزین زانو[1] را افزایش داده است. به دلیل بالا رفتن امید به زندگی و همچنین پایین رفتن سن افراد پذیرنده این گونه پروتزها، عمر قابل انتظار این‌گونه پروتزها می‌بایستی افزایش یابد. از این رو برای بهبود کیفیت آن‌ها تحقیقات بسیاری در حال انجام می‌باشد تا بتواند عمر مفید آن‌ها را به قدری افزایش دهد که فرد بیمار نیازمند جراحی‌های مکرر بعدی برای تعویض و ترمیم پروتز آسیب دیده نباشد. در این پایان‌نامه عملکرد یک نمونه واقعی از پروتز‌ جایگزین زانو که از پای یک پیرزن خارج شده، مورد بررسی قرار گرفته است. پروتز مورد نظر به دلیل پیچیدگی هندسی، توسط دستگاه اندازه‌گیری مختصات[2] که نمونه‌ای از اسکنرهای سه بعدی تماسی هستند، با ایجاد ابر نقاط با دقت بالا مدل‌سازی و با نرم‎افزار تجاری سالیدورکس[3] ویرایش شده است. مدل مورد نظر به روش المان محدود و با نرم‌افزار انسیس ورک‌بنچ با شرایط مرزی مختلف شبیه‌سازی و مورد تحلیل استاتیکی غیر خطی قرار گرفته است. مقایسه نتایج تطبیق مناسب نتایج شبیه‌سازی برای دو شرط مرزی گوناگون را نشان داده‌است. در ادامه جهت کاهش زمان همگرایی، از فرض خطی بودن ماده در شبیه‌سازی استفاده و نتایج حالت خطی و غیر خطی با هم مقایسه شده‌است. این نتایج، در موقعیت‌های گوناگون بارگذاری و در بحرانی‌ترین حالت از موقعیت‌های مختلف پیاده روی، بالا رفتن از پله، بلند شدن از صندلی، دو زانو ایستاده و چمپاتمه نشستن، برای ارزیابی عملکرد مکانیکی پروتز مورد بررسی قرار گرفته است. مشاهده شده‌ است که نتایج خطی و غیر خطی به علت خارج نشدن از حالت الاستیک تیبیال[4] پروتز زانو تطابق مناسبی دارد. بنابرین در ادامه بررسی از فرض خطی بودن استفاده شده‌ است. با فرض خطی بودن، برای موقعیت‌های پیاده روی، بالا رفتن از پله، بلند شدن از صندلی، دو زانو ایستاده و چمپاتمه نشستن و با بهره گرفتن از شرط مرزی نوع اول، نتایج شبیه‌سازی نشان داد که حالت چمپاتمه نشستن بیش‌ترین تنش‌ها را روی پروتز زانو اعمال می کند و مستعدترین وضعیت برای ایجاد خرابی (تغییر شکل پلاستیک) در پروتز زانو خواهد بود. بنابراین بیمار الزام به رعایت قوانین استفاده از پروتز دارد. در این راستا، با ارائه‌ یک طرح اصلاح‌شده سعی در کاهش مقدار تنش‌ معادل در این وضعیت بحرانی شده‌است. نتایج شبیه‌سازی با این مدل اصلاح‌شده حاکی از کاهش چشمگیر در حداکثر تنش اعمالی ‌است.

 

کلمات کلیدی: شبیه‌سازی، تحلیل، رفتار مکانیکی، بارگذاری، پروتز جانشین زانو

 

فهرست مطالب

صفحه تصویب‌نامه…………………………………………………………………………………………………………………………………… الف

گواهی صحت و اصالت پایان نامه و مجوز بهره برداری……………………………………………………………………….. ب

 

فصل اول: مقدمه. 1

1-1-پیشگفتار 2

1-2-آناتومی مفصل زانو 3

1-2-1مفصل ساق– ران. 4

1-2-2-مفصل کاسه زانو- ران. 4

1-3-دردها و آسیب‌های معمول زانو 6

1-4-پروتز زانو 7

1-4-1-جنس مواد پروتز زانو 7

1-5-انواع جایگزینی پروتز زانو 8

1-5-1-جایگذاری چند تکه و کلی پروتز زانو 9

1-5-2-جایگذاری پروتز زانوی متحرک و ثابت.. 10

1-6-دلایل اصلی خرابی پروتز زانو 11

1-7-پیشینه پژوهش… 13

1-8-اهداف تحقیق حاضر 17

1-9-رئوس مطالب تحقیق. 18

1-10-جنبه‎های منحصر به فرد این پایان‌نامه. 19

فصل دوم: فرضیات و تئوری.. 20

2-1-صفحات بدن. 21

2-2-درجات آزادی زانو 22

2-3-تحلیل نیروها در مفصل زانو 23

2-3-1-محاسبه نیروها در مفصل زانو 25

2-3-2-نیروهای وارد بر مدل پروتز زانو برای انجام شبیه سازی. 31

2-4-موقعیت‌های گوناگون استفاده از پروتز زانو در فعالیت‌های روزمره 34

2-5-تحلیل مفصل زانو 37

2-6-روش‌های حل عددی. 38

2-6-1-روش تفاضل محدود 39

2-6-2-روش المان محدود 39

2-6-3-روش المان مرزی. 41

2-7-معرفی برنامه ANSYS Workbench. 41

2-7-1-شبیه‌سازی عددی مفصل زانو 44

فصل سوم: شبیه‌سازی عددی پروتز جانشین زانوی انسان. 46

 

3-1-فرضیات شبیه‌سازی پروتز 47

3-2-مراحل مختلف شبیه‌سازی پروتز زانو 48

3-2-1-مشخصات مکانیکی بخش‌های مختلف پروتز زانو 49

3-2-2-مدل‌سازی بخش‌های مختلف پروتز زانو 51

3-2-2-1-ویرایش مدل ابر نقاط بخش‌های مختلف پروتز زانو 52

3-2-3-المان‌‌بندی بخش‌های مختلف پروتز زانو 54

3-2-4-اعمال شرط مرزی و بارگذاری در شبیه‌سازی پروتز زانو 55

3-2-5-استخراج نتایج حاصل از شبیه‌سازی پروتز زانو 57

3-2-5-1-نتایج شبیه‌سازی برای زاویه زانوی صفر درجه و شرط مرزی نوع دوم. 58

3-2-5-2-مقایسه نتایج حاصل از شبیه‌سازی با دو روش اعمال شرط مرزی. 63

3-2-5-3-مقایسه نتایج شبیه‌سازی با دو فرض خطی و غیر خطی بودن رفتار مواد 66

3-2-5-4-نتایج شبیه‌سازی با فرض خطی بودن رفتار مواد در موقعیت‌های مختلف.. 69

3-2-5-5-ارائه مدل جدید ویرایش‌شده تیبیال و تیبیال‌ترای. 73

فصل چهارم: اعتبارسنجی و صحت‌سنجی نتایج.. 82

4-1-بررسی عدم وابستگی نتایج شبیه‌سازی‌ پروتز زانوی مورد نظر به المان. 83

4-2-مقایسه کیفی نتایج شبیه‌سازی پروتز زانوی مورد نظر با نتایج شبیه‎سازی پروتز زانوی مشابه. 88

4-3-مقایسه منحنی تنش- کرنش واقعی با منحنی تنش- کرنش حاصل از شبیه‌سازی. 89

فصل پنجم: نتیجه‌گیری و پیشنهادات.. 91

5-1-نتیجه‌گیری. 92

5-2-پیشنهادات.. 94

منابع. 95

 

فهرست شکل‌ها

شکل ‏1‑1: ساختمان زانو [1]. 3

شکل ‏1‑2: ساختمان زانو [1]. 5

شکل ‏1‑3: رباط‌های زانو [1]. 6

شکل ‏1‑4: بخش‌های اصلی پروتز زانو (فیمورال، تیبیال و تیبیال‌ترای) [2]. 7

شکل ‏1‑5: جایگذاری چندتکه و کلی مفصل زانو [1]. 9

شکل ‏1‑6: نمای زانو در حالت نگه داشتن رباط صلیبی پشتی (چپ)، پروتز جایگزین تثبیت‌کننده پشتی در تعویض کل مفصل زانو (راست) [1]. 10

شکل ‏1‑7: پروتز های زانوی ثابت (چپ) و متحرک (راست) و اجزای آن [1]. 10

شکل ‏1‑8: نمونه‌ای از آسیب پروتز زانو به دلیل ایجاد تغییر شکل پلاستیک [2]. 12

شکل ‏2‑1: صفحات بدن [17]. 23

شکل ‏2‑2: نمایش درجات آزادی مفصل زانو [1]. 23

شکل ‏2‑3: دیاگرام پیکر آزاد مفصل زانو برای حالت اول [22]. 26

شکل ‏2‑4: دیاگرام پیکر آزاد مفصل زانو برای حالت اول [16]. 28

شکل ‏2‑5: (الف) دیاگرام پیکر آزاد مفصل زانو برای حالت دوم (ب) دیاگرام برداری [16]. 29

شکل ‏2‑6: نمایش استخوان‌های مفصل زانو [16]. 33

شکل ‏2‑7: نیروها و گشتاور وارد بر سطح تیبیال در صفحه ساژیتال زانو. 33

شکل ‏2‑8: ماهیچه‌ها و زردپی‌های احاطه کننده مفصل زانو [23]. 34

شکل ‏2‑9: نمایش زاویه زانو و مقدار بار فشاری در حالت برخاستن از صندلی [25]. 36

شکل ‏2‑10: نمایش زاویه زانو و مقدار بار فشاری در حالت بالا رفتن از پله [25]. 36

شکل ‏2‑11: نمایش زاویه زانو و مقدار بار فشاری در حالت دو زانو ایستاده [25]. 37

شکل ‏2‑12: نمایش نیروها و حرکت های اعضای زانو [1]. 44

شکل ‏2‑13: نمایش مدل المان محدود پروتز ثابت (چپ) و متحرک (راست) [1]. 45

شکل ‏3‑1: منحنی تنش- کرنش واقعی پلی‌اتیلن مولکولار غنی شده [1]. 50

شکل ‏3‑2: قطعات تیبیال و تیبیال‌ترای و فیمورال پروتز زانوی مورد بررسی. 51

شکل ‏3‑3: مدل ابرنقاط خام قطعات تیبیال و تیبیال‌ترای پروتز زانوی مورد بررسی. 51

شکل ‏3‑4: مدل سه بعدی قطعه‌ فیمورال پروتز زانوی مورد بررسی (الف) قبل از ویرایش و (ب) بعد از ویرایش. 52

شکل ‏3‑5: مدل سه بعدی تیبیال و تیبیال‌‌ترای پروتز زانو، (الف) قبل از ویرایش و (ب) بعد از ویرایش. 53

شکل ‏3‑6: مدل سه بعدی پروتز کامل زانو مورد بررسی (الف) قبل از ویرایش و (ب) بعد از ویرایش. 53

شکل ‏3‑7: هندسه المان‌ Solid187. 54

شکل ‏3‑8: المان‌بندی بخش‎های مختلف پروتز زانوی مورد بررسی. 54

شکل ‏3‑9: نحوه بارگذاری پروتز زانو در حالت زاویه زانوی 135 درجه (بخشی از فیمورال ثابت و نیرو عمود بر سطح تیبیال‌ترای). 56

شکل ‏3‑10: نحوه بارگذاری پروتز زانو در حالت زاویه زانوی 135 درجه (سطح تیبیال ترای ثابت و نیرو در مرکز مفصل وارد بر سطوح فیمورال). 56

شکل ‏3‑11: تماس‎های مختلف موجود در تحلیل پروتز مورد نظر. 57

شکل ‏3‑12: کانتور تنش ون مایزز قطعه فیمورال با اعمال شرط مرزی نوع دوم، در حالت زاویه زانوی صفر درجه. 58

شکل ‏3‑13: کانتور تنش ون مایزز قطعه تیبیال با اعمال شرط مرزی نوع دوم، در حالت زاویه زانوی صفر درجه. 59

شکل ‏3‑14: کانتور تنش ون مایزز قطعه تیبیال‌ترای با اعمال شرط مرزی نوع دوم، در زاویه زانوی صفر درجه. 59

شکل ‏3‑15: کانتور کرنش معادل قطعه فیمورال با اعمال شرط مرزی نوع دوم، در حالت زاویه زانوی صفر درجه. 60

شکل ‏3‑16: کانتور کرنش معادل قطعه تیبیال با اعمال شرط مرزی نوع دوم، در حالت زاویه زانوی صفر درجه. 60

شکل ‏3‑17: کانتور کرنش معادل قطعه تیبیال‌ترای با اعمال شرط مرزی نوع دوم، در زاویه زانوی صفر درجه. 61

شکل ‏3‑18: کانتور تغییر شکل کلی قطعه فیمورال با اعمال شرط مرزی نوع دوم، در حالت زاویه زانوی صفر درجه. 61

شکل ‏3‑19: کانتور تغییر شکل کلی قطعه تیبیال با اعمال شرط مرزی نوع دوم، در حالت زاویه زانوی صفر درجه. 62

شکل ‏3‑20: کانتور تغییر شکل کلی قطعه تیبیال‌ترای با اعمال شرط مرزی نوع دوم، در زاویه زانوی صفر درجه. 62

شکل ‏3‑21: کانتور تنش ون مایزز قطعه تیبیال با اعمال شرط مرزی نوع اول، در حالت زاویه زانوی 15 درجه. 63

شکل ‏3‑22: کانتور تنش ون مایزز قطعه تیبیال با اعمال شرط مرزی نوع دوم، در حالت زاویه زانوی 15 درجه. 64

شکل ‏3‑23: کانتور کرنش معادل قطعه تیبیال با اعمال شرط مرزی نوع اول، در حالت زاویه زانوی 90 درجه. 64

شکل ‏3‑24: کانتور کرنش معادل قطعه تیبیال با اعمال شرط مرزی نوع دوم، در حالت زاویه زانوی 90 درجه. 65

شکل ‏3‑25: نمایش کرنش الاستیک- پلاستیک. 66

شکل ‏3‑26: کانتور تنش ون مایزز تیبیال با شرط مرزی اول، در حالت زاویه زانوی 15 درجه و رفتار خطی ماده. 67

شکل ‏3‑27: کانتور کرنش معادل تیبیال با شرط مرزی اول، در حالت زاویه زانوی 15 درجه و رفتار خطی ماده. 67

شکل ‏3‑28: کانتور تنش ون مایزز تیبیال با شرط مرزی اول، در حالت زاویه زانوی 90 درجه و رفتار خطی ماده. 68

شکل ‏3‑29: کانتور کرنش معادل تیبیال با شرط مرزی اول، در حالت زاویه زانوی 90 درجه و رفتار خطی ماده. 68

شکل ‏3‑30: تنش معادل ون مایزز تیبیال، با فرض رفتار خطی ماده در موقعیت‌های مختلف. 70

شکل ‏3‑31: کرنش معادل تیبیال، با فرض رفتار خطی ماده در موقعیت‌های مختلف. 70

شکل ‏3‑32: تنش معادل ون مایزز تیبیال، با فرض رفتار غیرخطی ماده در زاویه زانوی 140 درجه. 71

شکل ‏3‑33: کرنش پلاستیک معادل تیبیال، با فرض رفتار غیرخطی ماده در زاویه زانوی 140 درجه. 71

شکل ‏3‑34: کرنش الاستیک معادل تیبیال، با فرض رفتار غیرخطی ماده در زاویه زانوی 140 درجه. 72

شکل ‏3‑35: کرنش کلی معادل تیبیال، با فرض رفتار غیرخطی ماده در زاویه زانوی 140 درجه. 72

شکل ‏3‑36: توزیع تنش ون مایزز به ازای شعاع ساژیتال mm 40 و زاویه زانو صفر درجه [14]. 74

شکل ‏3‑37: تنش ون مایزز به ازای مقادیر گوناگون شعاع ساژیتال [14]. 74

شکل ‏3‑38: تنش برشی به ازای مقادیر گوناگون شعاع ساژیتال [14]. 75

شکل ‏3‑39: تنش ون مایزز به ازای مقادیر گوناگون زاویه زانو [14]. 75

شکل ‏3‑40: تنش برشی به ازای مقادیر گوناگون زاویه زانو [14]. 76

شکل ‏3‑41: مدل جدید تیبیال و تیبیال‌ترای. 77

شکل ‏3‑42: مدل جدید تیبیال، تیبیال‌ترای و فیمورال تحت زاویه زانوی 60 درجه. 77

شکل ‏3‑43: کانتور تنش مدل ویرایش شده 60 درجه با فرض رفتار خطی مواد تیبیال. 79

شکل ‏3‑44: کانتور تنش مدل ویرایش شده 140 درجه با فرض رفتار خطی مواد تیبیال. 79

شکل ‏3‑45: تنش معادل تیبیال، با فرض رفتار خطی ماده تیبیال در دو مدل ویرایش شده و مدل پروتز مد نظر. 80

شکل ‏3‑46: کرنش معادل تیبیال، با فرض رفتار خطی ماده در دو مدل ویرایش شده و مدل پروتز مد نظر. 80

شکل ‏4‑1: نمایش المان‌بندی با المان‌های درشت. 84

شکل ‏4‑2: نمایش المان‌بندی با المان‌های متوسط. 84

شکل ‏4‑3: نمایش المان‌بندی با المان‌های ریز. 85

شکل ‏4‑4: نمایش المان‌بندی با المان‌های مناسب… 85

شکل ‏4‑5: نمایش کانتور تنش ون مایزز تیبیال پروتز با المان‌های درشت برای زاویه زانو 60 درجه. 86

شکل ‏4‑6: نمایش کانتور تنش ون مایزز تیبیال پروتز با المان‌های ریز برای زاویه زانو 60 درجه. 86

شکل ‏4‑7: نمایش عدم وابستگی تنش ون مایزز به المان‌بندی پروتز زانو. 87

شکل ‏4‑8: کانتور تنش ون مایزز در پروتز زانو مشابه. 88

شکل ‏4‑9: کانتور تنش ون مایزز در پروتز زانو مورد نظر با زاویه زانو صفر درجه. 89

شکل ‏4‑10: مقایسه منحنی تنش- کرنش واقعی و منحنی تنش- کرنش استخراجی از شبیه‌سازی پروتز زانو. 90

 

فهرست جداول