دکتر اقباله عزیزخانی
 
استاد مشاور:
دكتر رحمت‌الله دادور
 
زمستان 92
برای رعایت حریم خصوصی نام نگارنده پایان نامه درج نمی شود

(در فایل دانلودی نام نویسنده موجود است)

تکه هایی از متن پایان نامه به عنوان نمونه :

(ممکن است هنگام انتقال از فایل اصلی به داخل سایت بعضی متون به هم بریزد یا بعضی نمادها و اشکال درج نشود ولی در فایل دانلودی همه چیز مرتب و کامل است)

فهرست مطالب

عنوان                                                                                                                     صفحه

چكیده 1

 

فصل اول: مقدمات و کلیات

1ـ1ـ مقدمه. 3

1ـ2ـ بیان مسأله. 4

1ـ3ـ اهمیت و ضرورت پژوهش…. 8

1ـ4ـ اهداف پژوهش 10

1ـ4ـ1ـ هدف کلی (اصلی) 10

1ـ4ـ2ـ اهداف اختصاصی (جزئی) 10

1ـ5ـ ساماندهی رساله 11

 

فصل دوم: بررسی پیشینه تحقیق و چهارچوب نظری پژوهش

2ـ1ـ مقدمه. 13

2ـ2ـ شبکه‌های اجتماعی اینترنتی.. 13

2ـ3ـ تاریخچه شبکه‌های اجتماعی اینترنتی و انواع آن.. 16

2ـ4ـ ویژگی‌های شبکه‌های اجتماعی اینترنتی و  تفاوت آن با سایر رسانه‌های ارتباط جمعی 26

2ـ5ـ کارکردهای فرهنگی شبکه‌های اجتماعی اینترنتی.. 29

2ـ6 ـ دلایل جذب و عضویت کاربران در شبکه‌های اجتماعی اینترنتی.. 30

2ـ7 ـ انواع کاربران و استفاده‌کنندگان از  شبکه‌های اجتماعی اینترنتی.. 33

2ـ8ـ بررسی پیشینه‌ی تحقیق.. 37

2ـ8ـ1ـ پژوهش‌های خارجی.. 37

2ـ8ـ2ـ‌ پژوهش‌های داخلی.. 42

2ـ 9 ـ دیدگاه‌های مربوط به آثار اینترنت و شبکه‌های اجتماعی اینترنتی.. 52

2ـ9ـ1ـ دیدگاه طرفداران مطلق.. 53

2ـ9ـ2ـ‌ دیدگاه مخالفان اینترنت… 53

2ـ9ـ3ـ دیدگاه طرفداران کاربرد منطقی اینترنت… 55

2ـ10ـ مبانی نظری پژوهش…. 56

ادامه فهرست مطالب

عنوان                                                                                                                     صفحه

2ـ10ـ1ـ رویکرد روان‌شناسی اجتماعی.. 57

2ـ10ـ1ـ1ـ نظریه یادگیری اجتماعی یا مشاهده‌ای.. 57

2ـ10ـ1ـ2ـ نظریه ناهماهنگی شناختی فستینگر. 58

2ـ10ـ2ـ رویکرد جامعه‌شناسی.. 59

2ـ10ـ2ـ1ـ جامعه شبکه‌ای کاستلز. 59

2ـ10ـ2ـ2ـ تئوری منطقه‌زدایی تاملینسون.. 63

2ـ10ـ2ـ3ـ تئوری جهانی‌شدن رابرتسون.. 65

2ـ10ـ2ـ4ـ جامعه اطلاعاتی مارتین.. 67

2ـ10ـ2ـ5ـ الگوی رمزگذاری و رمزگشایی پیام‌های رسانه‌ای استوارت هال.. 68

2ـ10ـ2ـ6ـ فرهنگ بسته‌بندی شده مارکوزه 71

2ـ10ـ2ـ7ـ جامعه سرشار از نشانه‌های ژان بودریلار 72

 

2ـ10ـ2ـ8ـ ذهن بی‌خانمان پیتر برگر. 73

2ـ10ـ2ـ9ـ قدرت گفتمان فوکو. 75

2ـ10ـ2ـ10ـ حوزه عمومی یورگن هابرماس…. 76

2ـ10ـ2ـ11ـ تعامل رسانه‌ای تامپسون.. 78

2ـ10ـ2ـ12ـ مخاطبان فعال و مقاومت نشانه‌شناختی فیسک…. 80

2ـ10ـ3ـ رویکرد رسانه‌ای.. 82

2ـ10ـ3ـ1ـ تئوری تأثیر مستقیم.. 82

2ـ10ـ3ـ2ـ جبرگرایی رسانه‌ای مک لوهان.. 83

2ـ10ـ3ـ3ـ فرّار بودن محتوای ارتباطی والدهال.. 86

2ـ10ـ3ـ4ـ دوران دگرراهبر دیوید رایزمن.. 86

2ـ10ـ3ـ5ـ امپریالیزم فرهنگی هربرت شیلر. 87

2ـ10ـ3ـ6ـ تئوری پرورش یا کشت… 88

2ـ10ـ3ـ7ـ تئوری استفاده و لذت کاتز. 89

2ـ10ـ3ـ8ـ نظریه وابستگی به رسانه‌ها 91

ادامه فهرست مطالب

عنوان                                                                                                                     صفحه

2ـ10ـ3ـ9ـ نظریه تأثیرات غیرمستقیم و تأثیرات محدود. 93

2ـ10ـ3ـ10ـ نظریه دوجهانی شدن عاملی.. 95

2ـ11ـ جمع‌بندی و تدوین چهارچوب نظری.. 97

2ـ12ـ مدل نظری تحقیق.. 101

 

فصل سوم: روش پژوهش

3ـ1ـ روش پژوهش…. 103

3ـ2ـ فرضیه‌های پژوهش…. 104

3ـ2ـ1ـ ‌فرضیه کلی.. 104

3ـ2ـ2ـ فرضیه‌های جزئی.. 104

3ـ3ـ تعریف نظری و عملیاتی متغیرها 104

3ـ4ـ جامعه و نمونه آماری.. 110

3ـ5ـ روش نمونه‌گیری.. 110

3ـ6 ـ ابزار گردآوری داده‌ها 111

3ـ7ـ اعتبار و قابلیت اعتماد. 112

3ـ8ـ روش تجزیه و تحلیل اطلاعات… 114

 

فصل چهارم: یافته‌های تحقیق

4ـ1ـ مقدمه. 116

4ـ2ـ یافته‌های توصیفی.. 117

4ـ2ـ1ـ میزان استفاده از شبکه‌های اجتماعی اینترنتی.. 117

4ـ2ـ2ـ سابقه عضویت در شبکه‌های اجتماعی اینترنتی.. 118

4ـ2ـ3ـ هدف از عضویت و فعالیت در شبکه‌های اجتماعی اینترنتی.. 119

4ـ2ـ4ـ بیشترین دسترسی رسانه‌ای.. 120

4ـ2ـ5ـ سن.. 121

4ـ2ـ6ـ جنسیت… 122

4ـ2ـ7ـ تفکیک نمونه بر حسب میزان تحصیلات پاسخگو. 123

ادامه فهرست مطالب

عنوان                                                                                                                     صفحه

4ـ2ـ8ـ تفكیك نمونه بر حسب متغیر میزان تحصیلات پدر پاسخگو. 124

4ـ2ـ9ـ تفكیك نمونه بر حسب متغیر میزان تحصیلات مادر پاسخگو. 125

4ـ2ـ10ـ تفكیك نمونه بر حسب اشتغال پدر 126

4ـ2ـ11ـ تفكیك نمونه بر حسب اشتغال مادر 127

4ـ2ـ12ـ تفكیك نمونه بر حسب وضعیت درآمد خانواده 128

4ـ2ـ13ـ تفكیك نمونه بر حسب میانگین ابعاد متغیر وابسته. 129

4ـ3ـ یافته‌های استنباطی.. 130

4ـ3ـ1ـ فرضیه اول.. 130

4ـ3ـ2ـ فرضیه دوم. 132

4ـ3ـ3ـ فرضیه سوم. 134

4ـ3ـ4ـ فرضیه چهارم. 137

4ـ3ـ5ـ فرضیه پنجم.. 139

4ـ3ـ6ـ فرضیه ششم.. 142

4ـ3ـ7ـ فرضیه هفتم.. 145

4ـ3ـ8ـ فرضیه هشتم.. 148

4ـ4ـ بررسی رابطه بین متغیر وابسته و متغیرهای مستقل با كمك رگرسیون.. 151

 

فصل پنجم: بحث و نتیجه‌گیری

5ـ1ـ بحث و نتیجه‌گیری.. 154

5ـ2ـ پیشنهادها و ارائه راهکارها 159

5ـ2ـ1ـ پیشنهادهای حاصل از پژوهش…. 159

5ـ2ـ2ـ پیشنهادهایی به پژوهشگران بعدی.. 164

 

پیوست

منابع.. 166

پرسشنامه. 173

فهرست جدول‌ها

عنوان                                                                                                                     صفحه

جدول شماره (4ـ1): توزیع پاسخگویان بر حسب میزان استفاده از شبکه‌های اجتماعی اینترنتی.. 117

جدول شماره (4ـ2): توزیع پاسخگویان بر حسب سابقه عضویت در شبکه‌های اجتماعی اینترنتی.. 118

جدول شماره (4ـ3): توزیع پاسخگویان بر حسب هدف از عضویت در شبکه‌های اجتماعی.. 119

جدول شماره (4ـ4): توزیع پاسخگویان بر حسب بیشترین دسترسی رسانه‌ای.. 120

جدول شماره (4ـ5): توزیع پاسخگویان بر حسب سن.. 121

جدول شماره (4ـ6): توزیع پاسخگویان بر حسب جنس…. 122

جدول شماره (4ـ 7): توزیع پاسخگویان بر حسب میزان تحصیلات… 123

جدول شماره (4ـ 8): توزیع پاسخگویان بر حسب میزان تحصیلات پدر 124

جدول شماره (4ـ9): توزیع پاسخگویان بر حسب میزان تحصیلات مادر 125

جدول شماره (4ـ10): توزیع پاسخگویان بر حسب وضعیت اشتغال پدر 126

جدول شماره (4ـ11): توزیع پاسخگویان بر حسب وضعیت اشتغال مادر 127

جدول شماره (4ـ12): توزیع پاسخگویان بر حسب درآمد خانواده 128

جدول شماره (4ـ13): آماره‌های توصیفی.. 129

جدول شماره (4ـ14): جدول آماره‌های توصیفی و تحلیل واریانس (ANOVA) 130

جدول شماره (4ـ15): آزمون (LSD) 131

جدول شماره (4ـ16): جدول آماره‌های توصیفی و تحلیل واریانس (ANOVA) 132

جدول شماره (4ـ17): آزمون (LSD) 133

جدول شماره (4ـ18): جدول آماره‌های توصیفی و تحلیل واریانس (ANOVA) 135

جدول شماره (4ـ19): آزمون (LSD) 136

جدول شماره (4ـ20): جدول آماره‌های توصیفی و تحلیل واریانس (ANOVA) 137

جدول شماره (4ـ21): آزمون (LSD) 138

جدول شماره (4ـ22): جدول آماره‌های توصیفی و تحلیل واریانس (ANOVA) 139

جدول شماره (4ـ23): آزمون (LSD) 140

جدول شماره (4ـ24): جدول آماره‌های توصیفی و تحلیل واریانس (ANOVA) 142

جدول شماره (4ـ25): آزمون (LSD) 143

ادامه فهرست جدول‌ها

عنوان                                                                                                                     صفحه

جدول شماره (4ـ26): جدول آماره‌های توصیفی و تحلیل واریانس (ANOVA) 145

جدول شماره (4ـ27): آزمون (LSD) 146

جدول شماره (4ـ28): جدول آماره‌های توصیفی و تحلیل واریانس (ANOVA) 148

جدول شماره (4ـ29): آزمون (LSD) 149

جدول شماره (4ـ30): خلاصه مدل.. 151

جدول شماره (4ـ31): آنالیز واریانس (Anova) 151

جدول شماره (4ـ32): ضریب رگرسیون.. 152

فهرست نمودارها

عنوان                                                                                                                     صفحه

نمودار شماره (4ـ1): توزیع پاسخگویان بر حسب میزان استفاده از شبکه‌های اجتماعی اینترنتی.. 117

نمودار شماره (4ـ2): توزیع پاسخگویان بر حسب سابقه عضویت در شبکه‌های اجتماعی اینترنتی… 118

نمودار شماره (4ـ3): توزیع پاسخگویان بر حسب هدف از عضویت و فعالیت در شبکه‌های اجتماعی اینترنتی  119

نمودار شماره (4ـ4): توزیع پاسخگویان بر حسب بیشترین دسترسی رسانه‌ای.. 120

نمودار شماره (4ـ5): توزیع پاسخگویان بر حسب سن.. 121

نمودار شماره (4ـ6): توزیع پاسخگویان بر حسب جنس…. 122

نمودار شماره (4ـ7): توزیع پاسخگویان بر حسب میزان تحصیلات… 123

نمودار شماره (4ـ 8): توزیع پاسخگویان بر حسب میزان تحصیلات پدر 124

نمودار شماره (4ـ 9): توزیع پاسخگویان بر حسب میزان تحصیلات مادر 125

نمودار شماره (4ـ10): توزیع پاسخگویان بر حسب وضعیت اشتغال پدر 126

نمودار شماره (4ـ11): توزیع پاسخگویان بر حسب وضعیت اشتغال مادر 127

نمودار شماره (4ـ12): توزیع پاسخگویان بر حسب وضعیت درآمد خانواده 128

چكیده

پژوهش جاری به بررسی جامعه‌شناختی گرایش به ارزش‌های غربی با تکیه بر میزان و نوع استفاده از شبکه‌های اجتماعی اینترنتی توسط جوانان شهر خلخال می‌‌پردازد. نظریه وابستگی بال روکیچ و دی‌فلور، جامعه شبکه‌ای کاستلز و الگوی رمزگذاری و رمزگشایی استیوارت هال به‌‌‌عنوان پایه نظری این پژوهش انتخاب شده و فرضیات پژوهش بر همین مبنا طرح شده است. فرضیات پژوهش شامل تأثیر میزان و نوع استفاده از شبکه‌های اجتماعی اینترنتی بر گرایش به فردگرایی، مادی‌گرایی، سست شدن ارزش‌های مذهبی و گرایش به سبک زندگی غربی می‌باشد. روش تحقیق پیمایشی، و ابزار گردآوری داده‌ها، پرسشنامه محقق ساخته است. جامعه آماری این پژوهش، عبارت است از اعضای ایرانی شبکه اجتماعی اینترنتی و نمونه آماری، 300 نفر از اعضای فعال و آن‌لاین شبکه اجتماعی فیس بوک می‌باشد. که از طریق نمونه‌گیری غیر احتمالی در دسترس انتخاب شده‌اند. نتایج به‌دست آمده نشان می‌دهند که میان میزان و نوع استفاده از شبکه‌های اجتماعی اینترنتی و گرایش به فردگرایی، مادی‌گرایی، سست‌شدن ارزش‌های مذهبی و سبک زندگی غربی رابطه معناداری وجود دارند.

مفاهیم کلیدی: شبکه‌های اجتماعی اینترنتی، ارزش‌های غربی، فردگرایی، مادی‌گرایی، ارزش‌های مذهبی، سبک زندگی غربی.

1ـ1ـ مقدمه

امروزه تحولی گسترده در عرصه ارتباطات و اطلاع‌رسانی در حال وقوع است که چشم‌انداز کاملاً متفاوتی از مفهوم و عملکرد تأثیر رسانه‌ها در برابر پژوهشگران قرار داده است. این تحول که بسیاری آنرا تحولی انقلابی در عرصه ارتباطات و شروع پارادایمی جدید در زندگی جوامع امروزی می‌خوانند، ظهور و توسعه حیرت‌آور رسانه‌های نوین در جهان امروز است که در طول زمانی کوتاه در سراسر جهان گسترش یافته و مهمترین و آشکارترین محصول آن اینترنت و شبکه‌های اجتماعی مجازی است (یزدخواستی و دیگران، 1392: 82).

شبکه‌های اجتماعی مجازی، در عصر حاضر نقش عمده و مهمی را در عرصه تغییر و تحولات اجتماعی برعهده دارند و این وسایل منشأ بسیاری از تحولات معاصر، راهنما و کنترل‌کننده جریان‌ها و تحولات در جهان محسوب می‌شوند (رحمانزاده، 1389: 4). شبکه‌های اجتماعی مجازی از زمان ظهور در اواخر دهه 90، در روند تکاملی خود تا سال 2003 و تاکنون به‌واسطه ایجاد امکان برقراری ارتباط سریع همزمان و غیرهمزمان، دسترسی به حجم زیادی از اطلاعات و انتشار گسترده آن کاربردهای اقتصادی، فرهنگی، سیاسی و اجتماعی بسیاری را در این زیست جهان جدید رقم زده و توجه میلیون‌ها کاربر را از سراسر دنیا به خود جلب نموده‌اند. به‌دلیل رشد روزافزون تعداد اعضا و بعد تأثیرگذاری بر فضای واقعی، این شبکه‌ها اهمیت زیادی یافته و در طی یک دهه از پدیده‌های موقتی به جهانی تبدیل شده‌اند. چنان‌که نتایج یک نظرسنجی در 24 کشور جهان (2010) نشان می‌دهد در سراسر جهان به‌طور متوسط از هر 10 نفر کاربر اینترنت، شش نفر از شبکه اجتماعی بازدید می‌کنند. در این راستا استقبال کاربران ایرانی نیز از سایت‌های مذکور روند قابل توجه و تأملی را در پیش داشته است. مطابق آمار الکسا[1]، فیس بوک یکی از 10 سایت برتر مورد استفاده ایرانیان در فضای وب است (شهابی و بیات، 1391: 62).

با وجود کارکردهای مثبت این رسانه نمی‌توان از تأثیر این ابزارها بر فرهنگ و آینده فرهنگی جوامع چشم‌پوشی کرد. امپریالیزم فرهنگی به‌وجود آمده در فضای مجازی توسط صهیونیزم و کشورهای وابسته به آن و تهاجم به انواع فرهنگ‌های موجود بشری با شگردهای خاص و متنوع جهت سلطه همه‌جانبه و جهت‌دهی به افکار عمومی به سمت اهداف و ارزش‌های خود؛ از جمله کارکردهای منفی به‌شمار می‌روند. بایستی در برابر این نوع کارکردها؛ آگاهی، شناخت صحیح از نقش و عملکرد آن‌ها و همچنین برنامه‌ریزی منسجم داشت (www.gerdab.ir).

بنابراین آثار و پیامدهای فرهنگی شبکه‌های اجتماعی مجازی نیز اهمیت و موضوعیت یافته است. پژوهشگران علاقه‌مند و فعال این حوزه پژوهشی می‌کوشند به پرسش‌های مختلفی درباره تأثیر شبکه‌های اجتماعی مجازی بر فرهنگ و ارزش‌های اجتماعی، جنسیت، قومیت، هویت و دیگر نهادها پاسخ دهند. این پژوهش بر آن است تا تأثیر میزان و نوع استفاده از شبکه‌های اجتماعی اینترنتی بر گرایش به ارزش‌های غربی را مورد بحث و بررسی قرار دهد.

 

1ـ2ـ بیان مسأله[2]

ارزش به مثابه یک پدیده اجتماعی، از زمان تشکیل اجتماعات اولیه تاکنون در زندگی انسان نقشی مهم داشته است. به زعم ماکس وبر، زندگی بشر از یک رشته انتخاب‌ها تشکیل شده است. که افراد از طریق آن‌ها نظامی از ارزش‌ها را برپا می‌کنند. ارزش‌ها پایه و اساس بینش و کنش انسان را تشکیل می‌دهند و در انتخاب گزینش و انجام کنش اجتماعی و رفتار نقش دارند از نظر کوئن، ارزش‌ها در واقع انعکاسی از نیازهای مادی و روانی انسان و تبلوری از وضعیت ارتباط متقابل و روابط اجتماعی هستند که به تعابیر گوناگون، از جمله احساسات عمیق و تعیین بخش رفتار، از نظر روشه، نگرش بنیادی ناظر بر اهداف، و از نظر گیدنز، آرمان‌های انتزاعی، محسوب می‌شوند (قنبری و دیگران، 1390: 24).

ارزش‌ها عمیق‌ترین عنصر فرهنگی هستند که از سنت‌ها، مبانی اخلاقی و به‌ویژه از ایدئولوژی حاکم بر جامعه نشأت می‌گیرند (علاقه‌بند، 1380: 45). فیلسوفان علوم اجتماعی، قوام فرهنگ را به ارزش‌ها می‌دانند؛ چون جامعه که در حقیقت چیزی جز تجسم ارتباطات افراد و کنش‌های آنان با یکدیگر نیست، تنها با تکیه بر فرهنگ شکل می‌گیرد و آنچه شکل‌دهنده پایه‌های نظام رفتاری افراد و یا به تعبیر جامعه‌شناسان، تعیین‌کننده حدود رفتار و افعال فرد است، همان ارزش‌هاست. از این رو بنیان فرهنگ بر همان جنبه شناختی‌اش یعنی ارزش‌ها نهاده شده است و ارزش نه‌تنها هویت فرهنگ، بلکه هویت هر جامعه‌ای را شکل بخشیده و سمت و سو می‌دهد؛ چون جامعه، همان جمع جبری افراد است و ارزش‌ها نیز درونی‌ترین لایه‌های شخصیت درونی انسان هستند. ارزش‌ها به‌عنوان شکل‌دهنده پایه‌های نظام رفتاری افراد، دارای بیشترین تأثیر در کنش آنان بوده، در بعد روانی و فردی، مهمترین منبع را برای جهت‌گیری و درک و شناخت از خود و در بعد اجتماعی مجموعه‌ای از عقاید و نگرش‌ها هستند که فرد، طی فرایند جامعه‌پذیری آن‌ها را به‌دست می‌آورد و خود را با قواعد و هنجارهای جامعه هماهنگ می‌سازد (مریجی، 1387: 26ـ23).

ارزش‌ها با تغییر تمدن و فرهنگ جامعه تغییر می‌کنند. جوامع انسانی در طی زمان‌ها و مکان‌های مختلف تحولات بسیاری را به خود دیده است، این امر موجب شده برخی از ارزش‌ها در گذر زمان تغییرات بسیاری نمایند. جامعه ما و بسیاری دیگر از جوامع امروزی در معرض ارزش‌های متنوع و متفاوت قرار دارد و همین امر منجر به بروز بسیاری از اختلالات رفتاری و هنجاری و به‌عبارت دیگر بحران هنجاری شده و باعث گردیده است فرهنگ ما کلیت خود را از دست بدهد. این تعارض و از دست دادن کلیت فرهنگی در جامعه ما به‌دلیل تحولاتی ایجاد شده که خود ناشی از ورود تکنولوژی و به تبع آن تغییر در سبک و روش زندگی مردم است. فرهنگ سنتی، قواعد، هنجارها و یک روش زندگی داشت که همه آن را پذیرفته و بر طبق آن عمل می‌کردند در نتیجه جامعه در حال تعادل بود و مردم می‌دانستند که در وضعیت‌های مختلف چه واکنشی باید انجام دهند. اما فرهنگ جدید و صنعتی بسیاری از قواعد را برهم زده است. در گذشته، خانواده، شخصیت مذهبی و روابط اجتماعی را به‌خوبی به نوجوانان آموزش می‌داده است ولی امروز نهادها و سازمان‌های موجود در جامعه (مانند رسانه‌های جمعی) بسیاری از مسائلی که خانواده توصیه می‌کند، برهم زده و از روال خود خارج می‌سازد اکنون به‌دلیل بقا و وجود بسیاری از ارزش‌های مذهبی و سنتی گذشته و همچنین ورود یا ایجاد بسیاری از ارزش‌های جدید، جامعه با سبکی از زندگی روبرو شده است که نه نشانی از سیوه سنتی دارد و نه شیوه تعقلی امروز. نهادها و عوامل متعددی دست‌اندرکار تربیت و اجتماعی کردن نسل جدید هستند و در کل مشخص نیست تربیت‌کننده نسل امروز کیست و شخصیت افراد جامعه چگونه شکل می‌گیرد (جلیل‌وند، 1388: 123).

انقلاب رسانه‌ای در دهه‌های اخیر که فرهنگ جدیدی را برای جوانان به همراه آورده است، موجب تغییر و دگرگونی در فرهنگ و زمینه‌های پایبندی به ارزش‌ها، نهادها، سبک زندگی و نظایر آن گردیده است (عالی، 1388: 211). شبکه‌های اجتماعی اینترنتی به‌عنوان مهمترین مصادیق این امر، نفوذ هرچه بیشتر و تأثیر انکارناپذیر بر کلیه ابعاد شناختی آدمی یافته و فرهنگی نو به‌وجود آورده است.

بر اساس تعریف صدیق بنای، شبکه‌های اجتماعی واژه‌ای است که برای نامیدن گروهی از  افراد که در این میان خود دارای ارتباطات وسیع و مستمر هستند و یک حلقه منسجم ارتباطی را تشکیل می‌دهند، به‌کار می‌رود. وی معتقد است این واژه امروز بیشتر برای نامیدن سایت‌های اینترنتی به‌کار می‌رود که افراد با عضویت در آن‌ها امکان دستیابی به اطلاعات سایر اعضا، آشنایی با علایق آنان، به اشتراک‌گذاری تولیدات متنی، صوتی و تصویری و نیز تشکیل گروه‌هایی بر اساس علایق مشترک با برخی دیگر از اعضای سایت را پیدا می‌کنند (بشیر و افراسیابی، 1391: 32).

شبکه‌های اجتماعی مجازی از زمان ظهور در اواخر دهه 90، در روند تکاملی خود تا سال 2003 و تاکنون به‌واسطه ایجاد امکان برقراری ارتباط سریع همزمان و غیرهمزمان، دسترسی به حجم زیادی

برای رعایت حریم خصوصی نام نگارنده پایان نامه درج نمی شود

تکه هایی از متن پایان نامه به عنوان نمونه :

(ممکن است هنگام انتقال از فایل اصلی به داخل سایت بعضی متون به هم بریزد یا بعضی نمادها و اشکال درج نشود ولی در فایل دانلودی همه چیز مرتب و کامل است)

فهرست مطالب:

چكیده ………………1

فصل اول: کلیات…………….. 2

1–1– بیان مسأله…………….. 3

1–2– اهمیت و ضرورت انجام تحقیق……………… 4

1–3– مرور ادبیات و پیشینه مربوطه…………….. 4

1–4– جنبه جدید بودن و نوآوری در تحقیق……………… 6

1–5– اهداف مشخص تحقیق……………… 7

1–6– سؤالات تحقیق……………… 7

1–7– فرضیه‌های تحقیق……………… 7

1–8– تعریف واژه‌ها و اصطلاحات فنی و تخصصی……………… 7

1–9– روش‌ شناسی تحقیق……………… 8

فصل دوم: روش شناسی و چارچوب نظری تحقیق……………… 9

2-1- مقدمه…………….. 11

2-2- رابطه سیاست و هویت………………. 12

2-3- نظریه و نظریه پردازی……………… 14

2-4- سازه انگاری الکساندر ونت………………. 17

2-5- جایگاه تعامل در نظریه سازه‌انگاری……………… 18

2-6- جایگاه هویت در نظریه سازه‌انگاری……………… 18

2-7- جایگاه منافع در نظریه سازه‌انگاری……………… 20

2-8- نقش و جایگاه همگرایی در سیاست خارجی……………… 22

2-9- نتیجه گیری……………… 25

فصل سوم: ترکیه، موقعیت و رابطه با ایران……………. 26

3-1- مقدمه…………….. 27

3-2- بخش اول: مشخصات و شرایط جغرافیایی ترکیه…………….. 29

3-2-1- موقعیت کنونی ترکیه…………….. 29

3-2-1-1- وضعیت جغرافیایی و مساحت ترکیه……………. 29

3-2-1-2- جمعیت ترکیه…………….. 29

3-2-1-3- نژاد و قومیت در ترکیه…………….. 29

3-2-1-4- دین، مذهب و فرهنگ در ترکیه…………….. 30

3-2-1-5- مرزها و همسایگان ترکیه……………..30

3-2-1-6- مرزهای آبی ترکیه…………….. 30

3-2-1-7- مرزهای خشکی ترکیه…………….. 31

3-2-1-8- حکومت و سیاست در ترکیه…………….. 32

3-3- بخش دوم: پیشینه تاریخی روابط ایران و ترکیه…………….. 34

3-3-1- پیشینه تاریخی روابط ایران…………….. 34

3-3-1-1- پیشینه روابط دو کشور در دوره صفویه و عثمانی( 1736 – 1501)……… 34

3-3-1-2- پیشینه روابط در دوره حکومت افغان‌ها و عثمانی……………… 37

3-3-1-4- پیشینه روابط در دوره افشاریه و عثمانی( 1796 – 1736)……………. 37

3-3-1-5- پیشینه روابط در دوره زندیه و عثمانی(1794 – 1750) …………….39

3-3-1-6- پیشینه روابط در دوره قاجاریه و عثمانی(1925 – 1787)……………. 39

3-3-1-7- مشروطه خواهی در ایران و عثمانی……………… 40

3-3-1-8- جنگ جهانی اول و تأثیر آن بر روابط ایران و ترکیه…………….. 41

3-3-1-9- پیشینه روابط در دوره پهلوی و ترکیه(1979 – 1921)……………. 41

 

3-3-1-9-1- تشابه حوادث ایران و ترکیه در دوران رضا شاه و آتاتورک……….. 41

3-3-1-9-2- پیشینه روابط در دوره محمدرضا شاه پهلوی و ترکیه…………….. 43

3-3-1-10- انقلاب اسلامی ایران و ترکیه (…-1357)……………. 45

3-3-1-11- جنگ عراق بر علیه ایران و تأثیر آن بر روابط ایران و ترکیه…………….. 46

3-3-1-12- کابینه هاشمی رفسنجانی و رابطه با ترکیه…………….. 47

3-3-1-13- دولت اسلامگرای حزب رفاه در ترکیه و رابطه با ایران…………….. 49

3-3-1-14- کابینه محمد خاتمی و روابط با ترکیه…………….. 50

3-3-1-15- ظهور دولت اسلامگرای حزب عدالت و توسعه…………….. 51

3-3-1-16- کابینه احمدی نژاد و رابطه با ترکیه…………….. 52

3-4- بخش سوم…………….. 53

3-4-1- روی کارآمدن حزب عدالت و توسعه…………….. 53

3-4-2- روابط اقتصادی، حمل و نقل میان ایران و ترکیه…………….. 58

3-4-3- تأثیر گردشگری در روابط ایران و ترکیه…………….. 59

3-4-4- نقش گاز و انرژی در روابط ایران و ترکیه…………….. 60

3-4-5- تأثیر قراردادهای ارتباطات و مخابرات بر روابط دو کشور…………….. 62

3-4-6- نقش پیمانکاری و فرودگاه تهران بر روابط دو کشور…………….. 63

3-4-7- ترانزیت، حمل و نقل جادهای میان دو کشور…………….. 64

3-4-8- روابط مالی و بانکی ایران و ترکیه…………….. 64

3-4-9- روابط اجتماعی و فرهنگی ایران و دولت حزب عدالت و توسعه…….. 66

3-4-10- روابط دینی و مذهبی ایران با دولت حزب عدالت و توسعه……….. 69

3-4-11- روابط نظامی و دفاعی ایران و ترکیه…………….. 72

3-4-12- سامانه‌های موشکی ناتو و تنش در روابط ایران و ترکیه…………….. 73

3-4-13- انرژی هسته‌ای ایران، کارت بازی بین‌المللی برای ترکیه…………….. 77

3-4-14- تنش در روابط ایران و ترکیه پیرامون مذاکرات هسته‌ای……………… 79

3-4-15- روابط سیاسی، سفرها و مذاکرات دوجانبه…………….. 81

3-4-16- نتیجه گیری……………… 84

فصل چهارم: هویت متضاد، علت تنش در روابط ایران و ترکیه…………….. 86

4-1- مقدمه…………….. 87

4-2- بخش اول: هویت غرب مرکزگرای ترکیه…………….. 88

4-2-1- تنوع هویتی در ترکیه…………….. 88

4-2-2- اصول بنیادی کمالیسم در ترکیه…………….. 88

4-2-3- سکولاریسم و لائیسیزم در ترکیه…………….. 92

4-2-4- منافع ترکیه در چارچوب کمالیستی……………… 95

4-2-5- پیدایش هویت اسلامگرا در ترکیه……………. 96

4-2-6- اسلامگرایی با قرائت و شیوه عثمانی……………… 97

4-2-7- اسلامگرایی سکولار یا کمالیستی……………… 99

4-2-8- اسلامگرایی اربکان و حزب رفاه……………. 100

4-2-9- اسلامگرایی اردوغان و حزب عدالت و توسعه…………….. 101

4-2-10- غربگرایی کمالیستی در ترکیه…………….. 103

4-2-11- هویت اقتصاد سرمایه‌داری در ترکیه…………….. 105

4-2-12- ترکیه نماینده غرب در منطقه…………….. 106

4-2-13- فتح الله گولن، پدر اسلامگرایی غربی……………… 108

4-2-14- همگرایی ترکیه با غرب، ترکیه و پیمان ناتو…………….. 110

4-2-15- ترکیه همیشه پشت درهای اتحادیه اروپا……………. 112

4-2-16- پشت دروازه‌های تمدن غربی یا مسیحی……………… 113

4-2-17- دروازه‌های تمدن، انگاره مشترک محمدرضاشاه و اردوغان…… 114

4-2-18- همه تلاش‌های ترکیه ، همه وعده‌های اتحادیه اروپا …………….115

4-2-19- هزینه‌های ترکیه به جای اروپا و غرب………………. 117

4-2-20- هویت مرکزگرای ترکیه تابع امریکا و اتحادیه اروپا……………. 118

4-2-21- تنش سامانه‌های موشکی و سیاست خارجی مرکزگرای ترکیه……. 119

4-2-22- تنش زایی ترکیه، دوستان و دشمنان اتحادیه اروپا و امریکا………… 120

4-2-23- ترکیه در نقش عروسک یا مترسک رقصان غرب………………. 121

4-3- بخش دوم…………….. 122

4-3-1- هویت، منافع و راهبردهای ایران…………….. 122

4-3-2- هویت تمدنی ایران…………….. 123

4-3-3- هم پوشانی هویت ایرانی، اسلامی – شیعی……………… 124

4-3-4- فلسطین و اسرائیل، مرزبندی هویتی میان ایران و ترکیه…………….. 127

4-3-5- فرآیند تأثیرگذاری هویت غربگرای کارگزاران ترکیه…………….. 128

4-4- بخش سوم…………….. 135

4-4-1- تأثیر بیداری اسلامی (بهار عربی) بر روابط ایران و ترکیه…………… 135

4-4-1-1- تونس، ایستگاه اول بیداری اسلامی……………… 135

4-4-1-2- لیبی،همراهی ترکیه با غرب بر علیه یک کشور اسلامی……………… 136

4-4-1-3- بحرین، سکوت ترکیه به خاطر تمایلات مذهبی……………… 137

4-4-1-4- عربستان، سکوت و حمایت ترکیه از سرکوبی معترضین……………… 139

4-3-1-5- عراق، حمایت ترکیه از مخالفان دولت مقتدر شیعی……………… 140

4-3-1-6- مصر، برتری جویی همفکران و استادان اردوغان…………….. 141

4-3-1-7- سوریه، خاری در چشم اردوغان و سدی در برابر منافع غرب‌محور ترکیه…… 142

4-4-2- تقابل هویت ایران و ترکیه در تحولات جهان اسلام………………… 145

4-4-3- تأثیر انقلاب اسلامی ایران بر بیداری اسلامی……………… 146

4-4-4- ترکیه و ترویج هویت غربی و سکولار با عنوان بهار عربی……….. 148

4-5- نتیجه گیری……………… 151

فصل پنجم: جمع‌بندی و نتیجه‌گیری نهایی……………… 152

5-1- جمع بندی……………… 153

5-2- نتیجه گیری……………… 154

منابع و مآخذ:……………. 163

چکیده:

هدف از نگارش این تحقیق، پرداختن به روابط دو کشور ایران و ترکیه طی سال­های 2008 الی 2012 می‌باشد. طی این دوره زمانی، علیرغم حاکمیت دولت اسلامگرای حزب عدالت و توسعه در ترکیه، روابط میان ایران و ترکیه دارای نوساناتی بوده و حتی با تنش­هایی نیز همراه بوده است .

در این تحقیق، سعی شده است علت تنش‌های موجود در روابط دو دولت اسلامگرای ایران و ترکیه با استفاده از رهیافتی نوین، بررسی گردد. اینکه چرا اسلامگرایان حزب عدالت و توسعه که از میراث داران حزب رفاه به رهبری نجم‌الدین اربکان بوده‌اند، علیرغم تثبیت جایگاه و قدرت خود در حاکمیت کشور ترکیه، نتوانسته‌اند در چارچوب یک رابطه دوستانه و همگرایانه با دولت اسلامی ایران حرکت کرده و روابط دوستانه خود با ایران را حفظ کنند.

دو کشور ایران و ترکیه، علیرغم همسایگی با­هم و داشتن علقه­ها و میراث مشترک فرهنگی، اجتماعی و دینی در طی تاریخ خود، به تقابل با هم مشغول بوده­اند که جنگ­های بزرگ و خسارت باری را در روابط دو جانبه خود داشته­اند.

اما از سال 2001 و بعد از آنکه اولین پیروزی حزب عدالت و توسعه در انتخابات پارلمانی ترکیه حاصل گردید و بعد از پنج سال، مجدداً نخست­وزیری اسلامگرا به حکومت رسید، مردم و دولت ایران ضمن خوشحالی از این پیروزی اسلامگرایان ترکیه، از آنها حمایت نیز نمودند.

اما به مرور زمان و بعداز سال 2008 و به ویژه از سال 2010 به بعد، دوره ماه عسل روابط ایران و ترکیه به پایان رسیده و تنش میان دو کشور به اوج خود رسیده است. به نظر می­آید هویت و ماهیت سیاست­های دولت اردوغان طی چند سال اخیر دچار چرخشی 180 درجه­ای گردیده و به مرور زمان در حال نشان دادن ماهیت اصلی و درونی خود، یعنی هویت غربگرای ترکیه می­باشد، هویت واقعی ترکیه که موجب تنش با ایران شده است.

فصل اول: کلیات

1-1- بیان مسأله

با روی کارآمدن اولین دولت اسلامگرایان(حزب رفاه به رهبری نجم الدین اربکان[1]) در ترکیه در اواخر دهه 1990 ، شاهد گسترش همکاری­های سیاسی، فرهنگی و اقتصادی میان ایران و ترکیه بودیم که اوج این همکاری­ها را می توان در دولت اربکان مشاهده کرد، زمانی که موافقتنامه­های اقتصادی بزرگ و مهمی میان دو کشور امضا شده و دو کشور به نوعی روابط دوستانه دست یافته بودند.

علیرغم یک وقفه پنج ساله که با کودتای نرم ارتش بر علیه دولت اربکان در سال 1997 آغاز شده و به سقوط دولت اسلامگرا و زندانی شدن بسیاری از رهبران حزب رفاه و از جمله رجب طیب اردوغان[2] شهردار وقت استانبول، منجر شده و در نهایت انحلال حزب رفاه توسط دادگاه قانون اساسی در سال 1998، در انتخابات سال 2002 ترکیه که اسلامگریان مجدداً توانستند قدرت را به دست بگیرند، روابط ایران و ترکیه گسترش یافته و به بالاترین سطح خود در طی پنجاه سال اخیر رسید.

با این حال با عبور از دوره­ای از همکاری­های اقتصادی و سیاسی میان دو کشور، طی سال­های اخیر با وجود آنکه اسلامگرایان حزب عدالت و توسعه با اقتدار کامل در انتخابات سال­های 2007 و سپس 2011 به پیروزی رسیده و حتی پست ریاست جمهوری را نیز در اختیار خود گرفته­اند، تنش در روابط ایران و ترکیه به خصوص در مسایل سیاسی و منطقه‌ای، رو به افزایش بوده است، تنشی که منجر به عدم همگرایی دو کشور و بلکه تقابل و نبرد تاکتیکی آنها در سطح منطقه شده است .

چرا روابط دو دولت اسلامگرای ایران و ترکیه، به واگرایی و تقابل رسیده است؟

علت اصلی تقابل منافع دولت اسلامگرای حزب عدالت و توسعه با ایران در چیست؟

آیا دین اسلام، احکام و دستورات اسلامی در صدر برنامه‌های حزب عدالت و توسعه و دولت منبعث آن قراردارد؟

2-1- اهمیت و ضرورت انجام تحقیق

بررسی عوامل تأثیرگذار بر سیاست خارجی ترکیه و به خصوص هویت غرب مرکز­گرای حاکم بر این کشور که طی سال­های اخیر موجب چرخش­های دوره­ای سیاست خارجی ترکیه در ارتباط با ایران گردیده و موجب بروز دوره­های پر­­تنش و پرنوسان در روابط دو کشور ایران و ترکیه شده است.

با توجه به اتکای منفعلانه دستگاه سیاست خارجی ایران در برهه­ای از سال­های مورد پژوهش(2012 – 2008) به ترکیه و اعتماد بیش از حد به دولت منبعث از حزب اسلامگرای عدالت و توسعه که سرانجام به واگرایی دو کشور در مسایل مختلف انجامید، نیاز به بررسی علل و ریشه­های این تغییر رویکرد دولت اسلامگرای ترکیه احساس می­شود، تا مشخص گردد که علت یا علل اصلی این تغییر رویکرد چیست و در آینده مجدداً در دام چنین سیاست­های ظاهری ترکیه یا دیگر کشورها گرفتار نشویم.

شفاف­سازی هویت حاکم بر دولت­های ترکیه(اسلامگرا یا سکولار) و استفاده از آن برای جلوگیری از بروز خطا و پیش داوری‌های نسنجیده در روابط خارجی ایران از دیگر ضرورت‌های این تحقیق می­باشند.

3-1- مرور ادبیات و پیشینه تحقیق

در زمینه موضوع اصلی این تحقیق یعنی هویت غرب مرکزگرای ترکیه، منابع علمی و تئوریک کافی وجود ندارد. پیرامون ترکیه و هویت آن، تحقیقات و کتاب­های انگشت شماری منتشر شده است که می‌توان گفت هیچکدام به موضوع اصلی این پژوهش نپرداخته­اند. در زمینه ماهیت سیاست خارجی ترکیه و به خصوص دولت اسلامگرای حزب عدالت و توسعه، کتاب یا مقالات کافی در دسترس نیست و یا حداقل در ایران به رشته تحریر درنیامده و یا ترجمه نشده­اند. کتاب­های زیر در مورد موضوع تحقیق، مورد مطالعه قرار گرفته­اند:

1 – کاظم 1383، به بررسی فرآیند جهانی شدن به خصوص در حوزه کشورهای اسلامی و اندیشه­های اسلامی پرداخته و در مباحثی از این کتاب به اروپا و هویت غربی مسلط بر این اتحادیه نیز توجه شده است. هویت، ماهیت اتحادیه اروپا مورد کنکاش بوده و تغییر هویت اسلامگرایان یا تضعیف این هویت در کشورهای مختلف اسلامی و از جمله ترکیه مورد بررسی قرار گرفته است.

2 – جمهوری ترکیه 1386، این کتاب به بررسی ترکیه در زمینه­ها و ابعاد مختلف جغرافیایی، اجتماعی، سیاسی، فرهنگی، اقتصادی و بین­المللی پرداخته است. این کتاب حاوی اطلاعات و داده­های بسیار مفید پیرامون تاریخ و سیاست­های حکومتی ترکیه می باشد.

در مورد سیاست خارجی ترکیه و به خصوص رابطه با ایران نیز مطالب خوبی ارایه شده و بر سیاست­های حزب عدالت و توسعه به خصوص در زمینه سیاست خارجی آن نیز تأکید شده است. در این کتاب پیرامون فرآیند الحاق ترکیه به اتحادیه اروپا و علل این گرایش مردم و مسئولین ترکیه به داشتنِ رابطه با اتحادیه اروپا، مطالب کمی ارایه شده است. برخی مشکلات و تنش‌های میان ایران و ترکیه نیز در این اثر مورد بررسی قرار گرفته‌اند.

3 – هاووز[3] 1389، معتقد است که حزب عدالت و توسعه بعد از قدرت یابی در سال 2002، به تدریج از مواضع اسلامی قاطع خود فاصله گرفته است. هاکان هاووز می­گوید که حزب عدالت و توسعه، حزبی است که ظاهری اسلامی دارد و رهبران این حزب و به خصوص اردوغان، از اسلام استفاده ابزاری کرده­اند و اسلام برای آنها، وسیله کسب موفقیت و بدست آوردن آرای مردم بوده است.

هاووز به صراحت اعلام می­کند که حزب عدالت و توسعه در شرایطی به قدرت رسید که هنوز هویت و تشکیلات آن مشخص و نهادینه نشده بود. اردوغان و عبدالله گل[4] که قبل از کودتای 1997، ضد غرب و اتحادیه اروپا بودند، بعد از رسیدن به قدرت، رویکرد اروپایی سازی ترکیه را در پبش گرفته­اند و به طور کامل تسلیم هنجارهای هویت غربی اروپا شده ­اند.

 4 – کینزر[5] 1389، به نقش و اهمیت دو کشور ایران و ترکیه در سیاست خارجی امریکا می­­پردازد. آقای کینزر معتقد است که ایران و ترکیه دارای اشتراکات و سابقه تاریخی مشابهی هستند، این دو کشور، تنها کشورهای دموکراسی خواه و آزادِ خاورمیانه هستند که در زمینه انقلاب مشروطه­خواهی و درخواست پارلمان و…، اشتراکات فراوانی دارند.

نویسنده معتقد است که با تغییر معادلات خاورمیانه و اوج گیری دموکراسی­خواهی در این منطقه، ایران و ترکیه در سیاست خارجی امریکا به جایگاه اول، دست یافته و جای دو کشور اسرائیل و عربستان را خواهند گرفت. روابط ایران و ترکیه و همچنین سرنوشت این دو کشور، به هم پیوسته و مرتبط بوده و از همدیگر متأثر هستند.

5 – مشیرزاده 1390، به بررسی نظریات مختلف در حوزه علوم سیاسی و علوم اجتماعی پرداخته و نظریاتی مانند واقع گرایی، لیبرالیسم، فمنیسم، … و به خصوص نظریه سازه‌انگاری پرداخته و در یک بخش جداگانه به توضیح سازه‌انگاری پرداخته‌اند. ایشان در توضیح سازه‌انگاری به مباحث مهمی مانند هویت، منافع، نقش ساختار، نقش کارگزار و تعامل در روابط بین‌الملل اشاره نموده‌اند. هویت و به خصوص تعامل و پیشینه کارگزاران یک دولت در سیاست بین المللی یک دولت، مؤثر بوده واساساً مباحثی مانند هویت، تعامل و منافع را در شکلگیری سیاست خارجی و روابط بین الملل مهم هستند.

6 – اسپوزیتو[6]، کامروا و واتربوری[7] 1391، به بررسی جوامع خاورمیانه و به خصوص دموکراسی و رهیافت­های احزاب و گروه های اسلامی در منطقه می­پردازند. هویت اسلامی و یا هویت غربی گروه­های اسلامی در این کتاب مورد بررسی قرار گرفته و به سکولاریسم اسلامگرا نیز اشاره شده است. در مورد ترکیه نیز به هویت نهادینه شده ترکیه که همان دوگانگی است، اشاراتی شده است. در این اثر بر اسلام سیاسی تأکید شده و اینکه بسیاری از احزاب اسلامی خاورمیانه از جمله احزاب ترکیه، فاقد رهیافت و رویکرد اسلام سیاسی بوده و تنها دارای ظواهر اسلامی هستند که در زمان عمل به احکام بنیادین اسلامی، دچار دوگانگی می شوند.

7 – اعتضادالسلطنه 1391، به بررسی اصول لائیک در ترکیه و چگونگی ارتباط و تعامل لائیسیته و اسلام در این کشور می پردازد. به قدرت رسیدن حزب اسلامگرای عدالت و توسعه و چگونگی

مقدمه. 1

فصل او ل: کلیات تحقیق

1-1. شرح و بیان مسأله‌ی پژوهش… 4

1-2. ضرورت و اهمیّت موضوع تحقیق.. 5

1-3. اهداف تحقیق.. 5

1-4. سوالات تحقیق.. 5

1-5. پیشینه‌ی علمی موضوع تحقیق.. 5

1-6. روش تحقیق.. 6

فصل دوم: شرح احوال و زندگانی نظیری نیشابوری

2-1. زندگی نظیری نیشابوری.. 8

2-2. نگاه نظیری نیشابوری به شاعران متقدم. 11

2-3. سبک شعری نظیری نیشابوری.. 12

2-4. ویژگی‌های سبک هندی.. 13

2-5. ویژگی‌های بیان نظیری نیشابوری.. 15

فصل سوم: تشبیه، تمثیل و اسلوب معادله

3-1. تشبیه. 18

3-2. تقسیم‌بندی تشبیه براساس مفرد و مرکب بودن. 25

3-3. انواع تشبیه بر پایه‌ی وحدت و تعدد طرفین.. 32

3-4. تشبیه بلیغ. 35

3-5. تمثیل و اسلوب معادله. 36

فصل چهارم: استعاره

4-1. استعاره 43

4-2. بخش اول: استعاره‌ی مصرحه. 44

4-3. بخش دوم: استعاره‌ی مکنیه. 54

4-4-بخش سوم: تشخیص…. 55

4-5. بخش چهارم: اضافه‌ی استعاری.. 58

فصل پنجم: کنایه

5-1. کنایه. 61

5-2. انواع کنایه. 61

5-3. گونه‌های کنایه بر پایه‌ی وسائط.. 62

 

5-4. کنایه بر پایه‌ی مکنّیٌ عنه. 66

5-5. عناصر کنایه در غزلیّات نظیری نیشابوری.. 70

5-6. عناصر قرآنی.. 71

5-7. عناصر اساطیری.. 72

5-8. عناصر تاریخی.. 72

5-9. عناصر آداب اجتماعی، مذهبی و عامیانه. 74

5-10. مجاز. 75

5-11. علاقه‌ی حال و محل یا ظرف و مظروف… 76

5-12. علاقه‌ی کلیت و جزئیت… 80

5-13. علاقه‌ی ماکان و مایکون. 82

5-14. علاقه‌ی سببیت یا علت و معلول. 85

5-15. مجاز به علاقه‌ی لازمیت و ملزومیت… 85

5-16. مجاز به علاقه‌ی آلیت… 88

5-17. علاقه‌ی خاص و عام. 89

نتیجه گیری.. 90

منابع: 93

منابع: 94

چکیده

نظیری نیشابوری از شاعران برجسته‌ی سال‌های آغازین قرن یازدهم هجری است که دیوان وی را مجموعه غزلیات، قصاید، قطعات، ترجیعات و رباعیات تشکیل می‌دهد در دیوان وی 564 غزل وجود دارد که از جنبه‌های مختلف شایسته‌ی بررسی و توجه بیشتر هستند. یکی از این جنبه‌ها حوزه‌ی بیان است که اهمیت آن بر هیچ کس پوشیده نیست، غزل نظیری نیشابوری از هر جهت شایسته‌ی تحلیل و بررسی است اما خصیصه‌ی ادبی مخصوصاً حوزه‌ی بیان آن متمایزتر است و به غزلیات وی رنگ و بوی خاصی بخشیده که در این پایان‌نامه به بررسی آنها پرداخته شده است. این پایان‌نامه در پنج فصل بررسی و تنظیم شده که فصل اول شامل کلیات و تعاریف است که به شرح و بیان مساله، ضرورت و اهمیت موضوع، اهداف تحقیق، کاربرد نتایج تحقیق، پیشینه‌ی علمی موضوع، فرضیه یا سئوال‌های تحقیق و شرح روش تحقیق می‌پردازد، فصل دوم به زندگی‌نامه‌ی نظیری نیشابوری، آثار، دانش و آگاهی او و تاثیر و تأثرش بر شعرای قبل و بعد از خود تنظیم شده است. اما تنه‌ی اصلی این پایان نامه از فصل سوم  شروع می‌شود که از سه بخش تشبیه، اسلوب معادله، تمثیل ، فصل چهارم استعاره و فصل پنجم کنایه و مجاز تشکیل شده است. مبنای کار تقسیم‌بندی تنه‌ی اصلی پایان‌نامه همان تقسیم‌بندی رایج در علم بیان است با این تفاوت که اسلوب معادله و تمثیل را با توجه به زیرساخت تشبیه بودن‌شان زیرمجموعه‌ی تشبیه آوردیم.  نتایج تحقیق نشان می‌دهد که آرایه‌های مذکور به غزلیات نظیری نیشابوری غنای خاصی بخشیده است

مقدمه
بی‌توجهی شاهان صفوی نسبت به ادب غنایی سبب مهاجرت شاعران ایرانی به سرزمین هند شد و دلیل دیگر این مهاجرت این بود که شاهان گورکانی با تشویق و ترغیب شاعران فارسی زبان محفل شعر و شاعری را گرم نگه داشته بودند و این باعث به وجود آمدن سبک هندی با مشخصه‌های خاص خود شد که از جمله‌ی ویژگی‌های آن نازک خیالی، دقت نظر، ظرافت در گفتار، توجه به زبان کوچه و بازار و … می‌باشد، نظیری نیشابوری از جمله شاعرانی است که از سبک هندی پیروی کرده و دیوان او مشتمل بر 564 غزل می‌باشد که در تک تک غزلیاتش ویژگی‌های خاص سبک هندی را گنجانده است.

تکه هایی از متن پایان نامه به عنوان نمونه :

(ممکن است هنگام انتقال از فایل اصلی به داخل سایت بعضی متون به هم بریزد یا بعضی نمادها و اشکال درج نشود ولی در فایل دانلودی همه چیز مرتب و کامل است)

 

چکیده پایان نامه (شامل خلاصه، اهداف، روش های اجرا و نتایج به دست آمده): 

تحولات ساختار سنی جمعیت جهان از نتایج  انتقال جمعیتی و کاهش مرگ ومیر و باروری است. با افزایش سن  سلامت سالمندان  میتواند درمعرض تهدید قرار گیرد. سالمندان سریعترین نرخ رشد جمعیت را در بین گروههای سنی دارند و در آینده نزدیک جمعیت سالمند در کشورهای در حال توسعه چون  ایران و از جمله شهرستان  خرم آباد افزایش می یابد .سالمندی جمعیت، هم ازموفقیتهای بزرگ بشری است و هم از مشکلات عمده جهان امروز است. پژوهش حاضر با هدف بررسی ویژگی های اجتماعی، جمعیتی و اقتصادی مؤثر برسلامت جسمی و روانی سالمندان ساکن  شهرستان خرم آباد است. پژوهش از نوع مطالعه توصیفی و پیمایشی می باشد.جامعه آماری  زنان و مردان بالای 60 سال  ساکن شهرستان خرم آباد و حجم نمونه محاسبه شده 379 نفر ( 129 نفر روستایی و 250 نفر شهری ) و روش نمونه گیری تصادفی ساده بود.  نتایج بررسی نشان میدهدکه سالمندان شهرستان خرم آباد از سلامت جسمی بیشتری نسبت به سلامت روانی برخوردارند. عوامل تعیین کننده متغیرهای  وابسته سلامت جسمی و سلامت روانی، متغیرهای مستقل سن ، تعداد فرزندان بدنیا آمده ، تعداد فرزندان زنده ،محل سکونت  تاهل ،وضع فعالیت پاسخگو و فعالیت همسر پاسخگو می باشند. سالمت جسمانی و روانی متقابلاً بر یکدیگر تأثیر گذار است اما سلامت روانی تاثیر گذار ترین متغیر بر سلامت جسمی میباشد. سلامت جسمی مردان  شهرستان خرم آباد بهتر از زنان میباشد ولی از نظر سلامت روانی تفاوتی بین دو گروه وجود ندارد.

کلید واژه : سلامت روانی ، سالمندان، سلامت جسمی ، سالمندی ، ساختار سنی
 

فهرست مطالب

عنوان   صفحه
فصل اول : مقدمه و کلیات تحقیق  ………………………………………………………………………………
1
مقدمه  ………………………………………………………………………………………………………………………..
2
1-1- بیان مسئله  ………………………………………………………………………………………………………..
5
1-1-1- طیف سلامت و بیماری  ………………………………………………………………………………….
10
1-1-2- مفهوم سلامت  ………………………………………………………………………………………………
10
1-1-3- ابعاد سلامتی  …………………………………………………………………………………………………
11
1-1-4-ﺳﻼﻣﺖرواﻧﻲ  …………………………………………………………………………………………………
12
1-1-5- سلامت جسمی  …………………………………………………………………………………………….
13
1-2- اهمیت و ضرورت تحقیق ……………………………………………………………………………………
15
1-3- هدفهای تحقیق…………………………………………………………………………………………………..
20
فصل دوم : پیشینه تحقیق و زمینه های نظری…………………………………………………………………
21
مقدمه………………………………………………………………………………………………………………………….
22
2-1- پیشینه تحقیق……………………………………………………………………………………………………..
23
2-2- چارچوب نظری تحقیق ……………………………………………………………………………………….
31
2-2-1- سلامت و نظریه انتقال جمعیتی………………………………………………………………………….
31
2-2-2- انتقال اپیدمیولوژیک و اختلال در سلامتی ………………………………………………………….
33
2-3- تئوری تجمع شرایط نا مساعد وسلامتی     …………………………………………………………..
36
2-3-1- نیروهای اجتماعی و سلامتی طی روند زندگی  …………………………………………………..
37
2-4- سلامت جسمانی ………………………………………………………………………………………………..
38
2-5- سلامت روانی ……………………………………………………………………………………………………
39
2-6-رویکردهای نظری وتجربی درمورد عوامل تأثیرگذار بر کیفیت زندگی وسلامت سالمندان
41
2-6-1- تأثیر مشخصه های اقتصادی، اجتماعی و جمعیتی بر سلامت سالمندان …………………
42
2-6-2- جنس و سلامت……………………………………………………………………………………………..
43
2-6-2-1- تبین بیولوژیکی تفاوت در سلامت زنان و مردان  …………………………………………..
44
 

/>فهرست مطالب

عنوان  صفحه
2-6-3- تبیین رفتار فرهنگی و سبک زندگی …………………………………………………………………..
44
2-6-4- وﺿﻊﺗﺄﻫﻞ و ﺳﻼﻣﺖ  ………………………………………………………………………………………
45
2-6-5- ﺳﻦ و ﺳﻼﻣﺖ………………………………………………………………………………………………..
45
2-6-6- ﺣﻤﺎﻳﺖاﺟﺘﻤﺎﻋﻲ و ﺳﻼﻣﺖ……………………………………………………………………………..
46
2-6-6-1- چگونگی تأثیر حمایت اجتماعی بر سلامت……………………………………………………
47
2-6-6-2- عوامل اجتماعی  ………………………………………………………………………………………..
48
2-6-7-بعد خانوار………………………………………………………………………………………………………
48
2-6-8- توزیع شهری و روستایی جمعیت………………………………………………………………………
49
2-7- ﭘﺎﻳﮕﺎه اﻗﺘﺼﺎدی، اﺟﺘﻤﺎﻋﻲ و ﺳﻼﻣﺖ ……………………………………………………………………..
49
2-7-1- مؤلفه های پایگاه اﻗﺘﺼﺎدی، اﺟﺘﻤﺎﻋﻲ …………………………………………………………………
52
2-7-1-1- ﺗﺤﺼﻴﻼت و ﺳﻼﻣﺖ ………………………………………………………………………………….
52
2-7-1-2- درآﻣﺪ و ﺳﻼﻣﺖ …………………………………………………………………………………………
53
2-7-1-3- شغل و سلامت افراد …………………………………………………………………………………..
53
2-8-مدل تحقیق ………………………………………………………………………………………………………..
54
2-9- فرضیه های تحقیق ……………………………………………………………………………………………..
56
2-10- تعریف نظری و عملیاتی متغیر های مستقل و وابسته …………………………………………….
56
فصل سوم: روش تحقیق …………………………………………………………………………………………….
61
مقدمه …………………………………………………………………………………………………………………………
62
3-1- روش گرد آوری داده ها ………………………………………………………………………………………
62
3-1-1- روش اجرا …………………………………………………………………………………………………….
63
3-2-جامعه آماری ……………………………………………………………………………………………………..
63
3-2-1-تعیین حجم نمونه …………………………………………………………………………………………..
64
3-2-2- روش انتخاب واحد های نمونه ………………………………………………………………………..
65
3-2-3- محاسبه حجم نمونه شهر و روستا …………………………………………………………………….
65
فهرست مطالب

عنوان صفحه
3-3- روش های تجزیه و تحلیل داده ها و اطلاعات ……………………………………………………….
66
3-3-1-ابزار و نحوه سنجش کیفیت زندگی ( سلامت جسمی، سلامت روانی ) ………………….
67
3-3-2- اعتبار و  پایایی پرسشنامه  ……………………………………………………………………………….
69
فصل چهارم: آزمون فرضیه ها و تجزیه و تحلیل داده ها ……………………………………………….
70
مقدمه …………………………………………………………………………………………………………………………
71
4-1- توصیف ویژه گی های دموگرافیک نمونه آماری(یافته های توصیفی) …………………………
73
4-1-1- سن  پاسخگو ………………………………………………………………………………………………..
75
4-1-2- وضعیت تأهل ………………………………………………………………………………………………..
75
4-1-3- متغیر جنسیت ……………………………………………………………………………………………….
76
4-1-4- بعد خانوار  …………………………………………………………………………………………………
76
4-1-5- وضعیت محل سکونت ………………………………………………………………………………….
77
4-1-6- وضع سواد ……………………………………………………………………………………………………
78
4-1-7- میزان سواد  …………………………………………………………………………………………………..
78
4-1-8-وضع فعالیت شخص پاسخگو و همسر پاسخگو  ……………………………………………….
79
4-1-9-حیطه سلامت روانی…………………………………………………………………………………………
79
4-1-10- حیطه سلامت جسمانی ………………………………………………………………………………..
82
4-1-11-وضع سلامت و بیماری ………………………………………………………………………………..
85
4-2- یافته های استنباطی …………………………………………………………………………………………….
88
4-2-1-  فرضیه یک…………………………………………………………………………………………………….
89
4-2-2-فرضیه دو……………………………………………………………………………………………………….
90
4-2-3-مقایسه میانگین ها…………………………………………………………………………………………..
93
4-2-3-1- فرضیه سه…………………………………………………………………………………………………..
93
4-2-3-2- مقایسه سلامت روانی و جسمی بر اساس محل سکونت…………………………………..
94
4-2-3-3- مقایسه سلامت روانی و جسمی در بین افراد مجرد و متأهل…………………………….
94
فهرست مطالب

عنوان صفحه
4-2-3-4-مقایسه سلامت روانی و جسمی افراد بر اساس نوع فعالیت………………………………..
95
4-2-3-5-مقایسه سلامت روانی و جسمی افراد بر اساس نوع فعالیت همسر……………………..
96
فصل پنجم : نتیجه گیری و پیشنهادات  ………………………………………………………………………..
97
5-1- خلاصه و نتیجه گیری …………………………………………………………………………………………
98
5-2-  پیشنهادات ………………………………………………………………………………………………………..
109
5-2-1-پیشنهادات کاربردی ……………………………………………………………………………………….
109
5-2-2-  پیشنهادات برای تحقیقات آینده ………………………………………………………………………
113
5-3-محدودیت طرح …………………………………………………………………………………………………
113
منابع و مآخذ ………………………………………………………………………………………………………………
114
پیوست(پرسشنامه- .. …………….……………………………  (WHO QOL- BREFSF-36
119
 
 
 
 
 
  

فهرست جداول

عنوان صفحه
جدول شماره 1- تعداد جمعیت و نسبت سالمندان 60 سال و بالاتر کشور  طی سالهای85-1335 ……………….
6
جدول شماره2 – تعداد جمعیت و نسبت سالمندان 60 سال و بالاتر استان لرستان  طی سالهای85-1345………
6
جدول شماره3- تعداد جمعیت و نسبت سالمندان 60 سال و بالاتر شهرستان خرم آباد  طی سالهای85-1335
6
جدول شماره 4- جدول متغیرها  ………………………………………………………………………………………………………..
60
جدول شماره 5-  تعیین نمونه براساس توزیع منطقه شهری و روستایی ……………………………………………………
66
جدول شماره6- مشخصات جمعیتی نمونه مورد مطالعه………………………………………………………………………..
74
جدول شماره7- مشخصات اقتصادی اجتماعی نمونه مورد مطالعه……………………………………………………………
78
جدول شماره8-وضعیت کیفیت زندگی سالمندان درحیطه روانی………………………………………………………………
81
جدول شماره 9-وضعیت کیفیت زندگی سالمندان درحیطه سلامت جسمانی ……………………………………………
83
جدول شماره 10- مقایسه کیفیت زندگی سالمندان به تفکیک دوحیطه جسمانی وروانی………………………………
84
جدول شماره11-وضعیت کیفیت زندگی سالمندان به تفکیک دوحیطه جسمانی وروانی ……………………………..
84
جدول شماره-12توزیع درصد نمونه آماری ب حسب داشتنین ای  ند اشتن بیماری به تفکیک جنس  …………
85
جدول شماره-13توزیع نمونه آماری برحسب چگونگی توانایی انجام کار های شخصی به تفکیک جنسیت…..
88
جدول شماره 14 بررسی رابطه بین سلامت روانی و متغیرهای پیش بین تحقیق………………………………………….
89
جدول شماره-15 بررسی رابطه بین سلامت جسمی و متغیرهای پیش بین تحقیق……………………………………….
90
جدول شماره–16خلاصه مدل، متغیرهای پیش بینی کننده سلامت جسمی…………………………………………………
91
جدول شماره -17 متغیرهای وارده شده در تحلیل رگرسیونی به همراه ضرایب………………………………………….
91
جدول شماره 18-خلاصه مدل، متغیرهای پیش بینی کننده سلامت جسمی………………………………………………..
92
جدول شماره 19- متغیرهای وارده شده در تحلیل رگرسیونی به همراه ضرایب………………………………………….
93
جدول شماره -20 مقایسه سلامت روانی و جسمی در بین زنان و مردان…………………………………………………..
93
جدول شماره21-مقایسه سلامت روانی و جسمی بر اساس محل سکونت ………………………………………………..
94
جدول شماره -22مقایسه سلامت روانی و جسمی با توجه به وضعیت تاهل………………………………………………
95
جدول شماره 23- مقایسه سلامت روانی و جسمی با توجه به نوع فعالیت………………………………………………..
95
جدول شماره24- مقایسه سلامت روانی و جسمی با توجه به نوع فعالیت همسر………………………………………..
96 

 
فهرست نمودارها 

 
 
عنوان صفحه
نمودار شماره1- مدل نظری تبیین متغیرهای جمعیتی،اجتماعی اقتصادی اثرگذاربرسلامت جسمی وروانی سالمندان
55
 
 
 
 
 

 

فصل اول

مقدمه وکلیات تحقیق

 

مقدمه

بهبود شرایط زندگی وافزایش طول عمروامید به زندگی پدیده سالمندی را دراکثر جوامع بدنبال داشته است وسازمان ملل متحد برنامه«سالمندی فعال»را برای سالمندان مطرح کرده است، سالمندی  فعال یعنی به حداکثررساندن سطح سلامت، مشارکت و امنیت افراد سالمند به منظورتقویت کیفیت زندگی آنها، که هر کدام از اینها تمهیدات اجتماعی، بهداشتی، فرهنگی و اقتصادی خاص خود را می‌طلبد و باتوجه به اینکه جمعیت جهان به سوی سالمندی پیش می رود وبه همراه خود مسائل جدیدی را بوجودآورد.از این رو بررسی عوامل اجتماعی،جمعیتی و اقتصادی مؤثر بر سلامت  جسمی و روانی سالمندان و مسائل مربوط به سالمندان دارای اهمیت ویژه ای است. بر پایه آخرین پژوهش های سازمان ملل میزان مرگ ومیر درکشورهای روبه رشدکاهش چشم گیری یافته وبا افزایش میزان متوسط عمرتعداد افرادسالخورده نیزفزونی یافته است درکشورهای پیشرفته نسبت افراد بالای65 سال به کل جمعیت به 16درصدرسیده است که این نسبت برای کشورهای درحال رشد حدوداً 5/3 درصدمیباشد.

طبق گزارش مرکز آمار ایران در سرشماری1385 تعداد سالمندان بالای 60 سال در ایران حدود 1/5 میلیون نفرکه این میزان در حدود 3/7 درصد جمعیت کشورو در استان لرستان 7/6 درصد و شهرستان خرم آباد2/6 درصدجمعیت می باشد. در سرشماری سال1390 سالمندان کشور2/8درصد کل جمعیت معادل 2/6 میلیون راسالمندان بالای 60 سال تشکیل می دهدو کشور هم اکنون وارد مرحله‌ نخست سالمندی یعنی جمعیت بالای 60 سال بین 7 تا 14 درصد شده است، پیش‌بینی می‌شود که تا 30 سال آینده وارد مرحله فوق سالمندی، یعنی بیش از 21 درصد جمعیت سالمند شود. اگر این سیرادامه پیداکند، ازاین پس در ایران شاهد جمعیتی خواهیم بودکه ازآن بعنوان جمعیت سالمند یاد                 می شود)مرکزآمارایران 1385 ،1390).از جمله دلایلی که جمعیت شناسان را به بررسی مسئله سالمندی تشویق میکردپیش بینی کاهش باروری ومرگ و میر در کشورهای درحال توسعه ورسیدن به مرحله سالمندی از یک طرف و نیز نگرانی سیاستگزاران دولتی در آن کشور برای برنامه ریزی صحیح برای آمادگی با مسئله سالخوردگی جمعیت و نیز تأکید سازمان ملل متحد در سال 1982 در اجلاس وین بر مسئله سالمندی بود( کینسلا[1]  به نقل از مارتین و پرستون[2] 1994).

درمجموع امروزه مسائل ومشکلات سالمندان که باافزایش تعدادونسبت آن مرتبط است آنقدر از دیدگاه ملل جهان اهمیت پیداکرده است که سال 1999،سال بین المللی سالمندان نامیده شده است(مرکز آمار ایران،1385).هرچند چالش اصلی بهداشت عمومی در قرن بیستم، افزایش امید به زندگی بود، در قرن بیست و یک ” زندگی با کیفیت بهتر ” مهمترین دغدغه ها در این حوزه است. بدیهی است چون هدف از زندگی سالمندان فقط داشتن عمر طولانی و زنده بودن نیست، بلکه نوع و کیفیت زندگی آنها نیز مهم می باشد. از این رو ارتقای کیفیت زندگی سالمندان در مرحله اول نیازمند داشتن اطلاعات جامع در مورد کیفیت زندگی آنها است. همچنین افزایش شمار افرادسالمند دچار ناتوانی و اختلال عملکرد و نبود نظام حمایتی درخانواده بعلت کوچکتر شدن خانواده ها، شاغل شدن زنان وپراکنده شدن اعضای خانواده موجب افزایش تقاضابرای مراقبتهای دراز مدت از سالمندان در دهه های آینده خواهد شد   ( ساجدی و همکاران2004 : 36، 105،108).

گسترش شهرنشینی و زندگی مکانیزه که لازمه آن قبول شیوه های نوین برای زندگی است، اثر معکوسی بر سلامت بخصوص سلامت انسان گذاشته و در ارتباط با مقوله سلامت ابعاد دیگری را مشخص نموده است.دو بعداین ابعاد سلامت روان وجسم افراد جامعه است. مقوله ای که اگرچه تازگی ندارد لیکن از نظر تخصصی دیرزمانی نیست که به آن توجه گردیده است. سازمان بهداشت جهانی نیزسلامتی رارفاه وآسودگی کامل از نظر جسمی و روانی و اجتماعی ونه فقدان بیماری جسمی تعریف نموده است. در این میان سالمندی تغییری است که با گذشت زمان صورت گرفته است، دارای جنبه های مثبت و منفی بوده و پویایی فرایندهای زیستی، ادراک، رشد و تکامل و بلوغ را در بر می گیرد.توجه به شیوع بیمارهای روانی در جامعه، اهمیت تلاش در جهت اعتلای سلامت روانی افراد بارزتر می گردد. مهمترین مسئله در این ارتباط پیشگیری ازمسائلی است که باعث می گردد سلامت جسم و روان افراد جامعه مختل گردد و بالطبع پیامدهای منفی در پی داشته باشد.پیشگیری از بروز این عوامل نیز جز با آشنایی وبررسی عوامل اجتماعی،جمعیتی و اقتصادی مؤثر بر سلامت جسمی و روانی سالمندان جامعه ای که قصد پیشگیری در آن را داریم ممکن نیست. چرا که آشنایی با وضع موجود ما را در جهت بکارگیری روشهای مناسب، برای از بین بردن عوامل تهدید کننده در سلامت جسمی و روانی و بکارگیری روش ها و ابزارهای مناسب در این جهت یاری می نماید. بحث سلامت جسمی و روان سالمندان به دلیل پرورش نسل از اهمیت ویژه ای برخوردار است و از نظر علمی نقش سلامت جسمی و روانی در سطح امید به زندگی سالمندان ارزشمند است.     این زمان که زندگی انسانها روز به روز بیشتر ماشینی می شود، نقش سالمندان را در زندگی خود نمی توان نادیده گرفت زیرا آنان سرشار از تجربه هستند. ترقی،پویایی واعتلای هر جامعه ای با داشتن عناصر و اعضایی سالم وکارآمد در آن اجتماع میسر می باشد، افرادیکه علاوه بر وضعیت جسمانی مناسب از لحاظ وضعیت روحی و روانی نیز در حد متعادل و مطلوبی باشند. بدون تردید نتیجه مطلوب ترکیب سلامت جسمانی و روانی، داشتن جامعه ای شکوفا و با آتیه روشن است. سلامت روانی مقوله ای بسیار حائز اهمیت است چرا که تأثیر روح و روان برعملکرد جسمانی بر هیچکس پوشیده نیست. پرداختن به این بحث به دلیل اهمیتش لازم و ضروری می باشد و نباید فراموش کرد که بسیاری از این سالمندان تا چند سال قبل افرادی سالم، مقتدر، خلاق خوش فکر، تحصیل کرده و مدبر بوده اند و هر یک دریک یا چند زمینه علمی، فرهنگی، هنری اقتصادی و…به جامعه خدمت کرده اند. پس لازم است جامعه نیز آنها را به عنوان سرمایه ملی تلقی کرده و برای حفظ و ارتقای سلامتی، آسایش و رفاه زندگی آنان قدمهای قابل قبولی بردارد. براین اساس تحقیق حاضربا هدف تعیین عوامل اجتماعی،جمعیتی و اقتصادی مؤثر برسلامت جسمی و روانی سالمندان درشهرستان خرم آباد انجام شده است و باشناخت وضعیت سلامت جسمی و روانی جامعه سالمند، به افرادی که قصد برنامه ریزی برای آینده آن جامعه را دارند در بر آوردهای معقولانه کمک خواهند کرد.

بیان مسئله
تعداد کل سالمندان جهان در سال 2006را 687 میلیون و 923 هزار  نفر برآ ورد شد واعلام  کردندکه این تعداد تا سال 2050 به رقم یک میلیارد و 968 میلیون و 153 نفر خواهد رسید در حالی که هم اکنون60درصد افراد سالمنددر کشورهای درحال توسعه زندگی می کنند(سازمان ملل متحد2006). در حال حاضر 2/8درصد از کل جمعیت ایران را افراد سالمند بالای 60سال تشکیل میدهندکه معادل 2/6میلیون نفر است. پیش بینی می شود این رقم تا سال 2050 به 26 میلیون و 393 هزار نفر معادل 26 در صد کل جمعیت کشور برسد. امید زندگی برای مردان و زنان ایرانی بعد از 60 سالگی طی سال های 2005 تا 2010 به ترتیب 17 و 18 سال بر آورد شده است. نرخ رشد سالانه جمعیت در فاصله سرشماری های 1375 تا 1385 در کشور ایران6/1 در صد بوده و این  در حالی است که نرخ رشد جمعیت سالمند3/7درصد معادل2/5 میلیون نفر و در فاصله سرشماری 1385 تا 1390 نرخ رشد 2/8 درصد معادل 2/6 میلیون نفراست. با توجه به ساختار کنونی جمعیت کشور انتظار میرود که در سالهای آینده این جمعیت بیش از گذشته نیز افزایش یابد و افزایش نسبت سالمندی در کشور ما از سال 1420 به بعد خود نمایی خواهد کرد(مرکز آمار ایران 1381،1385،1390 ).

جداول 1، 2و3 روند سالخوردگی جمعیت وتصویر های عینی از سالمندان را در کل کشور،استان لرستان وشهرستان خرم آباد را از سال 1335 تا 1385 نشان می دهد.

جدول 1- تعداد جمعیت و نسبت سالمندان 60 سال و بالاتر کشور  طی سالهای85-1335

شرح
 
1335
1345
1355
1365
1375
1385
تعداد
کل
1183980
1638032
1771614
2689350
3978127
5121093
شهری
318444
598834
791136
1388361
3243311
3280137
روستایی
963532
1039208
979488
1292989
1723914
1841106
نسبت
کل
2/6
5/6
2/5
4/5
6/6
3/7
شهری
3/5
1/6
1/5
2/5
1/6
8/6
روستایی
4/7
8/6
1/5
7/5
4/7
3/8
مأخذ : سرشماریهای عمومی نفوس و مسکن مرکز آمار ایران طی سالهای 85-1335

جدول2- تعداد جمعیت و نسبت سالمندان 60 سال و بالاتر استان لرستان  طی سالهای85-1345

سال
1345
1355
1365
1375
1385
کل جمعیت استان
688135
933935
1369897
1584434
1716528
جمعیت سالمند
25435
48856
66594
93532
115778
نسبت سالمند
15/5
2/5
8/4
9/5
74/6
مأخذ، سرشماریهای عمومی نفوس و مسکن مرکز آمار ایران طی سالهای 85-1335

جدول3- تعداد جمعیت و نسبت سالمندان 60 سال و بالاتر شهرستان خرم آباد  طی سالهای85-1335

سال
1335
1345
1355
1365
1375
1385
کل جمعیت
38676
69578
104912
213960
462133
521964
جمعیت سالمند
2092
3772
5959
12902
28277
32427
نسبت سالمند
41/5
42/5
68/5
03/6
12/6
21/6
مأخذ، سرشماریهای عمومی نفوس و مسکن مرکز آمار ایران طی سالهای 85-1335

 

همانطور که در جداول1،2 و3 ملاحظه میگردد، نسبت جمعیت سالمند کل کشور از جمعیت سالمند شهرستان خرم آباد بیشتر است بنابراین با توجه به کاهش باروری، کاهش مرگ و میر و در نتیجه افزایش طول عمر که پیامد پیشرفت های پزشکی است،موجب افزایش نسبت سالمندان به کل جمعیت شده است.ایران از جمله شهرستان خرم آباد، ازاین قاعده مستثنی نیست. کاهش سطح زاد و ولد و باروری علاوه بر تأثیر قاطعی که بر میزان رشد جمعیت واز آن طریق تعدیل شتاب افزایش تعدادجمعیت داشته، برترکیب وساختار جمعیت نیز تأثیرخواهد گذاشت وکاهش مستمر زاد و ولد و انتقال از باروری طبیعی به باروری کنترل شده به تدریج ساختار سنی جمعیت را ازوضعیت جوانی خارج و به طرف سالمندی سوق می دهد به همین لحاظ، هرم سنی جمعیت ایران که به جرأت میتوان گفت در طول تاریخ همواره قاعده ای گسترده داشته وبه لحاظ تمرکز بیش از 40 درصد از کل جمعیت در سنین کمتر از 15 سال از ساختاری جوان برخوردار بوده، در دو دهه اخیر به سبب کاهش باروری تغییر شکل داده و نوعی فرورفتگی در قاعده هرم سنی ایجاد شده است به همین سبب تغییر شکل هرم سنی، نسبت جمعیت کمتر از 15 سال از رقمی بیش از 45 درصد در سال 1365 به رقمی کمتر از 30 درصد در حال حاضر کاهش و در واقع در فاصله 20 سال با روندی بی سابقه به کمتر از دو سوم تقلیل یافته است(میرزایی 1385: 57).

بنابراین علت اصلی سالخوردگی جمعیت، کاهش باروری طی 50 سال اخیر، باروری کل جهان از حدود5 بچه برای هر زن به حدود 7/2 کاهش یافت وبه نظر می رسد طی 50 سال آینده به حدود 1/2(سطح جانشینی)برسد.هرچند هم اکنون در اکثر کشورهای توسعه یافته،مقدارآن زیرسطح جایگزینی است. کاهش باروری در ایران در نیمه دوم دهه 1360 شروع شد و طی سه دهه اخیر کاهش سریعی داشته است( عباسی شوازی و دیگران 2009).

پس ضرورت پرداختن به موضوع سلامت وسالمندی، در کشورما نیزبه عنوان اولویتی مهم بیش از پیش نمایان می شود. با توجه به اینکه سازمان ملل متحد برنامه «سالمندی فعال» را برای سالمندان مطرح کرده است و سالمندی فعال یعنی به حداکثر رساندن سطح سلامت، مشارکت و امنیت افراد سالمند به منظورتقویت کیفیت زندگی آنها، هرکدام از اینها تمهیدات اجتماعی، بهداشتی،فرهنگی و اقتصادی خاص خود را می‌طلبد. کاهش جمعیت درسن کار به همراه پیری و افزایش وابستگی سالمندان از جمله مهمترین چالش های ناشی از سالمندی جمعیت در سال‌های آینده است. کشور با سالمند شدن جمعیت با چالش های اجتماعی مانند افزایش شکاف نسلی بین جوانان و سالمندان و کاهش حمایت خانواده از سالمندان روبرو خواهد بود. مهمترین چالش اقتصادی کشور افزایش    هزینه های درمانی ونگهداری،قطع یاکاهش درآمد، افزایش فشار مالی در صندوق های بازنشستگی وبیمه است، چون هزینه‌ی درمان برای هر سالمند سه برابر هزینه‌ درمان یک کودک است .

کشور ایران هم اکنون وارد مرحله‌ نخست سالمندی یعنی جمعیت بالای 60 سال بین 7 تا 14 درصد شده است و پیش‌بینی می‌شود که تا 30 سال آینده وارد مرحله فوق سالمندی، یعنی بیش از 21 درصد جمعیت  سالمند شود. شاخص سالمندی یعنی نسبت افراد بالای 60 سال به جمعیت زیر 15 سال، در کشورهای اروپایی 186 به 100 است در حالی که کشورهای در حال توسعه دارای رقم 41 به 100 هستند و این بیانگراین است که کشورهای در حال توسعه درسالهای آینده با پدیده سالمندی مواجه خواهند شد. پیش‌بینی این است که ایران در سال‌های آینده با پدیده زنانه شدن سالمندی نیز روبرو شود این پدیده در واقع افزایش سهم زنان سالمند نسبت به مردان سالمند در جمعیت کشور است که طبق مطالعات در سال 1430برای زنان 5/34 درصد و برای مردان 31 درصد خواهد بود. این بدان معنی است که در سال 1430 به ازای هر100 زن سالمند کشور 88 مرد سالمند خواهیم داشت. چون در کشورهای توسعه یافته امید زندگی زنان بیش از مردان است وبا این که نسبت جنسی مردان در  بدو تولد به زنان بیشتر است اما این نسبت با افزایش سن به سمت زنان تغییر می‌یابد    (سازمان ملل 2006 ).

باتوجه به اینکه خانواده در ایران درحال حاضر با دگرگونی های مختلف روبرو است فضای فیزیکی خانواده کاهش یافته و خانواده از قالب سنتی به شکل مدرن در حال تغییر است.سالمندان نیز در این تحولات با ناامنی مواجه شده اند. در حالیکه جامعه ایرانی و از جمله شهرستان خرم آباد در حال دگرگونی وسیع است، بسیاری از خصوصیات اجتماعی، روانی، اقتصادی و فرهنگی مربوطه درحال ظهور است و در این دگرگونی، پدیده سالمند شدن، نگهداری آنان، کیفیت محل اقامت، چگونگی مراقبت از آنها از دید جمعیت شناسان و جامعه شناسان نیز از اهمیت خاصی برخودار است. از دیدگاه جمعیت شناسی، با توجه به ساختار کنونی جمعیت ایران، نسبت سالمندان رو به افزایش است و آنها نیازمند مراقبتهای پزشکی بیشتر، تغذیه مناسب و سایر خدمات مورد نیاز هستند. همچنین با مسن شدن مردم، بیماری های غیرواگیر منجر به ناتوانی و مرگ و میر در تمامی مناطق دنیا ازجمله کشورهای درحال توسعه می گردد. درمان بیماری هایی مربوط به سنین بالا برای افراد، خانواده ها و بودجه عمومی پر هزینه هستند. امابرخی از بیماری های غیرواگیر در سالمندان، قابل پیشگیری و تعویق می باشند. ناکارآمدی در خدمات پیشگیری یا مراقبتی باعث افزایش بیماری های غیر واگیر وهزینه های انسانی، اجتماعی و اقتصادی کلانی منجر می گردد و منابعی را به صورت نامتناسب جذب می نماید که می تواند برای مشکلات بهداشتی گروههای سنی دیگرمورد استفاده قرار گیرد(توکلی قوچانی و همکاران، 1382 :28). تحت چنین شرایطی سیاستهای اجتماعی خاصی درخصوص این جمعیت روبه افزایش می بایست تدوین و به کار گرفته شود. انجام مطالعات پژوهشی وتحقیقاتی مورد نیاز از جمله بررسی وضع موجود و شناخت عوامل اجتماعی،جمعیتی و اقتصادی مؤثر بر سلامت جسمی و روانی در  سالمندان میتواند برنامه ریزان را در جهت دادن به سیاستها و برنامه ریزیهای توسعه کمک کند. در غیر اینصورت این پدیده بعنوان یک مسئله اجتماعی وحتی افرادی سربار نمود می یابد(شیخی 1386: 75، 66).

سازمان جهانی بهداشت(2006) برنامه ای با تمرکز بر فرایندهای توانمند سازی درسالمندان در سه حوزه افراد سالمند و توسعه، بهبود سلامتی و رفاه در سالمندان و اطمینان بخشی در ایجاد محیط های توانمندکننده و حمایتی مورد توجه قرار داده است. هر چند که این تعداد سالمند نسبت به کل جمعیت کشور رقم زیادی را در برنمی گیرد به خصوص با توجه به اینکه در ایران، بسیاری از این افراد تحت حمایت خانوادگی هستند، اما به دلایل زیر، مطالعه سالمندی از اهمیت زیادی برخوردار می باشد.

توجه به ساختار سنی جمعیت ایران که اکنون مورد توجه بسیاری از محافل علمی است درآینده ای نه چندان دور جمعیت سالمند بخش قابل توجهی از جمعیت را در بر خواهد گرفت. زمانی که

فهرست مطالب

عنوان                                                                                                                                         صفحه

چکیده ………………………………………………………………………………………………………………………………1 

فصل اول : کلیات تحقیق

مقدمه …………………………………………………………………………………………………………………………….3
بیان مسئله…………………………………………………………………………………………………………………………4
اهمیت و ضرورت موضوع …………………………………………………………………………………………………6
4-1 اهداف تحقیق ………………………………………………………………………………………………………………7

5-1 چارچوب نظری تحقیق ………………………………………………………………………………………………….8

6-1 مدل تحلیلی تحقیق ……………………………………………………………………………………………………….8

7-1 سوالات تحقیق …………………………………………………………………………………………………………….8

8-1 فرضیات تحقیق …………………………………………………………………………………………………………….9

9-1 روش تحقیق…………………………………………………………………………………………………………………9

10-1 روش گردآوری اطلاعات ………………………………………………………………………………………….11

11-1 قلمرو تحقیق …………………………………………………………………………………………………………….11

12-1 جامعه و نمونه آماری …………………………………………………………………………………………………12

 

فصل دوم : ادبیات تحقیق

1-2مقدمه ………………………………………………………………………………………………………………………..14

2-2تعریف بازاریابی…………………………………………………………………………………………………………..14

1-2-2بازارشناسی……………………………………………………………………………………………………………..16

2-2-2بازارسازی………………………………………………………………………………………………………………19

3-2-2بازارداری………………………………………………………………………………………………………………..20

3-2نقش اطلاع رسانی در صادرات………………………………………………………………… ……………………22

الف:تجزیه و تحلیل رقبا………………………………………………………….. ……………………………………….. 23

ب:تجزیه و تحلیل شرکت……………………………………………………………………………………………………24

ج:تجزیه و تحلیل محیط………………………………………………………………………………………………………25

د:تجزیه و تحلیل بازار…………………………………………………………………………………………………………26

4-2پیدایش مفهوم p4………………………………………………………………………………………………………..26

 5-2عنصر محصول……………………………………………………………………………………………………………27

 

1-5-2 محصولات مقایسه ای………………………………………………………………………………………………28

2-5-2 محصولات کاربردی………………………………………………………………………………………………..29

3-5-2 محصولات تخصصی………………………………………………………………………………………………. 33

4-5-2 محصولات نوآورانه…………………………………………………………………………………………………36

5-5-2چرخه عمر محصول…………………………………………………………………………………………………..37

6-5-2طول و عرض و عمق محصول……………………………………………………………………………………..37

7-5-2علائم تجاری،مارک تجاری و نام تجاری،لوگو……………………………………………………………..37

8-5-2استراتژی های تعیین علامت تجاری……………………………………………………………………………..38

9-5-2بسته بندی………………………………………………………………………………………………………………..38

6-2مشتریان………………………………………………………………………………………………………………………38

1-6-2تفاوت مشتری و خریداران………………………………………………………………………………………….39

2-6-2چرخه عمر مشتری…………………………………………………………………………………………………….40

3-6-2انواع مشتریان…………………………………………………………………………………………………………..40

از منظر سودآوری و وفاداری……………………………………………………………………………………………….43

از منظر پذیرش کالاهای نوآورانه………………………………………………………………………………………….44

7-2قیمت…………………………………………………………………………………………………………………………45

1-7-2مبانی فکری در قیمت گذاری……………………………………………………………………………………..45

2-7-2استراتژی های قیمت گذاری……………………………………………………………………………………….46

3-7-2کانالهای توزیع…………………………………………………………………………………………………………47

4-7-2طول و عرض کانال…………………………………………………………………………………………………. 47

5-7-2تعارض در کانال…………………………………………………………………………………………………….. 48

8-2ترفیع…………………………………………………………………………………………………………………………49

1-8-2آگهی و تبلیغات……………………………………………………………………………………………………….49

2-8-2روابط عمومی………………………………………………………………………………………………………….50

3-8-2پیشبرد فروش…………………………………………………………………………………………………………..51

4-8-2 فروش شخصی………………………………………………………………………………………………………..52

5-8-2بازاریابی مستقیم و بازاریابی الکترونیکی………………………………………………………………………..52

9-2 عوامل موثر در آمیخته بازاریابی……………………………………………………………………………………..54

10-2رفتار مصرف کننده…………………………………………………………………………………………………….55

1-10-2گرایش خریدار ……………………………………………………………………………………………………..56

2-10-2 ارزش………………………………………………………………………………………………………………….59

3-10-2کارایی………………………………………………………………………………………………………………….60

4-10-2 مقدار…………………………………………………………………………………………………………………..61

5-10-2 تنوع…………………………………………………………………………………………………………………….61

6-10-2 مزایا…………………………………………………………………………………………………………………..63

11-2 رفتار خریدار و آمیخته بازاریابی………………………………………………………………………………….64

12-2 بازارگردانی……………………………………………………………………………………………………………..64

13-2 بخش بندی بازار………………………………………………………………………………………………………65

1-13-2منافع بخش بندی…………………………………………………………………………………………………..65

2-13-2 مبنای بخش بندی بازارهای مصرفی…………………………………………………………………………..66

14-2 فرایند بخش بندی بازار……………………………………………………………………………………………….67

15-2 فرآیند تحقیقات بازاریابی……………………………………………………………………………………………70

فصل سوم: روش اجرایی تحقیق

 1-3 مقدمه …………………………………………………………………………………………………………………….73

2-3 بررسی نوع پژوهش ……………………………………………………………………………………………………73

3-3 روش تحقیق ……………………………………………………………………………………………………………..74

4-3 متغیرهای تحقیق …………………………………………………………………………………………………………74

4-3-1 متغیر مستقل …………………………………………………………………………………………………………..75

4-3-2 متغیر وابسته……………………………………………………………………………………………………………75

5-3 جامعه آماری ……………………………………………………………………………………………………………..75

6-3 نمونه آماری و روش نمونه گیری …………………………………………………………………………………..75

7-3 قلمرو تحقیق ………………………………………………………………………………………………………………77

8-3 روش های گردآوری اطلاعات ……………………………………………………………………………………..79

8-3-1 روش کتابخانه ای …………………………………………………………………………………………………..80

8-3-2 پرسشنامه ……………………………………………………………………………………………………………….80

8-3-3 مصاحبه    ……………………………………………………………………………………………………………..80

9-3 روایی(اعتبار)پرسشنامه ………………………………………………………………………………………………..80

10-3 پایایی(قابلیت اعتماد)پرسشنامه …………………………………………………………………………………….80

فصل چهارم: تجزیه و تحلیل آمار داده های تحقیق

  1-4 مقدمه ………………………………………………………………………………………………………………………81

2-4  بخش اول توصیف آماری ……………………………………………………………………………………….81

3-4  بخش دوم تجزیه و تحلیل استنباطی داده های آماری(آزمون آماری فرضیه های تحقیق) ………81

3-4-1 آزمون کولموگروف-اسمیرنف ……………………………………………………………………………..83

 

فصل پنجم : نتیجه گیری ، پیشنهاد ها و محدودیت ها

1-5مقدمه ……………………………………………………………………………………………………………………96

2-5 نتیجه گیری و پیشنهاد ………………………………………………………………………………………………97

 

فهرست منابع و ماخذ

منابع فارسی …………………………………………………………………………………………………………………..99

 منابع انگلیسی……………………………………………………………………………………………………………………………102

پرسشنامه …………………………………………………………………………………………………………………….103

مقدمه

تغییر در شرایط سازمانهای عصر حاضر، منجر به تغییر در نگرش به نیروی انسانی شده است. در این شرایط نیروی انسانی به عنوان سرمایه های اصلی سازمان و یک مزیت رقابتی منحصر به فرد معرفی می شود و به تبع آن کارکنان به گردانندگان اصلی جریان کار وشرکای سازمان مبدل شده اند. بنابراین مدیران امروز علاوه بر مهارتهای رهبری، نیازمند برخورداری از کارکنانی با ویژگیهای مناسب می باشند و بر این اساس، همواره مدیران به دنبال بهره گیری حداکثری از مهم ترین سرمایه سازمانی خود،یعنی منابع انسانی هستند،  در واقع این نیروی انسانی است که میتواند با توانایی های خود دیگر منابع را به خدمت گیرد.(یعقوبی، 1389:66)

شناسایی ابعاد مختلف ارتقاء منابع انسانی جهت بهره برداری بهتر از آن، به عنوان یکی از اصلی ترین عوامل موفقیت سازمان به حساب میآید.

آنچه مسلم است، انجام کار در شرایط سازمانی به خصوص روابط مدیران با کارکنان عاری از استحکاک، تعارض و کشمکش نیست. این موضوع در سازمانهای دولتی که ابعاد سیاسی رفتار در آن نقش پر رنگتری دارد، بیشتر دیده می شود. شکاف بین کارکنان و مدیران، اغلب منجر به شکاف در تصمیمات آن و به تبع آن مشکل های اجرایی می شود.(تللیس[1]،23:2009)

به تبع آن اثرهای رفتاری چون شایعه پراکنی، تضاد، سیاسی کاری و کم کاری، میتواند انرژی بالایی از سازمان گرفته و هزینه هارا افزایش دهد. درچنین شرایطی توجه به موضو ع هایی، چون ارتقاء عملکرد، توانمندسازی نیروی انسانی، خودکنترلی، تعهد، وجدان کاری، تشریک مساعی، همکاری، بروز خلاقیت و . . . بی اهمیت خواهد بود و در نهایت عملکردهای سازمانی تحت تأثیر منفی قرار خواهد گرفت.(چاوشی،24:1386)

رفتار شهروندی سازمانی با مجموعه ای از رفتارهای داوطلبانه و غیررسمی، باعث بهبود مؤثر وظایف و نقش های سازمان می شوند .(آپمبوم[2] ،19:2004)

 

 

1-1بیان مسئله

امروزه مفهوم شهروندی از ایمان آوردن به مسؤلیت های خود در مسائل اجتماعی و داشتن باورهای مثبت و ذاتا ارتباطی درباره همکاری با دیگران برای اداره زندگی، به سوی اصلی حقوقی که دربردارنده وظایف و تعهدات اجتماعی نیز هست، معطوف شده است.(جمشیدی،1387)

مفهوم شهروندی اولین بار توسط باتمان و ارگان در اوایل دهه‌ 1980 میلادی به دنیای علم ارائه شد. تحقیقات اولیه‌ای که در زمینه رفتار شهروندی انجام گرفت بیشتر برای شناسایی مسئولیت ها و یا رفتارهایی بود که کارکنان در سازمان داشتند، اما اغلب نادیده گرفته می‌‌شد. این رفتارها با وجود اینکه در ارزیابی های سنتی عملکرد شغلی به طور ناقص اندازه گیری می‌‌شدند و یا حتی گاهی اوقات مورد غفلت قرار می‌‌گرفتند، اما در بهبود اثربخشی سازمانی مؤثر بودند.(بینستوک[3] و همکاران، 2003 ؛360)

شهروندی منعکس کننده آرمان جهانی عدالت و جامعه ای است که در آن هر انسانی بتواند از زندگی شرافتمندانه ی همراه با صلح، امنیت و رفاه برخوردار گردد. و این حقوق همزاد با پیدایش انسان بوده و با وجود او به وجود آمده است چرا که انسان موجودی است که کرامت ذاتی را از آفریدگار خویش به ارمغان گرفته است. (موحد،1381)

 هر چند رفتارهای شهروندی به طور مستقیم قابل تقویت نیست و از سوی سازمان به آن پاداش داده نمی شود،اما مطالعات نشان میدهد از جمله عوامل تأثیرگذار بر آن فرهنگ سازمانی می باشد .(کرکماز و آرپاسی،2008:682)

فرهنگ سازمانی با توان بالقوه خود، می تواند تأثیر زیادی بر شکل گیری و ابعاد رفتارهای شهروندی سازمانی کارکنان داشته باشد،زیرا فرهنگ، هنجارهایی را برای افراد ایجاد می کند که این هنجارها منجر به رفتار در آنها  می شود (ناور[4] و دیگران،2005:185)

رفتارشهروندی کارکنان سازمان نیز، چیزی جزء هنجارها و اصول اعتقادی افراد آن سازمان نمی باشد.

این نگرش در حالی وجود دارد که دین مبین اسلام در فضای جامعه و فرهنگ اجتماعی کشور، تأثیر فراوانی دارد.  افراد جامعه نیز تحت این تأثیر خود را ملزم به رعایت ارزش ها، آداب و اصول اخلاق اسلامی می دانند. فرهنگ غنی و اصیل اسلام آموزش دهنده مکارم اخلاق بوده و توصیه های فراوانی برای اصلاح و بهبود رفتار انسان دارد . ازسوی دیگر، با توجه به اینکه خود فرهنگ سازمانی، تحت تأثیر فرهنگ اجتماعی می باشد،بنابراین افراد و کارکنان تحت تأثیر فرهنگ اجتماعی خود (فرهنگ اسلامی) آن را درقالب نگرش ها و رفتارهای خود به درون سازمان میآورند .

بدون تردید باورهای دینی، اخلاقی و اعتقادی اسلام، از عناصر مؤثر در شکل گیری رفتارهای شایسته  و در نتیجه بهبود و ارتقاء رفتارکارکنان سازمان و همچنین ابعاد رفتار شهروندی سازمانی است.  چرا که از سویی موجب هدایت افکار و اندیشه ها بوده و از سوی دیگر، مشوق رفتار و کردار صحیح در سازمان است. از این رو شناخت آموزه های دینی در فرهنگ و رفتار سازمانی ،به عنوان یک مفهوم کاملاً بومی و تأثیر آن بر رفتار شهروندی سازمانی، میتواند موضوعی باشد که خلاء آن در مطالعات اخیر دیده می شود.(کرمی یا،1389:11)

از سوی دیگر شهرداری به عنوان یکی از کانو نهای اصلی تأمین کننده آسایش ورفاه مردم است.

بر این اساس، برخی از محدودیتهای موجود در ارائه خدمات، را میتوان با تأکید بر مفاهیمی چون فرهنگ و رفتار شهروندی کارکنان با استفاده از آموزه های دینی به راحتی مرتفع نمود .

در حال حاضر حقوق شهروندی از مباحث مهم حقوقی، چه در سطح داخلی و چه در سطح بین المللی، است .به این ترتیب مطالعه و تحقیق حاضر به دنبال پاسخگویی به سوال زیر می باشد:

آیا آموزه های دینی بر رفتار شهروندسازمانی تاثیرگذار است؟

1-2ضرورت واهمیت موضوع

مفهوم شهروندی هم برای سیاستمداران و هم برای اندیشمندان اجتماعی و مجریان طرحهای فرهنگی، دارای اهمیت است، زیرا همه آنها بر مسوولیت هایی تاکید می کنند که زمینه بقای جوامع سیاسی با توجه به این که هرجامعه ای با عنایت به زمینه های فرهنگی و ارزشی خود شهروندان خاص با خصوصیات ویژه پرورش می دهد:و این امر ضامن بقا و تداوم حیات اجتماعی و میزان توسعه هر کشور ی می باشد(حسینی،21:1381).

تربیت و آموزش شهروندی و شهروندمداری در واقع در بر گیرنده یادگیری دانش ، مهارت ها و ارزش هایی است که با ماهیت و شیوه های اداری یک نظام مردم سالار و مشارکتی همخوانی و ارتباط دارد و عملا به عنوان وسیله ای برای پرورش احساس تعلق به جامعه و داشتن هدفی در زندگی مورد استفاده قرار خواهد گرفت.چنین تربیتی از همان آغاز طفولیت نوعی اعتماد به نفس و رفتارهای مسئولانه را از نظر اجتماعی و اخلاقی به وجود می آورد.در واقع هدف از چنین تعلیماتی ،پرورش مسئولیت اجتماعی و اخلاقی،فعالیت گرایی اجتماعی و سواد سیاسی می باشد.(بیتام،نقل از دلفروز،1383)

از نظر بولینو و تورنلی،” او سی بی” شامل انواع رفتارهای کارکنان از قبیل انجام وظایف اضافی، کمک داوطلبانه به افراد در محل کار، پیشرفت در حرفه خود و حفظ آن،پیروی از قوانین  حتی وقتی که هیچ کس از آن پیروی نمی کند ، حمایت از کارکنان، حفظ نگرش مثبت و تحمل ناراحتی در محل کار می باشد(کورکماز و آرپاسی ،2009)

اجرای یادگیری و تربیت شهروندی در واقع سطح حداقل حقوق ساختاری و سیاسی فرد را در جامعه مشخص می کند، از سوی دیگر آگاهی نسبت به حقوق فردی سیاسی و اجتماعی افراد را تقویت می کند.مردم سالاری و مشارکت در عرصه های سیاسی – اجتماعی – اقتصادی- دینی را بسط می دهد.به نوعی این آموزشها رعایت عدم اعمال تبعیض ،برابری و مساوات طلبی در بهره مندی از عرصه های زندگی را در بین شهروندان را ترویج می دهد. (بینستوک و همکاران، 2003 ؛361)

در آئین اسلام، و حقوق شهروندی آن ،که در تمامی عرصه ها اثر خود را می گذارد، اندیشه ناب و کامل توحید است. از دیدگاه اسلام، نه تنها خداوند متعال خالق هستی است (توحید در خالقیت) بلکه همو به تنهایی و بدون هیچ شریکی جهان را تدبیر می کند (توحید در ربوبیت تکوینی) و نیز قوانین حاکم بر شهروندان و جوامع بشری را وضع می کند(توحید در ربوبیت تشریعی) و شهروند مکلف است که تنها از دستورات و قوانین او اطاعت کند (توحید در عبودیت) . تا بتواند شهروندی نمونه برای باری تعالی بوده و با عمل به حقوق شهروندی که از طرف شارع مقدس وضع شده سعادت دنیا و آخرت خود را تضمین نماید.(مصباح یزدی،1388)

تکامل شایسته انسان هنگامی کاملاً تحقق پیدا می کند که در درون جامعه ای سالم و متناسب با کرامت  و شخصیت خود زندگی کند.حقوق شهروندی به منظور ایجاد توازن در شخصیت، آسایش خاطر و اجتناب از مورد سوء استفاده قرار گرفتن  و نادیده گرفته شدن انسانی توسط دیگران، بسیار حیاتی می باشد. و انتخابها، رفتار، ارزشها و نیازهای مشروع و به حق انسانها را روشن می گرداند. هیچ اهمیتی ندارد که انسانها در چه سن و سال و موقعیتی باشند، همه افراد ارزشمند و قابل احترام می باشند. آگاهی یافتن از حقوق شهروندی کمک می کند تا ما از عقاید کهنه و باز دارنده  و غیر سازنده پیشینیان رهایی یافته و زندگی را پربارتر، منطقی تر، و هدفمندتر پیش ببریم. (شریفی،1378)

فرد با تعهدهایی که نسبت به هنجارهای خود(رفتار شهروند سازمانی) احساس می کند، رفتارهایی فراتر از نقش و وظایف رسمی خویش انجام میدهد. این رفتارها بدون انتظار نسبت به پاداش های سازمانی شکل می گیرد (تقوی،1389:119)

 رفتار شهروندی سازمانی منجر به کاهش تنش بین افراد شده و زمینه ارتقای اثربخشی و کارایی عملکرد افراد را فراهم می کند.(هال[5]،2009:318)

رفتار شهروندی سازمانی با ایجاد تعهداتی چون رعایت آداب اجتماعی، نوع دوستی، وجدان کاری، جوانمردی و نزاکت، به طور مستقیم بر روابط سازمانی افراد اثر مثبت می گذارد.(زین،2004:3)

شهروندی به فرهنگ همکاری و عملکردهای موفقیت آمیز کارکنان در سازمان کمک میکند (کاشف و دیگران،2011:19)

مفهوم شهروندی، علاوه بر حقوق، دربردارنده وظایف و تعهدات نیز می باشد که شخص در قبال ملت و دولت دارد. حقوق شهروندی از ارکان اساسی زندگی اجتماعی عصر حاضراست و در جوامع صنعتی از طریق برنامه ریزی های متنوع به آموزش مهارتهای زندگی می پردازد.این مولفه در جهت استحکام دموکراسی و مشارکت مدنی شهروندان نقش بارزی دارد.این آموزه ها در برگیرنده یادگیری دانش,مهارتها و ارزش هایی است که با ماهیت و شیوه های اداری یک نظام مردم سالار و مشارکتی همخوانی دارد و از همان دوران کودکی به گونه ای است که را درگیر مشارکت با اجتماع و محیط پیرامون خود می کند .(صرافی،32:1387)

امروزه در کشورهای بزرگ جهان بخش عظیمی از تحقیقات و منابع مصروف کشف این حقیقت می شود که شهروند مطلوب باید دارای چه خصوصیاتی باشد و چگونه می توان این ویژگی ها را در اقشار مختلف جامعه توسعه داد. در مطالعه ای که با مشارکت بیش از بیست کشور جهان تحت عنوان «مطالعات شهروندی» انجام گرفته است. اهمیت تخصیص موارد فوق آشکار می شود. و این در حالی است که متأسفانه اکنون توجه چندانی به آموزش بنیادین شهروند خوب نمی شود. (موحد،1381)

شهروندی امروزه نقش مهمی در تقویت روح جمعی و وجدان جمعی دارد.در یک جامعه باعث این شده که سه عنصر اصلی شهروندی چون نظام حقوقی،حس عضویت ملی و حس تعلق و وابستگی اجتماعی در وضعیت ارتباطات بین فرهنگی هر جامعه ای اثرگذار باشد، چنین آموزشهایی با مسائل جمعی و رفتارهای نوع دوستانه ، جوانمردانه همراه با ادب و مهربانی و حس وظیفه شناسی ارتباط دارد.یادگیری پارامترهای شهروندی به افزایش کیفیت زندگی جمعی و تقویت سرمایه اجتماعی می انجامد.این آموزه ها به تقویت اخلاق اجتماعی و بسط همبستگی اجتماعی یک جامعه در سطح محلی – ملی و جهانی منجر شده است.در واقع نقش چنین آموزه هایی رابطه تنگاتنگی با رفتارهای اخلاقی دارد.” (شیانی،21:1381)

اهمیت رفتار شهروندی تا جایی است که رسیدن به یک حکومت مردم سالار و دموکرات مستلزم وجود جامعه‌ای است که مردم آن علاوه بر بلوغ دموکراتیک به حقوق و تکالیف شهروندی خود واقف باشند. حقوق شهروندی آن بخش از حقوق اساسی است که رنگ تعلق و وابستگی ملی به خود گرفته است.

شهروندی در گسترش جامعه مدنی از جمله توسعه هویت های فرهنگی و فردی نقش بارزی می تواند داشته باشد،آموزش حقوق انسانی و جنسیتی، سطح حداکثر ادغام، حداقل درآمد، ایجاد امنیت فیزیکی – اجتماعی، سواد سیاسی و غیره همگی از موارد اجرایی تربیت و آموزش رفتار شهروندی سازمانی است.(تمنایی،34:1387)

امروزه شهرداری، متولی آموزش شهروندان است و ادامه مستمر آموزش ها در جامعه ضرورت دارد؛ چراکه در نهایت اثرات منفی ناآگاهی مردم از فرهنگ شهرنشینی و شهروندی و ضررهای آن مستقیما به شهرداری بر می گردد و از طرفی دیگر ضرروی است که شهروندان نیز در مورد نحوه تعامل با حوزه شهری مطالبی را فرا بگیرند تا بتوانند شهری بهنجار داشته باشند، چراکه کلیه تعاملات شهری در فضای شهر صورت می گیرد و پیامدهای مثبت و منفی به نوعی دامنگیر شهروندان نیز می شود. بنابراین متولی آموزش های شهری و شهروندی، شهرداری بوده و در این میان با تعامل درون سازمانی و برون سازمانی می تواند در حوزه خدمات رسانی خود به شهروندان، آموزش دهد و در زمینه های برنامه ریزی با نظام اطلاع رسانی صحیح، شهروندان را به مشارکت سوق دهد. در کنار اینها بهبود وضعیت اجتماعی، بهداشتی و فرهنگی جامعه شهرنشینی، حفظ محیط سبز در شهر، همکاری حوزه خدمات شهری و گسترش مشارکت آنان در جهت پیشبرد اهداف شهری، به وجود آمدن حس مشارکت فرهنگی و اجتماعی در بستر جامعه، اعتلای طرح های توسعه شهری به روش گروهی، مردمی و مشارکت، تقویت نقش شهرداری در ابعاد آن با شهروندان، استفاده بهینه از منابع موجود، اعتلا و ارتقای هویت مشارکتی در مناطق و محلات و توانمندسازی جامعه برای پذیرفتن مسئولیت از دیگر عوامل مهم جهت بررسی و تحقیق می باشد.

1-3 اهداف تحقیق

تعیین ابعاد رفتار شهروندی سازمانی مدل اورگان در قلمرو تحقیق

تعیین رفتار شهروندی مبتنی بر آموزه های دینی در قلمرو تحقیق

تعیین تاثیر ابعاد آموزه های دینی بر رفتارشهروندی سازمانی