فهرست مطالب

عنوان                                                                                                                          صفحه

چکیده ……………………………………………………………………………………………………………………………………………….7

مقدمه ………………………………………………………………………………………………………………………………………………. 8

فصل اول : كلیات ………………………………………………………………………………………………………………………………11

1-1- فراورده های لبنی  …………………………………………………………………………………………………………………….12

1-2- انواع فراورده های لبنی  …………………………………………………………………………………………………………….12

1-3- خامه  ……………………………………………………………………………………………………………………………………..13

1-3-1-تعریف خامه………………………………………………………………………………………………………………………….14

1-3-2-سیستم های جدا کننده خامه از شیر  ……………………………………………………………………………………….15

1-3-2-1-عوامل موثر در جدا شدن خامه …………………………………………………………………………………………..15

1-3-3-انواع مختلف خامه…………………………………………………………………………………………………………………16

1-3-3-1-خامه  ساده……………………………………………………………………………………………………………………….16

1-3-3-2-خامه قنادی یا خامه زده …………………………………………………………………………………………………….16

1-3-3-3-خامه قهوه………………………………………………………………………………………………………………………. 17

1-3-3-4-خامه ترش……………………………………………………………………………………………………………………….17

1-3-3-5-خامه استریل…………………………………………………………………………………………………………………….18

1-3-3-6-خامه سفت………………………………………………………………………………………………………………………18

1-3-3-7-خامه تركیبی…………………………………………………………………………………………………………………….18

1-3-3-8-خامه رژیمی…………………………………………………………………………………………………………………….19

1-3-3-9-خامه کم چرب…………………………………………………………………………………………………………………19

1-3-4-طعم دار کردن خامه……………………………………………………………………………………………………………. 21

1-3-4-1-خامه طعم دار………………………………………………………………………………………………………………….21

1-3-4-2-خامه طعم دار بازساخته……………………………………………………………………………………………………22

http://zusa.ir/%d9%be%d8%a7%db%8c%d8%a7%d9%86-%d9%86%d8%a7%d9%85%d9%87-%d8%a7%d8%b1%d8%b4%d8%af-%da%a9%d8%a7%d8%b1%d8%b4%d9%86%d8%a7%d8%b3%db%8c-%d8%a7%d8%b1%d8%b4%d8%af-%d8%b1%d8%b4%d8%ahttp://zusa.ir/%d8%b3%d9%85%db%8c%d9%86%d8%a7%d8%b1-%d8%a7%d8%b1%d8%b4%d8%af-%d9%85%d9%87%d9%86%d8%af%d8%b3%db%8c-%d8%b4%db%8c%d9%85%db%8c-%d8%b7%d8%b1%d8%a7%d8%ad%db%8c-%d9%81%d8%b1%d8%a2%db%8c%d9%86%d8%af-%d8%a8-3/http://zusa.ir/%d9%be%d8%a7%db%8c%d8%a7%d9%86-%d9%86%d8%a7%d9%85%d9%87-%d8%a8%d8%b1%d8%b1%d8%b3%db%8c-%d8%b9%d9%88%d8%a7%d9%85%d9%84-%d9%85%d8%a4%d8%ab%d8%b1-%d8%a8%d8%b1-%d9%87%d9%85%d8%b3%d9%88%db%8c%db%8c-2/http://zusa.ir/%d8%af%d8%a7%d9%86%d9%84%d9%88%d8%af-%d9%be%d8%a7%db%8c%d8%a7%d9%86-%d9%86%d8%a7%d9%85%d9%87-%d8%a7%d8%b1%d8%b4%d8%af-%d8%ad%d9%82%d9%88%d9%82-%d8%a8%d8%a7-%d9%85%d9%88%d8%b6%d9%88%d8%b9%d8%aa%d9%82/http://zusa.ir/%d9%be%d8%a7%db%8c%d8%a7%d9%86-%d9%86%d8%a7%d9%85%d9%87-%d9%85%d9%82%d8%a7%db%8c%d8%b3%d9%87-%d8%a7%d8%b6%d8%b7%d8%b1%d8%a7%d8%a8%d8%8c-%d8%b3%d8%a8%da%a9%d9%87%d8%a7%db%8c-%d9%88%d8%a7/a%d9%87-%d9%85%d9%87-44/http://zusa.ir/%d9%be%d8%a7%db%8c%d8%a7%d9%86-%d9%86%d8%a7%d9%85%d9%87-%d8%b4%d9%86%d8%a7%d8%b3%d8%a7%d9%8a%d9%8a-%d9%88-%d8%b1%d9%8a%d8%b4%d9%87-%d9%8a%d8%a7%d8%a8%d9%8a-%d8%b9%d9%88%d8%http://zusa.ir/%d9%be%d8%a7%db%8c%d8%a7%d9%86-%d9%86%d8%a7%d9%85%d9%87-%d8http://zusa.ir/%d8%b3%d9%85%db%8c%d9%86%d8%a7%d8%b1-%d8%a7%d8%b1%d8%b4%d8%af-%d9%85%d9%87%d9%86%d8%af%d8%b3%db%8c-%d8%b4%db%8c%d9%85%db%8c-%d9%85%d9%87%d9%86%d8%af%d8%b3%db%8c-%d9%81%d8%b1%d8http://zusa.ir/%d8%af%d8%a7%d9%86%d9%84%d9%88%d8%af-%d9%be%d8http://zusa.ir/%d9%85%d9http://zusa.ir/%d8%af%d8%a7%d9%86%d9%84%d9%88%d8%af-%d9%be%d8%a7%db%8c%d8%a7%d9%86-%d9%86%d8%a7%d9%85%d9%87%d8%a8%d8%b1%d8%b1%d8%b3%db%8c-%d8%a7%d8%ab%d8%b1-%d8%b9%d8%b3%d9%84-%d9%88-%d8%b2%d9%86%d8%ac%d8%a8%db%8c/ %82%d8%a7%d9%84%d9%87-%d8%b1%d8%a7%db%8c%da%af%d8%a7%d9%86%d8%b1%db%8c%d8%b2%d8%a7%d8%b2%d8%af%db%8c%d8%a7%d8%af%db%8c-%d8%ae%d8%aa%d9%85%db%8c-%da%86%db%8c%d9%86%db%8c-%d8%af%d8%b1-%d8%b4/ %a7%db%8c%d8%a7%d9%86-%d9http://zusa.ir/%d8%af%d8%a7%d9%86%d9%84%d9%88%d8%af-%da%a9%d8%a7%d8%b1-%d8%aa%d8%ad%d9%82%db%8c%d9%82%db%8c-%d9%88%da%a9%d8%a7%d9%84%d8%aa-%d8%a8%d8%a7-%d9%85%d9%88%d8%b6%d9%88%d8%b9-%d8%af%d8%a7%d8%af%d8%b1%d8%b3/ %86%d8%a7%d9%85%d9%87-%d8%a7%d8%b1%d8%b4%d8%af-%d8%a8%d8%b1%d8%b1%d8%b3%d9%http://zusa.ir/%d9%be%d8%a7%db%8c%d8%a7%d9%86-%d9%86%d8%a7%d9%85%d9%87-%d8%a8%d8%b1%d8%b1%d8%b3%db%8c-%d8%a7%d8%ab%d8%b1-%d8%a8%d8%ae%d8%b4%db%8c-%d8%af%d8%b1%d9%85%d8%a7%d9%86-%d8%b4%d9%86%d8%a7%d8%ae%d8%aa%db%8c/ 8a-%d8%a7%d8%ab%d8%b1-%d8%http://zusa.ir/%d9%be%d8%a7%db%8c%d8%a7%d9%86-%d9%86%d8%a7%d9%85%d9%87-%d8%a7%d8%b1%d8%b4%d8%af-%d8%b1%d8%b4%d8%aa%d9%87-%d9%81%d9%82%d9%87-%d9%88-%d9%85%d8%a8%d8%a7%d9%86%db%8c-%d8%ad%d9%82%d9%88%d9%82-%d8%a7%d8%b3/ b3%d8%b7%d9%88%d8%ad-3/ %a2%db%8c%d9%86%d8%af-6/http://zusa.ir/%d8%af%d8%a7%d9http://zusa.ir/%d8%af%d8%a7%d9%86%d9%84%d9%88%d8http://zusa.ir/%d9%be%d8%a7%db%8c%d8%a7%d9%86-%d9%86%d8%a7%d9%85%d9%87-%d8%a7%d8%b1%d8%b4%d8%af-%d8%b7%d8%b1%d8%a7%d8%ad%d9%8a%d8%8c-%d8%aa%d9%87%d9%8a%d9%87-%d9%88-%d8%a7%d8%b3%d8%aa%d8%a7%d9%86%d8%af%d8%a7%d8%b1/ %af-%da%a9%d8%a7%d8%b1-%d8%aa%d8%ad%d9http://zusa.ir/%d9%be%d8%a7%db%8c%d8%a7%d9%86-%d9%86%d8%a7%d9%85%d9%87-%d8%a7%d8%b1%d8%b4%d8%af-%d8%b1%d8%b4%d8%aa%d9%87-%d9%85%d8%af%db%8c%d8%b1%db%8c%d8%aa-%d8%a2%d9%85%d9%88%d8%b2%d8%b4%db%8c-%d8%a7%d8%b1%d8%b2/ %82%db%8c%d9%82%db%8c-%d9%88%da%a9%d8%a7%d9%84%d8%aa-%d8%a8%d8%a7-%d9%85%d9%88%d8%b6%d9%88%d8%b9-%d9%84%d8%a7-%d8%b6%d8%b1/ %86%d9%84%d9%88%d8%af-%d9%be%d8http://zusa.ir/%d8%af%d8%a7%d9http://zusa.ir/%d8%af%d8%a7%d9%86%d9%84%d9%88%d8%af-%d9%be%d8%a7%db%8c%d8%a7%d9%86-%d9http://zusa.ir/%d9%be%d8%a7%db%8c%d8%a7%d9%86-%d9%86%d8%a7%d9%85%d9%87-%d8%a7%d8%a8%d8%af%d8%a7%d8%b9-%d8%af%d8%b3%d8%aa%da%af%d8%a7%d9%87-%d8%ac%d8%af%db%8c%d8%af-%d8%a7%d8%b3%d8%a7%d9%86%d8%b3-%da%af%db%8c%d8%b1/ %86%d8%a7%d9%85%d9%87-%d8%af%d8%b1-%d9%85%d9%88%d8%b1%d8%af-%d9%be%db%8c%d8%a7%d8%af%d9%87-%d8%b1%d8%a7%d9%87/ %86%d9%84%d9%88%d8%af-%d9%be%d8%a7%db%8c%d8%a7%d9%86-%d9%86%d8%a7%d9%85%d9%87-%d8%a7%d8%b1%d8%b4%d8%af-%d8%b1%d8%b4%d8%aa%d9%87-%d9%85%da%a9%d8%a7%d9%86%db%8c%da%a9-%d8%a8%d8%b1%d8%b1-2/ %a7%db%8c%d8%a7%d9%86-%d9%86%d8%a7%d9%85%d9%87-%d8%a7%d8%b1%d8%b4%d8%af-%d9%be%d9%8a%d8%b4-%d8%a8%d9%8a%d9%86%d9%8a-%d9%82%d9%8a%d9%85%d8%aa-%d8%b3/ %a7%d8%b1%d8%b4%d8%af-%d8%b4%d9%86%d8%a7%d8http://zusa.ir/%d9%be%d8http://zusa.ir/%d9%be%d8http://zusa.ir/%d9%be%d8http://zusa.ir/%d9%be%d8http://zusa.ir/%d9%be%d8http://zusa.ir/%d9%be%d8%a7%db%8c%d8%a7%d9%86-%d9%86%d8%a7%d9%85%d9%87-%d9%85%d9%87%d9%86%d8%af%d8%b3%db%8c-%d8%b5%d9%86%d8%a7%db%8c%d8%b9-%da%af%d8%b1%d8%a7%db%8c%d8%b4-%d8%b5%d9%86%d8%a7%db%8c%d8%b9-%d8%b2%d9%85-6/ %a7%db%8c%d8%a7%d9%86-%d9%86%d8%a7%d9%85%d9%87-%d8%af%da%a9%d8%aa%d8%b1%db%8c-%d8%a7%d8%ab%d8%b1%d8%a8%d8%ae%d8%b4%db%8c-%d9%85%d8%af%d8%a7%d8%ae%d9%84%d8%a7%d8%aa-%d8%b1%d9%88%d8%a7%d9%86/ %a7%db%8c%d8%a7%d9%86-%d9%86%d8%a7%d9%85%d9%87-%d9%85%d9%87%d9%86%d8%af%d8%b3%db%8c-%d8%b5%d9%86%d8%a7%db%8c%d8%b9-%da%af%d8%b1%d8%a7%db%8c%d8%b4-%d8%b5%d9%86%d8%a7%db%8c%d8%b9-%d8%b7%d8%b1-2/%a7%db%8c%d8%a7%d9%86-%d9%86%d8%a7%d9%85%d9%87-%d8%b1%d8%b4%d8%aa%d9%87-%d8%b2%d8%a8%d8%a7%d9%86-%d8%a7%d9%86%da%af%d9%84%db%8c%d8%b3%db%8cinvestigation-on-rheological-behaviour-of-dually-mo/%a7%db%8c%d8%a7%d9%86-%d9http://zusa.ir/%d8%af%d8%a7%d9%86%d9%84%d9%88%d8%af-%d9%be%d8%a7%db%8c%d8%a7%d9%86-%d9%86%d8%a7%d9%85%d9%87-%d8%a7%d8%b1%d8%b4%d8%af-%d9%85%d8%b7%d8%a7%d9%84%d8%b9%d9%87-%d9%87%db%8c%d8%b3%d8%aa%d9%88%d9%85%d9%88/%86%d8%a7%d9%85%d9%87-%d8%a7%d8%b1%d8%b4%d8%af-%d8%b1%d8%b4%d8%aa%d9%87-%d8%b2%db%8c%d8%b3%d8%aa-%d8%b4%d9%86%d8%a7%d8%b3%db%8c-%d8%a7%d8%b1%d8%b2%db%8c%d8%a7%d8%a8-2/%a7%db%8c%d8%a7%d9%86-%d9http://zusa.ir/%d8%af%d8%a7%d9http://zusa.ir/%d9%be%d8%a7%db%8c%d8%a7%d9%86-%d9%86%d8%a7%d9%85%d9%87-40/%86%d9%84%d9%88%d8%af-%d9%be%d8%a7%db%8c%d8%a7%d9%86-%d9%86%d8%a7%d9%85%d9%87-%d8%a7%d8%b1%d8%b4%d8%af-%d8%a8%d8%b1%d8%b1%d8%b3%db%8c-%d8%b9%d9%88%d8%a7%d9%85%d9%84-%d8%aa%d8%a7%d8%ab/%86%d8%a7%d9%85%d9%87-%d8http://zusa.ir/%d9%be%d8%a7%db%8c%d8%a7%d9%86-%d9%86%d8%a7%d9%85%d9%87-91/%a7%d8%b1%d8%b4%d8%af-%d8%a8%d8%b1%d8%b1%d8%b3%d9%8a-%d8%aa%d8%b7%d8%a8%d9%8a%d9%82%d9%8a-%d9%85%d8%b3%d8%a6%d9%88%d9%84%d9%8a%d8%aa-%d9%83-2/%b3%d8%a7%d9%8a%d9%8a-%da%af%d9%88%d9%86%d9%87%e2%80%8c%d9%87%d8%a7%d9%8ahttp://zusa.ir/%d9%be%d8%a7%db%8c%d8%a7%d9%86-%d9%86%d8%a7%d9%85%d9%87-%d9%85%d9%87%d8%a7%d8%b1%d8%aa%d9%87%d8%a7%db%8c-%d8%b2%d9%86%d8%af%da%af%db%8c-%d8%af%d8%b1-%da%a9%d8%a7%d9%87%d8%b4-%da%af%d8%b1%d8%a7%db%8c/-%d8%ac%d9%86%d8%b3-lar-2/a7%d9%85%d9%84-%d8%a8-2/

1-3-4-3-خامه طعم دار بازتركیبی…………………………………………………………………………………………………..22

1-3-4-4-خامه قنادی طعم دار………………………………………………………………………………………………………..22

1-3-4-5-خامه طعم دارپر شده تحت فشار………………………………………………………………………………………22

1-3-4-6-طبقه بندی خامه های طعم دار………………………………………………………………………………………….22

1-3-4-6-1-طبقه بندی انواع خامه طعم دار بر حسب نوع طعم………………………………………………………….23

-1-3-4-7-مواد اولیه جهت تولید خامه طعم دار……………………………………………………………………………….23

1-3-5- تولید محصولات عملگر از خامه     ………………………………………………………………………………………. 24

1-3-5-1-ترکیب خامه و خرما…………………………………………………………………………………………………………..24

1-3-5-2-ترکیب خامه و دارچین……………………………………………………………………………………………………….25

1-3-5-3-ترکیب خامه و عسل و دارچین……………………………………………………………………………………………26

1-3-5-4- ترکیب خامه با زنجبیل………………………………………………………………………………………………………27

1-4- محصولات عملگرا …………………………………………………………………………………………………………………..28

1-4-2-1-1-خصوصیات فیزیكی عسل………………………………………………………………………………………………30

1-4-2-1-2-خصوصیات شیمیایی عسل……………………………………………………………………………………………..30

1-4-2-2- زنجبیل……………………………………………………………………………………………………………………………32

فصل دوم: مروری بر پژوهش ها ………………………………………………………………………………………………………..34

2-1- مروری بر پژوهش ها ………………………………………………………………………………………………………………35

2-1-1- پژوهش های انجام شده در مورد خامه و محصولات مشابه………………………………………………………35

2-1-2- مطالعات انجام شده در مورد اثرات دارویی عسل و زنجبیل……………………………………………………….38

فصل سوم : مواد و روش ها ………………………………………………………………………………………………………………42

3-1- تولید خامه عسل و زنجبیل………………………………………………………………………………………………………. 43

3-2-آزمایشات فیزیکو شیمیایی………………………………………………………………………………………………………….43

3-2-1-اندازه گیری pH……………………………………………………………………………………………………………………43

3-2-2-اندازه گیری اسیدیته……………………………………………………………………………………………………………….44

3-2-3-اندازه گیری چربی…………………………………………………………………………………………………………………44

3-3-آزمون میکروبی…………………………………………………………………………………………………………………………44

3-4-آزمون حسی…………………………………………………………………………………………………………………………….45

3-5- تجزیه و تحلیل آماری………………………………………………………………………………………………………………45

فصل چهارم : بحث و نتیجه……………………………………………………………………………………………………………….46

4-1- نتایج حاصل از بررسی میزان چربی نمونه های خامه تولید شده…………………………………………………….47

4-2- نتایج حاصل از بررسی pH نمونه های خامه تولید شده……………………………………………………………….49

4-3- نتایج حاصل از بررسی اسیدیته نمونه های خامه تولید شده………………………………………………………….50

4-4- نتایج حاصل از آزمون حسی نمونه های خامه تولید شده……………………………………………………………..51

4-5- نتایج حاصل از آزمون های میکروبی نمونه های خامه تولید شده………………………………………………….53

فصل پنجم : نتیجه گیری و پیشنهادات………………………………………………………………………………………………..55

منابع فارسی و انگلیسی…………………………………………………………………………………………………………………….58

چکیده انگلیسی……………………………………………………………………………………………………………………………….63

فهرست جدول ها

جدول 1-1 ویژگی های شیمیایی انواع خامه طعم دار……………………………………………………………………………24

جدول4-1- نتایج آزمون میکروبی خامه عسل و زنجبیل………………………………………………………………………..54

فهرست شكل ها

شکل 3-1- دستگاه pH متر ………………………………………………………………………………………………………………43

شکل3-2-روش ژربر………………………………………………………………………………………………………………………..44

شکل 4-1- نتایج ازمون چربی برای خامه معمولی و فرمولاسیون های خامه عسل و زنجبیل………………………49

شکل 4-2- نتایج آزمونpH برای خامه معمولی و فرمولاسیون های خامه عسل و زنجبیل…………………………50

شکل 4-3- نتایج ازمون اسیدیته برای خامه معمولی و فرمولاسیون های خامه عسل و زنجبیل……………………51

کلید واژه ها: بنزیل آمینوپورین، پزآوری، ختمی چینی، ریشهزایی، محی  VS  

 

 

 

 

 

 

 Email: mousa_mousawi@yahoo.com                                                                                                              نویسنده مسئول *

 

مقدمه

ختمی چینهی )بها نهام علمهیHibiscus rosa sinensis ( از شاخه گیاهان گلدار، زیرشاخه نهانهدانگان، رده دولپههایهها،راسته پنیرکسانان، تیره پنیرکیهان و سهرده ختمهی اسهت کههاولین بار به نام کارل فن لینه نامگذاری شده است ]9[. تکثیر ختمی چینی از طریق رویشی ی  تکنیه  عمهده بهه شهمارمیرود، اما سالم بودن و عاری بودن گیاهان از بیمهاری قابهلاطمینان نیست. تکنی  کشت بافت ی  روش مناسهب بهرایتکثیر سریع گیاهان عاری از ویروس است] 23[.

روش کشت بافت دارای مزایای زیادی است، زیهرا  امکهان  رشد سریع و تولید باکیفیت بالای گیاههان  را مهی دههد  و ابهزار  مناسبی  برای رسیدن به اهدافی است که در شهرای   کشهت  در محهی   طبیعهی  دسهتیابی  بهه  آنهها  دشهوار  مهی باشهد. امهروزهریزازدیادی یکی از مهمترین بخشهای زیست فناوری گیهاهیاست که جنبه کاربردی و تجاری پیدا کرده است] 14[.

یکی از مهمترین مراحهل ریزازدیهادی مرحلهه پهرآوریشاخه است، زیرا تهیه شاخسارههای مناسهب بهرای ریشهه-زایی از ریزنمونهها برای تکثیر انبوه از این مرحله آغاز می-شود. سرعت پرآوری متأثر از تنظیمکنندهههای گیهاهی بهه-خصو  سایتوکینینها مهی باشهد. حضهور سهایتوکینین بههپرآوری نمونهها در محی  کشت کم  میکند] 11[. تنظیمکنندههای رشد و ترکیبات محی  کشت، عوامل کلیدی برای تکثیر در شیشه و باززایی هستند ]8[. سهیتوکینین هها  نقهش  بسیار مهمی در رشد و تمایز بافتها دارند و باع  توسهعه  سلول میشوند. سیتوکینینها در تقسیم یاختهه هها  در بافهت -های گیاهی نقش کلیدی داشته به گونهای که تقسیم یاختهه  را از طریق تأثیر بر عواملی که عبور یاخته از چرخه تقسهیم  یاختهای را مهار میکنند، کنتهرل  مهی نمایهد. ایهن هورمهون علاوه بر آنکه سرعت تقسیم را تنظیم میکند، رشد جوانهه –های جانبی را نیز تحری  مینماید. سیتوکینینها در غلظت ک م) 1/0 میل یگ رم در لیت ر( باع  تولی د ک الوس و در غلظت های بیشهتر ) 10-1 میلهی گهرم در لیتهر( شهاخهزایهی  را تحری  مینمایند] 14[. بنزیل آمینو پورین) BAP( تنظیمکننهدهرشدی است که بیش از سایر سایتوکینینها در کشت بافت مورد استفاده قرار میگیرد. هورمون BAP مؤثرترین تنظیم کننهده رشهددر تحری  پرآوری شهاخه اسهت] 26[. سهیتوکینین ههایی نظیهربنزیل آمینوپورین با تحری  تقسیم سلولی باع  رشد و شهاخه -زایی بهتر در ریزنمونهها میشود] 12[.

ریشهزایی ریزقلمهها در کشت درونشیشهه ای یکهی ازملاکهای موفقیت در ریزازدیادی هر گیاه محسهوب مهی-شود. ریشهزایی توس  عوامل مختلفی نظیهر  وجهود  تنظهیم -کنندههای رشد در محی،  ترکیب نم های پایه، ژنوتیپ و شرای  کشت کنترل میشود. برای بیشهتر  گونهه هها ، وجهود  اکسین برای انگیزش ریشهزایی لازم است. نسبت اکسین به سیتوکینین جهت القاء و رشد ریشه مهم میباشد با افهزایش  اکسین و کاهش سیتوکینین، ریشهها تشهکیل  مهی شهوند ] 4[.

هدف از انجام پژوهش حاضهر، تهیهه دسهتورالعملی بهینههجهههت تکثیههر درختچههه ختمههی چینههی در شههرای  درونشیشه ای می باشد.

 

مواد و روشها

به منظور ریزازدیادی ختمی چینی، پژوهشی در سه آزمایش مجهزا  در قالهب  طهرح  کهاملا   تصهادفی  در 10 تکهرار ، در آزمایشگاه کشت بافت دانشکده کشاورزی دانشهگاه شههید چمران در سال 94-1393 انجام شد.

آزمایش اول: بررسی نوع محیط پایه مناسب

برای انجام این آزمایش از محی  کشتههایVS ،MS  و WPM محتوی 5/0 میکرومولار بنزیل آمینو پورین) BAP(، 30 گهرم درلیتهر سهاکارز و س ه گ رم در لیت ر ژل رای ت جه ت پ رآوری ریزنمونه ههای ختمهی چینهی اسهتفاده گردیهد. پهس از 4 هفتههش اخصه ای رش دی م وردنظر )ش http://zusa.ir/%d9%be%d8%a7%db%8c%d8%a7%d9%86-%d9%86%d8%a7%d9%85%d9%87-%d8%a7%d8%b1%d8%b4%d8%af-%da%a9%d8%a7%d8%b1%d8%b4%d9%86%d8%a7%d8%b3%db%8c-%d8%a7%d8%b1%d8%b4%d8%af-%d8%b1%d8%b4%d8%ahttp://zusa.ir/%d8%b3%d9%85%db%8c%d9%86%d8%a7%d8%b1-%d8%a7%d8%b1%d8%b4%d8%af-%d9%85%d9%87%d9%86%d8%af%d8%b3%db%8c-%d8%b4%db%8c%d9%85%db%8c-%d8%b7%d8%b1%d8%a7%d8%ad%db%8c-%d9%81%d8%b1%d8%a2%db%8c%d9%86%d8%af-%d8%a8-3/http://zusa.ir/%d9%be%d8%a7%db%8c%d8%a7%d9%86-%d9%86%d8%a7%d9%85%d9%87-%d8%a8%d8%b1%d8%b1%d8%b3%db%8c-%d8%b9%d9%88%d8%a7%d9%85%d9%84-%d9%85%d8%a4%d8%ab%d8%b1-%d8%a8%d8%b1-%d9%87%d9%85%d8%b3%d9%88%db%8c%db%8c-2/http://zusa.ir/%d8%af%d8%a7%d9%86%d9%84%d9%88%d8%af-%d9%be%d8%a7%db%8c%d8%a7%d9%86-%d9%86%d8%a7%d9%85%d9%87-%d8%a7%d8%b1%d8%b4%d8%af-%d8%ad%d9%82%d9%88%d9%82-%d8%a8%d8%a7-%d9%85%d9%88%d8%b6%d9%88%d8%b9%d8%aa%d9%82/http://zusa.ir/%d9%be%d8%a7%db%8c%d8%a7%d9%86-%d9%86%d8%a7%d9%85%d9%87-%d9%85%d9%82%d8%a7%db%8c%d8%b3%d9%87-%d8%a7%d8%b6%d8%b7%d8%b1%d8%a7%d8%a8%d8%8c-%d8%b3%d8%a8%da%a9%d9%87%d8%a7%db%8c-%d9%88%d8%a7/a%d9%87-%d9%85%d9%87-44/http://zusa.ir/%d9%be%d8%a7%db%8c%d8%a7%d9%86-%d9%86%d8%a7%d9%85%d9%87-%d8%b4%d9%86%d8%a7%d8%b3%d8%a7%d9%8a%d9%8a-%d9%88-%d8%b1%d9%8a%d8%b4%d9%87-%d9%8a%d8%a7%d8%a8%d9%8a-%d8%b9%d9%88%d8%http://zusa.ir/%d9%be%d8%a7%db%8c%d8%a7%d9%86-%d9%86%d8%a7%d9%85%d9%87-%d8http://zusa.ir/%d8%b3%d9%85%db%8c%d9%86%d8%a7%d8%b1-%d8%a7%d8%b1%d8%b4%d8%af-%d9%85%d9%87%d9%86%d8%af%d8%b3%db%8c-%d8%b4%db%8c%d9%85%db%8c-%d9%85%d9%87%d9%86%d8%af%d8%b3%db%8c-%d9%81%d8%b1%d8http://zusa.ir/%d8%af%d8%a7%d9%86%d9%84%d9%88%d8%af-%d9%be%d8http://zusa.ir/%d9%85%d9%82%d8%a7%d9%84%d9%87-%d8%b1%d8%a7%db%8c%da%af%d8%a7%d9%86%d8%b1%db%8c%d8%b2%d8%a7%d8%b2%d8%af%db%8c%d8%a7%d8%af%db%8c-%d8%ae%d8%aa%d9%85%db%8c-%da%86%db%8c%d9%86%db%8c-%d8%af%d8%b1-%d8%b4/ %a7%db%8c%d8%a7%d9%86-%d9http://zusa.ir/%d8%af%d8%a7%d9%86%d9%84%d9%88%d8%af-%da%a9%d8%a7%d8%b1-%d8%aa%d8%ad%d9%82%db%8c%d9%82%db%8c-%d9%88%da%a9%d8%a7%d9%84%d8%aa-%d8%a8%d8%a7-%d9%85%d9%88%d8%b6%d9%88%d8%b9-%d8%af%d8%a7%d8%af%d8%b1%d8%b3/ %86%d8%a7%d9%85%d9%87-%d8%a7%d8%b1%d8%b4%d8%af-%d8%a8%d8%b1%d8%b1%d8%b3%d9%http://zusa.ir/%d9%be%d8%a7%db%8c%d8%a7%d9%86-%d9%86%d8%a7%d9%85%d9%87-%d8%a8%d8%b1%d8%b1%d8%b3%db%8c-%d8%a7%d8%ab%d8%b1-%d8%a8%d8%ae%d8%b4%db%8c-%d8%af%d8%b1%d9%85%d8%a7%d9%86-%d8%b4%d9%86%d8%a7%d8%ae%d8%aa%db%8c/ 8a-%d8%a7%d8%ab%d8%b1-%d8%http://zusa.ir/%d9%be%d8%a7%db%8c%d8%a7%d9%86-%d9%86%d8%a7%d9%85%d9%87-%d8%a7%d8%b1%d8%b4%d8%af-%d8%b1%d8%b4%d8%aa%d9%87-%d9%81%d9%82%d9%87-%d9%88-%d9%85%d8%a8%d8%a7%d9%86%db%8c-%d8%ad%d9%82%d9%88%d9%82-%d8%a7%d8%b3/ b3%d8%b7%d9%88%d8%ad-3/ %a2%db%8c%d9%86%d8%af-6/http://zusa.ir/%d8%af%d8%a7%d9http://zusa.ir/%d8%af%d8%a7%d9%86%d9%84%d9%88%d8http://zusa.ir/%d9%be%d8%a7%db%8c%d8%a7%d9%86-%d9%86%d8%a7%d9%85%d9%87-%d8%a7%d8%b1%d8%b4%d8%af-%d8%b7%d8%b1%d8%a7%d8%ad%d9%8a%d8%8c-%d8%aa%d9%87%d9%8a%d9%87-%d9%88-%d8%a7%d8%b3%d8%aa%d8%a7%d9%86%d8%af%d8%a7%d8%b1/ %af-%da%a9%d8%a7%d8%b1-%d8%aa%d8%ad%d9http://zusa.ir/%d9%be%d8%a7%db%8c%d8%a7%d9%86-%d9%86%d8%a7%d9%85%d9%87-%d8%a7%d8%b1%d8%b4%d8%af-%d8%b1%d8%b4%d8%aa%d9%87-%d9%85%d8%af%db%8c%d8%b1%db%8c%d8%aa-%d8%a2%d9%85%d9%88%d8%b2%d8%b4%db%8c-%d8%a7%d8%b1%d8%b2/ %82%db%8c%d9%82%db%8c-%d9%88%da%a9%d8%a7%d9%84%d8%aa-%d8%a8%d8%a7-%d9%85%d9%88%d8%b6%d9%88%d8%b9-%d9%84%d8%a7-%d8%b6%d8%b1/ %86%d9%84%d9%88%d8%af-%d9%be%d8http://zusa.ir/%d8%af%d8%a7%d9http://zusa.ir/%d8%af%d8%a7%d9%86%d9%84%d9%88%d8%af-%d9%be%d8%a7%db%8c%d8%a7%d9%86-%d9http://zusa.ir/%d9%be%d8%a7%db%8c%d8%a7%d9%86-%d9%86%d8%a7%d9%85%d9%87-%d8%a7%d8%a8%d8%af%d8%a7%d8%b9-%d8%af%d8%b3%d8%aa%da%af%d8%a7%d9%87-%d8%ac%d8%af%db%8c%d8%af-%d8%a7%d8%b3%d8%a7%d9%86%d8%b3-%da%af%db%8c%d8%b1/ %86%d8%a7%d9%85%d9%87-%d8%af%d8%b1-%d9%85%d9%88%d8%b1%d8%af-%d9%be%db%8c%d8%a7%d8%af%d9%87-%d8%b1%d8%a7%d9%87/ %86%d9%84%d9%88%d8%af-%d9%be%d8%a7%db%8c%d8%a7%d9%86-%d9%86%d8%a7%d9%85%d9%87-%d8%a7%d8%b1%d8%b4%d8%af-%d8%b1%d8%b4%d8%aa%d9%87-%d9%85%da%a9%d8%a7%d9%86%db%8c%da%a9-%d8%a8%d8%b1%d8%b1-2/ %a7%db%8c%d8%a7%d9%86-%d9%86%d8%a7%d9%85%d9%87-%d8%a7%d8%b1%d8%b4%d8%af-%d9%be%d9%8a%d8%b4-%d8%a8%d9%8a%d9%86%d9%8a-%d9%82%d9%8a%d9%85%d8%aa-%d8%b3/ %a7%d8%b1%d8%b4%d8%af-%d8%b4%d9%86%d8%a7%d8http://zusa.ir/%d9%be%d8http://zusa.ir/%d9%be%d8http://zusa.ir/%d9%be%d8http://zusa.ir/%d9%be%d8http://zusa.ir/%d9%be%d8http://zusa.ir/%d9%be%d8%a7%db%8c%d8%a7%d9%86-%d9%86%d8%a7%d9%85%d9%87-%d9%85%d9%87%d9%86%d8%af%d8%b3%db%8c-%d8%b5%d9%86%d8%a7%db%8c%d8%b9-%da%af%d8%b1%d8%a7%db%8c%d8%b4-%d8%b5%d9%86%d8%a7%db%8c%d8%b9-%d8%b2%d9%85-6/ %a7%db%8c%d8%a7%d9%86-%d9%86%d8%a7%d9%85%d9%87-%d8%af%da%a9%d8%aa%d8%b1%db%8c-%d8%a7%d8%ab%d8%b1%d8%a8%d8%ae%d8%b4%db%8c-%d9%85%d8%af%d8%a7%d8%ae%d9%84%d8%a7%d8%aa-%d8%b1%d9%88%d8%a7%d9%86/ %a7%db%8c%d8%a7%d9%86-%d9%86%d8%a7%d9%85%d9%87-%d9%85%d9%87%d9%86%d8%af%d8%b3%db%8c-%d8%b5%d9%86%d8%a7%db%8c%d8%b9-%da%af%d8%b1%d8%a7%db%8c%d8%b4-%d8%b5%d9%86%d8%a7%db%8c%d8%b9-%d8%b7%d8%b1-2/%a7%db%8c%d8%a7%d9%86-%d9%86%d8%a7%d9%85%d9%87-%d8%b1%d8%b4%d8%aa%d9%87-%d8%b2%d8%a8%d8%a7%d9%86-%d8%a7%d9%86%da%af%d9%84%db%8c%d8%b3%db%8cinvestigation-on-rheological-behaviour-of-dually-mo/%a7%db%8c%d8%a7%d9%86-%d9http://zusa.ir/%d8%af%d8%a7%d9%86%d9%84%d9%88%d8%af-%d9%be%d8%a7%db%8c%d8%a7%d9%86-%d9%86%d8%a7%d9%85%d9%87-%d8%a7%d8%b1%d8%b4%d8%af-%d9%85%d8%b7%d8%a7%d9%84%d8%b9%d9%87-%d9%87%db%8c%d8%b3%d8%aa%d9%88%d9%85%d9%88/%86%d8%a7%d9%85%d9%87-%d8%a7%d8%b1%d8%b4%d8%af-%d8%b1%d8%b4%d8%aa%d9%87-%d8%b2%db%8c%d8%b3%d8%aa-%d8%b4%d9%86%d8%a7%d8%b3%db%8c-%d8%a7%d8%b1%d8%b2%db%8c%d8%a7%d8%a8-2/%a7%db%8c%d8%a7%d9%86-%d9http://zusa.ir/%d8%af%d8%a7%d9http://zusa.ir/%d9%be%d8%a7%db%8c%d8%a7%d9%86-%d9%86%d8%a7%d9%85%d9%87-40/%86%d9%84%d9%88%d8%af-%d9%be%d8%a7%db%8c%d8%a7%d9%86-%d9%86%d8%a7%d9%85%d9%87-%d8%a7%d8%b1%d8%b4%d8%af-%d8%a8%d8%b1%d8%b1%d8%b3%db%8c-%d8%b9%d9%88%d8%a7%d9%85%d9%84-%d8%aa%d8%a7%d8%ab/%86%d8%a7%d9%85%d9%87-%d8http://zusa.ir/%d9%be%d8%a7%db%8c%d8%a7%d9%86-%d9%86%d8%a7%d9%85%d9%87-91/%a7%d8%b1%d8%b4%d8%af-%d8%a8%d8%b1%d8%b1%d8%b3%d9%8a-%d8%aa%d8%b7%d8%a8%d9%8a%d9%82%d9%8a-%d9%85%d8%b3%d8%a6%d9%88%d9%84%d9%8a%d8%aa-%d9%83-2/%b3%d8%a7%d9%8a%d9%8a-%da%af%d9%88%d9%86%d9%87%e2%80%8c%d9%87%d8%a7%d9%8ahttp://zusa.ir/%d9%be%d8%a7%db%8c%d8%a7%d9%86-%d9%86%d8%a7%d9%85%d9%87-%d9%85%d9%87%d8%a7%d8%b1%d8%aa%d9%87%d8%a7%db%8c-%d8%b2%d9%86%d8%af%da%af%db%8c-%d8%af%d8%b1-%da%a9%d8%a7%d9%87%d8%b4-%da%af%d8%b1%d8%a7%db%8c/-%d8%ac%d9%86%d8%b3-lar-2/a7%d9%85%d9%84-%d8%a8-2/ امل تع داد ب رگ، ط ول

شاخساره، وزن تر و وزن خش  شاخساره( اندازهگیری شدند. آزمایش دوم: بررسی اثتر هورمتونBAP  بتر پترآوریشاخساره

برای انجام ایهن آزمهایش، از محهی  کشهتVS  بها چههارغلظت متفاوت از هورمون BAP )0، 25/0، 5/0 و 1 میلی–گرم در لیتر( جهت پرآوری ختمی چینی استفاده شد. پهساز 21 روز ش اخصه ای رش دی م وردنظر )ش امل ط ول شاخساره، تعداد برگ، وزن تهر و وزن خشه  شاخسهاره(اندازهگیری شدند.

آزمایش سوم: بررسی اثر هورمونهای ریشهزایی برای انجام ایهن آزمهایش از محهی  کشهتVS 2/1 بها سههغلظت متفهاوت از هورمهونهها )شهامل شهاهد،NAA 1/0، IBA ،0/1IBA ،0/4NAA ،0/2NAA2/0 و IBA4/0 میلیگرم بر لیتر( جهت ریشهزایی ختمی چینی استفاده شد .

پس از 21 روز شاخصههای رشهدی مهورد نظهر )درصهدریشه زایی، تعداد ریشه و طول ریشه( اندازهگیری شدند .

برای هر سه آزمایش، ریزنمونههای مورد استفاده شامل قطعات ته  گهره ای )نهودال سهیگمنت[1]( بهه طهول 2-5/1 سانتیمتر بودند. مراحل ضدعفونی شامل اسهتفاده از اتهانهل70  درصد به مدت 30 ثانیه، هیپوکلریت سدیم 5/2 درصد به مدت 15 دقیقه و 3 بار آبشویی با آب مقطر اسهتریل بههمههدت 5 دقیقههه بههوده اسههت. تمههام مراحههل ضههدعفونیریزنمونه ها زیر هود لامینار انجام گردید.

پس از آمهاده سهازی محهی ههای غهذایی ههر کهدام ازآزمایشهای فوق ،pH آنها بهر روی 7/5 تنظهیم گردیهد وپس از اضافه نمودن آگار به وسیله اتهوکلاو در دمهای 121 درجه سانتیگراد و فشار psi15 ضدعفونی شهدند. شهرای آنکوباسیون مورد استفاده جهت نگهداری کشتهها در ههرس ه آزم ایش دم ای 1 ± 25 و 16 س اعت روش نایی و 8 ساعت تاریکی بود.

 

نتایج و بحث آزمایش اول: نوع محیط پایه

نتایج تجزیه واریانس آزمایش اول نشان داد که نوع محهی پایه بر شاخصهای طهول شاخسهاره، تعهداد بهرگ و وزنخش  در سطح 1 درصد معنیدار بود و شهاخص وزن تهردر سطح 5 درصد معنیدار بود )جدول 1(. جدول مقایسههمیانگینها نشان داد که حداکثر طول شاخساره، تعداد برگ ،وزن تر و وزن خش  مربوط به محهی VS و کمتهرین آندر محی  WPM مشاهده شد )جدول 2(.

 

جدول 1 . نتایج تجزیه واریانس آزمایش نوع محیط پایه مناسب ریزازدیادی ختمی چینی1

منبع تغییرات درجه آزادی طول شاخساره تعداد برگ میانگین مربعات وزن تر وزن خش  نوع محی  پایه 2  **246/4  **18/24 *722/0 **015/0

خطا 24 524/0 49/2 131/0 002/0 ضریب تغییرات(%)   1/43/344/3

** – معنیدار در سطح 1 درصد

* – معنیدار در سطح 5 درصد ns  – عدم معنیداری

جدول 2 . مقایسه میانگین آزمایش انواع محیط پایه
 وزن خش
 وزن تر
 تعداد برگ
            طول شاخساره
محی  کشت
0/199a
1/307a
7/20a
2/776a
 VS
0/114b
0/799b
3/532b
1/422b
 MS
0/099b
0/562b
3/264b
1/016b
 WPM
میانگینهای با حروف مشابه در هر ستون برای هر عامل اختلاف معنیداری ندارند.

 

شکل 1. ریزنمونههای ختمی چینی در محیط کشتهای مختلف
 

 

بهترین نوع محی  پایه بر پرآوری گیاهچه ختمی چینی به محی  MS( VS حاوی کلات آهن FeEDDHA( تعلهقیافت، بهطوریکه محی  VS باع  افهزایش معنهیداری در طول شاخساره، تعداد بهرگ، وزن تهر و وزن خشه  شهد.

نتایج این آزمایش با تحقیقات] 6[ روی ختمی چینی] ،25[ روی رز] ،13[ روی رز] ،19[ روی ب ادام تل خ و] 3[ روی رز مطابقت دارد. دلایل متعددی بهرای مهؤثرتر واقهع بهودن

کلات آهن FeEDDHA نسبت به کهلات آههنFeEDTA  در محی  کشت MS بر بهبود شهاخص ههای رشهدی گیهاهوجود دارد که در ادامه به آنها اشاره خواهد شهد ] 16[. در زمینه خصوصیات لازم برای مؤثر بودن کهلات هها گهزارشکرد که تأثیر کلاتها بهه وسهیله توانهایی بقهاء در محلهولخ اک، توان ایی رقاب ت ب ا ک اتیونه ای دیگ ر و توان ایی آزادسازی و انتقال آهن به گیاه تعیین میشوند.

بسیاری از فرمولهای استاندارد محی  کشت بافت، حاوی FeEDTA به عنوان منبع آهن هسهتند و حساسهیت ایهن نهوعکلات آهن به نور، سبب جایگزین کردن این نوع کلات آههن  با منابع آهن دیگر در بسیاری از گیاهان حساس به کلروز آههن

ش ده اس ت. در بررس ی ت أثیر ک لات آه ن FeEDDHA در مقایسه با کلات آهن FeEDTA گزارش دادند که تثبیت آههندر کلات آهن FeEDTA به دلیل جهایگزینی بها 2+Ca و 2+Zn آن کمتر است و به سرعت رسهوب مهیشهود در مقابهل آههنموجود در کلات آهن FeEDDHA به دلیل ثبهات و اسهتحکامکلات از رسوب آهن حتهی زمهانیکههpH  بیشهتر از 9 باشهد،جلوگیری میکند. جذب آهن در ریزنمونههایی کهه در تمهاسبا محی  کشت هستند، نسبتا  به آرامی رخ مهی دههد ] 1 و 15[.

بنابراین استفاده از شکلهای پایدار آههن بهرای گیاههان باعه رشد بهتر آنها میشود.

نور تغییراتی را درFeEDTA  ایجاد میکند که موجهبکاهش قابلیت دسترسی آهن و تخریهبIAA  مهی شهود، ازآنجاییکه FeEDTA ترکیبهی اسهت کهه در محهی  کشهتبافت نور را جذب میکند، بیشترین احتمال این اسهت کههموجب تخریب اکسین شود] 5[. شاخسارهها در محی های حاویFeEDDHA   قدرت رشد رویش جوانههای بیشتری را نشان دادند. قدرت رویش جوانهها، رابطهه مسهتقیمی بهاتغذیه مطلوب ریزمغذیها بهخصو  نوع کلات آهن دارد که میتواند بیانگر جهذب بهتهر آههن و نقهش مهؤثر آن درساختمان کلروفیل و فتوسهنتز بهتهر، در ایهن شاخسهارهههاباشد.

نتایج تحقیقهات بهر روی ختمهی چینهی نشهان داد کههبالاترین میانگین طول شاخه، تعداد برگ، وزن تر و خش  شاخه، میزان کلروفیل و تعداد شاخسهاره در محهی  کشهتMS همراه با VS( FeEDDHA( در مقایسه با MS همراه با FeEDTA بهدست آمد] 6[. بهترین محی  پرآوری برای رز محی  VS نسبت به محی ههایMS  و WPM اسهت، بهه–طوریکه بیشترین تعداد شاخه و ارتفهاع شهاخه در محهی کشت VS بهدست آمهد و کمتهرین مقهدار تعهداد شهاخه وارتفاع شاخه در محهی  کشهتWPM  بهه دسهت آمهد] 3[.

نتایج دیگر تحقیقات، محی  VS را در تمهام شهاخصههایمورد ارزیابی در آزمایش بهترین محی  نسبت به محی های MS و WPM نشان داد و به دلیل بالاتر بودن قدرت یهونیدر محهی  کشهتWPM  نسهبت بهه محهی ههایMS  و  VSکمترین مقدار در تمام شاخصها مربوط به ایهن محهی کشت بود] 13[.

بنابراین باتوجه به موارد فوق کلات آههنFeEDDHA  توانسته با افزایش میزان حلالیت آهن در محی  رشهد گ یهاهدر شرای  درونشیشهای میزان بیشتری آهن در اختیار گیهاهق رار داده و مس لما  ب ا ف راهم ش دن آه ن م ورد نی از در ساختمان کلروفیل، باع  بهبود شاخصههای رویشهی رشهدشده اسهت زیهرا آههن در فراینهد فتوسهنتز در واکهنشههایاکسیداسیونی و احیاء بهواسطه حضور پهروتئین ههای حهاویآن از قبیل سیتوکرومها و فرودوکسینهها نقهش دارد. در اثهرکمبود آهن، انتقال الکترون فتوسنتزی کاهش یافته که این امر موجب کاهش تثبیت دیاکسیدکربن و کاهش غلظت نشاسته و کربوهیدراتهای محلهول در گیاههان در طهی دوره رشهدرویشی شده و از این طریق موجهب کهم شهدن تولیهد مهادهخش  گیاهی یا کاهش رشد سبزینهای گیاه میشود] 17[.

آزمایش دوم: شاخهزایی

نتایج تجزیه واریانس آزمایش دوم نشان داد که غلظتهای مختلف BAP بر شاخصهای طول شاخساره، تعداد بهرگ،وزن تهر و وزن خشه  در سهطح 1 درصهد معنهیدار بهود)جدول 3(. مقایسه میانگینها نشان داد که بهالات رین طهولشاخساره مربوط به غلظت 5/0 میلیگهرم بهر لیتهرBAP  و کمترین آن مربوط به شاهد مشاهده شهد )جهدول 4(. بهینغلظتهای صفر و 25/0 میلیگرم بهر لیتهرBAP  از لحها آماری اختلاف معنیداری مشهاهده نشهد. بیشهترین تعهدادبرگ مربهوط بهه غلظهت 5/0 میلهی گهرم بهر لیتهرBAP  بهامیانگین 91/4 برگ به ازای ریزنمونه و کمترین آن مربهوطبه شاهد با میانگین 1/2 برگ به ازای ریزنمونه مشاهده شد .بین غلظتهای صهفر و 25/0 میلهی گهرم بهر لیتهرBAP  از لحا  آماری اختلاف معنهی داری مشهاهده نشهد. بیشهترینوزن تر مربوط به غلظت 5/0 میلهی گهرم بهر لیتهرBAP  بهامیانگین 394/0 و کمترین آن مربوط بهه غلظهت شهاهد بهامیانگین 074/0 گرم مشاهده شد. بین غلظهت ههای 25/0 و ی  میلیگرم بر لیتر BAP از لحا  آماری اختلاف معنهی –داری مشاهده نشد. بیشترین وزن خش  مربوط به غلظهت5/0 میلیگرم بر لیتر BAP با میانگین 047/0 و کمتهرین آنمربوط به غلظت شاهد با میانگین 007/0 گرم مشاهده شد .بین غلظتهای صهفر و 25/0 میلهی گهرم بهر لیتهرBAP  از لحا  آماری اختلاف معنیداری مشاهده نشد.

 

جدول 3 . نتایج تجزیه واریانس آزمایش اثر غلظتهای مختلف BAP بر روی شاخهزایی ختمی چینی
منبع تغییرات                       درجه آزادی

                                                                                       طول شاخساره          تعداد برگ            وزن تر            وزن خش 

0/0041**
0/18182**
        17/299**                     16/7582**                                3
غلظت BAP  
 0/00013
 0/0032
        0/2765             0/2055                 36
خطا
 5/4
 2/6
            1/6                   1/5                     
ضریب تغییرات%) (
 
 
  

جدول 4 . مقایسه میانگین آزمایش شاخهزایی ختمی چینی
** – معنیدار در سطح 1 درصد 

* – معنیدار در سطح 5 درصد Ns  – عدم معنیداری
 وزن خش
 
 وزن تر
 تعداد برگ
        طول شاخساره
لظتهای مختلف BAP
0/0035c
 
0/074c
2/1c
1/73c
 0
0/0073c
 
0/165b
2/22c
1/86c
 0/25
0/047a
 
0/394a
4/91a
4/41a
 0/5
0/027b
 
0/218b
3/51b
3/45b
 1
میانگینهای با حروف مشابه در هر ستون برای هر عامل اختلاف معنیداری ندارند.

 

 

شکل 2 . ریزنمونههای کشت شده در غلظتهای مختلف هورمون BAP از بالا به پایین  بهترتیب غلظتهای 5/0، 1، 25/0 و 0 میلیگرم بر لیتر

 

مرحله ریزازدیادی با مرحله پرآوری شکل میگیرد، زیهراتهیه شاخسارههای مناسب برای ریشهزایی از این ریزنمونهها بوده و تکثیر انبوه ریزنمونهها از این مرحلهه آغهاز مهیشهود.سرعت پرآوری متأثر از تنظیمکنندههای گیاهی بهه خصهو سایتوکینینها بهوده اسهت. حضهور سهایتوکینین بهه پهرآورینمونهها در محی  کشت کم  میکند] 20[. هورمهونBAP  مؤثرترین تنظیمکننده رشد در تحری  پرآوری شهاخه اسهت]26[. سیتوکینینههای نظیهر بنزیهل آمینوپهورین بها تحریه تقسیم سلولی باع  رشد و شاخهزایی بهتهر در ریزنمونههههامیشود] 12[. سیتوکینینهها در غلظهت بهالا سهبب تحریه تولید ساقههای نابهجا می شوند و غالبیهت انتههایی را حهذفمههیکننههد. البتههه کههاربرد مقههادیر بههالای آن سههبب ایجههاد ناهنجاری های ژنتیکی در بافهت هها مهیشهود. سهیتوکینینههانقشهای متعددی در کنترل نمهو گیهاه بهازی مهیکننهد و درتحری  مستقیم یها غیرمسهتقیم ابتهدای شهاخه بسهیار مهؤثرهستند. به هرحال، مکانیسم عمل آنهها در سهطح مولکهولیمشخص نیست. در اغلب شرای  سنتز RNA را فعال کرده و سنتز پروتئینها را تحری  میکنند و اغلب آنزیمهها را فعهالمیکنند. سایتوکینینها همراه با اکسهین هها در تنظهیم چرخههسلولی در سلولهای گیاهان شرکت میکنند. سهایتوکینین ههااحتمالا  سیکلین نوع D3( D( را تحری  مهی کننهد و بنهابراینپیشرفت چرخه سلولی از 1G به S انگیخته میشود و احتمالا  انتق ال از 2G ب ه M ب ا تحری  بی ان ژن 2CDC ب هواس طه هیستون 1H کیناز و تحریه  دفسفوریلاسهیون آن بههوسهیله25Cdc صورت میگیرد. در غیاب آنها مرحله متافاز میتوز به طور قابل ملاحظهای طولانی میشود] 10[.

آزمایش سوم: ریشهزایی

نتایج تجزیه واریانس آزمایش سوم نشان داد کهه غلظهتههایمختلف هورمونهای ریشهزایی بر شاخصهای درصد ریشهه -زایی، طول ریشه و تعداد ریشهه در سهطح 1 درصهد معنهیدار بود )جدول 5(. مقایسه میهانگین ههای نشهان داد کهه بیشهتریندرصد ریشهزایی مربهوط بهه غلظهت 2/0 میلهی گهرم بهر لیتهرهورمون IBA با میانگین 100 و کمترین آن مربهوط بهه شهاهدبا میانگین 33 درصد مشاهده شد )جدول 6(. بین غلظتههای4/0 میلیگرم بر لیتر IBA بها 2/0 میلهی گهرم بهر لیتهرNAA  و همچنین 4/0 میلیگرم بر لیتر NAA و شاهد از لحها  آمهاریاختلاف معنیداری مشاهده نشد. بیشترین طول ریشهه مربهوطبه غلظت 2/0 میلهی گهرم بهر لیتهر هورمهونIBA  بها میهانگین86/10 و کمتههرین آن مربههوط بههه شههاهد بهها میههانگین 55/1 سانتی متر مشاهده شد. بین غلظتهای 4/0 و 1/0 میلیگرم بهرلیتر IBA با 1/0 میلیگرم بر لیتر NAA و همچنهین 4/0 و 2/0 میلیگرم بر لیتهرNAA  از لحها  آمهاری اخهتلاف معنهیداری مشاهده نشد. بیشهترین تعهداد ریشهه مربهوط بهه غلظهت 2/0 میلیگرم بر لیتر هورمون IBA با میهانگین 8/60 و کمتهرین آنمربوط بهه شهاهد بها میهانگین 38/1 عهدد مشهاهده شهد. بهینغلظتهای 1/0 میلیگرم بر لیتر IBA با 1/0 میلیگرم بهر لیتهرNAA از لحا  آماری اختلاف معنیداری مشاهده نشد.

 

جدول 5 . نتایج تجزیه واریانس آزمایش ریشهزایی ختمی چینی در شرایط درونشیشهای
درصد ریشهزایی                                                                                         طول ریشه              تعداد ریشه

3009/24**
103/41**
5917/21**                                         
6
هورمون
 9/68
 0/242
 164/72                     
63
خطا
 8/8
 8/1
 2/2
             
ضریب تغییرات%) (
* – معنیدار در سطح 5 درصد                                      ** – معنیدار در سطح 1 درصد ns  – عدم معنیداری

جدول 6 . مقایسه میانگین آزمایش ریشهزایی ختمی چینی در شرایط درونشیشهای
 تعداد ریشه
 طول ریشه
                          درصد ریشهزایی
هورمونهای ریشهزایی
10/38f
1/55d
33d
 0
40c
7/85b
76/2b
 0/1IBA
60/8a
10/86a
100a
 0/2IBA
49/3b
7/39b
52/8c
 0/4IBA
37/89c
7/44b
46/2cd
 0/1NAA
29/11d
3/89c
49/5c
 0/2NAA
18/83e
3/4c
33d
 0/4NAA
** – معنیدار در سطح 1 درصد

* – معنیدار در سطح 5 درصد  ns – عدم معنیداری

 A

 B

 

شکل 3 . ریزنمونههای ریشهدار شده در هورمون IBA :A و NAA :B
 

 

نتیجه گیری.. 41

منابع : 44

چکیده

http://zusa.ir/%d9%be%d8%a7%db%8c%d8%a7%d9%86-%d9%86%d8%a7%d9%85%d9%87-%d8%a7%d8%b1%d8%b4%d8%af-%da%a9%d8%a7%d8%b1%d8%b4%d9%86%d8%a7%d8%b3%db%8c-%d8%a7%d8%b1%d8%b4%d8%af-%d8%b1%d8%b4%d8%ahttp://zusa.ir/%d8%b3%d9%85%db%8c%d9%86%d8%a7%d8%b1-%d8%a7%d8%b1%d8%b4%d8%af-%d9%85%d9%87%d9%86%d8%af%d8%b3%db%8c-%d8%b4%db%8c%d9%85%db%8c-%d8%b7%d8%b1%d8%a7%d8%ad%db%8c-%d9%81%d8%b1%d8%a2%db%8c%d9%86%d8%af-%d8%a8-3/http://zusa.ir/%d9%be%d8%a7%db%8c%d8%a7%d9%86-%d9%86%d8%a7%d9%85%d9%87-%d8%a8%d8%b1%d8%b1%d8%b3%db%8c-%d8%b9%d9%88%d8%a7%d9%85%d9%84-%d9%85%d8%a4%d8%ab%d8%b1-%d8%a8%d8%b1-%d9%87%d9%85%d8%b3%d9%88%db%8c%db%8c-2/http://zusa.ir/%d8%af%d8%a7%d9%86%d9%84%d9%88%d8%af-%d9%be%d8%a7%db%8c%d8%a7%d9%86-%d9%86%d8%a7%d9%85%d9%87-%d8%a7%d8%b1%d8%b4%d8%af-%d8%ad%d9%82%d9%88%d9%82-%d8%a8%d8%a7-%d9%85%d9%88%d8%b6%d9%88%d8%b9%d8%aa%d9%82/http://zusa.ir/%d9%be%d8%a7%db%8c%d8%a7%d9%86-%d9%86%d8%a7%d9%85%d9%87-%d9%85%d9%82%d8%a7%db%8c%d8%b3%d9%87-%d8%a7%d8%b6%d8%b7%d8%b1%d8%a7%d8%a8%d8%8c-%d8%b3%d8%a8%da%a9%d9%87%d8%a7%db%8c-%d9%88%d8%a7/a%d9%87-%d9%85%d9%87-44/http://zusa.ir/%d9%be%d8%a7%db%8c%d8%a7%d9%86-%d9%86%d8%a7%d9%85%d9%87-%d8%b4%d9%86%d8%a7%d8%b3%d8%a7%d9%8a%d9%8a-%d9%88-%d8%b1%d9%8a%d8%b4%d9%87-%d9%8a%d8%a7%d8%a8%d9%8a-%d8%b9%d9%88%d8%http://zusa.ir/%d9%be%d8%a7%db%8c%d8%a7%d9%86-%d9%86%d8%a7%d9%85%d9%87-%d8http://zusa.ir/%d8%b3%d9%85%db%8c%d9%86%d8%a7%d8%b1-%d8%a7%d8%b1%d8%b4%d8%af-%d9%85%d9%87%d9%86%d8%af%d8%b3%db%8c-%d8%b4%db%8c%d9%85%db%8c-%d9%85%d9%87%d9%86%d8%af%d8%b3%db%8c-%d9%81%d8%b1%d8http://zusa.ir/%d8%af%d8%a7%d9%86%d9%84%d9%88%d8%af-%d9%be%d8%a7%db%8c%d8%a7%d9%86-%d9http://zusa.ir/%d8%af%d8%a7%d9%86%d9%84%d9%88%d8%af-%da%a9%d8%a7%d8%b1-%d8%aa%d8%ad%d9%82%db%8c%d9%82%db%8c-%d9%88%da%a9%d8%a7%d9%84%d8%aa-%d8%a8%d8%a7-%d9%85%d9%88%d8%b6%d9%88%d8%b9-%d8%af%d8%a7%d8%af%d8%b1%d8%b3/ %86%d8%a7%d9%85%d9%87-%d8%a7%d8%b1%d8%b4%d8%af-%d8%a8%d8%b1%d8%b1%d8%b3%d9%http://zusa.ir/%d9%be%d8%a7%db%8c%d8%a7%d9%86-%d9%86%d8%a7%d9%85%d9%87-%d8%a8%d8%b1%d8%b1%d8%b3%db%8c-%d8%a7%d8%ab%d8%b1-%d8%a8%d8%ae%d8%b4%db%8c-%d8%af%d8%b1%d9%85%d8%a7%d9%86-%d8%b4%d9%86%d8%a7%d8%ae%d8%aa%db%8c/ 8a-%d8%a7%d8%ab%d8%b1-%d8%http://zusa.ir/%d9%be%d8%a7%db%8c%d8%a7%d9%86-%d9%86%d8%a7%d9%85%d9%87-%d8%a7%d8%b1%d8%b4%d8%af-%d8%b1%d8%b4%d8%aa%d9%87-%d9%81%d9%82%d9%87-%d9%88-%d9%85%d8%a8%d8%a7%d9%86%db%8c-%d8%ad%d9%82%d9%88%d9%82-%d8%a7%d8%b3/ b3%d8%b7%d9%88%d8%ad-3/ %a2%db%8c%d9%86%d8%af-6/http://zusa.ir/%d8%af%d8%a7%d9http://zusa.ir/%d8%af%d8%a7%d9%86%d9%84%d9%88%d8http://zusa.ir/%d9%be%d8%a7%db%8c%d8%a7%d9%86-%d9%86%d8%a7%d9%85%d9%87-%d8%a7%d8%b1%d8%b4%d8%af-%d8%b7%d8%b1%d8%a7%d8%ad%d9%8a%d8%8c-%d8%aa%d9%87%d9%8a%d9%87-%d9%88-%d8%a7%d8%b3%d8%aa%d8%a7%d9%86%d8%af%d8%a7%d8%b1/ %af-%da%a9%d8%a7%d8%b1-%d8%aa%d8%ad%d9http://zusa.ir/%d9%be%d8%a7%db%8c%d8%a7%d9%86-%d9%86%d8%a7%d9%85%d9%87-%d8%a7%d8%b1%d8%b4%d8%af-%d8%b1%d8%b4%d8%aa%d9%87-%d9%85%d8%af%db%8c%d8%b1%db%8c%d8%aa-%d8%a2%d9%85%d9%88%d8%b2%d8%b4%db%8c-%d8%a7%d8%b1%d8%b2/ %82%db%8c%d9%82%db%8c-%d9%88%da%a9%d8%a7%d9%84%d8%aa-%d8%a8%d8%a7-%d9%85%d9%88%d8%b6%d9%88%d8%b9-%d9%84%d8%a7-%d8%b6%d8%b1/ %86%d9%84%d9%88%d8%af-%d9%be%d8http://zusa.ir/%d8%af%d8%a7%d9http://zusa.ir/%d8%af%d8%a7%d9%86%d9%84%d9%88%d8%af-%d9%be%d8%a7%db%8c%d8%a7%d9%86-%d9http://zusa.ir/%d9%be%d8%a7%db%8c%d8%a7%d9%86-%d9%86%d8%a7%d9%85%d9%87-%d8%a7%d8%a8%d8%af%d8%a7%d8%b9-%d8%af%d8%b3%d8%aa%da%af%d8%a7%d9%87-%d8%ac%d8%af%db%8c%d8%af-%d8%a7%d8%b3%d8%a7%d9%86%d8%b3-%da%af%db%8c%d8%b1/ %86%d8%a7%d9%85%d9%87-%d8%af%d8%b1-%d9%85%d9%88%d8%b1%d8%af-%d9%be%db%8c%d8%a7%d8%af%d9%87-%d8%b1%d8%a7%d9%87/ %86%d9%84%d9%88%d8%af-%d9%be%d8%a7%db%8c%d8%a7%d9%86-%d9%86%d8%a7%d9%85%d9%87-%d8%a7%d8%b1%d8%b4%d8%af-%d8%b1%d8%b4%d8%aa%d9%87-%d9%85%da%a9%d8%a7%d9%86%db%8c%da%a9-%d8%a8%d8%b1%d8%b1-2/ %a7%db%8c%d8%a7%d9%86-%d9%86%d8%a7%d9%85%d9%87-%d8%a7%d8%b1%d8%b4%d8%af-%d9%be%d9%8a%d8%b4-%d8%a8%d9%8a%d9%86%d9%8a-%d9%82%d9%8a%d9%85%d8%aa-%d8%b3/ %a7%d8%b1%d8%b4%d8%af-%d8%b4%d9%86%d8%a7%d8http://zusa.ir/%d9%be%d8http://zusa.ir/%d9%be%d8http://zusa.ir/%d9%be%d8http://zusa.ir/%d9%be%d8http://zusa.ir/%d9%be%d8http://zusa.ir/%d9%be%d8%a7%db%8c%d8%a7%d9%86-%d9%86%d8%a7%d9%85%d9%87-%d9%85%d9%87%d9%86%d8%af%d8%b3%db%8c-%d8%b5%d9%86%d8%a7%db%8c%d8%b9-%da%af%d8%b1%d8%a7%db%8c%d8%b4-%d8%b5%d9%86%d8%a7%db%8c%d8%b9-%d8%b2%d9%85-6/ %a7%db%8c%d8%a7%d9%86-%d9%86%d8%a7%d9%85%d9%87-%d8%af%da%a9%d8%aa%d8%b1%db%8c-%d8%a7%d8%ab%d8%b1%d8%a8%d8%ae%d8%b4%db%8c-%d9%85%d8%af%d8%a7%d8%ae%d9%84%d8%a7%d8%aa-%d8%b1%d9%88%d8%a7%d9%86/ %a7%db%8c%d8%a7%d9%86-%d9%86%d8%a7%d9%85%d9%87-%d9%85%d9%87%d9%86%d8%af%d8%b3%db%8c-%d8%b5%d9%86%d8%a7%db%8c%d8%b9-%da%af%d8%b1%d8%a7%db%8c%d8%b4-%d8%b5%d9%86%d8%a7%db%8c%d8%b9-%d8%b7%d8%b1-2/%a7%db%8c%d8%a7%d9%86-%d9%86%d8%a7%d9%85%d9%87-%d8%b1%d8%b4%d8%aa%d9%87-%d8%b2%d8%a8%d8%a7%d9%86-%d8%a7%d9%86%da%af%d9%84%db%8c%d8%b3%db%8cinvestigation-on-rheological-behaviour-of-dually-mo/%a7%db%8c%d8%a7%d9%86-%d9http://zusa.ir/%d8%af%d8%a7%d9%86%d9%84%d9%88%d8%af-%d9%be%d8%a7%db%8c%d8%a7%d9%86-%d9%86%d8%a7%d9%85%d9%87-%d8%a7%d8%b1%d8%b4%d8%af-%d9%85%d8%b7%d8%a7%d9%84%d8%b9%d9%87-%d9%87%db%8c%d8%b3%d8%aa%d9%88%d9%85%d9%88/%86%d8%a7%d9%85%d9%87-%d8%a7%d8%b1%d8%b4%d8%af-%d8%b1%d8%b4%d8%aa%d9%87-%d8%b2%db%8c%d8%b3%d8%aa-%d8%b4%d9%86%d8%a7%d8%b3%db%8c-%d8%a7%d8%b1%d8%b2%db%8c%d8%a7%d8%a8-2/%a7%db%8c%d8%a7%d9%86-%d9http://zusa.ir/%d8%af%d8%a7%d9http://zusa.ir/%d9%be%d8%a7%db%8c%d8%a7%d9%86-%d9%86%d8%a7%d9%85%d9%87-40/%86%d9%84%d9%88%d8%af-%d9%be%d8%a7%db%8c%d8%a7%d9%86-%d9%86%d8%a7%d9%85%d9%87-%d8%a7%d8%b1%d8%b4%d8%af-%d8%a8%d8%b1%d8%b1%d8%b3%db%8c-%d8%b9%d9%88%d8%a7%d9%85%d9%84-%d8%aa%d8%a7%d8%ab/%86%d8%a7%d9%85%d9%87-%d8http://zusa.ir/%d9%be%d8%a7%db%8c%d8%a7%d9%86-%d9%86%d8%a7%d9%85%d9%87-91/%a7%d8%b1%d8%b4%d8%af-%d8%a8%d8%b1%d8%b1%d8%b3%d9%8a-%d8%aa%d8%b7%d8%a8%d9%8a%d9%82%d9%8a-%d9%85%d8%b3%d8%a6%d9%88%d9%84%d9%8a%d8%aa-%d9%83-2/%b3%d8%a7%d9%8a%d9%8a-%da%af%d9%88%d9%86%d9%87%e2%80%8c%d9%87%d8%a7%d9%8ahttp://zusa.ir/%d9%be%d8%a7%db%8c%d8%a7%d9%86-%d9%86%d8%a7%d9%85%d9%87-%d9%85%d9%87%d8%a7%d8%b1%d8%aa%d9%87%d8%a7%db%8c-%d8%b2%d9%86%d8%af%da%af%db%8c-%d8%af%d8%b1-%da%a9%d8%a7%d9%87%d8%b4-%da%af%d8%b1%d8%a7%db%8c/-%d8%ac%d9%86%d8%b3-lar-2/a7%d9%85%d9%84-%d8%a8-2/

کلید واژگان: درمان شناختی-رفتاری ، سبک زندگی ، افسردگی ، بیماران دیابت نوع 2 .

 فهرست

عنوان                                                                                                         صفحه

فصل اول

مقدمه……………………………………………………………………………………………………………………………………………………..14

بیان مسئله……………………………………………………………………………………………………………………………………………..15

اهمیت و ضرورت انجام تحقیق……………………………………………………………………………………………………………..18

هدف کلی تحقیق…………………………………………………………………………………………………………………………………..19

اهداف جزئی تحقیق………………………………………………………………………………………………………………………………19

فرضیه های تحقیق………………………………………………………………………………………………………………………………..20

تعاریف مفهومی و عملیاتی متغییرها………………………………………………………………………………………………….. 21

تعاریف مفهومی……………………………………………………………………………………………………………………………………21

افسردگی……………………………………………………………………………………………………………………………………….21

       سبک زندگی………………………………………………………………………………………………………………………………..21

       تغذیه……………………………………………………………………………………………………………………………………………21

        ورزش و فعالیت بدنی………………………………………………………………………………………………………………..21

 مسئولیت پذیری در مورد سلامت……………………………………………………………………………………………..21

        مدیریت استرس…………………………………………………………………………………………………………………………21

        رشد معنوی یا خود شکوفایی……………………………………………………………………………………………………21

        دیابت نوع 2……………………………………………………………………………………………………………………………….21

تعاریف عملیاتی……………………………………………………………………………………………………………………………………22

        افسردگی……………………………………………………………………………………………………………………………………22

http://zusa.ir/%d9%be%d8%a7%db%8c%d8%a7%d9%86-%d9%86%d8%a7%d9%85%d9%87-%d8%a7%d8%b1%d8%b4%d8%af-%da%a9%d8%a7%d8%b1%d8%b4%d9%86%d8%a7%d8%b3%db%8c-%d8%a7%d8%b1%d8%b4%d8%af-%d8%b1%d8%b4%d8%ahttp://zusa.ir/%d8%b3%d9%85%db%8c%d9%86%d8%a7%d8%b1-%d8%a7%d8%b1%d8%b4%d8%af-%d9%85%d9%87%d9%86%d8%af%d8%b3%db%8c-%d8%b4%db%8c%d9%85%db%8c-%d8%b7%d8%b1%d8%a7%d8%ad%db%8c-%d9%81%d8%b1%d8%a2%db%8c%d9%86%d8%af-%d8%a8-3/http://zusa.ir/%d9%be%d8%a7%db%8c%d8%a7%d9%86-%d9%86%d8%a7%d9%85%d9%87-%d8%a8%d8%b1%d8%b1%d8%b3%db%8c-%d8%b9%d9%88%d8%a7%d9%85%d9%84-%d9%85%d8%a4%d8%ab%d8%b1-%d8%a8%d8%b1-%d9%87%d9%85%d8%b3%d9%88%db%8c%db%8c-2/http://zusa.ir/%d8%af%d8%a7%d9%86%d9%84%d9%88%d8%af-%d9%be%d8%a7%db%8c%d8%a7%d9%86-%d9%86%d8%a7%d9%85%d9%87-%d8%a7%d8%b1%d8%b4%d8%af-%d8%ad%d9%82%d9%88%d9%82-%d8%a8%d8%a7-%d9%85%d9%88%d8%b6%d9%88%d8%b9%d8%aa%d9%82/http://zusa.ir/%d9%be%d8%a7%db%8c%d8%a7%d9%86-%d9%86%d8%a7%d9%85%d9%87-%d9%85%d9%82%d8%a7%db%8c%d8%b3%d9%87-%d8%a7%d8%b6%d8%b7%d8%b1%d8%a7%d8%a8%d8%8c-%d8%b3%d8%a8%da%a9%d9%87%d8%a7%db%8c-%d9%88%d8%a7/a%d9%87-%d9%85%d9%87-44/http://zusa.ir/%d9%be%d8%a7%db%8c%d8%a7%d9%86-%d9%86%d8%a7%d9%85%d9%87-%d8%b4%d9%86%d8%a7%d8%b3%d8%a7%d9%8a%d9%8a-%d9%88-%d8%b1%d9%8a%d8%b4%d9%87-%d9%8a%d8%a7%d8%a8%d9%8a-%d8%b9%d9%88%d8%http://zusa.ir/%d9%be%d8%a7%db%8c%d8%a7%d9%86-%d9%86%d8%a7%d9%85%d9%87-%d8http://zusa.ir/%d8%b3%d9%85%db%8c%d9%86%d8%a7%d8%b1-%d8%a7%d8%b1%d8%b4%d8%af-%d9%85%d9%87%d9%86%d8%af%d8%b3%db%8c-%d8%b4%db%8c%d9%85%db%8c-%d9%85%d9%87%d9%86%d8%af%d8%b3%db%8c-%d9%81%d8%b1%d8http://zusa.ir/%d8%af%d8%a7%d9%86%d9%84%d9%88%d8%af-%d9%be%d8%a7%db%8c%d8%a7%d9%86-%d9%86%d8%a7%d9%85%d9%87-%d8%a7%d8%b1%d8%b4%d8%af-%d8%a8%d8%b1%d8%b1%d8%b3%d9%http://zusa.ir/%d9%be%d8%a7%db%8c%d8%a7%d9%86-%d9%86%d8%a7%d9%85%d9%87-%d8%a8%d8%b1%d8%b1%d8%b3%db%8c-%d8%a7%d8%ab%d8%b1-%d8%a8%d8%ae%d8%b4%db%8c-%d8%af%d8%b1%d9%85%d8%a7%d9%86-%d8%b4%d9%86%d8%a7%d8%ae%d8%aa%db%8c/ 8a-%d8%a7%d8%ab%d8%b1-%d8%http://zusa.ir/%d9%be%d8%a7%db%8c%d8%a7%d9%86-%d9%86%d8%a7%d9%85%d9%87-%d8%a7%d8%b1%d8%b4%d8%af-%d8%b1%d8%b4%d8%aa%d9%87-%d9%81%d9%82%d9%87-%d9%88-%d9%85%d8%a8%d8%a7%d9%86%db%8c-%d8%ad%d9%82%d9%88%d9%82-%d8%a7%d8%b3/ b3%d8%b7%d9%88%d8%ad-3/ %a2%db%8c%d9%86%d8%af-6/http://zusa.ir/%d8%af%d8%a7%d9http://zusa.ir/%d8%af%d8%a7%d9%86%d9%84%d9%88%d8http://zusa.ir/%d9%be%d8%a7%db%8c%d8%a7%d9%86-%d9%86%d8%a7%d9%85%d9%87-%d8%a7%d8%b1%d8%b4%d8%af-%d8%b7%d8%b1%d8%a7%d8%ad%d9%8a%d8%8c-%d8%aa%d9%87%d9%8a%d9%87-%d9%88-%d8%a7%d8%b3%d8%aa%d8%a7%d9%86%d8%af%d8%a7%d8%b1/ %af-%da%a9%d8%a7%d8%b1-%d8%aa%d8%ad%d9http://zusa.ir/%d9%be%d8%a7%db%8c%d8%a7%d9%86-%d9%86%d8%a7%d9%85%d9%87-%d8%a7%d8%b1%d8%b4%d8%af-%d8%b1%d8%b4%d8%aa%d9%87-%d9%85%d8%af%db%8c%d8%b1%db%8c%d8%aa-%d8%a2%d9%85%d9%88%d8%b2%d8%b4%db%8c-%d8%a7%d8%b1%d8%b2/ %82%db%8c%d9%82%db%8c-%d9%88%da%a9%d8%a7%d9%84%d8%aa-%d8%a8%d8%a7-%d9%85%d9%88%d8%b6%d9%88%d8%b9-%d9%84%d8%a7-%d8%b6%d8%b1/ %86%d9%84%d9%88%d8%af-%d9%be%d8http://zusa.ir/%d8%af%d8%a7%d9http://zusa.ir/%d8%af%d8%a7%d9%86%d9%84%d9%88%d8%af-%d9%be%d8%a7%db%8c%d8%a7%d9%86-%d9http://zusa.ir/%d9%be%d8%a7%db%8c%d8%a7%d9%86-%d9%86%d8%a7%d9%85%d9%87-%d8%a7%d8%a8%d8%af%d8%a7%d8%b9-%d8%af%d8%b3%d8%aa%da%af%d8%a7%d9%87-%d8%ac%d8%af%db%8c%d8%af-%d8%a7%d8%b3%d8%a7%d9%86%d8%b3-%da%af%db%8c%d8%b1/ %86%d8%a7%d9%85%d9%87-%d8%af%d8%b1-%d9%85%d9%88%d8%b1%d8%af-%d9%be%db%8c%d8%a7%d8%af%d9%87-%d8%b1%d8%a7%d9%87/ %86%d9%84%d9%88%d8%af-%d9%be%d8%a7%db%8c%d8%a7%d9%86-%d9%86%d8%a7%d9%85%d9%87-%d8%a7%d8%b1%d8%b4%d8%af-%d8%b1%d8%b4%d8%aa%d9%87-%d9%85%da%a9%d8%a7%d9%86%db%8c%da%a9-%d8%a8%d8%b1%d8%b1-2/ %a7%db%8c%d8%a7%d9%86-%d9%86%d8%a7%d9%85%d9%87-%d8%a7%d8%b1%d8%b4%d8%af-%d9%be%d9%8a%d8%b4-%d8%a8%d9%8a%d9%86%d9%8a-%d9%82%d9%8a%d9%85%d8%aa-%d8%b3/ %a7%d8%b1%d8%b4%d8%af-%d8%b4%d9%86%d8%a7%d8http://zusa.ir/%d9%be%d8http://zusa.ir/%d9%be%d8http://zusa.ir/%d9%be%d8http://zusa.ir/%d9%be%d8http://zusa.ir/%d9%be%d8http://zusa.ir/%d9%be%d8%a7%db%8c%d8%a7%d9%86-%d9%86%d8%a7%d9%85%d9%87-%d9%85%d9%87%d9%86%d8%af%d8%b3%db%8c-%d8%b5%d9%86%d8%a7%db%8c%d8%b9-%da%af%d8%b1%d8%a7%db%8c%d8%b4-%d8%b5%d9%86%d8%a7%db%8c%d8%b9-%d8%b2%d9%85-6/ %a7%db%8c%d8%a7%d9%86-%d9%86%d8%a7%d9%85%d9%87-%d8%af%da%a9%d8%aa%d8%b1%db%8c-%d8%a7%d8%ab%d8%b1%d8%a8%d8%ae%d8%b4%db%8c-%d9%85%d8%af%d8%a7%d8%ae%d9%84%d8%a7%d8%aa-%d8%b1%d9%88%d8%a7%d9%86/ %a7%db%8c%d8%a7%d9%86-%d9%86%d8%a7%d9%85%d9%87-%d9%85%d9%87%d9%86%d8%af%d8%b3%db%8c-%d8%b5%d9%86%d8%a7%db%8c%d8%b9-%da%af%d8%b1%d8%a7%db%8c%d8%b4-%d8%b5%d9%86%d8%a7%db%8c%d8%b9-%d8%b7%d8%b1-2/%a7%db%8c%d8%a7%d9%86-%d9%86%d8%a7%d9%85%d9%87-%d8%b1%d8%b4%d8%aa%d9%87-%d8%b2%d8%a8%d8%a7%d9%86-%d8%a7%d9%86%da%af%d9%84%db%8c%d8%b3%db%8cinvestigation-on-rheological-behaviour-of-dually-mo/%a7%db%8c%d8%a7%d9%86-%d9http://zusa.ir/%d8%af%d8%a7%d9%86%d9%84%d9%88%d8%af-%d9%be%d8%a7%db%8c%d8%a7%d9%86-%d9%86%d8%a7%d9%85%d9%87-%d8%a7%d8%b1%d8%b4%d8%af-%d9%85%d8%b7%d8%a7%d9%84%d8%b9%d9%87-%d9%87%db%8c%d8%b3%d8%aa%d9%88%d9%85%d9%88/%86%d8%a7%d9%85%d9%87-%d8%a7%d8%b1%d8%b4%d8%af-%d8%b1%d8%b4%d8%aa%d9%87-%d8%b2%db%8c%d8%b3%d8%aa-%d8%b4%d9%86%d8%a7%d8%b3%db%8c-%d8%a7%d8%b1%d8%b2%db%8c%d8%a7%d8%a8-2/%a7%db%8c%d8%a7%d9%86-%d9http://zusa.ir/%d8%af%d8%a7%d9http://zusa.ir/%d9%be%d8%a7%db%8c%d8%a7%d9%86-%d9%86%d8%a7%d9%85%d9%87-40/%86%d9%84%d9%88%d8%af-%d9%be%d8%a7%db%8c%d8%a7%d9%86-%d9%86%d8%a7%d9%85%d9%87-%d8%a7%d8%b1%d8%b4%d8%af-%d8%a8%d8%b1%d8%b1%d8%b3%db%8c-%d8%b9%d9%88%d8%a7%d9%85%d9%84-%d8%aa%d8%a7%d8%ab/%86%d8%a7%d9%85%d9%87-%d8http://zusa.ir/%d9%be%d8%a7%db%8c%d8%a7%d9%86-%d9%86%d8%a7%d9%85%d9%87-91/%a7%d8%b1%d8%b4%d8%af-%d8%a8%d8%b1%d8%b1%d8%b3%d9%8a-%d8%aa%d8%b7%d8%a8%d9%8a%d9%82%d9%8a-%d9%85%d8%b3%d8%a6%d9%88%d9%84%d9%8a%d8%aa-%d9%83-2/%b3%d8%a7%d9%8a%d9%8a-%da%af%d9%88%d9%86%d9%87%e2%80%8c%d9%87%d8%a7%d9%8ahttp://zusa.ir/%d9%be%d8%a7%db%8c%d8%a7%d9%86-%d9%86%d8%a7%d9%85%d9%87-%d9%85%d9%87%d8%a7%d8%b1%d8%aa%d9%87%d8%a7%db%8c-%d8%b2%d9%86%d8%af%da%af%db%8c-%d8%af%d8%b1-%da%a9%d8%a7%d9%87%d8%b4-%da%af%d8%b1%d8%a7%db%8c/-%d8%ac%d9%86%d8%b3-lar-2/a7%d9%85%d9%84-%d8%a8-2/

        سبک زندگی…………………………………………………………………………………………………………………………….22

        تغذیه…………………………………………………………………………………………………………………………………………23

        ورزش و فعالیت بدنی………………………………………………………………………………………………………………23

        مسئولیت پذیری در مورد سلامت…………………………………………………………………………………………..23

        مدیریت استرس………………………………………………………………………………………………………………………..23

        رشد معنوی یا خود شکوفایی………………………………………………………………………………………………….23

        دیابت نوع 2……………………………………………………………………………………………………………………………..23

فصل دوم

مقدمه……………………………………………………………………………………………………………………………………………………24

درمان شناختی-رفتاری………………………………………………………………………………………………………………………..28

نظریه آسیب شناسی روانی……………………………………………………………………………………………………….31

        نظریه فرآیندهای درمان……………………………………………………………………………………………………………32

        تغییر شناختی رفتاری مایکنبام………………………………………………………………………………………………34

تلفیق رویکردهای شناختی و رفتاری…………………………………………………………………………………………………38

اصول کلی در شیوه درمان شناختی-رفتاری……………………………………………………………………………………..39

تعریف رفتار درمانی……………………………………………………………………………………………………………………………..41

نحوه شکل گیری رفتار گرایی و شرح مختصر نظریات رفتار گرایی…………………………………………………42

اصول رفتار درمانی شناختی……………………………………………………………………………………………………………….43

روشهای  درمانی  شناختی  ـ رفتاری : شکل گیری  و اصول…………………………..…………………………… 43

نظریه های شناختی……………………………………………………………………………………………………………………….. 47

بیان چند نظریه شناختی ………………………………………………………………………………………………………………… 48

درمان منطقی _ هیجانی الیس………………………………………………………………………………………………………. 68

درمان بازسازی شناختی مک مولین………………………………………………………………………………………………… 50

مدل شناختی بک از افسردگی…………………………………………………………………………………………………………. 51

        افکار خودآیند……………………………………………………………………………………………………………………….. 51

        طرحواره ها…………………………………………………………………………………………………………………………….. 52

        خطاهای منطقی……………………………………………………………………………………………………………………. 52

        مثلث شناختی……………………………………………………………………………………………………………………….. 52

        مولفه های بنیادین………………………………………………………………………………………………………………… 54

نظریه یادگیری اجتماعی بندورا (یا نظریه شناختی اجتماعی بندورا):  ……………………………………… 54

افسردگی…………………………………………………………………………………………………………………………………………….56

        چارچوب نظری………………………………………………………………………………………………………………………56

       تعریف افسردگی………………………………………………………………………………………………………………………58

        مروری کوتاه بر طبقه بندی اختلالات خلقی……………………………………………………………………….60

        اختلالات افسردگی اساسی…………………………………………………………………………………………………..62

        ویژگی های بالینی اختلالات افسردگی اساسی…………………………………………………………………..62

        ویژگی و اختلال های همراه…………………………………………………………………………………………………64

        همه گیر شناسی………………………………………………………………………………………………………………….65

        تشخیص افتراقی………………………………………………………………………………………………………………..67

اختلال مختلط اضطرابی – افسردگی…………………………………………………………………………………………68

علت شناسی افسردگی…………………………………………………………………………………………………………………69

نظریه های روانشناختی در مورد افسردگی…………………………………………………………………………………71

        نظریه زیست شناختی………………………………………………………………………………………………………71

        نظریه روان پویایی……………………………………………………………………………………………………………..72

        نظریه یادگیری………………………………………………………………………………………………………………….73

        نظریه رفتار گرایی…………………………………………………………………………………………………………….74

        نظریه شناختی………………………………………………………………………………………………………………….75

        درماندگی آموخته شده ……………………………………………………………………………………………………76

سبک زندگی…………………………………………………………………………………………………………………………………77

سبک زندگی از دیدگاه روانکاوی (آلفرد آدلر) …………………………………………………………………………..77

        مفهوم سبک در زندگی آدلر…………………………………………………………………………………………….77

        اعتقادات مربوط به شیوه ی زندگی ……………………………………………………………………………….83

سبک زندگی از دیدگاه اجتماعی(جامعه شناسی)…………………………………………………………………….85

ریشه شناسی سبک زندگی…………………………………………………………………………………………………………86

مفهوم سبک زندگی در علوم اجتماعی………………………………………………………………………………………91

نقد و بررسی………………………………………………………………………………………………………………………………..95

مولفه های سبک زندگی…………………………………………………………………………………………………………….99

نقد و بررسی ……………………………………………………………………………………………………………………………102

سبک زندگی از دیدگاه روانشناسی………………………………………………………………………………………….105

دیابت…………………………………………………………………………………………………………………………………………109

چه کسانی به دیابت نوع دو مبتلا می شوند…………………………………………………………………………..111

درمان دیابت نوع دو…………………………………………………………………………………………………………………111

افراد دیابتی مستعد ابتلا به چه مشکلاتی هستند؟………………………………………………………………112

پیشگیری …………………………………………………………………………………………………………………………………113

جمع بندی کلی………………………………………………………………………………………………………………………..116

فصل سوم

مقدمه………………………………………………………………………………………………………………………………………..120

روش پژوهش……………………………………………………………………………………………………………………………120

معرفی نمادها…………………………………………………………………………………………………………………………..121

شیوه اجرای پژوهش……………………………………………………………………………………………………………….121

جامعه آماری…………………………………………………………………………………………………………………………….121

روش نمونه و حجم نمونه……………………………………………………………………………………………………….122

ابزاهای اندازه گیری و جمع آوری اطلاعات…………………………………………………………………………122

مطالعات کتابخانه ای………………………………………………………………………………………………………………122

پرسشنامه……………………………………………………………………………………………………………………………….122

پرسش نامه افسردگی بک …………………………………………………………………………………………………….123

پرسشنامه سبک زندگی ……………………………………………………………………………………………………….123

شرح مختصر جلسات……………………………………………………………………………………………………………..124

رئوس مطالب مطرح شده در جلسات ………………………………………………………………………………….129

روش تجزیه و تحلیل اطلاعات………………………………………………………………………………………………129

فصل چهارم

مقدمه……………………………………………………………………………………………………………………………………..131

داده های آمار توصیفی…………………………………………………………………………………………………………..135

داده های آمار استنباطی……………………………………………………………………………………………………….135

فصل پنجم

مقدمه……………………………………………………………………………………………………………………………………..141

بحث و بررسی در مورد فرضیه های پژوهش………………………………………………………………………..143

محدودیتهای پژوهش……………………………………………………………………………………………………………147

پیشنهادات تحقیق…………………………………………………………………………………………………………………148

منابع فارسی………………………………………………………………………………………………………………………….150

منابع انگلیسی……………………………………………………………………………………………………………………….156

پیوست الف(برنامه های آموزشی)…………………………………………………………………………………………164

پیوست ب(ابزارهای پژوهشی)………………………………………………………………………………………………170

1مقدمه:

رفتار درمانی شناختی یا درمان شناختی رفتاری در اواخر دهه ی پنجاه در مغرب زمین ظهور کرد.درمان شناختی رفتاریبرای بسیاری از مشکلات روانشناختی و گستره ی وسیعی از اختلالات روانپزشکی نظیر کنترل خشم،اختلالات خلقی،اضطرابی و درمان اسکیزوفرنی به کار می رود.شواهد تجربی برآمده از مغرب زمین نشان میدهد که درمان شناختی رفتاریرویکردی موثر برای درمان بسیاری از اختلالات روانشناختی و روانپزشکی است.درمان شناختی رفتارینه تنها در جهان غرب پزیرفته شده و به کار گرفته می شود،بلکه در بسیاری از کشورهای آسیایی نظیر چین،هند،پاکستان،تایلند و اندونزی نیز به کار گرفته می شود.هم اکنون برای بسیاری از درمانگران و پژوهشگران مشخص شده است که درمان شناختی رفتارینوعی روان درمانی کارآمد استکه برای بسیاری از مردمی که از مشکلات بهداشت روان رنج می برند می تواند به کار گرفته شود. یکی دیگر از دلایل موفقیت درمان شناختی رفتاریاستفاده از راهنمای درمانی است که هدایت کننده ی پژوهش  در رفتار در مانی شناختی هستند.در حال حاضر چنین دستور عمل هایی را می توان از پیشینه یا نوشتارهای پژوهشی و مراکز نشر به دست آورد.چاپ دستور العمل و کتاب راهنمای درمان شناختی رفتاریبر گرفته شده از درمان فردی است که در مورد افراد زیادی آزمایش شده و موفق از آب در آمده است.در حالی که از راهنمای درمانی درمان شناختی رفتاریبرای درمان فردی به طور وسیعی استفاده میشود،ولی راهنمای درمان شناختی رفتاریبرای درمان گروهی به سادگی قابل دسترس نیست.در طی بیست سال گذشته ،تمرکز و تاکید پژوهش های تجربی در کلینیک ها ،بر گسترش و انتقال درمان شناختی رفتاری فردی به درمان شناختی رفتاریگروهی بوده است.(مایکل فری1،2002،نقل ازصحابی و حمید پور،1382).

 

1.Michael Free

1-2بیان مسئله:

 امروزه کشورهای در حال توسعه و توسعه یافته ، همگی در حال تجربه همه گیری دیابت ، به ویژه دیابت تیپ 2 می باشند. میزان شیوع و بروز بیماری در اغلب کشورها هم چنان بدون توقف در حال افزایش است. تعداد مبتلایان به دیابت از 118 میلیون نفر در سال 1995 به 220 میلیون نفر در سال 2010 رسیده و پیش بینی می شود که به مرز  300 میلیون نفر در سال 2025 نیز برسد (  زنبوری ، وحدت ، کلانتری ،صدرالدین ،شریفی ، 1386 ). دیابت شیرین از جمله بیماری های متابولیکی است که با کمبود نسبی یا مطلق انسولین ، افزایش گلوگز خون و اختلال در متابولیسم کربوهیدرات ، چربی ها و پروئتین همراه است (نمازی، نازلی ، اسفنجانی ، علی ، 1390). سازمان بهداشت جهانی پیش بینی کرده است دیابت در ایران تا سال 2025 حدود 8/6 درصد جمعیت کشور را درگیر خواهد کرد . این بیماری (دیابت تیپ 2 ) شایع ترین علت بیماری های کلیوی ، موارد جدید نابینایی و قطع اندام غیر ترومایی می باشد ( همان منبع). سالیانه در کشور بیش از 250 نفر از مشکلات ناشی از بیماری دیابت می میرند و دو برابر این تعداد نیز در خطر بروز حملات قلبی و سکته قرار دارند. هم اکنون در کشورهای پیشرفته به ازای هر بیمار شناخته شده ،حداقل یک بیمار ناشناخته وجود دارد. در حالی که در کشورهای در حال توسعه  موقعیت کاملاٌ متفاوت بوده و به ازای هر بیمار شناخته شده ممکن است تا 4 مورد بیمار شناخته نشده دیگر وجود داشته باشد(شمسی ، محسنی ، غلامرضا ، کچولی ، 1389). با توجه به آمارهای جهانی در زمینه درصد بیماران دیابتی و متغیرهای موثر در ابتلا به آن به نظر می رسد در ایران بیش از 4 درصد جمعیت یعنی بالغ بر 3 میلیون نفر مبتلا به دیابت وجود داشته باشد ( همان منبع ) . مسائل یاد شده ضرورت تامین امکانات درمانی مناسب در زمینه کنترل هر چه مطلوب تر بیماری دیابت را تایید می نماید. امروزه اکثر صاحب نظران اصول اساسی درمان دیابت را به صورت استفاده از رژیم غذایی ، فعالیت جسمانی و دارو می دانند، به گونه ای که فعالیت جسمانی منظم کاهش معنی دار هموگلوبین گلیکوزیلد و کاهش هایپرلیپیدمی و عوامل خطر بیماری قلبی و نیز مزایای روانشناختی را برای بیمار به همراه دارد (برهانی،فریبا،عباس زاده،عباس،قائبی،مژگان،کهن،سیمین ، 1389 ). تا چند سال قبل بیماری های واگیردار به عنوان بزرگترین معضل بهداشتی کشورهای جهان سوم به شمار می رفت در حالی که امروزه بیماری های مزمن از جمله دیابت تهدیدی جدی برای کشورهای در حال توسعه محسوب می گردد (سروستانی، ثابت ،راهله، شیرازی ،هادیان،زهرا، 1388) . این بیماری موقعیت فرضی است که نیازمند پایش روزانه قند خون ، تزریق های مکرر، دیدار مدام با پرسنل درمانی ، برنامه دقیق ورزشی و غذایی برای دستیابی به کنترل  رضایتمندانه دارد. این بیماری علاج قطعی ندارد و مهم ترین درمان آن پیشگیری است که با شناسایی به موقع و مراقبت صحیح بر پایه آموزش بیماران می توان از عوارض حاد و مزمن آن پیشگیری کرد یا بروز آن را به تعویق انداخت ( همان منبع ).یکی از عوارض آن افسردگی می باشد . اختلال افسردگی با شیوع و بروز گسترده ای با حدود 25-10درصد برای زنان و 12-5 درصد برای مردان در طول عمر ، عنوان سرماخوردگی روانی را از سالها پیش به خود اختصاص داده  است(رنجبر ،فرحدخت،اشک طراب،طاهره،دادگر،آتنا، 1389). و بیماران مبتلا به دیابت سطوح بالایی از افسردگی را تجربه می کنند( لیخارد، 2010). لیرو،آلونسو،دزهان،وانگ،استولز 1( 2008 ) در پژوهش خود عنوان کردند که بیماران دیابتی نوع 2 از سطوح بالای افسردگی رنج می برند .در  همین راستا تحقیق کوگان2وبرودی وکراولی ( 2007) هم نشان  داد که بیماران مبتلا به دیابت نوع 2 افسردگی بالایی را گزارش می کنند . متغیر دیگری که در این پژوهش بررسی می شود ، سبک زندگی بیماران مبتلا به دیابت نوع 2 است. مارکر 3وکرارن ( 2012 ) معتقدند که بیماران  دیابتی سبک زندگی ناصحیحی دارند.

1.Liro                                                                                                                                  2.coogan

3.Marker

فعالیت های مرتبط با سبک زندگی مانند  فعالیت جسمانی  ،  تغذیه و استراحت ، کنترل و  پایش قند خون، نحوه ارتباط  با افراد متخصص و سایر افراد تاثیر گذار بر فرد ، فعالیت های خود کنترلی وتبعیت از رژیم درمانی اغلب به عنوان متغیر های سبک زندگی مورد استفاده قرار می گیرند که بیماران دیابتی این اعمال را به طور مطلوب انجام نمی دهند.سبک زندگی روشی است که فرد در طول زندگی انتخاب کرده و زیر بنای آن در خانواده پی ریزی می شود که در واقع متاثر از فرهنگ، نژاد ، مذهب ، وضعیت اقتصادی و اجتماعی فرد است (طل،آذر ،اعظم،کمال،شهیمرزادی،سیما،شجاعی زاده ، 1391 ).در این میان درمان رایج روانشناختی، درمان شناختی– رفتاری می باشد که می تواند افسردگی این بیماران را کاهش داده و سبک زندگی آنها را بهبود بخشید.الگوی شناختی–رفتاری تنها یک رویکرد خاص نیست ،بلکه بخشی از تمام دیدگاه ها بوده و به خودی خود یک رویکرد محسوب می شود(صادقی،زهرا،عابدی،محمدرضا، فاتحی زاده،مریم،  1389).درمان شناختی–رفتاری بک بر اساس اتصال ضروری اجزای تفکر،احساس و رفتار  پایه ریزی شده است.بک معتقد است که درمانگران می توانند مردم را در بازسازی افکار در راه مقابله بهتر با فشار روانی یاری  نمایند (ستوده اصل،نعمت،نشاط دوست، طاهر ،کلدنتری، مهرداد، 1390).در واقع در این رویکرد درمانی بیمار تشویق می شود تا رابطه ی میان افکار خود آیند منفی و احساس افسردگی خود را به عنوان فرضیه هایی که باید به بوته آزمایش گذاشته شود تلقی نموده و از رفتار هایی که برآیند افکار خود آیند منفی است به عنوان محکی برای ارزیابی اعتبار یا درستی آن  افکار بهره گیرد.استفاده ا ز درمان شناختی رفتاری و اثرات آن برای درمان بیماری دیابت با توجه به نرخ رشد این بیماری که در حال افزایش است و با توجه به اینکه که کمتر مورد توجه محققان ایران قرار گرفته است از مسائلی است که در تحقیق حاضر مورد بررسی و تجزیه و تحلیل قرار گرفته است.

1.Mari

1-3 اهمیت و ضرورت انجام تحقیق:

افزایش شیوع بیماری دیابت درسراسر جهان باگسترش روزافزون بروز مشکلات فردی و اجتماعی،اقتصادی همراه شده است. تعداد مبتلایان به دیابت از 118 میلیون نفر در سال 1995 به 220 میلیون نفر در سال 2010 رسیده و پیش بینی می شود که به مرز  300 میلیون نفر در سال 2025 نیز برسد (  زنبوری ، وحدت ، کلانتری ،صدرالدین ،شریفی ، 1386 ).

این در حالی است که تنها سهم اندکی از بیماری های مزمن مانند دیابت به وسیله کادر حرفه ای درمان می شوند و بخشی اعظمی از این بیماری ها توسط خود فرد و خانواده اش مدیریت وکنترل می شود.در این میان عدم سلامت روان فرد باعث می شود که این بیماری شدت پیدا کندو بر درمان هم تاثیر بگذارد، که طبق مطالعات انجام شده، بیماران مبتلا به دیابت نوع 2 افسردگی ، استرس و اضطراب زیادی را متحمل می شوند و سبک زندگی نامطلوبی را هم دارند که همه این عوامل جز ء فاکتورهای سلامت روانشناختی محسوب می شود( آذر طل و همکاران ، 1391 ). اختلال افسردگی با شیوع و بروز گسترده ای با حدود 25-10درصد برای زنان و 12-5 درصد برای مردان در طول عمر ، عنوان سرماخوردگی روانی را از سالها پیش به خود اختصاص داده  است(رنجبر وهمکاران، 1389).

متغیر دیگری که با بیماری دیابت نوع 2 همراه است ، سبک زندگی این بیماران می باشند .با توجه به اینکه علت عمده مرگ و میر در جوامع امروزی به اعمال نادرست سبک زندگی مانند سیگار کشیدن ، عدم تحرک و عادات تغذیه ای ناکافی مربوط می شود . مارکر وهمکاران) 2012)معتقدند بیماران دیابتی هم، سبک زندگی ناصحیح دارند.فعالیت های مرتبط با سبک زندگی مانند فعالیت جسمانی ، تغذیه  و استراحت ، کنترل و پایش قند خون، نحوه ارتباط با افراد متخصص و سایر افراد تاثیر گذار بر فرد ، فعالیت های خود کنترلی و تبعیت از رژیم درمانی اغلب به عنوان متغیرهای سبک زندگی مورد استفاده قرار می گیرند که بیماران دیابتی این اعمال را به طور مطلوب انجام نمی دهند ( آذر

1-1-3-پیشینه تحقیق                                                                                                     5

1-1-4- سوالات تحقیق                                                                                                    7

1-1-5-فرضیه های تحقیق                                                                                                7

1 -1-6-اهداف تحقیق                                                                                                      8

1-1-7- روش تحقیق                                                                                                       8

1-1-8 اهمیت تحقیق                                                                                                      9

1-1-9-ساختار تحقیق                                                                                                     9

بخش دوم :مفاهیم                                                                                                          9

1-2- تعریف تلقیح                                                                                                         9

1-2-1- تلقیح مصنوعی                                                                                                  9

1-2-2- تعریف نازایی و ناباروری                                                                                      10

1-2-2-1- علل نازایی                                                                                                   11

1-2-3- سیر تحول تاریخی تلقیح مصنوعی                                                                         12

1-2-4- اقسام تلقیح مصنوعی به حصر عقل                                                                        15

1-2-6- اقسام تلقیح مصنوعی كه در علم پزشكی محقق شده اند                                                17

1-2-6-1-تلقیح اسپرم به داخل رحم (IUI  )                                                                      17

1-2-6-2- لقاح اسپرم در خارج از رحم (IVF )                                                                    18

1-2-6-3- تلقیح نطفه به داخل لوله رحم (GIFT )                                                               19

1-2-6-4- انتقال نطفه بارور شده به داخل رحم (ZIFT )                                                        19

1-2-6-5- تزریق اسپرم به داخل تخمك (ICSI)                                                                  20

1-2-6-6- تلقیح اسپرم به داخل رحم ، با استفاده از اسپرم غیر شوهر (AID )                               20

1-2-6-7- اهدای تخمك (ED)                                                                                        21

1-2-6-8- اهدای جنین                                                                                                  22

فصل دوم :تلقیح مصنوعی با اسپرم شوهر واسپرم بیگانه

بخش اول: تلقیح مصنوعی با اسپرم شوهر                                                                              23

2-1-1- جواز تلقیح مصنوعی با اسپرم شوهر                                                                          23

2 -1-2-استفتائات تلقیح مصنوعی با اسپرم شوهر                                                http://zusa.ir/%d9%be%d8%a7%db%8c%d8%a7%d9%86-%d9%86%d8%a7%d9%85%d9%87-%d8%a7%d8%b1%d8%b4%d8%af-%da%a9%d8%a7%d8%b1%d8%b4%d9%86%d8%a7%d8%b3%db%8c-%d8%a7%d8%b1%d8%b4%d8%af-%d8%b1%d8%b4%d8%ahttp://zusa.ir/%d8%b3%d9%85%db%8c%d9%86%d8%a7%d8%b1-%d8%a7%d8%b1%d8%b4%d8%af-%d9%85%d9%87%d9%86%d8%af%d8%b3%db%8c-%d8%b4%db%8c%d9%85%db%8c-%d8%b7%d8%b1%d8%a7%d8%ad%db%8c-%d9%81%d8%b1%d8%a2%db%8c%d9%86%d8%af-%d8%a8-3/http://zusa.ir/%d9%be%d8%a7%db%8c%d8%a7%d9%86-%d9%86%d8%a7%d9%85%d9%87-%d8%a8%d8%b1%d8%b1%d8%b3%db%8c-%d8%b9%d9%88%d8%a7%d9%85%d9%84-%d9%85%d8%a4%d8%ab%d8%b1-%d8%a8%d8%b1-%d9%87%d9%85%d8%b3%d9%88%db%8c%db%8c-2/http://zusa.ir/%d8%af%d8%a7%d9%86%d9%84%d9%88%d8%af-%d9%be%d8%a7%db%8c%d8%a7%d9%86-%d9%86%d8%a7%d9%85%d9%87-%d8%a7%d8%b1%d8%b4%d8%af-%d8%ad%d9%82%d9%88%d9%82-%d8%a8%d8%a7-%d9%85%d9%88%d8%b6%d9%88%d8%b9%d8%aa%d9%82/http://zusa.ir/%d9%be%d8%a7%db%8c%d8%a7%d9%86-%d9%86%d8%a7%d9%85%d9%87-%d9%85%d9%82%d8%a7%db%8c%d8%b3%d9%87-%d8%a7%d8%b6%d8%b7%d8%b1%d8%a7%d8%a8%d8%8c-%d8%b3%d8%a8%da%a9%d9%87%d8%a7%db%8c-%d9%88%d8%a7/a%d9%87-%d9%85%d9%87-44/http://zusa.ir/%d9%be%d8%a7%db%8c%d8%a7%d9%86-%d9%86%d8%a7%d9%85%d9%87-%d8%b4%d9%86%d8%a7%d8%b3%d8%a7%d9%8a%d9%8a-%d9%88-%d8%b1%d9%8a%d8%b4%d9%87-%d9%8a%d8%a7%d8%a8%d9%8a-%d8%b9%d9%88%d8%http://zusa.ir/%d9%be%d8%a7%db%8c%d8%a7%d9%86-%d9%86%d8%a7%d9%85%d9%87-%d8http://zusa.ir/%d8%b3%d9%85%db%8c%d9%86%d8%a7%d8%b1-%d8%a7%d8%b1%d8%b4%d8%af-%d9%85%d9%87%d9%86%d8%af%d8%b3%db%8c-%d8%b4%db%8c%d9%85%db%8c-%d9%85%d9%87%d9%86%d8%af%d8%b3%db%8c-%d9%81%d8%b1%d8http://zusa.ir/%d8%af%d8%a7%d9%86%d9%84%d9%88%d8%af-%d9%be%d8%a7%db%8c%d8%a7%d9%86-%d9%86%d8%a7%d9%85%d9%87-%d8%a7%d8%b1%d8%b4%d8%af-%d8%a8%d8%b1%d8%b1%d8%b3%d9%8a-%d8%a7%d8%ab%d8%b1-%d8%http://zusa.ir/%d9%be%d8%a7%db%8c%d8%a7%d9%86-%d9%86%d8%a7%d9%85%d9%87-%d8%a7%d8%b1%d8%b4%d8%af-%d8%b1%d8%b4%d8%aa%d9%87-%d9%81%d9%82%d9%87-%d9%88-%d9%85%d8%a8%d8%a7%d9%86%db%8c-%d8%ad%d9%82%d9%88%d9%82-%d8%a7%d8%b3/ b3%d8%b7%d9%88%d8%ad-3/ %a2%db%8c%d9%86%d8%af-6/http://zusa.ir/%d8%af%d8%a7%d9http://zusa.ir/%d8%af%d8%a7%d9%86%d9%84%d9%88%d8http://zusa.ir/%d9%be%d8%a7%db%8c%d8%a7%d9%86-%d9%86%d8%a7%d9%85%d9%87-%d8%a7%d8%b1%d8%b4%d8%af-%d8%b7%d8%b1%d8%a7%d8%ad%d9%8a%d8%8c-%d8%aa%d9%87%d9%8a%d9%87-%d9%88-%d8%a7%d8%b3%d8%aa%d8%a7%d9%86%d8%af%d8%a7%d8%b1/ %af-%da%a9%d8%a7%d8%b1-%d8%aa%d8%ad%d9http://zusa.ir/%d9%be%d8%a7%db%8c%d8%a7%d9%86-%d9%86%d8%a7%d9%85%d9%87-%d8%a7%d8%b1%d8%b4%d8%af-%d8%b1%d8%b4%d8%aa%d9%87-%d9%85%d8%af%db%8c%d8%b1%db%8c%d8%aa-%d8%a2%d9%85%d9%88%d8%b2%d8%b4%db%8c-%d8%a7%d8%b1%d8%b2/ %82%db%8c%d9%82%db%8c-%d9%88%da%a9%d8%a7%d9%84%d8%aa-%d8%a8%d8%a7-%d9%85%d9%88%d8%b6%d9%88%d8%b9-%d9%84%d8%a7-%d8%b6%d8%b1/ %86%d9%84%d9%88%d8%af-%d9%be%d8http://zusa.ir/%d8%af%d8%a7%d9http://zusa.ir/%d8%af%d8%a7%d9%86%d9%84%d9%88%d8%af-%d9%be%d8%a7%db%8c%d8%a7%d9%86-%d9http://zusa.ir/%d9%be%d8%a7%db%8c%d8%a7%d9%86-%d9%86%d8%a7%d9%85%d9%87-%d8%a7%d8%a8%d8%af%d8%a7%d8%b9-%d8%af%d8%b3%d8%aa%da%af%d8%a7%d9%87-%d8%ac%d8%af%db%8c%d8%af-%d8%a7%d8%b3%d8%a7%d9%86%d8%b3-%da%af%db%8c%d8%b1/ %86%d8%a7%d9%85%d9%87-%d8%af%d8%b1-%d9%85%d9%88%d8%b1%d8%af-%d9%be%db%8c%d8%a7%d8%af%d9%87-%d8%b1%d8%a7%d9%87/ %86%d9%84%d9%88%d8%af-%d9%be%d8%a7%db%8c%d8%a7%d9%86-%d9%86%d8%a7%d9%85%d9%87-%d8%a7%d8%b1%d8%b4%d8%af-%d8%b1%d8%b4%d8%aa%d9%87-%d9%85%da%a9%d8%a7%d9%86%db%8c%da%a9-%d8%a8%d8%b1%d8%b1-2/ %a7%db%8c%d8%a7%d9%86-%d9%86%d8%a7%d9%85%d9%87-%d8%a7%d8%b1%d8%b4%d8%af-%d9%be%d9%8a%d8%b4-%d8%a8%d9%8a%d9%86%d9%8a-%d9%82%d9%8a%d9%85%d8%aa-%d8%b3/ %a7%d8%b1%d8%b4%d8%af-%d8%b4%d9%86%d8%a7%d8http://zusa.ir/%d9%be%d8http://zusa.ir/%d9%be%d8http://zusa.ir/%d9%be%d8http://zusa.ir/%d9%be%d8http://zusa.ir/%d9%be%d8http://zusa.ir/%d9%be%d8%a7%db%8c%d8%a7%d9%86-%d9%86%d8%a7%d9%85%d9%87-%d9%85%d9%87%d9%86%d8%af%d8%b3%db%8c-%d8%b5%d9%86%d8%a7%db%8c%d8%b9-%da%af%d8%b1%d8%a7%db%8c%d8%b4-%d8%b5%d9%86%d8%a7%db%8c%d8%b9-%d8%b2%d9%85-6/ %a7%db%8c%d8%a7%d9%86-%d9%86%d8%a7%d9%85%d9%87-%d8%af%da%a9%d8%aa%d8%b1%db%8c-%d8%a7%d8%ab%d8%b1%d8%a8%d8%ae%d8%b4%db%8c-%d9%85%d8%af%d8%a7%d8%ae%d9%84%d8%a7%d8%aa-%d8%b1%d9%88%d8%a7%d9%86/ %a7%db%8c%d8%a7%d9%86-%d9%86%d8%a7%d9%85%d9%87-%d9%85%d9%87%d9%86%d8%af%d8%b3%db%8c-%d8%b5%d9%86%d8%a7%db%8c%d8%b9-%da%af%d8%b1%d8%a7%db%8c%d8%b4-%d8%b5%d9%86%d8%a7%db%8c%d8%b9-%d8%b7%d8%b1-2/%a7%db%8c%d8%a7%d9%86-%d9%86%d8%a7%d9%85%d9%87-%d8%b1%d8%b4%d8%aa%d9%87-%d8%b2%d8%a8%d8%a7%d9%86-%d8%a7%d9%86%da%af%d9%84%db%8c%d8%b3%db%8cinvestigation-on-rheological-behaviour-of-dually-mo/%a7%db%8c%d8%a7%d9%86-%d9http://zusa.ir/%d8%af%d8%a7%d9%86%d9%84%d9%88%d8%af-%d9%be%d8%a7%db%8c%d8%a7%d9%86-%d9%86%d8%a7%d9%85%d9%87-%d8%a7%d8%b1%d8%b4%d8%af-%d9%85%d8%b7%d8%a7%d9%84%d8%b9%d9%87-%d9%87%db%8c%d8%b3%d8%aa%d9%88%d9%85%d9%88/%86%d8%a7%d9%85%d9%87-%d8%a7%d8%b1%d8%b4%d8%af-%d8%b1%d8%b4%d8%aa%d9%87-%d8%b2%db%8c%d8%b3%d8%aa-%d8%b4%d9%86%d8%a7%d8%b3%db%8c-%d8%a7%d8%b1%d8%b2%db%8c%d8%a7%d8%a8-2/%a7%db%8c%d8%a7%d9%86-%d9http://zusa.ir/%d8%af%d8%a7%d9http://zusa.ir/%d9%be%d8%a7%db%8c%d8%a7%d9%86-%d9%86%d8%a7%d9%85%d9%87-40/%86%d9%84%d9%88%d8%af-%d9%be%d8%a7%db%8c%d8%a7%d9%86-%d9%86%d8%a7%d9%85%d9%87-%d8%a7%d8%b1%d8%b4%d8%af-%d8%a8%d8%b1%d8%b1%d8%b3%db%8c-%d8%b9%d9%88%d8%a7%d9%85%d9%84-%d8%aa%d8%a7%d8%ab/%86%d8%a7%d9%85%d9%87-%d8http://zusa.ir/%d9%be%d8%a7%db%8c%d8%a7%d9%86-%d9%86%d8%a7%d9%85%d9%87-91/%a7%d8%b1%d8%b4%d8%af-%d8%a8%d8%b1%d8%b1%d8%b3%d9%8a-%d8%aa%d8%b7%d8%a8%d9%8a%d9%82%d9%8a-%d9%85%d8%b3%d8%a6%d9%88%d9%84%d9%8a%d8%aa-%d9%83-2/%b3%d8%a7%d9%8a%d9%8a-%da%af%d9%88%d9%86%d9%87%e2%80%8c%d9%87%d8%a7%d9%8ahttp://zusa.ir/%d9%be%d8%a7%db%8c%d8%a7%d9%86-%d9%86%d8%a7%d9%85%d9%87-%d9%85%d9%87%d8%a7%d8%b1%d8%aa%d9%87%d8%a7%db%8c-%d8%b2%d9%86%d8%af%da%af%db%8c-%d8%af%d8%b1-%da%a9%d8%a7%d9%87%d8%b4-%da%af%d8%b1%d8%a7%db%8c/-%d8%ac%d9%86%d8%b3-lar-2/a7%d9%85%d9%84-%d8%a8-2/                     25

2-1-3- حرمت تلقیح مصنوعی با اسپرم شوهر                                                                        27

2-1-4- بررسی وضع حقوقی عمل تلقیح مصنوعی با اسپرم شوهر                                                  28

بخش دوم ـ تلقیح مصنوعی با اسپرم بیگانه                                                                              29

2-2-1- وضع حقوقی ـ فقهی عمل تلقیح مصنوعی زن با اسپرم بیگانه                                             30

2-2-1- 1- جواز یا عدم جواز تلقیح مصنوعی با اسپرم بیگانه                                                        30

2-2-1-2- اطلاق وعموم پاره ای از آیات قران کریم                                                                   30

2-2-1-3-نقد آیات وادله مخالفان وموافقان                                                                              30

2-2-1-4- روایات33

2-2-1-5- نقد روایات وادله مخالفان وموافقان                                                                           33

2-2- 2-نظر علما وهیئتهای  اسلامی                                                                                      35

2-2-3-اندیشه حقوقدانان و تلقیح مصنوعی                                                                              38

2-2-4- مقتضای قاعده احتیاط یا برائت                                                                                  42

2-2-5- سایرآثارو پیامدهای تلقیح مصنوعی با اسپرم بیگانه                                                          45

2-2-5-1- آثار اجتماعی باروری با اسپرم بیگانه                                                                        45

2-2-5-2- اثرات روانی باروری با اسپرم بیگانه                                                                          46

فصل سوم :آثار حقوقی مترتب بر تلقیح مصنوعی با اسپر شوهر واسپرم بیگانه

بخش اول :آثار حقوقی بر تلقیح با اسپرم شوهر                                                                          51

3-1-آثار غیر مالی                                                                                                            51

3-1-1 – نسب                                                                                                                51

3-1-2- نسب در تلقیح مصنوعی با اسپرم شوهر                                                                        64

3-1-3- ولایت                                                                                                                 67

3-1-4- حضانت                                                                                                               67

3-1-5- تربیت                                                                                                                 68

3-1-6-نكاح                                                                                                                    69

3-1-7- حق قصاص                                                                                                          69

3-2- آثار مالی                                                                                                                 70

3-2-1- توارث                                                                                                                 70

3-2-2- نفقه                                                                                                                   71

3-2-3- سایر روابط مالی                                                                                                    72

بخش سوم :آثار حقوقی بر تلقیح مصنوعی با اسپرم بیگانه                                                              72

3-3-1-آثار غیر مالی                                                                                                         72

3-3-1-1- نسب                                                                                                               72

3-3-1-2- ولایت                                                                                                              78

3-3-1-3- حضانت                                                                                                            79

3-3-1-4- تربیت                                                                                                              79

3-3-1-5- نكاح                                                                                                                81

3-3-1-6- حق قصاص                                                                                                        84

3-4-1-آثار مالی                                                                                                                85

3-4-1-1-ارث                                                                                                                  85

3-4-1-2- نفقه                                                                                                                 89

3-4-1-3- سایر روابط مالی                                                                                                  90

3-4-1-4- جنبه كیفری تلقیح مصنوعی با اسپرم بیگانه                                                                91

فصل چهارم :مادر جانشین( رحم اجاره ای)،اهدای تخمک، اهدای جنین

بخش اول :مادر جانشین                                                                                                       93

4-1- نظر علما و مراجع در زمینه رحم اجاره ای                                                                          93

4-1-1- جانشینی با رحم همسر دوم                                                                                       94

4-1-1-1- جواز جانشینی با رحم همسر دوم                                                                             94

4-1-1-2-عدم جواز جانشینی با رحم همسر دوم                                                                        95

4-1-2- مادر جانشین با رحم بیگانه (غیر همسر )                                                                       88

4-1-2-1- عدم جواز مادر جانشین با رحم بیگانه (غیر همسر)                                                        98

4-1-2-2- جواز مادر جانشین با رحم بیگانه (غیر همسر)                                                             100

بخش دوم: اهداء تخمك                                                                                                     105

4-2-1 – اهداء تخمك (تکنیکهای داخل رحمی)                                                                       105

4-2-1-1- وضعیت فقهی وحقوقی اهداء تخمك با استفاده از تخمك همسر دوم                                105

4-2-1-2- وضعیت فقهی وحقوقی اهداء تخمك با استفاده از تخمك زن بیگانه                                 107

4-2-2- تكنیك های لقاح خارج رحمی اهدای تحمك                                                               108

4-2-2-1- مجرد فراهم آوردن لقاح خارج رحمی                                                                     109

4-2-2-1-1- اهداء  تخمك با استفاده از تخمك همسر دوم                                                       109

4-2-2-1-2- اهداء تخمك با استفاده از تخمك زن بیگانه                                                         109

4-2-2-2- انتقال زیگوت یا جنین به رحم همسر مرد صاحب اسپرم                                             110

بخش سوم :اهدای جنین اهدای جنین                                                                                 110

4-3- اهدای جنین                                                                                                        110

4-3-1- ماهیت اهدای جنین                                                                                            111

4-3-2- اهدای جنین ونظر فقها                                                                                        114

4-3-2-1- جواز وعدم جواز اهدای جنین                                                                             114

4-3-2-1-1 – ادله عدم جواز اهدای جنین                                                                           114

4-3-2-1-2- دلایل نظریه ی تفكیك                                                                                  121

4-3-2-1-3- دلایل جواز اهدای جنین                                                                                 123

فصل پنجم: آثار مترتب بر تلقیح مصنوعی به وسیله اجارۀ رحم،اهدای تخمک اهدای جنین

بخش اول :آثار مترتب بر تلقیح مصنوعی به وسیله اجارۀ رحم                                                       125

5-1- الف: آثار غیر مالی نسب طفل حاصل از رحم اجاره ای                                                         125

5-1-1- نسب                                                                                                                 125

5-1-1-2-  ولایت                                                                                                            128

5-1-1-3- حضانت                                                                                                           129

5-1-1-4- حق قصاص                                                                                                      129

5-1-1-5- نكاح                                                                                                              130

5-1-2- آثار مالی نسب طفل حاصل از رحم اجاره ای                                                                 134

5-1-2-1- توارث                                                                                                             134

5-1-2-2-نفقه                                                                                                                135

5-1-3- سایر روابط مالی                                                                                                    136

بخش دوم :آثارحقوقی  تلقیح مصنوعی در  حالت اهدای تخمك                                                     138

5-2-1-آثار غیر مالی  حالت اهداء تخمك                                                                               138

5-2-1-1 –نسب                                                                                                             138

5-2-1-2 – نكاح                                                                                                             139

5-2-1-3 – حضانت                                                                                                         139

5-2-1-4- ولایت                                                                                                            140

5-2-2-1-آثار مالی حالت اهدای تخمک                                                                                140

5-2-2-2- نفقه                                                                                                               140

5-2-2-3-توارث                                                                                                              140

بخش سوم: آثار حقوقی بر اهدای جنین                                                                                   141

5-3-آثار حقوقی بر اهدای جنین                                                                                          141

5-3-1- آثار غیرمالی                                                                                                        141

5-3-1 -1 .نسب                                                                                                             141

5-3-1-2- نكاح                                                                                                              142

5-3-1-3- سایرآثار نسب                                                                                                   145

نتجه گیر ی وپیشنهادات                                                                                                    145

فهرست منابع                                                                                                                  148

 

یکی از روش های نوین تولید مثل، تلقیح مصنوعی می باشد که در آن توسط روش های کمکی تولید مثل در علم پزشکی زمینه باروری تخمک زن را با استفاده از اسپرم مرد فراهم نموده که در نتیجه امتزاج اسپرم و تخمک، یک جنین تشکیل می شود و در این روش باردار شدن زن بوسیله آلات پزشکی و بدون انجام عمل مقاربت و نزدیکی جنسی صورت می گیرد.

این پژوهش با هدف بررسی مبانی فقهی و حقوقی باروری مصنوعی و آثار مترتب بر آن ، اعم از آثار مالی و آثار غیر مالی در قالب دو روش کلی مورد پژوهش قرار گرفته است . در روش اول نطفه طفل از ترکیب اسپرم زن و شوهر قانونی است و طفل حاصل از آن به اتفاق اکثر علما و حقوقدانان فرزند مشروع و تمام آثار حقوقی مترتب بر فرزندان طبیعی بر او هم بار می گردد ، اعم از اینکه طفل در رحم زوجه یا در رحم زن دیگر و یا در دستگاه مصنوعی رشد نماید.

در روش دوم طفل از اسپرم تخمک زن و مرد بیگانه می باشد که بنا به نظر اکثر علما و فقها اگر چه این عمل حرام است ولی بنا به نظر مشهور آثار نسب بر طفل بار می شود ،‌زیرا چنین عملی تحت عنوان زنا قرار نمی گیرد .

همچنین در این پژوهش موضوع اجاره رحم و اهدای تخمک و اهدای جنین نیز از جهت تکلیفی و آثار وضعی مورد بررسی قرار گرفته که به روش کتابخانه ای است و بر اساس روش توصیفی-استدلالی موضوعات مورد کنکاش قرار گرفته اند.

کلید واژه: تلقیح مصنوعی ، نطفه (اسپرم و تخمک )، نسب ، مادر جانشین ، اهدای جنین، اهدای تخمک.

 

1-1-1-مقدمه

یكی از زیباترین و شگف انگیز ترین غرایزی كه حضرت حق در نهاد آدمی بنا گذارده غریزه فرزند خواهی و میل به تداوم نسل است لذا بر مبنای این سیستم غریزی طبیعت انسان به گونه ای خلق شده كه قادر به تولید مثل باشد ، به این صورت كه از تركیب اسپرم جنس مذكر با تخمك جنس مونث نطفه تشكیل شده « ایها الناس انا خلقناكم من ذكرو انثی» ( حجرات ، آیه 13 ) و در رحم زن تكثیر می شود و مراحل مختلف رشد را سپری می كند« الم تخلقكم من ماء مهین فی قرار مكین» ( مرسلات آیه 20 و 21 )و به صورت انسان قدم به عرصه گیتی می گذارد« انا خلقنا الانسان من نطفه امشاج نبتلیه فجعلناه سمیعاً بصیراً »( دهر ، آیه 3 ) و بسیار طبیعی است موجودی كه از شیره جسم و جان این دو به وجود می آید و نشر و نما می كند بر مودت و صفا صمیمیت و سكون و آرامش آنها می افزاید .

«و من آیا ته ان خلق لكم من انفسكم ازواجاً لتسكنوا الیها و جعل بینكم موده رحمته ان فی ذلك لآیات لقوم یتفكرون » .

لكن همیشه طبیعت كار خود را دست انجام نمی دهد و زنان و مردانی هستند كه به علت نقص در قسمتی از دستگاه  تولید مثلشان صاحب فرزند نمی شوند و چه بسا كه زندگی زناشویی و اجتماعی آنها فقط به همین خاطر كه نمی توانند از خود انسانی به جا بگذارند به مخاطره می افتد .

برخی از مردان هستند كه یا فاقد اسپرم اند یا اسپرم آنها توان خاصیت تركیب با تخمك زن را ندارد و یا زنانی وجود دارند كه یا تخمك ندارند و یا قابلیت و توان پذیرش اسپرم را ندارد و یا رحم آنها توانایی نگهداری و پرورش جنین را ندارد یا اصلاً رحم ندارند و در عین حال علاقمند بچه ای را كه نحوی منتسب به خود آنان باشد ، داشته باشند . این وضع از دیرباز وجود داشته و انسان برای یافتن راه حل این مشكل به راههای زیادی دست زده است و به وسایل و روشهای مختلفی متوسل شده است قرآن كریم خود از سویی به وضع استثنایی بعضی از زنان و مردان عقیم اشاره كرده و از سوی دیگر درخواست و التماس برخی نازایان را منعكس نموده ، و بارور و باردار كردن آنها را به قدرت خداوند بیان نموده است در سوره شوری آیات 49 و 50 می فرماید « لله ملك السموات و الارض یخلق ما یشاء یهب لمن یشاء اناثا و یهب لمن یشاء الذكور ایزوجهم ذكراناً و اناثاً و یجعل من یشاء عقیماً انه علیم قدیر ».

امروزه با پیشرفت علم مخصوصاً در زمینه های پزشكی و با بررسی دقیق علل و عوامل نازایی ، دانشمندان موفق شدند تا از طریق مصنوعی « غیر طبیعی » مشكل نازایی را تا اندازه زیادی حل كنند از جمله روشهای باروری كه امروزه بكار می رود باروری از طریق لقاح مصنوعی است كه انواع مختلفی دارد . مسأله مورد بحث در علم حقوق این است كه آیا فرزندی كه از این روش بوجود می آید مشروعیت قانونی دارد یا خیر ؟ و بعد از پاسخ به این مطلب این مسأله بیش می آید كه در فرض جواز یا حرمت هر یك از این روش از لحاظ حقوقی چه آثاری بر آن مترتب می گردد به بیان دیگر طفلی كه از لقاح مصنوعی بوجود می آید در جامعه از چه حقوقی برخوردار است ؟ آیا همان آثار و احكامی كه بر كودكان طبیعی حكم می كند .چنین طفلی را نیز در بر می گیرند ؟ یا خیر !

با توجه به اینكه چنین روشهایی از قدمت زیادی برخوردار نیستند و مسائل جدیدی در علم پزشكی می باشند و بالطبع چنین مباحثی در علم حقوق كم سابقه و در قوانین مدون جهان كمتر قانون صریحی در این رابطه به چشم می خورد .

اما به لحاظ اینكه این پیشرفتها در كشور ما ایران نیز بكار گرفته شده اند بر حقوقدانان و فقهای مسلمان و شیعه است كه حكم صریح خود را در این رابطه بیان نموده و مطالعات لازم تحقیقات و خود را در این زمینه گسترش دهند .

در طی چند سال اخیر نیز كارهای علمی متعددی در رابطه با لقاح مصنوعی انجام گرفته و مراجع و علما نظرات فقهی خود را در قالب استفتاء بیان نموده و حقوقدانان مقالات مختلفی در این زمینه نگاشته اند اما با توجه به ابعاد وسیع بحث شاید بتوان گفت هنوز تحقیق جامع و مانعی در این راستا به عمل نیامده است ، و علم حقوق به عنوان دانشی كه با روابط انسانی بین افراد جامعه را تنظیم  نماید موظف است با تمسك به قواعد و اصول كلی كه در اختیار دارد به مسائلی كه در این زمینه ممكن است مطرح شود پاسخ دهد و تكالیف حقوقی افرادی را كه با این مسأله مرتبط هستند و یا مرتبط می شوند روشن نماید .

در حقوق ایران كه بر گرفته از حقوق متعالی و مترقی اسلام و فقه جعفری است باید بر طبق همان مبانی و اصول شرعی ( هر چند كه در منابع اولیه فقهی به طور صریح به چنین مسأله ای اشاره نشده است ) مسأله را حل نمود ، تا به چیزی بر خلاف شرع و احكام الهی عمل نشود.

1-1-2- بیان مساله

لقاح مصنوعی یعنی لقاح خارج از رحم،یا تولید انسان بیرون از رحم ،بدون آمیزش مشروع یا نامشروع وهمچنین تولید درون رحمی انسان ،از طریق کاشتن با تلقیح از مسائل نو