دنیای امروز به شکل گریزناپذیری تبدیل به دهکده ای جهانی با ارتباط گسترده و عمیق شده است.اطلاعات و فناوری استفاده از آن امروزه به شکل به عنوان یکی از کلیدهای اصلی در توسعه کشورها مخصوصاً کشورهای جهان سوم مطرح گردیده است.

از سوی دیگر توریسم نیز به فراخور گذشت زمان امروزه به عنوان صنعتی درآمدزا و نجات دهنده برای کشورهای مختلف در آمده است.به شکلی که درآمدهای حاصل از آن در برخی کشورها چندین برابر درآمدهای سرشار نفتی کشورهای دیگر است. 

لزوم توجه به توریسم و استفاده از فناوری‌های نوین در جهت گسترش آن و استفاده کردن از مزایای بی‌شمار اقتصادی آن برای کشورها تحقیق و تتبع پیرامون رابطه بین گسترش فناوری اطلاعات و ارتباطات و توسعه توریسم را ضروری ساخته است. در عصر حاضر دگرگونی ژرف تکنولوژیکی، مکانیسم‏ها و شرایط و در نتیجه بحث‌های تکنیکی و فنی به سوی پیچیدگی، تنوع و ظرافت بیشتری گرایش یافته است.

در این میان دگرگونی‏های اقتصادی مهم حاصله در برگیرنده شماری از روابط تولید پیچیده، فراگیر و روابط مبادلاتی می‌باشد که در امر جهانی شدن روندی رو به گسترش دارد بر این مبنا گردشگری نیز که در رویکردی خاص در هزاره سوم مورد توجه می‌باشد؛ تحولاتی را پذیرا شده که به فراگیر شدن آن منتهی گردیده است.

کشور ایران نیز به سبب دارا بودن پایه‌ها و زیر ساخت‌های اساسی در گردشگری جزئی از این جهان پهناور که البته منظور ما از جهان همان جهان گردشگری است می‌باشد و البته همگی بر این باور اذعان دارند که سهم مهمی نیز در گردشگری می‌تواند دارا باشد و در این پایان نامه از زاویه گردشگری الکترونیکی با نگاه بر دو موضوع اساسی روابط عمومی الکترونیک و شبیه گسترده جهانی یعنی اینترنت و به دنبال آن شبکه های مجازی که شاخه ای مهم از دنیای وسیع اینترنت می‌باشد به این موضوع پرداخته خواهد شد .

اما گردشگری در رابطه با بسترهای تکنولوژیکی بحث شده و بسترهای اقتصادی حاصل از جهانی شدن، اصلی مستحکم در سیاست‌های اقتصادی در هزاره سوم محسوب می‌شود.

تحولات حاصل از مباحث فوق در رابطه با گردشگری در دوسویه تأثیر گذاری از یک سو به شکل گیری گردشگری الکترونیکی منتهی گردیده و از دیگر سو شکل گیری گردشگری مجازی را سبب شده است و با رشد سریع تکنولوژی اطلاع رسانی در چارچوب نظام مبادله الکترونیکی و سرعت بخشیدن به امر بازاریابی و مسافرت، کاهش هزینه‌ها و دستیابی به بازارهای جدید را در زمینه گردشگری فراهم آورده است.

به عنوان مثال می‌توان به نقش اینترنت در زمینه ارتباطات گردشگری، اطلاع رسانی به گردشگران و آگاهی یافتن از وضعیت مقاصد گردشگری و از دیگر سو از وضعیت بازار گردشگری اشاره کرد. گردشگری الکترونیکی حاصل این هم تنیدگی و تغییرات حاصل از آن می‌باشد، بر این مبنا می‌توان گردشگری الکترونیکی را به صورت زیر تعریف نمود:

گردشگری الکترونیکی، بکارگیری تکنولوژی‌های جدید به خصوص فن آوری های اطلاعات و ارتباطاتIT  در دو بعد عرضه و تقاضای گردشگری می‌باشد که در آن علاوه بر عرضه خدمات مورد نیاز  گردشگران ،زمینه های بازاریابی و دورنمایی گردشگری مقاصد فراهم می‌باشد.(حنفی زاده و همکاران ،1385،ص29)

از این رو گردشگران برای آگاهی از مقاصد گردشگری و وضعیت آن‌ها در بعد تقاضا از تکنولوژی‌های اطلاعاتی و ارتباطی استفاده نموده و در چارچوب انگیزه های خود به انتخاب مقاصد اقدام می‌نمایند.

در این میان آژانس‌های مسافرتی با بهره گرفتن از اینترنت در عرصه طرح‌های تخصصی گردشگری و در چارچوب شناخت زمان تعطیلات به همراه پاسخگویی به نیازهای گردشگران مبادرت به بازاریابی گردشگری در مقاصد مختلف نمودند.

به طور کلی استفاده از تکنولوژی اطلاعات و ارتباطات و گسترش آن در زمینه عرضه و تقاضای گردشگری سبب آن شد که گردشگران قبل از سفر به ارزیابی و بررسی وضعیت مقاصد بپردازند و تجربه ای مجازی را در چارچوب دورنمایی گردشگر در ذهن خود شکل دهد. علاوه بر آن این امر زمینه های دموکراتیک شدن امر انتخاب مقاصد را برای سفر فراهم آورده که بر بستری از لیبرالیسم حاصل از جهانی شدن تسهیل شده است.

محصول گردشگری در یک تنوع خاص در برگیرنده پاسخگویی به تقاضای شخصی و متکثر گردشگران بوده و گردشگران را قادر می‌سازد در راستای انگیزه های شخصی و تمایلات خود به انتخاب مقاصد گردشگری برای سفر بپردازند.

  از دیگر تغییرات حاصل از گردشگری الکترونیکی در زمینه عرضه محصول گردشگری، شکل گیری   سازمان‌های مدیریت مقاصد می‌باشد.این سازمان‌ها در زمینه گردشگری با ارائه انواع خدمات الکترونیکی ، امکان جستجو و برنامه ریزی سفر را برای گردشگران فراهم می‌آورند.

وظایف این سازمان‌ها در برگیرنده، مدیریت منابع گردشگری ، برنامه ریزی برای فعالیت‌های گردشگری، تبلیغ و بازاریابی، آموزش کارکنان و عرضه خدمات مورد نیاز گردشگران می‌باشد.

این سازمان‌ها در واقعه لایه میانی را در گردشگری الکترونیکی مابین عرضه و تقاضا شکل می دهند از یک سو در زمینه عرضه روند تقاضا در بازار گردشگری در جهان و مناطق مختلف و جهت گیری تقاضا را برای مقاصد فراهم می‌آورند و از دیگر سو با کسب اطلاعات لازم از مقاصد،آن اطلاعات را در اختیار گردشگران قرار می‌دهند.

باید گفت نظر به ماهیت گردشگری، کاربرد فناوری اطلاعات و ارتباطات می‌تواند در بهبود کار آیی تحویل خدمات و معاملات و همچنین پیش بینی فرصت جهت میسر ساختن دستیابی دامنه گسترده و متنوعی از تجارب در زمینه های گوناگون گردشگری بسیار مفید واقع گردد.

در عرصه جهانی توسعه ITتاثیرعمیقی بر بخش گردشگری و مسافرت داشته است و این مهم همچنان در حال تغییر دادن ساختار و فرآیند های آن می‌باشد.

در این میان روابط عمومی الکترونیک و شبکه های مجازی نیز می‌توانند دو بازوی مهم در گسترش فعالیت‌های گردشگری در جهان باشند چرا که گردشگری بر پایه اصل مهم روابط عمومی و اطلاع رسانی استوار است . (حنفی­زاده و همکاران، 1385، ص31)

2-1- طرح مسئله، هدف ها و ضرورت و اهمیت تحقیق

امروزه فناوری اطلاعات و ارتباطات در همه علوم به خصوص علوم اجتماعی که با بینش و دانش مردم به شکل مستقیم سرو کار دارد بسیار نمایان است.

در دهه‌ی 1990 میلادی با اختراع چند رسانه‌ای و نفوذ آن به اینترنت و با انجام مطالعات نظری در رشته‌های گوناگون علوم انسانی قرن جدید را انفجار اطلاعات و ظهور جامعه‌ اطلاعاتی نام گذاری كردند كه ریخت شناسی و صورت بندی اجتماعی نظام بین‌الملل و جوامع مختلف آن را كاملاً متحول و به شكل شبكه‌ای و اطلاعاتی و ارتباطی تبدیل خواهد نمود و به طبع آن كلیه‌ی مفاهیم علوم انسانی از جمله علوم سیاسی نیز متحول خواهد شد .

ظهور جامعه اطلاعاتی و تهدید امنیت ملی کشورها دو روی یک سکه‌اند؛ هر چه که ابعاد آن گسترش یافته حاکمیت و امنیت ملی نیز متحول می‌شود اگر ما از آن تحول تحت عنوان تحدید حاکمیت و امنیت دولت یاد می‌کنیم، در واقع منظور؛ وارد شدن امنیت به یک فاز جدید است و نه به طور منفی و مطلق روند نابودی حاکمیت و کاهش شدید امنیت، :« بازی جامعه اطلاعاتی و حاکمیت ملی که وظیفه غایی آن تأمین امنیت است، یک بازی با جمع جبری صفر نیست یک بازی با حاصل جمع مثبت است».

یکی از ویژگی‌های قرن بیست و یکم جهانی شدن خود دولت‌هاست. این نشان می‌دهد جامعه اطلاعاتی و دولت‌ها دو پدیده مجزا از هم و بیرونی نیستند بلکه با بهره گرفتن از تعبیر رابرت کاکس از بین‌المللی شدن حاکمیت‌ ها نشئت می‌گیرد، در شرایط حاضر اجتماع سیاسی «دولت که دارای حاکمیت مستقل است» نیز در حال انتقال به اجتماع بزرگ‌تر از خود یعنی «جهان که جهان گرایی می گوییم» می‌باشد. که در واقع می‌توان ادعا نمود که جهان گرایی یعنی فراگیر شدن جهانگردی به کل عرصه جغرافیایی جهان با همه‌ی مردمان آن.

در حوزه سیاسی با ظهور و گسترش نهادهای سیاسی جهانی که به میمنت جامعه اطلاعاتی فراهم آمده است، تحولات چشمگیری در حوزه‌ی قدرت و امنیت دولت‌های ملی و ماهیت نظام رخ نموده است. به عبارت دیگر عرصه های تصمیم گیری سیاسی بر فراز دولت‌های ملی در سطح جهانی روبه گسترش است، افزایش اختیارات و اقتدار نهادهای جهانی (UN,WB.IMF,WTO) تا حدی نتیجه پیدایش مسایل عمده جهانی در بستر جامعه اطلاعاتی مانند توریسم، محیط زیست، انرژی هسته ای، آب، جمعیت و … است که دیگر حاکمیت‌های ملی به خودی خود نمی‌توانند با چنین مسایل جهانی دست و پنجه نرم کنند. در نتیجه استقلال عمل سازمان‌های بین‌المللی در حوزه‌ی تصمیم گیری رو به افزایش است و در مقابل استقلال عمل بسیاری از دولت‌ها خاصه کشورهای در حال توسعه محدود شده است. این موضوع به شکل خاص‌تری خود را در مقابل فرایندهای اقتصاد جهانی جامعه اطلاعاتی نشان می‌دهد پس می‌توان گفت جامعه اطلاعاتی نظم مشهور به «و ست فالی» از حق انحصاری هر دولت- ملتی برای حکومت بر مردمانش و اداره امور

1-2-4     ساختار محاسبات ابری…………………. 8

1-2-4-1 معماری…………………. 8

1-2-4-2 فراهم کننده سرویس ابر………………… 10

1-2-4-3-  انواع ارائه خدمت………………….. 11

1-2-4-4- کاربران محیط محاسبات ابری…………………. 13

1-2-4-5- مدل­های پیاده سازی…………………. 13

1-2-5-   نمای کامل از محیط محاسبات ابری…………………. 16

1-2-6-   چالش­های مربوط به محاسبات ابری…………………. 17

1-2-7-   امنیت در محیط محاسبات ابری…………………. 18

1-2-7-1- تهدیدات امنیتی محیط محاسبات ابری…………………. 19

1-2-8-   فنآوری مجازی­سازی و ماشین­های مجازی…………………. 23

1-2-9-   مانیتورینگ ماشین­های مجازی…………………. 23

1-2-9-1 انواع هایپروایزر………………… 24

1-2-10- جمع بندی درمورد محاسبات ابری…………………. 25

1-3-  طرح و هدف از این تحقیق…………………. 26

1-4-  مروری بر فصل­های بعدی پایان­ نامه…………………27

فصل دوم: تعاریف و پیش­نیازها……………….. 28

2-1-  مقدمه………………… 29

2-2-  مروری بر بدافزارها……………….. 29

2-2-1-   سیر تكاملی ویروس­های رایانه ­ای…………………. 29

2-2-2-   بدافزار چیست؟………………… 31

2-2-2-1- كرم…………………32

2-2-2-2- ویروس…………………… 33

2-2-2-3- تروجان…………………. 34

2-2-2-4- تروجان دسترسی از راه دور………………… 35

2-2-2-5- روتكیت………………….. 36

2-3    مروری بر سیستم­های تشخیص نفوذ………………… 36

2-3-1-   انواع حملات شبکه………………… 37

2-3-1-1- انواع حملات شبکه­ای با توجه به طریقه حمله……… 37

2-3-1-2-. انواع حملات شبکه­ای با توجه به حمله کننده……….. 39

2-3-2-   مکمل­های سیستم­های تشخیص نفوذ در برقراری امنیت……. 40

2-3-2-1- دیواره آتش…………………… 40

2-3-2-2- ساز و کارهای رمزنگاری و تایید هویت………………….. 41

2-3-2-3- لیست­های کنترل دسترسی………………… 42

2-3-3-   انواع سیستم­های تشخیص نفوذ………………… 42

2-3-3-1- سیستم­های تشخیص نفوذ مبتنی بر میزبان……… 43

2-3-3-2- سیستم­های تشخیص نفوذ مبتنی بر شبکه……….. 44

2-3-3-3- سیستم­های توزیع شده………………… 48

2-3-4-   انواع روش­های تشخیص حمله………………… 52

2-3-4-1 روش­های مبتنی بر امضا……………….. 52

2-3-4-2 روش­های تشخیص حمله مبتنی بر ناهنجاری…….. 54

2-3-4-3- روش­های مبتنی بر تحلیل حالت پروتکل ارتباطی……. 56

2-3-5-   تکنولوژی­های سیستم­های تشخیص نفوذ……… 58

2-3-5-1- اجزای سامانه­ های تشخیص نفوذ…………… 58

2-3-5-2- ساختار و همبندی اجزای سیستم تشخیص نفوذ……… 59

2-3-5-3- عملکرد امنیتی سیستم­های تشخیص نفوذ……… 60

2-3-5-4- قابلیت­های مدیریتی ابزارهای تشخیص نفوذ……. 63

2-3-6-   ویژگی­های ابزار تشخیص نفوذ­ایده آل……………… 67

2-3-6-1- دقت بالا، نرخ تشخیص بالا و کم بودن هشدارهای نادرست…….. 67

2-3-6-2- نحوه واکنش و­ایجاد هشدار و کار با IDSهای دیگر……….. 68

2-3-6-3- قابلیت­های پیکربندی و تنظیمات فاز نصب و سازگاری با شرایط سیستم……… 69

2-3-6-4- امکان اعمال سیاست امنیتی در نسخه امنیتی یا با بهره گرفتن از قوانین کارآمد……. 69

2-3-6-5- مقیاس پذیری و توزیع پذیری…………………. 70

2-3-6-6- اجرای مداوم و تحمل پذیری خطا ………………..70

2-3-6-7- قابلیت تشخیص حملات دیده نشده………………… 71

2-3-6-8- بهره­ وری و عملکرد مناسب………………….. 71

2-3-6-9- کار با حداقل سربار و امکان بررسی عملکرد و بهره­وری ابزار تشخیص نفوذ…… 72

فصل سوم : پیشینه تحقیق………………… 74

3-1-  ترکیب فیلترینگ و روش­های آماری برای تشخیص ناهنجاری……… 75

3-2- تجزیه و تحلیل سیگنال ناهنجاری­های ترافیک شبکه………………… 76

3-3-…… یک چارچوب سیستم­های تشخیص نفوذ مشارکتی برای شبکه­ های محاسبات ابری…… 77

3-4- شناسایی حمله در ابر………………… 79

3-5- سیستم­های تشخیص نفوذ و مدیریت ورودی چند سطحی در محاسبات ابری…….. 81

3-6- جایگذاری یک NIDS در یک محیط محاسبات ابری…………………. 82

3-7- ابرهای دو قلو: یک معماری برای محیط ابری امن…………………. 82

فصل چهارم : مدل پیشنهادی…………………. 84

4-1-  مقدمه………………… 85

4-2-  سیستم تشخیص حمله بر اساس دسته بندی ماشین­های درون محیط……. 87

 

4-2-1-   شرح قالب پیشنهادی…………………. 87

4-2-1-1- بخش ساخت قوانین…………………. 88

4-2-1-2- بخش شناسایی ماشین­ها و پیاده سازی پروفایل…………………. 91

4-2-1-3- بخش شناسایی حمله………………… 92

4-2-1-4- بخش پیشگیری…………………. 94

4-2-2-   بررسی مزایا و معایب سیستم پیشنهادی…………………. 95

4-3- پیاده سازی آزمایشی و تحلیل نتایج…………………. 97

4-3-1-   جزئیات کد آزمایش………………….. 97

4-3-1-1- بخش ساخت قوانین…………………. 97

4-3-1-2- بخش شناسایی ماشین­ها و ساخت پروفایل…………………. 102

4-3-1-3- بخش شناسایی…………………. 102

4-3-1-4- بخش پیشگیری………………… 103

4-3-2     نتیجه نمونه آزمایش انجام شده……………….. 103

4-3-2-1- پایگاه داده سیستم…………………. 104

فصل پنجم: بحث و نتیجه­ گیری……………….. 116

5-1-  مقدمه………………… 117

5-2-  پیشنهادات برای کارهای آتی  ……………….. 118

چکیده:

زمانی که درمورد بدافزارها در محیط اینترنت و شبکه­ ها صحبت می­شود، با انواع زیادی از بدافزارها روبرو خواهیم شد. محاسبات ابری یکی از انواع جدید و بسیار مهم در زمینه ارائه خدمات بر روی بستر ابر مانند اینترنت می­باشد. بیشتر افراد بر این توافق دارند که هم اکنون امنیت این محیط مهمترین مشکل می­باشد و باید به خوبی بررسی شده و راه حل­های مناسبی برای رفع آن پیدا و ارائه نمود. در اینجا ما قصد داریم تا روش مناسبی را برای تشخیص بدافزارها در محیط محاسبات ابری ارائه نمائیم که بتواند بر اساس ساختار این محیط بیشترین امنیت ممکن را برای ارائه دهندگان و همچنین اطلاعات کاربران آن فراهم نماید. از عمده روش­های­ایجاد امنیت و شناسایی بدافزارها در محیط محاسبات ابری ابتدا شیوه سنتی آن یعنی استفاده از امضاءها می­باشد که با توجه به ساختار این محیط شاید مناسب باشد اما کافی نیست. بنابراین استفاده از روش­های دیگر از جمله تحلیل رفتار سیستم بسیار کاربردی شده است. بر اساس ساختار محیط محاسبات ابری نیز می­توان یک قالب محافظتی طراحی نمود تا از حملات با بهره گرفتن از سطح بندی­های انجام شده جلوگیری کند.

فصل نخست

1- مقدمه

1-1- پیشگفتار

سیر تکاملی محاسبات به گونه­ای است که می­توان آن را پس از آب، برق، گاز و تلفن به عنوان عنصر اساسی پنجم فرض نمود. در چنین حالتی، کاربران سعی می­ کنند بر اساس نیازهایشان و بدون توجه به اینکه یک سرویس در کجا قرار دارد و یا چگونه تحویل داده می­شود، به آن دسترسی یابند. نمونه­های متنوعی از سیستم­های محاسباتی ارائه شده­است که سعی دارند چنین خدماتی را به کاربران ارئه دهند. برخی از آنها عبارتند از: محاسبات خوشه ­ای، محاسبات توری و محاسبات ابری. محاسبات ابری ساختاری شبیه یک توده ابر دارد که بواسطه آن کاربران می­توانند به برنامه ­های کاربردی و یا زیرساختهای نرم­افزاری و سخت­افزاری از هر جایی از دنیا دسترسی داشته باشند. بنابراین، محاسبات ابری می ­تواند با کمک ماشین­های مجازی شبکه شده، به عنوان یک روش جدید برای­ایجاد پویای نسل جدید مراکز داده مورد توجه قرار گیرد. بدین ترتیب، دنیای محاسبات به سرعت به سمت توسعه نرم­افزارهایی پیش می­رود که بجای اجرا بر روی کامپیوترهای منفرد، به عنوان یک سرویس در دسترس میلیون­ها مصرف کننده قرار می‌گیرند. محبوبیت سه نوع مختلف محاسبات که به آنها اشاره شد، از دید موتور جستجوی گوگل نیز مورد ارزیابی قرار گرفته است که نتیجه آن در شکل (1-1) نمایش داده شده­ است. این بررسی نشان می­دهد که محاسبات خوشه ­ای در حال حاضر نسبت به دو مورد دیگر مقبولیت کمتر دارد، محاسبات توری در رتبه دوم قرار گرفته است، و پردازش ابری با فاصله زیادی از آنها در حال استفاده بیشتر است.

2-1- محاسبات ابری

محاسبات ابری (یا رایانش ابری و یا پردازش ابری)‏ مدل رایانشی بر پایه­ شبکه ­های بزرگ کامپیوتری مانند اینترنت است که الگویی تازه برای عرضه، مصرف و تحویل سرویس‌های فناوری اطلاعات (شامل سخت­افزار، نرم­افزار، اطلاعات، و سایر منابع اشتراکی رایانشی) با به کارگیری اینترنت ارائه می‌کند. رایانش ابری راهکارهایی برای ارائه­ خدمات فناوری اطلاعات به شیوه‌های مشابه با صنایع همگانی (آب، برق، تلفن و…) پیشنهاد می‌کند. این بدین معنی است که دسترسی به منابع فناوری اطلاعات در زمان تقاضا و بر اساس میزان تقاضای کاربر به گونه‌ای انعطاف‌پذیر و مقیاس‌پذیر از راه اینترنت به کاربر تحویل داده می‌شود.واژه­ “ابر” واژه‌ای است استعاری که به اینترنت اشاره می‌کند و در نمودارهای شبکه‌های رایانه‌ای نیز از شکل ابر برای نشان دادن شبکه­ی اینترنت استفاده می‌شود. دلیل تشبیه اینترنت به ابر در این است که اینترنت همچون ابری جزئیات فنی‌اش را از دید کاربران پنهان می‌سازد و لایه‌ای از انتزاع را بین این جزئیات فنی و کاربران به وجود می‌آورد. به عنوان مثال آنچه یک ارائه‌دهنده­ی سرویس نرم‌افزاری رایانش ابری ارائه می‌کند، برنامه‌های کاربردی تجاری برخط است که از طریق مرورگر وب یا نرم‌افزارهای دیگر به کاربران ارائه می‌شود. نرم‌افزارهای کاربردی و اطلاعات، روی سرورها ذخیره می‌گردند و براساس تقاضا در اختیار کاربران قرار می‌گیرد. جزئیات از دید کاربر مخفی می‌ماند و کاربران نیازی به تخصص یا کنترل در مورد فناوری زیرساخت ابری که از آن استفاده می‌کنند ندارند.

رایانش ابری را گروهی تغییر الگوواره‌ای می‌دانند که دنباله‌روی تغییری است که در اوایل دهه ۱۹۸۰ از مدل رایانه بزرگ به مدل کارخواه-کارساز صورت گرفت.1-2-1- تاریخچه

بیان مسئله 5

اهمیت و ضرورت مسئله 7

اهداف پژوهش… 10

فرضیه های پژوهش… 10

تعاریف نظری و عملیاتی متغیر ها 10

فصل دوم ادبیات و پیشینه پژوهش

الف)مبانی نظری. 13

اختلال بیش فعالی /نقص توجه 14

بیشینه تاریخی اختلال نقص توجه/بیش فعالی. 15

علت شناسی اختلال نقص توجه /بیش فعالی. 15

عوارض دارو در مانی. 16

مبانی نظری بازی. 16

تعریف بازی. 16

ارزش های بازی. 18

تاریخچه بازی. 19

بازی از دیدگاه دین اسلام 19

بازی و نظریه های آن. 20

مفاهیم و نظریه بازی در قرن بیستم. 20

طبقه بندی بازی. 21

نقش بازی در رشد و تحول کودک.. 24

تعریف بازی درمانی. 24

مبانی نظری بازی درمانی. 26

تاریخچه بازی درمان. 26

نظریه های بازی درمانی: 28

رویکرد های بازی درمانی. 30

رویکرد روان تحلیلی. 30

رویکرد گشتالتی. 31

رویکردرفتاری-شناختی. 32

رویکرد کودک محور 33

رویکردآدلری. 34

رویکرد ارتباطی. 34

رویکرد ساختارمند. 35

انواع بازی در بازی درمانی. 35

روش های بازی درمانی. 36

ب)پیشینه پژوهش: 36

پزوهش های انجام شده در خارج از کشور 36

پژوهش های انجام شده در ایران. 39

فصل سوم روش پژوهش

جامعه آماری. 45

نمونه و روش نمونه گیری. 45

ابزار پژوهش… 46

شیوه نمره گذاری. 46

پایایی پرسشنامه: 47

متغییر های پژوهش: 48

روش اجرای پژوهش: 48

محتوای آموزشی. 48

روش تحلیل دادها 49

ملاحظات اخلاقی. 50

فصل چهارم یافته های پژوهش

الف) یافته های توصیفی پژوهش… 52

ب)یافته های استنباطی پژوهش… 53

فصل پنجم بحث و نتیجه گیری

خلاصه پژوهش… 61

بحث و نتیجه گیری. 61

فرضیه دوم:  بازی ماز و دو مینو موجب افزایش توجه در کودکان دارای بیش فعالی می شود. 63

دستاورد های اصلی پژوهش… 65

محدودیت های پژوهش… 66

الف)در اختیارمحقق. 66

ب)خارج از اختیار محقق. 66

پیشنهادات پژوهش… 66

پیشنهادهای کاربردی. 66

پیشنهادهای پژوهشی. 67

منابع. 68

منابع فارسی. 68

منابع انگلیسی. 72

پیوست.. 74

چکیده

این پژوهش به منظور بررسی اثر بخشی بازی درمانی(مازودومینو بر افزایش توجه) کودکان 6-5 ساله دارای اختلال بیش فعالی  و نقص توجه انجام شده است. جامعه آماری این پژوهش شامل کلیه   نوآموزان دوره پیش دبستانی 6-5 ساله که در مراکز پیش دبستانی تحت نظارت منطقه سه آموزش و پرورش شهر شیراز که در سال تحصیلی 94-93 در 28 مرکز پیش دبستانی مشغول به تحصیل می باشند بوده است. نمونه آماری شامل 50 نفر نوآموز بوده است که به شیوه نمونه گیری خوشه ای انتخاب وبه روش تصادفی در گروه آزمایش وکنترل گمارده شدند.(25نفرگروه آمازیش و25نفردرگروه کنترل) طرح تحقیق به صورت نیمه آزمایش و از نوع پیش آزمون وپس آزمون  همراه با گروه کنترل می باشدوداده ها از طریق پرسشنامه اختلال کمبود توجه سوانسون ونولان پلهام  جمع آوری و با کمک شاخص های آمارتوصیفی وروش آماری تحلیل کواریانس مورد تجزیه وتحلیل قرار گرفت. نتایج پژوهش نشان داد داد که بعداز ارائه متغیر مستقل تفاوت معناداری درسطح 1./.>P بین گروهای کنترل وآزمایش می باشد،  همچنین بازی مازودومینوبرافزایش توجه کودکان دارای نقص توجه/بیش فعالی موثر می باشد، بازی ماز و دومینو باعث افزایش توجه در کودکان دارای نقص توجه می شود همچنین در افزایش توجه در کودکان بیش فعال نیز موثر می باشد.

واژه های کلیدی: اختلال نقص توجه/بیش فعالی ، بازی ماز، بازی دومینو، بازی درمانی، کودکان پیش دبستانی

مقدمه

تمام کودکان بازی کردن دوست می دارندواز انجام آن لذت می برند این موضوع که کودک جنب وجوش وتحرک داشته باشد کاملاَ طبیعی می باشد. اما دراین بین کودکانی هستند که بسیاربی قرار، فعال، حواس پرت وبی ثبات اند. فعالیت زیاد این کودکان به تایید بسیاری از کارشناسان تعلیم وتربیت دیگر طبیعی نیست!این کودکان داری نوعی اختلال می باشندکه روانشناسان و روانپزشکان آنرا اختلال نقص توجه/بیش فعالی می نامند. اختلال نقص توجه/بیش فعالی[1] مشکلی است که معمولادر کودکان دوره پیش دستانی یا ابتدایی مشاهده می شود. از ویژگی عمده این کودکان عدم تمرکز وتوجه، کنترل رفتار برایشان مشکل است. دراین کودکان ویژگی های زیر بسیار شاخص می باشد: بسیاردر رویا فرو می روند وبه اصطلاح غرق رویا می شوند. بسیار در خود هستند وذهنی مشغول دارند. سر درگم و گیچ هستند. بی حال وبی انگیزه به نظر می رسند. بسیار تنبل و کند به نظر می رسند. مرتب خیره می شوند (علیزاده، 1383).

معلمان ومربیان آنها همیشه از عدم تمرکز آنها در کلاس و در نتیجه یادگیری پایین آنهاشاکی اند. دلیل اصلی یادگیری کم در انها را می توان به این دلیل دانست که این کودکان از تمرکز کافی برای آموختن برخوردار نیستند برای درک هر موضوعی باید ابتدا بر آن موضوع توجه کرد. زیرا که در بر خورد با عوامل خارج، ابتدا ذهن و حواس ما روی آن موضوع خاص تمرکز پیدا می کند، بعد آن را درحل مسئله مورد استفاده قرار می دهیم. هرچه بیشتر توجه کنیم بهتر آن را یاد می گیریم هستند انسانهایی که به ظاهر از نظر جسمی سالم، اما اغلب به دلیل ندیدن یا نشنیدن چیز های که در اطراف آنها است، فرصت یادگیری را از دست داده اند. اطلاعاتی از حافظه کوتاه مدت به حافظه بلند مدت وارد و در آنجا ثبت و نگهداری می شود، که بر روی آن دقت و توجه شود در غیر این صورت به فراموشی سپرده می شود. باتوجه به این مطلب زمانی یادگیری صورت می گیرد که بر روی مطالب آموختنی توجه ودقت شود. همه انسانها کم و بیش تجربه کرده اند گاهی ممکن است کاری را که اهمیت فوق العاده زیادی دارد را فراموش کنند. بدین ترتیب در هنگام مطالعه یا امور حساس دیگر ناگهان پرنده فکرشان از قفس توجه، دقت و تمرکز خارج شده و برای مدتی در عوالم دیگر سیر می کند. همه این علائم و مواردی از این قبیل به علت نارسایی های است که در توجه و تمرکز ما رخ می دهد کودکان، نوجوانان و حتی بسیاری از افراد بزرگسال هستند که حوصله پرداختند به یک کار برای مدت طولانی را ندارند یا نمی توانند لحظه ای آرام بنشینند اما هوش، استعداد، خلاقیت و انرژی بی نظیری دارند(فرید من ودویال [2] ترجمه صدر السادات، محمدی، 1381). کودک مبتلا به نقص توجه به نظر می رسد گوش نمی دهد، نمی تواند تکالیفش را به پایان برساند، به صورت دقیق تر فراحنای حافظه اش کوتاه است، قبل از اینکه اولین فعالیت تکمیل شود به سرعت به فعالیت دیگری می پردازد. از یک بازی به بازی دیگری مشغول می شود، بدون اینکه برروی هریک تمرکز کند در کلاس به آسانی پریشان شده و نمی تواند روی مواد درسی تمرکز نماید. در مورد ویژگی تکانشگری این اختلال نیز می توان گفت فرد بدون اینکه فکر کند فعالیتش را آغاز می کند، اگر چه رفتارهای تکانشی بین کودکان کم سال طبیعی است اما کودکان بیش فعال گفتگوی دیگران را قطع می کنند بدون تامل پاسخ می دهند و منتظر نوبت نمی شوند، این کودکان در سازمان دادن به کارها ی مدرسه مشکل داشته و احتیاج به نظارت بیشتری دارند (کندال[3]، 2000). اختلال بیش فعالی برای اولین بار به وسیله هنریک هافمن[4] در سال 1845 شناخته شد. او پزشکی شاعر و نویسنده بود و زمانی که نتوانست کتاب مناسبی برای کودک سه ساله اش پیداکند به نوشتن کتاب برای کودکان علاقه مند شد. در نتیجه یک کتاب مصور در مورد کودکان و ویژگی های آنها نوشت داستان «فیلیپ نا آرام» توصیف حقیقی از یک پسرکوچک بود که دارای اختلال نقص توجه و بیش فعالی بود. در سال 1902 سرجورج استیل مقالاتی[5] را برای کالج سلطنتی انگلستان منتشر کرد که در آنها به یک گروه از کودکان با نشانه های کم توجهی، رفتار نسنجیده وشلوغ توصیف می کرد، بعد از آن هزاران مقاله علمی در مورد علل، نشانه ها و درمان آن ها منتشر شده است (اشراقی، 1390). تا کنون پنج روش درمانی برای کودکان مبتلا به بیش فعالی/نقص توجه معرفی شده اند :دارو درمانی، آموزش رفتاری والدین، مداخله های رفتاری کلاسی، آموزش مهارت های اجتماعی، برنامه های درمانی تابستانی، هر چند انجمن روانشناسی آمریکا تنها این پنج روش را مطرح ساخته است، اما متخصصان برای بهبود نشانه های رفتاری کودکان بیش فعالی/نقص توجه روش های دیگری را نیز به کار می برند که از جمله آنها بازی درمانی[6] است استفاده از داروهای محرک در اغلب موارد به کاهش عمده نشانه های بیش فعالی/ نقص توجه منجر می شود، اما اثرات بلند مدت مصرف این دارو ها مورد تایید نمی باشد (گنجی، ذبیحی، خدابخشی، کراسکیان، 1390). بازی به عنوان یک روش درست و صیحح در درمان کودک است، زیراکودکان اغلب در بیان شفاهی احساساتشان دچار مشکل هستند اما از راه بازی می توانند موانعشان را کاهش داده و احساساتشان را بهتر نشان دهند (پرتر، هراندز، ریف، جیس[7]، 2007).

بازی درمانی را به عنوان یک رویکرد درمانی چنین توصیف می شود: یک ارتباط جاری بین درمانگر ویک کودک که مشکلات رفتاری و هیجانی دارد، بااستفاده از فعالیت های متنوع و گوناگون در بازی که منجر به ایجاد تغییرات درمانی در مراجع می گردد. بازی درمانی کاری خلاقانه در روان درمان کودک است (فیپس، موناهان، سندس، مارچ، نیک بورس[8]، 2006). مهمترین دلیل استفاده از بازی درمانی این است که کودکان که قادر نیستند از استدلال و مهارتهای کلامی استفاده کنند درجریان بازی کودک خود مدیر و راهنما است و اقدام به خلق جهانی می کند که برآن تسلط دارد و مهارتهای اجتماعی را از آن طریق کسب می کند (صمدی، 1390). براساس آمارهای موجود در کشور مانیز تعدادی از این کودکان بیش فعال وجود دارد که نیاز به همکاری و حمایت دارند. پژوهش حاضر در این راستا خواسته است قدمی در جهت افزایش دانش تراکمی این موضوع بردارد.

بیان مسئله

در دنیای مدرننیزه امروز نام اختلالات رفتاری کودکان زیاد شنیده می شود. اما به راستی اختلال رفتاری چیست؟ هر نوع اختلال، در عملکردهای هیجانی، تحصیلی، اجتماعی فرد، اختلال روانی می خوانند. کودک با اختلالات رفتاری کودکی است، که رفتارهایش به اندازه ای نامناسب است که شرکت اورادر کلاس درس، باعث از هم گسیختن حواس یا آشفتگی ذهنی سایرهمکلاسان باشد و نیز فشاری بیش از حد به معلم وارد کند (سیف نراقی، نادری، 1374). انواع مختلف از اختلالات رفتاری در کودکان در منابع مختلف ذکر شده است که مهمترین آنها عبارتند از: اوتیسم، بیش فعالی/نقص توجه، سلوک، لجبازی-نافرمانی، تیک،…. می باشد. اماشایع ترین اختلال در کودکان پیش دبستانی اختلال بیش فعالی/نقص توجه می باشد مشکل اصلی کودکان مبتلابه بیش فعالی این است، که نمی توانند رفتارهایشان را کنترل کنند و به آنها نظم ببخشند. کودکان مذبور به دلیل این نا توانی نمی توانند رفتار های هماهنگ و مناسب با محیط اطرافشان از خود نشان دهند. مایز رفتاری این کودکان با همسالان خود در کارهایی که نیاز به تمرکز به و توجه بیشتری دارندنظیر تکالیف مدرسه بروز می کند. همچنین این کودکان بدون فکر کردن دست به انجام اعمالی می زنند، تمرکز بر روی یک موضوع واحد برای کودکان بیش فعال /نقص توجه بسیار سخت می باشد. به همین دلیل بیشتر اعمالشان را بدون تفکر انجام می دهند. پاسخگویی نامناسب و خارج از نوبت به سوالات درسی، پرت کردن اشیاء یا اذیت کردن سایر کودکان از علائم تکانشی این کودکان است. از آنجا که عوامل متعددی از جمله عوامل روانی، اجتماعی، فیزیولوژیکی، ژنتیکی، رشدی وعصبی در ایجاد این اختلال دخالت دارند، شناخت کافی در مورد سبب شناسی این اختلال در دست نیست. این امر باعث شده که روش درمانی مشخص و قطعی برای این اختلال مطرح نشود. با این حال در درمان این اختلال از دارو درمانی، روشهای اصلاح رفتار، آموزش والدین، آموزش مهارتهای اجتماعی،… امروزه یکی از روش های که بسیار مورد توجه متخصصان وروانشناسان حوزه کودک قرار گرفته است استفاده از بازی درمان می باشد. در این پژوهش منظوراز بازی درمانی دو بازی ماز و دومینو است و بنا براین گذاشته شده که این بازی ها می توانند درکمبود توجه در اختلال بیش فعالی/نقص توجه موثر باشد. پژوهش های زیادی در مورد اختلال نقص توجه/بیش فعالی صورت گرفته از جمله در مدلی که توسط هانسر و دیگران در سال 2000 بر اساس بازی درمانی بر روی کودکان مبتلا بهADHD ارایه شد تاثیر بازی درمانی برعزت نفس، مورد بررسی قرار گرفت. نتایج نشان دادند که بازی درمانی، سطح عملکرد وتوانایی در مواجه شدن بارفتارهای مورد پذیرش اجتماعی را افزایش می دهد. آزرمی(1387) بازی پنت بال در کاهش نشانه های علایم اختلال بیش فعالی/نقص توجه در نوجوانان پسر مبتلا موثر است. اسمعیلی الموتی(1390) پژوهشی باهدف مقایسه اثربخشی روش های آموزش شناختی رفتاری والدین وشناختی رفتاری کودکان با گروه کنترل «دارو درمانی تنها» به این نتیجه دست یافت که در هر دو گروه آموزش شناختی رفتاری والدین و کودکان نسبت به گروه کنترل علایم نقص توجه، بیش فعالی/تکانشگری کاهش یافته است. رحمان زاده (1391) درمان شناختی-رفتاری بر کاهش علایم نقص توجه/بیش فعالی در کودکان مبتلا موثر است. فرج الهی (1392) در پایان نامه کارشناسی ارشد خود به پژوهش در مورداثر بخشی درمان نوروفییدبک بر کاهش علایم نقص توجه وبیش فعالی دراین کودکان می پردازد، به این نتیجه میرسد که این نوع درمان درکاهش علایم اختلال موثر است. شوشتری(1392) در پژوهشی با موضوع بررسی اثربخشی مداخلات روانشناختی آموزشی بر میزان نشانگان اختلال نقص توجه/بیش فعالی درکودکان پیش دبستانی شهر اصفهان به این نتیجه دست یافت که مداخلات زودهنگام روانشناختی-آموزشی برکاهش نشانه های این اختلال موثراست. بازی نه تنها برای پیشبرد رشدوتحول طبیعی کودک ضروری است، بلکه قدرت های درمانی بسیاری دارد که به همان اندازه قابل توجه اند. شفر[9]ودوروز[10](2009) بیست ویک عامل درمانی رابرای بازی برشمردن که عبارتند از: خود بیانگری، دسترسی به ناخود آگاه، آموزش مستقیم و غیرمستقیم، برون ریزی، مایه کوبی «واکسینه کردن در برابر» استرس، شرطی سازی تقابلی منفی(اثرمنفی) تخلیه هیجانی، شرطی سازی تقابلی مثبت(اثر مثبت)، والایش دلبستگی وافزایش روابط، قضاوت اخلاقی، همدلی، قدرت/کنترل صلاحیت و خویشتنداری، احساس خود، رشد و پیش رس در هر زمینه ای حرکتی-زبان و…. حل مسئله خلاق، مرور ذهنی رفتار و برقراری ارتباط درمانی.

بازی درمانی وسیله ای برای تشخیص مشکلات کودک است مشاور با مشاهده رفتار کودک در ضمن بازی به نگرانی های وی پی برده و در صدد رفع آن اقدام می کند همچنین بازی مناسب ترین روش یادگیری برای کودکان است و سبب یادگیری مهارت های جدید می شود (اکسالاین1365).

از آنجایی که اختلال بیش فعالی/ نقص توجه بر عملکرد تحصیلی کودک اثر می گذارد، وسن 5تا6 سالگی که همزمان باورود کودک به دوره پیش دبستانی بهترین زمان برای تشخیص ودرمان این اختلال می باشد. به همین دلیل پژوهش حاضربا دنبال پاسخ دادن به این سئوال است که:

آیا بازی درمانی (ماز ودومینو) می تواند دردرمان بیش فعالی/نقص توجه اثر بخش باشد؟

اهمیت و ضرورت مسئله

اختلال بیش فعالی/نقص توجه یکی از شایع ترین اختلالات روان پزشکی در کودکان است که با توجه به شیوع نسبتاٌ بالای این اختلال و عوارض فراوان آن اهمیت در مان این اختلال روشن می گردد (تشکری، ریاحی، بسطامی، 1392). به طور کلی شیوع این اختلال در نقاط مختلف جهان در 5 تا 12 در صد کودکان سنین مدرسه گزارش شده است در ایران نیز از مطالعات مختلف شیوع این اختلال را از 9% در گناباد، 11 % تهران تا 15% در مشهد اعلام نموده اند (صفوی، لطفی زاده، سدهی، شهیدی، 1392). یکی از ویژگی های مهم کودکان دارای اختلال بیش فعالی/نقص توجه این است که از توجه و تمرکز کافی برخوردار نیستند. فقدان توجه در

 
تابستان
 

تکه هایی از متن به عنوان نمونه :

«فهرست مطالب»

عنوان                                                     صفحه

چکیده 1

فصل اول: کلیات پژوهش 2

1-1- مقدمه 3

1-2- اهداف تحقیق‌‌ 6

1-3- خانواده نعناع 7

1-3-1- گیاه رزماری 7

1-3-1-1- تاریخچه 8

1-3-1-2- گیاه‌شناسی 9

1-3-1-3- دامنه انتشاررزماری 9

1-3-1-4- نیازهای اکولوژیکی و پراکنش 9

1-3-1-5- سازگاری 9

1-3-1-6- ماده متشکله 10

1-3-1-7- فرآوری 10

1-3-1-8- تکثیر گیاه رزماری 11

1-3-1-9- کود دهی 12

1-3-1-10- آفات و بیماری‌ها 12

1-3-1-11- روش برداشت رزماری 12

1-3-1-12- ویژگی‌های سلامت‌آوری رزماری 13

1-3-1-13- اهمیت دارویی بودن رزماری 14

1-3-1-14- مصارف دارویی 16

1-3-1-15- آثار فارماکولوژیکی 17

1-3-1-16- عملكرد اقتصادی 17

1-3-2- گیاه اسطوخودوس 18

1-3-2-1- تاریخچه 18

1-3-2-2- گیاه‌شناسی 18

1-3-2-3- نیازهای اکولوژیکی اسطوخودوس 20

1-3-2-4- تناوب کاشت 21

1-3-2-5- مواد و عناصر غذایی مورد نیاز 21

1-3-2-6- آماده‌سازی خاک 22

1-3-2-7- سازگاری 22

1-3-2-8- تاریخ و فواصل کاشت 22

1-3-2-9- روش کاشت (تکثیر) 23

1-3-2-10- مراقبت و نگهداری 25

1-3-2-11- برداشت محصول 25

1-3-2-12- جمع‌آوری بذر اسطوخودوس 26

1-3-2-13- فرآوری 26

1-3-2-14- عملکرد اقتصادی اسطوخودوس 27

1-4- بذر و جوانه‌زنی 28

1-4-1- تعریف بذر 29

1-4-2- ازدیاد گیاهان 29

1-4-3- عوامل محیطی مؤثر در جوانه زدن بذر 30

1-4-3-1- رطوبت 31

1-4-3-2- دما 31

1-4-3-3- اکسیژن 32

1-4-3-4- نور 32

1-4-4- سایر عوامل مؤثر بر جوانه‌زنی 33

1-4-5- عوامل یا مراحل فیزیولوژیکی جوانه زدن بذر 33

1-4-6- مواد شیمیایی تحریک‌کننده جوانه‌زنی 35

1-4-6-1- جیبرلین‌ها 35

1-4-6-2- سیتوکینین‌ها 35

1-4-6-3- اتیلن 36

1-4-6-4- پراکسید هیدروژن 36

1-4-6-5- اکسین‌ها 36

1-4-6-6- نیترات پتاسیم 36

1-4-6-7- تیواوره 37

1-4-6-8- سایر مواد شیمیایی 37

1-4-7- طبقات بذر 37

1-4-8- الگوهای جوانه‌زنی 38

1-4-8-1- جوانه‌زنی بدون زمینی یا بدون خاکی 38

1-4-8-2- جوانه‌زنی درون زمین یا درون خاکی 38

1-4-9- مراحل جوانه‌زنی 39

1-4-9-1- بیدار شدن یا فعال شدن بذر 39

1-4-9-2- رشد طولی 39

1-4-10- نیازمندی‌های جوانه‌زنی 39

1-4-10-1- گازها 39

1-4-10-2- درجه حرارت 40

 

1-4-10-3- آب 40

1-4-11- هورمون‌های گیاهی مؤثر در عمل جوانه‌زنی 42

1-4-11-1- اکسین 42

1-4-11-2- سایتوکینین 42

1-4-11-3- جیبرلین 42

1-4-12- عوامل موثر بر سبز شدن بذور 43

فصل دوم: ادبیات و سوابق تحقیق 3

فصل سوم: فرآیند پژوهش 50

3-1- موادگیاهی و محل انجام آزمایش 51

3-2- تیمارها 52

3-3- تیمارهای مورد ارزیابی 52

3-3-1- آّب داغ 52

3-3-2- اسید 53

3-3-3- گرمادهی 53

3-3-4- خواب فوتوشیمیایی 54

3-3-5- سرمادهی یا پیش سرمادهی 54

3-4- صفات مورد ارزیابی 57

3-4-1- درصد و سرعت جوانه‌زنی 57

3-4-2- طول ساقچه 58

3-4-3- طول ریشه چه 58

3-5- روش‌های محاسبه آماری 58

فصل چهارم: یافته‌های پژوهش 59

4-1- صفات مورد ارزیابی 64

4-1-1- تاثیر تیمار دما بذور رزماری و اسطوخودوس 64

4-1-1-1- تاثیر تغییرات دما بر جوانه‌زنی بذر اسطوخودوس و رزماری 65

4-1-1-2- تاثیر تغییرات دما بر طول ساقچه و ریشه چه بذر اسطوخودوس و رزماری 66

4-1-2- تاثیر تیمار اسید سولفوریک بر بذور رزماری و اسطوخودوس 67

4-1-2-1- تاثیر اسید سولفوریک بر جوانه‌زنی بذر اسطوخودوس و رزماری 68

4-1-2-2- تاثیر اسید سولفوریک بر طول ریشه چه بذر رزماری 69

4-1-2-3- تاثیر اسید سولفوریک بر طول ریشه چه بذر اسطوخودوس 70

4-1-3- تاثیر تیمارشوری بر بذور رزماری و اسطوخودوس 71

4-1-3-1- تاثیر تیمار شوری بر جوانه‌زنی بذر رزماری و اسطوخودوس 72

4-1-3-2- تاثیر تیمار شوری بر طول ریشه چه وساقچه بذر رزماری و اسطوخودوس 73

4-2- همبستگی بین صفات ارزیابی شده 75

4-2-1- همبستگی بین صفات در گیاه رزماری-تیمار دما 75

4-2-2- همبستگی بین صفات در گیاه رزماری-تیمار اسید سولفوریک 75

4-2-3- همبستگی بین صفات در گیاه رزماری-تیمار شوری 75

4-2-4- همبستگی بین صفات در گیاه اسطوخودوس-تیمار دما 76

4-2-5- همبستگی بین صفات در گیاه اسطوخودوس-تیمار اسید سولفوریک 76

4-2-6- همبستگی بین صفات در گیاه اسطوخودوس-تیمار شوری 76

فصل پنجم: بحث و نتیجه‌گیری 77

5-1- بحث و تفسیر 78

5-2- نتیجه‌گیری نهایی 81

5-3- پیشنهادات 82

منابع 83

پیوست‌ها 90

چکیده انگلیسی 93

 

«فهرست جداول»

جدول                                                                                        صفحه

جدول 1-1: سود حاصله از فروش رزماری 18

جدول 1-2: مجموع هزینه‌های كاشت، داشت و برداشت و هزینه زمین جهت كشت اسطوخودوس (یك هكتار) (1389) 27

جدول 4-1: جدول تجزیه واریانس داده‌ها برای تیمار حرارتی رزماری 61

جدول 4-2: جدول تجزیه واریانس داده‌ها در تیمار حرارتی در اسطوخودوس 61

جدول 4-3: تجزیه واریانس داده‌ها در تیمار اسید سولفوریک در رزماری 62

جدول 4-4: تجزیه واریانس داده‌ها در تیمار اسید سولفوریک در اسطوخودوس 62

جدول 4-5: تجزیه واریانس داده‌ها برای تیمار شوری در رزماری 63

جدول 4-6: تجزیه واریانس داده‌ها برای تیمار شوری در اسطوخودوس 63

جدول 4-7: همبستگی صفات در تیمار دمایی رزماری 75

جدول 4-8: همبستگی صفات در تیمار اسید سولفوریک رزماری 75

جدول 4-9: همبستگی صفات در تیمار شوری رزماری 75

جدول 4-10: همبستگی صفات در تیمار دمایی اسطوخودوس 76

جدول 4-11: همبستگی صفات در تیمار اسید سولفوریک اسطوخودوس 76

جدول 4-12: همبستگی صفات در تیمار شوری اسطوخودوس 76

جدول پیوست-1: مقایسه میانگین و تجزیه واریانس تیمار دمایی بر روی بذور اسطوخودوس 90

جدول پیوست-2: مقایسه میانگین تیمار دمایی بر روی بذور رزماری 90

جدول پیوست-3: مقایسه میانگین تیمار اسید سولفوریک بر روی بذور رزماری 90

جدول پیوست-4: مقایسه میانگین تیمار اسید سولفوریک بر روی بذور اسطوخودوس 90

جدول پیوست-5: مقایسه میانگین تیمار شوری بر روی بذور رزماری 90

جدول پیوست-6: مقایسه میانگین تیمار شوری بر روی بذور اسطوخودوس 91

جدول پیوست-7: میانگین جوانه‌زنی دو گیاه رزماری و اسطوخودوس نسبت به تیمار اسید سولفوریک 91

 

 

 

 

 

 

 

 

«فهرست نمودارها»

نمودار                                                                                      صفحه

نمودار 4-1: جوانه‌زنی دو گیاه رزماری و اسطوخودوس نسبت به تیمار حرارتی 65

نمودار 4-2: تغییرات طول ساقه چه و ریشه چه نسبت به تیمار حرارتی 66

نمودار 4-3: جوانه‌زنی بذور رزماری و اسطوخودوس در تیمار اسید سولفوریک 68

نمودار 4-4: تغییرات طول ریشه چه و ساقه چه بر روی بذر رزماری در تیمار اسید سولفوریک 69

نمودار 4-5: تغییرات طول ریشه چه و ساقه چه بر روی بذر اسطوخودوس در تیمار اسید سولفوریک 70

نمودار 4-6: نمودار درصد جوانه‌زنی نسبت به تیمار شوری در رزماری 72

نمودار 4-7: نمودار درصد جوانه‌زنی نسبت به تیمار شوری در اسطوخودوس 72

نمودار 4-8: طول ساقچه و ریشه چه مربوط به تیمار شوری بر روی بذور رزماری 73

نمودار 4-9: طول ساقچه و ریشه چه مربوط به تیمار شوری بر روی بذور اسطوخودوس 73

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

«فهرست شکل‌ها»

شکل                                                                                    صفحه

شکل پیوست-1: ترتیب لایه‌های بذر و بستر در تیمار دمایی درون یک ظرف بزرگ (Booner et al 1974) 92

 

 

 

چکیده

با توجه به اهمیت گیاهان دارویی در درمان بیماری‌ها و همچنین محدود بودن رویشگاه‌های طبیعی، کمی زادآوری و مصرف بی‌رویه، برنامه‌ریزی جهت کشت و اهلی کردن آنها بسیار ضروری به نظر می‌رسد.

شوری آب و خاک از مشکلات در حال افزایش جهان است که سطح وسیعی از کشور ما را نیز در بر
می‌گیرد. این تحقیق به منظور تعیین بهترین تیمار، جهت غلبه بر مشکل جوانه‌زنی و رفع خفتگی بذر گیاهان اسطوخودوس (Lavandula officinalis) و رزماری (Rosmarinus officinalis) و همچنین پیدا کردن بهترین تیمار برای جوانه‌زنی در بذور این گیاهان انجام گرفت. همچنین به منظور ارزیابی تحمل و تعیین مکانسیم‌های تحمل به شوری و تاثیر دماهای مختلف و اسید سولفوریک بر روی جوانه‌زنی بذور رزمای و اسطوخودوس؛ به همین منظور پژوهشی جهت بررسی تاثیر عوامل مختلف فیزیکوشیمیای بر جوانه‌زنی بذرهای گیاهان اسطوخودوس و رزماری آزمایشی در قالب طرح کاملاً تصادفی با 9 تکرار و 3 تیمار در آزمایشگاه مرکز آموزش عالی امام خمینی (ره) در کرج انجام شد. تحقیق در یک فضای سرپوشیده (اتاق) و در داخل پتری دیش انجام شد. بذر اصلاح شده رزماری و اسطوخودوس از مرکز تحقیقات کرج تهیه شد. در این تحقیق سعی شده تا با بهره گرفتن از تیمارهای مختلف به جوانه‌زنی سریع بذرهای اسطوخودوس و رزماری رسید. تیمارهای مورد مطالعه در این آزمایش؛ دما (4، 8، 24 درجه سانتی‌گراد) اسید سولفوریک (آب گرم، 15 دقیقه در اسید، 30 دقیقه در اسید)، شوری (غلظت صفر، 50، 100، 150 دسی زیمنس بر متر) بودند. با بهره گرفتن از نرم‌افزار SPSS و استفاده از آزمون دانکن در سطح (P ≤ 0.05) جهت آنالیز داده‌ها و مقایسه میانگین‌ها استفاده شد. نتایج بدست آمده از تجزیه واریانس و مقایسه میانگین‌ها در بین تیمارهای اعمال شده بر روی بذور حاکی از آن است که اختلاف معنی‌دار می‌باشد به طوری که در تیمار حرارتی بالاترین میزان جوانه‌زنی مربوط به 4 درجه سانتی‌گراد بود. در مقایسه میانگین‌ها بیشترین درصد جوانه‌زنی مربوط به رزماری با درصد 55 مربوط به تیمار اسید سولفوریک در مدت 15 دقیقه بود و کمترین درصد جوانه‌زنی به میزان 35 درصد مربوط به تیمار آب گرم اسطوخودوس بوده است.

 

کلید واژه: اسطوخودوس، اسید سولفوریک، بذر، جوانه‌زنی، دما، رزماری

 

 

 

 

 

 

 

1- فصل اول
کلیات پژوهش

 

 

 

 

 

 

1-1- مقدمه
فعالیت انسان عامل برخی از مشكلات محیط زیست و به ویژه خروج خاك از اكوسیستم طبیعی و كشاورزی است و زادآوری مناطق آسیب دیده نیازمند احیای دوبارة پوشش گیاهی با گیاهانی است كه قادر به رشد و گسترش در خاك‌های با حاصلخیزی كم یا حتی كیفیت خاك را افزایش می‌دهند
(Olmez et al, 2007). بنابراین پوشش گیاهی یكی از عوامل مهم در پیشگیری و حفاظت از فرسایش خاك است در واقع پوشش گیاهی با نفوذ بیشتر بارندگی در خاك، موجب كاهش فرسایش در سطح خاك می‌شود. علاوه بر این، پوشش گیاهی از طریق سیستم ریشه‌ای به توسعة بهتر ساختار خاك و پایداری آن كمك می‌کند‌‌ (Prittchett & Fisher, 1987). تنش‌های محیطی غیر زیستی به ویژه تنش‌های شوری و خشکی بیش از عوامل دیگر از عوامل محدودکننده تولید محصول کشاورزی، موجب کاهش تولیدات زراعی در سطح جهان می‌گردند. اگرچه اطلاعات در زمینه‌‌‌ی وسعت اراضی شور تفاوت نشان می‌دهند ولی در هرحال بیان‌کننده گستردگی و وسعت اراضی شور در سطح جهان را دارند. وسعت این اراضی بین 340 تا 950 میلیون هکتار تخمین زده می‌شود (جعفری، 1373). در ایران وسعت اراضی شور حدود 15.2% از وسعت کل ایران یا در حدود 25 میلیون هکتار از اراضی کشور می‌باشد که از این اراضی در نتیجه شوری، قلیائیت، بایر و بلااستفاده مانده است (جعفری، 1373). گیاهان در محیط شور با دو عامل اصلی مواجه هستند. یکی املاح زیاد موجود در محلول خاک که پتانسیل اسمزی خاک را پاییین می‌آورد و باعث کاهش جذب و کمبود آب در گیاه می‌شود Greenwey, H and R. Munns. 1980) و (Marschner, H.1986. حساسیت گیاهان )اعم از زراعی و زینتی) به شوری در مراحل مختلف رشد متفاوت است(Maibody., and Gharehreyazi. 2002; Maghtoli., and Chaichi. 1999)، به طوری كه در بسیاری از گیاهان، حساس‌ترین مرحله از چرخه زندگی گیاه نسبت به تنش شوری، مراحل جوانه‌زنی و گلدهی به شمار می‌آید. در حالی كه (Gerim and kampel.1991)‌‌. بیشترین حساسیت گیاهان به تنش شوری را هنگام جوانه‌زنی بذر و ابتدای رشد گیاهچه می‌دانند. علاوه بر این مشخص گردیده كه از بین شاخص‌های جوانه‌زنی بذر، درصد و سرعت جوانه‌زنی بذر از مهمترین عوامل تأثیرپذیر در شرایط تنش شوری است
(Rajabi. And Postini. 2005; Maibody., and Gharehreyazi. 2002). همچنین مشخص شده كه با افزایش دما از حد بهینه جوانه‌زنی از درصد جوانه‌زنی و سرعت جوانه‌زنی و طول ریشه چه كاسته می‌شود
(Taize, and Zeiger. 1998; Hopkins, 1995). در دیگر منابع نیز اشاره می‌شود كه شوری در صورت بالا بودند ما اثرات مخرب‌تری بر جوانه‌زنی بذر از خود بر جای می‌گذارد Kozlowski,.and Gentile,. 1959)، (Khan, M.A., and Ungar, I.A. 1996‌‌. جوانه‌زنی بذور علاوه بر شرایط محیطی مانند رطوبت، دما و اکسیژن تحت تأثیر عوامل داخلی مانند خواب و سختی پوسته بذر می‌باشد
(Benech-Arnold, R.L., 2004). به همین دلیل تعیین دقیق زمان رویش گیاهان در طبیعت مشکل است (Benech-Arnold, R.L et al., 2000). خواب بذر در حقیقت یک نوع سازگاری طبیعی به شرایط محیط می‌باشد که باعث می‌گردد گیاهان در شرایط طبیعی در زمان‌های مختلف ظاهر شده و در نتیجه شانس بیشتری برای ادامه نسل داشته باشند (-Allen, P.S. and Meyer, S.E., 2002). علاوه بر آن خواب بذر و عدم جوانه‌زنی آنها باعث ایجاد مشکلاتی در تحقیقات علوم گیاهی، تکثیر و حفاظت گیاهان می‌گردد. تاکنون تحقیقات متعددی در مورد از بین بردن خواب بذور گیاهان، استفاده از تیمارهای مختلف شامل هورمون‌های گیاهی، اسید سولفوریک، متانول، نیترات پتاسیم، آب جوش، سرمادهی و آب‌شویی انجام گرفته است (Phartial, S.S., 2003‌‌، – Schelin, M,et., 2003 و Tigabu, M., and Oden, P.C., 2001). اما گونه‌های مختلف گیاهی واکنش‌های متفاوتی به این تیمار‌ها نشان می‌دهند. گاهی نیز اعمال این تیمارها نیازمند مواد و وسایل خاصی بوده و یا بسیار مشکل و وقت‌گیر می‌باشد. بنابراین دستیابی به روش‌های سریع و آسان برای از بین بردن سریع خواب بذر گونه‌های گیاهی از جمله تاتوره و تولید گیاهچه‌های سالم و قوی ضروری به نظر می‌رسد (Tigabu, M., and Oden, P.C., 2001). با توجه به اینكه رویكرد جهانی به سمت داروهای گیاهی و فاصله گرفتن از داروهای شیمیایی است، توجه بیش از پیش به گیاهان داروئی را ایجاب می کند. یكی از عمده‌ترین مشكلات در این زمینه محدود بودن گیاهان موجود در طبیعت است، كه باید به دقت مورد بررسی قرار گیرد، تا با برداشت بی‌رویه، شاهد انقراض آنها نباشیم و با كشت و اهلی نمودن آنها جوابگوی نیاز روزافزون جامعه به این گیاهان باشیم. اولین قدم در این راه، شناسایی و آشنایی با نحوة كشت و شرایط ایده‌آل پرورش این گیاهان توسط بذر است. گیاهان دارویی با ارزش می‌توان به اسطوخودوس و رزماری اشاره کرد. در این پروژه سعی شده روش‌های مناسب و سریع کشت این گیاهان توسط بذر را بررسی کرد(Tigabu, M., and Oden, P.C., 2001). اسطوخودوس فرانسوی (با گونه‌های اسپیکا، افیسینالیس و ورا هم نام است)، گیاهی است مدیترانه‌‌ای، منشاء آن جنوب اروپا گزارش شده است و در جنوب و مرکز ایتالیا، یونان، جنوب فرانسه و اسپانیا در خاک‌های سبک شنی و در ارتفاعات 1700 متری از سطح دریا به طور خودرو می‌روید. این گیاه حقیقی (غیر دو رگ) است و بذر تولید می‌کند (علی زرگری‌‌، 1376). اکلیل کوهی با نام عمومی رزماری گیاهی است علفی، پایا، دارای ساقه‌ای چوبی به ارتفاع نیم تا یک متر با برگ‌های سبز، دائمی و بسیار معطر، متقابل با کناره برگشته، باریک و دراز و نوک تیز، سطح فوقانی برگ آن به رنگ سبز و سطح تحتانی به علت وجود کرک‌ها سبز مایل به سفید است.گل‌های این گیاه کوچک و به رنگ آبی روشن است که در کنار برگ‌ها می‌روید (علی زرگری‌‌، 1376).

می‌توان گفت که در دنیا در بخش تولید و فرآوری مواد بهداشتی و آرایشی تمامی تولیدکنندگان بیشتر به سمت و سوی تهیه مواد با فرمولاسیون شیمیایی پرداخته‌اند، از یک طرف متأسفانه سلامتی افراد جامعه و زیست محیطی را به خطر انداخته است و امروزه در جهان، بحث بر سر آلودگی‌زدایی زیستی و کاهش آلاینده‌های جوی می‌باشد (علی زرگری‌‌، 1376).

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

1-2- اهداف تحقیق‌‌
یکی از مشکلات اصلی گیاهان دارویی چند ساله از خانواده نعناع همانند رزماری و اسطوخودوس مشکل جوانه‌زنی این بذور و قوه نامیه این بذور می‌باشد.

– بررسی و کاربرد عوامل فیزیکوشیمیایی در غلظت‌های متفاوت و تاثیر آن بر جوانه‌زنی بذر گیاهان رزماری و اسطوخودوس.

– به دست آوردن تعیین درصد جوانه‌زنی بالا در غلظت معین شیمیای بر جوانه‌زنی بذور گیاهان رزماری و اسطوخودوس.

– اهمیت ضروری اینکه عوامل فیزیکو شیمیای بر جوانه‌زنی بذور گیاهان زینتی و دارویی به خصوص رزماری و اسطوخودوس نسبت به سایر عوامل کاربردی در دنیا کم‌هزینه و در صورت نبودن امکانات پیشرفته می‌توان به راحتی بذور این گیاهان را وادار به جوانه‌زنی کرد.

 

 

دانشگاه آزاد اسلامی 
پایان نامه کارشناسی ارشد رشته روانشناسی 
عنوان :  
تعیین تأثیر شناخت درمانی گروهی بر کاهش افسردگی و اضطراب زنان سالمند
برای رعایت حریم خصوصی نام نگارنده پایان نامه درج نمی شود
(در فایل دانلودی نام نویسنده موجود است)
تکه هایی از متن پایان نامه به عنوان نمونه :
(ممکن است هنگام انتقال از فایل اصلی به داخل سایت بعضی متون به هم بریزد یا بعضی نمادها و اشکال درج نشود ولی در فایل دانلودی همه چیز مرتب و کامل است)
مقدمه
   جمعیت جهان به سرعت رو به سالمندی می­رود و نسبت سالمندان در هر سرشماری نسبت به سرشماری قبلی افزایش می­یابد. افزایش نسبت سالمندان در اجتماعات، مسایل جدیدی را مطرح ساخته و مسئولان و دست­اندرکاران و برنامه­ریزان در تمام جوامع، واقعیت روزافزون تعداد سالمندان را از جهات مختلف پزشکی، بهداشتی، روانی، اقتصادی و اجتماعی مورد توجه خاص قرار داده­اند. می­توان گفت که تعداد جمعیت افراد سالمند افزایش روزافزونی را نشان می­دهد و در حال حاضر هم افراد بیشتری شانس رسیدن به سنین هفتاد و هشتاد را به مراتب بیش از گذشته دارند و همین گروه­های سنی در عین حال سریع­ترین رشد و افزایش را به تمام گروه­های سنی دیگر نمودار می­سازد(شاملو، 1364). بیماری­ها و اختلالاتی در این سنین رخ می­دهد که چنان­چه مداخله­ای جهت کاهش آن صورت نگیرد، هزینه­ها و پیامدهای زیادی برای فرد و جامعه در پی دارد. یکی از این مداخلات روش مشاوره شناختی است که مطالعات زیادی به اثربخشی این تکنیک درمانی در کاهش میزان  افسردگی و اضطراب  اشاره کرده­اند. اکثر مطالعات نشان داده­اند که شناخت درمانی از نظر تأثیر برابر با دارو درمانی بوده و اثرات جانبی کمتری نسبت به دارو درمانی دارد و پیگیری با آن نیز بهتر انجام می­گیرد، لذا این پژوهش جهت بررسی تأثیر شناخت درمانی گروهی بر کاهش افسردگی و اضطراب زنان سالمند شهر کرمانشاه انجام شد.
   بیان مسئله
   سالمندی پدیده­ای جهانی است که در آینده نزدیک به عنوان یکی از مهمترین چالش­های اجتماعی و رفاهی کشورهای در حال توسعه مطرح خواهد گردید. در حال حاضر سالمندان(جمعیت 60 سال و بالاتر) بیشترین نرخ رشد جمعیتی را در دنیا در مقایسه با سایر گروه­ها دارند. انتظار می­رود بر اساس روند حاضر، جمعیت سالمندان دنیا تا سال 2050 به سه برابر سال 2000افزایش پیدا کند و به دو میلیارد سالمند برسد. ایران به عنوان یک کشور در حال توسعه به واسطه بمب جمعیتی مربوط به دهه 1360 با جمعیت بیش از حد انتظار سالمندان درآینده روبرو است و جمعیت سالمندان ایران از 8% کنونی به 22% در سال 1425 افزایش پیدا خواهد کرد. این بحران جمعیتی پدیده سونامی سالمندان ایران را ایجاد خواهد نمود(سازمان جهانی بهداشت[1]، 2011). مشکلات روانی در دوره سالمندی به فراوانی قابل مشاهده است و اثراتی بر وضعیت روانی، عاطفی و رفتاری سالمندان بر جای می­گذارد. حدود 15 تا 25% افراد مسن، مسائل روانی مهمی دارند(اینگرسول[2] و سیلورمن[3]، 1978). مهمترین بیماری­های روانی سالمندان به ترتیب عبارتند از 1- اختلالات افسردگی 2- اختلالات شناختی3-حالت ترس 4- اعتیاد 5-خودکشی(هاوم­نیز[4] و دی­گ   روت[5]، 2003). به طور کلی بسیاری از مطالعات نشان داده­اند که افسردگی، پرخاشگری، اضطراب و استرس، تأثیر منفی بسزایی روی عملکرد سیستم ایمنی افراد دارند(ساین[6]، 2001). از اختلالات شایع روانپزشكی در دوران سالمندی، اختلالات خلقی به ویژه افسردگی و دمانس می­باشد(تابان، قاسمی، فرزانه وکاظمی، 1381). شایعترین علایم افسردگی در سالمندان به شكل بیحالی، خستگی، عدم تمركز، بی­حوصلگی، دل و دماغ نداشتن، بیدار شدن مكرر از خواب، كاهش اشتها و دردهای جسمی بروز می­كند(کاپلان[7] و سادوک[8]،2007). این بیماری شایع سالمندان، كیفیت زندگی آنان را مختل كرده، خطر خودكشی و هزینه­های مراقبت­های بهداشتی را افزایش می­دهد.
   اضطراب نیز، یک مسئله شایع در دوران سالمندی است، زیرا این دوره مملو از انواع احساس کمبودها و ناتوانایی­ها می­باشد. به عبارتی سالمندان به­ویژه آن­هایی که در موسسات سالمندی زندگی می­کنند، به علت کاهش اعتماد به نفس، نقصان فعالیت و حرکت، از دست دادن دوستان و نزدیکان، کاهش استقلال مادی و جسمانی و ابتلا به بیماری­های مزمن، در معرض استرس و اضطراب بیشتری قرار دارند(چاپ[9]، 2001، لانگ[10] و استین[11]، 2001). شیوع اضطراب در سالمندان از 4% تا 6% در نوسان است(فونتس[12] و کاکس[13]، 1997). از سویی زمانی که افراد خصوصاً سالمندان در معرض سطوح بالایی از استرس قرار می­گیرند، بروز بیماری­های مختلفی از جمله تنفسی و قلبی افزایش می­یابد، عملکردهای ایمنی سرکوب می­شود(سارا[14]، رزمیر[15]، مارتین[16] و روحزنو[17] ، 2008). زندگی با استرس زیاد می­تواند روی خلق و خوی اشخاص اثر بگذارد و آن­ها را به سمت اضطراب، افسردگی و غمگینی نزدیک کند، اما خلق و خوی شاد به طرز قابل ملاحظه­ای سطح امید را در افراد بالا ببرد(ویلیامز[18]، 2000).
    از آن­جایی که افسردگی و اضطراب در سالمندان می­تواند تأثیرات زیادی بر سبک زندگی آن­ها داشته باشد، لذا کاهش افسردگی و اضطراب می­تواند در میزان سلامت و ارتباط سالمندان با اطرافیان تأثیرات مثبتی داشته باشد. امروزه عموماً شیوه­ای که برای درمان افسردگی سالمندان بکار برده می­شود، عمدتاً دارودرمانی است، هرچند که پژوهشگران می­پذیرند که این درمان می­تواند نشانه­های خاص افسردگی را کاهش دهد، اما متخصصان برای بسنده نبودن آن دلائلی ارائه می­کنند. داروهای ضد افسردگی واکنش­های نامناسب قلبی-عروقی، عصبی و هاضمه­ای ایجاد می­کنند. علاوه بر این کسانی که منحصراً تحت درمان دارویی قرار گرفته­اند مهارت­های سازشی را که در